ผักกวางตุ้ง

ส่งเสรมิ การอ่านออนไลน์ รวบรวมขอ้ มลู โดยหอ้ งสมดุ ประชาชนอาเภอครุ ะบรุ ี กศน.อาเภอครุ ะบรุ ี สานักงาน กศน.จงั หวดั พงั งา ผกั กวางตุ้ง ผักกวางตุ้ง หรอื ผกั กาดกวางตุ้ง มีถน่ิ กาเนดิ อยใู่ นประเทศจีน และญปี่ ุน่ โดยสาเหตทุ ค่ี นไทยนิยมเรียกวา่ ผกั กวางต้งุ ในช่วงท่ีมีการนาเขา้ มาปลูกคร้ังแรกจะ เปน็ พนั ธ์ทุ ี่นามาจากมณฑลกวางตงุ้ ประเทศจนี ผกั กวางตุง้ ท่ีนยิ มปลูก และรับประทานมากในปจั จบุ นั ประกอบด้วย ผกั กาดเขียวกวางตุง้ , ผกั กวางตงุ้ ฮอ่ งเต้ และผกั กวางตุง้ ดอก ท้ังนี้ ชนิดที่นยิ มปลกู และรับประทานมากทส่ี ดุ คือ ผกั กาดเขยี วกวางตุ้ง ซงึ่ เปน็ ผักทป่ี ลูกมากเปน็ อนั ดบั ตน้ ๆในบรรดาผักทกุ ชนิดในประเทศ

ผักกาดเขยี วกวางตุ้ง วงศ์ : Brassicaceae ชอ่ื วิทยาศาสตร์ : Brassica Chinensis Linn. ชอ่ื สามญั : Choi sum ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ (ผกั กาดเขยี วกวางต้งุ ) ราก และลาต้น รากผักกวางต้งุ เปน็ ระบบรากแก้ว และ มีรากแขนงตกออกด้านข้าง โคนรากแกว้ จะมขี นาด ใหญ่ ระบบรากอยใู่ นระดบั ดนิ ต้นื 10-20 ซม. ลาตน้ ผักกวางตุ้งมีลักษณะตงั้ ตรง ลาต้นเป็นทรงกลม ขนาด 1.4-2 ซม. สงู ประมาณ 30-50 ซม. โดยลาตน้ ในระยะกอ่ นออกดอกจะสน้ั และอวบ แตเ่ ม่อื แทง ดอก ลาตน้ จะชะลูดสงู อยา่ งรวดเร็ว โดยระยะดอก แก่อาจสูงไดถ้ ึง 1 เมตร ส่วนเปลอื กลาต้นบาง และมี สีเขยี ว สามารถลอกออกไดง้ า่ ย โดยเปลือกลาต้น สว่ นโคนจะเหนียว และเปน็ เส้นใย ไม่นยิ ม รบั ประทาน สว่ นเปลือกลาต้นส่วนกลาง และยอดจะ อ่อน ซึ่งใช้รับประทานพร้อมกับส่วนแกน่ สว่ นแกน่ ลาต้นส่วนเหนือโคน เมื่อลอกเปลือกออกจะยังออ่ น สามารถนามารับประทานได้

ใบ ผักกวางตงุ้ จะออกเป็นใบเดี่ยว โดยมใี บเลย้ี งหลงั การงอกจานวน 2 ใบ ปลายใบตรงกลางเว้าลึกเข้า สว่ นใบจรงิ จะออกเยอ้ื ง และสลับข้างกนั ตามความสงู ของลาตน้ ประกอบดว้ ยกาบใบสเี ขยี วอมขาว มลี ักษณะกลม มี รอ่ งด้านบน ยาว 3-8 ซม. ถดั มาเปน็ แผน่ ใบทม่ี ลี ักษณะเป็นคลื่นเลก็ นอ้ ย ใบมี รปู ไข่ กวา้ งประมาณ 5-10 ซม. ยาวประมาณ 15-20 ซม. ขอบใบมรี อยหยกั ขนาดเลก็ ปลายใบโคง้ มน ใบออ่ นมีสเี ขยี วอ่อน ใบแกม่ ีสเี ขียวเข้ม และแก่ กอ่ นเหย่ี วร่วงจะมสี เี หลอื ง ดอก ดอกผักกวางตงุ้ จะออกหลงั การปลกู ประมาณ 55-75 วนั โดยเป็น ดอกชนดิ สมบูรณเ์ พศที่ผสมเกสรไดใ้ นตัวเอง และมรี ะบบดอกออกเปน็ ชอ่ ประกอบด้วยก้านช่อดอกทรงกลมยาว 50-90 ซม. มีดอกออกเป็นกระจุก จานวนมากตรงสว่ นปลายช่อดอก แต่ละดอกเม่อื บานจะมขี นาด 1-1.5 ซม. ตัวดอกประกอบด้วยกลีบดอกชนั้ นอก จานวน 4 อัน ท่ีมีสเี ขยี วอ่อน ถดั มา เปน็ กลีบดอกช้ันในที่มสี ีเหลอื ง จานวน 4 อนั ภายในดอกมเี กสรตัวผจู้ านวน 4 อัน และตรงกลางเป็นรังไขท่ มี่ เี กสรตวั เมียสเี หลืองอ่อนอยดู่ า้ นบน ท้งั น้ี ดอกผกั กวางตุ้งจะทยอยบานจากด้านล่างขึ้นด้านบน

ผล และเมลด็ ผลผักกวางตุง้ จะมีลกั ษณะเปน็ ฝัก มกี า้ นฝกั ยาว 1.2-2.5 ซม. ตัวฝกั มีความยาวประมาณ 4-6 ซม. ขนาด 0.3-0.5 ซม. ประกอบด้วย 2 ส่วน คอื สว่ นโคนฝักที่มีเมลด็ ยาวประมาณ 3-4 ซม. และส่วนท่ีเหลอื เป็น สว่ นปลายฝักทไี่ ม่มีเมลด็ ฝักอ่อนจะมีสีเขยี ว เมอื่ ฝกั แก่จะมีสีเหลือง และ เปล่ียนเป็นสนี า้ ตาล พร้อมกับปริแตกจากโคนฝกั สูป่ ลายฝักเพ่ือให้เมลด็ ร่วง ลงสดู่ ิน ภายในฝกั จะมีเมล็ดจานวนมาก โดยเมล็ดจะมีลกั ษณะทรงกลม ขนาดเมลด็ 1.5-2.5 มม. เมลด็ ออ่ นจะมีสีเขียว เม่ือแกจ่ ะมีสนี ้าตาลอมดา น้าหนกั เมลด็ 2.5 กรมั จะมีเมลด็ ประมาณ 1,000 เมล็ด แตล่ ะฝกั จะมเี มลด็ 5-25 เมลด็ ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ (ผกั กาดกวางตุ้งฮอ่ งเต้) ผกั กวางตุ้งฮ่องเต้ หรอื บางครงั้ เรียก ผักกาดเขียวกวางตุ้งฮ่องเต้ จะมีลกั ษณะแตกต่างกบั ผักกาดเขียวกวางตงุ้ อย่างชัดเจน คอื ลาตน้ จะเต้ยี ส้ันมากจนแทบไม่โผลข่ น้ึ มาให้เหน็ จนกวา่ จะแทงก้านดอก โดยมใี บจะออก เรียงสลับหุ้มลาตน้ ซอ้ นกนั แน่น สว่ นโคนก้านใบมีมลี ักษณะเป็นแผน่ ใหญ่ ผักกวางตุ้งชนดิ นี้ ปัจจุบนั กาลังเป็นทนี่ ิยมปลูกในระบบไฮโดรโพนกิ ส์ แต่ยัง มคี วามนิยมน้อยกว่าผกั กวางตุ้ง เพราะผกั กวางตุ้งมยี อดอ่อน และดอกออ่ น ท่ีกรอบอรอ่ ยมากกว่า ส่วนผักกวางตุ้งฮอ่ งเต้จะค่อนขา้ งหยาบ และเหนียว กว่า เพราะมีเพียงใบท่ีนามารับประทาน

ประโยชน์ผักกวางตุง้ คณุ คา่ ทางโภชนาการผักกวางตุ้ง – พลังงาน 17.00 แคลอรี – โปรตีน 0.70 กรมั – ไขมัน 0.20 กรัม – คาร์โบไฮเดรต 3.10 กรัม – วิตามนิ B1 0.7 มลิ ลิกรัม – วิตามนิ B2 0.13 มลิ ลกิ รมั – แคลเซยี ม 102.00 มลิ ลิกรมั – ฟอสฟอรสั 46.00 มลิ ลกิ รมั – เหลก็ 2.60 มลิ ลิกรัม – วติ ามิน C 53.00 มลิ ลกิ รัม – ไนอะซิน 0.80 มลิ ลิกรัม การปลูกผกั กวางตุ้ง การปลูกผกั กวางตุ้งสามารถปลกู ได้ตลอดทงั้ ปี และปลูกได้ดใี นดิน ทกุ ชนดิ ท่มี คี วามชื้นสงู หรือเติบโตได้ดหี ากให้นา้ ท่เี พยี งพอ รวมถงึ เป็นผักทช่ี อบ ดินร่วนปนทราย และมหี นา้ ดนิ ลกึ 10-20 ซม. สาหรบั การปลูกผักกวางตุง้ น้นั แบ่งได้เปน็ การปลกู ในแปลงขนาดใหญ่เพือ่ การคา้ และการปลูกในแปลงขนาด เล็กสาหรับรับประทานในครัวเรือนหรือเพอื่ จาหนา่ ยในชุมชน

1. การปลูกผกั กวางตุ้งในแปลงขนาดใหญ่ การปลูกเพื่อการคา้ จะปลกู ได้หลายวธิ ี ได้แก่ ปลูกจากการยา้ ยตน้ กลา้ ปลกู จากการหวา่ นเมล็ดโดยตรง และปลกู ดว้ ยการหยอดเมล็ด ซง่ึ ปัจจุบนั เกษตรกรหันมาปลูกดว้ ยการหว่านเมล็ดลงแปลง และการหยอดเมลด็ เป็นแถว ยาว เพราะสามารถประหยัดเวลา และตน้ ทุนได้มาก แต่ทงั้ นี้ จะขอกลา่ วถึง การปลูกจากการยา้ ยกลา้ เพื่อเป็นแนวทางสาหรับการปลูกด้วยวธิ อี นื่ การเพาะกลา้ การเพาะกล้าผักกวางตุ้งจะทาการหว่านเมล็ดลงแปลงเพาะท่ี เตรยี มไวจ้ ากการไถพรวนดนิ และหวา่ นรองพ้ืนด้วยป๋ยุ คอก ขนาดแปลง 1-1.5 เมตร โดยกอ่ นการหว่านจะทาการคลุกเมลด็ กับยาป้องกันเชอ้ื ราก่อน และ หลงั จากหว่านเมลด็ ใหร้ ดน้า ใสป่ ยุ๋ และดูแลจนกว่ากลา้ จะมีความสูง 5-10 ซม. กอ่ นยา้ ยปลูกลงแปลงใหญ่ การเตรียมดนิ และเตรยี มแปลง ผกั กวางตุง้ มีระบบรากตื้นประมาณ 10-20 ซม. ดังนน้ั จงึ ต้อง เตรยี มดินใหม้ คี วามร่วนซยุ ตลอด 1-30 ซม. ด้วยการไถพรวนดินจานวน 2 รอบ ทาการตากดิน และกาจัดวชั พชื ทัง้ น้ี ก่อนการไถรอบที่ 2 หรือไถยกร่อง แปลงให้หว่านรองพื้นดว้ ยปุ๋ยคอก และปยุ๋ เคมีก่อน (15-15-15 10 กโิ ลกรมั / ไร่) หรอื หวา่ นรองพน้ื เฉพาะปุย๋ คอกเพ่ือประหยัดค่าใชจ้ ่าย

การไถยกรอ่ งแปลงจะทาเฉพาะในแปลงขนาดใหญ่ ด้วยการไถ เปิดใหเ้ กดิ ร่องระหวา่ งแปลง 0.4-0.5 เมตรแตบ่ างพ้ืนท่ี เช่น ภาคกลางมักทา การยกรอ่ งแปลงสงู โดยมีร่องน้ากั้นแปลง ซึง่ สาหรบั การปลกู ในแปลงใหญ่ จะทาการยกร่องแปลงขนาดประมาณ 1.5-2.5 เมตร ส่วนความยาวตาม ความเหมาะสม การปลูกลงแปลง หลังจากท่ตี ้นกล้าโตสูง 5-10 ซม. แลว้ จะทาการยา้ ยลงปลกู ใน แปลง ทง้ั นี้ ก่อนถอนกล้าจะต้องรดน้าใหช้ ุม่ ก่อน โดยการปลูกในแปลงจะ ปลกู ในระยะ 20×20 ซม. การให้น้า หลงั การปลูกจะต้องให้น้าทุกวัน อย่างน้อยวันละ 1 ครง้ั และให้ ต่อเนอ่ื งจนถึงระยะเก็บเกย่ี ว การใสป่ ุ๋ย หลังการปลกู แลว้ 1-2 อาทติ ย์ ใหใ้ ส่ปยุ๋ ดงั นี้ – ปยุ๋ คอก 3-5 ตัน/ไร่ – ปุ๋ยเคมี 12-6-6 จานวน 35 กโิ ลกรมั /ไร่ อาจใหด้ ้วยการหวา่ นหรือผสมนา้ รด

การเกบ็ เกย่ี ว ผกั กวางตุ้ง จะเริ่มเก็บเก่ยี วไดป้ ระมาณ 35-45 วัน หลงั การ หว่านเมลด็ หรือประมาณ 20-25 วนั หลงั การยา้ ยปลกู ดว้ ยการใช้มีดตัด โคนต้น โดยไมต่ อ้ งถอนต้น เพราะโคนต้นที่เหลือจะมีการไถกลบสาหรบั เปน็ ปุ๋ยพืชสดต่อไปในการปลูกครัง้ หน้า 2. การปลกู ผักกวางตุ้งเพ่อื รบั ประทานเอง การปลูกเพือ่ รับประทานเองมักใช้แปลงขนาดเลก็ เพียงไม่ก่ี ตารางเมตร ในสวนหลังบา้ น หรอื ตามคันบอ่ ตามไรน่ า ซ่ึงมีการเตรียมดิน ง่ายๆดว้ ยการใช้จอบขุดพรวนดิน พร้อมกบั กาจดั วชั พชื ออกให้หมด รว่ มกับหว่านโรยดว้ ยป๋ยุ คอกพรวนผสมให้เข้ากนั ส่วนการเตรียมกลา้ จะใช้วธิ ีเดยี วกันดังท่กี ล่าวในการปลกู แบบ แปลงขนาดใหญ่ แต่จะใชพ้ นื้ ท่นี ้อยกวา่ เทา่ นั้น ทง้ั นี้ เกษตรกรบางรายมกั ใชว้ ิธกี ารปลกู โดยไม่ใช้กล้าพันธุ์ ดว้ ยการหวา่ นเมลด็ ลงแปลง แลว้ รดน้า ใหป้ ยุ๋ และดูแลจนตน้ โตพร้อมเก็บรับประทาน แต่อาจมกี ารถอนต้นออ่ น ทงิ้ หากมีบางจุดมีต้นผกั ใหแ้ น่นเกินไป

แมลงศัตรูพชื – หนอนใยผกั – หนอนกระท้ผู ัก – ดว้ งหมดั ผกั โรคพชื – โรคใบด่าง – โรครานา้ คา้ ง – โรคแอนแทรคโนส – โรคใบจุด

ผดั กวางตงุ้ นา้ มนั หอย สว่ นผสม 1. ผักกวางตงุ้ 2. นา้ มนั หอย 3. นา้ ตาลทราย 4. ซีอว๊ิ ขาว 5. นา้ มนั พชื วิธปี รุง 1. ผสมนา้ มันหอย น้าตาลทราย ซีอว๊ิ ขาว เข้าดว้ ยกัน 2. ใส่น้ามันพชื เลก็ น้อยในกระทะ พอรอ้ นใส่ผักกวางต้งุ ท่ี ห่ันเป็นทอ่ นๆลงไป ผัดกบั น้ามนั 3. เทเคร่ืองปรุงทง้ั หมดลงไป ผดั ส่วนผสมทกุ อย่างให้ท่วั ๆ ไม่ควรผดั นาน 4. ตักใสจ่ าน ทานกับขา้ วสวยหรอื ขา้ วตม้ ก็ไดค้ ะ่

ผดั ผกั กวางตุง้ หมสู ับ สว่ นผสม 1. เนื้อหมสู บั 1 ถ้วย 2. ผกั กวางตุง้ ห่นั เปน็ ท่อนๆ 1 ถว้ ย 3. พริกสดบด 2 ชอ้ นชา 4. กระเทยี มสดบด 2 ชอ้ นชา 5. น้าซุป 3 ช้อนโตะ้ 6. น้าตาลทราย 1 ช้อนชา 7. นา้ ปลา 1 ชอ้ นโต๊ะ 8. ซอสหอยนางรม 1 ชอ้ นโต๊ะ 9. นา้ มนั พชื สาหรับผัด 1 ชอ้ นโต้ะ วิธที า 1. เร่มิ ตน้ โดยการต้ังกระทะนา้ มันใหร้ อ้ น ใส่ กระเทยี ม และ พริกสด ลงไปผัด เมือ่ ความหอมของกระเทียมออกมาอย่างเตม็ ที่ ใหใ้ สเ่ น้อื หมูสับลงไปผดั 2. ผัดหมสู บั ใหส้ ุกกอ่ น จากนั้น ปรุงรส ดว้ ย นา้ ตาล น้าปลา ซอสหอยนางรม และ นา้ ซปุ ผัดจนนา้ ซอสไดร้ สชาติที่ตอ้ งการ 3. ข้ันตอนสดุ ทา้ ย ใหเ้ รง่ ไฟ้ใแรง และ นาผกั กวางตุ้ง ลงไปผัด อยา่ งรวดเร็ว และ นาขน้ึ มาเสรฟิ ใสจ่ านเลย ข้ันตอนน้ีสาคญั อยา่ ผดั นาน เพราะจะทาใหผ้ กั เฉาเหยี่ ว

ผดั ผักกวางตงุ้ ปลากระปอ๋ ง สว่ นผสม 1. ผักกวางตุ้งฮ่องกง 200 กรมั 2. ปลากระป๋อง 1 กระปอ๋ ง 3. กระเทยี ม 5 กลีบ 4. พรกิ ขหี้ นู 10 เม็ด 5. พรกิ ชฟี้ า้ แดง 1 เมด็ 6. นา้ ตาลทราย ½ ช้อนชา 7. ซอี ิ้วขาว 1 ช้อนโตะ๊ 8. นา้ มนั หอย 2 ช้อนโต๊ะ 9. เกลือป่น ½ ชอ้ นชา 10. นา้ มนั สาหรับผดั 1 ชอ้ นโตะ๊ วิธที า 1. ล้างผกั กวางตงุ้ ฮอ่ งกงใหส้ ะอาด เด็ดก้านออก แลว้ หนั่ เปน็ ทอ่ นๆ ขนาด 2 นิว้ เตรยี มไว้ 2. ปลากระป๋อง พรกิ ขหี้ นู กระเทยี ม พรกิ ชี้ฟา้ แดง น้ามนั สาหรบั ผดั น้ามันหอย ซอี ิ้วขาว นา้ ตาลทราย นาพรกิ ข้ีหนู กบั กระเทยี มมาตาพอหยาบ นาพรกิ ช้ฟี ้าแดง มาหั่นบางๆ ตามยาว เตรยี มไว้ 3. ต้มนา้ ใหเ้ ดือด ใส่เกลอื ป่นลงไป แลว้ จากน้นั นาผกั กวางต้งุ ฮอ่ งกงหนั่ ใสล่ งไป ลวก ลวกพอสลดประมาณ 10 วินาที แลว้ แช่น้าเยน็ จดั ตกั สะเด็ดน้าออก 4. ตั้งกระทะให้ร้อน ใชไ้ ฟกลาง ใส่น้ามัน น้ามันร้อน ใส่พรกิ ข้ีหนูกบั กระเทยี ม ใส่ ปลากระป๋องลงไป ผัดคนคลกุ เคลา้ ให้เขา้ กัน ตามด้วยใส่เครื่องปรงุ รส ใสน่ า้ มนั หอย ซอี ้วิ ขาว นา้ ตาลทราย ใสผ่ ักกวางตงุ้ ผดั คนคลกุ เคล้าให้เขา้ กันอย่างเร็วๆ ตักใส่จาน

แกงจดื หมสู ับผักกวางตุ้ง สว่ นผสม 3 เสริ ฟ์ กวางตงุ้ 300 กรมั แครอท 150 กรมั เห็ดหอมแหง้ แชน่ ้า 3 ดอก เตา้ หู้ไข่ 1 หลอด กระเทยี มเจียว 1/2 ชต นา้ ตาลทราย 1 ชช ซอี ิ๊วขาว 1 1/2 ชช รากผกั ชี 1 ราก ขน้ึ ฉา่ ย 1 ถว้ ย น้าเปลา่ คนอร์ เนเชอรลั ซุปกอ้ นรสหมู สูตรไมใ่ สผงชูรส 1 ก้อน หมสู ับ 150 กรมั สามเกลอ(กระเทียม พรกิ ไทย รากผักชีโขลกละเอยี ด) หมักหมสู บั 1 ชต วิธีทา 1. ก่อนอื่นหมกั หมูสบั ดว้ ยสามเกลอ ปน้ั เปน็ ก้อนพอดคี าแล้วพกั ไว้ 2. ตัง้ หมอ้ ตม้ น้าใหเ้ ดอื ดใส่ รากผักชซี ปุ ก้อนรส หมู ตามด้วยแครอท และหมสู บั ลงไป 3. ปรงุ รสดว้ ยซอี ิว๊ ขาว นา้ ตาลทราย คนใหเ้ ข้า กนั ใสเ่ ห็ดหอมและกวางต้งุ ลงไป 4. จากนั้นใสเ่ ต้าหู้ใข่ ขน้ึ ฉา่ ยลงไปคนใหเ้ ขา้ กัน ปดิ เตา 5. ตักใสช่ ามโรยด้วยกระเทียมเจยี วหอมๆ พร้อมเสรฟิ

ผกั กวางตงุ ผัดกะปิ สว่ นผสม 1. กวางตุ้ง 2. พรกิ ,หมสู บั ,กะปิ 3. น้าเปลา่ ,น้าปลา 4. กระเทยี ม,นา้ มนั วธิ ีทา 1. เจียวกระเทยี มกบั กะปิให้เหลือง 2. ใสห่ มสู บั ลงไปผดั จนสกุ 3. ใสก่ วางตุง้ นา้ ปลา. พริกตา น้าเปลา่ นดิ หน่อย 4. ผัดให้สกุ ชมิ รสตามต้องการ

ขอบคณุ ภาพจาก www.thai.cri.cn www.flickriver.com ระพีพรรณ (2544)(1) ระพีพรรณ ใจภักด.ี 2544. ผกั ชุดที่ 1: แสงแดดเพ่อื นเด็ก. https://www.thai-thaifood.com/th https://th.openrice.com/th/recipe https://cookpad.com/th/recipes/