การสื่อสารภาษาไทย

การบรรยายพเิ ศษ เรื่อง ความสาคญั ของคนไทยกบั ภาษาไทย1. ในหลวงทรงห่วงใยภาษาไทย - เม่ือวนั ท่ี ๒๙ กรกฎาคม ๒๕๐๕พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ไดท้ รงเสดจ็ ฯไปเป็นประธานและทรงร่วมอภิปรายกบั ผทู้ รงคุณวฒุ ิในการประชุมทางวชิ าการของชุมนุมภาษาไทย คณะอกั ษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลยั ในหวั ขอ้ “การใชภ้ าษาไทยในปัจจุบนั ” ทรงสรุปวา่ \"เราโชคดที ่มี ภี าษาของตนเองมาแต่โบราณกาลจงึ สมควรอย่างยง่ิ ทีจ่ ะรักษาไว้ ปัญหาเฉพาะในด้านรักษาภาษานีก้ ม็ หี ลายประการ ประการแรก คือ ต้องรักษาให้บริสุทธ์ิในการออกเสียง คือ ออกเสียงให้ถูกต้องและชัดเจน ประการท่ี 2 คือ ต้องรักษาให้บริสุทธ์ิในวธิ ีใช้หมายความว่า วธิ ีใช้คามาประกอบประโยค นับเป็ นปัญหา ทสี่ าคญั ประการท่ี 3 คือ ความร่ารวยในคาของภาษาไทย ซ่ึงพวกเราคดิ ว่าไม่ร่ารวยพอจึงต้องมีการบัญญตั ศิ ัพท์ใหม่ขนึ้ มาใช้ สาหรับคาใหม่ทตี่ ้ังขนึ้ มีความจาเป็ นในทางวชิ าการไม่น้อย แต่บางคาทง่ี ่ายๆ กค็ วรจะมี ควรจะใช้คาเก่าๆ ทเ่ี รามอี ยู่แล้ว ไม่ควรจะมาต้ังศัพท์ใหม่ให้ยุ่งยาก...\" - เมื่อไดม้ ีการกาหนด “วนั ภาษาไทยแห่งชาติ จึงไดใ้ ชว้ นั ท่ี ๒๙ กรกฎาคมของทุกปี เป็นวนั สาคญัของภาษาไทย2. ความสาคญั ของภาษา - ภาษาแสดงให้เห็นถงึ อารยธรรมที่เจริญรุ่งเรืองของประเทศ ประเทศไทยมีภาษาเป็นของตวั เองมานานกวา่ 700 ปี นบั แต่พอ่ ขนุ รามคาแหงมหาราชทรงประดิษฐ์ อกั ษรไทย ข้ึนเมื่อปี พุทธศกั ราช 1826 ในภูมิภาคน้ีเหลืออยเู่ พียงประเทศเดียว คือไทย มีท้งั ภาษา สาเนียง อกั ขระเป็นของตนเอง นอกน้นั ถูกกลืนหมด เนน้ น่าจะภูมิใจ และพยายามรักษาภาษาไทยกนั ใหม้ าก - ภาษาท้งั หลายเป็ นเครื่องหมายของมนุษย์ชนิดหนึ่ง คือเป็นทางสาหรับแสดงความคิดเห็นอยา่ งหน่ึงเป็นสิ่งท่ีสวยงามอยา่ งหน่ึง เช่น ในทางวรรณคดี เป็นตน้ ฉะน้นั จึงตอ้ งรักษาใหด้ ี ประเทศไทยมีภาษาของเราเองซ่ึงตอ้ งหวงแหน - ภาษาเป็ นวฒั นธรรมท่ีสาคญั ทส่ี ุดของชาติ เพราะภาษาเป็นสื่อใหต้ ิดตอ่ กนั อีกท้งั ยงั เป็นศูนยก์ ลางยดึคนท้งั ชาติ พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยู่ รัชกาลท่ี ๖ ทรงกล่าววา่ “ภาษาเป็ นเครื่องผูกพนั มนุษย์ต่อมนุษย์แน่นแฟ้นยง่ิ กวา่ สิ่งอ่ืน และไม่มีส่ิงไรท่ีจะทาใหค้ นรู้สึกเป็นพวกเดียวกนั หรือแน่นอนยงิ่ ไปกวา่ พดู ภาษาเดียวกนั รัฐบาลท้งั ปวงยอ่ มรู้สึกในขอ้ น้ีอยดู่ ี เพราะฉะน้นั รัฐบาลใดท่ีตอ้ งปกครองชนต่างชาติตา่ งภาษา จึงตอ้ งพยายามต้งัโรงเรียน และออกบญั ญตั ิบงั คบั ใหช้ นต่างภาษาเรียนภาษาของผปู้ กครอง - ภาษา” นอกจากจะเป็นเครื่องมือในการสื่อสารแลว้ ยงั เป็นส่ิงบ่งบอกถึง “ความเป็ นชาติเดยี วกนั ” ของคนในสงั คม เช่นเดียวกบั คนไทยเราแมจ้ ะต่างเผา่ พนั ธุ์ ต่างเช้ือชาติ ต่างทอ้ งถิ่น หรือตา่ งศาสนา แต่เม่ือใดกต็ ามท่ีเราตา่ งพดู “ภาษาไทย” เรายอ่ มรู้สึกไดท้ นั ทีถึงความเป็นพวกเดียวกนั ความเป็นชาติเดียวกนั - สำเนียงบอกภำษำ กริยาส่อสกลุ ภาษายงั ใชแ้ สดงรากเหงา้ สติปัญญาและความคิดของบุคคลได้ ดงั ท่ีมีการเปรียบเทียบการพดู ของแต่ละกลุ่มอาชีพไวว้ า่ แม่คา้ ปากตลาด ทนาย จอมหลกั การ ครูชอบอธิบายยาว

หมอพดู เทคนิคหว้ นๆ ทหารใชค้ าส้นั ทาได้ คนมีเสน่ห์จะปากหวาน เซลแมนจะพดู หวา่ นลอ้ ม และผปู้ ระกาศหรือโฆษกตอ้ งพูดและอ่านไดถ้ ูกตอ้ งอกั ขระควบกล้าชดั3. สภาพปัญหาของการใช้ภาษาไทย - ในยคุ ปัจจุบนั วิชาการและเทคโนโลยไี ดก้ า้ วหนา้ ไปอยา่ งรวดเร็ว ทาใหเ้ กิดเทคนิคใหม่ๆในการติดตอ่ ส่ือสาร ซ่ึงเนน้ ความสะดวกรวดเร็ว ภาษาไทยกไ็ ดร้ ับผลกระทบจากอทิ ธิพลความเจริญก้าวหนา้ ดงั กล่าวดว้ ย ทาใหภ้ าษาไทยท่ีใชใ้ นปัจจุบนั ท้งั ภาษาพดู และภาษาเขียน ไดเ้ ปลยี่ นแปลงไปจากเดิมอยา่ งน่าวิตกยงิ่ - ปัจจุบนั คนไทยปล่อยปละละเลยมากในเร่ืองการใช้ภาษาไทยท้งั ภาษาพดู และภาษาเขยี น มกั จะมีการใชก้ นั แบบผิด ๆ ไม่ไดค้ ิดอยา่ งรอบคอบก่อน และท่ีสาคญั ไม่ไดค้ านึงถึงความถูกตอ้ งเหมาะสม นึกจะพดู กพ็ ดูเขียนกเ็ ขียน ทาใหภ้ าษาไทยที่บรรพบุรุษสร้างสมมาดอ้ ยคา่ ลงไปทุกวนั - การใช้ป้ายเป็ นภาษาองั กฤษ อย่างเดยี วทาให้ลดความสาคญั ของภาษาไทย ป้ายที่แสดงเครื่องหมายต่าง ๆ ถา้ มีภาษาองั กฤษ จะตอ้ งมีภาษาไทยกากบั ดว้ ย - ขณะน้ี ไม่มกี ารฝี กฝนการใช้ภาษาอย่างเข้มงวด อย่างการพดู ไม่ชัด ร เรือ ล ลงิ หรือคาควบกลา้อื่น ๆ ปัจจุบันละเลยกนั มาก แมแ้ ต่คนที่มีฐานะตาแหน่งทางราชการ ทางสงั คมท่ีดีเป็นจานวนมากพดู ไม่ชดัค่านิยมในปัจจุบนั เปล่ียนไป เป็นการยอมรับความไม่ถูกตอ้ งของการใชภ้ าษามากข้ึน - การยกร่างคากล่าวของผนู้ าแปลมาจากต่างประเทศ มีผรู้ ู้ภาษาไทย เขียนภาษาไทยไดด้ ี หายากมากในขณะน้ี เพราะฉะน้นั เวลาที่มีคากล่าวของนายกรัฐมนตรีหรือรัฐมนตรี ผทู้ ่ีร่างคากล่าวมกั จะกลบั กนั คลา้ ยกบั แปลมาจากภาษาองั กฤษ เหมือนกบั ท่ีเราฟังขา่ วกนั ในขณะน้ี มีหลายอยา่ งผดิ บ่อย - วอนผู้นาประเทศเลกิ พูดไทยคาองั กฤษคา ควรใชภ้ าษาองั กฤษทบั ศพั ทเ์ ท่าที่จาเป็น - กรมประชาสัมพนั ธ์จะตอ้ งปรับปรุงแกไ้ ข และตอ้ งนาการสอบผปู้ ระกาศมาดาเนินการใหม่รวมท้งั เรียกผทู้ ่ีสอบผา่ นไปหลาย ๆ ปี แลว้ มาอบรมบา้ งเป็นคร้ังคราว มิฉะน้นั ภาษาไทยจะวบิ ตั ิมากข้ึนทุกที. “ปัญหาการใชภ้ าษาไทยมีอยมู่ ากในทุกทกั ษะท้งั การฟัง พดู อา่ น เขียน จะทาอยา่ งไรใหเ้ ดก็เยาวชนตระหนกั ในส่ิงท่ีเกิดข้ึน อีกไหนจะมีวฒั นธรรมนาเขา้ จากส่ือต่าง ๆ หลง่ั ไหลเขา้ มาส่งผลใหค้ า่ นิยมของเดก็ เปล่ียนไป อยา่ งการทาเสียงเลียนแบบภาษาต่างประเทศ ติดการออกเสียง จ เป็นเสียง ช อยา่ ง เกบ็ ใจ เป็นเกบ็ ไช ฯลฯ จึงต้องฝึ กฝนกนั เดย๋ี วนี้ ในขณะทยี่ งั เยาว์วัยอยู่ จึงจะเป็นประโยชน์ติดตวั ในอนาคต ดีกวา่ ไปเรียนอยตู่ อนอายมุ ากแลว้ ตอนน้นั ยากจะเขา้ ใจ เดก็ วยั รุ่นสามารถเรียนรู้เร่ืองของภาษาวฒั นธรรมไดเ้ ป็นอยา่ งดี\" นอกจากน้ีการออกเสียงคาควบกล้า ร ล เสียง ฉ ช ส ซ ทาเสียงเหมือนภาษาต่างประเทศวรรณยกุ ต์เคล่ือน ผนั เสียงวรรณยกุ ต์ ไม่ถูกตอ้ งยงั คงเป็นปัญหามากขณะน้ี โดยเฉพาะอกั ษรต่าซ่ึงผนั ไม่ตรงตามมาตรา เดก็ๆ ผนั ไม่ได้ เช่นเดียว กบั การพดู คาทบั ศพั ท์ ซ่ึงหากคนไทยไม่ชอบพดู ภาษาไทย ไม่ภูมิใจ ที่จะพดู ภาษาไทยแลว้ใครจะพดู สิ่งเหล่า น้ีตอ้ งหนั กลบั มามองใน ปัญหา” 4. ลกั ษณะจาเพาะของภาษาไทย

ภาษาไทยนบั วา่ เป็นภาษาที่มี \"อจั ฉริยลกั ษณ์\" ของตนเองอยา่ งยากท่ีจะหาภาษาอื่นใดในโลกเสมอเหมือน ท้งั น้ีเพราะในภาษาไทยน้นั ประกอบดว้ ยภาษาต่าง ๆ อยมู่ ากมาย โดยเฉพาะภาษาบาลี สนั สกฤต เขมรมอญ อาหรับ จีน และฝร่ัง แต่ภาษาเหล่าน้นั เม่ือคนไทยนามาใช้ กจ็ ะดดั แปลงหรือโอนชาติใหเ้ ป็นไทยท้งั ในดา้ นรูปและเสียงแทบท้งั หมด เช่นเดียวกบั ชนเช้ือชาติต่าง ๆ ที่ถือกาเนิดในผนื แผน่ ดินไทยกม็ กั จะกลายเป็นคนไทยไปแทบท้งั หมดนนั่ เอง - “ภาษาไทย” เป็นภาษาท่ีมีการจดั วางระเบียบแบบแผนไวอ้ ยา่ งประณีตบรรจง มีอลงั การแห่งศิลปะของการผสมผสานเรียงร้อยถอ้ ยคาใหเ้ ป็นท่วงทานองท่ีไพเราะและเหมาะสมอยา่ งยง่ิ - ภาษาไทย ภาษาที่มีเอกลกั ษณ์มีลกั ษณะเฉพาะท่ีแตกต่างไปจากภาษาอื่นท้งั ตวั อกั ษรซ่ึงมีเป็นของตนเอง ตวั สะกดตามมาตราเป็นภาษาดนตรีที่มีจงั หวะความคลอ้ งจอง มีการเปลี่ยนระดบั เสียงของคาดว้ ยวรรณยกุ ต์ ฯลฯ ท้งั หมดน้ีลว้ นแตเ่ ป็นส่ิงที่น่าภาคภูมิใจยงิ่ - “ภาษาไทย” ที่ใชอ้ ยใู่ นปัจจุบนั ท้งั ภาษาพดู และภาษาเขียน และมีเอกลกั ษณ์ท่ีมีถอ้ ยคาท้งั ร้อยแกว้ และร้อยกรอง สาหรับร้อยกรอง มีขอ้ บงั คบั จากดั คา และวรรคตอน ใหร้ ับสมั ผสั กนั ไพเราะ ตามกฎเกณฑ์ ที่ไดว้ างไวใ้ นฉนั ทลกั ษณ์ จาแนกออกเป็น ๗ ชนิด คือ โคลง ร่าย ลิลิต กลอน กาพย์ ฉนั ทแ์ ละ กล คนท่ีนาเสนอดว้ ยร้อยแกว้ ที่งดงามและร้อยกรองที่สร้างสรรคจ์ ะถือวา่ เป็นผไู้ ดร้ ับการศึกษามาอยา่ งดีและมีอารมณ์สุนทรีย์ - ลีลาการใชภ้ าษา หมายถึง การใชภ้ าษาเพื่อการสื่อสารขอ้ มูล ความเห็น ขอ้ เทจ็ จริง ในโอกาสตา่ งๆ มีรูปแบบการใชภ้ าษา เฉพาะประเภท เฉพาะโอกาส เช่นพระราชดารัส : ข่าววทิ ยุ การสนทนา อภิปราย และการปาฐกถาทางวิชาการ - ภาษาไทยมภี าษาถ่ิน ได้แก่ภาษาไทยถิ่นเหนือ กลาง อีสาน และใต้ มีลกั ษณะท่ีเหมือนกนั มาก ในเร่ืองของ ระบบพยญั ชนะ ระบบสระ และโครงสร้างประโยค แตใ่ นเร่ืองของ ระบบวรรณยกุ ต์ และศพั ท์ ภาษาไทยถ่ินท้งั ส่ี มีความแตกต่างกนั อยบู่ า้ ง5. ข้อเสนอสาหรับการส่งเสริมการใช้ภาษาไทยสาหรับคนไทย 1.เข้าใจหลกั การพืน้ ฐานของทกั ษะการฟัง การพูด การอ่าน และการเขยี น การเรียนรู้ภาษาเป็ นไปตามลาดบัสุจิปลุ ิ คนฟังมามาก จะพดู ได้มาก การฟัง คือ การรับรู้ความหมายจากเสียงที่ไดย้ นิ เป็นการรับรู้สารทางหู 1. ฟังใหต้ รงตามความมุ่งหมาย 2. ฟังโดยมีความพร้อม 3.ฟังโดยมีสมาธิ 4. ฟังดว้ ยความกระตือรือร้น 5. ฟังโดยไม่อคติ ผฟู้ ังโดยไม่อคติตอ้ งพจิ ารณาใหล้ ะเอียดถ่ีถว้ น การพดู การพูดเป็น \" ศาสตร ์์\" มีหลกั การ และกฎเกณฑ์ ประเภทของการพดู แบ่งได้ 2 ประเภทคือ1. การพดู ระหวา่ งบุคคล ไดแ้ ก่ การทกั ทายปราศรัย และการสนทนา 2. การพดู ในกลุม่ ไดซ้ กั ถาม แสดงความคิดเห็น เล่าใหฟ้ ังกนั การอ่าน คือ 1. การอา่ นเพ่ือเกบ็ ความรู้ และ การอา่ นเอาเร่ือง 2. การอ่านเพอ่ื วิเคราะห์ คือ การอ่านโดยพิจารณาส่วนต่างๆ ใหเ้ กิดความเขา้ ใจอยา่ งละเอียดถี่ และ 3. การอ่านเพ่อื ตีความ เมื่ออ่านรู้เรื่องแลว้ ตอ้ งตีความ การตีความน้นั มกั เป็นไปตามประสบการณ์ และ ความรู้สึกของแตล่ ะคน เม่ืออา่ นไปแลว้ ตอ้ งมี การประเมินคา่ สิ่งท่ีไดอ้ า่ น คือ การช้ีแจงบอกกลา่ ว พิจารณารูปแบบ ความถูกตอ้ ง ความคิดเห็น การเขียน คือ การแสดงความรู้ ความคิด ความรู้สึก และความตอ้ งการ ของผสู้ ่งสารออกไปเป็นลาย

ลกั ษณ์อกั ษร รูปแบบการเขียน งานเขียนแบ่งออกเป็น 2 จาพวกไดแ้ ก่ งานเขียนร้อยกรองและงานเขียนร้อยแกว้ 2.ผมู้ ีปัญหาผดิ ปกติในการเปล่งเสียง สามารถแกไ้ ดโ้ ดยใช้ Speech therapy 3. การพดู ตอ้ งเช่ือถือได้ ยง่ิ ตาแหน่งหนา้ ที่สูงข้ึน ตอ้ งพูดใหส้ ามารถโนม้ นา้ วจูงใจ คนพดู ดีมีโอกาสขายความคิดไดด้ ี และมีผลต่อความสาเร็จในการทางาน 4. การพดู ใหด้ ีเป็นทกั ษะสามารถเรียนรู้ฝึกฝนได้ ยง่ิ เป็นหลายภาษาจะช่วยใหพ้ ดู ไดด้ ี 5.ควรมีพจนานุกรมหรือปทานุกรมเพอื่ ใชค้ น้ หาศพั ทท์ ี่ตอ้ งการใชง้ านเช่นมีการวเิ คราะห์คาในภาไทยที่ใชบ้ ่อยที่สุด 25คา ตามลาดบั ไดแ้ ก่ ท่ี เป็น การ ใน มีของ จะ และ ได้ ไม่ วา่ ความ ก็ ให้ ไป มา น้ี หรือคน อยู่ อยา่ ง กบั น้นั กนั จาก6. แนวทางสาหรับการเรียนการสอนภาษาในกรณีนักเรียนนักศึกษาและผู้ทตี่ ้องเรียนหรือใช้ภาษา 1.นกั เรียนนกั ศึกษาในฐานะคนไทยตอ้ งเรียนรู้ภาษาไทยแตกฉานท้งั การฟัง พดู อ่าน และเขียนในชีวติจริงและการทางาน 2.การเรียนภาษาเป็นทกั ษะพ้นื ฐานสาคญั ช่วยใหเ้ ขา้ ในและเรียนรู้ทกั ษะอื่นตามมา จึงตอ้ งปูพ้นื ฐานให้เขม้ แขง็ 3.ปรับเปล่ียนกระบวนทศั น์การเรียนการสอนโดยเนน้ ใหส้ ื่อสารใชง้ านไดแ้ ละลดการเรียนไวยากรณ์ 4.นกั เรียนนกั ศึกษาเรียนรู้ท้งั ภาษาไทย ภาษาถิ่น และภาษาตา่ งประเทศใหม้ ีคุณภาพสากล 5.นกั เรียนนกั ศึกษาท่ีเก่งภาษาไดร้ ับการพฒั นาสู่ความเป็นเลิศนาไปสู่การวางฐานวชิ าชีพ 6.ผอู้ ยใู่ นวยั แรงงานทุกอาชีพมีโอกาสเรียนรู้ภาษาโดยเฉพาะภาษาองั กฤษและจีนเพือ่ ใชพ้ ฒั นาอาชีพ 7.สร้างบรรยากาศที่ส่งเสริมการเรียนรู้ภาษาท้งั ในหอ้ งเรียน สถานทางาน ชุมชน โดยมีส่ือทนั สมยั 8.พฒั นาการเรียนรู้ภาษาสู่มาตรฐานดว้ ยการเรียนกบั ครูชาวต่างประเทศและเจา้ ของภาษา 9. ภาษาเปล่ียนแปลงพฒั นาไปตามสังคมและโลกาภิวฒั น์ จึงตอ้ งเรียนรู้ไปตลอดชีวติ 10. การเรียนรู้ภาษาเกิดจากการสื่อสารและใชง้ านจริงในชีวติ ประจาวนั และวิชาชีพ ดงั น้นั การฝึกควรใช้วธิ ีการหลากหลายเช่นพาไปแหลง่ เรียนรู้ การคน้ หาแสวงหาความรู้ดว้ ยตนเอง การท่องโลกอินเตอร์เน็ต และการสื่อสารกบั ชาวต่างประเทศ