SUNISA031

ผู้แตง่ พระมหาราชครู (พระบรมคร)ู ยคุ สมยั อยธุ ยาตอนกลาง

ลักษณะคาประพนั ธ์ เปน็ การทดลองเอาฉนั ท์มาแต่ง เป็นเรือ่ งยาว

จดุ มงุ่ หมาย เพ่ือรเิ ริ่มแต่งฉนั ท์เปน็ เร่ืองยาว และเพ่อื เป็นคตสิ อนใจ

เน้ือเรือ่ งย่อ ลกู โคและลูกเสือซึ่งเกิดมีความผูกพนั กัน เรม่ิ จากในวนั หนงึ่ ซ่ึงลูกเสือถกู แมท่ ง้ิ ไวเ้ กดิ หิวนม ลกู วัวจงึ ให้กินนมจากแมข่ องตน นับแต่นนั้ มาทง้ั สองก็เปน็ สหายรักใคร่กัน ลูกเสือขอใหแ้ ม่อย่าทารา้ ยลูกโคและแมโ่ ค วันหน่ึงแม่เสือผิดสัญญา ลกู เสอื และลกู โคจึง ช่วยกันทารา้ ยจนถึงแกค่ วามตาย พระฤๅษีถอดหวั ใจของท้งั สองใส่ไวใ้ นพระขรรค์วิเศษ คนละเล่ม มอบให้ดแู ลรักษา ทง้ั สองเดินทางมาถึง จันทบูรนคร สามารถปราบยกั ษ์ท่คี อยทาร้ายชาวเมอื งได้ พหลวิชยั ไดอ้ ภิเษกสมรสกบั นางสุรสุดา พระธดิ าของพระเจา้ มคธ คาวเี ดินทางไปจนถงึ รมยนคร เหน็ กลองใบใหญเ่ มอ่ื ผ่าออกดพู บ นางจนั ทรผ์ มหอม หรือ นางจนั ทร์สดุ า หรือ นางจันทรวรา (ซึง่ มีผมหอม) พระธิดาของท้าวมทั ทราชและนางแกว้ เกสร คาวปี ระหารนกอินทรใี หญท่ ่มี ากนิ ชาวเมืองรมยนครไดอ้ ภิเษกสมรส กบั นางจันทรผ์ มหอม

(ตอ่ ) วนั หน่ึงนางอาบนา้ แล้วนาเส้นผมใสผ่ อบปลอ่ ยลอยนา้ ไป พระเจ้ายศภูมิ (หรือทา้ วสันนุราช) แหง่ เมืองพทั ธพิสยั ทรงพบผมหอมบงั เกิดความล่มุ หลง ใช้อุบายให้ คนนาพระขรรค์ของคาวไี ปเผาไฟชงิ นางจนั ทร์มาไดส้ าเร็จแตไ่ ม่อาจเขา้ ใกล้ได้เพราะตวั นางจะรอ้ นเป็นไฟ อันเนอื่ งมาจากอานาจความซื่อสัตย์ต่อสามี พหลวชิ ัยตามหาคาวี จนพบ ชบุ ชีวิตใหค้ ืนชีพ จากนัน้ พหลวิชยั ปลอมตัวเป็นฤๅษีหลอกทาพธิ ีชบุ ตัวให้พระเจา้ ยศภูมิกลับ เป็นหนมุ่ เมื่อสบโอกาสจงึ ผลักลงหลุมไฟ คาวีกบั นางจันทร์ผมหอมจงึ ไดค้ รองเมือง พทั ธพสิ ยั สบื ตอ่ มา

คุณค่าของเรอ่ื งเสอื โคคาฉันท์ เป็นวรรณคดีไทยทม่ี คี ุณคา่ สงู เรือ่ งหนึง่ เปน็ ฉันท์เรื่องแรกท่ีมี ความยาวเป็นพเิ ศษ แตง่ ด้วยฉันท์ และกาพย์ เพอื่ สอนคติธรรมโดย อาศยั เค้าโครงมาจากปัญญาสชาดก บทสุดท้ายเป็นโคลงส่สี ุภาพสอง บท เน้ือเรอื่ งกลา่ วถงึ ลกู โคและ ลกู เสอื ซ่งึ เกดิ มีความผูกพันกนั

เอกสารอ้างองิ ศิลปากร, กรม. วรรณกรรมสมยั อยธุ ยา เลม่ 2. พมิ พ์ครั้งท่ี 2. กรุงเทพฯ : สานักวรรณกรรมและประวัตศิ าสตร,์ 2545.

๐ ๓๑