น้ำเต้า

องค์ความรู้ เรอ่ื งการปลกู ผักไม้เลื้อย ในโครงการ ผักสวนครู น้าเต้า Bottle gourd โดยส้านกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัย จงั หวัดพังงา

นา้ เต้า เป็นพืชอกี ชนิดหนึ่งในตระกูลแตง ทีด่ ู เหมอื นว่าจะไม่ไดร้ ับความนิยม เท่าไหร่ในบา้ นเรา ทั้ง ๆ ทน่ี ้าเต้าเปน็ พชื ท่รี ับประทานไดท้ ง้ั ผลและยอดออ่ น และ ยงั ใชเ้ ป็นภาชนะใสข่ องเหลวเช่นน้าไดอ้ กี ด้วย น้าเต้าเป็นพืชล้มลกุ ประเภทเถาเลื้อยมมี ือไวย้ ึดเกาะเก่ยี ว มีดอกตวั ผู้ และดอกตวั เมยี อยู่แยกกันในต้นเดียวกนั ดอก ของน้าเต้าต่างจากพืชชนิดอ่นื ในตระกลู เดยี วกนั ซ่ึงมักจะมี สเี หลือง แต่ดอกน้าเต้ากลบั มสี ีขาว จนไดช้ ื่อวา่ ฟักดอก ขาว (White flower gourd)

การปลูกน้าเต้า การปลูกนา้ เตา้ ก็เหมือนพชื อ่ืนๆ ทต่ี ้องการ ไดผ้ ลมากๆ เราก็ทดลองตัดใบที่เกดิ ใกลๆ้ โคน ออก ทุก ใบเลย แลว้ ทกุ ใบที่ตัดทิ้ง จะมีตาใหมเ่ กิดข้ึนทกุ ตาเลย 1 ตา กจ็ ะได้เถาใหม่เพม่ิ ขน้ึ แต่ละเถากจ็ ะมดี อกอีก มากมาย ถ้าปลกู ใหมๆ่ ดอกที่ออกมาจะเป็นดอกตวั ผู้ คือ ดอกไม่มฐี านรังไข่ ซกั ประมาณ ข้อท่ี10กวา่ ข้นึ ไปจะมี ดอกตวั เมียเกดิ ขนึ้ ส่วนใหญ่จะบานตอนเยน็ แมลงท่มี า หากินตอนเยน็ จะไมค่ ่อยมี จงึ ทา้ ใหเ้ ราปลูกน้าเตา้ ไมเ่ กดิ ลกู ถ้าว่างตอนเยน็ คนปลกู ก็ช่วยน้าเกสรตวั ผไู้ ปผสมเกสร ตัวเมียกจ็ ะได้ลกู น้าเต้ามากมายเลย

การเตรยี มดนิ จะต้องเตรยี มดนิ ใหม้ ีการไถพรวน และยก รอ่ งแปลงปลกู กวา้ งประมาณ 4 เมตร จะนยิ มขดุ หลมุ ปลูกให้กวา้ ง 15-20 เซนตเิ มตร ลึก 2-3 เซนตเิ มตร ขดุ หลมุ หา่ งกัน 2 เมตร แล้วนา้ ปุ๋ย คอกหรือปุ๋ยหมักมารองกน้ หลุม

การหยอดเมล็ด หลงั จากนัน้ กห็ ยอดเมล็ดลงในหลุมปลูกทีเ่ ตรยี มไว้ ในพื้นทีป่ ลูก 1 ไร่ จะใช้เมล็ดนา้ เต้าจา้ นวน 1.5 กโิ ลกรัม หยอดหลมุ ละ 2-3 เมล็ด กลบด้วยดินรว่ นให้มคี วามหนา ประมาณ 1-2 เซนตเิ มตร นา้ ฟางขา้ วแห้งหรอื หญ้าคา คลมุ บนหลมุ เพอ่ื รักษาความชื้นในดินให้มากท่สี ุด หลงั จากนัน้ รดนา้ ใหช้ ุ่มไปเรือ่ ย ๆ ประมาณ 7- 10 วนั จนกวา่ น้าเตา้ จะงอก หม่ันดแู ลหากต้นนา้ เตา้ ขึ้นมา ทง้ั หมดให้ถอนท้งิ ให้เหลอื เพยี ง 2 ตน้ กพ็ อ เพอื่ ให้ เจรญิ เตบิ โตเต็มท่ี

การทา้ คา้ งน้าเต้า การทา้ ค้างแบบโค้ง ขนาด กว้าง 1.20 ม. ยาว 2 ม. ใต้ คา้ งผกั อาจจะปลูกผกั อืน่ ๆ กไ็ ด้ ใช้ทอ่ พวี ีซขี นาด 6 หนุ ยาว 4 ม. จ้านวน 5 เส้น ปกั หลักไม้ท่ีพ้ืนเพ่อื ยดึ แลว้ มดั ให้แน่น สว่ นที่จะยดึ ท้าโครง แนวนอนนั้นจะใช้ทอ่ พวี ซี หี รือไม้ไผ่ก็ได้ แลว้ ก็มดั ดว้ ยเชือก จัดระยะให้เหมาะ พอดี เสรจ็ แล้วก็ใช้เชอื กฟางหรือวสั ดทุ ี่หาไดม้ าท้าเปน็ ตาข่าย

การดูแลรกั ษา น้าเตา้ (bottle gourd) หลังการปลูก น้าเตา้ เปน็ พชื ที่ มรี ะบบรากตืน้ ตอ้ งการความชนื้ ปานกลาง หลงั จากตน้ โตให้ รดน้าประมาณ 3-5 วัน/ครงั้ แต่กข็ นึ้ อยู่กับสภาพของ ดิน ปลูก ว่ามีความแห้งแล้งเพยี งใด ถา้ อากาศร้อนมาก ๆ ดนิ ปลูกเรม่ิ แห้งก็ต้องรดน้าใหถ้ ขี่ นึ้ แต่ต้องคอยดไู มใ่ หด้ นิ แฉะ มากเกินไป อาจท้าให้เกิดโรครากเนา่

การรดน้า รดน้าใหช้ ุ่มไปเรือ่ ย ๆ ประมาณ 7- 10 วนั จนกวา่ นา้ เตา้ จะงอก หมัน่ ดูแลหากต้นน้าเต้าขนึ้ มาทั้งหมดใหถ้ อนทิง้ ให้ เหลอื เพียง 2 ตน้ ก็พอ เพื่อใหเ้ จรญิ เตบิ โตเตม็ ท่ี การให้ปุ๋ย หลังปลูกไปได้ประมาณ 25-30 วัน หรือเร่ิมมีใบจริง 4-5 ใบ จึงเร่ิมใสป่ ุ๋ยสตู ร 16-20-0 ในอตั รา 20 กโิ ลกรมั ตอ่ ไร่ ใส่ บรเิ วณโคนต้น ไม่ควรพรวนดินให้ลกึ เกินไป เพราะอาจเกดิ ความเสยี หายตอ่ ระบบรากไปจนถงึ ตน้ เลยทเี ดยี ว

การเกบ็ เกี่ยว น้าเต้า (bottle gourd) หลังจากปลูกไปแล้ว ประมาณ 55-60 วัน กเ็ ริ่มเกบ็ เก่ยี วผลผลิต ใหเ้ ราเลอื ก ผลท่เี หมาะทจี่ ะนา้ มารบั ประทานมากท่สี ุดให้สังเกต ในช่วง หลังดอกบาน 6-7 วัน ให้เรม่ิ ทยอยเก็บ จะเก็บ ในลักษณะวนั เวน้ วัน ทา้ เชน่ นีไ้ ปจนหมดผลผลิต

ทมี่ า https://www.bansuanporpeang.com/node/22997 https://medthai.com https://xn--72c9acray9etb5a2i5d.blogspot.com https://www.gib.co.th ภาพประกอบจากอนิ เทอรเ์ น็ต