ถั่วฝักยาว

องค์ความรู้ เรอ่ื งการปลูกผกั ไม้เลื้อย ในโครงการ ผกั สวนครู ถั่วฝักยาว Yard long bean โดยสานักงานส่งเสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย จงั หวดั พงั งา

การปลูกถ่วั ฝักยาว สภาพแวดลอ้ มทเี่ หมาะสมตอ่ การเจรญิ สงิ่ สาคัญของการปลูกพชื คอื ตอ้ งรูถ้ งึ ความ ต้องการของพชื กอ่ นเปน็ อันดับแรก เพอ่ื ที่จะได้จัดการแปลง ปลกู ใหเ้ หมาะสมต่อความต้องการของพชื ดงั นี้ -ชอบอากาศค่อนขา้ งรอ้ น ฝนไม่ชุก ถา้ อากาศ ร้อนเกนิ ไปหรือฝนตกชุก จะทาให้ดอกและฝกั ร่วง -มีความตอ้ งการแสงแดดตลอดวนั -ในฤดแู ลง้ จะใหผ้ ลผลิตสงู กวา่ ในฤดฝู น แต่ถา้ มี การดูแลทดี่ ใี นฤดูฝน คุณภาพของฝักท่ีได้จะดีกว่าในชว่ งฤดู ร้อน -เจรญิ ได้ในดินเกือบทุกชนิด แต่ดนิ ทเ่ี หมาะใน การปลูกท่ีสุด คือ ดินรว่ นปนทราย มกี ารระบายนา้ ไดด้ ี สภาพความเปน็ กรดด่าง (pH) อยูร่ ะหวา่ ง 5.5-6.8 -ในการปลูกใช้น้าประมาณ 400 ลกู บาศก์เมตร/ไร่/ฤดูกาล

สิง่ ทีต่ ้องเตรียมก่อนปลกู การเตรยี มพันธ์ุ เมลด็ พันธ์ุ การเลอื กใช้เมล็ดพนั ธ์ุที่มีคุณภาพ เปน็ หนง่ึ ในวิธีสาคัญในการปลกู ถั่วฝกั ยาว ซึ่งสายพันธุถ์ ัว่ ฝักยาวท่ี เหมาะกับความตอ้ งการ โดยจะแบง่ เป็น 2 สายพันธ์ุหลกั ๆ คือ พันธุถ์ วั่ เนือ้ ถว่ั จะมีฝักอวบ ไม่ยาวมาก เนอ้ื เยอะ บาง พนั ธอ์ุ าจไมต่ อ้ งทาค้าง และ พันธ์ถุ ว่ั เส้น ถว่ั จะมีฝักเรียวยาว ตรงสวย เนอ้ื ไม่เยอะมาก จาเปน็ ต้องทาค้าง เนอื่ งจากฝักมี ความยาวมากกว่าพนั ธเ์ุ น้ือ พนั ธุท์ ี่นิยมปลูก การเตรยี มดิน ดิน ไถพรวน ลึกประมาณ 25 เซนตเิ มตร ตากดนิ ท้ิงไว้ 5 – 7 วนั เพอ่ื จดั การกับศตั รพู ชื ตา่ ง ๆ ในดิน กาจดั วัชพืชออกจากแปลง แลว้ ไถคราด อาจใสป่ ๋ยุ คอกหรือปยุ๋ หมกั ท่สี ลายตัวแล้ว เพอื่ ปรบั ปรุงโครงสรา้ งดินให้ดีขึน้

การยกร่อง ให้ร่องกว้างประมาณ 1 เมตร ขนานกบั พืน้ ที่ และเตรยี มรอ่ งระหว่างแปลงปลกู 50 – 80 เซนตเิ มตร ไว้ เดินเขา้ ออก การเตรียมหลมุ ปลูก ขุดหลมุ ลกึ ประมาณ 10 – 15 เซนตเิ มตร ระยะห่างระหว่างแถวประมาณ 80 เซนติเมตร ระยะห่างระหวา่ งหลมุ ประมาณ 50 เซนติเมตร รองก้นหลุม ดว้ ยปยุ๋ สูตร 5-10-5 หรือ 15-15-15 หลมุ ละครง่ึ ชอ้ นแกง คลกุ ใหเ้ ขา้ กันกับดนิ ก้นหลมุ

การปลกู ถ่ัวฝักยาว โดยการขุดหลมุ ใหม้ คี วามลกึ ประมาณ 10 ซม. แตล่ ะ หลุมให้ห่างกนั ตามความเหมาะสมแล้วใหใ้ สใ่ บคูนแหง้ ท่กี ้นหลุม และใส่ปยุ๋ 5-10-5 หรอื 15-15-15 ประมาณครงึ่ ช้อนโตะ๊ พร้อม ทง้ั หยอดเมลด็ ถวั่ ฝักยาว 3-4 เมลด็ แลว้ กบดนิ ในหลมุ หนา ประมาณ 3-4 ซม. พรอ้ มรดนา้ ทนั ที ระยะแรก ควรให้นา้ ทกุ วัน วนั ละ 1 ครงั้ ประมาณ 1 สัปดาห์ หรอื ให้ ดตู ามความเหมาะสม ของสภาพอากาศดว้ ย

การทาค้างปลูกถวั่ ฝักยาว เมือ่ ตน้ ถ่ัวฝกั ยาวเรมิ่ มมี ือเกาะโผลข่ ้ึนมา หรือ หลังการงอกแลว้ 15-20 วนั จะเรม่ิ เล้อื ยสร้างทรงพุ่ม เกษตกรควรทาค้างใหถ้ ่วั ยึดเกาะ เพื่อให้ง่ายตอ่ การจัดการ เร่ืองโรค-แมลงและการเก็บเกย่ี ว ซงึ่ หลกั ๆ แล้วจะทาการ ข้ึนค้างด้วยไมไ้ ผห่ รอื ไม้อ่ืน ๆ ทีห่ าได้ง่ายในท้องถิน่ โดย ความยาวของไม้ควรมีความยาวประมาณ 2.5-3 เมตร หรือ อาจจะสรา้ งโครงเสาแลว้ ใชล้ วดขงึ ด้านบน และใช้เชอื กห้อย ลงมายงั ลาต้นถ่วั ฝักยาวให้เล้ือยขน้ึ กไ็ ด้เช่นกนั โดยจบั ต้น ถัว่ ฝักยาวใหพ้ นั เล้อื ยข้นึ ค้างในลักษณะ ทวนเข็มนาฬกิ า

วิธีการปักคา้ งทาได้หลายวิธี เช่น - ปกั ไมค้ า้ งหลุมละ 1 อนั ใหต้ งั้ ฉากกับผิวดนิ - ปกั ไมค้ ้างหลุมละ 1อัน โดยให้เอียงเขา้ หารอ่ งเป็นคู่และมัด ปลายเขา้ ด้วยกนั จากนั้นใชไ้ มไ้ ผพ่ าดยึดคา้ งด้านบนให้ แขง็ แรง - ปักไม้ค้างหลมุ ละ 1 อนั โดยใหเ้ อียงเข้าหากนั กลางรอ่ งเปน็ คู่ แล้วมัดปลายเขา้ ด้วยกนั แล้วใช้ไมค้ ้ายันแตล่ ะคเู่ ปน็ แบบ กระโจม - การใชเ้ ชือกแทนค้าง หากไมม่ ีไม้ สามารถนาเชือกมาผกู ทา เป็นคา้ งได้ ซง่ึ ในกรณนี จ้ี ะขอแนะนาวิธกี ารขน้ึ คา้ งถั่วฝกั ยาว โดยการใชเ้ ชอื กแทนการใช้ไม้ปกั คา้ ท่หี าได้ง่ายและมีต้นทนุ ไม่มากเหมือนการใชไ้ มไ้ ผ่ขึน้ คา้ ง การขึ้นคา้ งถัว่ ฝกั ยาวโดยการใชเ้ ชอื ก : จะเร่มิ จากการนาไม้ ไผ่มาปกั ใกล้ ๆ ต้นถั่ว แล้วใชเ้ ชอื กผูกเป็นตาข่ายตอ่ กันเป็น แถวยาว และโยงผกู เชือกระหวา่ งไม้ทท่ี าเปน็ หลกั ไว้ เพอื่ ให้ ตน้ ถั่วไดไ้ ต่ข้ึนไป โดยกะความกว้างของชอ่ งวา่ งให้เหมาะสม หรอื ตามความต้องการของเกษตรกรได้เลย

การดแู ลรักษา ขั้นตอนการดแู ลรักษายอดอ่อนหลงั จากให้น้ามา 1สัปดาหแ์ ล้ว จะเหน็ ยอดออ่ นเร่ิมงอกออกมาจากเมลด็ ปล่อยให้เห็นใบจริงสัก 3-4 ใบกอ่ น แล้วให้ถอนแยกเกบ็ เอา เฉพาะตน้ ที่ดแี ละแข็งแรงไว้สกั 2-3 ตน้ ต่อหลุม พร้อมทัง้ โรย แกลบกลบรอบโคนหลมุ และเก็บวัชพชื ต่างๆออกก่อน รดนา้ ใหฉ้ า่ แต่ไม่ควรแช่มากเกินไป วิธีการใหน้ ้าในระยะท่ี ถัว่ ฝักยาวกาลงั เจริญเติบโตควรใหน้ ้าทุกๆ 3-5 วันตอ่ ครัง้ หรือใหพ้ ิจารณาตามความช้ืนในดินและฤดูการปลกู ให้ เหมาะสม โดยจะตักน้ารดโดยตรงหรอื จะปลอ่ ยนา้ เข้าตาม รอ่ งสวนกไ็ ด้ให้ขน้ึ อยูก่ ับแหล่งนา้ ที่มี ดว้ ย

การดแู ลรักษา การพรวนดินและกาจดั วชั พชื ในชว่ งประมาณ 7 – 10 วนั แรกหลังปลกู ควร ถอนหญ้า เพ่ือป้องกนั การแยง่ อาหารจากต้นถ่วั ฝักยาว และ ควรถอนอีกครั้งพรอ้ มกับการใส่ป๋ยุ ครั้งท่ี 2 เพ่ือไม่ให้แยง่ ปุ๋ย จากตน้ ถ่วั ฝกั ยาว หลงั จากนั้นไม่ค่อยมีความจาเป็นแล้ว เน่อื งจากต้นถว่ั ฝักยาวจะเจรญิ คลุมพนื้ ทปี่ ลกู การรดน้า หลังหยอดเมลด็ ควรให้นา้ ทกุ วนั เชา้ – เยน็ จนต้น ถั่วฝกั ยาวสามารถต้งั ตัวได้ แล้วจึงคอ่ ยปรบั การให้นา้ ลง อาจมี การปรบั เปลย่ี นตามสภาพอากาศ และสภาพดิน แตค่ วรให้น้า อย่างสม่าเสมอ และเพยี งพอ และไม่ควรปลอ่ ยใหน้ า้ ขัง ต้น ถ่ัวฝกั ยาวอาจตายได้

การเก็บเก่ยี ว ระยะเก็บเก่ียวทีเ่ หมาะสม คือ เมอื่ ถัว่ ฝกั ยาวมอี ายุ ประมาณ 40 วนั หลงั ปลูก หรอื หลังดอกบาน 4 – 8 วัน โดยทัว่ ไปจะเกบ็ ได้ประมาณ 22 – 25 วัน ซึง่ ข้ึนอยู่กับสาย พันธแ์ุ ละการดแู ล โดยเลอื กเกบ็ ฝกั ท่ีสยี งั ไม่จาง และฝักยังไม่ พอง เรยี บ สม่าเสมอ ควรทยอยเก็บทุก ๆ 2- 4 วนั ไม่อยา่ งนั้นฝักจะแก่คาตน้ วธิ เี ก็บเกย่ี วถั่วฝักยาว ปลิดท่ีข้ัว ระวงั ไมใ่ ห้ดอกใหมห่ ลดุ ไม่อยา่ งนัน้ จะมี ผลตอ่ การเกดิ ฝักใหม่ และควรทยอยเกบ็ อย่าปลอ่ ยให้ฝักแก่ ตกค้าง หลังเกบ็ แล้ว ไมค่ วรทงิ้ ไว้กลางแดด หรอื วางกับดิน โดยไม่มอี ะไรรอง ควรแชใ่ นนา้ สะอาด 1 ช่ัวโมง เพ่อื กาจดั ส่ิง ปนเป้ือน เพือ่ ใหถ้ วั่ ฝักยาวสดใหม่ สะอาด นา่ ซื้อและได้ราคา ดี

ทีม่ า https://th.wikipedia.org/wiki https://www.kasetsomboon.com https://readykids.info/?p=2213 https://xn--72c9acray9etb5a2i5d.blogspot.com https://www.kasetsomboon.com https://www.rakbankerd.com เพจเกษตรกา้ วหนา้ ภาพประกอบจากอินเทอร์เนต็