วารสารดำรงราชานุภาพ ศาสตร์พระราชา...ศาสตร์เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน

50 ดวาํารรสงารราชานุภาพ ตองเคล่ือนเคร่ืองจักรเขามายึดพื้นที่ ถาชาไปเดี๋ยว กรงุ เทพฯ ไปทําขา วออกสอ่ื ตางๆ จนทาํ ใหผคู นในลพบรุ ี จะเกิดการเปลี่ยนใจขึ้นมาเราจะลําบาก ทานก็รับปาก เริม่ รู เร่ิมเขา ใจวา เปนเร่ืองจริง จะสงเครื่องจักรบางสวนเขามาในวันที่ 25 พฤศจิกายน ท่เี หลือจะตามเขามาอยา งเรงดวน สําหรับการตั้งชมุ ชนใหม เราไดเ รยี นรวู า ในหลวง ทรงโปรดใหทําใหถูกตองตามกฎหมายอยางเครงครัด หัวงานน้ันเปนพื้นที่สําคัญ คนสําคัญที่อยูเบ้ือง เชนกรณีเสนอรายการประเมินผลกระทบของโครงการ หลังความสําเร็จของการเขาใชพื้นท่ีหัวงานคือ นายวีระ กอสรางเข่ือนปาสักตอส่ิงแวดลอม ขออนุมัติ เปลวเทียนย่ิงทวี กํานันตําบลหนองบัว เขาอาสาผมไป คณะกรรมการส่ิงแวดลอม ดังน้ันในการต้ังชุมชนในเขต พดู คยุ กบั ชาวบา นเพอื่ ใหเ ราใชพ น้ื ที่ 2,000 ไร เปน หวั งาน พื้นที่เปนสาธารณะ เราก็ดําเนินการตามข้ันตอนของ ไปกอน แตเขามีขอแมวาผูวาฯ จะตองดูแลเร่ืองเงิน กฎหมายและระเบียบทุกประการ แลวสงใหกระทรวง คาทดแทนท่ีดินใหดี อยาใหราษฎรเดือดรอนตามที่ มหาดไทยพิจารณาออกประกาศถอนสภาพที่สาธารณะ ในหลวงรับส่ัง ตองดูแลเรื่องแปลงอพยพซึ่งพวกราษฎร ถาท่นี ั้นเปนทดี่ นิ ทอ่ี ยใู นเขตปฏิรูปที่ดิน เรากด็ าํ เนินการ อยากไดเงินทดแทนการจัดสรรแปลงที่ดินอพยพ ตามกฎหมายปฏิรูปที่ดินทุกประการจนมีการถอนสภาพ สวนเรอ่ื งขา วฟางตอ งหาทางชว ยราษฎร พวกเขาจะไดม ี พื้นที่ ส.ป.ก. การดําเนินตางๆ ใชเวลากันพอสมควร เงนิ ทุนเบอื้ งตน แลวผมถามวา ถา ผมมเี งนิ ซื้อขาวฟา งได เพราะเราตระหนักดีวาพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ผมเอาเครื่องจักรเขาไดม้ัย กํานันวีระตอบวา รชั กาลท่ี 9 ทรงมพี ระราชประสงคท จี่ ะใหท าํ ตามกฎหมาย เอาเคร่อื งจกั รมาไดเ ลย เปดหัวงานไดเ ลย ผมถามอกี วา อยางเครงครัด โครงการตามพระราชดําริจะเล่ียง ตกั ดนิ บงุ กแี๋ รกและขดุ ดนิ เลยไดม ย้ั กาํ นนั กต็ อบวา ไดเ ลย กฎหมายไมไดเ ลย กอสรางตามโครงการไดเลย การพูดคุยระหวางผมกับ กํานันวีระ เปลวเทียนยิ่งทวี เปนที่มาของการประชุม ตอ มากเ็ รอื่ งการเกบ็ กกั นา้ํ เราจะตอ งเกบ็ กกั นา้ํ ให ราษฎรตําบลหนองบวั ในวนั พฤหสั บดีที่ 10 พฤศจิกายน ไดกอนป พ.ศ. 2542 แผนกําหนดใหเก็บกักน้ําเปน 2537 พอจา ยเงนิ ขา วฟา งเสรจ็ ในวนั ที่ 14-15 พฤศจกิ ายน ปฐมฤกษใ นกลางเดอื นมถิ นุ ายน 2541 โดยกราบทลู เชญิ ในวันที่ 25 พฤศจิกายน กรมชลประทานก็เคลื่อน สมเด็จพระเทพรัตนฯ เสด็จมาทรงเปนประธานในพิธี เครอื่ งจกั รบางสว นเขา มา ผมมอบนายอาํ เภอพฒั นานคิ ม พอตนป 2541 เราพบปญหาบางหมูบานในตําบล ประสานงานใหชาวบานตีกลอง รํากลองยาวตอนรับ มะนาวหวาน ไมยอมขายท่ีดินใหเรา บางคนยอมขาย ขบวนเครือ่ งจกั ร แลว วันท่ี 2 ธันวาคม 2537 กม็ พี ธิ เี ปด ที่ดินใหเราแตไมยอมยายออก ถาเราเก็บน้ําตามระดับ หัวงานพิธีตักบุงกี๋แรกโดยนายนิพนธ พรอมพันธุ +31.5 เมตร สูงกวาระดับนํ้าทะเลปานกลาง หมูบาน รัฐมนตรีวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณ มาเปน ในมะนาวหวานจะจมนา้ํ มดิ หวั จงึ ตอ งใชก ฎหมายเวนคนื ประธาน ขาวเปดหัวงานแพรออกไปอยางกวางขวาง ในทองท่ี 2-3 หมูบานของตําบลมะนาวหวาน การใช ทวั่ ประเทศ แตก ลมุ คนทต่ี อ ตา นโครงการในลพบรุ รี ว มกนั กฎหมายเวนคืนเปนชวงที่รัฐมนตรีชวยวาการฯ ทานสุธี ออกขา วลือวา ผวู า ฯ โกหก มาทาํ งานแคเดอื นตลุ าคม – มากบุญ ยายมาเปนรองผูวาราชการจังหวัด ไดเขามา พฤศจิกายน เพียง 2 เดือน จะเอาเครื่องจักรเขาไป ชวยผมดูแลการเวนคืนที่ดิน แตมีเรื่องอยูเร่ืองหน่ึง กอสรางเขื่อนไดอยางไร เราเลยตองเรงประชาสัมพันธ มันนาเปนหวงมากก็คือ มีผูหญิงคนหนึ่ง อายุประมาณ เชิญผูส่ือขาวหนังสือพิมพ วิทยุ และโทรทัศนจาก 50 ป แกไดรับการสนับสนุนจากอดีตกํานัน

ดํารงราชวาานรุภสาาพร 51 ตําบลมะนาวหวานที่ใหมาคัดคานโครงการ แมวาเรา ขา ราชการชนั้ ผใู หญห ลายทา นขา งพลบั พลาทปี่ ระทบั ของ วางเงินคาเวนคืนที่ดินของแกกับธนาคารออมสินแลว พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ดร.สุเมธ ตันติเวชกุล แตแกก็ไปเชารถไถมาไถดินพรวนดิน นายอําเภอ ลงจากพลบั พลามาถามวา ผวู า ฯ มนชุ ญอ ยไู หน พระบาท พัฒนานิคมจึงตองแจงความดําเนินคดีตามกฎหมาย สมเด็จพระเจาอยูหัวมีรับสั่งใหเขาเฝาดวน ผมไดข้ึนไป ตํารวจก็ไปจับผูหญิงคนน้ันซ่ึงกําลังหวานเมล็ดขาวอยู เขาเฝา คลานไปกราบแทบพระบาท คืนนั้นเปนคืนที่ นายอําเภอไดบอกใหลูกหลานแกมาประกัน แตไมมีใคร พระจันทรข้ึนเต็มดวงโตเลยนะ มองจากที่พลับพลาไป มาประกัน พอถึงตกคํ่าตํารวจสถานีตํารวจภูธรตําบล เห็นน้ําเต็มเข่ือน เห็นพระจันทรดวงโตลอยอยูเหนือน้ํา มะนาวหวานจึงตองเอาแกเขาหองขัง หนังสือพิมพ สวยมากเลย ทานไดรับสั่งหลายเรื่อง ผมหูอื้ออึงดวย ไปถายภาพแกอยูในหองขังและลงขาววาเข่ือนปาสักฯ ความตน้ื ตนั ใจ ประกอบพระสรุ เสยี งคอ นขา งเบา ผมรสู กึ จับชาวนาขังคุก เม่ือผมเห็นภาพขาวในหนังสือพิมพ นํ้าตาคลอเบา ความจริงผมก็ไดรับพระมหากรุณาธิคุณ จึงติดตอให ผใู หญบานมาประกันตัวออกไป หลังจากนน้ั จากพระองคทานมากอนหนานี้ เม่ือปลายป 2539 มาเร่ืองแบบน้ีเราพยายามไมใ หมันเกดิ ข้นึ อีก ผมปว ยตอ งผา ตดั พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั ทรงโปรด เกลาฯ ใหค ณุ ปกรณ สัตยวณิช ตอนน้นั รบั ราชการอยูท่ี ประโยชนของโครงการเขื่อนปาสักมีมากมาย สาํ นกั งาน ก.ป.ร. อนั เชญิ ดอกไมพ ระราชทานมาใหท บี่ า น หลายประการ ทาํ ใหพ น้ื ทดี่ นิ อดุ มสมบรู ณเ พราะนาํ้ ใตด นิ พักในกรุงเทพมหานคร และรับส่ังมาวาใหหายเร็วๆ มีมากขึ้น ขุดน้ําไปก็มีนํ้าบาดาลข้ึนมา มีความชุมช้ืน และกอนหนาน้ี เม่ือ 5 พฤษภาคม 2539 ผมก็ไดรับ ในพ้ืนที่อางก็มีกุงหอยปูปลา เปนประโยชนตอการ พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณตติยจุลจอมเกลา เพาะปลูก ลดความสูญเสยี จากเหตอุ ทุ กภัยตัง้ แตจ งั หวดั วิเศษ (ต.จ.ว.) นับวาผมไดรับพระมหากรุณาธิคุณจาก พระนครศรีอยุธยาลงมา แตท่ีสําคัญท่ีสุดท่ีเราไมรูก็คือ พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว รชั กาลท่ี 9 เปนอยา งมาก เขาเอานํ้าจากเข่ือนปาสักมาไลนํ้าเค็มตอนท่ีนํ้าเค็ม หาทีส่ ดุ มไิ ด ขึ้นสูง ซึ่งในหนาแลงน้ําเค็มจะดันขึ้นมาจอปากคลอง ประปาของการประปานครหลวงที่ตาํ บลสําแล ปทุมธานี เขาก็สงนํ้าจากเข่ือนปาสักมาไลน้ําเค็ม ซ่ึงถือวาเปน พระอัจฉริยภาพของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว จากท่ไี ดน ําเรียนมาแลว ผมอยากสรุปวา รชั กาลท่ี 9 1. พระอัจฉริยภาพของพระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหัวในเร่ืองนํ้า ทรงมีความเช่ียวชาญ มีความ เมอื่ การกอ สรา งเขอ่ื นปา สกั ฯ เสรจ็ แลว 1 ตลุ าคม รอบรู และกอนท่ีพระองคทานจะมีพระราชดําริอะไร 2542 กระทรวงยายผมไปอยูจังหวัดนครสวรรค กลาง ออกมา พระองคทานไดมีการทดลองทดสอบในทาง เดือนตลุ าคมน้นั ก็มีหมายกําหนดการออกมาวา วันท่ี 25 วิทยาศาสตรมากอ นทงั้ สนิ้ พฤศจกิ ายน 2542 พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหัวพรอ ม 2. ประชาชนราษฎรอยูในพระหทัยของพระองค ดวยสมเด็จพระบรมราชินี และสมเด็จพระเทพรัตนฯ ทานตลอด พระองคทานทรงคิดแตวาประชาชนราษฎร จะเสด็จพระราชดําเนินไปทรงประกอบพิธีเปดเขื่อนปา จะเดอื ดรอนไหม จะไดป ระโยชนไ หม สกั ชลสิทธ์ิ ทางกรมชลประทานกเ็ ชิญผมไปรบั เสดจ็ ดวย ตอนประมาณสัก 2 ทุม ผมก็น่ังทานอาหารอยูกับ 3. ถึงแมผมเปนขาราชการตัวเล็กๆ ไมเคยได

52 วดาาํ รรสงารราชานภุ าพ เขา เฝา ใกลช ดิ พระองคท า นยงั ทรงมพี ระมหากรณุ าธคิ ณุ นายมนุชญ วัฒนโกเมร ไดกลาวในตอนทายวา อยูเสมอ แมยามปวยก็ทรงพระราชทานดอกไม เมื่อวนั ท่ี 7 ตลุ าคม 2541 พระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั วันพระราชพิธีเปดเข่ือนก็ทรงรับสั่งถามหา เราในฐานะ ทรงพระราชทานชอ่ื เขอื่ นปา สกั ชลสทิ ธิ์ (Pa Sak Jolasid เปนขาราชการในการปฏิบัติงานตองสนองพระราช Dam) มีความหมายวา เขื่อนแมน้ําปาสักที่เก็บกักนํ้าได กระแสหรือพระอุดมการณในการทํางานของพระบาท อยางมีประสิทธิภาพ (Pa Sak River Dam Which สมเด็จพระเจาอยูหัวใหดี โครงการอันเน่ืองมาจาก retains water efficiently) พระราชดําริฯ เปนบทเรียนที่สอนการบริหารจัดการ การแกไ ขปญ หาไดเ ปน อยา งดี และเมอื่ ไดเ รยี นรอู ยา งนนั้ นายณฐั พงศ ศริ ชิ นะ รองปลดั กระทรวงมหาดไทย แลวก็จะตองจดจํา ผมคิดวาการเอาความต้ังพระทัย ไดกลาวถามวา “ขอใหทานเลาเร่ืองการสนองพระราช ของพระองคทา นเปน ตัวตงั้ กระแสรับส่ังท่ีวา อยาใหใครมาหากินกับโครงการน้ี ทานไดทาํ อยางไรบา ง” ซ่งึ ทานมนุชญไดเลา ใหฟง วา (จากนั้นนายมนุชญ วัฒนโกเมร ไดเปดภาพจาก เพาเวอรพ อ ยตแ ละบรรยายประกอบ จนมาถงึ ภาพรถไฟ เร่ิมตนเลย ผมประชุมขาราชการท่ีเก่ียวของ ว่งิ อยูเหนืออางเกบ็ น้ํา ไดบรรยายเสรมิ วา) ทุกแผนก ทุกอําเภอ ใหนโยบายเหล็กวา ใครทุจริต ใครแสวงหาประโยชนโดยมิชอบ ใครเรียกรับสินบน ตามแผนเดิมแนวรางรถไฟตองยายไปอยูท่ีขอบ เรยี กรบั เปอรเ ซน็ ต จะถกู ดาํ เนนิ คดอี าญา และดาํ เนนิ การ อางเก็บนํ้า แตเรามีปญหาในการจัดหาที่ดินขอบอาง ทางวินัยควบคูกันไป ซึ่งโทษทางวินัยมีสถานเดียวคือ เพราะราคาทดี่ นิ ในบรเิ วณเขอื่ นปา สกั ชลสทิ ธิ์ โดยเฉพาะ ไลออก ใครจะตอสูใชสิทธ์ิอุทธรณก็วาไปตามกฎหมาย ที่ดินติดอางมีราคาสูงขึ้น ไรละ 3-4 ลานบาท ตองใช วา ดว ยวนิ ัยขาราชการ งบประมาณเพ่ิมขึ้นมากและอาจมีปญหาในการจัดซ้ือ หากเจา ของไมย อมขาย ผมจงึ เสนอใหย า ยรางรถไฟลงไป คนทมี่ าหากนิ กบั โครงการนม้ี หี ลายพวก พวกแรก อยูในพ้ืนท่ีอางเก็บนํ้า ผูเกี่ยวของทั้งหมดเห็นชอบดวย พวกนายทุนท่ีมากวานซ้ือที่ดินมือเปลาเพ่ือหวังเงิน ซึ่งไดการรถไฟแหงประเทศไทย คณะอนุกรรมการ ทดแทน เรามคี ณะกรรมการตรวจสอบการทาํ ประโยชน ยายเสนทางคมนาคม ปลัดกระทรวงคมนาคมเปน ถาซ้ือเก็งกําไรแตไมทําประโยชน หรือเอาท่ีดินที่เปน ประธาน คณะกรรมการบรหิ ารโครงการ นายกรัฐมนตรี หนองนํา้ มาขอรับเงินชดเชย โดยอา งวาปลูกตนบัว เราก็ เปนประธาน และคณะรัฐมนตรี แตม ขี อแมว าตอ งขอรบั ไมจ า ยเงนิ ชดเชยให เพราะเปน ทส่ี าธารณประโยชน ซงึ่ ก็ พระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยจากพระบาทสมเด็จ มีจํานวนไมนอยทีเดียว แตถาเปนท่ีดินมือเปลาและเขา พระเจาอยูหัวเสียกอน ซ่ึงพระองคไดพระราชทาน ทําประโยชนจริง เราก็ตองจายใหตามมติคณะรัฐมนตรี พระบรมราชวินิจฉัยมาวาไมขัดของจะไดเสร็จตาม และหลักเกณฑของโครงการ ถาราษฎรรองเรียนวาการ กําหนด แตรถไฟเปนตนเหตุของมลภาวะคือเปน กวา นซื้อท่ีดินมอื เปลา เปน การฉอฉล เราก็ใหราษฎรแจง แหลงท่ีมาของขยะและสิ่งปฏิกูล ตองใหการรถไฟแหง ความดําเนินคดีอาญาฐานฉอโกง สวนพวกท่ีมาทําธุรกิจ ประเทศไทยดูแลใหดี ดําเนินการมิใหขยะและสิ่งปฏิกูล สวนปา เราก็จายตามหลักเกณฑของโครงการ เราไมได ไปสรา งมลภาวะแกน า้ํ ในอา ง จา ยตามทเี่ ขารอ งขอหรอื ตามสญั ญาทเี่ ขาทาํ กนั เอง กรณี นเี้ ปน คดไี ปถงึ ศาลปกครองและศาลยตุ ธิ รรมหลายสบิ คดี ท่ผี มทราบเราชนะแทบทุกคดี

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 53 การทุจริตเร่ืองแรกที่พบ คือการซอยแปลงที่ดิน ขาราชการและกํานัน ผูใหญบาน กลุมน้ัน และตั้ง ทํากินซ่ึงเปนเฉพาะท่ีดินมือเปลา เพ่ือใหเกิดสิทธิ์ในการ กรรมการสอบวนิ ัยยกชดุ ประมาณ 5-6 คน ผลปรากฏวา รบั เงนิ ชดเชยแทนการจดั แปลงอพยพ เนือ่ งจากมตคิ ณะ มีขาราชการอําเภอหลายแผนกถูกไลออกจากราชการ รัฐมนตรีใหจายเงินชดเชยแทนการจัดแปลงอพยพใหแก และหลายคนตองโทษทางอาญาสิทธ์ิในการขอรับเงิน ผูท่ีครอบครองและทําประโยชนในท่ีดิน ไมวาท่ีดินนั้นมี ชดเชยแทนการจัดแปลงอพยพ ทําใหเกิดคดีอาญาอีก เอกสารสิทธ์ิหรือไมมีเอกสารสิทธิ์ (ที่ดินมือเปลา) หลายคดี มีราษฎร 6-7 รายไปจดทะเบียนสมรสปลอม และจา ยเงนิ ชดเชยใหแ กค รอบครวั ใหญซ ง่ึ เปน ครอบครวั จากจังหวัดอ่ืน เพ่ือใหเปนทะเบียนสมรสกอนวันท่ี ที่ 1 บตุ รทมี่ ีครอบครัวแลว ในฐานะครอบครวั ท่ี 2 และ 3 พฤษภาคม 2537 และมาขอใชสิทธ์ิ เราก็แจงความ ครอบครวั ที่ 3 ฐานะความเปน ครอบครวั ของครอบครวั ท่ี ดําเนินคดีฐานใชเอกสารปลอม และรายงานใหกรมการ 2 และที่ 3 จะตองมีการสมรสจริงหรืออยูกินเปนสามี ปกครองดําเนินการทางวินัยและอาญากับขาราชการ ภริยากันกอนวันท่ี 3 พฤษภาคม 2537 ซึ่งเปนวันที่ ตนทางที่ปลอมแปลง นอกจากนี้ มีราษฎรอยูคูหนึ่ง คณะรัฐมนตรีอนุมัติใหกอสรางโครงการเข่ือนปาสัก เพ่ิงอยูกินกันเม่ือป 2538 อยากมีสิทธ์ิไดเงินชดเชย อันเน่ืองมาจากพระราชดําริ จํานวนเงินชดเชยแทนการ แทนการจัดแปลงอพยพในฐานะครอบครัวที่ 2 ไปจาง จดั แปลงอพยพสาํ หรับครอบครัวท่ี 2 และท่ี 3 นอยกวา เจาหนาท่ีอนามัยตําบลลงรายการใชบริการคุมกําเนิด ทจี่ า ยใหค รอบครวั ที่ 1 พวกขา ราชการอาํ เภอพฒั นานคิ ม ยอนหลังไปกอนวันที่ 3 พฤษภาคม 2537 เจาหนาท่ี กลุมหน่ึงที่เขาใจหลักการมีสิทธิ์ไดรับเงินชดเชย อนามัยตําบลตองลงรายการการใหบริการคุมกําเนิด เห็นกงจกั รเปนดอกบัว โลภโมโทสัน ไปแนะนําชาวบาน ในทะเบียนคนไขประจําวันเปนรายการสุดทาย ที่มบี ุตรหลายคน แตบตุ รนั้นยังไมส มรสจงึ ไมม ฐี านะเปน ในหนากระดาษของทะเบียน เพราะชองที่ลงรายการ ครอบครวั ที่ 2 และท่ี 3 ถา อยากใหบ ตุ รไดร บั เงนิ ชดเชย ทมี่ เี สน บรรทดั เตม็ หมดแลว เราแจง ใหส าธารณสขุ จงั หวดั แทนการจัดแปลงอพยพจํานวนเทากับครอบครัวที่ 1 ดาํ เนนิ การทางวนิ ยั ถกู ลงโทษไลอ อกฐานทจุ รติ ตอ หนา ที่ ผูเปนพอแมจะตองแกไขใบ ภ.บ.ท.5 ซึ่งเปนแบบแสดง ซงึ่ การทจุ รติ การหากนิ กบั โครงการเขอื่ นปา สกั มมี ากมาย รายการที่ดินเพ่ือเสียภาษีบํารุงทองท่ี อันแสดงถึงสิทธ์ิ หลายรูปแบบ สุดทายน้ีขอใหพวกเราทุกคนจงสํานึก การครอบครองและทาํ ประโยชนใ นทดี่ ินน้ัน เพือ่ ใหสทิ ธ์ิ ในพระมหากรณุ าธคิ ณุ ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั แกบตุ ร เชน ผูเปนพอแมแจง ภ.บ.ท.5 ไว 30 ไร ก็แกไข ภูมิพลอดุลยเดช ในหลวงรชั กาลท่ี 9 ทีม่ ตี อ ประเทศชาติ ภ.บ.ท.5 ของตนเองแบงใหลูก 2 คน คนละ 10 ไร และประชาชนคนไทยอยา งหาที่สุดมิได และใหบุตรทั้ง 2 คนแจง ภ.บ.ท.5 เปน ของตนเอง บตุ ร ทง้ั 2 คนกจ็ ะมสี ทิ ธริ์ บั เงนิ ชดเชยแทนการจดั แปลงอพยพ w จํานวนเทากับพอแมที่เปนครอบครัวท่ี 1 โดยเจาหนาที่ กลมุ ดังกลาวรวมมือใหก าํ นัน ผใู หญบ าน รับรองการแจง เปล่ียนแปลง และเรียกคาแบงแยกซอยแปลงตามใบ ภ.บ.ท.5 แปลงละ 10,000 บาท เมื่อความปรากฏ ผมได ส่ังตั้งกรรมการตรวจสอบยกเลิกการแจงแกไข ภ.บ.ท.5 ท้ังหมดทันที ซึ่งก็ไดหลักฐานเอกสารดําเนินคดีกับ

54 วดาํารรสงารราชานุภาพ สภาพน้าํ ทวม เมือ่ ป พ.ศ.2538 ซ่งึ จะเกิดน้ําทว ม แบบน้ีแทบทุกป และก็จะพัดพาความอุดมสมบรู ณไ ปชาวบา นทําการเกษตร ไดก็เพยี งปลกู ขา วฟางเทาน้ัน เม่อื มโี ครงการมาเขาก็พรอมที่จะเปลีย่ นพัฒนาชีวติ เพราะอยูไปก็เหน็ อนาคตเกา ๆ กค็ ือรับจา งแรงงาน ไปวันๆ ไมม อี ะไรดขี นึ้

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 55

56 วดาาํ รรสงารราชานุภาพ วันมหาปต ิของพสกนกิ รชาวลุมนํา้ ปา สกั วนั ที่ 25 พฤศจิกายน 2542 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงประกอบพระราชพิธีเปดเขื่อนปาสักชลสิทธ์ิ เม่อื วันท่ี 25 พฤศจิกายน 2542

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 57

58 ดวาํารรสงารราชานุภาพ จากน้นั ไดเ สดจ็ ฯ มาท่ีศูนยอ าํ นวยการซ่งึ มรี ะบบ Telemetering and Remote Sensing ทาํ ใหรวู า ระดบั นํา้ ตั้งแตตนนํ้าจนถงึ ตัวเขื่อน

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 59

60 ดวาํารรสงารราชานภุ าพ Telemetering and Remote Sensing

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 61 ประชาชนเขา มารอเฝารบั เสดจ็

62 ดวาํารรสงารราชานภุ าพ พลงั งานทดแทน…พลงั งานแหง สายพระเนตร ✽ รศ.ดร.สณั หช ยั กลิน่ พิกุล ผูอํานวยการสาํ นักงานประสานงาน โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดําริ มหาวทิ ยาลัยสงขลานครนิ ทร ผูเชย่ี วชาญดา นพลังงานทดแทน มลู นิธชิ ยั พัฒนา ป า ล  ม น้ํ า มั น … พื ช เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ช นิ ด ใ ห ม  ข อ ง เมื่อวันท่ี 9 กันยายน 2518 พระบาทสมเด็จ ประเทศไทยท่ีมีการนําเขามาปลูกเมื่อป พ.ศ. 2511 พระเจาอยูหัวเสด็จทอดพระเนตรสวนปาลมนํ้ามัน ทจี่ ังหวดั กระบ่ีและสตูล หาไดรอดพน จากสายพระเนตร ที่นิคมสรางตนเองพัฒนาภาคใต อําเภอควนกาหลง อนั ยาวไกลและเฉยี บคมของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทร จังหวัดสตูล และทรงมีรับสั่งให อ.สัณหชัยและคณะ มหาภูมิพลอดุลยเดชไม เนื่องดวยทรงทราบวาเปนพืช สรางเครื่องหีบน้ํามันปาลมแทนเครื่องหีบ STORK ทใ่ี หน้าํ มันสงู ที่สุดในโลก ทนี่ คิ มฯ นาํ เขาจากประเทศเนเธอรแลนด

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 63 “เครื่องนี้เราสรางเองไดไหม?” พระองคทรง ตอมาวนั ท่ี 22 กันยายน 2519 พระบาทสมเดจ็ มีรับส่งั ถาม “คดิ วา ….สรา งได พระพทุ ธเจา ขา” พระเจา อยูห ัว พรอ มดวยสมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรม ราชินีนาถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาสยามบรมราช “ถาอยางนั้น ฉันใหเปนการบานเลย ปหนา กุมารี และสมเด็จพระเจาลูกเธอเจาฟาจุฬาภรณ ฉนั จะตามมาดู” วลยั ลกั ษณอ คั รราชกมุ ารี เสดจ็ ฯ ตดิ ตามงานทน่ี คิ มสรา ง ตนเองฯ จังหวัดสตูล และทรงรับส่ังถามขอมูลปาลม “…ถาเกษตรกรรายเล็กรวมกลุมกันทําโรงงานได นาํ้ มนั อกี หลายประการ ต้ังแตก ารปลูก ผลผลติ ไปจนถึง กจ็ ะดเี พราะวา จะไดม ผี ลพลอยไดต า งๆ เชน เศษทะลาย การนํานํ้ามันปาลมและนํ้ามันเมล็ดในปาลมไปใช เอาไปทาํ ปุย เพาะเหด็ กากปาลมทําอาหารสตั ว แทนท่ี จะขายทะลายปาลม ไปใหโ รงงานหมด…”

64 ดวาาํ รรสงารราชานุภาพ ประโยชนในดานตางๆ และทอดพระเนตรการบาน โดยไดร บั ทนุ สนบั สนนุ จากสาํ นกั งาน กปร. 458,800 บาท คือ อุปกรณสกัดน้ํามันปาลมขนาดเล็กที่นักวิจัย สรางโรงงานสาธิตขึ้นที่มหาวิทยาลัยในป พ.ศ. 2527 ของมหาวิทยาลัยฯ ไดจัดสรางถวายฯ และทรงมี พรอมทั้งใหสํารวจปญหาความตองการของเกษตรกร พระมหากรุณาธิคุณโปรดเกลาฯ ใหรวมโตะเสวยฯ สวนปาลม รายยอ ยในภาคใตไ ปพรอ มกัน พระกระยาหารเท่ยี งดวย วันที่ 23 กันยายน 2528 พระบาทสมเด็จ กลา วถึงปาลม น้ํามัน เริม่ มีการปลูกกนั แพรหลาย พระเจา อยหู วั พรอ มดว ยสมเดจ็ พระนางเจา ฯ พระบรม มากขนึ้ ในภาคใต จนถงึ ป 2526 มผี ทู ลู เกลา ฯ ถวายฎกี า ราชินนี าถ และสมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรม เน่ืองจากนําผลปาลมไปรอคิวท่ีโรงงานสกัดนํ้ามันปาลม ราชกุมารี เสด็จทอดพระเนตรโรงงานสาธติ ฯ ทา มกลาง หลายวันไมไดลงของ เดือดรอนอยางหนักเพราะเสีย สายฝนที่ตกลงมาอยางหนักและพระราชทานการบาน ท้งั คาจางรถบรรทกุ และนํา้ หนักผลปาลมสญู หาย ชุดท่ี 3 โดยมีพระราชดําริใหไปทดลองสรางโรงงาน ใหก ลมุ เกษตรกรทม่ี คี วามพรอ มในพน้ื ทจ่ี รงิ และใหจ ดั ทาํ ดงั นน้ั เมอ่ื วันที่ 2 ตลุ าคม 2526 พระบาทสมเด็จ คูมือเกษตรกรสวนปาลมเพื่อถายทอดองคความรู พระเจาอยูหัวมีพระราชดําริใหมหาวิทยาลัยสงขลา สูเกษตรกรสวนปาลมรายยอ ยดว ย นครินทรทําการวิจัยและพัฒนาโรงงานสกัดนํ้ามันปาลม ข น า ด เ ล็ ก ใ ห  ก ลุ  ม เ ก ษ ต ร ก ร ส ว น ป า ล  ม ร า ย ย  อ ย

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 65 พ.ศ. 2529 ไดมีการจัดสรางโรงงานทดลองข้ึน ที่สหกรณนิคมอาวลึก จังหวัดกระบี่ และมีการพัฒนา ปรับปรุงเคร่ืองจักรหลายครั้ง จนถึงป พ.ศ. 2534 ไดพ ฒั นาระบบการทอดผลปาลม ภายใตส ภาพสญุ ญากาศ ขึ้นเปนผลสําเร็จและไดรับรางวัลชมเชยผลงาน ส่ิงประดิษฐฯ ประจําป พ.ศ. 2536 จากสํานักงาน คณะกรรมการวิจัยแหงชาติ ซึ่งเปนปเดียวกันกับที่ กงั หันนาํ้ ชยั พัฒนาไดร บั รางวลั ชนะเลศิ

66 วดาํารรสงารราชานภุ าพ ทฤษฎเี ศรษฐศาสตรเ พื่อการพ่ึงพาตนเอง “ถาจังหวัดกระบ่ีมีพื้นท่ีราบก็ใหเขาปลูกขาวบาง เพราะถาคนกระบ่ีปลูกแตปาลมน้ํามันแลวเกิดอุทกภัย ทภี่ าคกลางแลว คนกระบจ่ี ะเอาขา วทไี่ หนกนิ ? นค่ี อื ทฤษฎี เศรษฐศาสตรเพื่อการพึ่งพาตนเอง…ฉันจะเล็คเชอรให เธอฟง” พระราชดํารัสเม่ือวันท่ี 23 กันยายน 2528 ที่มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ทร วันท่ี 23 กันยายน 2530 พระบาทสมเด็จ พระเจาอยูหวั ทรงมพี ระราชดาํ ริให มหาวิทยาลยั สงขลา นครินทร รวมกับกรมชลประทาน กรมวิชาการเกษตร กรมสง เสรมิ การเกษตร และกรมสงเสรมิ สหกรณ จดั ทาํ โครงการปลูกขาวเพื่อบริโภคท่ีสหกรณนิคมปากนํ้า อําเภอปลายพระยา จังหวัดกระบ่ี เร่ิมดําเนินการใน พ.ศ. 2531 แลว เสรจ็ ในป พ.ศ. 2534 วันที่ 6 กุมภาพันธ 2546 สมเด็จพระเทพ รตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงติดตามงานและ เสด็จเย่ียมราษฎรท่ีมีอาชีพปลูกขาวและโรงสีขาว พระราชทานท่ีอําเภอปลายพระยา จังหวัดกระบ่ี และ ตอมาเม่ือวันที่ 17 กรกฎาคม 2557 เสด็จฯ เยี่ยมอีก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี คร้งั หน่งึ และทรงโยนกลา ท่ีแปลงปลกู ขา วของเกษตรกร เสดจ็ ฯ ตดิ ตามงาน เมื่อวันท่ี 12 กุมภาพนั ธ 2535 สมเดจ็ พระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสด็จทอดพระเนตร โรงงานสกดั นา้ํ มนั ปาลม ระบบทอดสญุ ญากาศขนาดกาํ ลงั ผลติ 1 ตนั ทะลายตอ ชวั่ โมง ทส่ี หกรณน คิ มอา วลกึ จงั หวดั กระบี่ และวันท่ี 23 พฤษภาคม 2536 ทรงนําคณะ อาจารยและนักเรียนนายรอย จปร. ทัศนศึกษาดูงานท่ี โรงงานของสหกรณน ิคมอาวลกึ

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 67 “เรายอมถอยหลังเขาคลองเพื่อสํารวจดูวา วันที่ 7 ตุลาคม 2533 ทรงติดตามการบาน กนคลองมีอะไรดีๆ เรากเ็ ก็บมา…ไมม กี ็แลว ไป” ชุดที่ 5 และทรงพอพระราชหฤทัยเปนอยางยิ่งท่ีทําได เกินกวาที่ทรงคาดหมายไว ตอมามีการจัดสรางโรงงาน วันท่ี 8 ตุลาคม 2531 พระบาทสมเด็จ สกัดน้ํามันปาลมขนาดเล็ก โรงกล่ันนํ้ามันปาลมบริสุทธิ์ พระเจาอยูหัว มีพระราชกระแสรับสั่ง ณ พระตําหนัก เครื่องทําสบู เคร่ืองแยกผลปาลมออกจากทะลาย ทักษิณราชนิเวศนใหสรางโรงงานแปรรูปน้ํามันปาลม ปาลมสด และเคร่ืองทําเนยเทียมขนาดเล็กที่ศูนยฯ ขนาดเล็กครบวงจรท่ีศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง พกิ ลุ ทองฯ โดยไดท นุ สนบั สนนุ จากกระทรวงอตุ สาหกรรม จงั หวดั นราธวิ าส (ศนู ยฯ ไดป ลกู ทดลองไว ในพนื้ ทด่ี นิ พรุ 2 ลานบาท 8 ไร) มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรดําเนินการสนอง พระราชดําริแลวเสร็จในป พ.ศ. 2533 ดวยงบประมาณ จากสํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงาน โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ (สํานักงาน กปร.) ไดทําถึงข้ันกล่ันเปนนํ้ามันบริสุทธ์ิ (RBD) คือ ลดกรด ฟอกสี และดดู กลน่ิ รวมทงั้ แยกไขสเตยี รนิ มาทาํ เนยเทยี ม ได ไขสบูนํามาทําสบูซักลาง กากปาลมทําอาหารสัตว แกนทะลายและข้วั ใบทําปยุ หมัก

68 วดาาํ รรสงารราชานภุ าพ วิกฤตพิ ลงั งานของประเทศไทย พ.ศ. 2543 กลาง พ.ศ.2543 รฐั บาลจดั งาน Car Free Day ขนึ้ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมีพระราชกระแสรับส่ัง ถามเรื่องการนําน้ํามันปาลมมาใชทดแทนนํ้ามันดีเซล ผานผูอํานวยการศูนยศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง (นายชัยวัฒน สิทธิบุศย) และใหทําการผลิตไบโอดีเซล จากนํ้ามนั ปาลม เปนการดวน วันที่ 24 กันยายน 2543 สมเด็จพระเทพ รตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราชกมุ ารี เสดจ็ ทอดพระเนตร การสาธิตการใชน้ํามันปาลมบริสุทธิ์และเมทิลเอสเตอร เดนิ เครอื่ งจกั รกลการเกษตรทศี่ นู ยศ กึ ษาการพฒั นาพกิ ลุ เมทิลเอสเตอร (ไบโอดีเซล) คือ ผลิตผลจาก นํ้ามันพืชทําปฏิกิริยากับเมทานอลไดกลีเซอรอล ทอง จังหวดั นราธิวาส เปน ผลพลอยได

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 69 พ.ศ. 2544 มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร ไดรับทุนสนับสนุนจากมูลนิธิชัยพัฒนาใหดําเนินการ 2 โครงการ โรงงานสกัดนา้ํ มนั ปาลมขยายจาก 1 ตันเปนขนาด 2 ตนั ทะลาย ตอ ชว่ั โมงที่สหกรณนคิ มอาวลกึ จังหวัดกระบี่ วงเงิน 7,960,000 บาท เนอื่ งจากกําลังผลติ ในเชิงธุรกิจ 1 ตันตอ ชั่วโมงยังตํ่าเกินไป การทดสอบการใชน ํา้ มนั ปาลมดิบ น้ํามนั ปาลมบรสิ ทุ ธิ์ และเมทิลเอสเตอรก บั เครือ่ งยนตรดีเซลเล็ก วงเงนิ 3,000,000 บาท 1. โครงการทดสอบการใชน้ํามันปาลมดิบ 2. โครงการขยายโรงงานสกัดนํ้ามันปาลม นํ้ามันปาลมบริสุทธ์ิ และเมทิลเอสเตอรกับเครื่องยนต ขนาด 2 ตันทะลายตอชั่วโมง ท่ีสหกรณนิคมอาวลึก ดเี ซลเลก็ จงั หวดั กระบี่ - ดําเนินการ พ.ศ. 2544-2546 - ใชก ระบวนการทอดผลปาลม ในสญุ ญากาศ ไมม ี - นํ้ามันปาลมดิบ อุนที่ 80 องศาเซลเซียล น้าํ เสียจากการผลติ เดนิ เครอ่ื งไดประมาณ 500 ชวั่ โมง - ลงทนุ รวม 11.16 ลา นบาท - น้ํามนั ปาลม ดบิ แยกกมั และลดกรดอนุ ท่ี 120 - สหกรณฯ ปรับปรุงกระบวนการผลิตโดยแยก องศาเซลเซยี ล เดินเครือ่ งไดประมาณ 1,200 ชั่วโมง เสน ใยทาํ เชอื้ เพลงิ และขายเมลด็ ปาลม ลงทนุ 4 ลา นบาท - นา้ํ มนั ปาลมโอเลอนี กลั่นบริสทุ ธ์ิ เดนิ ได 2,000 ป 2553 ชว่ั โมง - มโี รงงานผลติ ไบโอดเี ซลจากนา้ํ มนั ทอดซา้ํ ขนาด - ไบโอดเี ซล เดนิ ไป 3,000 ชว่ั โมง เคร่ืองยังเปน 400 ลิตร ปกติ เม่ือวันท่ี 17 กรกฎาคม 2557 สมเด็จพระเทพ - พ.ศ. 2550 ทดลองสูตรนา้ํ มันปาลม ผสมดีเซล รตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จทอดพระเนตร หลายสูตรกับเคร่ืองจักรกลการเกษตรและเครื่องยนต โรงงานซึ่งมีขนาดกําลังผลิตถึง 3 ตันทะลายตอชั่วโมง ดีเซลรุน ใหม และรองรับผลปาลมไดถ ึง 10,000 ไร ในปนี้เอง นกั วิจยั จากคณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลา นครินทร ประกาศความสําเร็จในการผลิตปาลมนํ้ามัน ตระกูล “ทรัพย มอ 1” ใหผลผลิตตอไรสูงกวา 4 ตัน ทะลายตอ ป

70 ดวาํารรสงารราชานภุ าพ โครงการวิจัยผลิตเมทิลเอสเตอรจากไขน้ํามันปาลม โรงงานผลิตเมทิลเอสเตอรที่มหาวิทยาลัย บอ บําบัดน้ําเสยี (ดําเนินการใน พ.ศ. 2547-2548) สงขลานครินทร - พ.ศ. 2545 คณะวศิ วกรรมศาสตรส รา งโรงงาน - ไดรบั ทุนจากเงินกองทนุ พระราชทาน 100,000 ผลิตเมทิลเอสเตอรขนาด 1,000 ลิตรข้ึน (ผลิตปละ บาท และมลู นิธิเชลล 100 ป อกี 100,000 บาท 50,000 ลติ ร) - สรางถังปฏิกิริยาเอสเตอริฟเคช่ัน 20 ลิตร - ผลิตเมทิลเอสเตอรจากไขเสตียรินบริสุทธ์ิ ใชกรดกํามะถันเปนตัวเรงอุณหภูมิ 85 องศาเซลเซียส และน้ํามันบริจาคจากกรมศุลกากรสงขายการรถไฟ นาน 4 ชวั่ โมง แหงประเทศไทยทดลองเดินรถดีเซลรางหาดใหญ- สุไหงโกลก 40,000 ลติ ร - นาํ เมทลิ เอสเตอรม ากลนั่ ใสทอี่ ณุ หภมู ิ 275-400 องศาเซลเซยี ส นาน 3-4 ชวั่ โมง ไดค วามบรสิ ทุ ธิ์ 98.69% - พ.ศ. 2546 ทาํ ความรว มมอื กบั สภาอตุ สาหกรรม ตนทุนการผลิต 14.36 บาทตอ ลิตร จงั หวดั สงขลา ซอื้ นา้ํ มนั ทอดแลว จากโรงงานมาผลติ เมทลิ เอสเตอรข ายกลับใหโ รงงานใชก บั รถยกเพอ่ื ลดมลพิษ - ออกแบบโรงงานขนาด 1,000 ลิตร ลงทุน 13 ลา นบาทได IRR 21% ระยะคืนทุน 4 ป - เริ่มทดลองขายใหบุคคลท่ัวไปโดยไดรับการ ยอมรับเปนอยางดีจากลูกคากวา 100 คัน จนถึงสิ้นป 2558 ไดข ายไปแลวกวา 8 แสนลติ ร วนั ที่ 16 มกราคม 2549 สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ าฯ สยามบรมราช- กมุ ารี เสดจ็ ทอดพระเนตรโรงงานผลติ ไบโอดเี ซลทมี่ หาวทิ ยาลยั สงขลา นครนิ ทร และทรงเตมิ นาํ้ มนั B100 ใหก บั รถสองแถวทเ่ี ปน ลกู คา ประจาํ 10 ลิตร ราคา 200 บาท โรงงานตน แบบแหง น้ี จงึ มชี ื่อเสียงโดง ดงั ไป ท่วั ประเทศต้ังแตว ันนัน้ เปนตน มา

ดาํ รงราชวาานรุภสาาพร 71 ตอมา พ.ศ. 2557 - พ.ศ. 2558 มหาวิทยาลัย วนั ที่ 16 มกราคม 2557 สมเดจ็ พระเทพรตั นราช สงขลานครินทร ทําการวิจัยการผลิตเอทิลเอสเตอร สุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดําเนิน ไดสําเร็จโดยใชเอทานอล ท่ีผลิตไดในประเทศมาแทน เปนองคประธานเปดโรงงานผลิตเอทิลเอสเตอร เมทานอล ซง่ึ ตอ งนาํ เขา จากตา งประเทศ ทาํ ใหป ระเทศไทย แบบตอเน่ืองขนาด 60 ลิตรตอช่ัวโมง ที่มหาวิทยาลัย ผลติ ไบโอดเี ซลจากวัตถดุ ิบในประเทศได 100% สงขลานครินทร โรงงานผลิตเมทิลเอสเตอรท่ีศูนยศึกษาการพัฒนา พ.ศ. 2548 จัดสรา งโรงงานผลติ ไบโอดีเซลขนาดกาํ ลังผลิต 10,000 พกิ ุลทอง จังหวดั นราธวิ าส ลติ รตอวนั ทีจ่ งั หวัดกระบ่ี - มีโรงงานสกัดน้ํามันปาลมขนาด 1 ตันทะลาย ตอ ช่วั โมง และผลิตเมทลิ เอสเตอรข นาด 400 ลิตร และ 1,000 ลติ ร - มีอุปกรณแยกกลีเซอรอลและอุปกรณผลิต เมทิลเอสเตอรจากทั้งกรดไขมันและไขสบู - มีสถานีจา ยเมทลิ เอสเตอรแ ละหัวจา ยนํา้ มนั - จาํ หนา ยใหเ รอื ประมงขนาดเลก็ และบคุ คลทว่ั ไป - มีผูสนใจนําไปสรางโรงงานไบโอดีเซลประสบ ความสําเร็จดีมากท่ีจังหวัดนครศรีธรรมราช ยะลา และ นราธวิ าส

72 ดวาํารรสงารราชานุภาพ พ.ศ. 2549 จัดสรา งโรงงานผลิตไบโอดีเซลขนาดกาํ ลังผลติ 10,000 พ.ศ. 2549 จดั สรา งโรงงานผลติ ไบโอดเี ซลขนาดกาํ ลงั ผลติ 20,000 ลิตรตอ วัน ทจ่ี งั หวดั สุราษฎรธ านี ลติ ร ของ บมจ. บางจากปโ ตรเลยี ม ทดลองปลกู ปาลมนํ้ามันในพื้นที่แหงแลง มูลนิธิชัยพัฒนาอนุมัติงบประมาณใหหนวยงานตางๆ วันที่ 16 กรกฎาคม 2548 สมเด็จพระเทพ ดําเนินการสนองพระราชดํารดิ ังนี้ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี มีพระราชกระแส - กรมพัฒนาท่ีดินปลูกปาลมน้ํามันแบบนํ้าหยด รับสั่งใหคณะนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร 200 ไร และปลูกสบูดําหลายพันธุ 100 ไร เขาเฝาท่ีหัวหินเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว - กรมการทหารชา งทาํ การกอ สรา งอาคารโรงงาน ทรงมีพระราชดําริใหมูลนิธิชัยพัฒนาปลูกปาลมน้ํามัน บานพกั และระบบสาธารณปู โภค และสรางโรงงานสกัดนํ้ามันพืชและผลิตไบโอดีเซล - ปตท. สนบั สนนุ การจดั สรา งสถานจี า ยไบโอดเี ซล ระดับชุมชนท่ีตําบลไรใหมพัฒนา อําเภอชะอํา จังหวัด - มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรออกแบบ สราง เพชรบรุ ี เปน โครงการเรงดวน และติดต้ังเคร่ืองจักรและอุปกรณสกัดนํ้ามันปาลมขนาด 2 ตนั ทะลายตอ วนั และผลติ ไบโอดเี ซลขนาด 400 ลิตร - เริม่ ดําเนินการตงั้ แตเ ดือนมิถุนายน 2549 ผลติ ไบโอดีเซล สบูผสมใบปาลมและปุยหมักจากกากปาลม มีผเู ขา เยี่ยมชมปล ะประมาณ 3,000 คน

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 73 วันที่ 27 กรกฎาคม 2549 สมเด็จพระเทพ รตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสดจ็ ทอดพระเนตร โรงงานสกัดน้ํามันพืชและผลิตไบโอดีเซลครบวงจร ที่ ตําบลไรใหมพัฒนา อําเภอชะอํา จังหวัดเพชรบุรี พรอมทั้งทรงกดปุมเคร่ืองจักรและทรงเติมนํ้ามัน ไบโอดีเซลเปนปฐมฤกษ

74 วดาาํ รรสงารราชานภุ าพ พระราชดํารัสประกาศความสําเร็จ เร่ืองไบโอดีเซล “…ถาอยางไรเราก็ใชน้ํามันปาลมของเราเอง พ.ศ. ๒๕๔๘ คนอ่นื อาจจะไมม ี แตวา เรามี เพราะขวนขวายหาวธิ ที ี่จะ ทําเช้ือเพลิงทดแทนได ถาไมไดทําเชื้อเพลิงทดแทน ดวยสายพระเนตรอันยาวไกล พระบาทสมเด็จ เราก็เดือดรอน แลวก็เปนหวง แตเราไมตองเปนหวง พระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช ไดทรงคนพบมากวา ถาคนอื่นเขาไมทํา เขาอาจจะไมมีนํ้ามันไบโอดีเซลใช 30 ปแ ลว วา ปาลม นาํ้ มนั เปน พชื นา้ํ มนั ทใี่ หป รมิ าณนาํ้ มนั แตวาเรามี เราคือขาพเจาทําเอง คนอ่ืนเขาอาจจะไมมี สูงกวาพืชนาํ้ มนั ชนดิ ใดๆ ในโลก และทรงมพี ระราชดาํ ริ กไ็ มเ ปน ไร เราตอ งเหน็ แกต วั แตล ะคนถา เหน็ แกต วั กร็ วู า ท่ีแนวแนใหทําการวิจัยและพัฒนาโรงงานแปรรูปปาลม ไมเปนไรเพราะแตละคนก็ตองพยายามที่จะหาพลังงาน นํ้ามันครบวงจรขนาดเล็ก รวมไปถึงการผลิตไบโอดีเซล ทดแทนทัง้ นน้ั ….” เปนพลังงานทดแทนของประเทศไทย ในอนาคตเม่ือ น้ํามันปโตรเลียมจะหมดไปจากโลกในอีกไมกี่สิบป วันที่ 17 สิงหาคม 2550 มูลนิธิชัยพัฒนา ขางหนา ดังพระราชดํารัสที่ไดพระราชทานไวเม่ือวันท่ี มคี าํ สงั่ แตง ตง้ั ให รศ.ดร.สณั หช ยั กลนิ่ พกิ ลุ และ ดร.กติ ติ 5 ธนั วาคม 2548 ความตอนหนึ่งวา…. เจิดรังษี เปน ทปี่ รึกษาโครงการโรงงานแปรรูปผลติ ภณั ฑ ประมงขนาดเลก็ ของมลู นิธชิ ยั พัฒนาทบี่ า นทุง รกั อําเภอ คุระบุรี จังหวัดพังงา ซึ่งเปนโครงการชวยเหลือราษฎร เกาะพระทองทป่ี ระสบภยั สนึ ามิ คณะทปี่ รกึ ษาไดร ว มกนั พัฒนาผลิตภัณฑหลายชนิดที่หาวัตถุดิบไดงายและมี ตลาดนักทองเท่ยี วในจงั หวดั พังงา ไดแ ก กุงเสียบ กุง รม ควันเย็น ปลารมควันเย็น ปลาหวานปรุงรส ปลาหยอง ฯลฯ สมเด็จพระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงประกอบ อาหารคานาเปกงุ และปลารมควนั อยา งละ 9 ชดุ สมเดจ็ พระเทพรตั นราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ติดตามงาน เมอื่ วนั ท่ี 28 พฤษภาคม 2553

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 75 โครงการวจิ ยั และพฒั นานา้ํ มนั เมลด็ ชาทอ่ี าํ เภอแมส าย จงั หวดั เชียงราย “…น่ีมาจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร…. เอามาชว ยงาน” วันที่ 6 สิงหาคม 2551 มูลนิธิชัยพัฒนา พระราชทานแพะใหราษฎรเกาะบูโหลน 20 กันยายน 2559 มีคําสั่งแตงตั้งให รศ.ดร. สัณหชัย เปนคณะทํางานใน โครงการศึกษาและพัฒนาชานํ้ามันและพืชนํ้ามันอื่นๆ ของมูลนิธิชัยพัฒนาที่จะจัดสรางขึ้นท่ีตําบลเวียงพางคํา อําเภอแมสาย จังหวัดเชียงราย และไดเดินทางไป ดูงานการปลูกและแปรรูปชาน้ํามันท่ีมณฑลกวางสี และไปส่ังซื้อเคร่ืองจักรท่ีมณฑลเหอหนาน สาธารณรัฐ ประชาชนจีน แตพบวาเคร่ืองจักรจากจีนมีปญหา จึงออกแบบและสรางเองท่ีหาดใหญ แลวนําไปติดต้ังท่ี แมสายในชว งปลายป 2553 - เสด็จฯ ทรงประกอบพิธีปกเสาเฮือนวันท่ี 13 มกราคม 2553 - ทรงปลูกชานํ้ามันท่ีดอยตุง 2 แปลง พื้นที่ 3, 417 ไร 912,578 ตน ฝายชะลอนํ้า - เสด็จฯ ทรงประกอบพิธีเปดโรงงานวันที่ 16 โครงการพฒั นาเกาะบโู หลน อําเภอละงู จังหวดั สตูล กุมภาพนั ธ 2554 และเสด็จฯ ตามงานทกุ ป - รวมทรงดนตรีกับวง The Old Man ปท่ี 3 โดยมหาวิทยาลัยสงขลานครินทรกับมูลนิธิ ชัยพัฒนา เริ่มดําเนินการ พ.ศ. 2555 - พ.ศ. 2559 ชว งคาํ่ วนั ท่ี 5 กุมภาพนั ธ 2556 มีการพัฒนาราษฎรเกาะบูโหลนรวม 8 ดาน คือ ดา นสขุ ภาพอนามยั พฒั นาสงั คมและการศกึ ษา พลงั งาน และแหลงน้ํา การจัดการขยะมูลฝอย การอนุรักษ ทรพั ยากรธรรมชาติ การอนรุ กั ษภ าษาและศลิ ปวฒั นธรรม อรู กั ลาโวย ดา นพฒั นาการประมง ปศสุ ตั วแ ละผลติ ภณั ฑ และดานการพัฒนาการทอ งเท่ียว

76 ดวาํารรสงารราชานุภาพ เกาะบูโหลนดอน อา งเก็บนา้ํ ดาดยาง สขุ ศาลา ปา ยแสดงจดุ ทอ งเท่ยี ว

ดํารงราชวาานรุภสาาพร 77 บทสรปุ การดําเนินการตามรอยเบ้อื งพระยคุ ลบาทฯ ขอสรุปประสบการณท่ีไดมีโอกาสทํางานถวาย พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดช พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั รชั กาลท่ี 9 ทรงครองราชยมาตั้งแต พ.ศ. 2493 ในชวงแรกทรงมี 1. เม่ือพระองคพระราชทานการบา นมา ตอ งทํา โครงการชว ยเหลอื ดา นสาธารณสขุ ดา นการปอ งกนั รกั ษา ไมทําไมได และตองทําใหสําเร็จ ไมวาจะใชเวลานาน วัณโรค อหิวาตกโรค และโปลิโอ ทรงจัดต้ังมูลนิธิ เทาไร ปญหามากเทาไรก็ตาม ก็ตองฝาฟนใหสําเร็จ ราชประชานุเคราะห และตอมามีโครงการตามพระราช เพราะพระองคจะทรงติดตาม ทรงสอบถามหรือ ประสงค โครงการหลวง โครงการในพระบรมราชานเุ คราะห ทรงโปรดฯ ใหสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ และโครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดําริ กระจายอยู สยามบรมราชกุมารี มาทรงติดตามงาน (การบาน) ทวั่ ประเทศกวา 4,000 โครงการ มีศนู ยศ กึ ษาการพัฒนา ทกุ เรอื่ งไมม ตี กหลนแมแ ตเ รอ่ื งเดียว 6 แหงท่ัวทุกภาคของประเทศไทย พระองคทรงงาน ทกุ วนั ไมม ีวันหยุด 2. เราตองมีความรู ตองรูจริง เวลามีรับสั่งถาม ตองตอบไดหมด ตอบไดกระจางแจง จึงจะทรงพอ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทรไดมีโอกาสสง พระราชหฤทัย นักวิจัยรวมทํางานสนองพระราชดําริในเร่ืองของการ แปรรูปปาลมน้ํามันขนาดเล็กครบวงจร การผลิตไบโอ 3. ทรงโปรดใหโตเถียงดวยเหตุดวยผล นํามา ดีเซล โครงการปลูกขาวเพ่ือบริโภค ฯลฯ โดยทรง หักลางกัน ไมทรงโปรดใหตอบวาพระพุทธเจาขา พระราชทานเปนการบาน และทรงติดตามการบาน (Yes) อยางเดยี ว บางครั้งโตเ ถยี งกบั พระองคข า มปก ม็ ี ทุกเร่ืองดังที่กลาวมาแลว นอกจากน้ีก็ยังมีโครงการ อนุรักษพันธุกรรมพืชในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ 4. พระองคทรงมีพระอารมณขันมากทีเดียว สยามบรมราชกมุ ารี (อพ.สธ.) ที่ไดรว มโครงการมาตงั้ แต บอยครั้งท่ีทรงเลาเร่ืองตางๆ เชน ใหชาวนาที่จังหวัด พ.ศ. 2545 รวมกับอีกกวา 100 หนวยงาน อีกดวย นราธวิ าสปลกู ขา วแลว ในทส่ี ดุ ขา ราชการตอ งมาปลกู ขา ว แทน เปนตน แตการบานก็ยังไมหมด หลังจากการบานชุดท่ี 10 5. เมื่อพระองคพอพระทัยในผลงานของเรา โครงการพัฒนาเกาะบูโหลน จังหวัดสตูล ก็มีการบาน จะไมทรงรับสั่งชมตอหนาเปนอันขาด พระองคทรงใช ชุดท่ี 11 โครงการพัฒนาหลักสูตรการบริการและ วิธีรับส่ังกับสมเด็จพระนางเจาพระบรมราชินีนาถ และ การทองเท่ียวท่ีโรงเรียนคุระบุรีชัยพัฒนาพิทยาคม ฯลฯ จะไมเ อย ถงึ ตวั บุคคลใดบุคคลหน่ึง จะรบั ส่ังชมทง้ั ทีม ที่พระราชทานมาจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตั้งแต พ.ศ. 2557 และจะมา อีกเร่ือยๆ เพ่ือประโยชนสุขของประชาชนชาวไทย โดยเฉพาะกลุม ทย่ี ากจนและดอ ยโอกาส

78 วดาาํ รรสงารราชานุภาพ หลกั ทรงงานของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว ในทีน่ ้ขี อสรุปไว 10 ประการ คอื 1. ระเบดิ จากขา งใน สรา งความเขม แข็งใหราษฎรกอน 2. คิดแบบองคร วม เช่ือมโยงทุกมิตเิ ขา ดว ยกนั เปนบูรณาการ 3. ศึกษาขอมลู ฟงทกุ กลมุ ฟง ท้ังราษฎร เจา หนาทท่ี ุกระดบั 4. ประหยดั เรยี บงา ย เชน บาํ บัดน้าํ เสียดว ยผักตบชวา ปลูกปาโดยไมตอ งปลกู ฯลฯ 5. ขาดทุนคือกําไร เชน ลงทุนไปหลายสิบลานบาท แลวทาํ ใหป ระชาชนอยูดกี นิ ดอี ยา งยั่งยืนก็คอื กาํ ไร 6. ใชค วามเพยี ร ไมย อมแพตอ ปญหา บางโครงการตอ งใชเ วลาหลายสิบปจงึ เห็นผล 7. ใชปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง แบบพอประมาณ มีเหตุผล และมภี ูมิคมุ กนั 8. ไมย ดึ ตดิ ตํารามากเกินไป 9. มีความสขุ กับการให โดยไมหวงั ผลตอบแทนใดๆ 10. รูร กั สามัคคีทาํ งานเปน หมคู ณะ เปนทมี งาน ไมทําคนเดียว w

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 79 พระราชกรณียกิจ ในพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูห ัวภมู ิพลอดุลยเดช กับการอนุรกั ษมรดกภมู ปิ ญ ญาของไทย ✽ นายธงชัย ลขิ ติ พรสวรรค ธรรมเนียมการพิมพหนังสือเพ่ือแจกเปนท่ีระลึก ในการฌาปนกิจศพของสังคมไทยเปนเรื่องพิเศษ และมเี ฉพาะประเทศไทยเทา น้นั ธรรมเนยี มนีไ้ มป รากฏ ในประเทศอนื่ ใดในโลก หนังสือเร่ืองแรกซ่ึงนับวาเปนหนังสือเลมแรก ของหนังสือท่ีระลึกในการฌาปนกิจศพ คือ “สวดมนต รวมพระสูตรแลพระปริตตางๆ” ซึ่งพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวมีพระบรมราชโองการ ใหจัดพิมพขึ้นในงานพระเมรุสมเด็จพระนางเจาสุนันทา กุมารีรัตน พระบรมราชเทวีและสมเด็จพระเจาลูกเธอ เจาฟากรรณภรณเพ็ชรรัตน เม่ือ พ.ศ. 2423 พิมพท่ี โรงพมิ พห ลวง จาํ นวน 10,000 เลม กิจการการพิมพหนังสือของประเทศก็เจริญ กาวหนามาตลอดทั้งในสวนของราชการและเอกชน มีโรงพิมพเพิ่มมากข้ึน เชน โรงพิมพหลวง (ซึ่งตอมา กลายเปนโรงพิมพลหุโทษ) โรงพิมพของกระทรวง เมื่อ พ.ศ. 2443 ไดมีการกอตั้งหอพุทธสาสน ยุติธรรม โรงพิมพนายเทพ โรงพิมพราษฎรเจริญ ฯลฯ สังคหะข้ึนเพ่ือรวบรวมคัมภีรทางพระพุทธศาสนา และ ทําใหการพิมพหนังสือเพื่อเผยแพรเปนเร่ืองที่ทุกคน ไดมีนโยบายจัดพิมพหนังสือเกาใหแพรหลาย โดยการ เขาถึงไดง า ย โดยเฉพาะขุนนาง ซง่ึ ปรากฏวามีการพมิ พ สงเสริมใหมีเจาภาพรับพิมพหนังสือแจกเปนที่ระลึก หนังสือท่ีระลึกพระราชทานเพลิงศพพระยาศรีสุนทร ในงานมงคลและอวมงคล ซึ่งสวนใหญจะเปนเรื่องท่ี โวหาร (นอ ย อาจารยางกูร) ช่ือ “ศรสี นุ ทรานุประวัติ” เก่ียวเน่ืองกับพุทธศาสนา เชน พ.ศ. 2444 พิมพเรื่อง เม่อื พ.ศ. 2438 และนับวาเปนหนังสือทีร่ ะลกึ เลม แรกท่ี สวดมนตในงานพระราชทานเพลิงศพเจาคุณจอมมารดา พิมพเ ฉพาะประวตั ผิ วู ายชนม สําลี, พ.ศ. 2446 พิมพเร่ืองเทศนาพระปฐมสมโพธ์ิ

80 ดวาาํ รรสงารราชานุภาพ กับเรื่องมหาชนกชาดก ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระอัฐิและบรรจุพระอังคารสมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ หมอ มเฉ่ือยในพระเจา บรมวงศเ ธอ กรมหลวงดํารงราชา กรมพระยาสุดารัตนราชประยูร, พ.ศ. 2453 พิมพเร่ือง นภุ าพ (พระยศในขณะนน้ั ) นอกจากนแี้ ลว กย็ งั มกี ารพมิ พ สวดมนตฉบับหลวง ในงานพระบรมศพรัชกาลท่ี 5, หนังสอื แจกในการกศุ ลแบบอน่ื ๆ อกี จาํ นวนมาก นบั วา พ.ศ. 2454 พิมพเรื่องมหาเวสสันดรชาดก ในงาน กิจการของหอพุทธสาสนสังคหะเปนตนทางของการ วันบําเพ็ญพระราชกุศลตรงกับวันเสด็จสวรรคต ฯลฯ พมิ พหนงั สือแจกโดยแท สวนหนังสือประเภทสารคดี พงศาวดาร โบราณคดีน้ัน ครนั้ ถงึ พ.ศ. 2448 พระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา หอพระสมดุ วชิรญาณ ตอ งลงทนุ จัดพมิ พเ ผยแพรเ อง เจาอยูหัวทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหสถาปนา ตราบจนถึง พ.ศ. 2457 การจัดพิมพหนังสือ หอสมุดกลางสําหรับประเทศข้ึน โดยใหรวมหอสมุด ชดุ ใหญจ งึ บังเกิดขึ้น โดยพระเจา บรมวงศเ ธอ กรมพระ- 3 แหงในเวลาน้ัน คือ หอพระมณเฑียรธรรม ดํารงราชานุภาพ (ตอมาคือสมเด็จพระเจาบรมวงศเธอ หอพุทธสาสนสังคหะ และหอพระสมุดวชิรญาณเขา กรมพระยาดํารงราชานุภาพ) ทรงถวายความเห็นแด ดวยกนั ต้งั เปน “หอพระสมุดสําหรับพระนคร” แตคง สมเด็จพระมาตุจฉาเจาสวางวัฒนา พระบรมราชเทวี เรยี กนามตามเกาวา “หอพระสมดุ วชิรญาณ” ( ต  อ ม า คื อ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ศ รี ส ว ริ น ทิ ร า บ ร ม ร า ช เ ท วี พระพันวัสสาอัยยิกาเจา) ใหพิมพหนังสือ “ประชุม คณะกรรมการจัดการหอพระสมุดวชิรญาณได พงศาวดารภาคที่ 1” ในงานพระราชทานเพลงิ ศพหมอ ม ประชุมกันเพ่ือกําหนดวิธีการบริหารหอพระสมุดฯ และ เจาดนัยวรนุช จํานวน 500 เลม และไดพิมพ หนงึ่ ในภารกจิ หลัก คอื การจดั พมิ พห นังสือเพื่อเผยแพร ตอเน่ืองกันมา แลวแตโอกาสและความสะดวก จนถึง แตดวยขอจํากัดทางดานงบประมาณ การปฏิบัติเชนนั้น ปจจุบันน้มี ถี ึงประชุมพงศาวดารภาคที่ 82 (พ.ศ. 2537) จงึ เปน ไปไดย าก จึงมีมตวิ า การพมิ พห นงั สือแบบหอพทุ ธ สาสนสงั คหะเปน เรอื่ งดนี า ทจี่ ะปฏบิ ตั ติ าม จงึ มกี ารสง เสรมิ ตอมาธรรมเนียมการพิมพหนังสือเพ่ือแจก ชกั ชวน และแนะนําใหเจา นาย ขนุ นาง ราษฎรจดั พิมพ เปนท่ีระลึกในงานศพก็ไดรับความนิยมมาโดยตลอด หนังสือเพือ่ แจกในการกศุ ล ทง้ั การมงคลหรืองานศพ หากครอบครัวของผูวายชนมพอมีฐานะ ก็นิยมที่จะใหมี การจัดพิมพหนังสือเปนที่ระลึกแกผูวายชนมเพราะ นับต้ังแต พ.ศ. 2448 เปนตนมา การจัดพิมพ สามารถนําประวัติผูวายชนมที่เปนปู ยา ตา ยาย บิดา หนังสือเพื่อแจกเปนท่ีระลึกในงานศพก็เจริญกาวหนา มารดา พ่ี นอง ฯ มาลงพมิ พเปนสว นตนของหนังสือได มาโดยตลอด แตสวนใหญจะเปนหนังสือประเภท และหมวดท่ีไดรับความนิยมในการจัดพิมพ คือ หมวด พุทธศาสนา เชน พ.ศ. 2449 พิมพเร่ืองพระวิธูรชาดก หนงั สอื ธรรมะ ในงานศพทานย้ิม มารดาของพระยามหาอํามาตยาธิบดี (เส็ง วิริยศิริ), พ.ศ. 2450 พิมพเรื่องนันโทปนันทสูตร เม่ือพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล คําหลวง ในงานศพทานผูหญิงอู สุรพันธพิสุทธ์ิ, อดลุ ยเดช ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก พ.ศ. พ.ศ. 2451 พิมพเร่ืองชินกาลมาลินี ในงานพระศพ 2493 ทรงมีพระราชกรณียกิจท่ีตองทรงปฏิบัติทุกวัน พระวรวงศเธอ พระองคเจาศิริวงศวัฒนเดชและ จึงบังเกิดพระราชดํารัส พระบรมราโชวาทเปนจํานวน งานศพหมอมแมนในสมเด็จฯ เจาฟากรมพระภาณุพันธุ มาก และเมอ่ื ผา นเวลาไปได 10 ปเ ศษ กบ็ งั เกดิ ความนยิ ม วงศวรเดช, พ.ศ. 2452 พิมพเรื่องมโหสถชาดกในงาน ขอรบั พระราชทานพระบรมราชานญุ าตนาํ พระราชดาํ รสั

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 81 ทรงพระอนุสรณถึงคุณความดีของผูวายชนม ซึ่งรับ ราชการสนองในพระองคอยางสุดความสามารถ มีความรูความสามารถดีควรที่จะจัดพิมพหนังสือข้ึนเปน การเฉพาะ เพอ่ื พระราชทานแจกในวนั ที่จะพระราชทาน เพลิงศพ โดยทรงมอบใหสวนราชการท่ีเก่ียวของเปน ผูรบั ผิดชอบ เชน ประมวลพระราชดาํ รสั และพระบรม ราโชวาทที่พระราชทานในโอกาสตางๆ ต้ังแต พุทธศักราช 2498 – 2508 พิมพพระราชทาน ในงานพระราชทานเพลิงศพนายจํานงราชกิจ (จรัญ บุณยรัตพันธุ) เม่ือ พ.ศ. 2516 ดวยเหตุที่นายจํานง ราชกิจรับราชการในสํานักงานราชเลขาธิการนานถึง 4 รชั กาล สดุ ทา ยเปน รองราชเลขาธกิ าร โดยโปรดเกลา ฯ ใหสํานักพระราชวังเปนผูรับผิดชอบ และพระราชพิธี สิบสองเดือน รัชกาลที่ 5 ทรงพระราชนิพนธ พิมพ พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพ พลเอก พระวรวงศเ ธอ กรมหมืน่ จนั ทบุรีสุรนาถ เมื่อ พ.ศ. 2496 โดยโปรดเกลา ฯ ใหก รมศิลปากรเปนผูร ับผิดชอบ และพระบรมราโชวาทประจําปตางๆ มาจัดพิมพ เปน ทรี่ ะลกึ ในงานพระราชทานเพลงิ ศพบคุ คลตา งๆ โดย เฉพาะบรรดาขาทูลละอองธุลีพระบาท หรือผูท่ีเคย ถวายงานรับใชใกลชิด เชน หนังสือพระราชดํารัสและ บรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมพิ ลอดลุ ยเดช ตง้ั แตวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2502 - วนั ท่ี 27 กมุ ภาพนั ธ พ.ศ. 2506 พมิ พใ นงานพระราชทาน เพลิงศพนายเมืองเริง วสันตสิงห เม่ือ พ.ศ. 2506 โดย เหตุท่ีนายเมืองเริง วสันตสิงห ดํารงตําแหนงสําคัญใน สาํ นกั ราชเลขาธกิ าร และเปน เลขาธิการคณะองคมนตร,ี พระบรมราโชวาทและพระราชดํารัสของพระบาท สมเดจ็ พระเจา อยหู วั คณะองคมนตรขี อรบั พระราชทาน พิ ม พ  ส ม ท บ แ จ ก ใ น ง า น พ ร ะ ร า ช ท า น เ พ ลิ ง ศ พ จอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต เมือ่ พ.ศ. 2507 หลังจาก พ.ศ. 2510 เปน ตน มา พระบาทสมเด็จ พระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงมีพระราชดําริวา

82 ดวาาํ รรสงารราชานุภาพ ครงั้ ถงึ พ.ศ. 2536 พระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทร นายสมหมาย ฮุนตระกูล เม่อื วนั ที่ 25 ธนั วาคม 2536 มหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงเพ่ิมความสนพระราชหฤทัย ซ่ึงหนังสือจดหมายเหตุนี้เปนหนังสือท่ีหาอานไดยาก เอกสารและหนังสือหายากของชาติ เมื่อมีบุคคล ดาํ เนนิ การโดยหมอบรดั เลย ซง่ึ เปน บคุ คลทนี่ าํ เทคโนโลยี ทใี่ กลช ดิ ถวายงานสนองพระเดชพระคณุ วายชนม กโ็ ปรด การพิมพเขามาสูประเทศไทย เปนหนังสือประเภท พระราชทานพระราชทรัพยสวนพระองคใหสํานักราช วารสารรายปกษ (15 วนั ) รวบรวมขาวสารตา งๆ ทั้งของ เลขาธกิ ารไปดาํ เนนิ การคดั สรรหนงั สอื เกา หนงั สอื หายาก ไทยและตางประเทศ นับเปนประโยชนอยางยิ่งกับ หรือหนังสือท่ีมีแนวโนมวาไมสามารถพิมพเผยแพร การศกึ ษาทุกสาขา ตามระบบการคาปกติไดนํามาพิมพพระราชทานแก ผูวายชนมทานน้ันๆ และนับแตนั้นมาก็ทรงพระกรุณา 2. พระราชนิพนธเ ร่อื งไกลบา น ทรงพระกรณุ า โปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานหนังสือประเภทนี้มา โปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทาน จนถึงปจจบุ นั โดยมีรายละเอียด ดังนี้ เพลิงศพ พลเรือเอก สันติภาพ หมูมิ่ง เม่ือวันที่ 3 กันยายน 2537 เปนพระราชนิพนธพระบาทสมเด็จ 1. หนังสอื จดหมายเหตุ {เลม ที่ 1 ในสมยั รชั กาล พระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวเม่ือคราวเสด็จประพาส ท่ี 3 (พ.ศ. 2389) และ เลม 1 กบั เลม 2 ในสมัยรัชกาล ทวีปยโุ รป คร้งั ท่ี 2 พ.ศ. 2450 (1 ชุดมี 2 เลม) ท่ี 4 (พ.ศ. 2408 – 2409)} ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ 3. ราชกิจจานุเบกษาในรัชกาลที่ 4 ทรง พระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงาน

ดาํ รงราชวาานรุภสาาพร 83 พระราชทานเพลงิ ศพนายประกอบ หตุ ะสงิ ห องคมนตรี เม่ือวนั ท่ี 24 ธันวาคม 2537 หนังสอื ราชกจิ จานเุ บกษา รัชกาลที่ 4 เปนหนังสือหาอานไดยาก พิมพเผยแพร ครั้งแรกในสมัยรัชกาลที่ 4 และนํามารวมพิมพเปนเลม ในสมัยรชั กาลท่ี 5 (พ.ศ. 2432) 4. เร่ืองเฉลิมพระยศเจานายฉบับมีพระรูป ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในการ พระราชพธิ สี ถาปนาพระอสิ รยิ ศกั ด์ิ และบาํ เพญ็ พระราช กุศลฉลองพระชนมายุ 6 รอบ สมเด็จพระเจา พ่ีนางเธอ เจาฟากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร เมื่อวันท่ี 6 พฤษภาคม 2538 เปนหนังสือที่รวบรวม พระราชประวัติของพระบรมวงศานุวงศ ซึ่งไดรับการ สถาปนาพระอศิ ริยศักด์สิ งู ขนึ้ 5. หนังสือ COURT ขาวราชการ เจานาย 11 พระองคทรงชวยกันแตง เลม 1 และ เลม 2 ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทาน ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพสมเด็จ พระศรีนครินทราบรมราชชนนี เมื่อวันท่ี 10 มีนาคม 2539 หนังสือเร่ืองนี้เดิมเปนหนังสือพิมพรายวัน ซึ่ง เจานายช้ันพระเจาลูกเธอในรัชกาลที่ 4 ทรงชวยกัน แตง ออกเมอ่ื พ.ศ. 2418 ตอ มาสมเดจ็ พระราชปต ลุ าบรม พงศาภิมุข เจาฟาภาณุรังษีสวางวงศ กรมพระยาภาณุ พันธุวงศวรเดช ทรงรวบรวมพิมพเปนหนังสือเลมเพ่ือ ทรงแจกในงานฉลองพระชนั ษา พ.ศ. 2466 6. พระราชดํารัสในพระบาทสมเด็จพระ- จุลจอมเกลาเจาอยูหัว ทรงแถลงพระบรมราชาธิบาย แกไ ขการปกครองแผน ดนิ และราชหตั ถเลขาพระบาท- สมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ทรงมีไปมากับ สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงาน พระราชทานเพลิงศพนายกัลย อิศรเสนา ณ อยุธยา องคมนตรี เมื่อวันท่ี 22 มีนาคม 2540 เปนการนํา

84 ดวาาํ รรสงารราชานภุ าพ พิมพแจกในงานศพเจาพระยาวิชิตวงษวุฒิไกร ฯ (หมอ มราชวงษคลี่ สุทัศน) เม่อื พ.ศ. 2457 9. ลักษณะการเก่ียวของกับแตคนบังคับ ตางประเทศ ตามสัญญาทางพระราชไมตรี ทรงพระ กรุณาโปรดเกลาโปรดกระหมอมใหพิมพพระราชทาน ในงานพระราชทานเพลิงศพ ม.ล.พีระพงศ เกษมศรี ราชเลขาธิการ เม่อื วันท่ี 25 พฤษจกิ ายน 2543 เปนเรอ่ื ง เกยี่ วกบั การปฏบิ ัติตอชาวตา งชาติทีม่ สี นธิสญั ญากนั 10. เสดจ็ ประพาสตน ร.ศ. 125 ทรงพระกรณุ า โปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทาน เพลิงศพนายภาวาส บุนนาค รองราชเลขาธิการ เมื่อ วันท่ี 1 พฤษภาคม 2547 เปนหนังสือประเภท สมุดภาพ โดยการจัดพิมพภาพเกาซ่ึงพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวทรงถายไวเมื่อคราวเสด็จ พระราชดําเนินประพาสตน ครัง้ ที่ 2 พ.ศ. 2449 11. ประวตั กิ ระทรวงเกษตราธกิ าร และรายงาน การแสดงกสิกรรมแลพานิชการ คร้งั ที่ 1 ณ กรุงเทพฯ วนั ท่ี 18 เมษายน ร.ศ. 129 ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ 2 เร่ืองที่เกี่ยวขอ งกับรัชกาลท่ี 5 มารวมพิมพไวเ พ่ือเปน ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ อนสุ รณว ทิ ยาทาน นายจุลนภ สนทิ วงศ ณ อยธุ ยา องคมนตรี เมอื่ วันที่ 2 7. กฎหมายในรัชกาลท่ี 5 ทรงพระกรุณา เมษายน 2550 เปนเร่ืองที่เกี่ยวกับกระทรวงเกษตร โปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทาน และสหกรณ ซง่ึ ผูวายชนมไ ดรับราชการและเจรญิ เติบโต เพลิงศพนายจิตติ ติงศภัทิย องคมนตรี เม่ือวันที่ 23 จนไดเ ปน ปลัดกระทรวง สิงหาคม 2540 เปนหนังสอื ชดุ สาํ คัญในสมยั รัชกาลที่ 5 ซ่ึงหลวงรัตนาญัปต์ิ (เปลง เวภาระ) เปนผูรวบรวมไว 12. รายงานการประชุมเสนาบดีสภา ร.ศ. 111 เม่ือ พ.ศ.2436 หนังสือชุดนี้มี 7 เลม หากในการพิมพ (3 เลม ) ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหพ มิ พพ ระราชทาน คร้ังนีพ้ บเพียง 5 เลม จงึ พมิ พเทา ทค่ี นพบ ในงานพระราชทานเพลิงศพ ม.ล.ทวีสันต ลดาวัลย องคมนตรี เม่ือวันท่ี 19 เมษายน 2550 เปนการนํา 8. ตํานานพระอาราม แล ทําเนียบสมณศักดิ เอกสารรายงานประชุมเสนาบดีสภาปแรกท่ีพระบาท ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงาน สมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัวทรงจัดการปฏิรูป พระราชทานเพลิงศพพระมหารัชมงคลดิลก (บุญเรือน ราชการแผนดินข้ึนเปนกระทรวงตางๆ จํานวน 12 ปุณฺณโก ป.ธ.5) พระเทพวิสทุ ธญิ าณ (อุบล นนทฺ โก ป.ธ. กระทรวง เอกสารชุดน้ีเขียนดวยลายมือและเก็บรักษา 9) เมื่อวันท่ี 25 ธันวาคม 2542 โดยพิมพตามฉบับ อยูทสี่ ํานกั ราชเลขาธกิ าร เน้อื หาวา ดวยเรือ่ งการประชมุ

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 85 ปรึกษาราชการแผนดินเพื่อหาขอสรุปแลวจึงนําขอสรุป 16. ไมประดับที่เปนของไทย และตํานานไม ในที่ประชุมเสนาบดีสภาขึ้นกราบบังคมทูลพระบาท ตางประเทศบางชะนิดในเมืองไทย ทรงพระกรุณาโปรด สมเดจ็ พระจลุ จอมเกลาเจาอยหู ัวตอ ไป เกลา ฯ ใหพ มิ พพ ระราชทานในงานพระราชทานเพลงิ ศพ คุณวิไล อมาตยกุล พระอภิบาลพระราชโอรส พระราช 13. ปกิณกะ...ในร้ัววัง ทรงพระกรุณาโปรด ธดิ าในรชั กาลที่ 9 เมอื่ วนั ที่ 29 มนี าคม 2555 เปน หนงั สอื เกลา ฯ ใหพ มิ พพ ระราชทานในงานพระราชทานเพลงิ ศพ ที่รวบรวมรายช่ือไมประดับของไทย และตํานานไม ม.ล.ทวสี ันต ลดาวลั ย องคมนตรี เมอ่ื วนั ท่ี 19 เมษายน ท่ีมีมาจากตางประเทศ เขียนโดยพระยาวินิจวนันดร 2550 เปนการรวบรวมเอกสารจดหมายเหตุและ พมิ พเ มอื่ พ.ศ. 2483. หนงั สอื เกา หลายเรอ่ื งมาพมิ พเ ผยแพร ไดแ ก บตั รอวยพร วั น วิ ส า ข บู ช า ใ น รั ช ส มั ย ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ 17. รายงานโครงการทดนํ้าไขนํ้าสําหรับเขตร พระมงกุฎเกลาเจาอยูหัว ประชุมพระรูปที่ระลึกถึง ที่ราบแหงลาดเจาพระยาตอนใต ทรงพระกรุณาโปรด พระวิมาดาเธอ กรมพระสุทธาสินีนาฎ ปยมหาราช เกลา ฯ ใหพ มิ พพ ระราชทานในงานพระราชทานเพลงิ ศพ ปดิวรัดา เอกสารจดหมายของพระเจาบรมวงศเธอ นายสวัสดิ์ วฒั นายากร องคมนตรี เมื่อวันที่ 30 กันยายน กรมพระสมมตอมรพันธุ ซ่ึงเคยทรงดํารงตําแหนง 2555 เปนหนังสือประเภทรายงานความสมบูรณของ ราชเลขานกุ ารในพระองค และหนงั สอื โคลง ฉนั ท กาพย โครงการชลประทาน จดั ทาํ โดยนายเย. โฮมาน วาน เดอ รา ย พระนพิ นธหมอมเจาเพ่มิ ลดาวลั ย พมิ พแจกในงาน ไฮเด วิศวกรชลประทานชาวฮอลันดา ซ่ึงเปนเจากรม พระราชทานเพลิงพระศพหมอมเจาเพิ่ม ลดาวัลย คลองคนแรกของรัฐบาลสยาม ซ่ึงไดพิมพเผยแพรเปน และงานฌาปนกิจหมอมสาด ลดาวัลย ณ อยุธยา และ ครั้งแรกเมือ่ พ.ศ. 2446 ผนวกดว ยเอกสารจดหมายเหตุ หมอมราชวงศห ญิง สนบั ชุมแสง เมื่อ พ.ศ. 2478 ของนายไฮเด (รายงานประจําเดือน) พรอมท้ังรายงาน โครงการเข่ือนเจาพระยา (เปนบทความจากหนังสือท่ี 14. รชดาภิเษก ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ให ระลกึ การเปด เขอ่ื นเจาพระยา วนั ที่ 7 กุมภาพนั ธ พ.ศ. พิมพพระราชทานในงานพระราชทานเพลิงพระศพ 2500) สมเดจ็ พระเจา พน่ี างเธอ เจา ฟา กลั ยาณวิ ฒั นา กรมหลวง นราธิวาสราชนครนิ ทร เมอ่ื วันที่ 15 พฤศจิกายน 2551 เปน หนังสอื ประเภทตําราเรียน มีสองภาษา รวบรวมโดย ขุนวรพิทยพิจารณ นายเวรรายงานกระทรวงธรรมการ เมื่อ ร.ศ. 113 (พ.ศ. 2437) 15. กฎหมายรัชกาลท่ี 6 ร.ศ. 129 – 130 ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงาน พระราชทานเพลงิ ศพนายศกั ดา โมกขมรรคกลุ องคมนตรี เมอ่ื วนั ท่ี 12 กรกฎาคม 2552 เปน หนงั สอื ทร่ี วมประกาศ พระราชบญั ญตั ิ และพระราชกาํ หนดตา งๆ ซง่ึ มขี น้ึ ในสมยั รชั กาลที่ 6

86 ดวาํารรสงารราชานุภาพ 18. หนังสือแสดงกิจจานุกิตย ทรงพระกรุณา 19. การประชุมปรึกษาราชการแผนดินใน โปรดเกลาฯ ใหพิมพพระราชทานในงานพระราชทาน รัชกาลท่ี 5 ทรงพระกรุณาโปรดเกลาฯ ใหพิมพ เพลงิ ศพ พลอากาศเอก สทิ ธิ เศวตศิลา องคมนตรี เมอื่ พระราชทานในงานพระราชทานเพลิงศพ นายจํารัส วันที่ 26 มิถุนายน 2559 หนังสือเลมน้ีเปนหนังสือ เขมะจารุ องคมนตรี เมื่อวันท่ี 21 สิงหาคม 2559 เผยแพรความรูและความเขาใจในพัฒนาการของโลก หนังสือเร่ืองน้ีพิมพแจกคร้ังแรกในงานพระราชทาน เม่ือรอยปเศษมาแลว แตงโดยเจาพระยาทิพากรวงษ เพลงิ ศพเจาจอมประคอง ในรัชกาลที่ 5 เมอื่ พ.ศ. 2509 (ขํา บนุ นาค) เม่ือ พ.ศ. 2410 โดยนาํ ฉบับพิมพคร้งั แรก มีเน้ือหาเก่ียวกับการประชุมพระบรมวงศานุวงศและ มาพิมพซํา้ เน่อื งดวยเปน ฉบับท่ใี ชวิธกี ารพิมพด วยระบบ ขนุ นางผใู หญท พ่ี ระบาทสมเดจ็ พระจลุ จอมเกลา เจา อยหู วั พิมพหิน ผนวกกับหนังสือเรื่องอื่นอีก 2 เร่ือง คือ โปรดเกลาฯ แตงตั้งใหเปนที่ปรึกษาราชการแผนดิน The Modern Buddhist ซ่งึ นายเฮนรี่ อาลาบาศเตอร และที่ปรึกษาในพระองคเมื่อตนรัชกาลที่ 5 เพื่อถวาย (ตน สกลุ เศวตศลิ า) เปน ผแู ปลสรปุ จากหนงั สอื “แสดงกจิ ความเห็นเกี่ยวกับราชการตางๆ แดพระบาทสมเด็จ จานุกิตย” เมื่อ พ.ศ. 2413 พรอมกับหนังสือ List of พระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว ที่ปรึกษาราชการแผนดิน common trees, shrubs, ETC. in Siam ซงึ่ เปน หนงั สอื และที่ปรึกษาในพระองคในครั้งน้ัน เปนตนกําเนิด ทพ่ี ระยาวนั พฤกษพ จิ ารณ (ทองคาํ เศวตศลิ า) บิดาของ คณะองคมนตรใี นสมยั ตอ มา พลอากาศเอก สิทธิ เศวตศิลา แตง ขนึ้ เมอื่ พ.ศ. 2466 ดวยพระมหากรุณาธิคุณในการอนุรักษมรดก ภูมิปญญาของชาติ ทําใหนักวิชาการ นักมานุษยวิทยา นกั สงั คมวิทยา และนกั อน่ื ๆ อีกจํานวนมาก ไดรบั ความ สะดวกในการเขา ถงึ เอกสารสาํ คญั ของชาตอิ ยา งงา ยดาย สมบูรณ กอใหเกิดพัฒนาการตอยอดในองคความรู ในดานตางๆ ของสังคมไทย w

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 87 เขา ใจ เขาถงึ “เศรษฐกจิ พอเพยี ง” ✽ นายววิ ฒั น ศลั ยกาํ ธร (อาจารยยกั ษ) แหง มหา’ลยั คอกหมู ในหว งเวลาของการปฏริ ปู ประเทศเชน นี้ หลายคน มักตองการคําจํากัดความหรือขอสรุปอยางงาย เพอ่ื นําไปประกอบกบั แนวคดิ อืน่ ๆ หรือสรุปเพ่อื บอกตอ เขียนตอ โดยมีเปาหมายเพื่อสรางความเขาใจใหกับ ผูคนในวงกวาง เร่ืองของเศรษฐกิจพอเพียงก็เชนกัน มีส่ือจํานวนมากที่ขอใหอาจารยยักษบอกคําจํากัดความ ของเศรษฐกิจพอเพียงและการนําไปปฏิบัติใชในชีวิต

88 วดาํารรสงารราชานุภาพ ประจําวันในเวลาสั้นๆ สัก 5 นาที อาจารยยักษก็มัก บรบิ ทรอบขาง หรือหากจะนาํ ภาษาธรรมะมากํากับกค็ ือ จะตอบเขาไปวาการเรียนวิชาเศรษฐศาสตรตามปกตินั้น ตองใชธรรม ขอ “สัปปุริสธรรม” คือ รูจักเหตุ รูจักผล ก็จะเรียนกัน 4 ป จึงจบปริญญาตรีและหากเรียนตอ รจู กั ตน รจู กั ประมาณ รจู กั กาล รจู กั ประชมุ ชน รจู กั บคุ คล ระดับปริญญาโทก็จะตองเพ่ิมเวลาอีกถึง 2 ป รวมเปน นี่คือเง่ือนไขของความรู ทสี่ าํ คญั เรอ่ื งทเ่ี รารนู น้ั นอกจาก ๖ ป จึงจะเขาใจวชิ าเศรษฐศาสตร เรือ่ งของ “เศรษฐกจิ จะรใู หค รบดา นแลว ยงั ตอ งรอบรู รอบคอบ และระมดั ระวงั พอเพียง” ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรภูมิพล ในการลงมอื ทาํ อกี ดว ย สง่ิ สาํ คญั อีกประการ คือ เร่อื งของ อดุลยเดช ก็เชนกัน ตองใหเวลาศึกษาอยางจริงจังเพ่ือ “คุณธรรม” หรือความพยายามท่ีจะตัดใหเขากับตัวเรา ทําความเขาใจ แตคนสวนใหญก็มักจะอยากไดขอมูล ซ่ึงคุณธรรมน้ันก็จะหลากหลายและเหมาะสมกับ สําเร็จรูปมากกวา วันน้ีเลยจะขอสรุปยอแบบสําเร็จรูป แตละคนอกี เชน กนั เอาใจผคู นในยุคสมยั ที่ตอ งเรง รบี อยา งทุกวนั นี้ ในสว นของการนาํ ไปปฏบิ ตั แิ ละขยายผลนนั้ หวั ใจ สําคัญคือการทําใหดูเปนตัวอยาง ไมใชเพียงแคบอก เศรษฐกิจพอเพียงถาจะทําใหยอแบบที่เขาใจ แคส อน เพราะการทาํ ใหด ดู กี วา พดู อยา งเดยี ว ยกตวั อยา ง ไดงาย สามารถสรุป คุณลักษณะสําคัญของ “ความ งายๆ เพ่ือพสิ จู นเ รือ่ งน้ี สมมติวา พอตองการใหล ูกนอน พอเพียง” คือ พอดีกับตัวเรา พอดีกับฐานะและ ตื่นเชา พอใชวิธีบอกลูกวาอยานอนต่ืนสายนะ แตตัว กาํ ลังของเรา” ยกตัวอยา งถาเราเปนคนตัวใหญแ ลว เรา พอเองนอนตืน่ สาย หรอื พร่ําบอกลูกวา อยา ขเ้ี กยี จนะแต จะตัดเสื้อ เส้ือก็ตองตัวใหญ ถาเราตัวเล็กก็ตองตัดเสื้อ ตัวพอขเี้ กยี จ ก็พอจะมองออกวา ทายท่ีสุดแลว ลูกจะทาํ ตัวเลก็ ใหพ อดกี บั ตวั เรา อธิบายเปนภาษาชาวบา นงา ยๆ อยางที่พอบอกหรือทําตามแบบท่ีพอทํา เชื่อไดเลยวา แบบไมตองตีความ หรือไม sophisticated ก็คือ ทกุ คนกจ็ ะทาํ ตามสง่ิ ทเ่ี ขาเหน็ ดงั นน้ั พระองคท า นจงึ ทรง ทําอะไรก็ตามตองพอดี จะกินก็ตองพอดี จะอยูก็ตอง ทาํ ใหด เู ปน ตวั อยา ง พระองคท า นเปน กษตั รยิ  เปน ประมขุ พอดี จะตัดเส้ือผาก็ตองพอดี พอดีกับอะไรคําตอบก็คือ ของประเทศ ทา นวางตัวเปนทยี่ อมรบั ของท้ังโลก ไดร บั พอดีกับตัวเรานั่นเอง หากจะอธิบายเปนภาษาวิชาการ การยอมรบั วา เปน กษตั รยิ ท มี่ คี วามเปน กษตั รยิ ท สี่ มบรู ณ กอ็ าจจะบอกวา เศรษฐกจิ พอเพยี ง คอื ความพอประมาณ และครองราชยยาวนานท่ีสุดในโลก แสดงใหเห็นวา ความมีเหตุผล มภี มู คิ มุ กนั ในตนกไ็ ด แตท ส่ี ําคญั มากกวา พระองคท า นรอบรใู นฐานะของทา น ทา นระมดั ระวงั เสมอ คําอธิบายคือการทําให “ความพอดี” น้ันเกิดขึ้นไดจริง ในการดําเนินชีวิตทุกยางกาวและมีคุณธรรมกํากับชีวิต พระองคทานตรัสวามีสองเง่ือนไขสําคัญที่จะนํามา ถงึ ๑๐ ขอ นนั่ กค็ อื ทศพธิ ราชธรรม เมอื่ เวลาเราจะทาํ ตาม ซ่งึ ความพอเพียง คอื “ความร”ู และ “คณุ ธรรม” เพราะ พระองคทานก็ตองทําตามแบบท่ีพอเหมาะพอสมกับ ถาเราไมรูวาตัวเรากวางเทาไหร ยาวเทาไหร เราก็ไม ฐานะและกําลังของเราเองตามแตละบทบาทหนาท่ี สามารถตัดเส้ือใหพอดีตัวได ก็ตองเร่ิมจากการวัดตัว แตละคน ดังนน้ั หากจะสรุปยอ ทีส่ ดุ ความพอเพยี ง หรอื เพอื่ ใหร ูขนาดของเรา หรือถาเราจะสรา งบานเราก็ตองรู ความพอเหมาะพอดีจะเกิดข้ึนไดกับตัวเรา กับสงั คมของ ฐานะและกาํ ลงั ของตวั เองวา บา นทเ่ี ราจะสรา งนน้ั สามารถ เรา กับประเทศของเราหรอื แมก บั โลกนัน้ เราจะตอ งเรมิ่ สรา งไดด ว ยงบประมาณเทา ใด กแ่ี สนบาทหรอื กลี่ า นบาท จาก “ร”ู เสียกอน เราจะอยูกบั โลกกต็ อ งรูจักโลก เราจะ ทจี่ ะพอเหมาะพอดกี บั ตวั เอง “ความร”ู จงึ เปน เรอื่ งใหญ บริหารประเทศก็ตองรูจักประเทศของเรากอน รูจักท้ัง และตองรูหลายดาน เชน รูจักตัวเอง รูจักสังคม รูจัก ภูมิศาสตรและสังคมศาสตร ประเทศของเรามีกี่เชื้อชาติ

ดาํ รงราชวาานรภุ สาาพร 89

90 วดาํารรสงารราชานุภาพ อาศยั อยู คนของเราเปน อยา งไร หากไมร จู กั ประเทศนเี้ ลย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรภูมิพลอดุลยเดช ก็จะบริหารประเทศไมได พระบาทสมเด็จพระปรมินทร บัญญตั ิศพั ทคําวา Geo-Social หรือภมู ิสังคมขนึ้ เพือ่ ให ภมู พิ ลอดลุ ยเดช ในฐานะทที่ รงเปน ประมขุ ของประเทศนี้ ทุกคนตระหนักวาจะทําอะไรตองใหมีความพอเหมาะ พระองคท า นเสดจ็ ไปทว่ั ทกุ ภาคของประเทศภายในเวลา พอดกี บั คนไทย กบั สงั คมไทยซง่ึ มหี ลายชาตพิ นั ธอุ าศยั อยู เพียงไมก ่ีป เพื่อทจี่ ะรจู ักแผน ดินน้ี รจู ักคนท่อี าศัยอยใู น เปนสังคมพหุวัฒนธรรมมาอยางยาวนาน ทุกชาติพันธุ แผนดิน การครองแผนดินของทานจึงเปนไปโดยธรรม ที่มาอาศยั อยภู ายใตบรมโพธิสมภารของทา น ลวนถอื วา เพราะทานเห็น “คน” แตเดี๋ยวนี้วิถีของการพัฒนา เปน คนไทย ใครกต็ ามทจ่ี ะลกุ ขนึ้ มาบรหิ ารประเทศ ไมว า ประเทศบานเรากําหนดกันแบบ “ไมเห็นคน” เราเห็น จะเปนขาราชการชั้นผูใหญ ขาราชการการเมือง แตเงนิ เราเห็นเงินเปน หลกั เมื่อเปนเชนนแี้ ลวคนจะอยู ขาราชการชั้นผูนอย ก็ตองเขาใจส่ิงน้ี เมื่อเขาใจหลัก อยางไร คนไทยตองมีความสําคัญเทากับแผนดินไทย สําคัญเรื่องภูมิสังคมแลว ก็จะสามารถทํางานถวาย การบริหารประเทศจงึ ตอ งเห็นทง้ั ภูมิศาสตรและคน เพือ่ พระองคทานเพ่ือชวยแบงเบาภาระของพระองคทานได ทีจ่ ะออกแบบและตัดสนิ ใจใหเหมาะกบั ภูมสิ งั คมของเรา แมเราเปนชาวไร ชาวนา หรือเปนสื่อมวลชน ไมไดมี อํานาจหนาท่ีในการบริหารประเทศ เราก็ตองทําใหพอ เหมาะพอดีกับตัวเรา กับอาชีพเรา กับประเทศของเรา

ดาํ รงราชวาานรุภสาาพร 91 เสดจ็ พระราชดําเนนิ วดั พนมศลิ าราม อ. เมอื ง จ. สรุ นิ ทร เม่ือประมาณ พ.ศ. ๒๕๒๕ ท่ีสําคัญ พอเหมาะพอดีกับวัฒนธรรมของเราใหได ท่ีเขาเปนคนรวย เราไมใชคนรวย เราเปนประเทศท่ี โดยเริ่มจาก “ความรู” เราตองรจู ักรากเหงาของเรา รูจัก พอมี พอเหมาะ พอสมพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรภมู พิ ล วัฒนธรรมของเรา ของประเทศเราเอง ดังนั้น ปรัชญา อดุลยเดช ทรงพระราชทานแนวทางปฏิบัติคือ ให เศรษฐกจิ พอเพยี งจงึ นาํ ไปปรบั ใชไ ดก บั ทกุ อาชพี ทกุ เพศ “ทําแบบคนจน” เพราะทําแบบคนจนน่ันแหละจะรวย ทุกวัย พระองคทานพระราชทานปรัชญาเศรษฐกิจ ถา ไปทาํ แบบคนรวยกไ็ ปไมร อด อยไู มร อด เหตผุ ลกเ็ พราะ พอเพียงใหก ับปวงชนชาวไทย และเนน ยํา้ วา นกั วชิ าการ มนั ไมพอเหมาะพอดีกบั ตวั เรา กับสงั คม กับประเทศของ และนกั บรหิ าร จาํ เปน อยา งยงิ่ ทจ่ี ะตอ งรเู รอ่ื งน้ี เพราะทงั้ เรานนั่ เอง บทสรปุ ของเศรษฐกจิ พอเพยี งอยา งยอ เพอื่ นาํ นักวิชาการและนักบริหารเปนผูมีอิทธิพลตอสังคมไทย ไปปรับใชจึงยอไดพอเหมาะพอสมเพียงน้ี หวังวาจะเปน ทําอะไรไปแลวมีคนเชื่อมีคนทําตาม ถาไมรูจักทฤษฎี ประโยชนก บั ทกุ ทาน พอเพียงนี้ก็จะทําอะไรท่ีเกินตัว คนโบราณเขาบอกวา เหน็ ชา งข้ี อยา ขต้ี ามชา ง เราชอบทาํ อะไรเกนิ ตวั เราชอบ w ทาํ แบบคนรวย ทาํ แบบอเมรกิ า ยโุ รป ญปี่ นุ แบบประเทศ

92 ดวาาํ รรสงารราชานภุ าพ ศาสตรพ ระราชา เพอ่ื การพัฒนามนุษยอยา งยงั่ ยืน ✽ มลู นธิ ปิ ดทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดําริ รางวัลความสําเร็จสูงสุดดานการพัฒนามนุษย แสดงใหประจักษดวยวา โลกไดตระหนักถึงพระปรีชา (UNDP Human Development Lifetime Achieve- สามารถในการเปนนักคิด และคุณูปการตอการพัฒนา ment Award) ทสี่ หประชาชาติ ทลู เกลา ฯ ถวายพระบาท ย่ังยืนของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพล สมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เปนพระองค อดุลยเดช และยอมรับวาพระราชกรณียกิจและแนว แรกของโลก ในป 2549 คือ รางวัลเกียรติยศในฐานะ พระราชดําริตางๆ ท่ีทรงมุงมั่นบําเพ็ญมานานัปการ ที่ทรงอุทิศพระองคเพื่อการพัฒนามนุษยอยางตอเนื่อง คือ แนวทางการพัฒนาคุณภาพชีวิตที่สามารถทําให ตลอดระยะเวลา 7 ทศวรรษแหงการครองราชย และ ประชาชนพ่งึ พาตนเองไดอยา งเขมแขง็ และยั่งยนื

ดํารงราชวาานรภุ สาาพร 93 พ.ศ. 2549 สํานักงานโครงการพัฒนาแหง การพัฒนาคน ภายใตแนวทางการพัฒนาคนขององค สหประชาชาติ (UNDP) ทูลเกลาฯ ถวาย “รางวัล พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ท่ีได ความสาํ เรจ็ สงู สดุ ดา นการพฒั นามนษุ ย” จากการทไี่ ด ทรงอุทิศพระวรกาย ทรงงาน โดยไมรูสึกเหน็ดเหน่ือย ทรงอุทิศกําลังพระวรกายและทรงพระวิริยะอุตสาหะ ไมเลือกเช้ือชาติ วรรณะ และศาสนา ทรงเปน ในการปฏิบัติพระราชกรณียกิจนอยใหญนานัปการ พระมหากษตั รยิ น กั พฒั นา ดว ยพระปรชี าสามารถในการ เพื่อยังประโยชนและความเจริญอยางยั่งยืนมาสู เปน นกั คดิ ของพระองค ทาํ ใหน านาประเทศตน่ื ตวั ภายใต ประชาชนชาวไทยทง้ั ประเทศมาโดยตลอด แนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง การเดินสายกลาง รางวัล ความสําเร็จสูงสุดคร้ังนี้ เปนการจุดประกายแนวคิด นายโคฟ อันนัน เลขาธิการสหประชาชาติ การพัฒนาแบบใหมสนู านาประเทศ” ไดกลาวในโอกาสทูลเกลาฯ ถวายรางวัลดังกลาวไววา “หากการพัฒนาคน หมายถึงการใหความสําคัญ ประชาชนเปน ลาํ ดบั แรก ไมม สี งิ่ อนื่ ใดแลว ทย่ี งิ่ ใหญไ ปกวา

94 ดวาาํ รรสงารราชานุภาพ เปน การจดุ ประกายแนวคดิ ใหมข องโลก ใหม งุ เนน ภาวะน้ําทวมใหญถึงสองปซอน และภาวะเศรษฐกิจโลก เพยี รพยายามและสง เสริมการพฒั นาคน ใหค วามสําคัญ ที่ตกตํ่าอยา งถึงทีส่ ุด ตอความอยูดีมีสุขของประชาชนเปนเปาหมายและ ศูนยกลางในการพฒั นา ทรงเร่มิ แกปญหาเฉพาะหนาทีส่ าํ คญั คอื ปญ หา ดานสาธารณสขุ และความอดอยากแรนแคน ขาดแคลน นับแตเสด็จขึ้นครองสิริราชยสมบัติ ในป 2489 ปจ จยั ในการดาํ รงชวี ติ จากนนั้ จงึ ทรงพฒั นาปจ จยั พนื้ ฐาน พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว เริ่มตนทรงงานดวย ในการประกอบอาชีพ ท้ังน้ํา ดิน และการเกษตร การพฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ของคนไทย ในเวลาทปี่ ระเทศไทย ดว ยสรรพวชิ าการตา ง ๆ ทเ่ี หมาะสมกบั สภาพภมู ปิ ระเทศ ทุกขยากแสนสาหัสจากผลของสงครามโลกคร้ังที่ 2 และภูมิสังคมในพนื้ ทต่ี างๆ ของประเทศ ดวยพระเมตตา

ดาํ รงราชวาานรุภสาาพร 95 พระปรีชาสามารถ และพระวิริยอุตสาหะ ในการเสด็จ ทุกภูมิภาคของประเทศ ที่มีเปาหมายเพ่ือการพัฒนาที่ พระราชดําเนินไปในทุกพื้นที่ของประเทศ ไมวาจะหาง ยั่งยืน สมดลุ และการอยูรว มกนั ของสรรพชีวิตอยางสงบ ไกลทรุ กนั ดารเพยี งใด เพอ่ื ทรงทราบถงึ ปญ หาความเดอื ด สขุ ในสงั คมแหงความเอ้อื อาทร รอ นทแ่ี ทจ รงิ ของประชาชน แลว ทรงนาํ มาคดิ คน คน ควา ทดลอง พิสูจน ดวยพระองคเอง จนไดคําตอบของการ แกไขปญหาที่ดีท่ีสุด แลวพระราชทานแนวทางน้ันมา จากองคตน แบบ สู “ปดทองหลงั พระฯ” แกไ ขปญหาใหล ลุ วงไป ความสําเร็จของการพัฒนาท่ีย่ังยืนตามแนวทาง เมื่อความทุกขยากขาดแคลนผานพนไป การ พระราชดาํ ริ เกดิ จากหลกั และวธิ กี ารทรงงานทที่ รงยดึ มนั่ ประกอบอาชพี เรม่ิ มคี วามมน่ั คง ทรงขยาย การพฒั นาไป ปฏิบัติตลอดมา เชน แกไขปญหาเฉพาะหนาท่ีตองการ สูทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งปาไม ตนนํ้าลําธาร เพื่อฟนฟู การแกไขอยางเรงดวนกอน พัฒนาอยางเปนขั้นตอน สภาพแวดลอม รวมท้ังการอนุรักษพลังงาน ควบคูกับ ตามลาํ ดบั ความจาํ เปน เพอื่ สรา งรากฐานทม่ี น่ั คง เนน การ การใหองคค วามรู และการสง เสรมิ การรวมกลุม เพ่ือให พฒั นาทมี่ งุ สรา งความเขม แขง็ ใหช มุ ชนพง่ึ ตนเองได และ มนุษยพัฒนาตัวเอง พัฒนาชุมชนของตน และรักษา สอดคลองกับ “ภูมิสังคม” ใชหลักการแกไขปญหาดวย ทรัพยากรธรรมชาติไดอ ยา งเขมแขง็ มน่ั คง และยง่ั ยนื ธรรมชาติ เรยี บงา ยและประหยดั โดยไมต อ งใชเ ทคโนโลยี ทย่ี งุ ยาก และพัฒนาตามแนวทางสายกลางอยางสมดุล พระอัจฉริยภาพและสายพระเนตรอันยาวไกล คอื พอประมาณ มเี หตุมีผล และมีภมู ิคมุ กนั ผสมผสาน กอเกิดเปนปรัชญาการดํารงชีวิต ทฤษฎีในการปฏิบัติ ความรูดานตางๆ รวมทั้งการมีสติ มีคุณธรรม ซ่ือสัตย และโครงการพระราชดําริมากกวา 4,400 โครงการ สุจริต และมีความเพยี รไมยอทอตอ ปญหา

96 วดาํารรสงารราชานภุ าพ

ดํารงราชวาานรุภสาาพร 97 แบบอยางการทรงงานในพระบาทสมเด็จ ภมู ิภาคยดึ พน้ื ท่ีเปนหลัก (Area Based Development พระปรมินทรภูมิพลอดุลยเดชน้ีเอง คือ แรงบันดาลใจ Approach) มุง เนนระดบั ชุมชน (Community Level) ใหเ กดิ “มลู นธิ ปิ ด ทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดาํ ร”ิ เพอ่ื สานตอ พระราชปณธิ านการทาํ ความดแี ละการพฒั นา 4. เปลีย่ นวธิ คี ดิ ในการทํางาน โดยยึดถือความคิด ที่ย่ังยืน ในป 2553 โดยพันธกิจที่สําคัญ คือ สงเสริม ความตองการ ศักยภาพของประชาชนเปนท่ีตั้ง รับฟง การพัฒนาตามแนวทางพระราชดําริอยางเปนระบบ ความคิดเห็นจากภาคประชาชนและใหประชาชนมีสวน กวางขวาง จนเปนแนวทางการพัฒนาหลักของประเทศ รวมคดิ รว มทํา เปน เจาของ 5. สรางตนแบบ “แผนพัฒนาชนบทเชิงพ้ืนที่ ประยุกตตามพระราชดําริ” ท่ีบูรณาการการทํางานของ หลักการทีย่ ดึ ม่นั ทมี ปฏิบตั งิ านของสว นราชการระดบั อาํ เภอ มตี ัวชี้วัดผล สมั ฤทธจ์ิ ากความอยดู มี สี ขุ ทเี่ พมิ่ ขน้ึ ของประชาชนในพน้ื ท่ี มูลนิธิปดทองหลังพระ สืบสานแนวพระราชดําริ วา “ชาวบานไดอะไร” ในระดับอยูรอด พอเพียง และ มุงมั่นดําเนินการ โดยยึดหลักการองคความรู 6 มิติ ย่งั ยนื พง่ึ พาตนเอง ในการปฏิบัติงานตามรอยพระยุคลบาท คือ น้ํา ดิน เกษตร พลังงานทดแทน ปา และสิง่ แวดลอ ม เชือ่ มโยง ไปสกู ารแกป ญ หาและพฒั นา โดยปรบั นาํ้ หนกั แตล ะเรอ่ื ง เสน ทางปฏิบัติ เร่มิ ที่ “นาน” ใหสอดคลอง เหมาะสมกับสภาพภูมิสังคมและสภาพ ปญ หาในแตล ะพ้นื ที่ เพอื่ ใหเกดิ การพัฒนาอยา งย่ังยนื ใน ปดทองหลังพระฯ ริเร่ิมแปรแนวความคิดในการ ที่สุด โดยใชหลักการพัฒนาตามแนวพระราชดําริ คือ พัฒนาอยางย่ังยืนตามแนวพระราชดําริมาสูการปฏิบัติ “เขา ใจ - เขา ถงึ - พฒั นา” เปน บนั ได 3 ขนั้ สคู วามสาํ เรจ็ โดยรวบรวมแนวพระราชดาํ รติ างๆ ผสานกับองคค วามรู แนวทางการบริหารและหลักการทรงงาน ดวยโครงการ นํามาสูปรัชญาและวิธีการทํางานของมูลนิธิ บูรณาการแกไขปญหาและพัฒนาพ้ืนท่ี “จังหวัดนาน” ปดทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดําริ 5 ประการ คอื เปน พ้ืนทแ่ี รกเมื่อป 2552 1. นําหลักการทรงงานและโครงการพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรภูมิพลอดุลยเดช นาน เปนจังหวัดที่มีปญหาความยากจน และ สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จ ขาดโอกาสจากการขาดแคลนพ้ืนท่ีทํากิน อันเปนท่ีมา พระศรนี ครินทราบรมราชชนนี และพระบรมวงศานุวงศ ของการบุกรุกพ้ืนท่ีปา เปนปญหาที่สงผลกระทบ ทุกพระองค เปนองคตนแบบเพ่ือนําไปสูการขยายผล ตอ สภาพเศรษฐกิจ สงั คม ส่งิ แวดลอ ม และสุขภาพของ การพัฒนาในระดับหมบู าน คนนาน ตอ เนื่องมายาวนานหลายป 2. ยดึ องคความรูตามพระราชดาํ ริ 6 มิติ น้ํา ดิน การท่ี “นาน” เปนจังหวัดท่ีปลูกขาวโพดมาก เกษตร ปา พลังงานทดแทน สง่ิ แวดลอ ม ทส่ี อดคลองกับ เปนอันดับ 1 ของภาคเหนือ สงผลใหอากาศเสียเพราะ ภูมิสังคม องคความรูที่เปนสากล องคความรูของครู หมอกควันจากการเผาเตรียมพ้ืนที่การเกษตร ดินเสื่อม ภูมิปญ ญาทองถนิ่ เปนกรอบการทาํ งาน ดวยสารตกคางจากการใชเคมีการเกษตรเขมขน น้ําปนเปอนสารเคมีและเต็มไปดวยตะกอนจากการ 3. ปฏิรูปการทํางาน โดยสรางระบบพัฒนา ชะหนาดิน รอยละ 75 ของชาวอาํ เภอสองแคว สุขภาพ

98 ดวาาํ รรสงารราชานภุ าพ เสอื่ มโทรมดว ยสารพษิ ในเลอื ดสงู กวา ระดบั ปกตถิ งึ 5 เทา สัดสวนคนจนสูงถึงรอยละ 20 ของประชากรในจังหวัด และแนวลุมนํ้าเกิดอทุ กภัยรุนแรงซา้ํ ซาก เปน ลาํ ดบั ท่ี 2 ของภาคเหนอื และลาํ ดบั ท่ี 3 ของประเทศ ขณะที่จงั หวัดนา นมพี ื้นทีท่ งั้ หมด 7,170,045 ไร ในการทํางาน ปดทองหลังพระฯ ไดนอมนํา หรือ 11,472.07 ตารางกิโลเมตร กลับมีพื้นที่ทํา หลักการ “เขา ใจ เขาถงึ พัฒนา” ตามแนวพระราชดําริ การเกษตรเพียง 876,043 ไร หรือรอยละ 12.22 ทาํ ให พระบาทสมเด็จพระปรมินทรภูมิพลอดุลยเดช มาเปน ชาวนานตองซ้ืออาหารจากภายนอกถึงปละ 1,689 แนวทางปฏิบัติในทุกข้ันตอน โดยมุงเนนการมีสวนรวม ลานบาท ของประชาชน และขับเคล่ือนงานพัฒนาตามความ การขาดโอกาสเหลา น้ี ทําใหคนนา นมีรายจายสูง ตองการที่แทจริงของคนในชุมชน ดวยการศึกษาและ กวา รายรบั มหี นส้ี นิ สงู ถงึ 127,524 บาทตอ ครวั เรอื น และ สาํ รวจขอ มลู ทเ่ี ปน จรงิ ของชมุ ชนทกุ ดา น ทง้ั ดา นกายภาพ ทาํ ให “นา น” เปน จงั หวดั ทม่ี ภี าวะความยากจนสงู มรี าย เศรษฐกจิ สงั คม สงิ่ แวดลอ ม วฒั นธรรม และเขา ถงึ ชมุ ชน ไดเ ฉลย่ี ตอ หวั ของประชากรตา่ํ เปน ลาํ ดบั ท่ี 3 ของประเทศ โดยการสอ่ื สารสรา งความเขา ใจและความมนั่ ใจกบั ชมุ ชน

ดํารงราชวาานรุภสาาพร 99 รวมกนั วเิ คราะหป ญหากับความตองการของชุมชน และ พรอ มกบั พฒั นาตน แบบการถา ยทอดความรอู นื่ ๆ ใหชมุ ชนมีสว นรวมในกระบวนการพัฒนาทกุ ขน้ั ตอน ควบคูกันไป เชน พัฒนาและบริหารจัดการแหลงน้ํา เริ่มตนในพื้นที่นํารองขนาดเล็ก 3 หมูบาน ใน ปรับปรุงปจจัยการผลิตพ้ืนฐาน ไดแก น้ํา ดินและ ตําบลยอด อําเภอสองแคว 3 หมูบาน ในตําบลตาลชมุ เมล็ดพันธุ โดยกอสรางระบบกระจายนํ้าเขาสูแปลง อาํ เภอทา วงั ผา และ 15 หมบู า น ในตาํ บลขุนนา น อําเภอ เกษตร กอสรา งฝายตนนาํ้ ฝายชะลอนา้ํ จัดหาแหลง นา้ํ เฉลิมพระเกียรติ การดําเนินงานปดทองหลังพระฯ ใหมเ สรมิ สรา งความรดู า นการเพาะปลกู กอ ตง้ั กองทนุ ปยุ คอื สง เสรมิ ใหช มุ ชนลดรายจา ยและเพ่ิมรายไดจากการ กองทุนเมล็ดพันธุพืช กองทุนยารักษาสัตวและกองทุน ปลูกพืชอาหาร ปศุสัตวและประมงใหเพียงพอตอ อาหารสัตว สงเสริมการแปรรูปและพัฒนาผลิตภัณฑ ความตอ งการ ท้ังของตนเองและทงั้ จงั หวดั นา นไดต ลอดป ทองถ่ิน สงเสริมศักยภาพและความเขมแข็งของชุมชน โดยองคค วามรจู ากโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ดว ยการพฒั นาคน ถายทอดความรู ปลูกฝง ความคดิ และ “ลดการใชพ้ืนท่ีปา ปลูกนาข้ันบันได” ในสมเด็จ คา นยิ มของการพฒั นาทย่ี งั่ ยนื เปน ตน แบบใหช มุ ชนอนื่ ๆ พระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ มาขยายผลในพ้ืนท่ี เรยี นรู นาํ ไปปรบั ใชแกไขปญหาและพัฒนาตนเองตอ ไป เพ่ือเพิ่มผลผลิตขาวใหเพียงพอตอการบริโภค ควบคู กบั การลดพืน้ ทแ่ี ผว ถางปาเพ่ือปลกู ขาวไร