ISSUE125

EPPO สวสั ดีครับ เจา้ ของ ส�ำนกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน กระทรวงพลงั งาน ท่านสมาชิกวารสารนโยบายพลังงานทุกท่าน ท่ีปรึกษา ท่ามกลางสถานการณ์ราคาน้�ำมันในปัจจุบันมีความ ผ้อู ำ� นวยการสำ� นักงานนโยบายและแผนพลังงาน ผันผวนสูง หลายท่านวิตกกังวลเก่ียวกับราคาน้�ำมัน รองผูอ้ �ำนวยการส�ำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน ในประเทศที่เพิ่มข้ึนเป็นอย่างมากในรอบหลายเดือนท่ี จดั ท�ำโดย ผ่านมา ส�ำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) คณะท�ำงานวารสารนโยบายพลังงาน ไดต้ ระหนกั ถงึ ผลกระทบทเ่ี กดิ ขนึ้ กบั หลายภาคสว่ นและ เลขท่ี 121/1-2 ถ.เพชรบุรี แขวงทุง่ พญาไท เขตราชเทวี ไมไ่ ดน้ งิ่ นอนใจในปญั หาทเี่ กดิ ขน้ึ จงึ ไดท้ ำ� การปรบั ปรงุ กรงุ เทพฯ 10400 โครงสรา้ งราคา ณ โรงกลนั่ นำ้� มนั เชอ้ื เพลงิ เพอื่ ทบทวน โทร. 0 2612 1555 โทรสาร 0 2612 1357 ให้มีความเหมาะสมสอดคล้องกับภาวะตลาดน้�ำมัน www.eppo.go.th ของประเทศในปัจจุบัน รวมทั้งท�ำการทบทวน ออกแบบและจัดพมิ พ์ หลักเกณฑ์และศึกษาค่าการตลาดน้�ำมันเชื้อเพลิง บรษิ ัท ดรีมเวิร์ค แอดเวอร์ไทซ่ิง จำ� กดั ท่ีเหมาะสมส�ำหรับการแข่งขันเสรีในธุรกิจน้�ำมัน โทรศพั ท.์ 0 2195 7402-4 โทรสาร. 0 2118 0661 เชื้อเพลิง เพ่ือหาแนวทางการบรรเทาผลกระทบและให้ www.dreamworkad.com เกดิ ประสทิ ธภิ าพตอ่ ระบบเศรษฐกจิ โดยรวม วารสารฉบับน้ียังได้รวบรวมค�ำตอบท่ีน่าสนใจ เก่ียวกับ ราคาน้�ำมันเชื้อเพลิง ท่ีประชาชนยังคง สงสยั อยู่ทงั้ นำ� เสนอเกย่ี วกบั สถานการณด์ า้ นพลงั งาน ต่าง ๆ ทั้งพลงั งานไฟฟา้ กา๊ ซ LPG น�้ำมันเชอ้ื เพลงิ ให้ ทุกท่านได้ทราบกันอย่างท่ัวถึง แต่อย่างไรก็ดีการใช้ พลังงานอย่างรู้คุณค่า และเกิดประโยชน์สูงสุด เป็นสิ่งท่ีทุกคนและทุกหน่วยงานจ�ำต้องเห็นความ ส�ำคัญและร่วมกันอนุรักษ์เพ่ือให้อนาคตทางพลังงาน ของประเทศเป็นไปอย่างม่ันคงและย่งั ยืน

CONTENTS 4 กิจกรรมภาพเป็นข่าว 47 สบถทาคนวกามารดณ้าน์พลังงาน 6 SCOOP • สถานการณ์พลงั งาน 3 เดอื นแรก ในปี 2561 • ไขข้อข้องใจราคาน้�ำมนั เชอ้ื เพลิง 53 เคล็ดลับประหยัดพลังงาน 10 Meet EPPO Rising Star 54 แบบสอบถาม • ดร. ประเสรฐิ สินเสรมิ สขุ สกุล 55 เกม นักวเิ คราะหน์ โยบายและแผนปฏิบัตกิ าร 16 บทความด้านปิโตรเลียม • ราคาหนา้ โรงกล่นั กบั คา่ การตลาดที่ เหมาะสม • กลไกราคา LPG • สถานการณ์ราคาน�้ำมันเช้อื เพลงิ • นโยบายส่งเสรมิ เชอ้ื เพลงิ ชวี ภาพ ของประเทศไทย 42 บทความด้านไฟฟ้า • การเตรยี มความพรอ้ มด้านพลังงาน

ภาพเป็นขา่ ว Banpu Infinergy Symposium: วันที่ 4 เมษายน 2561 ดร.ทวารฐั สตู ะบุตร ผอู้ �ำนวยการส�ำนกั งาน นโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) กระทรวงพลังงาน ร่วมงาน Banpu The Intelligent City of Tomorrow Infinergy Symposium: The Intelligent City of Tomorrow พรอ้ มบรรยาย พิเศษ ในหัวข้อ “Energy Trend and Transformation” โดยได้กล่าวถึง นโยบาย Energy 4.0 การพฒั นา Smart Cities ท่ีใหค้ วามสำ� คญั กบั นวตั กรรม (Innovation) และการพฒั นานวตั กรรม (Innovator) ผสู้ รา้ งสรรคน์ วัตกรรม เหมือนการพัฒนานโยบายพลังงานจ�ำเป็นต้องควบคู่กับการค�ำนึงถึง สง่ิ แวดลอ้ ม (ENVIRONMENTALLY FRIENDLY) โดย ในสว่ นของสำ� นกั งาน นโยบายและแผนพลังงาน ได้มีการพัฒนาบุคลากรให้เป็นนักสร้างสรรค์ นโยบายพลงั งาน (Energy Policy Creator) กา้ วไปสกู่ ารสร้างสรรค์นโยบาย พลงั งานแบบบรู ณาการกบั ทุกฝา่ ย เปิดโอกาสใหภ้ าคเอกชน ภาคการศกึ ษา เขา้ มามสี ว่ นรว่ ม เสนอความคดิ ในการกำ� หนดนโยบายพลงั งานของประเทศ (The First Public-Private Co-Creation Through Hackathon) ทจี่ ะเกิด เร็วๆ นี้ โดยมีกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน ให้การส่งเสริมและ สนบั สนนุ ทนุ การศกึ ษา วจิ ยั และพฒั นาตอ่ ยอดพลงั งานทดแทน การอนรุ กั ษ์ พลังงาน นวัตกรรม เพ่อื พัฒนาต่อยอดสู่ธรุ กจิ ทเ่ี ก่ยี วข้องต่อไป วนั ที่ 23 เมษายน 2561 ดร.ทวารฐั สตู ะบตุ ร ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั งาน กZาaรcตa้อrนiรaับs Mr. Carlos Joaquim นโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) ใหก้ ารตอ้ นรบั Mr. Carlos Joaquim Zacarias ประธานสถาบนั ปโิ ตรเลยี มแหง่ สาธารณรฐั โมซมั บกิ (The Institute of National ประธานสถาบันปิโตรเลียมแห่ง Petroleum of Mozambique) พร้อมด้วยคณะ ในโอกาสเดินทางเยือน สาธารณรฐั โมซมั บกิ ประเทศไทย ระหวา่ งวนั ท่ี 22 - 25 เมษายน 2561 ณ สำ� นกั งานนโยบายและ แผนพลงั งาน (สนพ.) ถนนเพชรบรุ ี กรงุ เทพฯ ทง้ั นี้ รฐั บาลไทย โดย กระทรวง พลงั งาน และส�ำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน (สนพ.) ได้ร่วมมือกับ สาธารณรฐั โมซมั บกิ ในการพฒั นาโครงการดา้ นพลงั งานมาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ซงึ่ การ เดนิ ทางเยอื นประเทศไทยครง้ั น้ี ผแู้ ทนจากสถาบนั ปโิ ตรเลยี มแหง่ สาธารณรฐั โมซมั บกิ จะไดเ้ ขา้ พบผบู้ รหิ ารกระทรวงพลงั งาน อาทิ ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั งาน โยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) และอธบิ ดกี รมเชอื้ เพลงิ ธรรมชาติ พรอ้ มทง้ั หารอื ดา้ นความรว่ มมอื เกย่ี วกบั โครงการพฒั นากา๊ ซLNG ณ สาธารณรฐั โมซมั บกิ ตลอดจนเขา้ เยยี่ มชมกจิ การของ บรษิ ทั ปตท. จำ� กดั (มหาชน) และบรษิ ทั ปตท. สำ� รวจและผลติ ปโิ ตรเลยี ม จำ� กดั (มหาชน) หรอื ปตท.สผ. Eกาnรeปรrะgชyมุ AFosriaunma(nAdPPEaFc)ific วนั ท่ี 4 เมษายน 2561 ดร.ศริ ิ จริ ะพงษพ์ นั ธ์ รฐั มนตรวี า่ การกระทรวงพลงั งาน มอบหมายให้ ดร.ทวารฐั สตู ะบตุ ร ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน ครง้ั ท่ี 2 (สนพ.) กระทรวงพลังงาน เป็นหวั หนา้ คณะผแู้ ทนไทย เข้ารว่ มการประชมุ ระดับ รฐั มนตรี ในการประชมุ Asian and Pacific Energy Forum (APEF) ครงั้ ท่ี 2 ซง่ึ จดั 4 นโยบาย พลังงาน โดยคณะกรรมาธกิ ารเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ สหประชาชาตสิ ำ� หรบั เอเชยี และแปซฟิ คิ EPPO NEWS (เอสแคป) ณ ศนู ย์การประชมุ สหประชาชาติ กรุงเทพฯ การประชมุ Asian and Pacific Energy Forum (APEF) ครง้ั ท่ี 2 มวี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื เปน็ เวทที บทวนและ อภปิ รายถงึ ความคบื หนา้ ในการดำ� เนนิ การตอ่ ประเดน็ ทา้ ทายดา้ นความมนั่ คงทาง พลงั งาน ภายใตก้ รอบการดำ� เนนิ การตามเปา้ หมายการพฒั นาทย่ี งั่ ยนื เปา้ หมายที่ 7 (SDG7) เรอื่ งพลงั งาน และสนบั สนนุ การหารอื แลกเปลย่ี นระหวา่ งประเทศสมาชกิ เอสแคป เพอื่ สง่ เสรมิ ความมนั่ คงทางพลงั งานและบรรลวุ าระการพฒั นาทย่ี งั่ ยนื ค.ศ. 2030 โดยการประชมุ จะแบง่ เปน็ 2 สว่ น คอื การประชมุ ระดบั เจา้ หนา้ ทอี่ าวโุ ส (senior officials) ในวันท่ี 3 เมษายน 2561 และการประชุมระดับรัฐมนตรี (ministerial meeting) ในวันท่ี 4-5 เมษายน 2561 เพื่อพิจารณารับรองปฏิญญารัฐมนตรี (Ministerial Declaration) พรอ้ มตดิ ตามประเดน็ สำ� คญั ดา้ นพลงั งานในภมู ภิ าคเอเชยี แปซิฟิค และแลกเปลี่ยนประสบการณ์กับประเทศต่าง ๆ ในด้านความม่ันคงทาง พลงั งานและพลงั งานทย่ี ง่ั ยนื

โครงการพฒั นาตลาดการซอ้ื ขายไฟฟา้ เสรสี ำ� หรบั ผผู้ ลติ ไฟฟา้ รายเลก็ ระบบโคเจเนอเรชนั่ วนั ท่ี 3 พฤษภาคม 2561 ดร.ทวารฐั สตู ะบตุ ร ผอู้ ำ� นวยการ สำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) เปน็ ประธานในพธิ เี ปดิ สมั มนา “โครงการพฒั นาตลาดการซอ้ื ขายไฟฟา้ เสรสี ำ� หรบั ผู้ผลิต ไฟฟา้ รายเลก็ ระบบโคเจเนอเรชนั่ ” ณ หอ้ งกมลทพิ ย์ 1-2 โรงแรม เดอะ สโุ กศล กรงุ เทพ เพ่ือรบั ฟังความคดิ เห็นและขอ้ เสนอแนะ จากผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ต่อแนวทางการด�ำเนินโครงการพัฒนา ตลาดการซื้อขายไฟฟ้าเสรีส�ำหรับผู้ผลิตไฟฟ้ารายเล็กระบบ โคเจนเนอเรชน่ั ยพาบนปยะนแลตก์ไเฟปฟลย่ีา้ น(Eควleามcรtแู้ rลiะcเทVคโeนhโลiยcดีleา้ น: EV) วันที่ 3 พฤษภาคม 2561 ดร.ทวารัฐ สูตะบุตร ผู้อ�ำนวยการ สำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) ใหก้ ารตอ้ นรบั นายประสทิ ธพิ ร เวทยป์ ระสทิ ธิ์ เอกอัครราชทตู ณ กรงุ ออสโล ราชอาณาจกั รนอร์เวย์ ในโอกาสนำ� ผเู้ ชย่ี วชาญอาวโุ สจากบรษิ ทั Fortum จากประเทศนอรเ์ วย์ มาพบปะแลกเปลยี่ นความรแู้ ละเทคโนโลยดี า้ นยานยนต์ไฟฟา้ (Electric Vehicle : EV) ตลอดจนหารือเพือ่ สง่ เสริมความรว่ มมอื ดา้ นยานยนต์ ไฟฟ้าระหว่างประเทศไทยและประเทศนอร์เวย์ โดยมีคณะท�ำงาน โครงการสนับสนนุ การลงทนุ สถานีอดั ประจุไฟฟ้า (Charging Station) และสมาคมยานยนต์ไฟฟ้าไทยเข้าร่วม ณ ห้องประชุมปิยสวัสดิ์ สำ� นักงานนโยบายและแผนพลังงาน ถนนเพชรบรุ ี ดร.ทวารัฐ สูตะบุตร ผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน ERnehganiocinngalAEPGneInrvgeystmOepnttiTmowizaardtsion ในฐานะประธาน ASEAN Power Grid Consultative Committee (APGCC) เขา้ ร่วมงานสมั มนา ASEAN Power Grid Summit 2018 ระหว่างวนั ที่ 21 - 23 พฤษภาคม 2561 ณ โรงแรม Crowne Plaza นครหลวงเวยี งจนั ทน์ สาธารณรฐั ประชาธิปไตยประชาชนลาว ภายใต้หัวข้อ Enhancing APG Investment Towards Regional Energy Optimization งานสัมมนาดังกล่าวมีวัตถุประสงค์ หลักเพื่อแลกเปล่ียนมุมมอง ความเห็น และวิสัยทัศน์ การพฒั นาการเชือ่ มโยง ระบบไฟฟา้ ระหวา่ งประเทศสมาชกิ ในกลมุ่ ASEAN เพอ่ื การสง่ เสรมิ การพฒั นา และด�ำเนินกิจกรรมทางด้านการซ้ือขาย แลกเปลี่ยนพลังงานไฟฟ้าให้เกิด ประสทิ ธภิ าพและประโยชนส์ งู สดุ รวมทง้ั การเปดิ มมุ มอง วสิ ยั ทศั น์ในดา้ นโอกาส ทางการลงทนุ ภายใตก้ รอบความรว่ มมอื ASEAN Power Grid โดยมผี แู้ ทนจาก ภาครัฐ ภาคกิจการไฟฟ้า ของประเทศสมาชิก และผู้ลงทุนจากหลากหลาย ประเทศเข้ารว่ มการประชมุ ดงั กล่าว โครงการนำ� รอ่ งการผลิตเชื้อเพลิง วันท่ี 26 พฤษภาคม 2561 นายวัฒนพงษ์ คโุ รวาท รองผู้อำ� นวยการ ชีวมวลจากซังข้าวโพด สำ� นักงานนโนยายและแผนพลงั งาน (สนพ.) ได้น�ำคณะสือ่ มวลชนเยีย่ มชม ผลการดำ� เนนิ งาน โครงการนำ� รอ่ งการผลติ เชอ้ื เพลงิ ชวี มวลจากซงั ขา้ วโพด ท่ี อ.แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ โดยการแปรรูปเศษวัสดุทางการเกษตรจากซัง ขา้ วโพดเปน็ เชอื้ เพลงิ ดว้ ยการตดิ ตงั้ เครอ่ื งจกั รผลติ เชอ้ื เพลงิ ชวี มวลอดั แทง่ หรอื Corn Pellet ซึ่งสามารถชว่ ยลดการเผาปริมาณซังข้าวโพดและเปลอื ก ได้ 2,000 ตันต่อปี ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก 670 กิโลกรัมต่อปี นอกจากจะช่วยลดปัญหาหมอกควันแล้ว ยังได้เช้ือเพลิงชีวมวลที่มี ประสิทธิภาพ และสามารถสร้างรายไดใ้ หก้ ับชมุ ชนในพนื้ ที่ไดอ้ ีกด้วย 5นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

SCOOP ดไข้าข้อนขป้อิโงตใจร.เ.ล.ยี ม กระทรวงพลังงาน โดยส�ำนักงานนโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) เป็นหน่วยงานทีม่ ี รำคำ พันธกิจในการก�ำกับ ติดตาม และประเมินนโยบายและแผนบริหารพลังงานของประเทศ มีการจัดท�ำโครงสร้างราคาน้�ำมันเชื้อเพลิง เพ่ือติดตามดูแลค่าการตลาดน�้ำมันเชื้อเพลิงให้ เชนอื้ �ำ้ เพมนัลงิ มีความเหมาะสม ผู้ค้าน้�ำมันสามารถด�ำเนินธุรกิจได้และผู้บริโภคไม่ถูกเอารัดเอาเปรียบ รวมไปถงึ การใชก้ ลไกของกองทนุ นำ�้ มนั เชอื้ เพลงิ ในการรกั ษาเสถยี รภาพราคาขายปลกี นำ้� มนั เชอื้ เพลงิ ไม่ให้มีความผันผวน ส�ำหรับการปรับกลไกราคา LPG ได้ด�ำเนินการมาอย่างเป็น ขน้ั เปน็ ตอนหลายครงั้ ทง้ั นเี้ พอ่ื วตั ถปุ ระสงคท์ จ่ี ะสง่ เสรมิ การแขง่ ขนั ลดการผกู ขาดและมงุ่ หวงั ใหร้ าคาสะทอ้ นตน้ ทนุ อยา่ งแทจ้ รงิ อยา่ งไรกต็ าม ไดม้ ปี ระเดน็ ขอ้ สงสยั ทส่ี าธารณชนใหค้ วาม สนใจ สนพ. จงึ ขอชี้แจงประเดน็ ต่างๆ ดังน้ี Question ราคานา้ํ มนั ใครก�ำหนด ? บางคนบอกว่า เราผลิตน้าํ มันเองได้ ท�ำไมขายราคาแพงกว่าเพ่ือนบา้ น ? การผลติ และความต้องการใช้น้ำ� มันดิบในอาเซยี น ปี 2558 ล้านบารเ์ รล/วนั นำ�้ มันดิบทีน่ ำ� เขา้ หมายเหตุ: 2 น�ำ้ มันดิบทผ่ี ลิตในประเทศ น�้ำมันดิบรวมคอนเดนเสท น้ำ� มนั ดิบท่สี ง่ ออก ความไมเ่ ท่ากนั ระหว่างดีมานดแ์ ละซพั พลาย 1 น้�ำมันดิบที่ใช้ในการกลัน่ เกดิ จากความแตกตา่ งทางสถติ ิหรอื การเปลีย่ น สต็อก 0 สิงคโปร์ มาเลเซยี น้ำ� มนั ดบิ ท่ีใช้ในการกล่นั ยงั ไม่รวมวตั ถดุ บิ อื่นๆ ท่ีใช้ในกระบวนการกลนั่ เช่น เอทานอลท่ี ไทย ใช้ผสมเปน็ น้�ำมันก๊าซโซฮอล์ ไบโอดีเซลท่ีใช้ ผสมในนำ้� มันดเี ซล และสารเติมแตง่ อืน่ ๆ ทมี่ า : กรมธุรกจิ พลงั งาน, กรมพัฒนาพลงั งาน ทดแทนและอนรุ ักษพ์ ลังงาน, IEA, EMR Singapore, PTIT Industry Survey Answer ท่ีจริงเราผลิตน้ํามันดิบได้ ไม่พอต่อความต้องการ จึงต้องน�ำเข้า เรามีส่งออกนํ้ามันดิบด้วยนะครับ แต่น้อยมาก และนํ้ามันดิบท่ีส่งออก คือน้ํามันดิบในประเทศจากบางแหล่งที่มีคุณภาพไม่เหมาะกับ การกลั่นดว้ ยโรงกลัน่ ในประเทศ 6 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

การผลติ และความต้องการใช้น้ำ� มันดบิ ในอาเซยี น ปี 2558 ล้านบารเ์ รล/วนั การจัดหาน�้ำมนั เชอ้ื เพลิง 4 น�ำเข้า จากการกลน่ั ในประเทศ การใช้น�ำ้ มนั เช้ือเพลงิ 3 สง่ ออก ใช้ในประเทศเปน็ วตั ถุดบิ 2 ใชเ้ พอ่ื การขนสง่ ทางเรือและอากาศ ใช้ในประเทศเป็นเชอ้ื เพลงิ (1) 1 หมายเหตุ: 0 สงิ คโปร์ มาเลเซยี การใช้เปน็ เช้ือเพลงิ นย้ี งั ไมร่ วมการใช้เปน็ เช้อื เพลงิ เพื่อการขนส่งทางเรือและอากาศ - น้ำ� มันส�ำเรจ็ รปู รวม LPG โพรเพน แนฟทา น�้ำมันแก๊สโซลนี (หรอื เบนซนิ ) น้ำ� มนั อากาศยาน ไทย นำ�้ มันกา๊ ด น้ำ� มันดเี ซล และน้ำ� มนั เตา - ปริมาณการกลั่นของไทย = นำ้� มนั ส�ำเร็จรูปจากโรงกลน่ั น�้ำมนั + LPG โพรเพน และก๊าซโซลนี ทีม่ า: กรมธุรกิจพลังงาน, กรมพฒั นาพลงั งานทดแทนและอนุรกั ษ์พลังงาน, IEA, EMR ธรรมชาตจิ ากโรงแยกก๊าซฯ + LPG และแนฟทาจากโรงแยกคอนเดนเสท Singapore, PTIT Industry Survey - นำ้� มนั สำ� เรจ็ รปู ของไทยรวมเอทานอลในนำ�้ มนั แกส๊ โซฮอลในกลมุ่ นำ�้ มนั แกส๊ โซลนี และไบโอดเี ซล ในน�้ำมนั ดเี ซล - น้ำ� มนั แกส๊ โซลนี จากโรงกลน่ั ของไทยไม่รวมน�ำ้ มันเบนซินพนื้ ฐานท่ีน�ำเขา้ เพ่ือมาผสม (รวมอยู่ ในตวั เลขการนำ� เข้า) - ความไมเ่ ทา่ กนั ระหวา่ งดมี านดแ์ ละซพั พลายเกดิ จากความแตกตา่ งทางสถติ หิ รอื การเปลย่ี นแปลง สตอ๊ ก ส่วนนำ้� มันทก่ี ลน่ั แล้วพรอ้ มใช ้ เราก็มีการส่งออกไปประเทศเพ่ือนบา้ น ท่ีไมม่ โี รงกลน่ั ของตัวเองดว้ ยนะครับ ไทยมโี รงกลน่ั ในประเทศ จึงสามารถกล่นั น้ํามันดบิ ทนี่ �ำเขา้ มาใชเ้ องได้ และกม็ ีสง่ ออกไปยังประเทศเพื่อนบ้าน ที่ไมม่ โี รง กล่นั ของตัวเองดว้ ยครบั ขนาดสิงคโปรซ์ ่งึ ผลติ น�ำ้ มนั ดิบเองไมไ่ ด้ แตก่ ็ยงั สง่ ออกนาํ้ มนั ทกี่ ล่นั แลว้ เปน็ จ�ำนวนมาก Question Answer ราคาน้าํ มนั โลกลดลงแล้ว ราคาในประเทศไมเ่ ห็นลงเลย? ไม่จรงิ ครับ ! มาดตู ่อไปนะครับ บาทต่อลติ ร ราคาขายปลีกนำ้� มันดีเซล เหรยี ญฯ ตอ่ บารเ์ รล 30 80 29 ราคาขายปลกี ดีเซล 78 28 ราคานำ�้ มนั ดบิ ตะวันออกกลาง 76 27 74 25 72 25 70 68 ท่ีมา EPPO 66 64 62 60 16 ีม.ค. 61 21 มี.ค. 61 26 ีม.ค. 61 31 ีม.ค. 61 5 เม.ย. 61 10 เม.ย. 61 15 เม.ย. 61 20 เม.ย. 61 25 เม.ย. 61 30 เม.ย. 61 5 พ.ค. 61 10 พ.ค. 61 15 พ.ค. 61 20 พ.ค. 61 25 พ.ค. 61 30 พ.ค. 61 4 ิม.ย. 61 น่ีคือการข้ึนลงราคานํ้ามันดีเซลในประเทศ เทียบกับราคานํ้ามันดิบตะวันออกกลาง จะเห็นว่า ข้ึนและลงไป ในทิศทางเดียวกัน ในช่วงเวลาเดียวกัน นโยบาย พลงั งาน 7 EPPO NEWS

สถานการณ์ราคาน้�ำมันในประเทศและตลาดโลก ตั้งแต่ปี 2557 พบว่าราคาขายปลีกในประเทศได้ปรับเพ่ิมขึ้นหรือลดลงตามทิศทางราคาน�้ำมันตลาดโลกแต่ในบางช่วง เวลาอาจพบวา่ ราคาไม่ลดหรอื ลดลงน้อยมาก เนื่องจากปัจจยั อื่นๆ เช่น อัตราแลกเปลยี่ น ราคาเช้อื เพลิงชวี ภาพ (เอทานอล , ไบโอดีเซล ) รวมนโยบายปรับเพิ่มหรือลดภาษหี รอื กองทุนตา่ งๆ Question มีคนท่ีอ้างอิงราคานํ้ามันกลั่นแล้วของสิงคโปร์ แถมพวกค่าขนส่งจากสิงคโปร์ ทั้งๆ ที่โรงกลั่น ก็อยู่ใน ประเทศไทย จะไปบวกราคาขนสง่ จากสงิ คโปร์ท�ำไม ? มีค่าขนสง่ เทียมดว้ ย !! Answer WTI Brent ICE NYMEX Inter - Continental New York Exchange Mercantile Exchange Dubai SGX Singapore Monetary Exchange นาํ้ มนั เปน็ สนิ คา้ โภคภณั ฑ์ (สนิ คา้ ทไ่ี มม่ คี วามแตกตา่ งกนั ระหวา่ งแหลง่ กำ� เนดิ ) ดงั นน้ั ราคานำ้� มนั ในตลาดแตล่ ะแหง่ ของโลก จะแตกตา่ งกนั เพยี งแคค่ า่ ขนสง่ ระหวา่ งแตล่ ะตลาด เทา่ นน้ั ซง่ึ ตลาดทอ่ี ยใู่ กลป้ ระเทศไทยมากทส่ี ดุ และมคี า่ ขนสง่ มายังไทยตํา่ ท่ีสดุ คือ ตลาดสิงคโปร์ การอ้างราคาตลาดสงิ คโปร์ จึงทำ� ใหต้ ้นทุน เนอื้ น�ำ้ มนั ของไทยต่ําท่สี ุด เพราะมี คา่ ขนส่งมายงั ไทยถกู ทีส่ ุด สว่ นตา่ งค่าขนสง่ น้ำ� มันดิบ* 0.03 บาท/ลิตร คา่ ขนส่งน้ำ� มันตามโครงสรา้ ง สนพ.** 0.09 บาท/ลติ ร หมายเหต:ุ ไทย * เป็นค่าขนส่ง Spot Price ณ 6 มิถุนายน 2561 จาก ท่าเรอื โอมาน ดว้ ยขนาดลำ� เรอื ที่ใช้ 2,000,000 bbl/เทย่ี ว (Very Large Crude Carrier : VLCC) คดิ ที่ 31.91 THB/USD และ 158.99 ลิตร/บาร์เรล ท้ังนี้ค่าขนส่งมีการปรับตาม Demand/Supply ของเรือท่ีใช้รองรับการขนส่งน้�ำมันซึ่ง มกี ารเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ** ขนส่งดว้ ยเรือขนาด LR1 (แบบ Long Term Charter) การขนสง่ น้ำ� มนั ดิบจากตะวนั ออกกลาง มาศรรี าชา ระยะทางเพมิ่ 1,500 กิโลเมตร (ใช้เวลาเพมิ่ 2-3 วนั ) ขนสง่ น�้ำมนั ดบิ จากตะวนั ออกกลางมายัง สงิ คโปร์ สงิ คโปร์ ระยะทาง 6,900 กิโลเมตร (ใช้เวลา 12-13 วนั ) 8 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

ราคานา้ํ มนั ตลาดสงิ คโปร์ เปน็ การอา้ งองิ ราคานา้ํ มนั ทกี่ ลนั่ ในประเทศสงิ คโปร์ ซงึ่ จะมตี น้ ทนุ จากราคานา้ํ มนั ดบิ บวกกบั คา่ ขนสง่ นาํ้ มนั ดบิ อยา่ งเชน่ เวลานาํ้ มนั ดบิ ในประเทศไมเ่ พยี งพอ กต็ อ้ งนำ� เขา้ นำ�้ มนั ทก่ี ลน่ั แลว้ จากประเทศสงิ คโปร์ ซง่ึ ตอ้ ง มคี ่าขนสง่ จากสงิ คโปร์มาไทยเชน่ กนั ครับ ปัจจุบันการก�ำหนดราคา ณ โรงกล่ันของไทย ใช้วิธี Import Parity ซ่ึงเป็นการเทียบเคียงกับการน�ำเข้าน้�ำมันจาก สงิ คโปร์ เนอื่ งจากสงิ คโปรเ์ ปน็ ศนู ยก์ ลางการซอื้ ขายนำ้� มนั ในภมู ภิ าคและมรี าคาทเี่ คลอื่ นไหวสอดคลอ้ งกบั อปุ สงคแ์ ละอปุ ทาน ของน�้ำมนั ในตลาดเอเชยี มีความโปร่งใสและเปน็ ทยี่ อมรับของผู้ผลติ และผคู้ า้ น้�ำมนั ในภูมิภาคเอเชียแปซฟิ ิก ขณะเดยี วกนั กส็ ง่ เสรมิ ใหโ้ รงกลนั่ ไทยตอ้ งปรบั ปรงุ ประสทิ ธภิ าพเพอื่ ใหส้ ามารถแขง่ ขนั ไดก้ บั ตลาดโลก ซงึ่ ในทน่ี ค้ี อื โรงกลน่ั สงิ คโปรซ์ ง่ึ ถอื ไดว้ า่ เปน็ โรงกลน่ั ทมี่ มี าตรฐานสงู และมตี น้ ทนุ ตำ�่ และเพอื่ ไม่ใหโ้ รงกลน่ั ของไทยเสยี เปรยี บโรงกลนั่ สงิ คโปรซ์ งึ่ ตงั้ อยบู่ นเสน้ ทาง การขนสง่ ทางทะเลหลักของภูมภิ าคจงึ ต้องมีการบวกคา่ ใชจ้ า่ ยเกยี่ วกบั การขนส่งเข้าไป อาทิ ค่าขนสง่ น�้ำมนั จากสิงคโปรท์ ่ี ได้รวมค่าประกันภัยและค่าสูญเสียน�้ำมันเข้าไปด้วย นอกจากน้ี โรงกลั่นไทยต้องมีการน�ำเข้าน้�ำมันดิบจากต่างประเทศ มาเพอ่ื กลน่ั เป็นนำ�้ มันส�ำเร็จรูป ดังนนั้ จึงต้องมคี ่าใชจ้ ่ายในการขนส่งนำ�้ มันดบิ จากประเทศตน้ ทางดว้ ย Question มคี นบอกวา่ เราสง่ ออกนา้ํ มนั ทก่ี ลนั่ แลว้ ไปขายประเทศเพอ่ื นบา้ น ถกู กวา่ ราคา Answer ขายในประเทศอีกนะ ไมแ่ น่เสมอไปนะครับ ผมมีค�ำอธบิ าย ราคาส่งออกจากไทย C&F ย่างกุ้ง, พมา่ - ใช้ราคา FOB ศรีราชา บวกกับคา่ ขนสง่ ไปยงั ประเทศนน้ั ๆ (สิง+ค-โคMปา่ รOข์ -นPสพS่งมา่ ) - ตอ้ งเป็นราคาทแ่ี ข่งขนั ได้กับราคา C&F จากสิงคโปร์ MOPS FOB ศรรี าชา รตาลคาาดซสอื้ งิ ขคาโยปใรน์ = C&F ฟิลปิ ปนิ ส์ - คา่ ขนส่ง (ไทย-ฟลิ ิปปินส์) C&F ฟิลปิ ปนิ ส์ - MOPS + ค่าขนส่ง (สงิ คโปร์ - ฟลิ ิปปินส์) ราคาขายน้�ำมนั C&F จากสิงคโปร์ กาดรว้ คย�ำวนธิ วกี ณารFNOeBt ศBรaีรcาkชา MOPS (Mean of Plotts) คือราคาตลาดซื้อขายน�ำ้ มนั เฉล่ยี ที่ประกาศโดย Plotts ท่ีสิงคโปร์ น้ํามันท่ีกลั่นแล้วจากไทย เวลาส่งออกไปต่างประเทศ จะไม่คิดภาษีและกองทุนต่างๆ และไม่มีค่าพลังงาน ทดแทน เช่นเอทานอล ไบโอดีเซล ครับ แตจ่ ะถูกกว่าราคาทขี่ ายในประเทศหรือไมน่ ้นั ขน้ึ อยกู่ ับสภาวะตลาด ซ่งึ เปน็ ไปตามกลไกการแขง่ ขนั ทางการค้าและคณุ ภาพน้�ำมันทสี่ ง่ ออก (ทมี่ ักจะต�ำ่ กว่าน้ำ� มนั ท่ีใช้ในประเทศไทย) ครับ อีกปัจจัยทมี่ ีผลต่อราคา คอื ระยะเวลาในการขนสง่ เช่น น้ำ� มันท่ีส่งออกไปขายตามประเทศเพ่ือนบ้าน ต้องใชเ้ วลา ถงึ 5 วนั นบั จากวนั ทต่ี กลงซอ้ื ขาย ถงึ จดุ ทนี่ ำ้� มนั จะผา่ นดา่ นและขา้ มแดนออกไป เปน็ ตน้ ทำ� ใหไ้ มส่ ามารถเปรยี บเทยี บ ราคากับราคาในประเทศไต้ หวงั วา่ ขอ้ มลู เหลา่ นจ้ี ะสามารถตอบขอ้ สงสยั ของทกุ ทา่ นดว้ ยความโปรง่ ใส และการเปดิ เผยขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ขอ้ เทจ็ จรงิ บนเจตนารมย์ ทพ่ี รอ้ มจะสง่ เสรมิ ใหเ้ กดิ การใชพ้ ลงั งานอยา่ งเทา่ เทยี มและรกั ษาความมน่ั คงทางพลงั งานของประเทศไวอ้ ยา่ งยงั่ ยนื .. นโยบาย พลงั งาน 9 EPPO NEWS

MEET EPPO RISING STAR EPPO RISING STAR สนิ ดเสรร.มิ ปสรขุะเสสกรลุฐิ นกั วเิ คราะหน์ โยบายและแผนชำ� นาญการ Dr. Prasert Sinsermsuksakul Plan and Policy Analyst, Pretessional Level. คอลมั น์ The Rising Star ในวารสารนโยบายพลงั งานฉบบั น้ี จะพาทกุ ทา่ นไปพบกบั ดาวดวงใหม่ เปน็ ดาวทส่ี อ่ ง ประกายเจดิ จรสั ทา่ มกลางหมคู่ นพลงั งาน นบั เปน็ ดาวรงุ่ ไฟแรงมาพรอ้ มดว้ ยดกี รดี อ๊ กเตอร์ จากมหาวทิ ยาลยั ฮารว์ ารด์ อีกท้ังยังเต็มเป่ียมไปด้วยความมุง่ มัน่ ท่ีจะน�ำความรู้ที่ตวั เองมีนัน้ มาใชเ้ พอ่ื พฒั นาประเทศให้ดยี งิ่ ขึน้ ในวันน้เี รามาร่วมพดู คุยกับ ดร. ประเสรฐิ สินเสรมิ สขุ สกุล นักวเิ คราะห์นโยบายและแผนช�ำนาญการ ซง่ึ เราไดเ้ หน็ มมุ มองของนกั วเิ คราะหน์ โยบายทา่ นน้ี ทมี่ คี วามตงั้ ใจอยากจะน�ำความรู้ ความสามารถทตี่ วั เองมนี นั้ มาชว่ ย เหลอื ประชาชน และประเทศชาติ และไดเ้ หน็ ถงึ หลกั การท�ำงาน หลกั การคดิ แบบคนรนุ่ ใหม่ ซง่ึ ถอื เปน็ แบบอยา่ งทดี่ ีใหก้ บั กลุ่มคนพลงั งานรุน่ ตอ่ ๆ ไป ได้น�ำแนวคดิ นี้ไปใช้ และปฏบิ ัติตาม เพอ่ื ท�ำให้ตนเองนนั้ กลายเปน็ บุคลากรท่ีมีคุณภาพ Column “The Rising Star” in this Energy Policy Journal will take you to meet with a new rising star which shines brightly among the energy people. This shining star is a PhD graduate from Harvard University who is filled with determination and commitment to use his knowledge to develop the country. Today we have the opportunity to talk with Dr. Prasert Sinsermsuksakul, a plan and policy analyst, pretessional level. We get to see the perspective from a person who wants to use his knowledge and ability to help the people and the nation. We can see the work principles as well as concepts of a new wave, which is a good role model for the next generations of energy people to follow in order to turn themselves into high quality people. 10 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

จดุ เรม่ิ ตน้ ของการกา้ วเขา้ สกู่ ระทรวงพลงั งาน “ผมเลือกศึกษาปริญญาตรีด้านเคมีท่ี มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย หากย้อนกลับไปในช่วงก่อนที่จะเข้ามาท�ำงานใน เบริ ก์ ลยี ์ ประเทศสหรฐั อเมรกิ า โดยจบมาดว้ ยเกยี รตนิ ยิ มอนั ดบั หนงึ่ เหรยี ญทอง และเลอื กเรยี นตอ่ ระดบั ปรญิ ญาโท และปรญิ ญาเอกท่ี มหาวทิ ยาลยั ฮารว์ ารด์ กระทรวงพลงั งาน จะเปน็ ชว่ งเวลาในวยั เรยี น ซงึ่ ดร.ประเสรฐิ ประเทศสหรัฐอเมริกา ท�ำวิจัยด้านเคมีประยุกต์และวัสดุศาสตร์ ในเรื่อง สนิ เสรมิ สขุ สกลุ ไดร้ บั ทนุ รฐั บาลไทย และเปน็ จดุ เรม่ิ ตน้ ให้ การพัฒนาแผงพลงั งานแสงอาทติ ย์ (Solar Cells) เน่อื งจากมีความสนใจ ได้เข้าท�ำงานในกระทรวงพลังงานแหง่ นี้ “ในชว่ งการเรยี น ในเร่ืองพลังงาน จนเมื่อเรียนจบ ผมอยู่ในจุดท่ีต้องตัดสินใจว่าจะไป สมยั มธั ยมปลาย ผมมเี ปา้ หมายสว่ นตวั วา่ อยากเปน็ ตวั แทน ท�ำงานที่ใด ซึ่งเพ่ือนนักเรียนทุนส่วนมากก็มักจะท�ำงานเป็นอาจารย์ใน ของประเทศไทยเขา้ ร่วมการแข่งขันโอลมิ ปกิ วชิ าการ และ มหาวิทยาลัย ส่วนตัวผมเองรู้ตัวว่าไม่ได้ชอบการสอนเป็นชีวิตจิตใจ เมอื่ เรยี นจบชน้ั มธั ยมปลาย ผมกไ็ ดเ้ ปน็ ตวั แทนระดบั ประเทศ จึงมองหาชอ่ งทางอ่นื ทเ่ี ก่ียวกับเรือ่ งพลังงาน จนตดั สินใจได้ว่านา่ จะเขา้ ไปแข่งขันเคมีโอลิมปิกท่ีประเทศอินเดีย” ผลพวงจากการ รบั ราชการในกระทรวงพลงั งาน แต่ ณ จดุ นนั้ กย็ งั ไมแ่ นใ่ จวา่ จะเขา้ ไปทำ� งาน เปน็ ตวั แทนประเทศในครงั้ นน้ั ทำ� ให้ ดร.ประเสรฐิ ไดร้ บั ทนุ ทกี่ รมใดด.ี . การศกึ ษาในระดบั ปรญิ ญาตรี ปรญิ ญาโท และปรญิ ญาเอก จากสถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ซงึ่ อย่างไรก็ดี ผมมองว่าหากเลือกงานด้านนโยบายก็น่าจะท�ำ เมอื่ ศกึ ษาจบแลว้ กจ็ ะตอ้ งเลอื กหนว่ ยงานราชการทจี่ ะทำ� งาน ประโยชน์ต่อประเทศชาติได้ในวงกว้าง และเป็นงานที่มีความ ในภายหลงั เนอื่ งจากเปน็ ทนุ ที่ไมไ่ ดร้ ะบหุ นว่ ยงานตน้ สงั กดั ส�ำคัญ เปรียบเสมือนเข็มทิศน�ำทางของประเทศ ผมจึงตัดสินใจ ในการชดใชท้ ุน เข้ามาสมัครงานท่ีส�ำนักงานนโยบายและแผนพลังงาน โดยได้รับโอกาส จาก ดร. ทวารัฐ สตู ะบุตร ผู้อำ� นวยการสำ� นักนโยบายและแผนพลงั งาน ให้เข้ามาเร่ิมงานในสำ� นักนโยบายปโิ ตรเลียมและปิโตรเคม”ี ดร.ประเสริฐ จึงใช้โอกาสในครั้งน้ีท�ำงานอย่างเต็มที่ในชีวิตการรับ ราชการต้ังแต่ปี 2558 เปน็ ตน้ มา Starting Point into the Ministry of Energy Back to the days of his childhood, Dr. Prasert Sinsermsuksakul received a government scholarship. That was the starting point which gave himtheopportunitytoworkintheMinistryofEnergy. “WhenIwasinhighschool, I had a personal goal of being a Thailand representative to participate in International Science Olympiads. Once I finished high school, I became a representative to compete in International Chemistry Olympiad in India”. Being a country representative at that time has consequently allowed him to receive a scholarship from the Institute for the Promotion of Teaching Science and Technology (IPST) for undergraduate, graduate, and PhD programs. The condition of the scholarship was that after my graduation, I had to choose a government institution to work for, because the granted scholarship did not specify a specific original government institution to provide service as a form of scholarship payback. “I selected to do my undergraduate program in chemistry at University of California, Berkeley, USA and graduated with first-class honor with a gold medal. I selected to further my graduate and PhD programs at Harvard University, USA. I conducted research in Applied Chemistry and Materials Science to develop solar cells because of my interest in energy. After graduation, I had to decide where to work at. Most of the other people who are on scholarships like me chose to work as professors in the university. I know that I don’t particularly like teaching. So, I decided to work in the Ministry of Energy. But at that time, I still didn’t know at what department I should work for. “However, I thought that it would be a kind of work which could bring great benefit to the nation and a kind of work that is as important as a compass for a nation. I finally decided to apply for a position at the Energy Policy and Planning Office. I was lucky to receive an opportunity from Dr. Twarath Sutabutr, Director General of the Energy Policy and Planning Office, to start my work in the Petroleum and Petrochemical Policy Bureau”. From 2015 onwards, Dr. Prasert has served the nation by working to his fullest ability. นโยบาย พลังงาน 11 EPPO NEWS

ประเทศชาติคือแรงผลักดนั ใหเ้ ข้ามาทำ� งาน หากจะพดู ถงึ แรงบนั ดาลใจทท่ี ำ� ให้ ดร.ประเสรฐิ สนิ เสรมิ สขุ สกลุ มาทำ� งานในจดุ น้ี คำ� ตอบของ ดร.ประเสรฐิ นน้ั อาจจะมคี วามแตกตา่ งกบั คนอน่ื ๆ เพราะแรงบนั ดาลใจของทา่ นเกดิ จากคำ� วา่ ประเทศชาติ ผมมองว่าพลังงานมันเป็นเร่ืองใกล้ตัว ซ่ึงนอกจาก อาหาร ที่อยู่อาศัย เครอื่ งนงุ่ หม่ ยารกั ษาโรคแลว้ พลงั งานอาจจะถกู นบั วา่ เปน็ ปจั จยั ที่ 5 เลยกว็ า่ ได้ เพราะมันเป็นส่ิงที่ใกล้ตัวและมีผลต่อชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชน รวมถึง เปน็ รากฐานสำ� คญั ในการพฒั นาเศรษฐกจิ ของประเทศ ผมเลยมคี วามรสู้ กึ วา่ อยากท่ีจะท�ำงานในดา้ นนเี้ พราะมันมผี ลตอ่ ประเทศชาตคิ อ่ นขา้ งเยอะ การมเี จา้ นายดี มเี พอื่ นรว่ มงานดี ถอื เปน็ ความโชคดอี ยา่ งหนง่ึ ในการทำ� งาน “สำ� หรบั ผมทเ่ี พงิ่ ทำ� งานมา 2 ปคี รง่ึ ถอื วา่ เปน็ ระยะเวลาเพยี งสนั้ ๆ แตผ่ มรสู้ กึ วา่ ผมเปน็ คนทโี่ ชคดี คอื ในระหวา่ งทที่ ำ� งาน ผมไดเ้ พอ่ื นรว่ มงานทดี่ ี ไดห้ วั หนา้ ทเี่ ขา้ ใจ งานอาจจะหนกั แต่ ไมร่ สู้ กึ ทอ้ นอกจากนี้ งานทเี่ ราคดิ เราทำ� กถ็ กู นำ� ไปใชจ้ รงิ เหน็ ผลกระทบเชงิ นโยบายตอ่ ประชาชน ผปู้ ระกอบการ และสงั คมภายนอกไดอ้ ยา่ งชดั เจนในระยะเวลาอนั สนั้ หลาย ๆ ครงั้ ทเ่ี มอื่ ออก นโยบายไป วนั ตอ่ ไปกม็ คี นโทรมาสอบถาม ใหค้ วามเหน็ ทง้ั เชงิ บวกและเชงิ ลบ สง่ิ เหลา่ นที้ ำ� ใหผ้ ม ตระหนกั ดถี งึ ความสำ� คญั ของงานทีท่ �ำอยู่ และท�ำให้ผมรสู้ ึกโชคดี ไดเ้ จอคนดี ไดท้ �ำงานทีม่ ี ความสำ� คญั มผี ลกระทบตอ่ สงั คมตามทอ่ี ยากทำ� และโดยสว่ นตวั ผมกห็ วงั วา่ งานทไ่ี ดท้ ำ� ไปจะไม่ สญู เปลา่ สามารถทจ่ี ะสง่ ผลดแี ละเปน็ ประโยชนต์ อ่ ประชาชนและสงั คมโดยรวมตอ่ ไป” ความภาคภมู ิใจในการทำ� งาน คอื การไดม้ สี ว่ นรว่ มในการกำ� หนดนโยบายสำ� คัญ เมอื่ ไดเ้ ขา้ มาทำ� งานในกระทรวงพลงั งานแลว้ ดร.ประเสรฐิ สนิ เสรมิ สขุ สกลุ จงึ มโี อกาสไดเ้ ขา้ มาเปน็ สว่ นรว่ มในทมี วางแผนนโยบายเกย่ี วกบั พลงั งานออกมา หลากหลาย หากแตผ่ ลงานทภ่ี มู ใิ จทสี่ ดุ คงจะเปน็ งานทเี่ กย่ี วกบั การเปดิ เสรธี รุ กจิ LPG “ผมภมู ใิ จทไี่ ดเ้ ขา้ ไปมสี ว่ นรว่ มในการออกนโยบายการเปดิ เสรธี รุ กจิ LPG เพราะ LPG หรอื กา๊ ซหงุ ตม้ เปน็ เชอ้ื เพลงิ ทมี่ คี วามใกลช้ ดิ ตอ่ ประชาชน การปรบั เปลย่ี นนโยบายจงึ เกดิ ขนึ้ ไดค้ อ่ นขา้ งยาก การวางแผนเปดิ เสรนี นั้ มมี าตงั้ แตป่ ี2542 แตก่ ไ็ มส่ ามารถดำ� เนนิ การไดจ้ รงิ LPG ถอื ไดว้ า่ เปน็ นำ�้ มนั เชอื้ เพลงิ ชนดิ สดุ ทา้ ยที่ ภาครฐั ยงั มกี ารควบคมุ ราคาอยอู่ ยา่ งใกลช้ ดิ การเปดิ เสรธี รุ กจิ LPG นเี้ ปน็ โปรเจคใหญโ่ ปรเจคแรกทผี่ มไดร้ บั มอบหมาย และรบั ผดิ ชอบมาอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง เมอื่ ตอนเขา้ มานนั้ ไดร้ ว่ มงานกบั ทา่ นเพทาย หมดุ ธรรม ซง่ึ ในขณะนนั้ ทา่ นดำ� รงตำ� แหนง่ ผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั นโยบายปโิ ตรเลยี ม และปโิ ตรเคมี ตวั ผมเองไดม้ โี อกาสเรยี นรแู้ ละแลกเปลยี่ นแนวคดิ จากทา่ นอยา่ ง ใกลช้ ดิ ผมไดเ้ หน็ ผใู้ หญห่ ลาย ๆ ทา่ นผลกั ดนั จนการเปดิ เสรีLPG นเ้ี กดิ ขนึ้ ไดจ้ รงิ ในระยะเวลาอนั สนั้ ยกเลกิ ระบบเดมิ ทใ่ี ชก้ นั มาเกอื บยส่ี บิ ปี นอกจากนี้ ผมคดิ วา่ เปน็ เรอื่ งของโอกาสดว้ ย ทร่ี ะหวา่ งดำ� เนนิ การเปดิ เสรี ราคานำ้� มนั เชอื้ เพลงิ ตลาดโลกอยู่ ในระดบั ตำ�่ อยา่ งไรกด็ ี มองยอ้ นกลบั ไปกค็ ดิ วา่ สง่ิ ทตี่ อ้ งการทำ� นนั้ ไมใ่ ชเ่ รอ่ื งงา่ ย ดงั นน้ั ผมจงึ รสู้ กึ ภมู ใิ จทต่ี วั เองเปน็ สว่ นหนงึ่ ทท่ี ำ� ใหน้ โยบายนเี้ กดิ ขนึ้ ได้ ถงึ แมว้ า่ ปจั จบุ นั นจี้ ะมปี ญั หาใหค้ ดิ ใหแ้ กอ้ กี เยอะสำ� หรบั เรอื่ ง LPG นี้ แตผ่ มเชอื่ มนั่ วา่ เปน็ ทศิ ทางนโยบายทถ่ี กู ตอ้ งและเปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ ทด่ี ที ปี่ ระเทศเราควรตอ้ งเดนิ ไป เพอ่ื ให้ เกดิ ผลดตี อ่ สงั คมโดยรวมตอ่ ไปในอนาคต” 12 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

การท�ำงานเปน็ ทมี ท�ำใหอ้ ุปสรรคตา่ ง ๆ ผ่านพ้นไปได้ดว้ ยดี สงิ่ สำ� คญั ในการแกไ้ ขปญั หาตา่ ง ๆ ได้ คอื การพดู คยุ แลกเปลยี่ นความคดิ กนั “ถา้ มนั มเี รอื่ งทตี่ อ้ งคดิ ในขน้ั แรกผมจะคดิ เพยี งคนเดยี วกอ่ น เมอื่ สามารถตกผลกึ ความคดิ ไดบ้ า้ งแลว้ ผมจะนำ� สง่ิ ทผ่ี มคดิ ไปแชรก์ บั เพอ่ื นรว่ มงานหรอื หวั หนา้ กลมุ่ เพอื่ แลกเปลย่ี น ความคดิ เหน็ กนั วา่ สงิ่ ทเ่ี ราคดิ นนั้ มจี ดุ บกพรอ่ งตรงสว่ นไหน ตดิ ปญั หาอยา่ งไร สดุ ทา้ ยแลว้ จะนำ� ปญั หาเหลา่ นี้ไประดมความคดิ กนั แบบ brainstorming ซงึ่ ในปจั จบุ นั การทำ� งาน ในกลมุ่ ผมกเ็ ปน็ ลกั ษณะนี้ เชน่ การเขยี นไอเดยี ของเราลงบนกระดาน แลว้ อธบิ ายให้ คนอน่ื ฟงั เพอื่ ใหท้ กุ คนดวู า่ ความคดิ ของเรานนั้ มนั มจี ดุ ออ่ นอะไรตรงไหนหรอื เปลา่ ” บคุ คลผเู้ ปน็ ต้นแบบในการทำ� งาน “ผมมปี ระสบการณ์ในการท�ำงานค่อนข้างนอ้ ย เพยี งแค่ 2 - 3 ปี ผมจึงอาจจะ ยงั มองไม่เหน็ บคุ คลต้นแบบในการท�ำงานได้อย่างเด่นชดั แต่ผมคิดวา่ คนทกุ คนน้ัน ต่างมีจุดดีและจุดด้อยแตกต่างกันออกไป เท่าที่ได้ท�ำงานด้วยกัน ถ้ามองในเร่ือง ของความสามารถและความทุ่มเทในการท�ำงานคงต้องยกให้ ดร.ทวารัฐ สูตะบุตร ผู้อ�ำนวยการส�ำนักนโยบายและแผนพลังงาน เป็นเบอร์ 1 ใน ด้านน้ี เพราะท่านเป็นคนเกง่ เป็นคนมวี ิสัยทัศน์ และทมุ่ เทให้กับการทำ� งาน อย่างมากจนผมต้องขอยกย่อง อีกท่านหนึ่งท่ีผมมีโอกาสได้ท�ำงานด้วย และประทบั ใจในความเฉยี บแหลมและชนั้ เชงิ คอื ดร. ประเสรฐิ สนิ สขุ ประเสรฐิ อดตี รองผอู้ ำ� นวยการสำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน แตถ่ า้ พดู ถงึ เรอ่ื ง บคุ ลกิ ในการทำ� งาน ผมจะนกึ ถงึ ทา่ นเพทาย หมดุ ธรรม รองผอู้ ำ� นวยการ สำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน ซง่ึ เปน็ คนทเ่ี ขา้ ใจลกู นอ้ ง เมอ่ื ทำ� งานดว้ ย แลว้ รูส้ ึกสบายใจ” เมื่อได้เห็นแบบอย่างท่ีดีแล้ว ดร.ประเสริฐ จะน�ำเอาแบบอย่างท่ีดีน้ันๆ ไปปรบั ใชก้ บั ตวั เอง เพอื่ ใหต้ วั เองนน้ั เปน็ คนทม่ี คี ณุ ภาพ และเปน็ แบบอยา่ งทด่ี กี บั นอ้ งๆรุ่นตอ่ ไป Nation is what motivates me to work My pride in work is being able to What motivates Dr. Prasert to work here might be different participate in major policy decisions. from other people, as it has to do with the nation. “I view energy Dr. Prasert has an opportunity to be involved in many energy as something that is close to us. Apart from food, accommodation, related policy planning teams. His most proud work is related to clothing, and drug, energy is considered as the 5th basic needs LPG Free Trade. “I’m proud to participate in implementation of LPG because it is close to us and has impact on the living of the Free Trade Policy. Because LPG or liqucfied petroleum gas is a fuel people. It is also a crucial foundation for the country’s economic that is close to the people, making policy change difficult. The development. This is why I want to work on this”. plan for free trade was incorporated since 1999 but it was folded and didn’t get implemented until LPG was the last remaining fuel Having a good boss and that the government had closely monitored and controlled the price. colleagues is good luck. LPG Free Trade was the first large-scale project that I was “I’ve been working for two and a half years. It is considered assigned to and have been responsible all along. When I first joined, as a short period. I feel very lucky to have good colleagues and I worked with Mr. PetaiMudtham,whowas Director of the Petroleum an understanding boss. Although there is a lot of work to do but and Petrochemical Policy Bureau at that time. I had the opportunity I don’t feel discouraged. Moreover, the idea that we developed to work closely and exchange ideas with him. I saw many high-ranking really get implemented. We can clearly see the impact of the people working hard to drive this LPG Free Trade to success in a policy on the people, entrepreneurs, and society within the short short period of time and abolishing the old system used almost 20 period of time. Many times, the following day after the years. I also believe that it was all about the opportunity. While the implementation of policy, we would get phone calls to give free trade is in execution, the fuel price in the world market was comments both positive and negative. These things made me relatively low. Looking back, I can see that what we wanted to realize the importance of the work that I do. I feel so lucky to achieve is not a simple task. With this, I feel so proud that I’m a meet with nice people and get to do the work which has part of team who made this policy a reality. Even though there are impact on the society, just like what I have always wanted. I still plenty of problems with LPG at the moment, I believe that it personally hope that the work that I do will not go to waste but was the right policy and a great starting point for our country to take can be beneficial to the people and the society as a whole”. for the greater benefit to the overcall society in the future”. นโยบาย พลงั งาน 13 EPPO NEWS

การใชเ้ วลาทุกนาทีอยา่ งมีคณุ คา่ คือหลักในการดำ� เนินชีวติ “ส�ำหรบั ผมหลกั ในการด�ำเนนิ ชวี ติ ทผ่ี มยดึ ถือมาตลอดตั้งแตเ่ ดก็ มาจากคตพิ จน์ ทวี่ ่า “ทำ� วนั น้ีใหด้ ที ส่ี ดุ ” ซง่ึ ผมคดิ วา่ ไดร้ บั การ ปลูกฝังแนวคิดนี้ต้ังแต่สมัยประถมศึกษาจากคติพจน์ประจ�ำโรงเรียนที่ว่า “เวลาและวารีไม่คอยใคร” เมื่อโตมาผมมีความรู้สึกท่ีว่า การทำ� งานน้นั จะตอ้ งบรหิ ารจดั การเวลาให้สมดุล เหมอื นกบั ในตอนเดก็ เราต้องแบง่ เวลาท้ังเวลาเรียนและเวลาเลน่ เม่ือโตมาก็ต้อง แบง่ เวลาท�ำงานและเวลาพักผ่อน ในการทำ� งานหากแบง่ เวลาแลว้ ผมจะชดั เจนในตรงนนั้ คอื ผมจะทำ� งานอยา่ งเตม็ ที่ ถา้ กลบั ถงึ บา้ นเมอื่ ไหรผ่ มจะพยายามปลอ่ ยวางเรอื่ งงาน พยายามทจี่ ะไมน่ ำ� งานกลบั ไป ท�ำที่บ้านและใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัวให้มากท่ีสุด เม่ือถึงวันหยุดผมจะให้เวลากับตัวเอง ดูหนัง ฟังเพลง อ่านหนังสือ ท�ำอะไรก็ได้ท่ีไม่ท�ำให้เราเครียด เม่ือถึงเวลาพักผ่อนเรา จะตอ้ งมคี วามสขุ กบั การพกั ผอ่ น เพราะเมอื่ ถงึ เวลาทำ� งานสมองเราจะไดแ้ ลน่ ทำ� งานได้ อยา่ งเตม็ ที่ สดุ ทา้ ยแลว้ สง่ิ ท่ี ดร.ประเสรฐิ เนน้ ยำ้� คอื การใชช้ วี ติ ในทกุ นาทีใหม้ คี ณุ คา่ ใชเ้ วลากบั ทกุ อยา่ งอยา่ งมคี ณุ คา่ ทง้ั การทำ� งาน ครอบครวั และตนเอง เพราะเมื่อเรามีการจดั สรรเวลาอยา่ งดแี ลว้ เราจะรู้ตัวเองวา่ เวลาไหนควรทำ� อะไร และจะไมบ่ กพร่องต่อหนา้ ที่นัน้ “จริงแล้วตัวผมเป็นคนที่มีแบตเตอร่ีในตัวน้อยมาก เมื่อท�ำงานหนักผมจะสูญเสียพลังงานไปเยอะมาก สมองจะล้า ผมจึงต้องมี เวลาชารจ์ แบตโดยการพกั ผ่อนอยา่ งเต็มท่ี เม่ือถงึ ชว่ งที่แบตเตอร่ีกอ้ นน้เี ต็มแลว้ ผมกจ็ ะพยายามอดั มัน ทำ� ทุกอย่างให้เตม็ ท่ที ่ีสดุ ” การเสียสละตวั เองเพื่อส่วนรวม เป็นส่ิงทท่ี กุ คนควรมี “ผมวา่ คน สนพ. ถอื วา่ ทำ� งานหนกั นะ เพราะผมไดม้ โี อกาสไปปฏบิ ตั งิ านในลกั ษณะการทำ� secondment ทบี่ รษิ ทั เอกชนแหง่ หนงึ่ แลว้ เมอื่ มองกลบั มาทค่ี นของเรา ทำ� ใหร้ สู้ กึ ไดว้ า่ เรากท็ ำ� งานไมน่ อ้ ยไปกวา่ บรษิ ทั เอกชนเลย แตเ่ รอื่ งหนงึ่ ทอ่ี ยากฝากถงึ คอื ผมรวู้ า่ ทกุ คน ทำ� งานหนกั แลว้ และในบางทมี นั อาจจะมที อ้ บา้ ง แตผ่ มมองวา่ อยา่ งไรแลว้ เรากเ็ ปน็ หนว่ ยงานทม่ี คี วามสำ� คญั กบั ประชาชนคอ่ นขา้ งมาก บางสงิ่ ทเี่ ราทำ� ไปมนั กระทบโดยตรงตอ่ ประชาชนจรงิ ๆ เลยมองวา่ หากอะไรทเี่ ราทำ� เพอื่ ประเทศชาตไิ ด้ อยากใหท้ กุ คนเสยี สละเพอ่ื สว่ นรวม ตรงนีม้ ากกวา่ ” การทำ� หน้าท่ีของตวั เองใหด้ ีทีส่ ุด นับเป็นเป้าหมายในอนาคตอนั สำ� คัญ “อย่างท่ีบอกว่าตอนน้ีผมยังอยู่ในระดับคนท�ำงานท่ีเรียกว่ามดงาน ผมไมอ่ ยากแขง่ กบั ใคร แคอ่ ยากแขง่ กบั ตวั เอง ทำ� งานที่ไดร้ บั มอบหมาย ให้ดีที่สุดเท่าที่เราจะท�ำได้ ส่วนความก้าวหน้าในอาชีพน้ันเป็นเรื่องท่ี คงปลอ่ ยไปตามเวลา ค่อยๆ ไตเ่ ตา้ ไปเร่ือยๆ ไม่ได้ก�ำหนดเปา้ หมายวา่ อกี 5 ปี 10 ปี เราจะตอ้ งขน้ึ ไปอยู่ในจุดไหน ผมถอื วา่ ผมท�ำงานตรงน้ี อยา่ งมคี วามสขุ และไดเ้ หน็ ผลงานทเี่ ราทำ� มนั ไดอ้ อกไปสสู่ งั คมภายนอก” โดยแนวคดิ เหลา่ นขี้ อง ดร.ประเสรฐิ สว่ นหนงึ่ เปน็ แนวคดิ ทถ่ี กู ปลกู ฝงั มา เมอ่ื สมยั ทย่ี งั เปน็ นกั เรยี นทนุ วา่ “การทเี่ ราไดท้ นุ จากภาครฐั มาเปรยี บเสมอื น เราเอาภาษขี องประชาชนมาใช้ เมอื่ กลบั มากต็ อ้ งตอบแทนบญุ คณุ แผน่ ดนิ ” “ในตอนที่เข้ามาท�ำงานผมยังคงยึดคติพจน์ที่ว่าท�ำวันน้ี ให้ดีท่ีสุด โดยไม่ปล่อยเวลาให้สูญเปล่า เหมือนผมท�ำงานสู้กับ ตวั เอง ไม่ได้ไปแขง่ กบั ใคร แตม่ องวา่ ทำ� ตวั เองใหด้ ที สี่ ดุ เทา่ นนั้ พอ” ทงั้ หมดนค่ี อื แนวคดิ ของคนรนุ่ ใหม่ เรยี กไดว้ า่ เปน็ อกี หนงึ่ แบบอยา่ ง ที่ดีที่มีความโดดเด่นในเรื่องของการจัดสรรเวลาอย่างมีสัดส่วน ให้เวลา กบั การทำ� งานอยา่ งเตม็ ท่ี และใหเ้ วลากบั ตวั เองอยา่ งเตม็ ทด่ี ว้ ยเชน่ กนั และ สง่ิ สำ� คญั คอื ความทมุ่ เททง้ั หมดนที้ า่ นไดท้ ำ� เพอ่ื ประชาชน เพอ่ื ประเทศชาติ อย่างแท้จรงิ 14 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

A role model for work “I have quite little work experience, only a few years. I might not have enough opportunity to clearly see a role model. However, I think that everyone has his own strengths and weaknesses. For those whom I’ve worked with, in terms of ability and dedication, I’d say Dr. Twarath Sutabutr to come first. He is capable, visionary, and very dedicated to work that I can’t help to praise him. Another person whom I’ve worked with and is impressed with his acuteness and tactics is Former Deputy Director Dr. Prasert Sinsukprasert. In terms of work personality, the first person that comes to my mind is Deputy Director Petai. He is very understandable and thus working with him was very comfortable”. After seeing these good examples, Dr. Prasert would adopt to use with himself so that he can be a high quality person and a good role model to his junior colleagues. Working as a team makes us successfully overcome the obstacles. The most important thing in solving the problems is to talk and exchange ideas. “If there are things to be considered, I’ll first think about it alone. After the crystallizing some ideas, I then share my thoughts with my colleagues or team leader to identify defects or limitation. These problems arethengonethroughthebrainstorming processtofindappropriate solutions. My group works this way for example, We write our ideas on the board and explain it to the team members so that they can help identity the weak points of our ideas”. Every minute counts is my principle in life. Sacrifice yourself for the greater good is comes“Ffroormmeth, ethemportitnoci“pmleawkehictohdIahyavtheealbweasyt”s. aIdhhaevreedbteoesninccueltyivoautendg something everyone should do. wisit“htimtheiswcoanitcsefpotrsninocmeamny”.pWrimheanryIsgcrhoowoludpa,yIsf,eealstohuart swchheonolw’somrkointtgo, we have to manage time properly. When we were young, we must have a “I think that people at EPPO all work very hard. I had balance between work and rest. an opportunity to do a Secondment at a private company. When looking back, I feel that we don’t work any less hard “I draw a very clear line here in this matter. At work, I’m dedicated than them. A note that I’d like to leave for all is that I ibnriwngortkhiengw.oBruktbwahceknhIogmeet.hIosmpee,nIdlemt ygotimofeaallsthmeuwcohrkassapnodsstribylenowtittoh know everyone is working hard here and perhaps gets mtelyevfaismioinlys., Dlisutreinnginghotloidamyuss, icI ,griveeadtiinmge, otor dmoyinsgelfwthoateenvjoery Iwwaatcnhtintog discouraged sometimes. However, I think that our agency Lbreaaliscetkv, ewtohswatrteoDsrksr,.. PoAurtarsbberrerataienkmsticpmahenass,tihzwienesk issqhutooicuksldlpyeeannndjodeyvcearernystwminoginr.kuWtteohooefnuyrowbueer slgitf”oe. is very important to the people. The things we do have real tfaombiely,waonrdthywohuirlese. lSf.pIfewnedmtimaneagweithtimaell avpapluraobplreiattehliyn,gwseinwcillul kdninogwwwohrakt, impact on the people. With this, I’d like to say that whatever time we should do what while fulfilling the obligations of our duties. that we can do for the country, we should make some sacrifice for the greater good of the public”. “In fact, I’m a low energy person. When I work hard, I’ll lose a lot of erensetringgy acnodmmpleyteblrya.inWgheetsn tmireydp.eI’rllsothnearlebfoartetenryeeisdftuimll,eI’ltlotryretcohaursgeembyy recharged battery to do everything the best that I can”. Doing the best with my job is an important goal for the future. “As I said earlier, I’m still working in an entry level. I don’t want to compete with anyone but myself. I only want to do the jobs assigned to me the best that I can. For career progress, I will just let it be according to time, gradually climb up to higher positions. I don’t really set a goal where I want to be in 5 years or 10 years. I only want to work happily and see the results of my hard work out to the society”. This concept of Dr. Prasert was partly embedded in his thinking system when he was on scholarship that “being granted a government scholarship is like using taxes paid by the people. When we return to our homeland, we have to pay gratitude to our mother land”. “When I work here, I still hold on to the motto “make today the best” without letting time to go by uselessly. I work against myself, without competing with anyone else. I only want to do my best”. These are the thoughts of a new generation. It can be said that it is one of good examples, especially in terms of time management where time is balancedly allocated to both work and oneself. Importantly, the dedication for work is truly for the benefit of the people and the country. นโยบาย พลงั งาน 15 EPPO NEWS

ปิโตรเลียม กกาารรปรคับำ�ปรนงุ วหลณักเรกณาคฑ์า ณ โรงกลน่ั นำ�้ มนั เชอ้ื เพลงิ และค่าการตลาดน้ำ� มันเชอ้ื เพลงิ Revision of the Criteria for Calculating Ex-refinery Prices and Marketing Margins of Oil Products 16 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

ราคาขายปลกี นำ้� มนั เชอ้ื เพลงิ ประกอบข้ึนจากหลายสว่ น ไดแ้ ก่ เน้อื นำ้� มัน ภาษี กองทนุ และค่าการ ตลาด ส�ำหรับต่างจังหวัดจะมีค่าขนส่งน้�ำมันเช้ือเพลิงไปยังจังหวัดน้ันๆ ด้วย โดยองค์ประกอบที่มีการ เปลยี่ นแปลงบ่อยทีส่ ดุ คอื สว่ นทีเ่ ปน็ เนือ้ น�้ำมนั หรอื ราคา ณ โรงกล่ันนำ�้ มันเชือ้ เพลงิ เนื่องจากสะทอ้ นการ เปลยี่ นแปลงราคานำ้� มนั ในตลาดโลกซ่งึ มีความผันผวนตลอดเวลา นอกจากนี้ยังเปน็ สว่ นท่ีประชาชนทว่ั ไป มักมีความสับสนว่ามีท่ีมาอย่างไร สะท้อนราคาน้�ำมันตลาดโลกหรือไม่ มีความเป็นธรรมต่อทุกภาคส่วน หรือไม่ ซ่ึงตามข้อเท็จจริงการก�ำหนดราคา ณ โรงกลั่นของไทยในปัจจุบันค่อนข้างซับซ้อน โดยใช้ราคา น้ำ� มันอ้างองิ ราคากลางของตลาดภมู ิภาคเอเชยี (ตลาดสิงคโปร)์ บวกดว้ ยคา่ ใชจ้ ่ายต่างๆ จะท�ำให้ไดร้ าคา ณ โรงกลั่น ในลกั ษณะเทียบเคียงกบั การน�ำเขา้ น้�ำมนั จากตลาดภมู ภิ าคเอเชยี หรือ Import Parity อย่างไร กต็ าม โครงสรา้ งราคา ณ โรงกลนั่ มกี ารใชม้ าเปน็ เวลานาน องคป์ ระกอบท่ีใชค้ ำ� นวณหลายสว่ นไมไ่ ดม้ กี าร ปรับปรุงหรือมีท่ีมาไม่ชัดเจน อีกทั้งสถานการณ์การกลั่นน้�ำมันในประเทศได้เปล่ียนแปลงไปจึงควรมีการ ทบทวนให้มีความโปร่งใสและเหมาะสมกับสภาวะตลาดน้�ำมันในปัจจุบัน อีกองค์ประกอบหน่ึงท่ียังมีความ เขา้ ใจคลาดเคลอื่ นคอื คา่ การตลาดนำ้� มนั เชอ้ื เพลงิ ซงึ่ โดยทวั่ ไปจะเขา้ ใจวา่ เปน็ กำ� ไรของสถานบี รกิ ารนำ�้ มนั แต่ในความเปน็ จรงิ คา่ การตลาดคอื กำ� ไรขน้ั ตน้ ทยี่ งั ไมไ่ ดห้ กั คา่ ใชจ้ า่ ยตา่ งๆ เชน่ คา่ จา้ ง คา่ เชา่ ภาษี คา่ นำ�้ และคา่ ไฟ ฯลฯ ซง่ึ ความเขา้ ใจที่ไมถ่ กู ตอ้ งนส้ี ง่ ผลลบตอ่ ทกุ ภาคสว่ น อาทิ หากคา่ การตลาดตำ่� เกนิ ไปสถานี บริการน�้ำมนั จะไมส่ ามารถด�ำเนนิ ธรุ กิจได้ หรอื หากสูงเกนิ ไปจะเป็นภาระต่อผูบ้ ริโภค จงึ ควรมีการทบทวน ว่าค่าการตลาดที่ใช้อ้างอิงเหมาะสมกับสภาพการด�ำเนินธุรกิจสถานีบริการน้�ำมันในปัจจุบันหรือไม่ และท่ี เหมาะสมควรเป็นเท่าใด The retail price of oil products comprise of several components, i.e. the price of oil itself, taxes, contribution to the Oil Fund and the marketing margin. In the provinces, the price will also include the oil transportation cost to individual provinces. The component that most fluctuates is the price of oil, or the “ex-refinery price,” because it reflects changes in oil prices in the world market, which fluctuate all the time. In addition, this component seems to be confusing for the general public, causing doubts about how the price calculation is made, whether the price reflects prices in the world oil markets, or whether it is fair for all stakeholders. According to facts and figures, the present approach for determining ex-refinery prices is rather complicated, i.e. by using the standard oil price in the Asian market (Singapore market) as the reference price, plus related costs, resulting in the ex-refinery prices that can be compared with the prices of imported oil from the Asian market, or the so-called “Import Parity Price.” However, since the ex-refinery price structure had been used for a long time and several components used for the calculation had not been reviewed or had unclear rationale, coupled with the change in domestic oil refining situations from that in the past, it was deemed appropriate to review the price structure to be transparent and to suit the present oil market conditions. Another component of which the public understanding is still incorrect is the marketing margin of oil products. It has been widely understood that this is the profit gained by oil service stations. As a matter of fact, the marketing margin is the gross profit before relevant expenses, such as wage, rental, taxes, water and electricity bills, etc., are subtracted. This misunderstanding has caused adverse impact on all concerned. For example, if the marketing margin is too low, oil service stations will not be able to sustain their business; on the contrary, if it is too high, it will cause a burden on consumers. Therefore, a review should be made to see whether the reference marketing margin is suitable for the present operation of oil service station business, or not, and what should be an appropriate level of the marketing margin. นโยบาย พลงั งาน 17 EPPO NEWS

กระทรวงพลงั งาน โดยสำ� นกั งานนโยบายและแผนพลงั งาน (สนพ.) จงึ ไดศ้ กึ ษาปรบั ปรงุ โครงสรา้ งราคา ณ โรง กลน่ั นำ้� มนั เชอื้ เพลงิ เพอื่ ทบทวนใหม้ คี วามโปรง่ ใสและเหมาะสมสอดคลอ้ งกบั ภาวะตลาดนำ้� มนั ของประเทศในปจั จบุ นั รวมท้ังท�ำการทบทวนหลักเกณฑ์และศึกษาค่าการตลาดน้�ำมันเชื้อเพลิงท่ีเหมาะสมส�ำหรับการแข่งขันเสรีในธุรกิจ น�้ำมันเชอ้ื เพลิง โดย สนพ. ได้นำ� เสนอผลการศึกษาปรบั ปรงุ โครงสรา้ งราคา ณ โรงกลัน่ และค่าการตลาดนำ�้ มันเชื้อ เพลิงที่เหมาะสมต่อคณะกรรมการบริหารนโยบายพลังงาน (กบง.) และได้จัดการประชุมสื่อสารผลการศึกษากับผู้มี ส่วนได้ส่วนเสีย และเมื่อวันท่ี 20 เมษายน 2561 กบง. ได้มีมติเห็นชอบหลักเกณฑ์การค�ำนวณราคา ณ โรงกล่ัน น้�ำมันเช้ือเพลิง และเห็นชอบก�ำหนดค่าการตลาดน้�ำมันเช้ือเพลิงที่เหมาะสม โดยให้มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน 2561 เป็นต้นไป Consequently, the Ministry of Energy, via the Energy Policy and Planning Office (EPPO), had conducted a study and reviewed the ex-refinery price structure to ensure transparency and appropriateness for the present domestic oil market conditions. Also, the criteria were reviewed and the study was carried out to determine the marketing margin that would be reasonable for the free competition in the oil business. Sub- sequently, the result of the study and review was presented by EPPO to the Committee on Energy Policy Administration (CEPA) and a seminar was organized to communicate the study result to all stakeholders. Then, on 20 April 2018, the CEPA passed a resolution approving the criteria for calculating ex-refinery prices and the determination of appropriate marketing margins, with effectiveness as from 21 April 2018 onwards. 1. การปรับปรงุ หลกั เกณฑก์ ารค�ำนวณราคา 1. Revision of the Criteria for Calculating ณ โรงกลนั่ น�้ำมันเชอื้ เพลิง Ex-refinery Prices การกำ� หนดราคา ณ โรงกล่นั นำ�้ มันเชอ้ื เพลงิ ไดม้ ีการศึกษาหลายวธิ ี ดังนี้ Several methods for determining ex-refinery prices have been examined, namely: 1) วธิ ี Import Parity วิธีนี้เป็นการเทียบเคียงกับราคาน�ำเข้าน�้ำมันเช้ือเพลิง 1) Import Parity จากสิงคโปร์ เพราะราคาสิงคโปร์เป็นราคาท่ีสะท้อนราคา This method is the comparison with the price of imported oil น้�ำมันตลาดโลก โดยโรงกล่ันสิงคโปร์มีการผลิตเพ่ือส่งออก from Singapore because Singapore’s price reflects oil prices in the เปน็ สว่ นใหญ่ อกี ทงั้ มขี นาดใหญแ่ ละมปี ระสทิ ธภิ าพการผลติ world markets as oil production from Singapore refineries is mainly ท่ีสูงกว่าโรงกล่ันไทยจึงท�ำให้โรงกลั่นไทยต้องมีการปรับปรุง for export and their refining capacity is high, with higher refining ประสิทธิภาพขบวนการกล่ันเพ่ือให้สามารถแข่งขันได้ และ efficiency than that of Thai refineries; therefore, Thai refineries have เพอ่ื ไม่ใหโ้ รงกลนั่ ของไทยเสยี เปรยี บโรงกลนั่ สงิ คโปรซ์ งึ่ ตงั้ อยู่ to improve refining process efficiency to be competitive. Furthermore, บนเสน้ ทางการขนส่งทางทะเลหลักของภูมิภาคจึงต้องมกี าร in order that Thai refineries would not be at a disadvantage, when บวกค่าใช้จ่ายเก่ียวกับการขนส่งเข้าไปด้วย อาทิ ค่าขนส่ง compared with Singapore refineries which are located on the main นำ�้ มนั จากสงิ คโปรท์ ี่ไดร้ วมคา่ ประกนั ภยั และคา่ สญู เสยี นำ�้ มนั maritime transportation route in the region, the expenses related to เขา้ ไปดว้ ย และมคี า่ ปรบั คณุ ภาพนำ้� มนั และอณุ หภมู ิ รวมไป oil transportation, such as the cost of oil transportation from Singapore, ถึงค่าใช้จ่ายที่ไม่มีในสิงคโปร์ ได้แก่ ค่าส�ำรองน�้ำมันเพ่ือ inclusive of insurance premium, and the cost of oil loss-in-transit, ความมัน่ คง และค่าผสมเอทานอลและไบโอดีเซลเพื่อใหเ้ ปน็ have to be included in the price. Moreover, there are the costs of oil ไปตามมาตรฐานน้�ำมนั ของไทย quality treating and temperature adjustment, including the costs which are not applicable in Singapore, i.e. the cost of strategic oil reserve and the cost of ethanol and biodiesel blending to comply with Thailand’s oil quality standards. 18 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

2) วธิ ี Cost Plus 2) Cost Plus วิธีนี้เป็นการอิงต้นทุนการกล่ันท่ีได้รวมผล This method is the reference to the refining cost, inclusive ตอบแทนไว้แล้วในระดับท่ีเหมาะสม โดยค�ำนึงถึง of a reasonable rate of return, taking into consideration the ตน้ ทนุ ราคานำ้� มนั ดบิ ตน้ ทนุ การกลน่ั และตน้ ทนุ อน่ื ๆ cost of crude oil, refining cost and other costs according to the ตามสภาพเศรษฐกิจภายในประเทศ โดยมีแนวคิด domestic economic conditions. The concept is aimed to ท่ีต้องการสร้างความเป็นธรรมต่อโรงกลั่นและผู้ใช้ create fairness for both refineries and oil consumers, but a นำ้� มนั แตอ่ าจประสบปญั หาเกยี่ วกบั การกำ� หนดคา่ problem may still arise regarding the determination of a fair การกล่ันท่ีเป็นธรรมเพราะมีความแตกต่างของ refining margin because the refining costs pretty much vary ตน้ ทนุ การกลนั่ ของแตล่ ะโรงกลน่ั คอ่ นขา้ งมาก โดย from refinery to refinery. The information about the refining ข้อมูลค่าการกล่ันน้�ำมันของโรงกลั่นถือเป็นปัจจัย margin of individual refineries is, therefore, an important factor ส�ำคัญในการพิจารณาซึ่งต้องใช้ข้อมูลจ�ำนวนมาก for consideration. Huge and up-to-date information in this และทันสมัย โดยข้อมูลน้ีหาได้ยากเพราะต้องขอ regard will be required, but such information is hard to obtain จากโรงกล่ันน�้ำมันโดยเฉพาะสัดส่วนมูลค่าของ because it must be requested from oil refineries, especially the ผลติ ภณั ฑ์ปโิ ตรเลียมที่ใชใ้ นการจัดสรรคา่ การกลน่ั information about the proportion of the value of petroleum ตามผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียมซึ่งข้ึนอยู่กับราคาน้�ำมัน products used for refining margin allocation by product type, สำ� เรจ็ รปู และปรมิ าณผลติ ภณั ฑท์ กี่ ลน่ั ไดซ้ งึ่ แปรผนั which depends on the prices of refined products and the volume ค่อนข้างมากและรวดเร็ว รวมท้ังราคาน�้ำมันดิบ of products derived from the refining process, which vary ณ โรงกลั่น ท่ีต้องอา้ งองิ กบั ราคาน�ำเข้าน้ำ� มันจาก pretty much and rapidly. In addition, the price of ex-refinery สิงคโปรจ์ งึ อาจไมส่ ะทอ้ นต้นทนุ ตามแนวคิดน้ี crude oil, using the price of imported oil from Singapore as 3) วิธอี งิ ราคาขายส่งเฉลี่ยของโรงกลน่ั reference, may not be able to reflect the costs according to วิธีน้ีเป็นการให้โรงกลั่นแต่ละแห่งรายงาน the concept of this method. ราคาท่ีขายส่งน�้ำมันให้กับลูกค้าแต่ละวันมาให้ 3) Reference to the average wholesale price of the สนพ. ในลักษณะการขอความร่วมมือ วิธีนี้มีข้อดี refineries คือไม่ต้องมีการค�ำนวณค่าพรีเมียมซ่ึงสะดวกและ This method requires cooperation from each refinery to ลดข้อโต้แย้งจากการค�ำนวณค่าพรีเมียม ภายใต้ report the wholesale price of oil delivered to its customers each ภาวการณ์แข่งขันสูงราคาขายส่งของโรงกล่ันจะ day to EPPO. The advantages of this method are the following: สะท้อนต้นทุนที่แท้จริงของโรงกล่ันไทย และราคา there is no need to calculate the premium, which makes it ขายสง่ ของโรงกล่นั จะองิ ราคาโรงกลั่นสงิ คโปรซ์ ง่ึ มี convenient and reduces disputes resulting from the premium ต้นทุนต่�ำกว่าไทย ส�ำหรับข้อเสียคือราคาขายส่งท่ี calculation; under highly competitive market conditions, the โรงกลั่นส่งมาไม่ชัดเจนว่ามีที่มาอย่างไรและยากท่ี wholesale prices will reflect the actual costs of Thai refineries จะตรวจสอบความถกู ตอ้ ง โรงกลนั่ ของไทยยงั มกี าร and their wholesale prices will be based on the price of แขง่ ขนั ไมส่ งู พอทจ่ี ะมน่ั ใจไดว้ า่ ไมม่ ผี มู้ อี ำ� นาจเหนอื Singapore refineries of which the cost is lower than that of Thai ตลาดท่ีจะมีอิทธิพลต่อการก�ำหนดราคา โรงกล่ัน refineries. As for the disadvantages, the sources which the บางแห่งขายน�้ำมันให้บริษัทในเครือจึงอาจมีการ wholesale price submitted by each refinery is based on are อุดหนุนราคากัน และโรงกล่ันไม่ยินดีจะรายงาน unclear and hence making it difficult to check the validity; ราคาขายให้แก่ทางราชการเพราะเป็นความลับ competition among Thai refineries is still not high enough to ทางการค้าหากใช้มาตรการบังคับก็จะเป็นการขัด ensure that no one will have market dominance which can กับนโยบายการค้าเสรี influence the price determination; certain refineries sell oil to their subsidiaries and hence price subsidization may arise; and the refineries are not willing to report their selling prices to the government as such information is their trade secret - if a mandatory measure is enforced in this regard, it will conflict with the free trade policy. นโยบาย พลังงาน 19 EPPO NEWS

4) วิธีองิ ราคาสง่ ออกของโรงกล่ันไทย 4) Reference to the export price ปัจจุบันโรงกลั่นของไทยมีก�ำลังการกลั่นสูงกว่าความต้องการใช้ใน of Thai refineries ประเทศจึงมีการส่งออกน�้ำมันท้ังทางเรือและทางบก โดยชนิดและคุณภาพ น้�ำมันท่ีส่งออกแตกต่างไปจากท่ีขายในประเทศ การก�ำหนดราคาด้วยวิธีน้ีมี Presently, the refining capacity ข้อสังเกตคือราคาส่งออกท่ีรายงานโดยภาครัฐ (กรมธุรกิจพลังงานและกรม of Thai refineries is in excess of the ศลุ กากร) คอ่ นขา้ งลา่ ชา้ เพราะตอ้ งรวบรวม ตรวจสอบ และวเิ คราะห์ โดยเปน็ domestic demand, resulting in oil export ราคาเฉล่ียรายเดือนจึงไม่เหมาะท่ีจะใช้อ้างอิง หากจะใช้วิธีนี้ในการก�ำหนด both by sea and by land. The types ราคาจะต้องมีการสร้างระบบจัดเก็บและรายงานข้อมูลรายวันซึ่งอาจยุ่งยาก and qualities of exported oil differ from และต้องขอให้ผู้ส่งออกรายงานโดยสมัครใจและอาจมีปัญหาความไม่ชัดเจน those distributed domestically. One และครบถ้วนของข้อมูล จากความแตกต่างระหว่างชนิดและคุณภาพของ observation on price determination นำ�้ มนั ทส่ี ง่ ออกกบั นำ�้ มนั ท่ีใชใ้ นประเทศทำ� ใหก้ ารกำ� หนดราคาดว้ ยวธิ นี ตี้ อ้ งมี using this method is that the export การรวมคา่ ปรบั คณุ ภาพเพม่ิ เขา้ ไปในราคาสง่ ออกดว้ ย ปรมิ าณนำ้� มนั สง่ ออก price reported by government agencies มคี วามไมส่ มำ่� เสมอโดยเฉพาะการสง่ ออกทางเรอื จงึ ทำ� ใหบ้ างชว่ งขาดขอ้ มลู (the Department of Energy Business น�้ำมนั บางชนดิ ที่ใชใ้ นประเทศ เชน่ น�้ำมนั เตา 600 และแก๊สโซฮอล์แทบทกุ and the Customs Department) is rather เกรด ไม่มกี ารส่งออกท�ำใหไ้ ม่มีราคาอ้างอิง ราคาสง่ ออกทางรถบรรทุกจะมี outdated because it will take a lot of การบวกคา่ ขนสง่ ซงึ่ อาจไมม่ ขี อ้ มลู คา่ ขนสง่ ใหห้ กั ลบออก และปรมิ าณการสง่ time to compile, verify and analyze the ออกเป็นเพียงส่วนน้อยของก�ำลังการผลิตราคาส่งออกจึงไม่ได้สะท้อนต้นทุน data and it is a monthly average price, ทั้งหมดของโรงกลั่น และโดยปกติโรงกล่ันจะไม่ส่งออกถ้าสามารถขายใน which is not suitable to be used as ประเทศได้เน่ืองจากตอ้ งใหส้ ่วนลดในอัตราสงู แกผ่ ู้ซ้ือ การใช้ราคาส่งออกมา reference. If this method is to be used กำ� หนดราคา ณ โรงกลน่ั อาจทำ� ให้โรงกลนั่ ลดปรมิ าณการกล่ันลงเพอื่ จ�ำกดั for price determination, a system must การส่งออกจึงอาจจะส่งผลต่อต้นทุนต่อหน่วยของโรงกล่ันและท�ำให้ราคา be established for daily data collection น�้ำมนั ในประเทศสูงขึ้น and reporting, which may be troublesome 5) วิธีตามแนวทางของสภาปฏริ ปู แห่งชาติ (สปช.) and which will need reports from วธิ นี เ้ี ปน็ การใชร้ าคาประกาศ (posted price) ของโรงกลนั่ ในการกำ� หนด exporters, on a voluntary basis, and ราคา ณ โรงกลั่น ซ่ึงเสนอโดยสภาปฏิรูปแห่งชาติ (สปช.) โดยให้โรงกลั่น problems may arise about the lack of รายงานราคาเปน็ รายวนั ให้ สนพ. ในลักษณะการขอความร่วมมอื และ สนพ. clarity and incompleteness of the data. นำ� มาเฉลย่ี และประกาศทกุ วนั โดย สปช. เหน็ วา่ ไมน่ า่ จะเปน็ ปญั หาเนอ่ื งจาก Due to the difference in terms of types โรงกลั่นมีการประกาศราคาเหล่าน้ีให้ลูกค้าทราบอยู่แล้ว อีกทั้งราคานี้ก็มิใช่ and qualities between exported oil and ราคาขายส่งจริงเป็นเพียงราคาอ้างอิงเพราะยังไม่ได้มีการรวมส่วนลดของ domestically distributed oil, the price ลูกค้าแต่ละราย และ สนพ. สามารถติดตามการเคลื่อนไหวของราคาเพ่ือดู determination using this method must ความเหมาะสมและเทียบเคียงกับราคาเฉล่ียของ Platts (Mean of Platts, include the oil quality treating cost in Singapore หรอื MOPS) ได้ตลอดเวลา ขอ้ ดขี องวธิ ีน้คี อื ไม่ต้องมาค�ำนวณ ค่าพรีเมียมและเป็นราคาที่สะท้อนต้นทุนของโรงกล่ันไทย แต่มีข้อควรระวัง คอื โรงกลนั่ อาจมกี ารประกาศราคาสงู กวา่ ทค่ี วรจะเปน็ อยา่ งไรกต็ าม หากโรง กลั่นของไทยมีการแข่งขันท่ีสูงพอก็จะท�ำให้ราคาประกาศของโรงกล่ันอยู่ใน ระดับท่ีสะท้อนการแข่งขันที่แท้จริงได้ ซ่ึงวิธีน้ีก็เป็นวิธีที่ดีและคล้ายคลึงกับ การก�ำหนดราคา ณ โรงกลนั่ โดยใชร้ าคาขายสง่ เฉลย่ี จากการศึกษาพบว่าวิธีการก�ำหนดราคา ณ โรงกล่ันน้�ำมัน โดยอิง Import Parity ยังคงเป็นวิธีท่ีเหมาะสมเมื่อเทียบกับวิธีการอ่ืนๆ เพราะเป็น ราคาที่สะท้อนการแข่งขันในตลาดค้าน้�ำมันในภูมิภาค เป็นราคาท่ีมีความ โปร่งใสและเป็นที่ยอมรับของผู้ผลิตและผู้ค้าน้�ำมันในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิก โดยทั่วไป ในขณะเดียวกันก็ส่งเสริมให้ผู้ผลิตด�ำเนินการผลิตอย่างมี ประสิทธิภาพและแข่งขันได้กับตลาดโลก ซ่ึงในที่นี้คือโรงกลั่นสิงคโปร์ซึ่งถือ ไดว้ า่ เปน็ โรงกลั่นทม่ี มี าตรฐานสูงและมตี ้นทนุ ตำ�่ 20 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

the export price. Furthermore, the volume of oil export is not consistent, particularly the export by sea, thus causing the lack of data of some periods of time. As there is no export of certain types of oil consumed within the country, e.g. fuel oil 600 and almost all grades of gasohol, there will be no reference price. The price of oil export via oil-tanker trucks will include the transportation cost, of which the information may not be available for subtraction from the price. Also, as the export volume is rather small when compared with the production capacity, the export price does not reflect all costs of the refineries, and normally the refineries will not export oil if it can be sold domestically because a high price deduction must be offered to buyers. As a result, the application of the export price to the determination of ex-refinery prices may cause the refineries to reduce the refining volume in order to cap the export, which may affect the cost per unit of the refineries and hence causing a higher domestic oil price. 5) The method pursuant to the approach of the National Reform Council (NRC) This method, proposed by the NRC, will use the posted prices of refineries in determining the ex-refinery prices. Cooperation will be requested from the refineries to report their prices, on a daily basis, to EPPO and the latter will average the prices for daily announcement. In the NRC’s views, this method should create no problem because the prices are regularly announced by the refineries to inform their customers. Moreover, the announced prices are not their actual wholesale prices but merely reference prices because price deduction for each customer has not yet been taken into account. Also, EPPO can always keep track of the price movement to ensure appropriateness when compared with the Mean of Platts, Singapore (MOPS) prices. The advantages of this method are that there is no need to calculate the premium and the prices reflect the costs of Thai refineries, but a caution is that the prices announced by the refineries may be higher than what they should be. However, if competition among Thai refineries is high enough, the prices announced by the refineries will be able to reflect the actual state of competition. Therefore, this method is a good one and is similar to the ex-refinery price determination based on the average wholesale price. According to the study, the ex-refinery price determination using the Import Parity method is still considered appropriate, when compared with the other methods, because the price reflects competition in the regional oil market, and it is transparent and is generally accepted by oil producers and traders in the Asia-Pacific region. At the same time, this method will encourage the producers to operate their business efficiently to be competitive in the world market, which, in this context, refers to Singapore refineries, of which the standards are high while the costs are low. นโยบาย พลังงาน 21 EPPO NEWS

ราคา FOB การปรับปรุงหลักเกณฑก์ ารคำ� นวณราคา ณ โรงกล่นั น้�ำมนั เชอ้ื เพลิง FOB price Revision of the Criteria for Calculating Ex-refinery Prices หนว่ ย: เหรยี ญสหรฐั ฯ ตอ่ บารเ์ รล / Unit: US$/barrel ใ-B-ชaดเร้บsาเี eซนคdลซาoเนิ MฉnลMOtยี่hPOถeSPว่ wSงEeนUEiำ�้gRUหhOtRนeกOัd4 2a3 v Dวe iนัGreaยsageอ้selนo:plหMinrลiOecงั:ePMโfSoดOrยEPtอUhSา้eRงEOpอUaงิ 4sRtOtw3o days, with reference to: คา่ ขนสง่ นำ้� มนั เชอื้ เพลงิ จากสงิ คโปรม์ ายงั ไทย (อา้ งองิ ใawโดชnitย้dhAใหtFthhRค้eeา่Atsขrhaนขinpสอspง่งpiทเnoรgาrอื tงacขเtรoนioอืsาntสดfงิcrคoLomโRsปt1รSis-์ iแศncลgรaะรีalคcาpuชo�ำlานraetวetณdoTอhSueัตnriรdrAaาeFcคrhRา่aaขAlนoonสfg่ง-aใtนneแrLmบRบc1hlotaanrntgekretearrgimsreacephmpaelritneetdr, อตั รา Worldscale) sOtoilrtaragnesapnodrtasthioipnmceonsttsfreormvicSeisn)gapore to Thailand คา่ ประกนั ภยั 0อ.ตั 0ร8า4ร%อ้ ยoลfะth0e.0C8&4Fของ C&F v Insurance cost 0อ.ตั 3ร%ารoอ้ fยtลheะ 0C.I3Fขoอf งoiCl IF ของนำ�้ มนั คา่ สญู เสยี นำ�้ มนั ระหวา่ งการขนสง่ Oil loss-in-transit cost ค่าเสียเวลาเรอื Tยoกเeลnกิ tทireงั้ lหyมcดancel Demurrage charge คา่ ปรบั คณุ ภาพนำ�้ มนั -- เดเบบเี ซนนลซซนนิิ ให99ย้15ก==เล20กิ ..2466D$$ie//BBseBBlLL: toGGcaaassonoclliinenele 9951 == 20..4266 $$//BBBBLL Oil quality treating cost - คา่ ใชจ้ า่ ยส�ำรองน�ำ้ มันเพ่ือความมน่ั คง 00..6688 $$//BBBBLL ((cสrำ� uรdอeงนoiำ�้lมreนั sดeบิrvทeรี่ aอ้ tย6ล%ะ )6) Strategic oil reserve cost คา่ บรกิ ารอนื่ ๆ (คา่ ใชจ้ า่ ยคลงั และคา่ ลำ� เลยี ง) คา่ ขนสง่ นำ้� มนั ทางทอ่ จากศรรี าชา-กรงุ เทพฯ ตามจรงิ 1 Other service costs (depot cost and (A0c.7tu7al$o/BilBtrLanหsรpอื oปrtรaะtiมoาnณco0s.t1v5ia฿/pLip)eline from Sriracha to Bangkok1 lightering cost) (0.77 $/BBL or about 0.15 ฿/L) คา่ ปรบั อณุ หภมู เิ ปน็ 86 oF 86 oF - เบนซนิ 9951 == 00..99881104 GGaassoolliinnee 9951 == 00..99881104 Temperature adjustment to - เบนซนิ -- เดตเี าซ ล = = 0 .09.899867 0 F uDeileoseill == 00.9.9889760 v คา่ ใชจ้ า่ ยการผสมเอทานอลและไบโอดเี ซล -- Drสeว่imfนfeตorา่veงenรdcะeหfrวobา่ meงtมwbลู eaคesา่ neนำt้�ghมaeนัsvอoalงinคlueป์ eระoกfอbบaทseเ่ี ตgมิ aลsงoไlปineแลcะoนmำ� อpอoกnจeาnกtsนำ้�aมdนัdeเบdนtซoนิ aพnนื้dฐtาhนose Ethanol and biodiesel blending cost -- Tใหoเ้ sปeน็ tศaนูt ยzeจ์ rนoกuวnา่ tผilคู้ trา้ aจdะeสrง่sขsอ้ uมbลูmมitาdยaนื tยaนั to confirm 1 Rอตัatรeาsคoา่ ขf นoiสl ง่trนa�้ำnมspันoทrtาaงtทioอ่ nจcาoกsศtรvีรiาaชpาi-pลeำ�liลneูกกfrาomไตSรมrirาaสcทhี่a2toปีL2a5m61Luk Ka (district in Bangkok), Quarter 2/2018 22 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

การค�ำนวณราคา ณ โรงกลั่นน้�ำมนั เช้อื เพลิง นำ้� มนั แกส๊ โซฮอล์ 95 = (1-X1) ของ [ราคาเบนซนิ ออกเทน 95 + (Y1 $/BBL x อตั ราแลกเปลยี่ น / 158.984)] + (X1) ของราคาเอทานอล นำ�้ มนั แกส๊ โซฮอล์ 91 = (1-X2) ของ [ราคาเบนซนิ ออกเทน 91 + (Y2 $/BBL x อตั ราแลกเปลย่ี น / 158.984)] + (X2) ของราคาเอทานอล นำ้� มนั แกส๊ โซฮอล์ E20 = (1-X3) ของ [ราคาเบนซนิ ออกเทน 95 + (Y3 $/BBL x อตั ราแลกเปลยี่ น / 158.984)] + (X3) ของราคาเอทานอล น�้ำมันแกส๊ โซฮอล์ E85 = (1-X4) ของราคาเบนซินออกเทน 95 + (X4) ของราคาเอทานอล โดยท ี่ X = รอ้ ยละโดยปรมิ าตรเอทานอลแปลงสภาพอตั ราตำ่� ทผ่ี ลติ เปน็ นำ้� มนั แกส๊ โซฮอล ตามประกาศกรมธรุ กจิ พลงั งาน Y = สว่ นตา่ งระหวา่ งมลู คา่ นำ�้ มนั องคป์ ระกอบทเี่ ตมิ ลงในนำ�้ มนั เบนซนิ พนื้ ฐานและมลู คา่ นำ�้ มนั องคป์ ระกอบทน่ี ำ� ออก จากนำ้� มนั เบนซินพนื้ ฐาน ซ่ึงเมอ่ื น�ำไปผสมกบั เอทานอลแปลงสภาพแล้วจะไดน้ ำ้� มันแกส๊ โซฮอล์ท่ีมีคณุ ภาพ ตามทก่ี ฎหมายก�ำหนด นำ�้ มนั ดเี ซลหมนุ เรว็ อา้ งองิ ราคากลางของตลาดภมู ภิ าคเอเชยี = (MOPS Gasoil 50 ppm + พรเี มยี ม) ที่ 60oF x อตั ราแลกเปลยี่ น /158.984 นำ้� มนั เตา 600 (2%S) Fโ ดOยท60่ี 0FO( 2%18S0)t(2 % )t == [(FO 180 (2%)t x 0.836) + MOPS Gasoil 50 ppm) x 0.164] x อัตราแลกเปลยี่ น x 0.9896 /158.984 ราคา FO 180 (2%) ณ วันท่ี t โดยค�ำนวณจาก 2 คูณด้วยราคา FO 180 (2%) ณ วนั ท่ี t-1 บวกด้วยราคา FO 180 (2%) ณ วันท่ี t-2 แลว้ หารดว้ ย 3 FO 180 (2%) = ค�ำนวณจากราคาน�ำ้ มันเตาชนดิ FO 180 CST 2.0% (อา้ งอิงราคากลางของตลาดภูมภิ าคเอเชีย) ที่ต�่ำสดุ บวกดว้ ยราคาทสี่ ูงสุดในวนั น้ันๆ แลว้ หารด้วย 13.1784 น�้ำมนั เตา 1500 (2%S) โFดOยท15่ี 0F0O (21%80S)(t2% )t == FO 180 (2%)t x อัตราแลกเปล่ยี น x 0.9896 /158.984 ราคา FO 180 (2%) ณ วันท่ี t โดยคำ� นวณจาก 2 คณู ด้วยราคา FO 180 (2%) ณ วนั ที่ t-1 บวกด้วยราคา FO 180 (2%) ณ วันที่ t-2 แล้วหารดว้ ย 3 v FO 180 (2%) = คำ� นวณจากราคานำ้� มนั เตาชนดิ FO 180 CST 2.0% (อา้ งองิ ราคากลางของตลาดภมู ภิ าคเอเชยี ) ทตี่ ำ่� สดุ บวกดว้ ย ราคาทส่ี งู สุดในวนั นัน้ ๆ แล้วหารดว้ ย 13.1784 Calculation of Ex-refinery Pricest Gasohol 95 = (1-X1) of [Gasoline Octane 95 Price + (Y1 $/BBL x FX Rate / 158.984)] + (X1) of Ethanol Price Gasohol 91 = (1-X2) of [Gasoline Octane 91 Price + (Y2 $/BBL x FX Rate / 158.984)] + (X2) of Ethanol Price Gasohol E20 = (1-X3) of [Gasoline Octane 95 Price + (Y3 $/BBL x FX Rate / 158.984)] + (X3) of Ethanol Price Gasohol E85 = (1-X4) of Gasoline Octane 95 Price + (X4) of Ethanol Price Whereby X = % by volume of lower ratio denatured ethanol used for gasohol production, pursuant to the announcement of the Department of Energy Business Y = Difference between the value of base gasoline components added to base gasoline and the value of base gasoline components removed from base gasoline, which will be blended with denatured ethanol to yield gasohol with the quality specified by law High Speed Diesel, with reference to the Asian market standard price = (MOPS Gasoil 50 ppm + Premium) at 60oF x FX rate /158.984 Fuel Oil 600 (2%S) FO 600 (2%S)t = [(FO 180 (2%)t x 0.836) + MOPS Gasoil 50 ppm) x 0.164] x FX rate x 0.9896 /158.984 Whereby: FO 180 (2%)t = FO 180 (2%) price at Date t, calculated from 2 multiplied by price at Date t-1, plus FO 180 (2%) price at Date t-2, then divided by 3 FO 180 (2%) = Calculated from the lowest price of FO 180 CST 2.0% (with reference to the standard price of the Asian market), plus the highest price on that given day, then divided by 13.1784 Fuel Oil 1500 (2%S) FO 1500 (2%S)t = FO 180 (2%)t x FX rate x 0.9896 /158.984 Whereby: FO 180 (2%)t = FO 180 (2%) price at Date t, calculated from 2 multiplied by FO 180 (2%) price at Date t-1, plus FO 180 (2%) price at Date t-2, then divided by 3 FO 180 (2%) = Calculated from the lowest price of FO 180 CST 2.0% (with reference to the standard price of the Asian market), plus the highest price on that given day, then divided by 13.1784 นโยบาย พลงั งาน 23 EPPO NEWS

2. การปรบั ปรงุ หลกั เกณฑก์ ารคำ� นวณคา่ การตลาดนำ�้ มนั เชอื้ เพลงิ รายการ Item ผReลvกieาwรปOรutบั cปomรงุe เหตุผล Rationale (1) คา่ ใชจ้ า่ ยดำ� เนนิ การของสถานบี รกิ ารนำ�้ มนั 0.89 (1) Operating Cost of Oil Service Stations ค่าขนสง่ Transportation cost 0.09 เOvปicilน็ intคriatา่ ineขssนpสoง่rtนa้�ำtiมoันnจcาoกsคt ลfrังoมmายaงั dสeถpาoนtบี toรกิ sาeรrใvนicเeขตstกaรtงุioเทnsพiฯn Bแลanะปgkรoิมkณaฑnลd its -Wคา่ คaจ่าg้าจeงา้แaงลnWะdคaoา่ gfใfชeic้จeา่ eยxสp�ำeนnกั sงeาsน, dแivบid่งeไดd้ดinงั tนoี้: 0.58 ปรับเพิ่มค่าเช่าท่ีดินร้อยละ 13.06 ตามราคาประเมินที่ดินในเขตกรุงเทพฯ และ - ค่าประกันภัย Insurance 0.3632 ปริมณฑล (นนทบุรี, ปทุมธานี, สมุทรปราการ) (อ้างอิงจากบัญชีก�ำหนดราคา --- คคค่า่่าาทเธชร�ำา่รบทมัญดี่เนชินียแี Lมลaบะnคัตdา่รสlเeคอaรบsดบeติ ญั Cชrี eAdcictocuanrdtinfeges 000...100450064033 ประเมินทุนทรพั ยท์ ่ดี ินรอบบัญชีปี พ.ศ. 2559 - 2562) fees and audit fees 0.0171 Land lease is adjusted, with an increase of 13.06% according to the cost estimate of land in Bangkok and its vicinities (Nonthaburi, Pathum Thani, Samut Prakan) (based on the List of Cost Estimate of Land Capital for use during the accounting period 2016-2019) คา่ สาธารณปู โภค Utilities expense 0.14 คงตามผลการศกึ ษาปี 2556 2013 study result still applied Tภaาxษeีแsลaะnคd่าซmอ่ aมinบt�ำeรnงุance cost 0.08 คงตามผลการศกึ ษาปี 2556 2013 study result still applied ((22)) Oค่าpใeชraจ้ t่าinยgด�ำCเoนsนิ tกuาnรdขeอrงAมrti.c7le 7 0.47 คW่าaจg้าeงแaลnะdสwวัสeดlfaิกrาeรaแnลdะคoา่ ffใiชce้จา่ eยxสpำ�eนnักseงsาน 0.17 ปทacร่ีเพcบั oิม่เพrสdม่ิiงู nเขgนน้ึ อื่toงAจtdhาjueกsตitnอ้ecงdrอeuาapศswยัeaบinrคุ dลosาffaกicsรeทpeม่ีexrคี spวoeาnnมnsเeeชlsย่ี wวiชthาญexแpลeะrตtiาsมeคaา่ rใeชจr้ eา่ qยuสirำ� eนdกั aงาnนd คInา่ sปuรraะnกcนั eภaยั nแdละoคilา่ dใeชp้จoา่ tยcคoลsงั tน�ำ้ มนั 0.17 คงตามผลการศึกษาปี 2556 2013 study result still applied คา่ ใช้จ่ายฝึกอบรม Training cost 0.01 คงตามผลการศึกษาปี 2556 2013 study result still applied Mค่าaสn�ำdรaอtoงนry�้ำoมiนัl rเeชsอ้ื eเrพvลeิงตามกฎหมาย 0.12 ปAtradรบัdjueลsrดtseใ,dหi.ใ้deกo.ลwa้เbnคowยี uaงtกrd3ับs%ปtรoมิ bาeณcนlo�้ำsมeนั tทoผี่ th้คู e้าฯacสtu�ำaรlอoงiจl rรeงิ sทeปี่ rvรeะมleาvณelรo้อfยAลrะtic3le 7 oil 0.49 (3) คา่ ลงทนุ สถานบี รกิ าร2 Stations2 (3) Investment Cost in Service คา่ ลงทุนสถานีบริการ (รวม discount rate 0.49 ปลbeงรทับ2ุนค2ท่าmลีร่ งอ้ilทlยioนุลnสะBถ8aานIhntีบvpรeeิกsrtาmsรtเeaพntิม่itoเcnปo,็นswti2tihn2tshลeeา้rvนinicบteeาrทsntตaalอ่tirสoaถntesานoisีf แraeลdtะjuuใrsหnt้ผe(dIลRตuRอp)บwaแatทr8dน%sก, าtoร (แinลcว้ l)usInivveesotfmtehentdcisocsot uinntsreartveic)e stations v คMา่ aกrkาeรtตinลgาดM=ar(g1in) += ((21)) ++ ((32)) + (3) 1.85 2 3Bตร8ะaาย2มs,ะeส5เdมว0ล0oมาnตlโitฐิคtrheารeนsง/กดfmoาังloรlนonี้2wtขh0inน(gปา8ดี,5aส%อsถsตั )uา;รmนfาaดบีpcอtรiilิกoiกtynาเบรsli:้ียf4es5Mse0prLv,a0Rinc0:e0ร2อ้s0ลtยaิตyลtรieะoตan6่อrs.cเ3;ดa5iอืpn,นatพec,rนื้ietเyงทs:ินtส่ี 4ลrถa5งาt0ทeน,:0ุนีบM0ร20กิL2Rาlitรลr6ใeา้น.sน3เ/ขบ5m%ตาoทก;nร,tshงุ eย;เrทอvinดพicvขฯeeาssยแttmเลaฉะteiลปon่ยีnรtโิมcดloaณยcpปฑaittรaลiะol,:มn2ผ:า2ลณBตma3อni8lgบli2koแo,nท5k0นBa0กanhาลdtริต;ลiteรงsตsทvtอ่ iนุimcเรดianอ้ือtiยetนieลds(ะaร;้อ8vIReยrลRaะ:ge88%5s)a.,les: 24 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

เมื่อทบทวนแล้วจะได้ว่า คา่ ใช้จ่ายดำ� เนนิ การของสถานีบริการน้�ำมันเท่ากับ 0.89 บาทตอ่ ลติ ร ค่าใชจ้ ่ายดำ� เนนิ การของ ม.7 เทา่ กับ 0.47 บาทต่อลิตร และค่าลงทุนสถานบี ริการเท่ากบั 0.49 บาทต่อลติ ร ดงั นนั้ ค่าการตลาดน�้ำมนั เชอ้ื เพลิงที่เหมาะสมจะอยทู่ ี่ 1.85 บาทตอ่ ลิตร ทั้งนี้ จะมีการทบทวนหลักเกณฑก์ ารคำ� นวณค่าการตลาดนำ�้ มนั ทุกๆ 4 ปี ตามการเปล่ียนแปลงราคา ประเมินท่ีดินของส�ำนักประเมินราคาทรัพย์สิน กรมธนารักษ์ กระทรวงการคลัง โดยมีค่าการ ตลาดทเี่ หมาะสมแยกเปน็ รายผลิตภณั ฑ์ ดงั นี้ The following are derived from the review: the operating cost of oil service stations is equal to 0.89 Baht/litre; the operating cost under Article 7, 0.47 Baht/litre; and the investment cost in service stations, 0.49 Baht/litre. As a result, the appropriate marketing margin of oil products will be at 1.85 Baht/litre. In this regard, a review of the criteria for calculating the marketing margin of oil products will be made every four years, pursuant to the review of the cost estimate of land by the Property Appraisal Office of the Treasury Department, Ministry of Finance. The appropriate marketing margin of each oil product is shown in the following: ชนิด Type % ส%ดั สo่วf Dนiกstาriรbจutำ� ioหnน3 ่าย3 คา่ การตลาด (บาทตอ่ ลิตร) เบนซิน 95 Gasoline 95 1.39 Marketing Margin (Baht/litre) แกส๊ โซฮอล 91 E10 Gasohol 91 E10 12.00 2.30 1.85 แก๊สโซฮอล 91 E10 Gasohol 95 E10 12.09 1.85 2.00 แกส๊ โซฮอล E20 Gasohol E20 5.88 3.50 1.80 แก๊สโซฮอล E85 Gasohol E85 1.18 1.85 แก๊สโซฮอล E85 Diesel 67.45 ค่าการตลาดเฉลยี่ Average Marketing Margin 3 Cคa�ำนlcวuณlaจteาdกปfroรมิmาtณheกาaรvจeำ� rหagนeา่ ยdเisฉtลriยี่bปutี i2o5n6v0olume in 2017 ผลจากการปรับปรุงหลักเกณฑ์การค�ำนวณราคา ณ โรงกล่ันน�้ำมันเช้ือเพลิง และค่าการ ตลาดนำ�้ มนั เชอ้ื เพลงิ จะทำ� ใหร้ าคา ณ โรงกลน่ั ปรบั ลดลงและคา่ การตลาดนำ้� มนั ปรบั เพม่ิ ขน้ึ ซง่ึ จะทำ� ใหโ้ ครงสรา้ งราคานำ�้ มนั สะทอ้ นตน้ ทนุ ทแี่ ทจ้ รงิ มากขนึ้ เหมาะสมกบั สภาวะตลาดในปจั จบุ นั มคี วามโปรง่ ใสและเปน็ ธรรมต่อทุกภาคสว่ นและเกิดประสิทธภิ าพต่อระบบเศรษฐกิจในภาพรวม The outcome of the revision of the criteria for calculating ex-refinery prices and marketing margin of oil products will result in the decrease in ex-refinery prices and the increase in the marketing margins. Consequently, the oil price structure will better reflect the actual costs and will suit the present market conditions, with transparency and fairness for all stakeholders, and hence enhancing efficiency of the economic system as a whole. นโยบาย พลงั งาน 25 EPPO NEWS

กลไกราคาก๊าซ LPGLPG Pricing Mechanism ในช่วงปี 2561 ท่ีผ่านมา ราคาขายปลีกก๊าซ LPG ในประเทศปรับตัวสงู ขนึ้ อย่างอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โดย ราคาก๊าซหุงต้มขนาดถังบรรจุ 15 กิโลกรัม ปรับขึ้นราคาจากถังละ 333 บาทในช่วงกลางเดือนมกราคม 61 ไปอยู่ทถี่ ังละ 395 บาทในช่วงปลายเดอื นพฤษภาคม ก่อนที่ภาครัฐจะเขา้ มาชว่ ยเหลือเพ่ิมเตมิ โดยใช้ กลไกกองทนุ น�ำ้ มันเช้ือเพลงิ ในการรกั ษาเสถยี รภาพราคาขายปลีกให้อยทู่ ่ี 363 บาท/ถังในเดอื นมถิ นุ ายน กา๊ ซ LPG ถอื ได้ว่าเปน็ ผลติ ภัณฑ์น�ำ้ มนั เชอื้ เพลงิ ที่อยู่ใกล้ชดิ กับประชาชน สามารถน�ำไปใช้ประโยชน์ เปน็ ก๊าซหงุ ต้มในภาคครัวเรอื นหรอื เป็นเช้ือเพลงิ ในภาคขนส่งและอตุ สาหกรรม ทำ� ใหร้ าคาก๊าซ LPG มผี ล ตอ่ ชวี ติ ความเปน็ อยแู่ ละคา่ ครองชพี ของประชาชนโดยตรง บทความนจ้ี งึ ตอ้ งการใหค้ วามรคู้ วามเขา้ ใจถงึ กลไลราคาก๊าซ LPG ทีจ่ �ำหน่ายเพื่อใช้เปน็ เชือ้ เพลิง ว่ามหี ลกั เกณฑ์การกำ� หนดอยา่ งไร Since the beginning of 2018, the domestic LPG retail price has been on the rise continuously. The price of a 15-kg LPG cylinder, for instance, increased from 333 Baht in mid-January 2018 to 395 Baht at the end of May before the government’s intervention by using the Oil Fund mechanism to stabilize the retail price at 363 Baht per cylinder in June. LPG is a petroleum product that closely involves people’s life; it can be used as cooking gas in the household sector or as fuel in the transport and industrial sectors. Hence, the price of LPG directly affects the way of life as well as the cost of living of the public. This article is, therefore, aimed to provide information and create understanding of the pricing mechanism of LPG utilized as fuel, particularly the criteria for determining the LPG price. 26 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

แหล่งท่ีมาของกา๊ ซ LPG LPG Sou rces ปัจจุบัน การผลิตและจัดหาก๊าซ LPG Presently, there are three sources of LPG production and procurement, i.e. มีมาจาก 3 แหลง่ ได้แก่ (1) Gas separation plants where LPG is produced from the separation process of natural gas produced from the Gulf of Thailand; (1) โรงแยกก๊าซธรรมชาติ ซ่ึงผลิต (2) Oil refineries where LPG is produced from crude oil distillation; and LPG จากการแยกก๊าซธรรมชาติที่ผลิตได้ใน (3) Import from foreign countries, mainly from the Middle East. อ่าวไทย In 2017, 56% of LPG production in Thailand was from gas separation plants, 34% from oil refineries and the remaining 10% was imported. It can be said that (2) โรงกล่ันน�้ำมันเชื้อเพลิง ซึ่งผลิต the domestic production of LPG accounted for 90% and LPG import accounted for LPG จากการกลั่นนำ้� มันดิบ 10%. However, taking into consideration the fact that oil refineries had to import crude oil from foreign countries at a large proportion of 87%, LPG production from (3) การนำ� เข้าจากตา่ งประเทศ ซ่งึ โดย domestic resources would then be about 60%, whereas the remaining 40% was รวมเปน็ การน�ำเขา้ จากตะวนั ออกกลาง from import (either import of LPG directly or crude oil import for refining to obtain LPG). ในปี 60 ประเทศไทยมีการผลิตก๊าซ LPG จากโรงแยกก๊าซฯ ร้อยละ 56 จากโรง โรงกลน่ั (Refinery) กลน่ั น้ำ� มนั รอ้ ยละ 34 และจากการน�ำเขา้ รอ้ ย 34% ละ 10 อาจกลา่ วไดว้ า่ มกี ารผลติ กา๊ ซ LPG ใน ประเทศร้อยละ 90 และน�ำเข้าร้อยละ 10 วตัImถpดุ oบิ rtจeาdกfตeา่eงdปstรoะcเทkศ นำ� เข้า อย่างไรก็ตาม หากพิจารณาในส่วนของโรง Import กลน่ั ทตี่ อ้ งนำ� เขา้ นำ้� มนั ดบิ จากตา่ งประเทศสงู 40% 10% ถึงร้อยละ 87 ก็จะพบว่า LPG ที่ผลิตจาก ทรพั ยากรในประเทศอยูท่ ่ีประมาณรอ้ ยละ 60 ในขณะที่อีกประมาณร้อยละ 40 เกิดจาก การนำ� เข้า (ท้ังน�ำเขา้ LPG โดยตรง หรอื นำ� เขา้ นำ้� มนั ดิบเพื่อมากล่นั เปน็ LPG) 60% 22501670 56% วDัตoถmดุ eบิ sใtนicตfeา่ eงปdsรtะoเทcศk Gas sโรeงpแaยraกtกioา๊ nซplant รูปที่ 1 สดั สว่ นการผลิต LPG ในปี 2560 แยกตามแหลง่ ทมี่ า โดยพจิ ารณาจาก 1) แหลง่ ผลิต และ 2) แหลง่ วัตถุดิบ Shares of LPG production in 2017 by source, divided into 1) production sources and 2) feedstock sources นโยบาย พลงั งาน 27 EPPO NEWS

โครงสรา้ งราคากา๊ ซ LPG ในการทำ� ความเขา้ ใจถงึ ราคาขายปลกี กา๊ ซ LPG กอ่ นอน่ื ตอ้ งเรม่ิ จากการอธบิ ายถงึ โครงสรา้ งราคานำ�้ มนั เชอื้ เพลงิ ซง่ึ ใหร้ าย ละเอยี ดวา่ ราคาขายปลกี ประกอบดว้ ยอะไรบา้ ง แตล่ ะสว่ นมคี วามสำ� คญั อยา่ งไร และภาครฐั มกี ลไลอยา่ งไรในการดแู ลราคาขายปลกี ใหอ้ ยู่ในระดบั ทเี่ หมาะสม โครงสร้างราคาขายปลีกกา๊ ซ LPG ประกอบด้วย ราคา ณ โรงกล่ัน ภาษสี รรพสามติ ภาษีเทศบาล ภาษมี ูลค่าเพม่ิ กองทนุ น้ำ� มันเชื้อเพลงิ และคา่ การตลาด (คา่ ใชจ้ ่ายรวมก�ำไรของผู้ประกอบการ) และโดยท่ัวไปแล้วสามารถแบง่ ไดเ้ ปน็ 3 ระดบั ราคา คือ (1) ราคา ณ โรงกลนั่ ซ่งึ เป็นราคาที่ผ้ผู ลิต/จัดหาได้รับจากการขายก๊าซ LPG (2) ราคาขายส่ง ซ่ึงเปน็ ราคาทขี่ ายหนา้ คลงั กา๊ ซ โดยมสี ว่ นประกอบคือ ราคา ณ โรงกลน่ั ภาษสี รรพสามิต ภาษีเทศบาล กองทนุ นำ�้ มันเช้ือเพลิง และภาษีมลู คา่ เพ่มิ (3) ราคาขายปลกี ซงึ่ เปน็ ราคาท่ีผบู้ ริโภคสุดทา้ ยจา่ ย ประกอบดว้ ยราคาขายสง่ (รวมภาษมี ลู คา่ เพม่ิ ) บวกดว้ ยค่าการตลาด และภาษมี ลู คา่ เพม่ิ (เฉพาะจากค่าการตลาด) กลไกราคา LPG ในอดีต นอกจากน้ี การตรึงราคาผ่านการอุดหนุนก่อให้เกิดภาระ ทางการคลัง โดยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2550 ถึงเดือนมกราคม 2558 ราคาก๊าซ LPG ณ โรงกล่ันเป็นส่วนประกอบใหญ่ของราคา กองทุนน้�ำมันเช้ือเพลิงมีภาระการชดเชยก๊าซ LPG สูงถึง ขายปลกี เพราะเปน็ ราคาเนอื้ กา๊ ซ LPG กอ่ นรวมภาษี กองทนุ และ ประมาณ 221,000 ล้านบาท และความต้องการท่ีเพ่ิมขึ้นท�ำให้ คา่ การตลาด หลกั เกณฑก์ ารกำ� หนดราคา ณ โรงกลนั่ มคี วามสมั พนั ธ์ ประเทศไทยจากเดมิ ทผ่ี ลติ เหลอื จนสง่ ออกเปลย่ี นเปน็ ตอ้ งนำ� เขา้ โดยตรงตอ่ กลไกราคา LPG และไดเ้ ปลย่ี นแปลงเรอ่ื ยมาจากอดตี ถงึ ตั้งแตป่ ี 2551 เป็นต้นมา โดยน�ำเข้าสงู ถึงร้อยละ 28 ในปี 2557 ปัจจุบนั ตามแนวนโยบาย ซ่ึงสรปุ โดยย่อได้ ดงั น้ี ปี 2558 จากขอ้ จำ� กดั และปญั หาทผ่ี า่ นมาจากการตรงึ ราคา กอ่ นปี 2558 ราคากา๊ ซ LPG ณ โรงกลนั่ ถกู กำ� หนดไวท้ ่ี 333 ท�ำให้แนวนโยบายก๊าซ LPG เปล่ียนเป็นให้ราคาสะท้อนต้นทุน เหรยี ญสหรัฐ/ตัน โดยกำ� หนดให้โรงแยกกา๊ ซฯ ขาย LPG ในราคา การผลิตและจดั หาที่แท้จรงิ เพือ่ ลดการบดิ เบือนโครงสร้างตลาด ดังกล่าว ถึงแม้ว่าราคาตลาดโลกในขณะน้ันจะอยู่สูงกว่ามาก รวมถึงลดภาระการชดเชยของกองทุนน้�ำมันฯ โดยในเดือน (ประมาณ 500-1,000 เหรยี ญสหรฐั ตอ่ ตนั ในปี 47-57) และในสว่ น กมุ ภาพนั ธ์ 2558 ไดเ้ ปลย่ี นหลกั เกณฑก์ ารกำ� หนดราคากา๊ ซ LPG การนำ� เขา้ รฐั กช็ ดเชยสว่ นตา่ งระหวา่ งราคานำ� เขา้ จรงิ เทยี บกบั ราคา ณ โรงกลน่ั จากเดมิ ทก่ี ำ� หนดไวค้ งทที่ ี่ 333 เหรยี ญสหรฐั /ตนั เปน็ 333 เหรยี ญสหรฐั /ตนั การกำ� หนดราคาดงั กลา่ วถอื เปน็ การกำ� หนด ก�ำหนดด้วยการใช้ระบบราคาเฉลี่ยถ่วงน้�ำหนัก หรือท่ีเรียกว่า ราคาที่ต่�ำกว่าต้นทุนการผลิตจริง โดยนโยบายดังกล่าวมี ระบบ “Pool Price” โดยค�ำนวณราคา ณ โรงกลั่น จากการใช้ วตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ชว่ ยบรรเทาภาระคา่ ครองชพี ของประชาชนในภาค ต้นทุนจากทุกแหล่งผลิตและแหล่งจัดหา เฉลี่ยแบบถ่วงน้�ำหนัก ครวั เรือน ซ่ึงแตเ่ ดิมเปน็ ผู้ใชก้ ๊าซส่วนใหญ่ของประเทศ ตามปริมาณการผลิตและจัดหาเฉลี่ยย้อนหลัง 3 เดือน และใช้ กองทุนน�้ำมันเชื้อเพลิงเป็นกลไกบริหารจัดการ หากแหล่งผลิต อยา่ งไรกด็ ี การตรงึ ราคากา๊ ซ LPG ไวใ้ นระดบั ทตี่ ำ่� กวา่ ตน้ ทนุ และจัดหาก๊าซ LPG แหล่งใดมีต้นทุนจัดหาต�่ำกว่าต้นทุนเฉล่ีย การผลติ และจดั หาตอ่ เนอื่ งเปน็ เวลานาน สง่ ผลกระทบตอ่ พฤตกิ รรม ถว่ งนำ�้ หนกั จะตอ้ งสง่ เงนิ สว่ นตา่ งเขา้ กองทนุ นำ�้ มนั ฯ แตถ่ า้ แหลง่ การใชก้ า๊ ซ LPG ในภาคสว่ นตา่ งๆ เกดิ การบดิ เบอื นโครงสรา้ งตลาด ใดตน้ ทนุ จดั หาสงู กวา่ ตน้ ทนุ เฉลยี่ ถว่ งนำ�้ หนกั จะไดร้ บั ชดเชยสว่ น จากความเป็นจริง จนน�ำไปสูป่ ญั หาต่างๆ ตามมา เช่น ภาคขนส่ง ตา่ งจากกองทนุ น้�ำมนั ฯ ทง้ั นี้ ราคา LPG โรงแยกก๊าซ คํานวณ และภาคอตุ สาหกรรมเปลยี่ นมาใชก้ า๊ ซ LPG แทนนำ้� มนั เบนซนิ และ จากหลกั เกณฑต์ น้ ทนุ ทแ่ี ทจ้ รงิ (cost plus) ในขณะที่โรงกลนั่ และ นำ�้ มนั เตา เนอื่ งจากราคาขายปลกี กา๊ ซ LPG อยู่ในระดบั ตำ�่ เมอื่ เทยี บ การนำ� เข้า ก�ำหนดต้นทนุ ที่ CP -20 และ CP+85 เหรียญสหรัฐ/ กับเช้อื เพลิงประเภทอื่น ปัญหาการลักลอบสง่ ออก LPG ตามแนว ตนั ตามล�ำดบั ชายแดนไปยังประเทศเพื่อนบ้าน เน่ืองด้วยการก�ำหนดราคาขาย ปลีกกา๊ ซ LPG ในประเทศทตี่ ำ�่ กว่ามาก เปน็ ต้น 28 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

LPG Price Structure In order to understand the LPG retail price, the structure of LPG retail price should be explained in the first place to provide details of the retail price components, the importance of each component and the mechanism used by the government to keep the retail price at an appropriate level. The structure of LPG retail price comprises the ex-refinery price, excise tax, municipal tax, value added tax (VAT), contribution to the Oil Fund and the marketing margin (the costs, including return on investment, of the operators). Generally, the price can be divided into three levels, as follows: (1) Ex-refinery price - the price that producers/suppliers will receive from the sale of LPG; (2) Wholesale price - the ex-gas depot price of which the components are the ex-refinery price, excise tax, municipal tax, contribution to the Oil Fund and VAT; and (3) Retail price - the price paid by end-users, comprising the wholesale price (inclusive of VAT) plus the marketing margin and VAT (exclusively imposed on the marketing margin). LPG Pricing Mechanism in the Past In addition, the price stabilization via subsidization had 29 caused a large financial burden. From 2007 to January The LPG ex-refinery price constitutes a large 2015, the Oil Fund had a heavy burden of LPG price proportion of the retail price because it is the price of LPG subsidization, about 221 billion Baht. Also, increasing LPG before including taxes, contribution to the Oil Fund and demand had turned Thailand from an LPG exporting country marketing margin. The criteria for determining the ex-refinery owing to excess production to an LPG importing country as price is directly related to the LPG pricing mechanism and from 2008 onwards, and the import was as high as 28% in has been changing from the past to the present pursuant 2014. to the policy guidelines, which can be summarized in the following. In 2015, from the past constraints and problems caused by the price stabilization, the policy guidelines on Before 2015 the LPG ex-refinery price was fixed at LPG were changed to the setting of LPG price to reflect the 333 US$/ton and it was stipulated that gas separation plants actual production and supply cost in order to reduce the sell LPG at this price although the global market price was market structure distortion and also to reduce the then much higher (around 500-1,000 US$/ton during 2006- subsidization burden placed on the Oil Fund. In February 2014). For LPG import, subsidies were provided by the 2015, the criteria for determining the ex-refinery LPG price government for the difference between the actual import was revised from the use of fixed price at 333 US$/ton to price and the stipulated price, i.e. 333 US$/ton. Obviously, the use of weighted average price system, or the so-called such price determination was lower than the actual “Pool Price” system, by calculating the ex-refinery price production cost. The objective of the policy then was to using the weighted average cost of all production and supply help alleviate the cost of living of people in the household sources based on the average amount of production and sector, which formerly accounted for the largest share of supply in the past 3-month period. The Oil Fund was then domestic LPG consumption. used as an administrative mechanism, that is, if the supply cost of any LPG production and supply source was lower However, the stabilization of LPG price at a level than the weighted average cost, its operator would have to lower than the production and supply cost on a continuous send the difference to the Oil Fund; on the contrary, if the basis for a long time had adversely affected the LPG supply cost of any source was higher than the weighted consumption behavior in various sectors and created the average cost, its operator would receive a subsidy for the market structure distortion from what it should have been, difference from the Oil Fund. In this regard, the price of leading to a number of problems. For example, the transport LPG from a gas separation plant was calculated by using and industrial sectors switched to use LPG instead of the Cost Plus principle while the LPG from refinery price gasoline and fuel oil because the LPG retail price was low and LPG import were set at CP -20 and CP +85 US$/ton, when compared with the prices of other fuel types, and respectively. problems of LPG smuggling out of the country along the borders to neighboring countries increased due to the นโยบาย พลงั งาน determination of much lower domestic LPG retail price. EPPO NEWS

กองทนุ น�ำ้ มนั ฯ สว่ นผลิตและจัดหา Oil Fund vis-a-vis Production & Supply • คา่ การตลาด Marketing Margin รายรบั สทุ ธิ = 0 บาท Net income = 0 Baht • VAT คา่ การตลาด VAT on Marketing Margin กองทนุ ฯ ชดเชย • ภาษีสรรพสามิต Excise Tax Oil Fund subsidy • ภาษเี ทศบาล Municipal Tax เก็บเงินเข้ากองทุน • กองทนุ นำ�้ มนั Oil Fund Money collected • VAT to the Oil Fund ราคาขายปลกี เฉลี่ยถว่ งน�้ำหนกั Retail Price Weighted average ราคา ณ โรงกลัน่ ราคาขายสง่ Ex-refinery Price Wholesale Price ตามปริมาณแต่ละแหลง่ Weighted average Cost Plus CP - 20 CP + 85 Pool Price โรงแยกกา๊ ซฯ โรงกลน่ั นำ� เขา้ รูปท่ี 2 โครงสรา้ งราคาก๊าซ LPG ในปี 2558 LPG price structure in 2015 GSP Refinery Import (รฐั ก�ำหนดราคา) Prices set by the government กลไกราคา LPG ในปจั จุบัน การกำ� หนดราคาก๊าซ LPG ณ โรงกลนั่ ด้วยระบบ Pool Price มีข้อดคี อื เปน็ ราคาท่สี ะท้อนต้นทนุ การผลิตและจดั หาของประเทศโดย เฉล่ียจากมาจากสามแหลง่ (โรงแยกกา๊ ซ โรงกลั่น และการน�ำเข้า) อย่างไรก็ดี ขอ้ จ�ำกดั ทเ่ี กดิ ข้นึ คือ ไมม่ ผี ้นู ำ� เข้ารายอน่ื นอกเหนอื จาก บรษิ ทั ปตท จ�ำกัด (มหาชน) ซง่ึ ได้รับมอบหมายจากภาครฐั ในการน�ำเขา้ LPG เนือ่ งจาก ราคาน�ำเขา้ มีราคาสูงกว่าราคา ณ โรงกล่ัน (ราคา Pool) ท�ำให้ผนู้ ำ� เขา้ ต้องรอรับการชดเชยจากภาครฐั ซงึ่ กนิ ระยะเวลาค่อนขา้ งนาน จนท�ำใหเ้ กิดตน้ ทนุ ทางการเงนิ ตามมา นอกจากน้ี การ มอบหมายให้บริษัทใดบริษัทหนึ่งน�ำเขา้ ก็เกดิ ขอ้ ครหาถึงการผูกขาด รวมไปถึงประสทิ ธภิ าพในการน�ำเขา้ เมอ่ื เทยี บกบั ผูป้ ระกอบการรายอืน่ การน�ำเข้า LPG จะเร่ิมเข้ามามีบทบาทมากขึ้นในอนาคต ปี 2560 การเปดิ เสรนี ำ� เขา้ ส่งผลใหร้ าคาก๊าซ LPG ณ เนื่องจากการผลิตก๊าซ LPG จากโรงแยกก๊าซฯ ซึ่งใช้วัตถุดิบเป็น โรงกล่ัน เปลี่ยนมาอ้างอิงด้วยราคาน�ำเข้าแทน เพื่อให้ผู้น�ำเข้า กา๊ ซธรรมชาตจิ ากอา่ วไทย มแี นวโนม้ จะลดตำ่� ลงหลงั ปี 64-65 เนอ่ื ง สามารถนำ� เขา้ กา๊ ซ LPG มาแขง่ ขนั กบั ผผู้ ลติ ในประเทศไดอ้ ยา่ งเสรี ดว้ ยแหลง่ กา๊ ซบงกชและเอราวณั ในอา่ วไทยจะลดการผลติ กา๊ ซฯ ลง แต่ในส่วนของโรงแยกกา๊ ซธรรมชาติ ซง่ึ ใช้ทรัพยากรในประเทศทม่ี ี ประมาณร้อยละ 30 ท�ำให้ประเทศไทยต้องมีการน�ำเข้าก๊าซ LPG ต้นทุนต�ำ่ กวา่ ในการผลิต ภาครฐั ไดใ้ ช้กลไกกองทนุ นำ�้ มนั เชอ้ื เพลิง เพิ่มมากข้ึนหลังปี 65 ปัจจัยดังกล่าว ท�ำให้ภาครัฐต้องเตรียมการ เก็บเงินให้โรงแยกก๊าซฯ มีต้นทุนใกล้เคียงกับผู้น�ำเข้ารายอื่น เพ่ือ รองรบั และเป็นสว่ นทผ่ี ลักดันให้เกิดการเปดิ เสรีธรุ กจิ LPG ซ่ึงต้ัง ใหส้ ามารถแข่งขนั ได้บนพืน้ ฐานทเี่ ท่าเทยี มกนั และนำ� รายไดจ้ าก อยู่บนหลักการ คือ 1) สร้างแรงจูงใจให้มีผู้ผลิตและผู้จัดหา LPG โรงแยกก๊าซฯ ดังกล่าวมาใช้ในการรักษาเสถียรภาพราคาขายปลีก เพม่ิ ขน้ึ เพอื่ ใหต้ ลาดเกดิ การแขง่ ขนั มากขน้ึ 2) การเปดิ เสรแี ละปรบั ในประเทศ ส่งผลให้ถึงแม้จะมีการอ้างอิงราคาเนื้อก๊าซ LPG ด้วย โครงสรา้ งราคาจะใหม้ ผี ลกระทบตอ่ ผบู้ รโิ ภคนอ้ ยทส่ี ดุ ทง้ั การใชเ้ ปน็ ราคาน�ำเข้า แต่ราคาจริงที่ประชาชนต้องจ่ายก็ยังคงถูกกว่าการน�ำ เชื้อเพลิงและการใช้เป็นวัตถุดิบในปิโตรเคมี และ 3) ยังคงใช้ เข้า ดังแสดงในรปู ท่ี 3 ประโยชนจ์ าก LPG ทผี่ ลติ จากทรพั ยากรในประเทศทมี่ รี าคาถกู กวา่ ให้มากทสี่ ดุ 30 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

LPG Pricing Mechanism at Present and had contributed to the liberalization of LPG business, based on the following principles: 1) providing incentives to induce a The advantage of LPG ex-refinery price determination by greater number of LPG producers and suppliers to enhance using the Pool Price system was that the price could reflect market competition; 2) the liberalization and the price structure the average cost of LPG production and supply of the country reform will be carried out with minimal impact on consumers, from all three sources (GSPs, refineries and import). However, both for the use as fuel and for the use as feedstock in the a subsequent constraint was that no new importer entered the petrochemical industry; and 3) the use of LPG produced from market other than the existing PTT Plc., which had been tasked domestic resources, which is cheaper, will be optimized. with LPG import by the government. This was due to the fact that the import price was higher than the ex-refinery price (Pool Since 2017, LPG import has been liberalized and the LPG Price); therefore, an importer had to wait for subsidies from the ex-refinery price has been set, using the Import Parity Price government, which often took a long time to settle, and hence as reference instead, so that LPG importers could freely resulting in financial costs. Furthermore, assigning one compete with domestic producers. However, in the part of company to import LPG had caused a scandal regarding GSPs where domestic resources are used and hence monopoly, including the import efficiency when compared with benefiting from lower production cost, the Oil Fund mechanism other prospective operators. has been applied by the government by collecting money from the GSPs so as to make their cost close to that of other LPG import will play a greater role in the future because importers to enhance competition on a level playing field. LPG production from GSPs of which the feedstock is natural Revenue collected from the GSPs has then been used to gas from the Gulf of Thailand tends to decline after 2021-2022 stabilize the domestic retail price. Therefore, although the LPG as natural gas production from Bongkot and Erawan gas fields reference price was changed to the Import Parity Price, the in the Gulf of Thailand will reduce by about 30%; as a result, actual price that people have to pay remains cheaper than Thailand will have to import more LPG after 2022. The the import price, as illustrated in Figure 3. mentioned factor necessitated the government to get prepared นโยบาย พลงั งาน 31 EPPO NEWS

ราคา Price ต้นทุนโรงแยกกา๊ ซ (GSP cost) 2 สว่ นตา่ ง (Difference) ส่งเข้า (sent to) 1 ราคา ณ โรงกลั่น (อ้างองิ น�ำเข้า) กองทุนนำ�้ มนั Ex-refinery price (import parity price) บญั ชี LPG 3 จ่ายออก (อุดหนนุ ) - กองทนุ (Oil Fund) (subsidize) 4 คา่ เนื้อก๊าซทจ่ี ่ายจรงิ + ภาษี (Taxes) (Actual LPG price) + คา่ การตลาด (Marketing margin) ราคาขายปลกี Retail Price (ราคา ณ โรงกลน่ั + กองทุนนำ�้ มนั ฯ + ภาษีเทศบาล + ภาษมี ลู ค่าเพ่ิม+ ค่าการตลาด) (Ex-refinery Price + Oil Fund + Excise Tax + Municipal Tax + VAT + Marketing Margin) 1 อ้างอิงราคาน�ำเข้าเพื่อให้สามารถน�ำเข้า LPG มาแข่งขันกับผู้ผลิตได้อย่าง 2 โรงแยกก๊าซโดนเก็บเงินส่วนต่าง ให้มีต้นทุนใกล้เคียงกับผู้น�ำเข้ารายอ่ืน เพื่อ เสรี เพ่มิ ระดบั การแขง่ ขนั ในตลาด Reference to Import Parity Price so ใหแ้ ขง่ ขนั บนพืน้ ฐานทเ่ี ท่าเทยี มกัน Cost difference will be collected from that imported LPG could freely compete with domestically produced GSPs so that their costs would be close to those of other importers, LPG, and hence intensifying market competition thus enhancing competition on a level playing field 3 น�ำรายรับท่ีได้จากโรงแยกก๊าซมาอุดหนุนให้ประชาชนได้รับประโยชน์จาก 4 ถึงแม้จะมีการอ้างอิงราคาเน้ือก๊าซ LPG ด้วยราคาน�ำเข้า แต่ราคาจริงที่ ทรพั ยากรในประเทศทมี่ ตี น้ ทนุ ตำ่� กวา่ Revenue obtained from GSPs will ประชาชนต้องจา่ ยกย็ งั คงถูกกว่าการนำ� เขา้ Although the LPG reference be used as subsidies so people will benefit from domestic resourc- price was changed to the Import Parity Price, the actual LPG price es of which the cost is lower that people have to pay remains cheaper than the import price รปู ที่ 3 กลไกราคา LPG ในปัจจุบัน ซง่ึ อ้างองิ ราคา ณ โรงกล่นั ดว้ ยราคานำ� เขา้ เพือ่ สง่ เสริมการแข่งขันเสรี โดยทีย่ ังคงใช้ประโยชน์จาก LPG ทีผ่ ลติ จาก ทรพั ยากรในประเทศทม่ี รี าคาถกู กว่า จากการเก็บเงินสว่ นต่างของโรงแยกก๊าซเข้ากองทุนนำ้� มันเช้อื เพลงิ PgareinseedntfrLoPmGLpPrGicinpgromdueccehdanfriosmm,dwohmeeresttichereesxo-urercfienseroyfpwrhiciechisthbeasceodstoisn ltohweeImr, pvoiartthPearcitoyllePcritcioentoofpcroosmtodtieffefrreeencceomfropmetiGtioSnPwshtoilethbeenOeilfitFsuanrde still กลไกราคา LPG ปัจจุบันสง่ ผลให้มผี นู้ �ำเขา้ ก๊าซ LPG รายอนื่ The present LPG pricing mechanism has induced new เพิ่มเตมิ นอกเหนอื จาก บรษิ ทั ปตท. จ�ำกัด (มหาชน) ซึ่งได้แก่ LPG importers other than PTT Plc., namely, Siamgas and บรษิ ทั สยามแกส๊ แอนด์ ปโิ ตรเคมคี ลั ส์ จำ� กดั (มหาชน) ซงึ่ เปน็ ผนู้ ำ� Petrochemicals PCL, the second LPG importer of the country, เข้ารายที่สองของประเทศ รวมถึงบริษัท มิตซูบิชิ (ประเทศไทย) and Mitsubishi (Thailand) Co., Ltd. Both have been registered จ�ำกดั ที่ไดจ้ ดทะเบยี นเปน็ ผู้คา้ นำ�้ มันตามมาตรา 7 หลงั การเปดิ เสรี as Article 7 petroleum traders after the liberalization, resulting ส่งผลถึงการเพิ่มระดับการแข่งขันในตลาด ส่ิงที่รัฐพยายามผลักดัน in increased competition in the market. What the government จงึ อยทู่ กี่ ารสนบั สนนุ ใหเ้ กดิ การแขง่ ขนั อยา่ งแทจ้ รงิ สรา้ งกฎกตกิ าที่ is strenuously pursuing are, therefore, the promotion of เท่าเทียม ป้องกันมิให้มีผู้ใดมีอ�ำนาจเหนือตลาด โดยท่ียังคงใช้ genuine competition, the establishment of impartial rules and ประโยชน์จากทรัพยากรของประเทศใหเ้ กดิ ประโยชนส์ งู สดุ covenants, and the prevention of market dominance by any entity, while maximizing benefits to be derived from domestic หากพจิ ารณราคาขายปลกี กา๊ ซหงุ ตม้ ในภมู ภิ าคเอชยี ตะวนั ออก resources. เฉยี งใต้ กจ็ ะพบวา่ กลไกราคา LPG ที่ใชอ้ ยู่ในปจั จบุ นั มไิ ดท้ ำ� ใหร้ าคา ขายปลีกประเทศไทยสูงเกินความเป็นจริง มีเพียงประเทศมาเลเซีย Considering LPG retail prices in the Southeast Asian ทมี่ รี าคาขายปลกี กา๊ ซหงุ ตม้ ตำ่� กวา่ ของประเทศไทย เนอ่ื งจากรฐั บาล region, one can note that the LPG pricing mechanism in use มาเลเซยี มกี ารอุดหนุนมากกว่าไทย ดงั แสดงในรปู ท่ี 4 at present has not caused Thailand’s LPG retail price to be excessively high. Only Malaysia has the LPG retail price that is lower than that in Thailand; this is due to higher subsidization by the Malaysian government, as shown in Figure 4. 32 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

ราคาขายปลีก LPG ภาคครัวเรือนประเทศไทยและเพอื่ นบา้ น พ.ค. 61 บาท / กิโลกรมั 2.72 Baht / kg. 42.48 45 40 1.59 36.03 35 2.50 2.55 32.58 30 2.50 29.06 26.50 25 1.55 0.03 17.52 21.84 20 15 10 5 0 THAILAND LAOS MYANMAR CAMBODIA MALAYSIA VIETNAM PHILIPPINES หมายเหตุ : Remarks: ราคาเพ่ิมจากเดือนกอ่ น ไทย ราคาเฉลย่ี ถงึ ณ วันท่ี 30 พฤษภาคม 2561 Price increase from the previous month Thailand: the average price up to 30 May 2018 ราคาลดลงจากเดอื นกอ่ น มาเลเซยี กัมพูชา พม่า ลาว เวยี ดนาม ราคา ณ วนั ที่ 30 พฤษภาคม 2561* Price decrease from the previous month Malaysia, Cambodia, Myanmar, Laos, Vietnam: the price as at 30 May 2018* ราคาคงทเี่ ท่ากับเดือนกอ่ น ฟลิ ิปปนิ ส์ ราคา ณ วันที่ 7 พฤษภาคม 2561** Price unchanged from the previous month The Philippines: the price as at 7 May 2018* ทมี่ า : * บริษทั ปตท. จำ� กดั (มหาชน) PTT Plc. มาเลเซียอุดหนุนราคาโดยภาครฐั ** http://www.doe.gov.ph ไทย อุดหนุนราคา LPG ส�ำหรับครวั เรอื นรายไดน้ อ้ ยที่ 18.13 บาท / กิโลกรัม Malaysia: Price subsidies are provided by the government. Thailand: LPG price is subsidized for low-income households at 18.13 Baht/kg. รปู ที่ 4 ราคาขายปลีกก๊าซหุงตม้ เดอื นพฤษภาคม 2561 ของประเทศไทยเทยี บกบั ประเทศเพ่ือนบ้าน Thailand’s LPG retail price in May 2018 compared with the prices in neighboring countries นโยบาย พลังงาน 33 EPPO NEWS

สถานการณ์ ราคา... น้ำ� มนั เชอ้ื เพลิง (มีนาคม – เมษายน 2561) 1. ราคานำ้� มันดบิ มนี าคม 2561 ราคานำ�้ มนั ดบิ ดูไบและเวสตเ์ ท็กซสั เฉลี่ยอย่ทู ่รี ะดบั เมษายน 2561 ราคาน้�ำมันดิบดูไบและเวสต์ $62.74 และ $62.78 ต่อบาร์เรล ปรับตัวเพ่ิมขึ้นเล็กน้อยจากเดือนที่แล้ว เทก็ ซัส เฉลี่ยอยู่ทร่ี ะดบั $68.27 และ $66.33 ตอ่ บารเ์ รล $0.01 และ $0.60 ต่อบาร์เรล ตามลำ� ดับ จากผู้ผลิตนำ�้ มันดิบกลุ่มโอเปก ปรบั ตวั เพมิ่ ขนึ้ จากเดอื นทแี่ ลว้ 5.54 และ $3.55 ตอ่ บารเ์ รล ยืนยันจะคงอัตราการปรับลดก�ำลังการผลิตจนสิ้นสุดปี 2561 แม้ว่าราคา ตามล�ำดับ จากตลาดมีความกังวลเร่ืองอุปทานน�้ำมันดิบ นำ�้ มนั ดบิ ปรับเพ่ิมขนึ้ แตะระดับ 71 เหรยี ญสหรัฐฯ ต่อบาร์เรล ประกอบกบั ตึงตัวจากความตึงเครียดระหว่างสหรัฐฯ และอิหร่านหลัง ตลาดกังวลว่าสหรัฐฯ จะมีการออกมาตรการคว�่ำบาตรอิหร่านครั้งใหม่และ จากมีสัญญาณว่าสหรัฐฯ อาจจะถอนตัวออกจากข้อตกลง คาดว่าส่งผลให้การผลิตและการส่งออกน�้ำมันของอิหร่านปรับลดลง หลัง นิวเคลียร์ท่ีชาติมหาอ�ำนาจท�ำไว้กับอิหร่าน ซ่ึงหากมีการ ประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ แต่งตั้งท่ีปรึกษาความม่ันคงแห่งชาติคนใหม่ คว่�ำบาตรคร้ังใหม่อาจส่งผลกระทบต่อการส่งออกของ ซ่ึงมีท่าทีต่อต้านอิหร่านมากกว่าที่ปรึกษาคนเดิม นอกจากนี้สถานการณ์ อิหร่าน รวมทั้งข่าวความกังวลต่อปริมาณการผลิตน้�ำมัน ความตึงเครียดในตะวันออกกลางท่ีทวีความรุนแรงมากข้ึน หลังรัฐมนตรี จากประเทศเวเนซเู อลา หลงั ปรมิ าณการผลติ ปรบั ตวั ลดลง กระทรวงการต่างประเทศของซาอุดีอาระเบียได้กล่าวว่าข้อตกลงนิวเคลียร์ กวา่ ร้อยละ 40 ในชว่ ง 2 ปีทีผ่ ่านมา ประกอบกับสหภาพ ของอหิ รา่ น ทท่ี ำ� กบั ชาตมิ หาอำ� นาจในปี 2558 เปน็ ขอ้ ตกลงทมี่ ขี อ้ บกพรอ่ ง ยโุ รปออกมาใหก้ ารวา่ อาจจะมกี ารออกมาตรการควำ�่ บาตร สง่ ผลใหต้ ลาดคาดการวา่ จะมกี ารออกมาตราการควำ�่ บาตรครง้ั ใหม่ อยา่ งไร เพ่ิมเติมหากยังคงไม่มีความเป็นประชาธิปไตยในประเทศ ก็ตามรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพลังงานของอิหร่านเผยว่าโอเปกอาจมีข้อ เวเนซเู อลาเกิดขึน้ อีกทง้ั การน�ำเขา้ นำ้� มันดบิ ของประเทศ ตกลงท่ีจะปรับลดอัตราการลดก�ำลังการผลิตของปี 2562 ได้ในการประชุม จนี ยงั คงเพ่มิ ข้ึนตอ่ เน่อื ง โดยในเดือนเมษายน ประเทศจนี โอเปกเดือนมถิ นุ ายนที่จะถงึ นี้ เพ่ือควบคมุ ราคานำ�้ มนั ดิบใหอ้ ยู่ในระดับ 60 มีแนวโนม้ ทีจ่ ะน�ำเข้ามากกวา่ 9 ล้านบาร์เรลตอ่ วนั ซึ่งคิด เหรยี ญสหรฐั ฯ ตอ่ บารเ์ รล รวมทง้ั ความกงั วลั ดา้ นสงครามทางการคา้ ระหวา่ ง เปน็ กวา่ รอ้ ยละ 10 ของความตอ้ งการใชน้ ำ้� มนั ของโลก และ สหรัฐฯ และจีน เร่ิมคลี่คลายลงหลังมีรายงานว่าสหรัฐฯ และจีนจะจัดการ ถอื เปน็ ระดับสงู สุดของการน�ำเข้าของจนี เจรจาเพอื่ หลีกเลย่ี งความขัดแย้งทางการค้า 34 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

2. ราคากลางนำ�้ มนั สำ� เร็จรูปตลาดภูมิภาคเอเชีย มนี าคม 2561 ราคานำ�้ มนั เบนซนิ ออกเทน 95 , 92 และนำ�้ มนั เมษายน 2561 ราคาน�้ำมันเบนซินออกเทน 95 , 92 และ ดเี ซล เฉลยี่ อยทู่ ร่ี ะดบั $77.14 $74.26 และ $77.72 ตอ่ บารเ์ รล ปรบั นำ้� มนั ดเี ซล เฉลยี่ อยทู่ ร่ี ะดบั $81.48, $78.45 และ $83.70 ตอ่ บารเ์ รล ตัวเพ่ิมข้ึนเล็กน้อยจากเดือนท่ีแล้ว $0.15, $0.09 และ $0.26 ปรบั ตวั เพิม่ ขน้ึ จากเดือนทีแ่ ลว้ $4.34, $4.18 และ $5.98 ต่อบาร์เรล ตอ่ บาร์เรล ตามล�ำดบั ตามราคานำ�้ มันดิบ ในส่วนของนำ�้ มันเบนซนิ ตามลำ� ดบั ตามราคานำ�้ มนั ดบิ และไดร้ บั แรงหนนุ จากการหยดุ ดำ� เนนิ ได้รับแรงหนุนจากตลาดนำ้� มันเบนซินสหรฐั ฯ ทเี่ ร่ิมฟื้นตัวหลงั ความ การชว่ั คราวของโรงกลนั่ ญป่ี นุ่ อกี ทงั้ มแี รงซอ้ื ทดี่ จี ากอนิ โดนเี ซยี ชว่ ย ต้องการใช้ปรับเพิ่มข้ึน อย่างไรก็ตามอุปทานส่วนเกินจากยุโรปเข้า สนับสนุนตลาด อย่างไรก็ตามตลาดน้�ำมันเบนซินมีแรงกดดันจาก มากดดันตลาดน้�ำมันในภูมิภาค และแรงซื้อจากตะวันออกกลางอยู่ ปริมาณน้�ำมันเบนซินคงคลังในประเทศสิงคโปร์ปรับตัวเพ่ิมสูงข้ึน ในระดบั จำ� กดั เนอื่ งจากยงั คงมอี ปุ ทานอยู่ในระดบั สงู ในขณะทรี่ าคา อกี ทง้ั อปุ ทานนำ�้ มนั เบนซนิ ยงั คงอยู่ในระดบั สงู เนอ่ื งจากจนี ยงั คงสง่ น�ำ้ มนั ดเี ซลปรับตัวเพ่มิ ขนึ้ โดยไดร้ ับแรงหนนุ จากอุปสงค์ในภมู ภิ าค ออกอย่างต่อเนื่อง ส�ำหรับราคาน้�ำมันดีเซลปรับตัวเพ่ิมขึ้นจาก ทยี่ งั อยู่ในระดบั สงู และอปุ ทานทป่ี รบั ลดลงในชว่ งฤดกู าลปดิ ซอ่ มบำ� รงุ อปุ สงค์ในตะวันออกกลางอยู่ในระดบั สงู เน่อื งจากมีการเรง่ ซื้อสินคา้ ของโรงกลนั่ โดยเฉพาะในอนิ เดยี สง่ ผลใหอ้ นิ เดยี ตอ้ งเพม่ิ การนำ� เขา้ เติมคลังก่อนเข้าสู่ช่วงเทศกาลถือศีลอด และปริมาณน้�ำมันดีเซล เพื่อรองรับอุปสงค์ในประเทศ ประกอบกับตลาดยังได้รับปัจจัย คงคลงั สงิ คโปรท์ ป่ี รบั ตวั ลดลง นอกจากนอี้ ปุ ทานถกู จำ� กดั จากการปดิ สนับสนุนจากอุปสงค์ในภูมิภาคเอเชียที่ปรับตัวดี โดยมีการซ้ือขาย ซ่อมบ�ำรุงโรงกล่ัน อย่างไรก็ตามตลาดยังคงได้รับแรงกดดันจาก น้�ำมันดีเซลส�ำหรับส่งมอบเดือนเมษายนอย่างต่อเนื่อง ถึงแม้ว่า ปริมาณการสง่ ออกนำ�้ มันดีเซลของจีนท่ีสงู เปน็ ประวัติการณ์ อปุ ทานจากเอเชยี เหนอื จะปรบั เพมิ่ ขนึ้ 3. ราคาขายปลกี น้�ำมันเชอ้ื เพลงิ ของไทย มนี าคม - เมษายน 2561 จากสถานการณ์ราคานำ้� มนั ในตลาดโลกและภาวะเงนิ เฟ้อของคา่ เงินบาทของไทย รวมท้งั การส่งเสริมพลังงานทดแทน อตั รา กองทนุ นำ้� มนั เชือ้ เพลงิ ส่งผลใหร้ าคาขายปลีกน้�ำมนั เบนซินออกเทน 95, แก๊สโซฮอล 95 E10, E20, E85, แกส๊ โซฮอล 91 และ ดเี ซล ณ วนั ที่ 30 เมษายน 2561 อยูท่ ่รี ะดับ 35.66, 28.55, 26.04, 20.64, 28.28 และ 27.89 บาท/ลติ ร ตามลำ� ดับ ราคาเฉลี่ยนำ้� มนั เชื้อเพลงิ 2558 2559 2560 2561 2560 2561 (เฉลย่ี ) (เฉล่ีย) (เฉล่ยี ) (เฉลี่ย) ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. น้�ำมันดิบ (หนว่ ย : เหรยี ญสหรฐั ฯ /บารเ์ รล) ดไู บ 50.84 41.44 53.14 65.05 55.55 60.82 61.60 66.19 62.72 62.74 68.27 เบรนท์ 52.74 44.62 54.76 68.38 57.53 62.78 63.96 69.01 65.70 66.67 72.03 เวสต์เท็กซัส 48.67 43.35 50.85 63.78 51.56 56.67 57.94 63.67 62.18 62.78 66.33 น้�ำมันส�ำเร็จรปู ตลาดจรสิงคโปร์ (หนว่ ย : เหรียญสหรัฐฯ /บาร์เรล) เบนซนิ ออกเทน 95 69.17 56.26 68.00 78.62 70.13 75.67 75.37 78.70 76.99 77.14 81.48 เบนซนิ ออกเทน 92 66.08 53.43 65.39 75.93 67.40 73.08 73.26 76.67 74.16 74.26 78.43 ดเี ซลหมนุ เรว็ 64.48 52.24 65.65 79.98 68.61 73.15 75.31 80.75 77.46 77.72 83.70 นโยบาย พลังงาน 35 EPPO NEWS

ราคาขายปลกี ของไทย (หน่วย : บาท/ลติ ร) v 2558 2559 2560 2561 2560 2561 (เฉลย่ี ) (เฉลยี่ ) (เฉลย่ี ) (เฉลีย่ ) 31 ต.ค. 30 พ.ย. 31 ธ.ค. 31 ม.ค. 28 ก.พ. 31 มี.ค. 30 เม.ย. เบนซนิ ออกเทน 95 34.04 31.54 34.39 35.07 34.16 35.36 35.36 35.56 34.66 35.46 35.66 แก๊สโซฮอล 95 (E10) 27.59 24.51 27.17 27.96 27.05 28.25 28.25 28.45 27.55 28.35 28.55 แกส๊ โซฮอล 91 26.75 24.16 26.88 27.69 26.78 27.98 27.98 28.18 27.28 28.08 28.28 แกส๊ โซฮอล 95 (E20) 25.22 21.99 24.64 25.45 24.54 25.74 25.74 25.94 25.04 25.84 26.04 แกส๊ โซฮอล 95 (E85) 21.98 18.14 19.97 20.48 20.04 20.84 20.84 20.94 20.44 20.34 20.64 ดีเซลหมุนเรว็ 24.53 23.26 25.63 27.23 25.79 26.79 27.19 27.89 26.69 27.59 27.89 คา่ การตลาดและคา่ การกลั่นเฉลยี่ นของผ้คู ้าน้ำ� มัน หนว่ ย : บาทต่อลติ ร 2558 2559 2560 2561 2560 2561 ก.พ. มี.ค. เม.ย. (เฉลีย่ ) (เฉลีย่ ) (เฉลีย่ ) (เฉลีย่ ) ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. 2.66 2.65 2.47 เบนซินออกเทน 95 2.58 2.60 2.78 2.58 2.76 2.56 2.65 2.52 1.77 1.75 1.78 1.74 1.72 1.81 แกส๊ โซฮอล 95 (E10) 1.72 1.66 1.77 1.74 1.75 1.65 1.74 1.66 2.58 2.55 2.77 4.85 4.59 5.18 แกส๊ โซฮอล 91 1.68 1.60 1.76 1.72 1.73 1.63 1.72 1.64 1.63 1.68 1.61 1.78 1.94 1.89 แก๊สโซฮอล 95 (E20) 1.50 2.06 2.47 2.60 2.44 2.44 2.53 2.51 2.25 2.28 2.15 แก๊สโซฮอล 95 (E85) 2.37 4.26 4.20 4.86 4.17 4.53 4.69 4.83 ดเี ซลหมนุ เรว็ 1.72 1.75 1.56 1.59 1.59 1.40 1.44 1.46 เฉลี่ยรวม 1.72 1.77 1.71 1.91 1.73 1.58 1.64 1.63 คา่ การกลัน่ ของผู้คา้ น้�ำมัน (หนว่ ย : บาท/ลิตร) คา่ การกลน่ั ของผคู้ า้ นำ�้ มนั 2.43 1.84 2.36 2.22 2.39 2.31 2.35 2.21 (หนว่ ย : บาท/ลติ ร) 4. สถานการณก์ า๊ ซปิโตรเลยี มเหลว (LPG) มนี าคม 2561 สถานการณร์ าคากา๊ ซ LPG ตลาดโลกในเดอื น เมษายน 2561 สถานการณ์ราคาก๊าซ LPG ตลาดโลกใน มีนาคม 2561 อยู่ท่ี 472.5 เหรียญสหรัฐฯ/ตัน ปรับตัวลดลงจาก เดือนเมษายน 2561 อยทู่ ่ี 472.5 เหรียญสหรัฐฯ/ตนั เทา่ กับเดอื น v เดอื นกอ่ นหนา้ 42.5 เหรยี ญสหรฐั ฯ/ตนั และลดลงตอ่ เนอื่ งเปน็ เดอื น กอ่ นหนา้ ปจั จยั สนบั สนนุ ราคาเกดิ จากราคานำ้� มนั ดบิ ทยี่ งั ทรงตวั อยู่ ที่สอง ปจั จยั กดดันราคากา๊ ซ LPG ยงั คงเกิดจากความต้องการก๊าซ ในระดับสูง และความต้องการมาจากประเทศเมก็ ซิโก ซ่ึงไดเ้ ปดิ เสรี LPG ทล่ี ดต่�ำลงหลงั ผ่านพน้ ฤดูหนาว รวมถงึ ซาอดุ ีอาระเบียทอ่ี าจ ธรุ กจิ กา๊ ซ LPG ตงั้ แตเ่ ดอื นมกราคมทผี่ า่ นมา ซง่ึ เพมิ่ การนำ� เขา้ มาก จะมกี ารสง่ ออกโพรเพนเพมิ่ ขน้ึ หลงั โรงงานปโิ ตรเคมีในประเทศจะมี ขึ้นถึงร้อยละ 40 เมื่อเทียบกับเดือนก่อนหน้า ประกอบกับประเทศ การปิดซ่อมบ�ำรุง นอกจากนี้ปริมาณโพรเพนส�ำรองคงคลังของ อนิ เดยี ทค่ี าดการณว์ า่ จะนำ� เขา้ เพมิ่ ขน้ึ ถงึ รอ้ ยละ 17 ในปนี ี้ จากความ ประเทศสหรฐั อเมรกิ าในสปั ดาหส์ น้ิ สดุ ณ วนั ที่ 23 กมุ ภาพนั ธ์ 2561 พยายามของรฐั บาลทตี่ อ้ งการสง่ เสรมิ การใชก้ า๊ ซ LPG เปน็ เชอ้ื เพลงิ อยทู่ ่ี 42.7 ลา้ นบารเ์ รล ลดลง 3.8 แสนบารเ์ รลจากสปั ดาหก์ อ่ นหนา้ สะอาดในการหงุ ตม้ ในขณะท่ีปจั จยั กดดนั มาจากความตอ้ งการก๊าซ ซ่ึงถือเป็นการลดลงท่ีน้อยที่สุดในรอบสามเดือน บ่งช้ีถือความ LPG ที่ลดลงหลงั ผ่านฤดูหนาว รวมถึงผู้คา้ ของประเทศจีนทลี่ ดการ ต้องการทอี่ ่อนตัวลง ในขณะทปี่ ระเทศญี่ปุ่นและเกาหลีใตล้ ดการน�ำ ซื้อในตลาดจรลงจนส่งผลกดดันต่อตลาด จากข่าวรัฐบาลจีนอยู่ เขา้ ลงรอ้ ยละ 8 และ 19 ตามลำ� ดบั เน่ืองด้วยราคาแนฟทาทอี่ ยู่ใน ระหว่างการพิจารณาขึ้นภาษีน�ำเข้าโพรเพนจากประเทศ ระดบั ตำ�่ อยา่ งตอ่ เนอ่ื งทำ� ใหอ้ ตุ สาหกรรมปโิ ตรเคมเี ปลยี่ นไปใชแ้ นฟ สหรฐั อเมรกิ าจากระดับปัจจุบันทอ่ี ย่ทู ่ีรอ้ ยละ 1 เป็นรอ้ ยละ 25 เพือ่ ทาแทน LPG อย่างไรกด็ ปี ระเทศจนี มีการนำ� เข้า LPG เพมิ่ ขึ้นจาก ตอบโต้มาตรการกีดกันทางภาษีของประเทศสหรัฐฯ ท่ีมีต่อจีน โรงงาน PDH ท่ีเร่งก�ำลังการผลิตหลังเสร็จสิ้นการปิดซ่อมบ�ำรุงใน นอกจากนป้ี ระเทศญป่ี นุ่ ไดป้ รบั แผนการเกบ็ สำ� รอง LPG ซง่ึ จากเดมิ เดอื นกมุ ภาพนั ธ์ และไดน้ ำ� เข้า LPG สงู ถงึ 4.5 ลา้ นตันในเดือนท่ี ส�ำรองข้ันต�่ำที่ 50 วันเป็น 40 วันแทน ในขณะที่การส่งออกจาก ผ่านมา ประเทศอหิ รา่ นมแี นวโนม้ เพมิ่ สงู ขนึ้ ในปนี หี้ ลงั จากการปดิ ซอ่ มบำ� รงุ แหล่งเซารพ์ าร์ด�ำเนินการแล้วเสรจ็ ตั้งแตเ่ ดือนพฤศจกิ ายน 2560 36 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

5. สถานการณร์ าคากา๊ ซ LNG มนี าคม 2561 ราคาเฉลย่ี กา๊ ซธรรมชาตขิ องประเทศไทย ณ เดอื น กมุ ภาพนั ธ์ 2561 อยทู่ ่ี 202.8278 บาท/ล้านบีทยี ู ราคา Spot LNG เฉลยี่ กมุ ภาพนั ธ์ 2561 ราคาเฉลยี่ กา๊ ซธรรมชาติ เดอื นมนี าคม 2561 ปรบั ตวั ลดลงจากเดอื นกอ่ น 1.643 เหรียญสหรัฐฯ/ ของประเทศไทย ณ เดือนมกราคม 2561 อยู่ท่ี ลา้ นบที ยี ู มาอยทู่ รี่ ะดบั 7.894 เหรยี ญสหรฐั ฯ/ลา้ นบที ยี ู จากตลาดเรมิ่ เขา้ 206.2635 บาท/ล้านบที ียู ราคา Spot LNG เฉลี่ย ส่ชู ่วงฤดูใบไมผ้ ลิซ่งึ มคี วามต้องการใช้กา๊ ซฯ ต่ำ� อกี ทงั้ ประเทศญีป่ ุ่นและ เดือนกุมภาพันธ์ 2561 ปรับตัวลดลงจากเดอื นก่อน ไตห้ วนั เรม่ิ มกี ารเดนิ เครอื่ งโรงไฟฟา้ พลงั งานนวิ เคลยี รเ์ พมิ่ ขนึ้ จงึ ทำ� ใหม้ ี 1.314 เหรยี ญสหรฐั ฯ/ลา้ นบที ยี ู มาอยทู่ ร่ี ะดบั 9.537 การผลิตไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าพลังงานก๊าซฯ ลดลง ประกอบกับตลาดมี เหรยี ญสหรฐั ฯ/ลา้ นบที ยี ู เนอื่ งจากตลาดเรม่ิ เขา้ สชู่ ว่ ง อุปทานเพิ่มข้ึนจากโครงการ Sakhalin LNG ประเทศรัสเซีย โครงการ ปลายฤดหู นาว ทำ� ใหผ้ ซู้ อ้ื รายใหญจ่ ากเอเชยี เหนอื มี APLNG ประเทศออสเตรเลีย และโครงการ NLNG ประเทศไนจีเรยี และ การจัดหาท่ีเบาบางลง และประเทศจีนชะลอการซ้ือ อุปทานเพ่ิมเติมจากการเร่ิมด�ำเนินการผลิตจากโครงการต่างๆ เช่น ในช่วงก่อนตรุษจีนซึ่งเป็นวันหยุดยาว รวมท้ังผู้ซ้ือ โครงการ Ichthys LNG ของบรษิ ัท INPEX และ โครงการ Cameroon ชะลอการจดั หาเนอ่ื งจากราคา Asian Spot รอบเดอื น LNG ของบรษิ ทั Gazprom ทจ่ี ะเริ่มด�ำเนินการผลติ ในไม่ช้าน้ี การประเมินราคาเดือนเมษายน มีราคาประเมินต่�ำ กวา่ เดอื นมนี าคม 6. ราคากา๊ ซ NGV วันที่ สถานภี ายในรศั มี 50 กม. สถานีลกู ที่ไกลจากสถานีแม่มากทีส่ ุด จากสถานีแม่ (ไม่รวมภาษี อบจ.) 16 ม.ี ค. – 15 เม.ย. 61 16 เม.ย. – 15 พ.ค. 61 รถยนต์ส่วนบุคคล รถโดยสารสาธารณะ 17.57 17.57 13.57 10.00 13.57 10.00  ราคาเฉล่ียกา๊ ซธรรมชาติของประเทศไทย ณ เดอื นมนี าคม 2561 อยูท่ ี่ 202.8991 บาท/ล้านบีทยี ู ราคา Spot LNG เฉล่ยี เดอื นพฤษภาคม 2561 (1 - 25 พฤษภาคม 2561) ปรบั ตวั เพมิ่ ขน้ึ จากเดอื นกอ่ น 1.043 เหรยี ญสหรฐั ฯ/ลา้ นบที ยี ู มาอยทู่ ร่ี ะดบั 8.544 เหรียญสหรัฐฯ/ล้านบที ยี ู นโยบาย พลังงาน 37 EPPO NEWS

7. สถานการณเ์ อทานอลและไบโอดเี ซล การผลิตเอทานอล กำ� ลังการผลิตเอทานอล รวม 5.79 ลา้ นลติ ร/วนั มปี ริมาณการผลติ เอทานอลประมาณ 4.44 ล้านลิตร/วนั โดยราคาเอ ทานอลแปลงสภาพเดือนมนี าคม 2561 อย่ทู ี่ 24.44 บาท/ลติ ร และเดอื นเมษายน 2561 อยทู่ ่ี 23.59 บาท/ลติ ร การผลิตไบโอดเี ซล ก�ำลงั การผลิตไบโอดเี ซล รวม 7.24 ลา้ นลิตร/วนั การผลติ อยู่ท่ีประมาณ 4.15 ล้านลติ ร/วนั ราคาไบโอดีเซลในประเทศ เฉลี่ยเดอื นมนี าคม 2561 อยู่ที่ 25.53 บาท/ลติ ร และเดือนเมษายน 2561 อยูท่ ี่ 23.37 บาท/ลติ ร ปริมาณการจำ� หน่ายและราคาเช้ือเพลิงชวี ภาพ 2558 2559 2560 2561 2560 2561 (เฉลี่ย) (เฉลยี่ ) (เฉล่ีย) (เฉล่ยี ) ต.ค. พ.ย. ม.ค. ก.พ. ม.ี ค. เม.ย. ราคา (หน่วย : บาทตอ่ ลติ ร) 23.59 23.37 เอทานอล 26.51 23.12 24.81 24.51 24.94 24.77 24.57 24.45 24.44 เม.ย. ไบโอดีเซล 31.02 35.05 28.85 24.10 25.14 23.45 23.48 24.73 25.53 1.12 ปริมาณการจำ� หน่าย (หน่วย : ล้านลติ รตอ่ วนั ) 12.89 5.96 2558 2559 2560 2561 2560 2561 1.19 10.24 (เฉลีย่ ) (เฉลยี่ ) (เฉลยี่ ) (เฉล่ีย) ต.ค. พ.ย. ม.ค. ก.พ. มี.ค. 4.11 65.20 เบนซิน 1.32 1.33 1.23 1.14 1.16 1.21 1.14 1.16 1.17 4.24 แกส๊ โซฮอล 95 (E10) 10.27 10.77 11.89 12.22 11.89 12.55 12.22 12.56 12.64 แกส๊ โซฮอล 95 (E20) 4.57 4.75 5.21 5.38 5.12 5.64 5.38 5.50 5.51 แกส๊ โซฮอล 95 (E85) 0.82 0.87 1.05 1.07 1.03 1.17 1.07 1.10 1.10 แก๊สโซฮอล 91 11.54 11.12 10.65 10.20 10.11 10.64 10.20 10.43 10.39 เอทานอล 3.45 3.53 3.81 3.85 3.73 4.03 3.85 3.94 3.95 ดีเซลหมนุ เรว็ 62.73 60.21 61.69 64.07 63.37 66.13 64.07 66.05 67.04 B100 4.08 3.83 3.08 3.20 3.17 3.31 3.20 4.29 4.36 8. ฐานะกองทนุ นำ้� มนั เชื้อเพลงิ ฐานะกองทุนน�้ำมันฯ ณ วนั ท่ี 29 เมษายน 2561 มสี ินทรพั ยร์ วม 43,774 ล้านบาท หนสี้ นิ กองทุน 11,909 ล้านบาท ฐานะกองทนุ น�้ำมันสทุ ธิ 31,865 ล้านบาท 38 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

นโยบายส่งเสริม เชือ้ เพลงิ ชวี ภาพ ของประเทศไทย ตอนท่ี 1 เอทานอล เอทานอลเป็นแอลกอฮอล์ชนิดหน่ึงซ่ึงเกิดจากการหมักพืชเพื่อเปลี่ยนแป้งจากพืชเป็นน้�ำตาลแล้วเปลี่ยนจากน�้ำตาล เปน็ แอลกอฮอลเ์ มอ่ื ทำ� ใหเ้ ปน็ แอลกอฮอลบ์ รสิ ทุ ธ์ิ 95% โดยการกลนั่ จะเรยี กวา่ “เอทานอล (Ethanol)” เอทานอลทน่ี ำ� ไปผสม ในน้�ำมนั เพอ่ื ใชเ้ ตมิ เครอื่ งยนต์เป็น แอลกอฮอล์ท่มี ีความบริสทุ ธ์ติ งั้ แต่ 99.5% โดยปริมาตร ซึง่ สามารถใช้เป็นเชือ้ เพลิงได้ วิธีการผลิตเอทานอล วัตถดุ ิบประเภทแป้ง เชน่ มนั ส�ำปะหลงั ขา้ วโพด ฯลฯ วตั ถุดบิ ประเภทนำ้� ตาล เชน่ อ้อย กากนำ�้ ตาล ฯลฯ เอนไซม/์ กรด กระบวนการย่อยและ CO2 ยีสต์ เปลี่ยนเปน็ นำ้� ตาล น้ำ� กากส่า กระบวนการหมัก กระบวนการกล่นั นโยบาย พลงั งาน 39 กระบวนการระเหยแยกน�ำ้ EPPO NEWS เอทานอล 99.5 %

ความเปน็ มาเอทานอลและแนวพระราชด�ำริ ความเป็นมาของแกส๊ โซฮอลในประเทศไทยเกิดขนึ้ จากแนวพระราชดำ� ริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรชั กาลที่ 9 เมอื่ ปี 2528 ทท่ี รง เลง็ เหน็ วา่ ประเทศไทยอาจประสบกบั ปญั หาการขาดแคลนนำ้� มนั และ ปญั หาพชื ผลทางการเกษตรมรี าคาตกตำ่� จงึ ทรงมพี ระราชดำ� ริใหโ้ ครงการ ส่วนพระองค์สวนจิตรลดา ศึกษาการน�ำอ้อยมาแปรรูปเป็นเอทานอล โดยการน�ำเอทานอลท่ีผลิตได้น้ีมาผสมกับน�้ำมันเบนซินเพื่อผลิตเป็น น�้ำมันแกส๊ โซฮอล และใช้เปน็ พลงั งานทดแทน ซึ่งในปี 2529 ทางโครงการสว่ นพระองค์ ไดเ้ รมิ่ ดำ� เนินการผลติ เอทานอลจากอ้อย จากน้ันจงึ ไดม้ หี นว่ ยงานรฐั และเอกชนใหค้ วามรว่ มมอื ในการพฒั นาเอทานอลที่ใชเ้ ตมิ รถยนตอ์ ยา่ งตอ่ เนอ่ื ง โดยในปี 2539 การปโิ ตรเลยี มแหง่ ประเทศไทย (ปตท.) ร่วมมือกับสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย(วท.) และโครงการส่วนพระองค์ได้ ร่วมกันปรับปรุงคุณภาพ เอทานอลที่ใช้เติมรถยนต์ โดยการน�ำเอทานอลที่โครงการส่วนพระองค์ผลิตได้ที่มีความบริสุทธ์ิ 95% ไปกล่ันซ้�ำเพ่ือเพิ่มความบริสุทธ์ิเป็น เอทานอลบริสทุ ธ์ิ 99.5% แลว้ จึงน�ำมาผสมกบั น�ำ้ มนั เบนซนิ ออกเทน 91 ในอตั ราสว่ นของเอทานอลรอ้ ยละ 10 และน้ำ� มนั เบนซนิ อีกรอ้ ยละ 90 เป็นน้ำ� มัน “แก๊สโซฮอล” ทดลองเตมิ ให้กบั รถเครือ่ งยนต์เบนซินของโครงการส่วนพระองค์ อตุ สาหกรรมเอทานอลเปน็ อตุ สาหกรรมทส่ี ำ� คญั ในการสรา้ งแหลง่ แก้ปัญหาผลผลิตทางการเกษตรล้นตลาดอาทิ อ้อย มัน พลังงานของประเทศเพ่ือ ทดแทนพลังงานส่วนหน่ึงท่ีต้องน�ำเข้า ส�ำปะหลังโดยมีช่องทางการจ�ำหน่ายมากข้ึน ซ่ึงส่งผลดีต่อ นอกจากนั้นการผลิตเอทานอลจากวัตถุดิบทางการเกษตรของ ประเทศชาติ ประเทศไทย เช่น อ้อยและมันส�ำปะหลังยังนับว่าเป็นการสร้าง เสถยี รภาพของราคาผลติ ผลทางการเกษตรของประเทศดว้ ย ซงึ่ จะมสี ว่ น เอทานอล สามารถแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ไดแ้ ก่ ชว่ ยเสรมิ สรา้ งความมนั่ คงทางเศรษฐกจิ ใหก้ บั เกษตรกรอกี ดว้ ย โดยสรปุ ส�ำหรับการใชเ้ อทานอลเป็นพลังงานทดแทนนัน้ จะได้รบั ประโยชนอ์ าทิ 1. Anhydrous Ethanol เอทานอลทม่ี นี ำ�้ อยนู่ อ้ ยมากหรอื เอทา นอลทม่ี ีความบรสิ ทุ ธิ์ตง้ั แต่ 99% ขึ้นไป ซ่ึงสามารถใชผ้ สมกบั การนำ� เอทานอลมาใชผ้ สมกบั นำ้� มนั เชอื้ เพลงิ เบนซนิ เพอื่ ทดแทน เชอ้ื เพลิงเบนซินได้ เอทานอลชนิดนี้ยังแบง่ ย่อยไดอ้ ีก 2 ชนิด สาร MTBE ทชี่ ว่ ยเพม่ิ คา่ ออกเทนใหก้ บั นำ�้ มนั ซง่ึ จะชว่ ยประหยดั เงนิ ตรา ตา่ งประเทศในการน�ำเขา้ MTBE และนำ�้ มนั ได้ Denatured anhydrous ethanol เอทานอลท่ีใช้เป็น เชอ้ื เพลิง โดยเตมิ สารปนเปอ้ื นลงในเอทานอลบรสิ ทุ ธเิ์ พ่อื ใหไ้ ม่ ลดปัญหามลพิษทางอากาศและการปนเปื้อนในแหล่งน้�ำจากการ สามารถดมื่ ได้ ทดแทนสาร MTBE ท่ีก่อให้เกิด ปัญหามลภาวะเน่ืองจากการใช้สาร เอทานอลผสมในนำ้� มนั ทดแทนสาร MTBE นจ้ี ะชว่ ยทำ� ใหน้ ำ�้ มนั ดงั กลา่ ว Indentured anhydrous Ethanol เอทานอลบริสุทธ์ิที่ มีปริมาณก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์จากการเผาไหม้ของเคร่ืองยนต์ สามารถใช้บริโภคได้ ลดลงรอ้ ยละ 20 และ ปรมิ าณไฮโดรคารบ์ อนลดลงรอ้ ยละ 10 เมอ่ื เทยี บ 2. Hydrous Ethanol เอทานอลท่ีมีน้�ำเป็นส่วนประกอบกว่า กบั การใชน้ ำ�้ มนั เบนซนิ ปกติ ร้อยละ 5 แกส๊ โซฮอลในประเทศไทย ปจั จุบนั ประเทศไทย โดยกระทรวงพลังงานอนุญาตใหม้ กี ารผลติ แกส๊ โซฮอล 3 ชนดิ คือ 1. นำ้� มนั แก๊สโซฮอล E10 แบ่งเปน็ 2. นำ้� มนั แกส๊ โซฮอล E20 มสี ว่ นผสมของเอทานอลไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 20 นำ้� มนั แกส๊ โซฮอล ออกเทน 95 โดยมสี ว่ นผสมของเอทานอล และไม่ต�่ำกว่าร้อยละ 19 กับน�้ำมันเบนซินพ้ืนฐานร้อยละ 80 โดย ปริมาตร ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 10 และไมต่ ำ�่ กวา่ รอ้ ยละ 9 กบั นำ้� มนั เบนซนิ พน้ื ฐาน 3. น้�ำมันแก๊สโซฮอล E85 มสี ว่ นผสมของเอทานอลร้อยละ 85 กบั ร้อยละ 90 โดยปริมาตร น�้ำมันเบนซินพ้ืนฐานร้อยละ 15 โดยปริมาตรหรือมีเอทานอลไม่ต่�ำ กแ* ปวหลา่ มงราสอ้ ยภยเหาลพตะ:ุ 7เ5อทานอลทใี่ ชผ้ สมเพอื่ การผลติ แกส๊ โซฮอลจะอยใู่ นรปู ของเอทานอล นำ�้ มนั แกส๊ โซฮอล ออกเทน 91 โดยมสี ว่ นผสมของเอทานอล ไมเ่ กนิ รอ้ ยละ 10 และไมต่ ำ�่ กวา่ รอ้ ยละ 9 กบั นำ�้ มนั เบนซนิ พน้ื ฐาน รอ้ ยละ 90 โดยปริมาตร 40 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

ประโยชนข์ องเอทานอล 1. ใช้เปน็ สารตง้ั ต้นหรอื ตวั ท�ำละลาย เช่น การผลิตเคร่อื งสำ� อาง ยา นำ�้ หอม เป็นต้น 2. ใชผ้ สมในเชอ้ื เพลงิ เพอื่ เพม่ิ คา่ ออกเทน และลดปรมิ าณเชอื้ เพลงิ บางชนดิ เชน่ นำ�้ มนั แกส๊ โซฮอล E10 (แอลกอฮอล์ 1 สว่ น น้ำ� มนั เบนซนิ 9 ส่วน) E20 (แอลกอฮอล์ 2 ส่วน น้�ำมนั เบนซิน 8 ส่วน) 4. ใช้ส�ำหรับการฆ่าเชื้อหรือล้างแผล เชน่ แอลกอฮอล์ 75% 3. เปน็ ส่วนผสมของ 5. ใช้ส�ำหรับการท�ำความสะอาด และฆ่าเช้ือ เครอื่ งดม่ื แอลกอฮอลต์ า่ งๆ ในสว่ นผสมของนำ้� ยาฆ่าเชอื้ นโยบายความมนั่ คงดา้ นพลงั งาน การสรา้ งความมน่ั คงดา้ นพลงั งานจากการใชว้ ตั ถดุ บิ ทผ่ี ลติ ไดภ้ ายในประเทศ ดงั นน้ั เพอื่ สรา้ งความมน่ั คงดา้ นพลงั งานของประเทศและ ชุมชนอย่างยง่ั ยนื เพื่อสร้างศักยภาพของ ชุมชนให้เป็นแหลง่ ผลิตพลังงาน และเพอ่ื สนับสนนุ การพัฒนาอุตสาหกรรมเคมชี วี ภาพในประเทศ นโยบายความมัน่ คงดา้ นพลงั งาน จากแปนี 2ว5พ2ร9ะรไาดชเ้ ดรมิ่�ำรกิใานรพผรละติ บเอาททสานมอเดลจ็ จพากระอเ้อจย้าเอปยน็ หู่ คัวรรั้งชั แกรากลที่ 9 ปี (2M5e3t9hyรlัฐTบeาrลtiaมrีนyโBยบutาyยlยEกthเลeกิr)กมาราเผตสิมมสกาับรตนะ�ำ้ กม่วั ันเพเบ่อื นแซกนิ ไ้ แขทปนญั สหาารมMลพTBษิ Eทาชง่วอยาลกดาศมลโพดยษิ ใทหาใ้ งสอส่ าากราMศไTดB้ E ปี 2546 ครม. เห็นชอบในปี 2547-2549 ใหท้ ดลองใชเ้ อทานอลทดแทน MTBE ในน้ำ� มันแกส๊ โซฮอล 95 ปี 2550 ได้ยกเลกิ การใชส้ าร MTBE และเตมิ เอทานอลผสมกับน้�ำมันเบนซินได้เป็นนำ�้ มันแกส๊ โซฮอล E10 E20 E85 ปี 2551-2554 เตรียมรองรับการใช้เอทานอล 3 ล้านลิตร/วัน และวางแผนการใช้เอทานอล 9 ลา้ นลติ ร/วนั ภายในปี 2565 ปัจจุบันแผน AEDPใ2น0ป1ี 525ย7ุท9ธจศะามสีศตักรย์ปภี 2า5พ6ใ9นผกลาิตรผเอลทิตาเอนทอาลนทอดลแจทานกเมบันนสซ�ำินปไะดห้ปลรังะไมดา้ปณระ1ม1า.ณ3 ล6้า.5นลลิต้ารนตล่อิตวรันต่อวัน ดังนั้นคาดว่า จัดท�ำโดย นาย พงศธร เที่ยงภักดิ์ นกั ศึกษาฝกึ งาน มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี นโยบาย พลงั งาน 41 EPPO NEWS

ไฟฟา้ กรารอเงตรรบัียมเหคตวุฉามุกพเฉรนิอ้ ม ด้าขนอพงปลรังะงเทานศไไฟทยฟา้ Thailand's Preparedness for Electricity Emergency Response ปัจจุบันพลังงานไฟฟ้าเป็นปัจจัยส�ำคัญท่ีสุดปัจจัยหน่ึง Nowadays, electrical energy is one of the most ส�ำหรับการด�ำรงชีวิตของทุกคน รวมท้ังยังมีความส�ำคัญต่อ important factors for one’s living, and it is also crucial การพัฒนาเศรษฐกิจและความมั่นคงของประเทศอีกด้วย to the economic development and security of the ดังนั้น กระทรวงพลงั งานจึงใหค้ วามสำ� คญั อยา่ งมากกบั ความ country. Therefore, the Ministry of Energy has placed มัน่ คงทางพลังงานไฟฟ้า ทง้ั ในด้านระบบผลติ ไฟฟา้ (Gener- much importance to electricity security, from the ation) ด้านระบบส่งและจ�ำหน่ายไฟฟ้า (Transmission & generation system, transmission and distribution Distribution) รวมทัง้ เชอ้ื เพลงิ (Fuel) ท่ีใชใ้ นการผลิตไฟฟ้า systems to fuel used for electricity generation, so as เพอื่ มิใหเ้ กดิ เหตกุ ารณ์ไฟฟา้ ดบั ในวงกวา้ งทจี่ ะสง่ ผลกระทบตอ่ to prevent a massive power blackout, which will affect ประชาชน สงั คมและเศรษฐกจิ โดยรวม ซง่ึ ในอดตี มเี หตกุ ารณ์ people, society and economy as a whole. In the past, ที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงของระบบไฟฟ้าหลายเหตุการณ์ there were many incidents affecting the electricity โดยเฉพาะในช่วง 10 ปีทีผ่ ่านมา มี 2 เหตกุ ารณห์ ลกั ท่ีทำ� ให้ system security. Particularly during the past decade, เกิดการเปล่ียนแปลงด้านการวางแผนและมีการเตรียมพร้อม two major incidents led to the change in Thailand’s เพื่อรองรับสถานการณ์ฉุกเฉินด้านพลังงานไฟฟ้าของ energy planning and also stimulated the national ประเทศไทย ดงั นี้ preparedness for electricity crisis, as can be briefed in the following. 42 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

1. เหตุการณ์หยุดจ่ายก๊าซธรรมชาติฝั่ง 1. Disruptions of Western Natural ตะวันตก (พม่า) ระหว่างปี พ.ศ. 2551- 2552 Gas Supply (Myanmar) during 2008-2009. เหตุการณ์ดังกล่าวแม้ไม่เกิดไฟฟ้าดับเป็นวงกว้าง Although such an incident did not cause a massive เน่ืองจากสามารถใช้เช้ือเพลิงส�ำรองในการผลิตไฟฟ้า power blackout because supplementary fuel could ทดแทนกา๊ ซธรรมชาติ และเดนิ เครอ่ื งโรงไฟฟา้ เชอื้ เพลงิ be used for power generation instead of natural อืน่ เขา้ มาทดแทน แตเ่ หตุการณด์ ังกล่าวท�ำใหก้ ระทรวง gas and power dispatching could be ordered from พลังงานตระหนักถึงปัญหาที่เกิดขึ้น และเป็นจุดเริ่มต้น other power plants as a substitute, it made the ให้กระทรวงพลังงานมีนโยบายพัฒนาพลังงานของ Ministry of Energy aware of the problems occurred ประเทศไทยใหม้ คี วามมน่ั คงดา้ นพลงั งาน โดยนอกเหนอื and was the starting point for the Ministry to devise ใหม้ กี ารจดั หาพลังงานให้เพียงพอ มเี สถยี รภาพแลว้ ยงั a national energy development policy to ensure ให้ความส�ำคัญกับการเตรียมพร้อมรองรับสภาวะวิกฤติ energy security. That is, apart from ensuring ด้านพลังงาน จึงมอบหมายให้ส�ำนักงานนโยบายและ adequate and reliable energy procurement, แผนพลงั งาน (สนพ.) ดำ� เนนิ การจดั ทำ� แผนรองรบั สภาวะ importance has ever since been given to วิกฤติด้านพลังงานไฟฟ้า (แผนฯ) เพ่ือเป็นการเตรียม preparedness for energy crisis. The Energy Policy ความพรอ้ มรองรบั วกิ ฤตดิ า้ นพลงั งานไฟฟา้ ทอี่ าจเกดิ ขนึ้ and Planning Office (EPPO) was, therefore, tasked ซึ่งถือเป็นจุดเริ่มต้นของการจัดท�ำแผนรองรับสภาวะ with the Electricity Emergency Response Plan วิกฤติด้านพลังงานไฟฟ้าของหน่วยงานที่เก่ียวข้องด้าน development to be prepared to cope with possible พลงั งานไฟฟ้า คือ การไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย emergency situations regarding electricity supply. (กฟผ.) การไฟฟา้ นครหลวง (กฟน.) และการไฟฟา้ ส่วน This could be considered the commencement of ภูมิภาค (กฟภ.) ร่วมกันอย่างเป็นทางการเป็นครั้งแรก the first official cooperation of electricity-related ภายใต้คณะท�ำงานจัดท�ำแผนรองรับสภาวะวิกฤติด้าน authorities, i.e. the Electricity Generating Authority พลงั งานไฟฟา้ โดยมผี อู้ ำ� นวยการสำ� นกั งานนโยบายและ of Thailand (EGAT), the Metropolitan Electricity แผนเป็นประธาน และเร่ิมจัดให้มีการซ้อมแผนรองรับ Authority (MEA) and the Provincial Electricity สภาวะฉุกเฉินด้านพลังงานของประเทศร่วมกับหน่วย Authority (PEA), in the formulation of the plan to งานท่เี ก่ียวขอ้ ง respond to electricity crisis. The implementation was monitored by the Working Group on the รวมท้ัง ได้จัดท�ำแผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟ้าของ Electricity Emergency Response Plan Development, ประเทศ พ.ศ. 2553 (PDP 2010) โดยก�ำหนดให้มี chaired by the Director-General of EPPO. Also การกระจายสัดส่วนการใช้เชื้อเพลิงในการผลิตไฟฟ้า initiated were joint exercises of the Electricity และปรับลดสัดส่วนการผลิตไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติที่ Emergency Response Plan by concerned agencies. ขณะน้ันมีสัดส่วนสูงมากกว่าร้อยละ 60 ลดลงอยู่ท่ี ประมาณร้อยละ 50 ในปจั จบุ ัน และ กฟผ. ไดเ้ ร่ิมมีการ In addition, Thailand Power Development ปรับปรุงโรงไฟฟ้าก๊าซธรรมชาติให้สามารถใช้ก๊าซ Plan B.E. 2553 (PDP 2010) was developed, where by ธรรมชาตไิ ดท้ งั้ จากฝง่ั ตะวนั ออก (อา่ วไทย) และฝง่ั ตะวนั it was stipulated that the fuel mix for electricity ตก เพื่อช่วยสร้างความมั่นคงให้กับระบบไฟฟ้าของ generation be diversified and that the share of ประเทศ โดยเฉพาะพน้ื ทกี่ รงุ เทพปรมิ ณฑลและภาคกลาง electricity generation from natural gas be reduced ซ่ึงเป็นพ้ืนที่ส�ำคัญทางเศรษฐกิจและมีความหนาแน่น from a large share of 60% then to about 50%. ของประชากร Moreover, EGAT started modifying its natural gas-fired power plants to be able to run on natural gas feedstock from both the eastern coast (the Gulf of Thailand) and the western coast in order to enhance security of the national power system, especially for the areas in Bangkok and adjacent provinces and the Central Region, which are important economic areas with high population density. นโยบาย พลงั งาน 43 EPPO NEWS

2. เหตุการณ์ไฟฟ้าดับ 14 จังหวัดภาคใต้ เม่ือ 2. The Massive Power Blackout in 14 เดือนพฤษภาคม ปี พ.ศ. 2556 เหตกุ ารณด์ งั กลา่ วเกิดขึ้น Southern Provinces in May 2013. The incident เมอ่ื 21 พฤษภาคม 2556 โดยมีสาเหตจุ าก 3 เหตุการณ์ท่เี กิด occurred on 21 May 2013 due to a combination of ข้ึนซ้�ำซ้อน คือ (1) กฟผ. อยู่ระหว่างปลดสายส่ง 500 kV three incidents, namely: (1) the 2nd Circuit of 500-kV บางสะพาน 2 - จอมบึง วงจร 2 เพ่ือบำ� รุงรกั ษาฉุกเฉิน (2) Bang Saphan 2 - Chom Bung transmission line was เกดิ ฟา้ ผา่ สายสง่ 500 kV บางสะพาน 2-จอมบงึ วงจร 1 ทำ� ให้ being disconnected for unscheduled maintenance ระบบป้องกันสายส่งสั่งปลดสายส่งออกจากระบบ และไม่ work by EGAT; (2) a thunderbolt strike caused the สามารถเชื่อมกลับเข้าระบบได้ เนื่องจากมีค่าคุณภาพทาง 1st Circuit of 500-kV Bang Saphan 2 - Chom Bung ไฟฟ้าเกินกว่าท่ีก�ำหนด และ (3) ระบบเชื่อมโยงกระแสตรง transmission line to trip off and it could not be ไทย-มาเลเซีย (HVDC) ขัดข้องท�ำให้ระบบไฟฟ้าของภาคใต้ re-connected to the grid because the power quality ถูกแยกออกจากระบบไฟฟ้าหลัก และเกิดสภาพก�ำลังผลิต then exceeded the requirements; and (3) the failure ไฟฟ้าภาคใต้ไม่เพียงพอกับความต้องการใช้ไฟฟ้า ส่งผลให้ of Thailand-Malaysia HVDC transmission line caused ความถี่ในระบบไฟฟ้าภาคใต้ลดต่�ำลงเร่ือยๆ จนกระท่ังระบบ the southern power system to be totally separated ป้องกันความถ่ตี �่ำ (Under Frequency Relay) เรม่ิ ท�ำการดบั from the main grid system and hence the available ไฟฟ้าในบางพ้ืนที่หรือปลดโหลดออก แต่ปริมาณโหลดที่ถูก generating capacity in the South was lower than the ปลดออกน้อยกว่าที่ควรจะเป็นจึงไม่สามารถยับย้ังเหตุการณ์ demand, resulting in continuously decreasing ไม่ให้ลุกลามได้ จนน�ำมาสู่การเกิดไฟฟ้าดับท้ังหมดใน 14 frequency of the southern power system until the จังหวดั รวม 2,122 เมกะวตั ต์ จนกระทง่ั เวลา 23.37 น. กฟผ. under-frequency relay started shutting down electricity และ กฟภ. จึงสามารถด�ำเนนิ การกูร้ ะบบและจา่ ยไฟฟ้าให้กบั supply, or load shedding, in some areas. However, พนื้ ทภ่ี าคใตก้ ลบั ตามเดมิ ไดท้ งั้ หมด โดยบรเิ วณทเ่ี กดิ ไฟฟา้ ดบั the volume of load shedding was lower than what it นานทสี่ ุด คือ 4 ชั่วโมง 45 นาที should have been, so the incident became inevitably deteriorated,causingpowerblackoutinall14 provinces, involving a total capacity of 2,122 MW. It was not until 23.37 hrs. that EGAT and the PEA could restore the system and 100% of power supply in the South could be restored. The longest blackout period in certain areas in this incident was 4 hours and 45 minutes. จากเหตุการณ์ดังกล่าว กระทรวงพลังงานได้มี มาตรการปอ้ งกันปญั หาที่อาจจะเกดิ ข้นึ อีกในอนาคต โดย เฉพาะพื้นทภ่ี าคใต้ ต่อคณะรัฐมนตรีในการประชมุ เมอ่ื วนั ที่ 28 พฤษภาคม 2556 ดงั นี้ As a consequence of the aforesaid incidents, the following measures were presented to the cabinet at its meeting on 28 May 2013 by the Ministry of Energy to prevent potential problems in the future, particularly in the South of Thailand: 44 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

มาตรการป้องกนั ปัญหาในระยะสัน้ มาตรการปอ้ งกนั ปัญหาในระยะยาว Short-term Preventive Measures Long-term Preventive Measures 1. ให้ กฟผ. และ กฟภ. ร่วมกันทบทวน การต้ังค่าและปรับปรุงการทำ� งาน 1. วางแผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟา้ ในภาคใต้ ให้มีก�ำลงั ผลติ ไฟฟ้าและก�ำลัง ของอุปกรณ์ปลดโหลด รวมทั้งหาวิธีการตรวจสอบอุปกรณ์ซ่ึงติดตั้งตาม ผลติ ไฟฟา้ สำ� รองเพยี งพอ เพอ่ื ใหร้ ะบบไฟฟา้ ในภาคใตส้ ามารถพง่ึ พาตนเอง สถานไี ฟฟ้าแรงสงู ของ กฟผ. และ กฟภ. อย่างสม�ำ่ เสมอ แล้วเสนอแผน ได้ To devise a plan for power development in the South to ensure ต่อ กกพ. เพอื่ ทราบ EGAT and the PEA to jointly review the setting adequate power generating capacity together with reserve margin so and improvement of the functions of load-shedding equipment, and that the power system in the South would be self-reliant. to plan testing methods of the equipment installed at high-voltage substations of EGAT and the PEA on a regular basis, and to present 2. พัฒนาระบบส่งไฟฟ้าควบคู่ไปด้วย โดยให้ กฟผ. เร่งด�ำเนินการจัดท�ำ the plan to the ERC for acknowledgement. โครงการพฒั นาระบบสง่ ไฟฟา้ 500 เควี และ/หรือ 230 เควี เพือ่ เสริมความ 1. ให้ กฟผ. ทบทวนและฝึกซ้อมแผนการปฏบิ ัติการควบคมุ ระบบไฟฟา้ ใน มน่ั คงของระบบไฟฟา้ ในภาคใต้ จากภาคกลางไปยงั จงั หวดั ภเู กต็ และจงั หวดั สภาวะวิกฤตริ ่วมกบั กฟภ. อยา่ งสมำ่� เสมอ เพอื่ ป้องกันมิให้เกิดเหตุการณ์ สงขลา เพอื่ ใหร้ ะบบไฟฟา้ มคี วามสามารถสง่ กำ� ลงั ไฟฟา้ จากภาคกลางไปยงั ไฟฟ้าดับเปน็ บริเวณกว้าง EGAT to review and carry out regular drills of ภาคใตไ้ ด้เพ่มิ มากขนึ้ To simultaneously develop power transmission the Action Plan on Power System Control in an emergency, jointly systems, by assigning EGAT to speed up the implementation of the with the PEA, to prevent a massive power blackout 500-kV and/or 230-kV transmission system development project to reinforce the power system security in the South, from the Central 3. ให้ กฟผ. ทบทวนแผนการกู้ระบบไฟฟ้ากลับคืนหรือแผน Blackout Region to Phuket and Songkhla provinces, so that a greater volume Restoration รวมถึงการฝึกซ้อมอยา่ งสม่�ำเสมอ เพอ่ื ช่วยลดระยะเวลาการ of electric power could be transmitted from the Central Region to the เกดิ ไฟฟา้ ดบั EGAT to review the Blackout Restoration Plan, including South. carrying out regular drills, to minimize the length of time of a power 3. ให้มีการทบทวนภาพรวมการวางแผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟ้าและระบบ outage. สง่ ไฟฟา้ โดยใหค้ วามสำ� คญั กบั ความมนั่ คงของระบบไฟฟา้ ทง้ั ประเทศ หาก 4. ให้ กฟผ. ทบทวนแผนการทำ� งานบ�ำรงุ รกั ษาระบบส่งและรฟ .ภาคใต้ ให้ พิจารณาว่าจุดใดเป็นจุดเส่ียงและมีความส�ำคัญให้เพ่ิมระดับความมั่นคงใน มคี วามสอดคล้องและไม่กระทบตอ่ กำ� ลังผลติ ไฟฟา้ ส�ำรอง บนสมมติฐานท่ี บรเิ วณนนั้ เพอื่ ปอ้ งกนั ความเสยี่ งทอี่ าจจะทำ� ใหเ้ กดิ ไฟฟา้ ดบั เปน็ บรเิ วณกวา้ ง ไม่พึง่ พาระบบ HVDC จากประเทศมาเลเซยี เปน็ หลัก EGAT to review the ขึ้นอีกในอนาคต To holistically review the planning for power project maintenance plan for the transmission systems and power plants in development as well as transmission system development, giving the South to correspond with and not to create impact on the reserve importance to the power system security of the whole country. If any margin, on the assumption that the HVDC system from Malaysia would area is considered to be at risk but is important, the system security not be resorted to as a main resource. level in that area should be enhanced so as to prevent the risk of a 5. การไฟฟ้าท้ัง 3 แห่งและหน่วยงานก�ำกับดูแล ก�ำหนดหลักปฏิบัติเพื่อ massive power blackout in the future. รองรับสถานการณ์กรณีมีความจ�ำเป็นท่ีจะต้องดับไฟฟ้าบางส่วนเพ่ือรักษา ความม่ันคงของระบบไฟฟ้าและไม่ให้เกิดไฟฟ้าดับเป็นบริเวณกว้าง The three Power Utilities and the regulatory body to set the code of practice for emergency response in the case where load shedding is required in some areas to maintain the power system security and to prevent a massive power outage. นอกจากน้ี ยังมีแนวทางการด�ำเนินการเสริมความมั่นคง In addition, another approach was initiated to enhance ระบบไฟฟ้าภาคใต้ โดยคณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ the power system security in the South. On 16 July 2013, the เมือ่ วันท่ี 16 กรกฎาคม 2556 ไดม้ มี ติให้ กฟผ. พจิ ารณาใช้น�ำ้ มนั National Energy Policy Council passed a resolution at Krabi ปาลม์ ดิบร่วมกบั น�้ำมนั เตาในการผลิตไฟฟ้าท่ีโรงฟา้ กระบ่ี เพ่ือลด Power Plant; this could be a means to alleviate the problem ปญั หาการขนส่งนำ้� มันเตาอีกทางหนึ่ง related to fuel oil transportation to the plant. ปจั จบุ ัน กระทรวงพลงั งาน และการไฟฟา้ ทง้ั 3 แหง่ ไดม้ กี ารวางแผนและปรับปรุงระบบไฟฟา้ เพื่อลดความเสยี่ งโอกาสการเกดิ ไฟฟ้า ดบั เชน่ การปรบั ปรงุ โรงไฟฟา้ พระนครเหนอื และพระนครใตใ้ หส้ ามารถสลบั ใชก้ า๊ ซธรรมชาตทิ มี่ คี ณุ ภาพแตกตา่ งกนั ทง้ั จากฝง่ั ตะวนั ออกหรอื ฝั่งตะวันตกได้ เพื่อเสริมความม่ันคงระบบไฟฟ้าในพ้ืนท่ีกรุงเทพและปริมณฑล เป็นต้น รวมท้ังมีการเตรียมความพร้อมเหตุฉุกเฉินด้าน พลงั งานไฟฟา้ โดยจดั ใหม้ กี ารซอ้ มแผนรองรบั สภาวะฉกุ เฉนิ ดา้ นพลงั งานไฟฟา้ เปน็ ประจำ� ทกุ ปี ซงึ่ เปน็ การฝกึ ซอ้ มรว่ มกบั หนว่ ยงานทง้ั ภายใน และภายนอกกระทรวงพลังงาน เช่น การซ้อมแผนการน�ำระบบไฟฟ้ากลับคืนสู่ภาวะปกติเมื่อเกิดเหตุการณ์ไฟฟ้าดับท่ัวประเทศ (Blackout Restoration Plan) ของ กฟผ. การซอ้ มแผนรองรับสภาวะฉุกเฉนิ ดา้ นพลังงานของประเทศ ของกระทรวงพลงั งาน เปน็ ต้น พรอ้ มท้ังน�ำบท เรยี นจากเหตุการณท์ เี่ กิดขึน้ ในอดีตมาปรบั ปรุงและพัฒนาแผนรองรบั เหตฉุ ุกเฉนิ ดา้ นพลงั งาน นโยบาย พลงั งาน 45 EPPO NEWS

การฝึกซ้อมแผนเหล่านี้มีส่วนช่วยให้เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานได้เรียนรู้ข้ันตอนการด�ำเนินงานในระหว่างเกิดเหตุฉุกเฉิน และ ปญั หาท่อี าจเกดิ ขนึ้ ระหว่างการแกไ้ ขเหตุฉกุ เฉนิ เช่น ปญั หาการขนสง่ เชอ้ื เพลิงสำ� รอง ปญั หาการเปลีย่ นเชอื้ เพลิงของโรงไฟฟา้ เปน็ ตน้ รวมถงึ เปน็ การตรวจสอบความพรอ้ มของอปุ กรณค์ วบคมุ ระบบไฟฟา้ ตา่ งๆ ซง่ึ จะชว่ ยลดความเสยี่ งการเกดิ ไฟฟา้ ดบั และ ลดผลกระทบทอี่ าจเกดิ ขน้ึ หากเกดิ ไฟฟา้ ดบั โดยสามารถกคู้ นื ระบบไฟฟา้ และจา่ ยไฟฟา้ คนื สรู่ ะบบไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ ตามแผนรองรบั เหตฉุ กุ เฉนิ ในกรณีต่างๆ ทอี่ าจเกิดขนึ้ ในอนาคตตอ่ ไป Presently, the Ministry of Energy and the three Power Utilities The drills of these plans have helped have set power system development and improvement plans to operating officials to learn about the set of reduce the risk of power outages, for instance, the improvement of actions that should be performed during North Bangkok and South Bangkok Power Plants to be able to an emergency and to be able to identify alternately use natural gas feedstock with different qualities problems that may occur while dealing with from both the eastern coast and the western coast in order to the emergency, for example, problems related reinforce the power system security in the Greater Bangkok to supplementary fuel transportation and fuel Area. Furthermore, concerned agencies have been prepared for switching of a power plant. In addition, the electricity emergency situations through the drills of the Electricity drills can help check whether electricity Emergency Response Plan on a yearly basis. The drills involve system control devices function properly, agencies both within and outside the Ministry of Energy, for which will reduce the risk of a power outage, example, the practicing of EGAT’s Blackout Restoration Plan and can reduce potential impact should an when a massive power blackout occurs nationwide and the outage arise as the power system can be practicing of Thailand Energy Emergency Response Plan of the restored and can supply power back to the grid Ministry of Energy. The lessons learned from the past incidents rapidly according to the emergency response have also been taken into account to improve and develop the plans under various circumstances which may Energy Emergency Response Plan. occur in the future. 46 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

สถานการณ์พลังงาน พสถลานังกงาารนณไ์ทย (รายไตรมาส) ชว่ ง 3 เดือนแรกของปี 2561 ชว่ ง 3 เดอื นแรกของปี 2561 การใชพ้ ลงั งานเชงิ พาณชิ ยข์ น้ั สดุ ทา้ ยเพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 3.1 สอดคลอ้ งกบั การขยาย ตัวของผลติ ภณั ฑ์มวลรวมของประเทศในชว่ งเดียวกนั ที่ขยายตัวเร่งข้นึ อยทู่ ร่ี อ้ ยละ 4.8 โดยมปี ัจจยั สนบั สนนุ หลกั มาจากการบรโิ ภคภาคครวั เรอื นทเ่ี พม่ิ ขนึ้ การลงทนุ ภาครฐั และเอกชนทฟี่ น้ื ตวั และการขยายตวั ในเกณฑ์ สงู ตอ่ เนอ่ื งของการสง่ ออกสนิ คา้ และบรกิ าร เนอ่ื งจากผลผลติ ภาคเกษตรขยายตวั ในเกณฑส์ งู อตุ สาหกรรม กอ่ สรา้ ง และคา้ ปลกี คา้ สง่ ขยายตวั เรง่ ขนึ้ รวมทงั้ การขยายตวั ในเกณฑส์ งู ตอ่ เนอ่ื งของภาคบรกิ ารทเี่ กย่ี วเนอื่ ง กบั การทอ่ งเทยี่ ว นอกจากนปี้ จั จยั ดา้ นราคาพลงั งานทย่ี งั คงอยใู่ นระดบั ไมส่ งู มากนกั จากอปุ ทานสว่ นเกนิ ของ ตลาดโลก เปน็ ปจั จยั สนบั สนนุ ใหก้ ารใชพ้ ลงั งานเชงิ พาณชิ ยข์ นั้ สดุ ทา้ ยปรบั ตวั เพม่ิ ขน้ึ เกอื บทกุ ประเภทพลงั งาน ดา้ นการใชน้ ำ�้ มนั สำ� เรจ็ รปู เพมิ่ ขน้ึ ทกุ ประเภทโดยเฉพาะการใช้ในภาคขนสง่ จากราคาขายปลกี ทยี่ งั อยใู่ นระดบั ต่�ำตอ่ เนือ่ ง และการใชก้ า๊ ซปโิ ตรเลียมเหลว (LPG) เพ่ิมขึน้ เกอื บทุกสาขา ตามการปรับตวั ดีขน้ึ ของรายได้ครัว เรือนภาคเกษตร และสภาวะเศรษฐกิจที่ปรับตัวดี ยกเว้นการใช้ในภาคขนส่งท่ีปรับตัวลดลงเนื่องจากผู้ใช้ รถยนต์บางสว่ นหนั ไปใช้น�ำ้ มนั แทน และการใช้ไฟฟ้าเพิ่มข้ึนเกอื บทกุ สาขาเศรษฐกจิ สำ� คญั 1. อุปสงคแ์ ละอุปทานพลงั งาน • ความต้องการใชพ้ ลงั งานเชิงพาณชิ ย์ข้นั ต้น ชว่ ง 3 เดอื นแรกของปี 2561 เพ่มิ ข้นึ จากปกี อ่ นร้อยละ 0.8 47 โดยเป็นการเพม่ิ ขน้ึ ของการใช้น้�ำมันซึ่งมสี ัดส่วนร้อยละ 40 มีการใชเ้ พ่ิมข้ึนรอ้ ยละ -3.6 จากปจั จยั ราคาน้ำ� มนั ดบิ ในตลาดโลกอยู่ในระดบั ตำ่� ตอ่ เนอ่ื ง สง่ ผลใหค้ วามตอ้ งการใชน้ ำ�้ มนั เพม่ิ ขน้ึ โดยเฉพาะในภาคขนสง่ เชน่ เดยี วกบั การ ใชถ้ า่ นหนิ เพม่ิ ขนึ้ รอ้ ยละ 11.0 เนอ่ื งจากชว่ งตน้ ปี 2560 โรงไฟฟา้ เกค็ โค-่ วนั หยดุ ซอ่ มใหญต่ ามแผน ทำ� ใหป้ นี มี้ กี าร ใชถ้ ่านหนิ เพือ่ ใชใ้ นการผลติ ไฟฟา้ เพ่มิ ข้ึน และการใช้ไฟฟา้ พลังน้ำ� /ไฟฟ้าน�ำเขา้ เพ่มิ ขึน้ รอ้ ยละ 28.1 ในขณะท่ีการ ใช้ก๊าซธรรมชาติ ซึง่ คิดเปน็ สัดส่วนร้อยละ 40 เท่ากบั การใช้น�้ำมัน มีการใชล้ ดลงร้อยละ 4.9 เนือ่ งจากการปลดโรง ไฟฟ้าบางปะกงหนว่ ยที่ 4 ออกจากระบบ และการใชล้ กิ ไนต์ลดลงรอ้ ยละ 12.9 ทงั้ การใชใ้ นการผลิตกระแสไฟฟ้า และอุตสาหกรรม • การผลติ พลังงานเชิงพาณิชย์ขน้ั ตน้ ลดลงจากปกี อ่ นรอ้ ยละ 3.9 โดยการผลิตกา๊ ซธรรมชาติ น�้ำมันดิบ และ ลกิ ไนต์ ลดลงรอ้ ยละ 3.6 11.0 และ 9.9 ตามลำ� ดบั เนอื่ งจากแหลง่ ผลติ ทส่ี ำ� คญั ในประเทศเกอื บทกุ แหลง่ มกี ารผลติ ลดลง ในขณะที่การผลติ ไฟฟา้ พลังน้ำ� เพิ่มขน้ึ สูงอยู่ทรี่ ้อยละ 46.4 เนือ่ งจากปริมาณน�ำ้ ในเข่อื นอยู่ในระดับสูง จึงมี ปริมาณน้�ำเพียงพอส�ำหรับการท�ำเกษตรกรรมในช่วงหน้าแล้ง และการผลิตคอนเดนเสทเพิ่มขึ้นร้อยละ 6.1 จาก แหลง่ เอราวัณ แหล่งไพลนิ แหล่งบงกชใต้ และแหลง่ อาทิตย์ • การน�ำเข้า (สุทธิ) พลังงานเชิงพาณิชย์ข้ันต้น เพิ่มข้ึนร้อยละ 3.2 โดยเป็นการน�ำเข้าน�้ำมันดิบเพ่ิมข้ึน รอ้ ยละ 13.2 สว่ นใหญเ่ ปน็ การนำ� เขา้ จากประเทศในตะวนั ออกกลาง เพอ่ื ใชใ้ นการผลติ นำ้� มนั สำ� เรจ็ รปู สอดคลอ้ งกบั กับความตอ้ งการใช้น้ำ� มันสำ� เร็จรูปทเี่ พิ่มขึน้ และการนำ� เข้าไฟฟ้าจากประเทศเพอ่ื นบา้ นเพิม่ ขนึ้ รอ้ ยละ 22.9 จาก การที่โรงไฟฟา้ หงสาจา่ ยไฟเขา้ ระบบไดม้ ากขน้ึ ในขณะทกี่ ารนำ� เขา้ กา๊ ซธรรมชาติ และ LNG ลดลงรอ้ ยละ 8.4 ทงั้ นี้ ช่วง 3 เดือนแรกของปี 2561 ประเทศไทยมอี ตั ราการพ่ึงพาพลังงานจากตา่ งประเทศต่อการใช้ที่ระดับร้อยละ 64 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS

การใช้ การผลติ และการน�ำเข้าพลงั งานเชิงพาณิชย์ขั้นตน้ (1) หน่วย : พันบารเ์ รลเทยี บเทา่ น�้ำมันดิบตอ่ วัน ม.ค. - มี.ค. 2560 2560 2561 เปลี่ยนแปลง % การใช้ (2) 2,120 2,163 2,181 0.8 การผลติ 972 1,001 962 -3.9 การน�ำเข้า (สทุ ธิ) 1,427 1,354 1,388 3.2 การเปลีย่ นแปลงสตอ็ ค -104 -176 -242 (กNาoรใnช-Eท้ nี่ไมerเ่ gปy็นuพsลeัง)งาน 387 359 411 14.4 การนำ� เขา้ /การใช้ (%) (3) 67 62 64 (1) พลังงานเชงิ พาณิชย์ขน้ั ตน้ ประกอบดว้ ย นำ้� มนั ดบิ ก๊าซธรรมชาติ คอนเดนเสท ผลติ ภณั ฑน์ ำ้� มนั ส�ำเรจ็ รูป ไฟฟา้ จากพลงั นำ�้ และถา่ นหิน/ลิกไนต์ (2) การใชไ้ มร่ วมการเปลยี่ นแปลงสตอ็ ก และการใชท้ ่ีไมเ่ ปน็ พลงั งาน (Non-Energy use) ไดแ้ ก่ การใชย้ างมะตอย กา๊ ซโซลนี ธรรมชาติ (NGL) คอนเดนเสท LPG และแนฟทา ซงึ่ เป็นวตั ถดุ บิ ในอุตสาหกรรมปโิ ตรเคมี (3) การน�ำเขา้ /การใช้ ไมร่ วมพลังงานทดแทน การใชพ้ ลังงานเชงิ พาณิชย์ขนั้ สุดทา้ ย • การใชพ้ ลงั งานเชงิ พาณชิ ยข์ น้ั สดุ ทา้ ย ชว่ ง 3 เดอื นแรกของปี 2561 เพมิ่ ขน้ึ รอ้ ยละ 3.1 สอดคลอ้ งกบั ภาวะเศรษฐกจิ ของประเทศท่เี ตบิ โตต่อเน่ือง โดยการใช้น้ำ� มันส�ำเรจ็ รปู คิดเปน็ สัดส่วนสูงสุดรอ้ ยละ 56 ของการใชพ้ ลงั งานเชงิ พาณชิ ยข์ ้ัน สดุ ทา้ ยทงั้ หมดมกี ารใชเ้ พมิ่ ขน้ึ รอ้ ยละ 3.6 และการใชไ้ ฟฟา้ ซง่ึ คดิ เปน็ สดั สว่ นรองลงมารอ้ ยละ 20 มกี ารใชเ้ พม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 0.5 เชน่ เดียวกบั ถ่านหนิ น�ำเขา้ มกี ารใช้เพ่มิ ขึน้ รอ้ ยละ 6.1 และการใช้ก๊าซธรรมชาตเิ พิ่มขึ้นรอ้ ยละ 3.5 ในขณะที่การใช้ลกิ ไนต์ ลดลงร้อยละ 30.7 เนื่องจากการนำ� ลิกไนต์มาใช้เป็นเช้อื เพลิงในการผลิตในอตุ สาหกรรมปนู ซีเมนต์ลดลง หนว่ ย : พนั บารเ์ รลเทยี บเทา่ นำ้� มนั ดบิ ม.ค. - มี.ค. ปี 2558 2559 2560 2560 2561 ปริมาณการใช้ 1,418 1,458 1,492 1,513 1,560 นำ�้ มนั ส�ำเรจ็ รูป 763 796 815 839 869 ไฟฟา้ 302 315 321 311 312 ถ่านหนิ นำ� เข้า 172 167 180 187 198 ลิกไนต์ 5 5 3 5 4 ก๊าซธรรมชาติ 176 175 173 171 177 อัตราการเปลยี่ นแปลง (%) 4.1 2.8 2.3 2.2 3.1 น�้ำมันสำ� เรจ็ รูป 5.0 4.2 2.4 2.4 3.6 ไฟฟา้ 3.3 4.5 1.9 3.5 0.5 ถา่ นหนิ นำ� เขา้ 11.2 -2.6 7.3 3.3 6.1 ลกิ ไนต์ -54.4 -13.6 -26.9 1.2 -30.7 กา๊ ซธรรมชาติ -1.0 -0.6 -1.3 -2.2 3.5 48 นโยบาย พลงั งาน EPPO NEWS

2. ก๊าซธรรมชาติ และกา๊ ซโซลีนธรรมชาติ (NGL) น้�ำมันส�ำเร็จรูปในประเทศอยู่ในระดับต่�ำต่อเน่ือง ท�ำให้ผู้ใช้ รถยนต์บางส่วนหันไปใช้น้�ำมันแทน NGV ในขณะท่ีการใช้ก๊าซ • การจัดหาก๊าซธรรมชาติ ช่วง 3 เดือนแรกของปี ธรรมชาติในอุตสาหกรรม และอุตสาหกรรมปิโตรเคมีและอ่ืนๆ 2561 รวมทง้ั ประเทศอยูท่ ่รี ะดับ 4,856 ล้านลกู บาศก์ฟุต (โพรเพน อีเทน และ LPG) คิดเป็นสดั สว่ นรอ้ ยละ 16 และ 22 ต่อวัน ลดลงร้อยละ 4.9 โดยเป็นการผลิตภายในประเทศ ตามล�ำดับ มีการใช้เพิ่มข้ึนร้อยละ 7.4 และ 1.3 ตามล�ำดับ รอ้ ยละ 74 และน�ำเข้าจากต่างประเทศร้อยละ 26 สอดคล้องตามสภาวะเศรษฐกิจท่เี ติบโตดขี ึ้นตอ่ เนื่อง • การใช้กา๊ ซธรรมชาติ อยทู่ ีร่ ะดับ 4,606 ล้านลกู บาศก์ • การผลติ ก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL) การผลติ ก๊าซโซลีน ฟุตต่อวัน ลดลงร้อยละ 1.6 โดยเป็นการลดลงของการใช้ ธรรมชาติ (NGL) อยทู่ รี่ ะดบั 18,098 บารเ์ รลตอ่ วนั ลดลงรอ้ ยละ ก๊าซธรรมชาติในการผลิตไฟฟ้าซ่ึงมีสัดส่วนมากท่ีสุดอยู่ที่ 1.0 โดยนำ� ไปใช้ในอุตสาหกรรมตัวท�ำละลาย (Solvent) ภายใน ร้อยละ 56 มีการใชล้ ดลงรอ้ ยละ 4.3 เน่อื งจากการปลดโรง ประเทศปรมิ าณ 17,546 บารเ์ รลตอ่ วนั คดิ เปน็ สดั สว่ นรอ้ ยละ 97 ไฟฟา้ บางปะกงหนว่ ยที่ 4 ออกจากระบบ ในทำ� นองเดยี วกนั ของการผลิตท้ังหมด ท่ีเหลือร้อยละ 3 ส่งออกไปจ�ำหน่ายต่าง การใชก้ า๊ ซธรรมชาตเิ ปน็ เชอื้ เพลงิ สำ� หรบั รถยนต์ (NGV) มี ประเทศจ�ำนวน 553 บารเ์ รลตอ่ วัน การใชล้ ดลงตอ่ เนอ่ื งตงั้ แตป่ ลายปี 2557 โดยในชว่ ง 3 เดอื น แรกของปี 2561 ลดลงร้อยละ 8.3 เนื่องจากราคาขายปลีก สาขา การใชก้ ๊าซธรรมชาติรายสาขา หน่วย : ลูกบาศกฟ์ ุตต่อวนั ม.ค. - มี.ค. ผลติ ไฟฟา้ * 2558 2559 2560 2560 อุตสาหกรรม 2,859 2,793 2,719 2,712 2561 เปลย่ี นแปลง % อุตสาหกรรมปโิ ตรเคมี และอ่นื ๆ 651 694 742 702 เชอื้ งเพลิงส�ำหรบั รถยนต์ (NGV) 950 948 995 1,009 2,595 -4.3 การใช้ 304 278 243 255 755 7.4 4,764 4,714 4,682 4,678 1,023 1.3 234 -8.3 4,606 -1.6 3. ผลติ ภณั ฑ์นำ้� มันส�ำเรจ็ รปู • ภาพรวมนำ้� มนั ส�ำเรจ็ รูป การผลติ น�้ำมันส�ำเร็จรูป ช่วง 3 เดือนแรกของปี 2561 อยูท่ ี่ระดับ 1,196 พนั บารเ์ รลต่อวนั เพม่ิ ขนึ้ รอ้ ยละ 9.5 โดยเปน็ การเพมิ่ ขน้ึ ของการผลติ นำ�้ มนั สำ� เรจ็ รปู ทกุ ประเภท ไดแ้ ก่ การผลติ นำ�้ มนั เบนซนิ เพมิ่ ขนึ้ รอ้ ยละ 9.4 จาก การเพม่ิ การผลิตน้�ำมนั กลมุ่ แก๊สโซฮอลตามความต้องการใชท้ เี่ พิม่ ขน้ึ รวมทงั้ การผลติ น้�ำมันดีเซล นำ้� มนั ก๊าด น้ำ� มันเคร่ืองบิน น้�ำมันเตา และกา๊ ซปิโตรเลียมเหลว เพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ 7.8 33.8 12.6 6.6 และ 9.1 ตามลำ� ดับ ด้านการใช้นำ้� มันส�ำเรจ็ รปู อยทู่ ี่ ระดับ 1,010 พันบาร์เรลต่อวัน เพ่ิมขึ้นร้อยละ 5.4 ซ่ึงเป็นการเพ่ิมขึ้นของการใช้น�้ำมันส�ำเร็จรูปเกือบทุกประเภทตามความ ต้องการใช้ท่เี พมิ่ ขน้ึ โดยเฉพาะการใชใ้ นภาคขนส่ง เนอื่ งจากปรมิ าณรถยนตท์ เี่ พิ่มมากขึน้ ประกอบกับราคาขายปลกี น้�ำมนั ใน ประเทศทย่ี งั คงอยู่ในระดบั ตำ�่ ตอ่ เนอ่ื ง โดยการใชน้ ำ�้ มนั เบนซนิ และนำ�้ มนั ดเี ซล ซง่ึ เปน็ กลมุ่ นำ�้ มนั สำ� เรจ็ รปู สำ� คญั คดิ เปน็ สดั สว่ น ร้อยละ 62 ของการใช้น้�ำมันส�ำเรจ็ รปู ท้งั หมด มกี ารใชเ้ พม่ิ ขนึ้ ร้อยละ 4.7 และรอ้ ยละ 3.4 ตามล�ำดบั ส่วนการใช้น�้ำมนั เคร่อื งบนิ เพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 7.1 ตามการขยายตวั ของภาคการทอ่ งเทยี่ วทม่ี จี ำ� นวนนกั ทอ่ งเทยี่ วตา่ งชาตเิ ดนิ ทางเขา้ ประเทศเพมิ่ ขนึ้ จากภาวะ เศรษฐกจิ โลกทเ่ี ร่มิ มีแนวโนม้ ดขี ึน้ และการใช้ก๊าซปโิ ตรเลยี มเหลว (LPG) เพิ่มข้ึนรอ้ ยละ 10.2 ตามความต้องการใชท้ เ่ี พมิ่ ขึ้นใน ภาคครัวเรอื น ภาคอุตสาหกรรม และอุตสาหกรรมปโิ ตรเคมี การนำ� เข้าและสง่ ออกนำ้� มนั สำ� เรจ็ รปู การน�ำเข้าน�ำ้ มนั สำ� เรจ็ รูปอยทู่ ่ีระดบั 65 พนั บารเ์ รลตอ่ วัน ลดลงร้อยละ 4.9 ด้าน การส่งออกนำ�้ มนั สำ� เรจ็ รปู อยูท่ ่รี ะดบั 197 พันบารเ์ รลตอ่ วัน เพมิ่ ข้นึ รอ้ ยละ 33.8 นโยบาย พลงั งาน 49 EPPO NEWS

• การผลิตน�้ำมันเบนซิน เพม่ิ ขึ้นร้อยละ 9.4 การใชน้ �ำ้ มันเบนซิน เพ่มิ • น�ำ้ มันเคร่อื งบนิ การผลิตนำ้� มันเครื่องบิน เพิม่ ขนึ้ ร้อยละ ขนึ้ รอ้ ยละ 4.7 ตามความต้องการใช้ทเ่ี พิม่ ข้ึน สอดคลอ้ งกบั การขยายตวั 12.6 การใช้น้�ำมันเคร่ืองบิน เพิ่มข้ึนร้อยละ 7.1 จากความ ของปริมาณรถยนต์นั่งและรถจักรยานยนต์ที่เพ่ิมขึ้น และราคาขายปลีก ตอ้ งการใชท้ เี่ พม่ิ ขนึ้ ตามการขยายตวั ของนกั ทอ่ งเทย่ี ว การนำ� น�ำ้ มันเชอ้ื เพลงิ ยังคงอยู่ในระดับตำ่� ต่อเนอ่ื ง โดยการใช้นำ้� มนั แก๊สโซฮอล เขา้ และสง่ ออกนำ้� มนั เครอ่ื งบนิ การนำ� เขา้ นำ้� มนั เครอ่ื งบนิ ลด 95 ซง่ึ มสี ดั สว่ นมากทสี่ ดุ อยทู่ ร่ี อ้ ยละ 62 ของการใชน้ ำ�้ มนั เบนซนิ ทงั้ หมด ลงรอ้ ยละ 33.2 ในขณะทก่ี ารสง่ ออกเพ่มิ ขนึ้ รอ้ ยละ 45.8 มกี ารใช้เพิ่มขึ้นร้อยละ 10.9 ในขณะทีก่ ารใช้น�ำ้ มนั เบนซิน 95 และน�ำ้ มนั • กา๊ ซปิโตรเลยี มเหลว (LPG โพรเพน และบวิ เทน) การ แกส๊ โซฮอล 91 มกี ารใชล้ ดลงรอ้ ยละ 6.5 และ 3.8 ตามลำ� ดบั สาเหตสุ ว่ น ผลติ LPG เพ่ิมขน้ึ ร้อยละ 9.1 จากการผลิตของโรงแยกกา๊ ซ หนง่ึ มาจากราคานำ�้ มนั แกส๊ โซฮอล 95 และแกส๊ โซฮอล 91 ไมแ่ ตกตา่ งกนั ธรรมชาติ เพ่ิมขนึ้ ร้อยละ 3.1 และจากการผลิตของโรงกลั่น มาก ทำ� ให้ผใู้ ชร้ ถยนต์บางสว่ นท่เี คยเตมิ น�้ำมนั แก๊สโซฮอล 91 หันไปเตมิ นำ�้ มันเพ่มิ ข้ึนร้อยละ 20.5 การใช้ LPG เพม่ิ ข้นึ ร้อยละ 10.2 นำ้� มนั แก๊สโซฮอล 95 แทน โดยเป็นการเพิ่มขึ้นของการใช้ในภาคครัวเรือน ซึ่งเป็นภาค • น�้ำมันดีเซล การผลิตน�้ำมันดีเซล อยู่ที่ระดับ 470 พันบาร์เรลต่อวัน เศรษฐกิจทีม่ ีสดั สว่ นการใช้รอ้ ยละ 34 มกี ารใช้เพม่ิ ขึ้นรอ้ ยละ เพิ่มขนึ้ ร้อยละ 7.8 การใช้นำ�้ มันดเี ซล เพม่ิ ขึน้ ร้อยละ 3.4 เนอ่ื งจากความ 2.3 ตามการปรบั ตวั ดขี น้ึ ของรายไดค้ รวั เรอื นภาคเกษตร และ ตอ้ งการใชใ้ นการขนสง่ ทเ่ี พมิ่ ขนึ้ ตามปรมิ าณผลผลติ การเกษตรทขี่ ยายตวั จากสภาวะเศรษฐกิจท่ีเร่ิมฟนื้ ตัวดีขึน้ สง่ ผลใหก้ ารใชใ้ นภาค ได้ดีจากสภาพอากาศที่เอ้ืออ�ำนวยและปริมาณการผลิตในภาค อตุ สาหกรรม และอุตสาหกรรมปโิ ตรเคมี ซ่ึงมีสัดส่วนร้อยละ อตุ สาหกรรมโดยเฉพาะจากการผลติ เครอื่ งใชไ้ ฟฟา้ เครอ่ื งจกั รและอปุ กรณ์ 11 และ 36 ตามลำ� ดบั มกี ารใชเ้ พิ่มขนึ้ รอ้ ยละ 8.3 และ 36.3 ยานยนต์ และรถจักรยานยนต์ ที่ขยายตัวสูงตามความต้องการท้ังใน ตามล�ำดับ ในขณะทีก่ ารใชใ้ นภาคขนสง่ คดิ เป็นสัดสว่ นร้อย ประเทศและตา่ งประเทศ การนำ� เขา้ และสง่ ออกนำ�้ มนั ดเี ซล การนำ� เขา้ ลด ละ 19 ของการใช้ LPG ทง้ั หมด มกี ารใช้ลดลงร้อยละ 11.0 ลงร้อยละ 4.9 ดา้ นการสง่ ออก เพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 33.8 เน่ืองจากผ้ใู ช้รถยนต์บางสว่ นหันไปใชน้ ำ�้ มันแทน และการใช้ • นำ�้ มนั เตา การผลติ นำ้� มนั เตา เพมิ่ ขนึ้ รอ้ ยละ 6.6 การใชน้ ำ้� มนั เตา เพมิ่ เอง สดั สว่ นรอ้ ยละ 2 มกี ารใชเ้ พม่ิ ขนึ้ รอ้ ยละ 46.1 การนำ� เขา้ ขนึ้ ร้อยละ 0.6 การนำ� เข้าและสง่ ออกนำ�้ มนั เตา การน�ำเข้าน้�ำมนั เตาลด และสง่ ออก LPG การนำ� เข้าเพม่ิ ขน้ึ รอ้ ยละ 19.4 ด้านการส่ง ลงรอ้ ยละ 95.0 ในขณะท่กี ารสง่ ออกน้ำ� มันเตาเพิม่ ขึ้นรอ้ ยละ 12.0 ออกเพิ่มขน้ึ ร้อยละ 141.9 การจัดหาและการใช้น้ำ� มันส�ำเร็จรูป 2561 (ม.ค. - ม.ี ค.) ปรมิ าณ (พันบารเ์ รล/วนั ) เปลี่ยนแปลง (%) การใช้ การผลิต การน�ำเขา้ การสง่ ออก การใช้ การผลิต การน�ำเข้า การสง่ ออก เบนซิน 194 232 26 37 4.7 9.4 7.3 34.2 เบนซนิ 95 7 9 - 2 -6.5 7.3 - 27.9 แก๊สโซฮอล 91 แกส๊ โซฮอล 95 65 102 - 35 -3.8 8.4 - 35.5 121 120 - 0 10.9 10.6 - เบนซินพนื้ ฐาน - - 26 - - - 7.3 - เบนซิน 431 470 14 80 3.4 7.8 -28.9 42.1 นำ้� มนั กา๊ ด 0 38 - 0 5.1 33.8 - -93.0 น�้ำมนั เครอ่ื งบนิ 134 149 2 13 7.1 12.6 -33.2 45.8 v นำ้� มนั เตา 40 104 0 55 0.6 6.6 -95.0 12.0 ก๊าซปโิ ตรเลยี มเหลว 211 203 22 12 10.2 9.1 19.4 141.9 รวม 1,010 1,196 65 197 5.4 9.5 -4.9 33.8 *รวมการใช้เพ่ือเป็นวตั ถุดบิ ในอุตสาหกรรมปโิ ตรเคมี • การใชพ้ ลงั งานภาคขนสง่ ทางบก อยูท่ ่ีระดบั 6,564 พนั ตนั เทียบเท่านำ้� มนั ดิบ เพิม่ ขึ้นรอ้ ยละ 2.3 ซึ่งเปน็ การเพิ่มขึน้ ของน้�ำมันเบนซิน และดีเซล เพมิ่ ข้นึ ร้อยละ 4.7 และ 4.1 สอดคลอ้ งกับการขยายตวั ของการจ�ำหน่ายรถยนต์น่ังและรถจกั รยานยนต์ภายในประเทศ ในขณะที่ การใช้ LPG และ NGV ยังคงปรับตัวลดลงรอ้ ยละ 11.0 และ 8.2 ตามลำ� ดบั เนอื่ งจากผใู้ ชร้ ถยนต์ LPG และ NGV บางสว่ นหันกลับไปใช้ น้ำ� มันแทน 50 นโยบาย พลังงาน EPPO NEWS