แตงกวา

องค์ความรู้ เร่ืองการปลูกผกั ไมเ้ ลือ้ ย ในโครงการ ผกั สวนครู แตงกวา Cucumbe โดยสานกั งานส่งเสริมการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั จงั หวัดพงั งา

การปลกู แตงกวา สภาพแวดลอ้ มท่ีเหมาะสม ดนิ รว่ นปนทราย ระบายน้าได้ดี ความเป็นกรด ดา่ ง(PH) 5.5-6.5 อณุ หภูมิ 25 องศาเซลเซยี สเปน็ ตน้ (ไม่ ควรต่้ากวา่ 17 องศาเซลเซียส) สภาพอากาศแหง้ มแี ดด ตลอดทัง้ วันอณุ หภมู ิทเ่ี หมาะสมตอ่ การงอกของเมล็ด ระหว่าง 25-30 องศาเซลเซียส สามารถเจรญิ เตบิ โตไดผ้ ลดี ระหว่างอณุ หภมู ิ 20-30 องศาเซลเซยี ส อุณหภูมิกลางวนั 22-28 องศาเซลเซยี ส แตงกวาจะชะงกั การเจรญิ เติบโต สา้ หรบั อณุ หภูมิท่ีเหมาะสมกับการผสมเกสรนน้ั อยรู่ ะหวา่ ง 17-25 องศาเซลเซียส

การเตรยี มพันธุ์ วธิ ีปลูกแตงกวาให้ได้ผลผลติ ทด่ี ี จา้ เปน็ ตอ้ งมเี มลด็ พนั ธท์ุ ่ีดเี ช่นกนั เมล็ดพันธ์ขุ องแตงกวาจะมีจดุ เด่นจุดดอ้ ย ต่างกนั เชน่ คณุ ภาพต้น ความดก ความทนทาน และลกั ษณะ ของผลผลติ ควรเลอื กใช้ใหเ้ หมาะสมกับสภาพแวดล้อมและ ตลาดของท่าน ซ่งึ คณุ สมบตั ิของเมล็ดพันธท์ุ ี่ดคี วรมเี ปอร์เซ็นต์ ความงอกสงู สะอาด ปราศจากโรค การเตรียมดินเพาะกลา้ การเตรียมดนิ เพาะกล้า อัตราสว่ นดนิ : ปุ๋ยคอก 3:1 และใส่ปยุ๋ สูตร 12-24-12 อัตรา 0.5 กโิ ลกรมั ต่อต้นกลา้ 1 ไร่ คลุกใหเ้ ข้ากัน แลว้ บรรจุลงในถงุ พลาสติกขนาด 6x10 เซนตเิ มตร เพื่อเตรยี มสา้ หรับหยอดเมล็ดแตงกวาต่อไป การหยอดเมล็ดลงถุง น้าเมลด็ ทไี่ ด้บ่มไวห้ ยอดลง แตล่ ะถุง จา้ นวนถุงละ 1 เมลด็ แลว้ ใช้ดนิ ผสมหยอดกลบบาง ประมาณ 1 เซนติเมตร

การดแู ลรักษากล้า หลงั จากหยอดเมล็ดแลว้ ให้น้าทนั ที โดยวิธีการ ฉีดพน่ ใหเ้ ปน็ ฝอยละเอยี ดทีส่ ดุ เทา่ ท่จี ะทา้ ได้ ปรมิ าณน้าทีใ่ ห้ นนั้ ไมค่ วรใหป้ รมิ าณทม่ี ากเกนิ ไป ในช่วงฤดรู ้อน ควรจะให้ วนั ละ 1 ครง้ั ทั้งนี้ให้ตรวจดคู วามชืน้ กอ่ นการให้นา้ ทกุ ครงั้ ถุงเพาะกลา้ นค้ี วรเกบ็ ไว้ในทแ่ี ดดไมจ่ ัดหรอื มีการใชว้ สั ดุ กันแสงไมใ่ ห้มากระ ทบต้นกล้ามากเกินเกินไปเมือ่ แตงกวา เรม่ิ งอกใหห้ มั่นตรวจดูความผิดปกติของตน้ กล้าเปน็ ระยะ ๆ หากมกี ารระบาดของแมลงหรอื โรคพชื ต้องรบี ก้าจดั โดยเรว็ และเม่ือต้นกล้ามใี บจรงิ ประมาณ 3-4 ใบ จะอยู่ในระยะ พร้อมที่จะย้ายปลูก

การปลกู วิธีการปลกู แตงกวาน้นั พบว่ามกี ารปลูกท้งั วิธกี าร หยอดเมลด็ โดยตรงและเพาะกล้ากอ่ นแลว้ ย้ายปลูก การหยอด เมลด็ โดยตรงนัน้ อาจจะมคี วามสะดวกในการปลูก แต่มีข้อเสยี คือ ส้นิ เปลืองเมล็ด หากใช้เมล็ดพันธ์ุลกู ผสมซ่ึงมีราคาแพงแล้ว จะ เกิดความสูญเสยี เปลา่ และเป็นการเพม่ิ ต้นทนุ การผลิต รวมทั้ง วิธกี ารหยอดเมลด็ น้ีจ้าเป็นทจ่ี ะต้องดแู ลระยะเรม่ิ งอกในพืน้ ท่ี กวา้ ง ดังนั้นการใชว้ ธิ กี ารเพาะกลา้ ก่อน จึงมขี อ้ ดีหลายประการ อาทเิ ชน่ ประหยดั เมล็ดพนั ธ์ุ ดูแลรักษาง่าย ตน้ กล้ามีความ สม่า้ เสมอ ประหยัดคา่ แรงงานในระยะกล้า เปน็ ต้น

สา้ หรบั การย้ายกลา้ ปลกู น้ัน ให้ด้าเนนิ การตามกระบวนการ เพาะกล้าตามท่กี ลา่ วแล้ว และเตรยี มหลุมปลูกตามระยะท่ี ก้าหนด จากน้ันนา้ ต้นกล้ายา้ ยปลูกลงในหลุม ตามระยะ ระหว่างตน้ และระหว่างแถวตามทไ่ี ด้ก้าหนดไว้ โดยการฉกี ถุงพลาสติกท่ีใช้เพาะกล้าออกแลว้ ยา้ ยลงในหลมุ ปลกู ช่วงเวลาทีจ่ ะย้ายกล้านั้นควรย้ายชว่ งประมาณเวลา 17.00 น. จะทา้ ให้ปฏบิ ตั งิ านในไรน่ าไดส้ ะดวกและตน้ กลา้ สามารถปรบั ตัวเขา้ กับสภาพแวด ลอ้ มได้ดีย่งิ ขน้ึ

การทาค้างแตง มวี ิธีทา้ หลายแบบ เช่น ค้างเดยี วปกั ตรงหลมุ ละ 1 หลกั โดยใช้ไมล้ วดขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง 1 นิ้ว ยาวประมาณ 2 เมตร หรอื ค้างแบบคู่ คือปกั คา้ งตรงทกุ ร่อง และรวมปลาย เปน็ คๆู่ ไป หรือใชต้ าขา่ ยขึงเป็นร่องๆ แต่ต้องมีหลกั ไมป้ ักทุก หลุมเพอื่ คอยพนั หลักเถาถว่ั พูและพันหลกั ดว้ ยจะชว่ ยใหเ้ ตม็ คา้ งได้ไวขึน้ คา้ งถว่ั พู การทา้ คา้ งแบบโคง้ ขนาด กวา้ ง 1.20 ม. ยาว 2 ม. ใตค้ า้ งผกั อาจจะปลกู ผักอ่นื ๆ กไ็ ด้ ใช้ทอ่ พวี ีซี ขนาด 6 หนุ ยาว 4 ม. จ้านวน 5 เสน้

การดูแลรกั ษา การให้ปุ๋ย แบง่ เป็น 3 ระยะ คือ 1.ระยะตน้ กล้า (7วนั แรก) ปยุ๋ คอก ปุ๋ยหมัก อัตรา 1-2 ตัน ต่อไร่ และมักใช้ป๋ยุ สูตรเปน็ ปุย๋ รองพนื้ เช่น 15-15-15 เปน็ ตน้ ในอัตรา 20-30 กโิ ลกรมั ต่อไร่ (ป๋ยุ 1 ลูก ตอ่ 2 ไร่) 2. ระยะเจริญเติบโต จะเน้นปุ๋ยท่ีมตี วั หนา้ สูง เช่น 46-0-0 หรือ 24-7-7 เป็นต้น ในอัตรา 20 กิโลกรมั ตอ่ ไร่ (ปุ๋ย 1 ลูก ตอ่ 2 ไร่) 3. ระยะออกดอก การใสป่ ุย๋ จะขน้ึ อย่กู ับความเหมาะสม ของตน้ พืชและสภาพแวดล้อม หากตอ้ งการบา้ รงุ ทวั่ ทัง้ ต้น จะใช้สูตร 15-15-15 แต่หากต้องการบา้ รุงดอกหรือเพมิ่ น้าหนักผล ควรใช้สูตร 8-24-24 หรอื 13-13-21 แทน อัตรา 20-30 กิโลกรมั ต่อไร่ (ปุย๋ 1 ลกู ต่อ 2 ไร่) ปล.ควรใส่ ปยุ๋ สูตร 8-24-24 อยา่ งระมดั ระวงั

การให้นา้ การใหน้ ้า หลงั จากยา้ ยกลา้ ปลูกแลว้ ต้องให้นา้ ทนั ที ระบบการใหน้ า้ นัน้ อาจจะแตกตา่ งกัน ขึ้นอยู่กบั สภาพ พ้นื ที่ แต่ระบบทเ่ี หมาะสมกบั แตงกวา คือการให้นา้ ตามรอ่ ง เพราะวา่ จะไมท่ า้ ใหล้ ้าต้น และใบไมช่ ื้น ลดการลุกลามของ โรคพชื ทางใบ ช่วงเวลาการให้น้าในระยะแรกควรให้ 2-3 วนั ตอ่ ครั้งและเมอื่ ต้นแตงกวา เริ่มเจรญิ เติบโตแล้วจึงปรบั ช่วงเวลาการใหน้ ้าให้นานขึ้น ข้อควรค้านึงสา้ หรับการให้น้า นัน้ คือ ตอ้ งกระจายในพ้ืนท่สี มา่้ เสมอตลอดแปลง และ ตรวจดคู วามช้ืนในดนิ ไม่ใหส้ งู เกนิ ไปจนกลายเปน็ แฉะ เพราะจะท้าใหร้ ากเนา่ ได้

การเกบ็ เกี่ยว อายกุ ารเกบ็ เกย่ี วของแตงกวานับจากวันปลกู ประมาณ 30-40 วัน แลว้ แตพ่ นั ธแ์ุ ตงกวาสา้ หรบั บริโภคสด ควรเลอื กเกบ็ ขณะที่ผลยังออ่ นอยู่เนื้อแน่นกรอบ และสังเกต ได้จากมีนวลสีขาวเกาะและยังมหี นามอย่บู ้าง ถ้าผลแกน่ วล จะจางหาย สีผลเรม่ิ เปน็ สีเหลอื ง และไมม่ หี นาม การเก็บ แตงกวาควรทยอยเกบ็ วนั เว้นวนั ไมป่ ล่อยใหแ้ ก่คาต้น เพราะ จะท้าให้ผลผลิตทง้ั หมดลดลง โดยปกตจิ ะเกบ็ เก่ยี วผลผลติ ได้ ประมาณ 1 เดือน

ที่มา https://medthai.com https://home.kapook.com http://www.trgreen.co.th https://www.kasetsomboon.com https://www.baanjomyut.com ภาพประกอบจากอนิ เทอรเ์ น็ต