ฟักเขียว

องคค์ วามรู้ เร่อื งการปลกู ผกั ไม้เล้อื ย ในโครงการ ผกั สวนครู ฟกั เขยี ว winter melon โดยสานกั งานสง่ เสริมการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย จงั หวัดพงั งา

ฟักเขียว เปน็ พชื อายสุ น้ั มลี าตน้ สีเขียวมีขน ขึ้นปกคลมุ อยทู่ ่วั ลาต้น แตกกิง่ ก้านสาขามากมาย ใบมี ลักษณะเป็นหยักคล้ายฝา่ มอื ขอบใบแยกออกเป็น 5–7 แฉก ปลายแฉกแหลมใบหยาบเรยี งสลบั กันตามขอ้ ตน้ ใบกว้าง ประมาณ 5–15 เซนติเมตร มีขนปกคลมุ กา้ นใบยาว ประมาณ 10 เซนตเิ มตร มดี อกเดยี่ ว (Solitary Flower) สี เหลือง ดอกเพศผู้มีลักษณะเปน็ หลอดยาว 5–10 เซนติเมตร ปลายดอกแยกออกเปน็ 5 กลบี มกี ลบี เล้ียง 5 กลีบ ส่วน ดอกเพศเมียกา้ นดอกจะสนั้ กวา่ ดอกเพศผู้ ปลายดอกแยก ออกเป็น 3 แฉก มรี ังไขอ่ ยู่ภายในดอก ผลมลี กั ษณะเปน็ รูป กลมยาวกว้างประมาณ 20–30 เซนติเมตร ยาว 30–60 เซนติเมตร เปลือกแข็งสเี ขียวเน้อื ในสขี าว เนอ้ื แน่น ฉา่ นา้ มี เมล็ดอยภู่ ายในจานวนมากสขี าวออกเหลอื ง

การปลูกฟกั เขียว สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการเจริญ – ชอบดนิ รว่ น ดินร่วนปนทราย หรือดนิ เหนยี วผสมดนิ รว่ น – มีการระบายน้าและถ่ายเทอากาศไดด้ ี นา้ ไมท่ ่วมขงั สามารถปลกู ไดท้ กุ ฤดู ชว่ งท่ดี ที ี่สดุ คอื ช่วงปลายฝนต้น หนาวจะทาให้มีการติดผลไดด้ ี – ถ้าความช้นื ในอากาศสงู จะทาใหผ้ ลผลิตต่า – ควรปลูกในพน้ื ท่ใี กลแ้ หลง่ น้าและสะดวกต่อการใช้ตลอด ฤดปู ลกู

การเตรียมพนั ธ์ุ เลือกเมลด็ พนั ธุ์ทีม่ คี ณุ ภาพ เปอร์เซน็ ต์การงอกสงู เปน็ พนั ธุท์ ่มี คี วามนิยม ลักษณะดี และเป็นทตี่ ้องการของ ตลาด ซึง่ แฟงในตลาดแบง่ ออกเปน็ 2 ประเภท คอื แฟงไสต้ ัน ผลใหญ(่ แฟงงาชา้ ง) เช่น แฟงงาชา้ ง บางระจนั และ แฟง งาชา้ ง แฟงไส้ตนั เช่น ปิ่นแกว้ , ปน่ิ ทอง และ สลาตนั การเตรยี มดนิ – ควรไถดนิ ลึก 5 – 8 นว้ิ ตากดนิ 7 – 10 วนั แลว้ ไถพรวนอกี 1 – 2 คร้ัง ปรับระดบั ดนิ ให้เสมอ – เตรียมหลุมลกึ 3 – 5 เซนติเมตร ระยะปลูก ระหว่างต้น 2 – 2.5 เมตร และระหว่างแถว 1 – 1.5 เมตร เว้นทางเดินระหวา่ งแปลง 30 – 50 เซนติเมตร – อาจรองก้นหลุมดว้ ยปุ๋ยหมักหรือปยุ๋ คอกท่ี สลายตวั แล้วลงไปเพอ่ื เพิม่ ธาตุอาหาร อัตรา 1 ตัน/ไร่ และปุย๋ สูตร 15-15-15 อัตรา 30 กโิ ลกรัม/ไร่

การปลกู อาจทาได้ 2 วิธี 1. การหยอดเมลด็ หยอดเมลด็ หลมุ ละ 3 – 5 เมลด็ กลบด้วย ดนิ ละเอียด คลุมดว้ ยฟางหรอื หญา้ แห้ง แปลงหนาพอสมควร รด น้าใหช้ มุ่ เพ่อื รักษาความชื้นของดนิ เม่อื ต้นกลา้ แตกใบจรงิ ได้ 2- 3 ใบ หรือประมาณ 10 -15 วนั ถอนแยกใหเ้ หลอื 1-2 ตน้ ต่อ หลมุ

2. การเพาะกล้า เตรียมดนิ ผสม ดิน:ปยุ๋ คอก อัตราสว่ น 3:1 บรรจใุ นถงุ เพาะกลา้ ขนาด 3 × 7 หรือ 4 × 6 นิ้ว หยอด เมล็ด 1 – 2 เมล็ด/ถุง เมอ่ื ตน้ กล้าแตกใบจรงิ ได้ 2-3 ใบ หรอื ประมาณ 10 -15 วัน ย้ายลงแปลงปลูก

การทาค้างปลกู ฟกั เขียว การทาคา้ ง เมอื่ ฟกั เร่มิ เลอื้ ยหรือมีอายปุ ระมาณ 15-20 วัน ควรทาคา้ งหรือรา้ นเพื่อใหเ้ ลือ้ ยเกาะขน้ึ ไป ปักไม้ คา้ ง ยาว 2 -2.50 เมตร แล้วเอนปลายเข้าหากนั จากน้ันใช้ ไมค้ ้างพาดขวางประมาณ 2 -3 ชว่ งๆละ 40 -50 เซนตเิ มตร หรอื ทาเปน็ ค้างผกู เปน็ รา้ นสงู ประมาณ 1.5-2.0 เมตร เพอื่ ใหเ้ หมาะและสะดวกต่อการทางาน นอกจากนี้อาจใช้ ค้างธรรมชาตทิ ม่ี ีอยแู่ ลว้ เชน่ ไม้พุ่มเล็กๆรัว้ บา้ นซ่งึ เหมาะ สาหรบั การปลูกผกั สวนครัว

การทาค้างด้วยท่อพวี ีซี การทาค้างแบบโค้ง ขนาด กวา้ ง 1.20 ม. ยาว 2 ม. ใต้ ค้างผักอาจจะปลกู ผักอ่นื ๆ กไ็ ด้ ใช้ท่อพวี ซี ขี นาด 6 หนุ ยาว 4 ม. จานวน 5 เส้น ปักหลกั ไม้ทพี่ น้ื เพอื่ ยดึ แลว้ มดั ให้แน่น สว่ นทจี่ ะยดึ ทาโครง แนวนอนนนั้ จะใชท้ อ่ พีวซี หี รอื ไมไ้ ผ่ก็ได้ แล้วก็มัดด้วยเชือก จดั ระยะใหเ้ หมาะ พอดี เสร็จแลว้ กใ็ ชเ้ ชือกฟางหรือวสั ดทุ หี่ าไดม้ าทาเปน็ ตาขา่ ย

การดแู ลรักษา เมือ่ แฟงเริ่มเล้อื ยหรอื มอี ายปุ ระมาณ 15 – 20 วัน ควรทาค้างหรอื รา้ นเพอื่ ให้เลอ้ื ยเกาะขึ้นไป โดยปักไม้ คา้ งยาว 2 – 2.5 เมตร แล้วเอนปลายเขา้ หากันจากน้นั ใชไ้ ม้ คา้ งพาดขวางประมาณ 2 – 3 ชว่ ง ช่วงละ 40 – 50 เซนตเิ มตร หรือทาเปน็ ค้างผูกเป็นร้าน สูงประมาณ 1.5 – 2 เมตร เพ่ือใหป้ ระหยัดพนื้ ที่ และงา่ ยตอ่ การดแู ลรกั ษา การรดน้า หม่นั รดน้าให้ชุ่มอย่างสม่าเสมอ แตใ่ หร้ ะวงั อยา่ ให้ แฉะ อาจมกี ารงดการให้นา้ โดยคานึงตามสภาพอากาศ แต่ ตอ้ งไมใ่ ห้ฟักเขยี วขาดนา้ โดยเฉพาะระยะออกดอกและติดผล เพราะจะทาให้ดอกรว่ ง ไม่ตดิ ผล และจะหยดุ การให้นา้ เม่อื ใกล้อายุเก็บเกี่ยว ประมาณ 15 วันก่อนเก็บผลผลิต

การใหป้ ุ๋ย - เมื่อตน้ กลา้ มีใบจริง 6 – 7 ใบ ใส่ปยุ๋ (46-0-0) อัตรา 20 กโิ ลกรัม/ไร่ - ในระยะออกดอก ใสป่ ุย๋ สูตร 15-15-15 อัตรา 20 – 30 กิโลกรัม/ไร่ - ชว่ งติดผล ใส่ปุ๋ยสตู ร 13-13-21 หรือสูตรใกล้เคียง อตั รา 30 – 50 กโิ ลกรัม/ไร่ การเกบ็ เก่ยี ว แฟงไส้ตันสามารถสงั เกตได้จากผลว่าเรมิ่ มีไขสขี าว จับผล หรอื หลังหยอดเมลด็ ประมาณ 75 วัน แต่ถา้ เปน็ พันธุ์ ผลใหญ่(แฟงงาช้าง) จะเก็บเกีย่ วได้ช้ากวา่ อาจมีการเก็บ ผลผลิตไปไดอ้ ีก 2 – 3 เดอื น ขึ้นอยู่กับการบารุง การเกบ็ ผลผลติ ให้เลือกใช้มีดทค่ี มตดั ทีข่ ั้วของผล โดยเก็บขวั้ ผลไว้ ประมาณ 1 นิ้ว เพราะจะทาใหเ้ กบ็ รกั ษาไดน้ านมากข้ึน และ ใหเ้ กบ็ ไว้ในที่ทีม่ อี ากาศถา่ ยเท เพือ่ ยืดอายุการเก็บรักษา

ทีม่ า https://th.wikipedia.org/wiki https://www.kasetsomboon.com https://readykids.info/?p=2213 เพจเกษตรก้าวหนา้ ภาพประกอบจากอนิ เทอรเ์ น็ต