ถั่วพู

องคค์ วามรู้ เร่อื งการปลูกผักไม้เลอื้ ย ในโครงการ ผักสวนครู ถั่วพู winged bean โดยสานักงานสง่ เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั จงั หวัดพังงา

ถัว่ พู เป็นไม้เลอ้ื ย อายุหลายปี (Herbaceous perennials plant) เม่อื ถึงวัยแกเ่ ต็มที่ ส่วนลาตน้ ที่เป็นเถา เหนอื ดนิ กจ็ ะแห้งเหย่ี วตายไป เหลือไว้เพียงหัวหรอื ลาต้นใต้ ดนิ แอบซุ่มรอคอยเวลาเจรญิ เตบิ โตได้ในฤดูฝนถดั ไป ดอก ถว่ั พจู ะเป็นชนิดดอกสมบูรณ์เพศ กลบี ดอกมีสีมว่ งอ่อนอม ขาว

การปลูกถัว่ พู ถวั่ พู เปน็ ไมเ้ ลื้อย หากมคี ้างให้ก็สามารถเลื้อยไปได้ ไกลๆ ระบบรากของถวั่ พจู ะแข็งแรงมาก มีจานวนปม จลุ นิ ทรยี ์ (Rhizobium) ทช่ี ว่ ยตรงึ ไนโตรเจนจากอากาศได้ มากกว่าถว่ั ชนิดอื่นด้วยกนั จึงเหมาะสาหรับปลูกบารุงดนิ หลงั การเก็บเกี่ยวพืชหลกั อยา่ ง ข้าว อ้อย หรอื มันสาปะหลงั ท้ัง ยังทาเปน็ พืชอาหารสตั วไ์ ด้ดดี ้วย แถมยังช่วยป้องกันดิน พงั ทลาย เน่อื งจากการชะล้างของฝนบนพ้นื ทลี่ าดชนั ไดเ้ ปน็ อยา่ งดี มคี นเคยกลา่ วไว้ว่า ถ่วั พู เหมือนไอศกรมี โคน คือกิน ไดท้ กุ สว่ น

สภาพแวดล้อมท่เี หมาะสมสาหรับการเจริญเตบิ โต ถั่วพูเป็นผักท่ีขึ้นง่าย สามารถขึ้นไดใ้ นละตจิ ดู ท่ี เหนือ – ใต้ ดงั นัน้ จงึ สามารถขน้ึ อยูไ่ ดใ้ นเขตรอ้ นแถบ เอเชีย แอฟริกาและอเมรกิ าใต้ ในอเมริกาขึน้ ไดใ้ นฟลอรดิ า สภาพระดับความสงู ต้องไมเ่ กนิ 6,000 ฟตุ ตอ้ งการช่วงวนั ส้นั เพอื่ กระตนุ้ ใหเ้ กิดตาดอก ดังนนั้ จะออกดอกในฤดหู นาว จะ เกบ็ เกี่ยวได้ในฤดรู อ้ น หากปลกู ในที่อากาศเย็นถั่วพจู ะไมอ่ อก ดอก ในการเจรญิ เตบิ โตตอ้ งการน้ามาก ถา้ แลง้ ถ่วั พูจะตาย การสรา้ งปมราก (nodule) ถว่ั พูจะมีระบบการสรา้ งปมราก ได้มากกวา่ ถ่วั อืน่ ๆ กล่าวคอื สามารถจะสร้างได้ประมาณ 44 ปม/ต้น ดงั นั้นจะเหน็ วา่ ถ่วั พูมพี ลงั ในการดงึ ไนโตรเจนจาก อากาศมาใช้ได้มาก เฉล่ียน้าหนกั ของปมรากประมาณ 0.6 กรัม/ปม เชอื้ แบคทเี รียทีท่ าให้เกิดปมรากคอื phizopus จะ เปน็ species ใดก็ได้

วิธกี ารปลูก เก็บเมลด็ แก่มาเพาะในถงุ ดา หรือในกระบะเพาะชา หรือถา้ จะปลกู ลงดินเลย ก็ขุดหลมุ กวา้ ง 1 ฟุต ลกึ 1 ฟตุ รองก้นหลุม ดว้ ยป๋ยุ คอก เศษใบไม้ผๆุ กาบมะพรา้ วสับชน้ิ เล็กๆ คลกุ เคลา้ ใหเ้ ข้ากัน แล้วจึงหยอดเมล็ดลงไปหลมุ ละ 4-5 เมลด็ กลบดิน บางๆ รดน้าให้ชุ่มเชา้ -เย็น รอสัก 10 วัน ต้นถ่วั พูน้อยๆ กจ็ ะ งอกข้ึนมา ใหเ้ ราถอนแยก เลือกเอาตน้ ที่สมบรู ณไ์ ว้ 2 ตน้ ต่อ หลุม

พออายุได้ 15 วนั กห็ าไม้ไผม่ าทาค้างให้เลอื้ ย หากไม่ มที ีพ่ อ จะปลกู ในกระถางก็ไดเ้ ช่นกัน หรือหากระถาง ไม่ไดแ้ ต่อยากปลกู จรงิ ๆ จะแนะให้ง่าย ซ้อื ดินถุง สาเร็จรปู มาเลย สกั 4-5 ถงุ เอามีดคมๆ กรดี กากบาท เจาะเป็นช่องพอสมควร หยอดเมล็ดลงไป สกั 5-6 เมล็ด รดนา้ ให้ชมุ่ สมมุติวา่ บ้านเปน็ ตึกแถว ไมม่ ไี ม้ไผ่ใช้ ให้ซื้อท่อนา้ เอสล่อน ขนาด 1 น้วิ มาตัด ต่อทาเป็นซุ้มแทนไม้ไผก่ ็ได้

การทาค้างถว่ั พู มวี ิธที าหลายแบบ เช่น คา้ งเดียวปักตรงหลุมละ 1 หลัก โดยใช้ไมล้ วดขนาดเส้นผา่ ศูนย์กลาง 1 น้ิว ยาวประมาณ 2 เมตร หรอื คา้ งแบบคู่ คือปักค้างตรงทกุ ร่อง และรวมปลาย เปน็ คๆู่ ไป หรอื ใชต้ าขา่ ยขึงเป็นรอ่ งๆ แตต่ อ้ งมีหลักไม้ปักทุก หลมุ เพอ่ื คอยพนั หลกั เถาถ่ัวพแู ละพันหลกั ดว้ ยจะชว่ ยใหเ้ ตม็ คา้ งไดไ้ วขนึ้ ค้างถวั่ พู การทาค้างแบบโคง้ ขนาด กวา้ ง 1.20 ม. ยาว 2 ม. ใตค้ ้างผกั อาจจะปลูกผักอืน่ ๆ ก็ได้ ใช้ทอ่ พวี ซี ี ขนาด 6 หนุ ยาว 4 ม. จานวน 5 เสน้

การปลูกแบบลงแปลง เตรียมพ้ืนทีโ่ ดยการไถพรวนดนิ ไถครง้ั แรกตากดนิ ไว้ 5 - 7 วนั แลว้ จึงไถดินครัง้ ที่สอง ขดุ หลุมปลูกระยะ 1 x 1 เมตร นาเมล็ดพันธห์ุ ยอดลงในหลมุ ๆ ละ 5 เมลด็ เมอื่ เมลด็ งอก จนมใี บจริงให้ถอนแยกเหลือหลุมละ 2 ตน้ /หลมุ เมอ่ื ถว่ั พมู ี อายุ 15 วนั จงึ ปกั คา้ งให้ถ่วั พเู ลื้อย รดนา้ วนั ละ 1 - 2 คร้ัง ทุกวัน การใส่ปยุ๋ ในชว่ งแรกของการเจริญเตบิ โตใสป่ ยุ๋ เมื่อ ถ่วั พเู ริ่มออกดอกใส่ปยุ๋ สตู ร 16 - 16 - 16 อตั รา 10 กิโลกรัม/ไร่

การเกบ็ เกย่ี ว เม่อื ถงึ ระยะทตี่ ้นถ่ัวพูตดิ ลกู แลว้ เกษตรกรก็จะ สามารถเก็บเก่ียวผลผลิตออกไปขายตลาดไดว้ นั เว้นวนั และ สามารถเก็บเกย่ี วผลผลติ ไดน้ านถึง 3 เดือน การเกบ็ ถวั่ พู ไม่ยุ่งยากอะไร แค่เด็ดถ่ัวพูทม่ี ีสภาพฝักสมบูรณ์ เมลด็ ไมล่ บี ก็ใช้ได้แล้ว ควรเกบ็ เก่ียวถวั่ พู ตง้ั แต่ 06.00-10.00 น. เพราะ หากเกบ็ ถ่ัวพชู ว่ งสายกว่าน้ี ถ่วั จะมสี ีดา เพราะแดด แรง

ทีม่ า https://www.technologychaoban.com/folkways/a rticle_8422 https://stri.cmu.ac.th/article_detail.php?id=50 http://area- based.lpru.ac.th/veg/www/Plant/tuapu.html http://www.ndoae.doae.go.th https://www.plookphak.com ภาพประกอบจากอนิ เตอร์เนต็