ศาสตรพ์ ระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม 49 ศาสตร์พระราชา กับการจัดการทรัพยากรน�้าชมุ ชน ตามแนวพระราชด�าริ ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การพัฒนาชุมชนให้เดินหน้าอย่างมีศักยภาพ พร้อมทั้งขยายผลส�าเร็จไปยังชุมชนอื่นต่อไปได้นั้น นับเป็นการน�าพาประเทศชาติให้เดินหน้าไปอย่าง เขม้ แขง็ ได้ไมย่ าก ดว้ ยเหตนุ เ้ี อง กระทรวงวทิ ยาศาสตร์ และเทคโนโลยี โดยสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน�้า และการเกษตร (องคก์ ารมหาชน) หรอื สสนก. รว่ มกบั หนว่ ยงานทง้ั ภาครฐั และเอกชน นอ้ มนา� ศาสตรพ์ ระราชา เพ่ือน�ามาพัฒนาชุมชนและขยายความเข้มแข็ง ให้เติบโตไดอ้ ยา่ งยง่ั ยืนทั่วประเทศ
50 ศาสตรพ์ ระราชา กบั วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรม พ.ศ. 255 สสนก. เ ้จั ประกวดการจัดการทรัพยากรน้�าชุมชน ตามแนว พระราชดา� ริ ละพบตวั อยา งความสา้ เรจใ ของชมุ ชนจา้ นวนมากทม่ี ปี ระสบการ ຏ ละความรู้ในการจั การทรัพยากรนๅ้าของตนเอง ละสามารถขยาย ลส้าเรใจ ของการจั การทรัพยากรนๅ้าให้เพิ่มขๅึนเ ้ พ.ศ. 2551 สสนก. เ ้เริ่ม ้าเนินงาน โครงการสร้างแม่ข่ายการจัดการ ทรัพยากรน�้าชุมชน ด้วยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เพ่ือพั นาศักย าพ ชุมชนให้เปຓนต้นบบขยาย ลความส้าเรใจเปยังชุมชนอื่นตอเป โ ยสนับสนุน การใช้วิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี รวมกับการน้อมน้านวพระราช ้าริ มาประยุกตຏใช้ในการบริหารจั การทรัพยากรน้ๅาของชุมชน ละความมุงม่ันในการพั นาชุมชนกใเหใน ลเปຓนท่ีนาพอใจ โ ยในป พ.ศ. 25 มี ชุมชนกนน้า สามารถขยาย ลความส้าเรใจเปຓนเครือขายการจั การ ทรัพยากรน้ๅาชุมชนตามนวพระราช ้าริ ้วยวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี ละ 1 258 หมูบ้าน ปຑจจุบัน ป พ.ศ. 25 1 ขยาย ลเ ้ 1 8 หมูบ้าน ที่มี ความมั่นคง ้านนๅ้าเพ่ือการเก ตร อุปโ ค บริโ ค ความมั่นคง ้านอาหาร ละ ความม่ันคง ้านเศร กิจชุมชน
ศาสตรพ์ ระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรม 51 นวคิ การจั การทรพั ยากรนา้ๅ ชมุ ชน บง เปนຓ ขนๅั ตอนใหเ้ ขา้ ใจงา ย โ ขนัๅ ตอน คือ “หาน�้าได้” จั เกใบข้อมูลหลงน้ๅา ปริมา นๅ้า ปริมา นในชุมชน “เก็บน�้าไว้” เกใบส้ารองน้ๅาหลากละน้ๅาทวมเว้ในหลงกักเกใบนๅ้าเว้ใช้อุปโ ค บริโ ค ละการเก ตร “ใช้น้�าเป็น” วาง นการใช้น้ๅาทัๅงอุปโ ค บริโ ค ละเก ตร “จัดการอย่างมีประสิทธิภาพ” บริหารจั การนๅ้าเพื่อให้มีน้ๅาใช้ อยางพอเพียงตลอ ทัๅงป หากทกุ ชมุ ชนสามารถบรหิ ารกระบวนการพั นาการบรหิ ารจั การทรพั ยากรนา้ๅ ชุมชนตามนวพระราช ้าริ โ ยเร่ิมต้นท่ีชุมชนของตนเองจนประสบ ลส้าเรใจ ละเปຓนชุมชนต้นบบตอเปเ ้ นับวาเปຓนการสร้างเครือขายขยาย ลสู ความยั่งยืนของประเทศชาติอยางท้จริง...
52 ศาสตรพ์ ระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม
ศาสตร์พระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรม 53 ศาสตร์พระราชา กับโครงการรากฟันเทียม เฉลิมพระเกียรติฯ หากคนเรามีฟันที่แข็งแรงมาช่วยขบเค้ียวอาหาร ให้ละเอียดดี ระบบย่อยอาหารก็จะดีตาม และส่งผล ให้มีสุขภาพร่างกายท่ีแข็งแรงตามไปด้วย ด้วย ความห่วงใยต่อพสกนิกรชาวไทยเช่นนี้ ก่อเกิดเป็น โครงการรากฟันเทียมเฉลิมพระเกียรติฯ โครงการ ของพระราชาที่สานต่อมาเพ่ือความเป็นอยู่ของ ปวงชนชาวไทยทดี่ ขี ึน้ นั่นเอง
54 ศาสตรพ์ ระราชา กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม เริ่มรกกอนที่จะมีการ ้าเนินโครงการราก ຑนเทียมเ ลิมพระเกียรติฯ ประเทศเทยเองกใยังเมมีราก ຑนเทียมเปຓนระบบของคนเทย อีกทัๅงราก ຑนเทียม ต้องน้าเข้าจากตางประเทศละมีราคาที่สูงมาก จากพระราช ้ารัสของพระบาท สมเ ใจพระปรมินทรมหา ูมิพลอ ุลยเ ช บรมนาถบพิตร ทีมทันตพทยຏ ประจ้าพระองคຏจึงเ ้ประชุมหานวทางในการพั นาราก ຑนเทียมขึๅนใน ประเทศตๅังตป พ.ศ. 25 25 จนสามารถถายทอ การ ลิตราก ຑนเทียม เปຓนครๅังรกของเทยตามมาตร านสากล 1 85 เ ้ ละน่ันคือจุ เร่ิมต้นของโครงการอีกมากมาย โ ยในป พ.ศ. 25 ศ. ทพ. วิจิตร ธรานนทຏ ู้อ้านวยการศูนยຏเทคโนโลยีทางทันตกรรมขัๅนสูง ในข ะนัๅน เ ้น้าเสนอโครงการ านกระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี เพ่ือจั ท้า โครงการราก ຑนเทียมเ ลิมพระเกียรติพระบาทสมเ ใจพระเจ้าอยูหัว เน่ืองใน โอกาสมหามงคลเ ลิมพระชนมพรร า 8 พรร า 5 ธันวาคม 255 โ ยให้ บริการ ຑงราก ຑนเทียม ู้สูงอายุท่ีมี ຑนเทียมทัๅงปาก จ้านวน 1 ราย ละ
ศาสตร์พระราชา กับวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม 55 โครงการราก ຑนเทียมเ ลิมพระเกียรติพระบาทสมเ ใจพระเจ้าอยูหัว เนื่องใน โอกาสพระราชพิธีมหามงคลเ ลิมพระชนมพรร า รอบ 5 ธันวาคม 255 ให้บริการ ຑงราก ຑนเทียมท่ีมี ຑนเทียมทัๅงปาก จ้านวน 8 ราย ม้เวลาจะลวงเลยมาล้ว ตราก ຑนเทียม ข้าวอรอย ท่ีพระบาทสมเ ใจ พระปรมินทรมหา ูมิพลอ ุยเ ช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุ าโปร เกล้าฯ พระราชทานชื่อ รวมถึงโครงการน้ารองตาง โ ที่พระองคຏทรงริเริ่ม ้วย พระมหากรุ าธิคุ ของพระองคຏที่ทรงหวงใยตอพสกนิกรชาวเทยเพื่อให้ เ ้รับบริการการรัก าอยางเทาเทียมกัน...ยังคงสถิตอยูในใจคนเทยทุกคน มิเลือนหายจวบจนปຑจจุบัน...
56 ศาสตรพ์ ระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม
ศาสตร์พระราชา กบั วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม 57 ศาสตร์พระราชา กับแผนท่ีในพระหัตถ์ ตลอดระยะเวลา 70 ปี ทผ่ี า่ นมา เหลา่ พสกนกิ รชาวไทย ล้วนชินตากับภาพพระบาทสมเด็จพระปรมินทร มหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงปฏิบัติ พ ร ะ ร า ช ก ร ณี ย กิ จ น า นั ป ก า ร เ พ่ื อ บ� า บั ด ทุ ก ข ์ บ�ารุงสุขแก่ราษฎร ไม่ว่าสถานท่ีแห่งนั้นจะห่างไกล และทุรกันดารสักเพียงใด พระองค์ก็เสด็จไปอย่าง ไม่ย่อท้อพร้อมส่ิงของชิ้นหนึ่งท่ีพระองค์ทรงถือติด พระวรกายไปด้วยตลอดเวลา น่ันก็คือ “แผนที่” ในพระหตั ถน์ ่นั เอง
58 ศาสตรพ์ ระราชา กับวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม นท่ีที่พระองคຏทรงใช้ คือ นที่ ูมิประเทศในมาตราสวน 1 5 ึ่งส งส าพ ูมิประเทศของเทย ทๅัง น ิน ล้านๅ้า ล้าธาร หลงนๅ้า บริเว ท่ีตๅังถ่ิน านของ ู้คน ถนน โครงสร้างพืๅน านตาง โ ละอ่ืน โ ่ึงเ ้มาจาก าพถายทางอากาศ จั ท้าโ ยกรม นท่ีทหาร ละ าพ าวเทียม ึ่งมีทุกพๅืนที่ ท่ัว ืน น ินเทย โ ยความพิเศ ของ นท่ีท่ีพระองคຏทรงใช้เมใช นท่ีธรรม า โ ตเปຓน นที่ ท่ีท้าขึๅนมาใหม มีลัก ะเปຓน นที่ยาว โ ถูกน้ามาปะติ กันอยางพิถีพิถัน 12 น ่ึงพระองคຏท้าขๅึน ้วยพระองคຏเอง ทรงมีเทคนิคในการพับให้สามารถ
ศาสตร์พระราชา กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรม 59 คล่ี ูเ ้อยางตอเน่ือง สามารถพลิกเปมาเพ่ือหาพิกั สถานท่ีตาง โ เ ้อยาง งาย าย กอนท่ีจะเส ใจฯ เหนทานจะเตรียมท้า นที่ละศึก าสถานท่ีนๅัน โ โ ยละเอีย เมื่อเส ใจถึงท่ีหมาย พระองคຏจะทรงถามชาวบ้านวาสถานท่ีนๅัน อยูที่เหน ทางทิศเหนือ ทิศใต้ มีอะเร ล้วตรวจสอบวา นท่ีนๅันถูกต้องหรือเม เพ่ือน้าข้อมูลท่ีเ ้มาประมวลลงใน นท่ี ละบันทึกเว้เพ่ือหาทางก้เข ปຑญหาตาง โ เมวาจะเส้นทางการคมนาคม เส้นทางน้ๅา เพื่อบ้าบั ทุกขຏบ้ารุงสุข ให้ชาวบ้านทุกครๅังที่ทรงป ิบัติพระราชกร ียกิจ ้วยความหวงใยความเปຓนอยูของประชาชน พระองคຏเ ้เส ใจพระราช ้าเนิน เปเย่ียมเยียนประชาชนตามพืๅนที่ตาง โ ทั่วประเทศ โ ยเ พาะในพืๅนที่ชนบท ยากจน หางเกล ละทุรกัน าร เพื่อทรงค้นหาข้อมูลที่ท้จริงจากประชาชน ละสวนราชการท่ีอยูในพืๅนที่ พร้อมส้ารวจส าพทาง ูมิศาสตรຏเปพร้อมกัน จึงนับเปຓนบุญวาสนาของคนเทยโ ยท้ท่ีเ ้อยู ายใต้รมพระบารมีของในหลวง รัชกาลที่ พระราชาหงศาสตรຏเพ่ือ น ิน... ทมี่ าภาพ: https://www.ntbdays.com/witeebanna/4264
60 ศาสตรพ์ ระราชา กบั วทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม
ศาสตรพ์ ระราชา กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม 61 ศาสตร์พระราชา กับดาวเทียมส�ารวจทรัพยากร ดวงแรกของไทย พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ทรงเสด็จพระราชด�าเนินเย่ียม ราษฎร ในท้องถิ่นทุรกันดารทั่วทุกภาคของประเทศ เพื่อทรงส�ารวจสภาพภูมิประเทศทุกตารางน้ิวอย่าง ลึกซ้ึง จึงทรงให้ความส�าคัญในเทคโนโลยีท่ีจะช่วยให้ การส�ารวจนี้มีประสิทธิภาพท่ีสุด ซ่ึงเทคโนโลยี นั้นก็คือ “ดาวเทียม” ที่ช่วยท�าให้เห็นพ้ืนท่ีใน ประเทศไทยได้ในระยะไกลและมคี วามแมน่ ย�า ท่มี าภาพ: https://krupuysocial.files.wordpress.com/2010/07/theos-3.jpg?w=640
62 ศาสตรพ์ ระราชา กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม เทคโนโลยี มู สิ ารสนเทศ สามารถวเิ คราะหຏ จั เกบใ จั การ ติ ตามละประเมนิ ล ข้อมูลเชิงพๅืนท่ี โ ยส ง ลในรูปบบของ นท่ีที่ส งให้เหในถึงการพั นา ตลอ จนการอนุรัก ຏสิ่งว ล้อมละทรัพยากรธรรมชาติ พระบาทสมเ ใจ พระปรมินทรมหา ูมิพลอ ุลยเ ช บรมนาถบพิตร ทรงเลใงเหในความส้าคัญของ เทคโนโลยนี ๅี ละทรงสนพระราชห ทยั ที่จะประยุกตใຏ ช้เทคโนโลยี ูมิสารสนเทศ เพื่อการส้ารวจระยะเกล ท่ีเ ้ทๅัง าพถายทางอากาศละ าพจาก าวเทียม เม่ือป พ.ศ. 2551 ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีการส้ารวจของเทย มี าวเทียม ธีออส ที่มีความล้ๅาสมัย สามารถติ ตามพืๅนท่ีเ ้ทุกตารางนิๅว ในเวลาอันรว เรใว ตอมาพระบาท สมเ ใจพระปรมินทรมหา ูมิพลอ ุลยเ ช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุ า โปร เกลา้ ฯ พระราชทานชอ่ื ใหมให้ าวเทยี ม วง งั กลา ววา “ดาวเทยี มไทยโชต” ่ึงมีความหมายวา าวเทียมท่ีท้าให้ประเทศเทยรุงเรือง าวเทียมเทยโชต
ศาสตร์พระราชา กับวทิ ยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม 63 กล้องถา่ ยภาพขาว-ด�า กล้องถ่ายภาพสี รายละเอียดภาพ 2 เมตร รายละเอยี ดภาพ 15 เมตร ความกว้างแนวถ่ายภาพ ความกว้างแนวถ่ายภาพ 22 กโิ ลเมตร 90 กิโลเมตร เสาอากาศชว่ งคลนื่ X-Band แผงเซลลแ์ สงอาทติ ย์ (ความถ่ีประมาณ 8 กกิ ะเฮิรตซ)์ เพ่อื ผลติ กา� ลงั ไฟฟา้ เพือ่ สง่ ขอ้ มลู ภาพถ่ายดาวเทยี ม มายงั สถานีรบั สญั ญาณดาวเทยี ม ใช้บนตวั ดาวเทยี ม เสาอากาศชว่ งคลื่น S-Band (ความถป่ี ระมาณ 2 กกิ ะเฮริ ตซ์) เพอ่ื สง่ ข้อมูลส่อื สารระหวา่ งตัวดาวเทยี ม กับสถานีรับสญั ญาณดาวเทยี ม เปຓน าวเทียมที่มีกล้องส้าหรับถาย าพเ ้ จึงเ ้มีการน้า าพถาย าวเทียม เทยโชตเปใช้งานใน ารกิจ ้านตาง โ หลายครัๅง เพื่อวาง น ติ ตาม เชน ในชวงเกิ อุทก ัยครๅังใหญในป พ.ศ. 255 เหตุการ ຏน้ๅามันรั่วในอาวเทย เม่ือป พ.ศ. 255 พระอัจ ริย าพในการประยุกตຏใช้ความรู้ทางวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยีทาง ้านนีๅ ท้าให้เกิ การพั นา อันน้าเปสูนวพระราช ้าริการก้ปຑญหาละ การพั นาพนืๅ ทใี่ น า้ นตา ง โ เพอื่ พั นาคุ าพชวี ติ ละความเปนຓ อยขู องรา ร ให้ ีย่ิงขึๅน เพื่อให้ทุกพๅืนที่ในประเทศเทยเปຓนพืๅนท่ีอันอุ มสมบูร ຏอยางย่ังยืน... ทม่ี าภาพ: http://chantrawong.blogspot.com/2008/10/blog-post.html https://gistda.or.th/main/sites/default/files/content_file/itheos1.jpg
64 ศาสตรพ์ ระราชา กับวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวตั กรรม จัดท�าโดย กระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี 5 ถนนพระรามท่ี ขวงทุงพญาเท เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 1 โทรศัพทຏ 2 โทรสาร 2 8 ทีมบรรณาธิการ ปลั กระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี ส้านักงานปลั กระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี รศ.สรนิต ศิลธรรม ส้านักงานปลั กระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี นางสาว ัทริยา เชยม ี ส้านักงานปลั กระทรวงวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยี นางเทียรทอง ใจส้าราญ ส้านักงานนวัตกรรมหงชาติ องคຏการมหาชน นางสาวพสุ า ชินวรโส าค ส้านักงานพั นาวิทยาศาสตรຏละเทคโนโลยีหงชาติ นายก กร รอ ช้างเ ื่อน องคຏการพิพิธ ั ຏวิทยาศาสตรຏหงชาติ นายจุมพล เหมะคีรินทร สถาบันวิจัยสง ินโครตรอน องคຏการมหาชน นางกรร ิการຏ เ ิน สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียรຏหงชาติ องคຏการมหาชน นางสาวศศิพันธຏ เตรทาน ศูนยຏความเปຓนเลิศ ้านชีววิทยาศาสตรຏ องคຏการมหาชน นางสาวป ิธา รื่นบรรเทิง นางสาวศริน ัสรຏ ลีลาเสาว าคยຏ ออกแบบและจัดพิมพ์ ส้านักงานนวัตกรรมหงชาติ องคຏการมหาชน 2 ถนนพระรามท่ี ขวงทุงพญาเท เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 1 โทรศัพทຏ 2 1 5555 โทรสาร 2 1 55 อีเมล . . เวใบเ ตຏ . . .
“ ...เทคโนโลยีน้ันโดยหลักการ คือ การท�าให้ส่ิงท่ีมีอยู่ให้เกิดเป็น ส่ิงที่น�ามาใช้ประโยชน์ได้ ดังน้ันเทคโนโลยีที่ดีสมบูรณ์แบบ จึงควรจะสร้างส่ิงท่ีจะใช้ประโยชน์ได้อย่างคุ้มค่า และมีความ สูญเปล่าหรือความเสียหายเกิดข้ึนน้อยที่สุด แม้แต่ส่ิงท่ีเป็น ของเสียเป็นของที่เหลือท้ิงแล้ว ก็ควรจะได้ใช้เทคโนโลยีแปรสภาพ ให้เป็นของใช้ ได้ โดยทางตรงข้าม เทคโนโลยีใดที่ใช้การได้ ไม่คุ้มค่าก่อให้เกิดความสูญเปล่าและความเสียหายได้มาก จัดว่าเป็นเทคโนโลยีที่บกพร่องไม่สมควรน�ามาใช้ไม่ว่าในกรณีใด ท่านทั้งหลายจะเป็นผู้ใช้เทคโนโลยีในการสร้างสรรค์ต่าง ๆ เพ่ือพัฒนาสภาพบ้านเมืองและฐานะความเป็นอยู่ของประชาชน ต่อไป ควรหัดเป็นคนช่างสังเกตในการปฏิบัติงานของตนเอง นอกจากเทคโนโลยีที่ใหญ่โตระดับสูงส�าหรับใช้ในงานใหญ่ ๆ ท่ีต้องการผลมาก ๆ แล้วแต่ละคนควรจะค�านึงถึงและค้นคิด เทคโนโลยีอย่างง่าย ๆ ควบคู่กันไป เพื่อช่วยให้กิจการที่ใช้ ทุนรอนน้อย มีโอกาสน�ามาใช้ได้โดยสะดวกและได้ผลด้วย... ” ความตอนหนึง่ ในพระบรมราโชวาทในพิธพี ระราชทานปริญญาบตั ร ของสถาบนั เทคโนโลยพี ระจอมเกล้า วนั ท่ี 18 ตุลาคม พ.ศ. 2522
กระทรวงวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี MINISTRY OF SCIENCE AND TECHNOLOGY อาคารพระจอมเกลา 75/47 ถนนพระรามท่ี 6 www.most.go.th แขวงทงุ พญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 โทรศัพท 0 2333 3700 โทรสาร 0 2333 3833 Call Center 1313
Search