İşlem Tabloları Dersi - Özet Üniteler -

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 1: Temel Kavramlar Giriş Bir Excel çalışma kitabı üzerinde çalışırken yeni bir çalışma kitabı açmak için ise; Farklı çözümlerle karşımıza çıkan işlem tabloları programları, elektronik tablolar ya da sayı tabloları adları 1. Excel çalışma sayfasının sol üst köşesinde yer ile de anılmaktadır. Günümüzde en çok kullanılanları alan Dosya bağlantısını seçiniz. Microsoft Excel ve açık ofis gurubunda yer alan Libre Office Calc programlarıdır. İşlem tabloları programları ile 2. Açılan menüde sol tarafta yer alan alt temel hesaplama işlemlerinin dışında finansal ve metin sekmelerden Yeni bağlantısını seçiniz. tabanlı işlemler yapmak da mümkündür. Çalışma sayfaları diğer ofis yazılımları ile de uyumludur. Bu programlar ile 3. Açılan Yeni seçeneklerinden Boş Çalışma Kitabı temel hesaplama işlemleri dışında formüller yardımıyla bağlantısını seçiniz. özel işlemler yapma, tabloları düzenleme ve özetleme, gerekli durumlarda verileri filtreleme işlemleri de Var olan bir çalışma kitabını açmak için ise; kolaylıkla yapılmaktadır. Microsoft Sharepoint yardımı ile hazırlanan çalışma sayfalarını paylaşmak ya da VBA 1. Excel çalışma sayfasının sol üst köşesinde yer yardımıyla çok uzman işlemleri makrolar kullanarak alan Dosya bağlantısını seçiniz. çözmek de bu programların artı tarafları olarak karşımıza çıkmaktadırlar. 2. Açılan menüde sol tarafta yer alan alt sekmelerden Aç bağlantısını seçiniz. İşlem Tabloları 3. Açılan seçeneklerinde Son Çalışma Kitapları, İlk işlem tablosu programı 1979 yılında Dan Bricklin ve OneDrive, Bilgisayar ya da Yeni Ekle Bob Frankston tarafından yazılan VisiCalc yazılımıdır. Bu başlıklarından birini seçerek açmak istediğiniz program Apple II bilgisayarları ile birlikte piyasaya çalışma kitabınızın konumunu seçiniz. sürülmüştür. Tablolar üzerinde işlem yapmak ve verileri saklamak için kullanılan program 700000’den fazla satış OneDrive, Microsoft hesabınızla birlikte gelen ücretsiz bir yaparak o zamana göre rekor kırmıştır. Daha sonra bulut depolama alanıdır. İnternete bağlı her bilgisayardan Microsoft firması Multiplan adı verilen bir programı ulaşılabileceği için, bulut depolama alanları güvenli ve piyasaya sürmüş ama Lotus 1-2-3 programları daha kullanımı kolay alanlardır. popüler duruma gelmiştir. Microsoft için 1987, Mac kullanıcıları için ise 1985 yıllarında ilk Excel sürümü Boş çalışma kitabı seçtiğimizde ekrana bir çalışma yayınlanmıştır. Başka tablo programlarında olduğu gibi sayfasından oluşan çalışma kitabı gelecektir. Ekranda boş Excel’de de tablolardaki verilerden grafikler oluşturmak bir çalışma kitabı görüntülenir. Görüntülenen ilk boş ve hücrelerden referans alarak işlem yapmak mümkündür. çalışma kitabı Kitap1 olarak adlandırılır ve varsayılan Farklı Excel sürümleri yıllar içinde geliştirilmiştir. olarak tek çalışma sayfasından oluşur. Çalışma Sayfasının adı Sayfa1 olarak gelmektedir. İşlem Tabloları Programını Başlatmak Sayfanın en üstünde Hızlı Erişim Araç Çubuğu yer Kitabımızın bu ünitesinde Excel programının 2013 almaktadır. Excel yazılımında şeritlerle çalışılmaktadır. sürümü anlatılacak olsa da, günümüzde 2016 sürümü Düğme Grupları, Durum Çubuğu, Boyutlandırma Ayar piyasaya sürülmüştür. 2016 sürümü ile yeni grafik türleri, Çubuğu, Formül Çubuğu, Ad Kutusu, Satır ve Sütunlar tahmin özelliği eklenmiş, PivotTable aracı yenilenmiştir. yer almaktadır. Dokunmatik kalem desteği de 2016 sürümü ile gelen yeni özelliklerdendir. Hızlı Erişim Araç Çubuğu, sekmelerden bağımsız olarak sık kullanılan komutlar kümesini içeren özelleştirilebilir Excel programını başlatmak için bilgisayarınızdan Excel bir araç çubuğudur. 2013 programını çalıştırmak yeterlidir. Karşımıza gelen giriş ekranında çalışma kitabı seçimi yapılacaktır. Bu Şerit, grupların altında yer alan sekmelere ait düğmeleri ekranda aynı zamanda boş çalışma sayfasının yanında barındırır. Şerit gerekli olan komutlara hızla ulaşmanızı hazır şablonlar da bulunmaktadır. Gerekli durumlarda 3-5 sağlar. dakikalık tanıtım turu da bu şablonlar hakkında bizlere bilgi vermektedir. Hızlı Erişim Araç Çubuğunun altında grup adları yer almaktadır. Gruplar; Giriş, Ekle, Sayfa Düzeni, Formüller, Önceden üzerinde çalışılarak farklı bir yere kaydedilmiş Veri, Gözden Geçir, Görünüm sekmeleri standart olarak dosyalara ulaşmak için ise Diğer Çalışma Kitaplarını Al görünmektedir. Her grubun altında sekmeler yer bağlantısından faydalanılabilir. Bulut ya da ağ üzerindeki almaktadır. Sekmeler şeritlere ayrılmıştır. Şeritler içinde çalışma kitaplarına da bu sayede ulaşılabilmektedir. birbiri ile benzer işlevleri olan komut düğmeleri gruplanmıştır. Her şeridin altında sekme adları yer Çalışma Kitabı Oluşturmak almaktadır. Az önce bahsedilen şekilde giriş sayfasından boş çalışma Sekme, kategoriler halinde benzer işlevi olan komut kitabı seçilerek yeni ve boş bir Excel belgesine ulaşılabilir. düğme gruplarını bir arada barındırır. Çalışma kitabı, farklı çalışma sayfalarından oluşmakta ve oluşturulan formüller diğer sayfalarda da kullanılabilmektedir. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 1: Temel Kavramlar Çalışma kitabı Excel başlatıldığında açılan dosya, çalışma Giriş Sekmesi sayfası ise çalışma kitabında yer alan sayfalardır. Çalışma sayfası üzerinde yapılacak biçimlendirme Hücre Yapısı komutlarını barındıran gruplar yer almaktadır. Pano Grubu, Yazı Tipleri Grubu, Hizalama Grubu, Sayı Grubu, Çalışma sayfası sütunlar ve satırlarla bölünen hücrelerden Stiller Grubu, Hücreler Grubu ve Düzenleme Grubu yer oluşmaktadır. Her sütun başı bir harf, satır başı ise sayı ile almaktadır. işaretlenir. Hücrenin adresi kesişiminde bulunduğu sütunun harfi ve satırın sayısının yan yana gelmesi ile Pano grubunda yer alan komutlar, Kopyala, Yapıştır, Kes, oluşur. Biçim Boyacısı ve Pano komutlarıdır. Hücreleri kesmek, kopyalamak ve farklı bir yere taşımak için Pano grubunda Bir hücre içeriği biçimlendirmek istediğinizde ya da yer alan Kes, Kopyala ve Yapıştır komutlarını açıklama eklemek istediğinizde bu işlemleri yapmanın en kullanabilirsiniz. kısa yolu komut kısa yolu bağlantılarını ekrana getirmektir. İmleç seçilmiş hücre üzerinde farenin sağ Önce kopyalamak istediğiniz hücre ya da hücreleri tuşuna tıklayın. Ekrana hücre biçimlendirme kısa yolları seçiniz. Seçili hücre ya da hücreleri kopyalamak için Pano ve hücre üzerinde yapabileceğiniz işlemler grubunda yer alan Kopyala komutuna tıklayınız. Aynı görüntülenecektir. işlemi seçili hücre ya da hücrelerin üzerinde iken fare imlecinin sağ imlecine tıklayarak açılan pencereden Biçimlendirme işlemleri kısa yollarında hücre içindeki Kopyala komutunu seçerek yapabilirsiniz. Seçim verinin yazı fontunu, büyüklüğünü, rengini, dolgusunu kopyalanarak Panoya yerleştirilecektir. değiştirebilirsiniz. Hücre birleştirme kısa yolu da verilmektedir. Bunun dışında hücreye kenarlık Kopyalanmış hücre ya da hücre içeriğini çalışma ekleyebilirsiniz. sayfasında istediğiniz yere yapıştırabilirsiniz. Seçili hücre ya da hücreleri yapıştırmak için Pano grubunda yer alan Diğer komutlar; Kes, Kopyala, Yapıştır ve Özel Yapıştır, Yapıştır komutuna tıklayınız. Aynı işlemi seçili hücre ya Ekle, Sil, İçeriği Temizle, Filtrele, Sırala, Açıklama Ekle, da hücrelerin üzerinde iken fare imlecinin sağ imlecine Hücre Biçimlendir Penceresi kısa yolu, Aşağı Açılan tıklayarak açılan pencereden Yapıştır komutunu seçerek Listeden Al, Ad Tanımla ve Köprü ekle komutlarının kısa yapabilirsiniz. yolları yer almaktadır. Yazı Tipi Grubu, Çalışma sayfasında yer alan hücreleri Çalışma Kitabı ve Çalışma Sayfası Özellikleri biçimlendirmenizi saplayan komutları barındıran gruptur. Bu grupta; Yazı Tipi, Yazı Tipi Boyutu, Yazı Tipi Stili, Yeni bir çalışma sayfası eklemek için, çalışma sayfasının Yazı Tipi Rengi, Hücre Kenarlık, Dolgu Rengi ve Hücre adının yer aldığı alt taraftaki bölüme fare imlecinin sağ Biçimlenir penceresinin kısa yolu yer almaktadır. tuşu ile tıklamak yeterlidir. Ekle penceresinde genel ve elektronik tablo çözümleri olarak iki seçenek karşımıza Hizalama Grubu altında metni hücrenin içinde Üst, Orta çıkmaktadır. ya da Alt olarak hizalamanızı sağlayan komut düğmeleri, Yeni sayfa eklemenin kısa yolu olarak Çalışma Sayfası adlarının sağ tarafında yer alan + işaretine tıklamanız metni sol, orta ve sağ hizalamanızı sağlayan komut yeterli olacaktır. Böylece boş bir çalışma sayfası çalışma kitabına eklenecektir. düğmeleri, Girinti azalt, Girinti arttır, Metni kaydır, Alt taraftaki sekmeden ayrıca çalışma sayfasını silmek, Birleştir ve Ortala seçenekleri yer almaktadır. Çalışma çalışma sayfasını yeniden adlandırmak, çalışma sayfasını taşımak ve kopyalamak işlemleri de gerçekleştirilir. sayfasında verilerin görünümünü değiştirmek için VBA desteği ile oluşturulan kodları görüntülemek ve hizalama grubunda yer alan komut düğmelerinden gerekli durumlarda çalışma sayfasını korumak da gerçekleştirilebilecek işlemler arasındadır. yararlanabilirsiniz. Metin hizalamalarını yatay ya da dikey Alt kısımda bulunan durum çubuğu sayfa görünümü ve konumda değiştirebilirsiniz. Hücre içindeki verinin dikey yakınlaştırma işlemleri konusunda destek vermektedir. konumda hizalanmasında Üst, Orta, Alt, İki Yana Yasla, Excel Menüleri ve Komutlar Dağıtılmış seçeneklerinden birini seçebilirsiniz. Hücrenin Çalışma kitabını sol üst köşesinde Sekme adlarından önce Dosya bağlantısı yer almaktadır. Dosya bağlantısı ile yatay konumsa hizalanmasında Sol, Orta, Sağ, İki Yan ve çalışma kitabınızla ilgili birçok özelliği ayarlayabilirsiniz. Bunun dışında çalışma kitabınızla ilgili bilgi alabilirsiniz. Dağıtılmış seçeneklerinden birini seçerek Dosya menüsü altında Bilgi, Yeni, Aç, Kaydet, Farklı Kaydet, Yazdır, Paylaş, Dışarı Aktar, Kapat, Hesap ve hizalayabilirsiniz. Bu işlemleri yapmak için Hücre Seçenekler alt başlıkları yer almaktadır. Birleştir penceresinden de yararlanabilirsiniz. Hizalama grubundaki sağ altta görüntülenen düğmeye tıklayarak Hücre Biçimlendir penceresini ekrana getirebilirsiniz. Sayı Grubu, altında hücre içeriği kategorisi belirlenmektedir. Stiller Grubu altında Koşullu Biçimlendirme, Tablo Olarak Biçimlendir ve Hücre Stilleri seçenekleri yer almaktadır. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 1: Temel Kavramlar Hücreler Grubunda, Ekle, Sil ve Biçim komut düğme grupları yer almaktadır. Düzenleme Grubunda Otomatik Toplam, Doldur, Temizle, Sırala ve Filtre Uygula, Bul ve Seç komut düğmeleri yer almaktadır. Ekle Sekmesi: Ekle sekmesi altında Tablolar, Çizimler, Grafikler, Mini Grafikler, Filtre, Bağlantılar, Metin ve Simgeler grupları yer almaktadır. Sayfa Düzeni Sekmesi: Sayfa düzeni sekmesi altında Temalar, Sayfa Yapısı, Sığdırmak için Ölçeklendirme, Sayfa Seçenekleri ve Yerleştir sekmeleri yer almaktadır. Çalışma sayfasında kullanılacak renkler için istediğiniz tema seçimini Temalar grubu altında yer alan Temalar komutuyla yapabilirsiniz. Formüller Sekmesi: Formüller sekmesinde verilerinizi hesaplamak için gerekli formüller yer almaktadır. Formüller yardımıyla veriler üzerinde istenilen işlemler yapılabilir. Formüller sekmesinde yer alan komutların başında İşlev Ekle gelmektedir. İşlevler gruplara göre kullanıcıya sunul- maktadır. Otomatik Toplam, En Son Kullanılan, Finansal, Mantıksal, Metin, Tarih ve Saat, Arama ve Başvuru, Matematik ve Trigonometri, Tüm İşlevler altında formüller gruplanarak sunulmaktadır. Veri Sekmesi: Excel yazılımı çalışma kitabı dışında yer alan verilerden kolaylıkla yararlanmanıza olanak tanır. Veri sekmesi altında yer alan Dış Veri Al komutu ile dış verilere bağlı olarak çalışabilirsiniz. Dış verilerde güncelleme olursa çalışma sayfası içinde verileriniz otomatik güncellenecektir. Bu işlem için Veri sekmesinde, Dış Veri Al grubundan Varolan Bağlantılar seçeneğini tıklayın. Varolan Bağlantılar iletişim kutusu görüntülenir. Dış Veri alma seçeneği olarak; Access, Web, Metin, Diğer Kaynaklar ve Varolan Bağlantılar görüntülenmektedir. Gözden Geçir Sekmesi: Gözden Geçir sekmesi altında Yazım Denetleme Grubu, Dil Grubu, Açıklamalar Grubu, Değişiklikler Grubu ve Mürekkep Grubu yer almaktadır. Görünüm Sekmesi: Görünüm sekmesi bir çalışma sayfasının şekillendirilmesi için kullanılabilecek komutları içermektedir. Özellikle çalışma kitabının görünümünü ve sayfa düzenini değiştirebilirsiniz. Çalışma Kitabı Görünümleri, Göster, Yakınlaştır, Pencere ve Makrolar gruplarını barındırmaktadır. Yardım: Excel yazılımında ve diğer işlem tablolarında yardım menüsü yer almaktadır. Excel kullanıcıya birçok özelliği sunmaktadır. Bu özelliklerin kullanımı ya da açıklamalarını öğrenmek için yardım penceresini kullanabilirsiniz. Excel’de yardım kullanma alışkanlığı edinmeniz tavsiye edilmektedir. Böylece yazılımı daha verimli kullanabilirsiniz. Yapmak istediğiniz işlemin anahtar kelimelerini yazarak bu konuda yazılmış makalelere ve açıklamalara erişebilirsiniz. 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 2: Çalışma Sayfası ve Görsel Biçimlendirme Giriş özelliklerini Excel Seçenekleri altında yer alan Kaydet alt menüsünden değiştirebilirsiniz. İşlem tablolarında çalışma kitabını istediğiniz gibi özelleştirme imkânı mevcuttur. Bu sayede programı Dil sekmesi ile Office dil tercihlerini ayarlayabilirsiniz. kullanma kabiliyeti ve iş verimi artacaktır. Gerekli Başka dil seçenekleri ekleyebilirsiniz. Dil seçeneklerinde durumlarda Office şeridini özelleştirebilirsiniz. Sekmeleri düzenleme dili olarak yüklediğiniz dillerden birini ve komutları istediğiniz şekilde yerleştirebilir, çok sık seçebilirsiniz. kullanmadığınız komut düğmelerini gizleyebilir ya da kendi sekmenizi oluşturabilirsiniz. Gelişmiş sekmesi ile Excel’le çalışmak için gelişmiş seçenekleri sunmaktadır. Düzenleme seçenekleri, Kes, Şerit özelleştirmenin yanı sıra Excel seçeneklerini Kopyala, Yapıştır seçenekleri, Görüntü Boyutu ve özelleştirerek çalışma kitabınızın ya da çalışma sayfanızın Kalitesi, Yazdır, Grafik Görüntü, Formüller, Web genel seçeneklerini düzenleyebilirsiniz. Çalışma sayfanızı seçenekleri, Veri ve Lotus uyumluluğu olmak üzere birçok koruma altına alabilirsiniz. Yazım denetim dilini detay özelliği seçmeniz için sunulmaktadır. düzenleyebilirsiniz. En çok kullandığınız komutların düğmelerini Hızlı Erişim Araç Çubuğuna Şeridi Özelleştir sekmesi ile Excel şeridini sabitleyebilirsiniz. düzenleyebilirsiniz. Çalışma kitabında daha rahat çalışabilmek için en çok kullandığınız komut Çalışma sayfanızdaki verilerin kolay analiz edilebilmesi düğmelerinden oluşan yeni bir sekme oluşturabilirsiniz. için belli görselleştirmeler yapabilirsiniz ve bu sayede alacağınız raporların ya da sayfa çıktılarının daha güzel Hızlı Erişim Araç Çubuğu sekmesi ile Hızlı Erişim Araç görünmesini sağlayabilirsiniz. “Hücre Hızlı Çözümleme” Çubuğuna Kaydet, Geri Al, Yinele seçenekleri dışında araç çubuğu sayesinde seçili hücreler ve verileriniz şeritte bulunmayan komutlardan ekleme yapabilirsiniz. üzerinde hızlı görselleştirmeler yapabilirsiniz. Biçim boyacısı ile hücre biçimlerini kolaylıkla başka hücrelere Eklentiler sekmesi ile Microsoft Office Eklentilerini taşıyabilirsiniz. görüntüleyebilir ve yönetebilirsiniz. Excel Seçeneklerini Özelleştirmek Güven Merkezi sekmesi ile ise belgenizin güvenliği ile ilgili genel özellikler değiştirilebilir. Güven Merkezi Excel Seçenekleri penceresi üzerinde Genel, Formüller, Ayarlarını bu seçenek altından değiştirebilirsiniz. Gelişmiş Yazılım Denetleme, Kaydet, Dil, Geçmiş, Şeridi bir işlem tabloları kullanıcı değilseniz bu ayarları Özelleştir, Hızlı Erişim Araç Çubuğu, Eklentiler ve Güven değiştirmenize gerek olmayacaktır. Merkezinden oluşan alt menülerden üzerinden çalışma kitabınızın ayarlarını değiştirebilirsiniz. Güven merkezi ayarları düğmesine tıkladığınızda Güven Merkezi penceresi açılacaktır. Bu pencerede güvenilen Bu pencereyi açmak için; yayıncılar, güvenilen komutlar, güvenilen belgeler, eklentiler, ActiveX ayarları, makro ayarları, korumalı 1. Dosya menüsü bağlantısına tıklayınız. görünüm, ileti çubuğu, dış içerik, dosya engelleme ayarları 2. Açılan menüden Seçenekler bağlantısına ve gizlilik seçenekleri yer almaktadır. tıklayınız. Hızlı Erişim Araç Çubuğu 3. Excel Seçenekleri penceresi ekrana gelecektir. Hızlı Erişim Araç Çubuğunu özelleştirerek ihtiyaç Bu pencerede Genel Sekmesinde Excel çalışma sayfasının duyduğunuz komutları ekleyebilirsiniz. Varsayılan olarak genel özellikleri yer almaktadır. Kullanıcı arabirim Kaydet, Geri, İleri komutları çalışma sayfasında seçenekleri, yeni çalışma kitabı oluşturma seçenekleri, MS görüntülenecektir. Yeni, Aç, Kaydet, E-posta ile Gönder, Office belgenizi özelleştirmek ve başlangıç seçeneklerini Hızlı Yazdır, Baskı Ön izleme, Yazım Denetimi, Geri Al, değiştirebilirsiniz. Yinele, Artan ve Azalan Sıralama, Şerit Altında Göster ya da farklı komut atamalarını seçebilirsiniz. Formüller sekmesi ile formül hesaplama, performans ve hata işlemleri ile ilgili seçenekleri değiştirebilirsiniz. Hızlı erişim araç çubuğuna yeni komut düğmesi eklemek Formüller alt menüsü altında Hesaplama Seçenekleri, için: Formüllerle Çalışma, Hata Denetimi ve Hata Denetleme Kuralları seçeneklerini değiştirebilirsiniz. 1. Hızlı erişim araç çubuğunu açmak için sayfanın en üstünde yer alan çalışma kitabı adının sol Yazım Denetleme sekmesi ile Excel’in metninizi düzeltme tarafından yer alan aşağı yön simgesine ve biçimlendirme şeklini değiştirebilirsiniz. Otomatik tıklayınız. düzeltme seçeneklerini değiştirebilir ya da MS Office programlarında yazım hatalarını düzenleyebilirsiniz. 2. Simgenin üzerine imleç ile geldiğinizde Hızlı Erişim Araç Çubuğu’nu Özelleştir yazısı Kaydet sekmesi ile Excel çalışma kitabının kaydetme görüntülenecektir. özelliklerini değiştirebilirsiniz. Çalışma kitaplarını kaydetme özelliklerini değiştirebilirsiniz. Varsayılan 3. Ekrana gelen özelleştirme penceresinde sık olarak gelen çalışma kitabı kaydetme ve kurtarma kullandığınız komutların kısa yollarını ekleyebilirsiniz. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 2: Çalışma Sayfası ve Görsel Biçimlendirme Hücre, Satır veya Sütun Seçim Yöntemleri Etkin seçimden daha fazla veya daha az hücre seçimi için SHIFT tuşunu basılı tutarken yeni seçime eklemek Giriş panosunda yer alan komut düğmelerinden istediğiniz son hücreyi tıklatın. Etkin hücre ile tıklattığınız yararlanmak için öncelikle seçilmiş hücre ya da hücreler hücre arasındaki dikdörtgen aralık, yeni seçim haline gelir. olmalıdır. Seçmek için farklı yollar bulunmaktadır: Tek hücre seçimi, hücre aralığı seçimi, büyük hücre aralığı Satır veya sütunun ilk veya son hücresi seçimi için çalışma seçimi, çalışma sayfasındaki tüm hücreler, bitişik olmayan sayfasında satır veya sütunda bir hücreyi seçin. Sonra hücreler ya da hücre aralığı seçimi, tüm satır veya sütun CTRL+Ok tuşlarına basınız. seçimi gibi. Çalışma sayfasının ilk veya son hücresi seçiminde çalışma Hücre seçiminde seçmek istediğiniz hücreye üzerine fare sayfasının veya Excel listesinin ilk hücresini seçmek için imlecini getirerek tıklayınız. CTRL+HOME tuşlarına basınız. Çalışma sayfasının veya Excel listesinin veri veya biçimlendirme içeren son Hücre aralığı seçiminde çalışma sayfasında aralıktaki ilk hücresini seçmek için CTRL+END tuşlarına basınız. hücreyi tıklayın ve seçim yapılacak son hücreye doğru sürükleyin veya seçimi genişletmek amacıyla ok tuşlarına Birden Fazla Hücre Seçimi: Eğer birden fazla hücre basarken SHIFT tuşunu basılı tutun. seçilmiş ise B7:G10 ifadesinde sol üst köşedeki hücre adresi B7, en altta yer alan hücre adresi G10’dur. Bu iki Çalışma sayfasındaki tüm hücrelerin seçimi için Tümünü hücre arasındaki satır ve sütun kesişmeleri arasındaki tüm Seç düğmesini tıklayınız. Bu düğme çalışma sayfasında hücreleri ifade etmektedir. satır ve sütunların başladığı sol üst köşededir. 1. Satır üstü ve A Sütunu sol tarafında yer alan kutucuk Tümünü Seç Hızlı Çözümleme Düğmesidir. Çalışma sayfasında verilerinizi daha kolay analiz Çalışma sayfasının tamamını seçmek için CTRL+A edebilmek ve anlamlandırabilmek için hızlı çözümleme tuşlarına da basabilirsiniz. Çalışma sayfasında veriler aracını kullanabilirsiniz. Yapılan işlem koşullu varsa, CTRL+A geçerli bölgeyi seçer. CTRL+A tuşlarına biçimlendirme uygulamaktır. Birden fazla hücre seçimi ikinci kez basıldığında çalışma sayfasının tamamı seçilir. gerçekleşirse seçimin sağ alt köşesinde hızlı çözümleme düğmesi belirir. Büyük bir hücre aralığı seçiminde Aralıktaki ilk hücreyi tıklayın. SHIFT tuşunu basılı tutarken aralıktaki son Excel’deki grafikler, renk kodlaması ve formüller gibi hücreyi tıklatınız. araçlardan yararlanarak verileri hızlı ve kolay analiz etmenize yardımcı olmak için hızlı çözümleme aracını Bitişik olmayan hücreler veya hücre aralıklarının seçimi kullanabilirsiniz. için ilk hücreyi veya hücre aralığını seçin, ardından CTRL tuşunu basılı tutarken diğer hücreleri veya aralıkları seçin. Hızlı Çözümleme yapabilmek için; Ayrıca, ilk hücreyi veya hücre aralığını seçtikten sonra bitişik olmayan başka hücre veya aralık eklemek üzere 1. Öncelikle seçim yapacağınız hücrelerinizi SHIFT+F8 tuşlarına basabilirsiniz. Seçime hücre veya seçiniz. Verilen seçim gerçekleştikten sonra aralık eklemeyi durdurmak için SHIFT+F8 tuşlarına seçim alanın sol alt köşesinde Hızlı Çözümleme yeniden basınız. Bitişik olmayan seçimlerde belirli düğmesi görüntülenecektir hücrelerin veya hücre aralıklarının seçimini iptal edemezsiniz; tüm seçimi iptal etmeniz gerekir. 2. Görüntülenen Hızlı Çözümleme Düğmesini tıklayın ya da Ctrl+Q kısa yol tuşlarına basın. Tüm satır veya sütunun seçiminde çalışma sayfasında satır veya sütun başlığına tıklatınız. Ayrıca, satır veya 3. Ekrana Hızlı Biçimlendirme seçenekleri sütundaki hücreleri seçmek için ilk hücreyi seçebilir ve penceresi açılacaktır. Seçenekler üzerinde sonra CTRL+SHIFT+OK tuşu (satırlar için SAĞ OK veya gezinerek ekranda biçimlendirme seçeneklerinin SOL OK, sütunlar için YUKARI OK veya AŞAĞI OK) ön izlemesini görebilirsiniz. tuş bileşimine basabilirsiniz. Satır veya sütunda veriler varsa, CTRL+SHIFT+OK tuşu son kullanılan hücrenin Çalışma Sayfasında Biçimlendirme satırını veya sütunu seçilir. CTRL+SHIFT+OK tuşu bileşimine ikinci kez basıldığında satır veya sütunun Çalışma sayfasına görsel çekicilik katmak ve veri tamamı seçilir. okunabilirliğini arttırmak için biçimlendirme araçlarını kullanabilirsiniz. Bitişik satırlar veya sütunların seçiminde satır veya sütun başlıkları boyunca sürükleyin. Metin rengini, Yazı tipini, Hücre kenarlığını, hücre stillerini, çalışma sayfası temasını, kenarlıkların Bitişik olmayan satırlar veya sütunların seçimi için boyutlarını değiştirebilirsiniz. seçiminizdeki ilk satır veya sütunun satır veya sütun başlığını tıklatın; sonra CTRL tuşunu basılı tutarak seçime Hücreye kenarlık eklemek, hücre stilini değiştirmek, eklemek istediğiniz diğer satır veya sütunların başlıklarını çalışma kitabı temasını değiştirmek, biçim boyacısını tıklatın. kullanmak, sayfa arka planını değiştirmek, üstbilgi ya da altbilgi eklemek, çalışma sayfasında filigran kullanmak, sayfayı bölmek konuları çalışma sayfasını biçimlendirme kısmında düzenlenen özelliklerdendir. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 2: Çalışma Sayfası ve Görsel Biçimlendirme Hücrelere Kenarlık Eklemek: Resim gibi ek bilgilerden istenileni ekleyebilirsiniz. 1. Toplam, Sonuç ya da özellikle içinde barındırdığı veri bakımından önemli hücreleri daha görünür Çalışma Sayfasında Filigran Kullanmak: yapmak için kenarlık ekleyebilirsiniz. Önce kenarlık eklemek istediğiniz hücreyi seçiniz. 1. Filigran olarak resim eklemek istediğiniz çalışma sayfasını seçiniz. 2. Giriş sekmesi altında Yazı Tipi grubunda Kenarlıklar düğmesi yanındaki oku tıklayın. 2. Çalışma sayfasında Ekle Sekmesi altında yer alan Metin Grubundan Üstbilgi & Altbilgi komut Hücre Stili Değiştirmek: simgesine tıklayınız. 1. İşlem yapılacak hücreyi seçiniz. 3. Çalışma sayfasında Sol, Orta ve Sağ üst bilgi 2. Tasarım sekmesinden Stiller grubu altında yer alanları aktif hale gelecektir. alan Hücre Stilleri komutuna tıklayınız. 4. Örnek olarak Orta Üstbilgi alanına tıklayın. 5. Sekmeler altında Üstbilgi ve Altbilgi Araçları Çalışma Kitabı Temasını Değiştirmek: altında Tasarım sekmesi aktif hale gelecektir. 1. İşlem yapılacak çalışma kitabındaki çalışma 6. Açılan Tasarım sekmesi altında Resim simgesine sayfasını açınız. tıklayın. 2. Sayfa Düzeni sekmesi altında yer alan Temalar 7. Açılan Resim Ekle penceresi üzerinden arka plan grubundan Temalar komutunu seçiniz. olarak kullanılacak resim dosyasını seçiniz. 3. Açılan menüden istenilen tema seçimi yapılabilir. Ekranda &[Resim] ifadesi görüntülenecektir. 8. Çalışma sayfasına eklenecek resim büyüklüğünü Biçim Boyacısını Kullanmak: değiştirilebilir. Bunun için üstbilgi ya da altbilgi kutucuğu seçildikten sonra Üstbilgi ve Altbilgi 1. Kopyalamak istediğiniz hücreyi seçiniz. Araçları > Tasarım > Üstbilgi ve Altbilgi 2. Giriş sekmesinde Biçim Boyacısı simgesine Ögeleri>Resmi Biçimlendir komut simgesine tıklayınız. tıklayınız. 3. Fare imleci boya fırçasına dönüşecektir. Sayfayı Bölmek: Biçimlendirmek istediğiniz hücreyi seçiniz. 1. Çalışma sayfasında bölmek istediğiniz satır ya da 4. Aynı biçimlendirmeyi birden çok hücreye sütunu seçiniz. Örneğin, ilk 2 satır görünür olmasını istiyorsanız A3 hücresini seçiniz. yapmak için Biçim Boyacısı simgesine çift tıklayın. 2. Görünüm sekmesinde yer alan Pencere grubu altındaki Böl komut simgesine tıklayınız. Sayfa Arka Planını Değiştirmek: Çalışma Sayfasını Yazdırma 1. Arka plan ekleyeceğiniz çalışma sayfasını açınız. 2. Sayfa Düzeni sekmesi altında yer alan Arka Plan Çalışma kitabını veya istediğiniz çalışma sayfasını yazdırabilirsiniz. Birden fazla çalışma sayfasını yazdırmak simgesine tıklayınız. ya da çalışma sayfasında seçili alanı yazdırabilirsiniz. 3. Açılan Resim Ekle penceresinde resim dosyasını Yazdırma işlemine başlamadan önce dikkat edilmesi gereken çalışma kitabı özellikleri bulunmaktadır. seçiniz. Dosyadan, Arama Motorundan ya da Microsoft hesabınızı kullanarak Facebook, Flickr Öncelikle çalışma sayfanızın Sayfa Düzeni özelliklerini ya da farklı siteler üzerinden resim ve video kontrol edilmesi gerekmektedir. Kenar Boşlukları, Sayfa eklemenize imkân sunulmaktadır. Yönlendirme, Boyut, Yazdırma Alanı, Arka Plan ve 4. Seçili resim sayfa arka planında yer alacaktır. Başlıkları yazdıracaksanız ayarlamanız gerekmektedir. Sayfayı dolduracak biçimde çoğalacaktır. Resmin Sayfayı sığdırmak için ölçeklendirebilirsiniz. Kılavuz görünürlüğünü arttırmak için Kılavuz çizgileri ve başlıkları yazdırabilirsiniz. Sayfa Çizgilerinin görünür özelliğini aktif Yönlendirmesi, üstbilgi ve altbilgiler düzenlenebilir. etmemelisiniz. Çalışma sayfasından çıktı alırken dikkat edilmesi gereken Üstbilgi ya da Altbilgi Eklemek: öğeler aşağıda listelenmiştir: 1. Üstbilgi veya altbilgi eklemek ya da üstbilgi veya • Kenar boşluklarını kontrol ediniz. Normal, Geniş, altbilgisini değiştirmek istediğiniz çalışma Dar veya Özel Kenar Boşluğu ayarlayabilirsiniz. sayfasını tıklayın. Burada çalışma sayfanızın üst, alt, sağ, sol, üstbilgi ve altbilgi için gerekli boşlukları 2. Ekle sekmesinin Metin grubunda Üstbilgi ve ayarlayabilirsiniz. Altbilgi’yi tıklayın. Sayfa düzeni görünümü aktif olacaktır. • Sayfa Yönlendirme seçeneğini kontrol ediniz. Yatay ya da Dikey olarak çalışma sayfasını 3. Çalışma sayfasında üstbilgi ve altbilgi ekleme ayarlayınız. alanları belirecektir. Aynı zamanda çalışma sayfasının üstünde Üstbilgi ve Altbilgi Araçları başlığı ve Tasarım sekmesi görüntülenecektir. Bu sekmenin altında yer alan Sayfa Numarası, Saat, 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 2: Çalışma Sayfası ve Görsel Biçimlendirme • Boyut ayarlamasını yapınız. Çalışma sayfanızı A4 ya da farklı bir sayfa boyutuna göre ayarlamasını yapınız. • Yazdırma Alanını ayarlayınız. Sayfa üzerinde yazdırmak istediğiniz alanı seçiniz. Sayfa Düzeni sekmesi > Sayfa Yapısı > Yazdırma Alanı komutunu kullanabilirsiniz. • Başlıkları yazdırmak istiyorsanız ayarlayınız. • Kılavuz çizgilerini görünür yapabilir ve sayfa çıktısı aldığınızda yazdırılmasını sağlayabilirsiniz. Bazı sayfalarda kılavuz çizgileri ekranda görüntülendiği için sorunsuz bir veri takibi yapılmaktadır. Fakat çıktı aldığınızda kılavuz çizgileri seçilmemişse satır ve sütunların takibi ve karşılaştırılması zor olabilir. Bu nedenle yazdırma işlemi öncesi ön izleme yapılmalıdır. Gerekliyse kılavuz çizgileri Sayfa Düzeni sekmesi > Sayfa Seçenekleri > Kılavuz Çizgileri altında Yazdır özelliğini aktif hâle getirmeniz gerekmektedir. • Verilerin ekranda görünür olmasını sağlayın. Hücre içeriğinde (####) ifadesi yer alıyorsa hücre içerisindeki veri ya da metin görüntülenmemektedir. Bu nedenle sütun genişliğini değiştirmeniz gerekmektedir. Önce içeriği görünmeyen sütun seçilir. Sonra fare imlecinin sağ tuşuna tıklayınız. Açılan menüden Sütun Genişliği seçeneğine tıklayın. Açılan sütun genişliği kutusundaki değeri arttırın. Diğer kısa yol ise sütunlar arasındaki çizgiyi seçiniz. Seçimde imleç görünümü değişecektir. Sonra sütunu içeriğin düzgün görüntülenmesini sağlayacak kadar genişletebilirsiniz. • Çalışma sayfasında yazdırma öncesi ayarlamaları yaptıktan sonra ön izleme ile çalışma sayfasını son kez kontrol edebilirsiniz. 4

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 3: Verilerle Çalışmak ve Düzenlemek Giriş Excel’de Veri Girişi Kolaylıkları: Excel’de çalışma sayfasına girilen veriler aynı sütun altına girildiğinde aynı Tek başına hiçbir anlam ifade etmeyen sayısal ya da sözel amaçla kullanılan veriler olarak tanımlanmış olur. Bu verilerin anlamlı bütünler oluşturması ile var olan sebeple verilerin arasında benzerlik olabileceği, sorunsallara çözümler bulunabilmekte ve ihtiyaç duyulan tekrarlanabileceği düşüncesiyle önceden girilen veriler açıklamalara ulaşılabilmektedir. Excel üzerinde yaratılan kullanıcıya hatırlatılır. Bu özelliğe “Otomatik işlem tabloları sadece verilerin sunumunda Tamamlama” özelliği denir. kullanılabileceği gibi, verilerin organize edilmesinde, yeni hesaplanmış veriler oluşturulmasında ve görsel sunumlara Sayısal veri girişinde negatif sayıların başına “-“ işareti dönüştürülmesinde de kullanılabilir. konulurken pozitif sayıların önüne “+” konulsa bile Excel işareti yansıtmaz fakat sayıyı pozitif kabul eder. Veri Türleri Excel üslü sayıların yazımında da kolaylık sağlar. Excel’de kendi içerisinde çeşitlenen dört farklı veri türü Kullanıcı 10’un kuvveti şeklindeki sayıların yazımında bulunmaktadır; “e” harfi ile sayıyı kolayca yazabilir. Örneğin 1x109 sayısını hücreye 1e9 olarak kolayca yazabilir. • Metinsel Veri, • Sayısal Veri, Excel’de yazılan bütün ifadeler tek satır olarak işlem • Tarih/Saat Verisi, görür. Hücrelerin yüksekliklerine ve genişliklerine göre • Doğru/Yanlış Verisi. “Hücreleri Biçimlendir” seçeneğinden “Metni Kaydır” seçilerek alt satırlara geçiş yapılır fakat hücrede veri hala Metinsel ifadeler, herhangi bir işleme tabi tutulması tek satır olarak kabul edilir. Hücreye veri yazılırken düşünülmeyen veri türüdür. Bu ifadelerde sayılar, “Alt+Enter” tuş kombinasyonuna basıldığında da boşluk formüller, tarih gibi ifadelerde yer alabilir. bırakmaya gerek kalmadan aynı hücre içerisinde alt satıra geçilmiş olur. Excel, hücreye girilen veri türünü otomatik olarak belirler. Fakat kullanıcıların veri türlerini önceden belirlemeleri ve Excel’de belirli bir aralığa aynı veriyi girmek için aralık dönüşümlerini yapmaları verilerin sağlıklı bir şekilde seçildikten sonra seçime başlanılan ilk hücre aktif olarak tablolaştırılması için önemlidir. görüntülenecek, veri buraya yazıldıktan sonra da “Ctrl+Enter” tuş kombinasyonu ile seçilen alana veriler Sayısal ifadeler, toplama, çıkarma, çarpma, bölme gibi girilmiş olacaktır. işlemlerin yapılmasına uygun olan verilerdir. Excel’de Verileri Otomatik Girmek: Excel’de Doldurma Tarih ve saat verisi, tarih ve saat bilgilerinin tutulmasına Kulpu olarak adlandırılan ve hücrenin altında beliren ve belirli özel işlemlere imkan sağlayan veri türüdür. nokta aracılığı ile seri verilerin istenilen hücrelere aktarımı yapılır. Bu seri veriler; sayılar, günler, aylar, yıllar ve Doğru ve yanlış verileri, Boolean Cebiri olarak bilinen tanımlanmış özel listeler olabilir. Doldurma Kulpu, aktif mantıksal veri türü ise 1 ve 0 verilerini içerir. hücrenin yapısına ve özelliğine göre şekillenen bir unsurdur. Hücredeki veri kategorisini değiştirme işlemi ise, hücre üzerinde sağ tıklanarak çıkan menüden “Hücre Hücreler Üzerinde İşlem Yapmak Biçimlendir” seçilerek yapılır. Hücre Seçimi: Excel üzerinde işlem yaparken tek bir Veri Girişi hücre üzerinde işlem yapılacaksa ilgili hücreye yön tuşlarıyla gelmek veya fare ile hücre üzerinde tıklamak Excel’de bir hücreye tıklandığında hücre seçili hale gelmiş yeterli olur. olur ve klavyeden dokunulan her karakter hücre içinde ve formül çubuğunda görüntülenir. Çoğu zaman ise çoklu, seri ya da farklı farklı yerlerde yer alan hücreler üzerinde işlem yapmak gerekebilir. Bu Özel bir engel olmadığı ve farklı bir amaçla işlemler için farklı seçim yöntemleri vardır. ilişkilendirilmediği sürece F2 fonksiyon tuşu da hücreyi açarak veri girişine uygun hale getirir. Fare ile hücrelerin taranması doldurma kulpuna basılı tutarak taranmasıyla aynı değildir. Fare ile taramada Veri girişi tamamlandıktan sonra veri girişini tamamlamak sadece hücreler seçili hale getirilir. Doldurma kulpunu ve hücreyi kapatmak için farklı tuşlar kullanılabilir. tutarak taramada hücreler aktif hücreden gelen veriye ve Bunlardan; özelliğe göre değişime uğrar. • “Enter” tuşu hücreyi kapatıp alt hücreye geçmeyi, Fare ile başlangıç hücresindeyken basılı hale getirilip • “Tab” tuşu hücreyi kapatıp yan hücreye geçmeyi, hücrelerin taranmasıyla seçim işlemi yapılabilir. • “Yön Tuşları” ise hücreyi kapatıp basılan Aktif hücre işaretliyken Shift tuşuna basılı tutularak, yöndeki hücreye geçişi sağlar. fareyle seçim serisinin bitiş noktasına tıklanırsa ilgili • Formül çubuğu onay işareti ise hücreyi aralıktaki bütün hücreler seçilir. değiştirmeden hücreyi veri girişine kapatmayı sağlar. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 3: Verilerle Çalışmak ve Düzenlemek Kullanıcı Ctrl tuşuna basılı tuttuğu sürece fare ile istediği Sütun Seçme: Excel’de hücre düzeyinde yapılan işlemler, kadar farklı bölgedeki farklı hücreyi seçebilir. satır ve sütun düzeyinde de yapılabilir. Sütunlar harflerle isimlendirilmiştir. Seçim işlemi ilgili sütun harfinin Günümüz kullanıcıları odak noktalarını kaybetmemek ve tıklanmasıyla olur. Aralıklı ya da çoklu seçim işlemi için hızlarını arttırmak için işlemlerini klavye ile yapmayı seçim süresince Ctrl tuşuna basılmalıdır. Klavye üzerinden tercih etmektedirler. Excel de seçim işlemlerinde özel tuş çoklu seçim yapmak içinse ilk sütun seçildikten sonra sağ, kombinasyonları geliştirmiştir. Kullanıcıların sadece sol yön tuşları ve Shift tuşu kombinasyonundan belirli bir aralığı seçmek için yön tuşlarını ve Shift tuşunu faydalanılır. Bir başka yöntemse sütunun ilk hücresi aktif kullanması yeterli olur. olduğu durumda Ctrl tuşu, Shift tuşu ve aşağı yön tuşu ile sütunun bütün hücrelerinin seçilmesidir. Hücre Silme: Excel’de silme komutu farklı şekillerde kullanılır. Kullanıcı öncelikle hücre içindeki veriyi mi Sütun Ekleme: Sütün eklemek için aktif hücre yoksa hücrenin kendisini mi sileceğine karar vermelidir. üzerindeyken sağa tıklanır ve ekle komutu sonrası menüden tüm sütun seçilir veya sütun harfi seçilir, sağa Hücre içindeki verinin seçimi aşağıdaki şekillerde tıklanır ve ekle seçilir. Sütun eklemek için giriş sekmesi yapılabilir; altında yer alan hücreler bölümünden ekle komutu da kullanılabilir. • Silinecek hücre ya da hücreler seçilerek Delete veya Back Space tuşları ile hücre içindeki veriler Sütun Silme: Sütun silmek içinde sütun harfi üzerinde sağ silinir. tıklanarak sil komutu kullanılabilir ya da sütun üzerindeki bir hücre seçili iken sağa tıklanarak açılan menüden sil, • Bir hücredeki verinin sadece bir bölümünü tüm sütun seçimi yapılır. silmek için hücrenin üzerinde iken formül çubuğu aracılığı ile ya da hücrede çift tıklayarak Akıllı Biçimlendirme Menüsü (Ekleme Seçenekleri): Akıllı istenilen bilgiler silinir ya da değiştirilir. biçimlendirme menüsü satır ya da sütun ekleme işlemi sonrasında biçimsel özelliklerinde kopyalanması için • Hücre üzerine gelinerek yeni bilgi direkt olarak kullanılır. Akıllı biçimlendirme menüsü hücre ekleme yazılırsa hücredeki eski bilgiler otomatik olarak işlemi sonrasında satır numarası ya da sütun harfi önünde yazılacaktır. beliren ikon aracılığıyla açılabilir. “Üsttekiyle Aynı Biçimlendir”, “Alttakiyle Aynı Biçimlendir” ve Bazen kullanıcıların hücrenin tamamının silinmesinin “Biçimlendirmeyi Temizle” seçeneklerini içerir. gerekli olduğu durumlar olabilir. Bu aşamada kullanıcının silmek istediği hücre ya da hücre dizisinin üzerinde sağ Satır/Sütun Gizle/Göster Kullanımı: Excel’de aynı sayfa tıklayarak, sil konutunu seçmesi gerekir. içerisinde yüzlerce sütun ve satırdan yararlanılarak veri kümeleri oluşturulabilmektedir. Bazı durumlarda bu Hücre Ekleme: Kullanıcının atladığı ya da yanlışlıkla kümelerdeki bazı satır ve sütunlardaki veriler gereksiz sildiği bir alanı tekrar eklemek işlemine Hücre Ekleme gelebilmektedir. Böyle durumlarda böyle satır ya da denir. Bu işlem için kullanıcı ilgili hücrenin üzerine sağ sütunları silmek yerine daha sonrada gerekli olabilir diye tıklayarak hücre ekleme işlemini yapabilir. gizlemek daha verimli bir yöntemdir. Satır ve Sütunlar Üzerinde İşlem Yapmak Excel’de satırlar ve sütunlar ihtiyaç duyulduğunda gizlenebilir veya gizlenenler görüntülenebilir. Gizleme Excel’de kullanıcı hücre düzeyinde yaptığı bütün işlemleri işlemi için ilgili satırın numarası ya da sütunun harfi satır ve sütun üzerinde de yapabilir. üzerinde sağa tıklanır ve gizle seçimi yapılır. Aynı işlem birden çok satır veya sütun içinde yapılabilir. Satır Seçme: Satırlar üzerinde işlemler yapılırken öncelikle satırların seçilmesi gerekir. Satır seçmek için Excel’de seri olarak ilerleyen satır numaralarında veya satır numarasının bir kere tıklanması yeterlidir. Bir başka sütun harflerinde kopukluk olması bu alanlarda gizleme yöntemse satırın ilk hücresi aktif durumdayken Ctrl işleminin yapıldığını belirtir. Gizlenmiş satır ya da tuşuna, Shift tuşuna basmak ve sağ yön tuşuna bir kere sütunların görüntülenmesi için kopukluğun olduğu alanlar basmaktır. seçilerek sağ tuşa tıklanır ve göster seçimi yapılır. Satır Ekleme: Satır ekleme işlemi içinse Giriş sekmesinin Arama ve Değiştirme İşlemleri altında yer alan Hücreler bölmesini kullanmaktır. Açılan menüden sayfa satırları ekle tıklanarak aktif hücrenin Excel’de oluşturulan veri kümeleri üzerinde bazı özel üzerine bütün bir satır eklenir. Aynı işlem satır numarası arama fonksiyonları ya da özel filtreler aracılığı ile aranan üzerinde sağ tıklanarak da yapılır. İşlemin başlangıcında verilere ulaşılabilir. Formüller ve özel eklentilerle ilgili birden fazla satır seçilirse seçilen satır sayısı kadar satır işlemler diğer ünitelerde verilmiştir. eklenir. Excel’de giriş araç çubuğunun son sekmesi olan Bul ve Satır Silme: Satır silmek içinse satır ya da satırlar Seç bölümü altında bulunan “Bul” seçeneği aranan veriyi seçildikten sonra satır numarası üzerinde sağ tıklayarak sil bulmak için, “Değiştir” seçeneği ise yani veriyi aranan komutunun seçilmesiyle ya da giriş menüsü altında yer alan hücreler bölümündeki sayfa satır(lar)ını sil seçeneği ile yapılır. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 3: Verilerle Çalışmak ve Düzenlemek veri ile değiştirmek için kullanılır. Klavyeden Ctrl tuşu ile F tuşuna birlikte basıldığında yine Bul ve Değiştir menüsüne kısayoldan ulaşılabilir. Kullanıcılar “sonrakini Bul” seçeneği ile adım adım diğer verilere ulaşabilir. Eğer penceredeki “Tümünü Bul” seçeneği seçilirse Excel kullanıcının aradığı veriyi içeren bütün satırları Bul ve Değiştir penceresi altına açacaktır. Kullanıcı aradığı veriyi değiştirmek istediğinde “Bul” yerine “Değiştir” sekmesini kullanacaktır. Yeni pencerede “Aranan” ve “Yeni değer” seçenekleri bulunur. Bu pencerede de “Tümünü Bul” ve “Sonrakini Bul” seçenekleri bulunmaktadır. Kullanıcı Aranan bölümüne aranacak ifadeyi yazdıktan sonra öncelikle değiştirmek istediği ifadeleri bulur, sonra Yeni değer bölümüne yerine yazılacak ifadeyi belirtir ve “Değiştir” ile tek tek, “Tümünü Değiştir” ile tüm ifadelerin değişimini gerçekleştirir. Bul ve Değiştir penceresinde yer alan “Seçenekler >>” yapısı ileri düzey arama ve değiştirme işlemlerinde kullanılır. 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 4: Grafiklerle Çalışmak Giriş b. Grafiği desteklemek için şekil ekleme işlemi şekil ekle bölmesinden yapılmaktadır. Tek başına hiçbir anlam ifade etmeyen verilerin bir bütün hâline getirilmesi sonrasında tablolaştırılması bir sürecin c. Biçimlendirilmek istenen alan seçildikten sonra farklı özelliklerine göre bütün olarak sunulması anlamına şekil stilleri ile seçili alanda yer alan şekillere gelir. stiller verilebilir. İşlem tabloları yazılımlarından görsel özetler ve d. Seçili alanın özel bir görsel biçime gösterimler oluşturulması için grafiklerden dönüştürülmesi isteniyorsa WordArt stillerinden yararlanılmaktadır. yararlanılabilir. Grafik Araçları e. Grafikte yer alan farklı katmanların ve eklenen şekillerin önde, arkada, arada olma durumları Excel’de grafik araçlarının kullanımı oldukça kolaydır. yerleştir bölümünden kontrol edilir. Ekle menüsü altında yer alan Grafikler ve Mini Grafikler bölümleri verilerin sunumunda ve görselleştirilmesinde f. Son bölmede ise boyut yer almaktadır. İlgili yararlanılabilecek bütün araçları içermektedir. bölme ile bütün grafiğin boyutu değiştirilebilir. Grafikler Menüsü: Grafikler menüsü altında kısa yoldan Mini Grafikler Menüsü: Mini grafikler hücre içerisine bütün grafik türlerine erişmek mümkündür. Sütun grafiği, eklenen veriler gibi kopyalanarak çoğaltılabilir ya da çubuk grafiği, çizgi grafiği, pasta grafiği, halka grafiği, doldurma kulpu aracılığıyla seri şeklinde sonraki satıra ya dağılım grafiği, kabarcık grafik, alan grafiği, birleşik da sütuna aktarılabilir. grafik, hisse senedi grafiği, yüzey grafiği, radar grafiği ve PivotChart grafikler menüsü altında yer alan grafiklerdir. Grafik Oluşturmak Grafiğe dönüştürülmesi planlanan veriler satır ve sütun Görsel olarak bir grafik oluşturmak için; olarak yani tablonun tamamı seçildiğinde Önerilen Grafikler aracılığıyla kullanıcıya uygun grafik türlerinin • Tablo taranarak seçilir. neler olabileceği konusunda öneriler oluşturulmaktadır. • Ekle menüsü tıklanır. Grafik ekleme işlemi sonrası ilgili grafiğin aktif hâle • Grafikler sekmesinden istenilen herhangi bir getirilmesinin ardından yeni bir araç kutusu görünecektir. grafik türü seçilir ve grafik eklenir. Grafik Araçları olarak üst menüye yerleşen bu yapıda İlgili grafiğin üzeri tıklandığında üst menüde oluşan grafik • Tasarım ve araçları menüsüyle istenilen biçimlendirme yapılabilir. • Biçim olmak üzere iki ayrı alt menü oluşur. Eklenen grafik incelendiğinde iki eksenin yer aldığı görülmektedir. Dikey (y ekseni) ve yatay (x ekseni) Tasarım menüsü altında; eksenler tablodan gelen verilerin yerleştiği eksenlerdir. a. Grafik düzenleri bölmesi üzerinden ilgili grafiğe Veri kaynağını seç penceresi içerisinde görünen iki grafik ögesi (eksen başlıkları, grafik başlığı, veri kutucukta ise eksenlere yerleşen veriler yer almaktadır. tablosu, kılavuz çizgileri gibi) eklenebileceği gibi İsteğe göre dikey ve yatay eksende sütun ya da satırlar yer hızlı düzen menüsü altından da sistemin önerileri alabilir. Gösterge Girdileri (Seriler) bölümü tercihen eşliğinde özelleştirilmiş grafik düzenlerinden sayılardan oluşan bir bölümdür ve Ekle, Düzenle, Kaldır yararlanılabilir. ve yukarı-aşağı seçeneklerine sahiptir. Ekle bölümünden eklenmesi düşünülen yeni bir veri aralığı eklenebilir. b. Grafik stilleri menüsü yardımıyla grafiğin Bunun için ekle tıklanır ve eklenecek yeni alana isim biçimsel stilinde değişim yapılabilir ve renkler verilir. Eğer tabloda ilgili alanı simgeleyen bir veri aralığı değiştirilebilir. yoksa grafikte o alan boş bir alan gibi görülecektir. Ancak tabloya yeni bir alan eklenir ve veri kaynağını seç c. Veri bölmesi aracılığıyla satır ve sütun yerleri aracılığıyla yeni bir seri tanımlaması yapılırsa grafik yeni değiştirilebileceği gibi, grafik eklerken seçilen düzenlemeye göre değişecektir. veri aralığı bu bölme aracılığıyla tekrar değiştirilebilir. Grafik Türleri d. Grafik türü tür bölmesi altından değiştirilebilir. Excel’de birçok farklı amaç için kullanılabilecek zengin e. Grafiği taşı bölmesi ise var olan başka bir bir grafik havuzu mevcuttur. Kullanıcının sahip olduğu veri ve bu veriyi neye göre sunmak istediği grafik türünü sayfaya ya da yeni bir sayfaya grafiğin belirleyecektir. taşınabilmesi için kullanılan yapıdır. Grafik türleri kısaca şöyle açıklanabilir: Biçim menüsü altında; 1. Sütun Grafik: Yatayda birçok kategorinin a. Geçerli seçim bölmesi ile grafiğin bölümleri olmasına izin veren ve dikeyde sayısal ifadelerle seçilerek ilgili seçim üzerinde biçimlendirme kategorilerin değişimini gösteren grafik türüdür. işleminin yapılması ya da biçimlendirmenin Çalışma sayfasında yalnızca sütunlar veya satırlar sıfırlanması işlemleri yapılabilir. hâlinde yerleştirilmiş veriler sütun grafikte çizilebilir. Sütun grafikler bir zaman diliminde 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 4: Grafiklerle Çalışmak veri değişikliklerini göstermek veya ögeler d. Dikey ve yatay eksen dışında derinlik arasındaki karşılaştırmaları göstermek için eksenin de kullanılması gerektiği durumlar kullanışlıdır. için Excel kullanıcıya 3-B çizgi grafiği a. Kümelenmiş sütun grafikleri, kategoriler seçeneği de sağlamaktadır. arasında değerleri karşılaştırır. Kümelenmiş 3. Pasta Grafik: Excel’de tek bir veri ve birçok sütun grafiği, değerleri 2-B dikey kategorinin olduğu durumlarda pasta dikdörtgenlerde görüntüler. Değer aralıkları grafiklerinin kullanımı oldukça uygundur. (öge sayıları gibi), belirli ölçek Değişken tek bir verinin farklı kategorilere göre düzenlemeleri (kesinlikle katılıyorum, aldığı değerlerin gösteriminde kullanılır. Pasta katılıyorum, tarafsızım, katılmıyorum, grafikler, veri stili ögesinin yani herhangi bir kesinlikle katılmıyorum gibi), belirli bir kategorinin aldığı değerinin toplam değere göre düzende olmayan adlardan (öge adları, orantılı olarak gösterilmesiyle oluşur. coğrafi adlar veya kişi adları gibi) oluşan verilerin sunumunda kümelenmiş sütun 4. Çubuk Grafik: Excel’de çubuk grafikler grafikleri kullanılabilir. neredeyse bütün özellikleri ve türleriyle birlikte b. Yığılmış sütun ve 3-B yığılmış sütun grafik, sütun grafiklerle aynıdır. Tek farkı yatayda seri kategoriler arasında her değerin toplama değerlerin gösterilmesi gerektiğinde tercih katkısını karşılaştırarak, tek tek ögelerin edilmeleridir. bütünle ilişkisini gösterir. Birden çok veri serisi kullanıldığında ve toplam 5. Alan Grafiği: Alan grafikleri zaman içindeki vurgulanmak istendiğinde yığılmış sütun değişimin boyutlarını vurgularken ve bir grafik kullanılabilir. eğilimdeki toplam değere dikkat çekmek c. % 100 yığılmış sütun ve 3-B %100 yığılmış istendiğinde tercih edilen grafiklerdir. 2-B ve 3-B sütun grafik, kategoriler genelinde her görünümünde çizilebilen alan grafikleri değerin toplama katkı yüzdesini karşılaştırır. değerlerin toplamını görüntüleyerek parçaların Üç veya üçten fazla veri serisi olması bütünle ilişkisini gösterir. durumunda ve bu değerlerin bütüne katkısı vurgulanmak istendiğinde %100 yığılmış 6. Dağılım (XY) Grafiği: Dağılım grafiklerinde iki grafik türü kullanılabilir. eksen de sayısal verileri içermektedir. Dikey d. 3-B Sütun grafik, diğer türlerden farklı eksen Y, yatay eksen ise X ekseni olarak olarak dikey ve yatay eksen dışında bir de isimlendirilir ve koordinat düzlemi görünümünde derinlik eksenine sahiptir. Bu grafik türü olur. Değerler veri noktalarında birleştirir ve hem dikey eksen hem de derinlik ekseni düzensiz aralıklar veya kümeler halinde boyunca kategorileri ve yatay eksende de görüntülenir. Dağılım grafikleri çoğunlukla değerleri gösterdiğinden, veriler kategoriler bilimsel ve istatistiksel verilerle mühendislik ve seriler genelinde eşit olarak verileri gibi sayısal değerleri görüntülemek ve karşılaştırmak istendiğinde kullanılabilir. karşılaştırmak için kullanılır. 2. Çizgi Grafik: Çizgi grafikle düzgün dağılmış birkaç sayısal etiketin yatay kategori olarak 7. Yüzey Grafiği: Yüzey grafiği bir dizi veri verilmesinde sakınca yoktur. Ancak sayısal noktaları arasında bağlantı kuran üç boyutlu bir verilerden oluşan kategori sayısı 10’un yüzey oluşturmak için kullanılır. Yüzey grafiği, üzerindeyse dağılım grafiğinin kullanılması iki veri kümesi arasında en uygun kombinasyonu uygun olur. belirlemek için tercih edilebilir. Bir topografya a. Zaman içerisindeki eğilimleri ve sıralanmış haritasında olduğu gibi, yüzey grafiğinde de aynı kategorileri göstermek için işaretli olan ya değer aralığındaki alanlar renk ve desenlerle da işaretli olmayan çizgi grafik türü gösterilir. Diğer grafik türlerinden farklı olarak, kullanılabilir. Ancak çok fazla kategori yüzey grafiğinde renkler birbirinden farklı veri varsa veya değerler birbirine yakınsa işaretli setlerini ayırmak için değil, değerleri ayırt etmek olmayan çizgi grafik kullanılması daha için kullanılır. uygun olur. b. Değerlerin zaman içerisinde katkı 8. Diğer Grafikler: Excel’de farklı kullanıcı eğilimlerini göstermek için işaretli olan ya türlerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere birçok da olmayan yığılmış çizgi grafikler grafik türü mevcuttur. Pasta grafiğiyle kullanılabilir. benzerliğinden dolayı ayrıntılı olarak ele c. Değerlerin zaman içerisinde yüzdeye katkı alınmayacak olan halka grafiği bunlardan biridir. eğilimlerini göstermek için işaretli olan ya Radar grafik ve hisse senedi grafikleri de Excel da olmayan %100 yığılmış çizgi grafiği de kullanıcılar tarafından tercih edilen diğer kullanılabilir. grafikler arasında yer alır. Daha önce bahsedildiği gibi Excel’de kullanıcıların hizmetine sunulan bir diğer grafik türü de mini grafiklerdir. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 4: Grafiklerle Çalışmak Grafik Biçimlendirme ve Taşıma Grafik taşıma işlemi yeni bir sayfaya yapıldıktan sonra ilgili sayfa tıklandığında Grafik Araçları menüsü otomatik olarak açılacaktır. Tekrardan grafiğin seçilmesine gerek yoktur. Grafik Taşıma: Excel’de eklenmiş olan bir grafik seçili hale getirildiğinde üst menülere yeni bir menü eklenir. Grafik Araçları olarak isimlendirilen menü altında tasarım ve biçim adıyla yeni iki alt menü yer alır. Eklenmiş bir grafik normal şartlar altında verilerin yer aldığı sayfanın ortasına yerleşir. Grafik Tasarımı ve Biçimlendirme: Taşıma işlemi sonrasında farklı bir sayfaya taşınan grafik üzerinde tasarım ve biçim işlemleri şunlardır; • Grafik sayfasına geçiş yapılır. Bu geçiş grafiği seçili hâle getirecek ve grafik araçları menüsünü açacaktır. • Tasarım menüsü altındaki ilk seçenek Grafik ögesi ekle seçeneğidir • Grafik ögeleri üzerine gelindiğinde birçok görsel seçenek görünecek ve bunların dışında kalan diğer biçimlendirmeler için her menünün altında diğer seçenekler yer alacaktır. Sistem önerileri dışında biçimlendirme yapmak için diğer seçenekler tıklanabilir. Bu gösterimde sadece Eksenler grafik ögesi altında yer alan diğer eksen seçenekleri tıklanmış ve anlatım ilgili öge üzerinde yapılmıştır. Diğer ögelerdeki kullanım da genel olarak benzer yapıdadır. • Diğer Eksen Seçenekleri tıklandığında sayfanın sağ tarafında yeni bir bölüm açılacaktır. İlgili bölümde tıklanan ögenin seçenekleri ve metin seçenekleri olarak iki yapı görünecektir. Bu uygulamada tıklanan eksen seçenekleri olduğundan eksen seçenekleri ve metin seçenekleri olmak üzere iki yapı üzerinde düzenleme yapılmıştır. • Eksen, grafiğin dikeyde ve yatayda sayısal ya da metinsel (kategorik) bölümleridir. Bahsi geçen değişimler sadece eksenler üzerinde gerçekleşecektir. Dolgu değişimi eksen başlıklarına uygulanmış, gölge, parlatma, kenar yumuşatma ve 3 boyut biçimlendirme sadece eksen ifadelerini etkilemiştir. Eksendeki etiketlerin nerede görüneceğine hizalamada karar verilmiş ve eksen ifadelerinin türü son bölümden belirlenmiştir. • Tasarım menüsü altında kullanıcının tercihine sunulan bazı özel renk paletleri ve biçimlendirilmiş özel grafik stilleri mevcuttur. Kullanıcı, tercihe göre ilgili bölümleri kullanabilir. • Biçim menüsüne geçilerek grafik başlığı ve eksen başlıkları seçili hâle getirilmiş, anahat, dolgu ve büyüklük biçimlendirmesi yapılmıştır. 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 5: Formüller Giriş • İşlevler (TOPLA, ORTALAMA, MAK, MİN gibi), Formüller, İşlem tablolarının kalbi ve ruhudur. Formüller, çalışma sayfalarında oluşturulan tabloların üzerindeki • İşleçler (toplama için + işareti, çıkarma için – veriler hakkında bilgi sahibi olmak, çeşitli hesaplar işareti, çarpma için * işareti, bölme için / işareti, yapmak ve amaca hizmet eden sonuçlara ulaşmak için kuvvet (üs) alma için ^ işareti, yüzde için % zengin olanaklar sunar. işareti) kullanılır. Formüller Formül hesaplanırken parantez içindeki işlemler öncelikle yapılır. Formüller, “İşlem Tablolarında” kullanılan en önemli unsurlardır. Formüller, tabloların üzerindeki veriler Bir hücreye; =(6-2)*8 formülü girildiğinde, hesaplama hakkında bilgi sahibi olmak, çeşitli hesaplar yapmak ve sonucu 32 olarak görüntülenir. Formül yazarken işlem amaca hizmet eden sonuçlara ulaşmak için zengin sırası parantezler kullanılarak belirlenir. Parantez olanaklar sunar. Formüller yardımıyla verilerin toplamı, kullanılmadan yazılan formüller hesaplanırken matematik ortalaması, en büyük değeri ve en küçük değeri gibi işleçlerinin sırası dikkate alınarak hesaplanır. bilgiler kolayca bulunabilir. Formüllerde İşleç Kullanımı ve İşlem Öncelikleri: Bir Hücre adresleri ya da doğrudan rakamların kullanılmasıyla formülde işleçlerin öncelik sıraları ve anlamları aşağıdaki oluşturulan matematiksel işlemlerin İşlem Tablolarındaki tabloda verilmiştir: ifadelerine Formül denir. Başka bir deyişle çeşitli hesaplamalar yapabilen, bilgi döndürebilen, diğer hücre İşlem İşleç Anlamı içeriklerini işleyebilen, koşulları sınayabilen Önceliği denklemlerdir. Çalışma sayfalarında hesaplamaların tümü () Parantez (Ayraç) formüller yardımıyla yapılır. 1 - Negatif değer 2 % Yüzde Hücre adresleri adını hücrenin bulunduğu satır ve sütunun 3 ^ Kuvvet (üs) kesişim noktasından alır. Örneğin bir hücre C sütununda 4 *,/ Çarpma ve bölme ve 5. satırda ise adı C5 olur. H sütununda ve 20. satırda ise 5 +,- Toplama ve çıkarma H20 olur. 6 & Birleştirme 7 = , > , >= , < , <= , < > Karşılaştırma Formüller (=) işareti ile başlar. Bir formül yazılırken “=” 8 işareti ile başlanmadığı takdirde girilen bilgi formül olarak değil metin olarak kabul edilir. Örneğin herhangi bir Hangi işlemin önce yapılması isteniyorsa formülün ona hücreye =5+3 yazılıp Enter tuşuna basılırsa hücrede 8 göre kurulması gerekmektedir. Formül kurulurken işlem yazar eğer “=” ile başlanmadan sadece 5+3 yazılırsa önceliği verilecek olan işlem kümesi parantez içine alınır. hücrede 5+3 yazılı olarak kalır. Bir formülde aynı işlem önceliğine sahip birden çok işleç varsa işlemin çözümü soldan sağa doğru gerçekleştirilir. İşlev (Fonksiyon), bir değeri ya da değerleri alan, bir işlemi gerçekleştiren ve bir değeri ya da değerleri İşleç Türleri: İşleçler, bir formülün elemanları üzerinde döndüren, önceden yazılmış yerleşik formüllerdir. yapılmak istenen hesaplama türünü belirtirken; Formül, verilerle hesaplama yapan ifadelerdir. • Aritmetik, • Karşılaştırma, Koşul, iki sayıyı, formülü, etiketi veya mantıksal değerleri • Metin karşılaştıran matematiksel ve mantıksal işleçlerdir. • Başvuru olmak üzere dört farklı gruba Hücre Başvurusu, bir hücrenin çalışma sayfasındaki ayrılmaktadır. konumunu belirtir. Örneğin; B sütunu ile 3 satırın hücre başvurusu B3’tür. Aritmetik İşleçler: Temel matematik işlemlerini yapmak için aşağıdaki tabloda verilen işleçler kullanılır: İşleç, gerçekleştirilecek hesaplamanın türünü belirten simgelerdir. İşleç Adı Açıklama Sabit, önceden hesaplanmış olan, değişmeyen değerdir. ( ) Parantez İşlem önceliğini belirler. Formül Oluşturmak: Formül oluşturulmak istenen hücreye % Yüzde Sayısal değeri 100’e böler. tıklanıp sırasıyla; ^ Kuvvet Sayısal değerin belirtilen kuvvetini alır. • Eşittir işareti (= gibi) yazılır, • Sabit değerler (2, 3, 8 gibi), * Çarpma İki sayısal değeri birbiri ile çarpar. • Hücre ve alan başvuru adresleri (A2, B3, C4 / Bölme İki sayısal değeri birbirine böler. gibi), + Toplama İki sayısal değeri toplar. - Çıkarma İki sayısal değerin farkını alır. Karşılaştırma (Mantıksal) İşleçleri: Karşılaştırma işleçleri iki veriyi birbiri ile karşılaştırmak için kullanılır. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 5: Formüller Karşılaştırma işleçleri bir formülde kullanıldığında sonuç aralığı) oluşturmak için iki nokta üst üste (:) kullanılır. mantıksal değer (DOĞRU, YANLIŞ) olarak görüntülenir. Birden çok hücre aralığını birleştirmek için noktalı virgül Karşılaştırmalı işleçlerin görevleri aşağıdaki tabloda (;) kullanılır. verilmiştir: Başvuru İşleci Temsil Ettiği Hücreler İşleç Adı Açıklama A1:A2 A1,A2 = Eşittir İki değerin eşit olup olmadığını A1:A5 A1,A2,A3,A4,A5 kotrol eder. A1;A3 A1,A3 A1:A3;A5 A1,A2,A3,A5 > Büyüktür İlk başvurunun ikinciden büyük A1:A3;A5:A8 A1,A2,A3,A5,A6,A7,A8 olup olmadığını denetler. A1;A3:A6 A1,A3,A4,A5,A6 < Küçüktür İlk başvurunun ikinciden küçük olup olmadığını denetler. >= Büyük eşit İlk başvurunun ikinciden büyük Hücre Başvurularını Kullanarak Formül Oluşturmak: veya eşit olup olmadığını denetler. Sabitleri formüle yazmak yerine, kullanılmak istenilen değerleri içeren hücreler seçilebilir ve hücreleri seçerken <= Küçük eşit İlk başvurunun ikinciden küçük aralara işleçler girilebilir. Örneğin; =A2+B3, =C4*2 gibi. veya eşit olup olmadığını denetler. Aşağıdaki ekran görüntüsünde A ve B sütunlarındaki sabit <> Eşit değil İki başvurunun birbirinden farklı veriler girildikten sonra C sütununda aynı satırdaki olup olmadığını denetler. hücrelere hücre başvuruları kullanılarak formüller oluşturulmuştur. D sütununda ise formüllerin hesaplanmış Karşılaştırma işleçlerinin formül içinde kullanımı ve sonuçları yer almaktadır. sonuçlarına ait örnekler (S:119, Şekil:5.1) verilmiştir: Bir formülü hızlıca oluşturmak için hesaplamanın hangi Metinsel İşleçler: Bir ya da daha fazla metin katarını bir hücrede gerçekleşmesi isteniyorsa o hücre seçildikten araya getirerek veya birleştirerek boşluksuz bir metin sonra önce eşittir işareti girilir. Daha sonra işleme alınacak parçası elde etmek için & (Ampersand-Birleştirme) işleci ilk hücre tıklanır, amaca uygun işleç klavyeden girilerek kullanılır. ikinci hücre seçildikten sonra Enter tuşuna basılarak formülün yazıldığı hücrede hesaplama sonucu görülebilir. Sayfa 119’daki Şekil 5.2’de yer alan örnekte A1, B1, C1, D1 hücrelerinde sırasıyla ayrı ayrı işlem, tablolarında, Çalışma kitabının başka sayfalarındaki hücrelere başvuru formül, kullanımı kelimeleri bulunmaktadır. Bu kelimeleri yapılarak bir formül yazılırken öncelikle o hücrenin A3 hücresinde birleştirmek için & işleci kullanılır. A3 bulunduğu sayfanın adı ve ünlem işareti (!) daha sonra o hücresine yazılacak formül; hücrenin başvurusu yazılır. Bu şekilde formülü klavyeden yazmak yerine eşittir işaretinden sonra gerekli verilerin =A1&B1&C1&D1 bulunduğu sayfalarda ilgili hücreleri seçerek işleçler yardımıyla kolay bir şekilde formül oluşturulabilir. şeklinde olmalıdır. Örneğin; Sayfa 121’deki Şekil 5.5’te bir çalışma kitabının Bu durumda oluşan kelimenin aralarında boşluk yoktur, 2. sayfası (Sayfa2) B2 hücresindeki değer ile 3. sayfası eğer kelimelerin aralarına boşluk eklenmek istenirse boşluk (Sayfa3) C3 hücresindeki değerin toplamını almak için 1. karakterinin de ayrıca formüle dahil edilmesi gerekir: sayfasındaki (Sayfa1) A1 hücresine; =A1&” “&B1&” “&C1&” “&D1 =Sayfa1!B2+Sayfa1!C3 Yukarıdaki formül A4 hücresine girilirse sonuç Sayfa formülü yazılırken fare ile seçim yapılarak kolayca 120’deki Şekil 5.3’te görüldüğü gibi olur. oluşturulmuştur. Formül içinde metin ifadeler birleştirmek için çift tırnak Formül Çubuğu: Çalışma sayfasında hücrelere veri işareti (“ ”) kullanılır. A1 hücresine; girişlerinin ve hücrelerdeki verilerde düzeltmelerin yapıldığı çubuğa Formül Çubuğu adı verilir. Eğer aktif =\"işlem\"&\"tablolarında\"&\"formül\"&\"kullanımı\" hücrede formül varsa; aktif hücrede formülün sonucu, yazılırsa sonuç aşağıdaki gibi olur. 2 Başvuru İşleçleri: Bir hücreye formül yazılırken belirlenen iki hücre ve bu hücreler arasındaki bütün hücreleri alarak başvuru (Hücre

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 5: Formüller formül çubuğunda ise aktif hücrede gizli olarak yer alan Formüller Sekmesi formül görüntülenir. İşlem Tablosu programında yer alan Formüller Bir hücreye formül yazıldığında formül hücrede sekmesinde (S:127, Şekil 5.17) varsayılan olarak dört grup gizlenerek formülün sonucu olan hesaplamış değer bulunmaktadır: hücrede görüntülenir. Formülün yazıldığı hücre seçildiğinde hücrede yer alan formül, formül çubuğunda • İşlev Kitaplığı, görülebilir. • Tanımlı Adlar, • Formül Denetleme ve Formül çubuğunda yer alan ve aktif hücreye veri girişi ve • Hesaplama Gurupları. düzeltme yapıldığı sırada görüntülenen, üç düğme (İptal, Gir, Fonksiyon Ekle) vardır (S:121, Şekil 5.7). İşlev Kitaplığı: İşlev kitaplığı, İşlem Tablosu programında bulunan tüm işlevlerin; Finansal, Mantıksal, Metin, Tarih Bu düğmelerin işlevleri kısaca şöyle açıklanabilir: ve Saat, Arama ve Başvuru, Matematik ve Trigonometri işlev gruplarını sunar. • İptal: Aktif hücreye girilmekte olan veri girişini ya da yapılmakta olan düzeltme işlemini iptal Ayrıca “Tüm İşlevler” düğmesi altında; İstatiksel, eder. Esc tuşu ile aynı işleve sahiptir. Mühendislik, Küp, Bilgi, Uyumluluk, Web işlev gruplarını sunarak formüllerin kolayca yazılmasını sağlar. • Gir: Aktif hücreye yapılmakta olan veri girişini ya da yapılmakta olan düzeltme işlemini son Daha önce kullanılmış son işlevleri kolayca seçebilmek şekliyle onaylayarak hücrede yer almasını sağlar. için En Son Kullanılan düğmesi, veri listelerinin toplamını Enter tuşu ile aynı işleve sahiptir. hızlıca almak için Otomatik Toplam (Ctrl+m) düğmesi yer almaktadır. • Fonksiyon (İşlev) Ekle: Çalışma sayfası işlevleriyle bir formül oluşturulmasına yardımcı En Son Kullanılan düğmesine tıklanınca daha önce olmak üzere İşlev Ekle penceresini görüntüler. çalışma sayfasında kullanılmış son 10 işlev ve en alt satırda işlev ekle komutu yer almaktadır. Formül Kopyalamak Otomatik Toplam düğmesinin üzerine tıklandığında ise en Çalışma sayfasında veriler üzerinde hesaplama yaparken çok kullanılan işlevler (Toplam, Ortalama, Sayıları Say, bir hücreye yazılan bir formül aynı yolla hesaplanacak En Büyük, En Küçük) açılan listesi ile hızlıca formül diğer hücrelere kopyalanabilir. yazılabilir ve hesaplamalar yapılabilir. Formül Türleri Tanımlı Adlar: Tanımlı Adlar grubu, çalışma sayfasında kullanılan tüm adları oluşturmak, düzenlemek, silmek ve Hücrelere girilen formüller yapıları itibarıyla; bulmak ilgili işlemlerin yapılmasına olanak sağlamaktadır. • Göreceli Formüller, Hesaplama: Formüller sekmesi Hesaplama grubu altında • Sabit Formüller ve “Hesaplama Seçenekleri”ne tıklandığında formüllerin; • Karma Formüller olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Elle, Veri Tabloları Dışında Otomatik ve Otomatik olarak hesaplaması ile ilgili üç adet seçenek bulunmaktadır Göreceli Formüller: Çalışma sayfasında E1 hücresinde (S:128, Şekil 5.18). =A1+B1+C1+D1 şeklinde bir formülün olduğunu düşünelim, eğer bu formül E4 hücresine kopyalanırsa Formül Denetleme: Formül Denetleme grubunda, yazılan formül değişime uğrar. Formül E1 hücresinden E4 formüllerin izlenmesini, değerlendirilmesini ve hata hücresine kopyalanırken bulunduğu sütun değişmemiştir denetiminin yapılmasıyla ilgili komutlar bulunur (S:128, sadece formül 3 satır aşağıya kopyalanmıştır, bu durumda Şekil 5.19). formüldeki satırı temsil eden sayılar 3 artacak ve formül kopyalanma işleminden sonra =A4+B4+C4+D4 şekline İşlem Tablosu programında çalışırken yazılan formüller dönüşecektir. bazen çok karmaşık bir hal alabilir. Yazılan formüllerin anlaşılması güç olduğunda Formüller sekmesindeki Sabit Formüller: Bulunduğu hücreden başka bir hücreye Formül Denetleme grubu bu konuda yardımcı olur. Bu kopyalandığında değişiklik göstermeden olduğu gibi grupta; Etkileyelenleri İzle, Etkilenenleri İzle, Okları kopyalanan formüllere sabit formüller adı verilir. Bu Kaldır, Formülleri Göster, Formülü Değerlendir, Hata formüller yazılırken sütunu temsil eden harf ve satırı Denetimi ve Gözcü Penceresi komutları yer almaktadır. temsil eden rakamdan önce sabitleştirme karakteri olarak kullanılan $ (dolar) işareti kullanılır. Gözcü Penceresi düğmesi ile çok büyük çalışma sayfalarının farklı kısımlarındaki hücreleri, çalışma kitabı Karma Formüller: Göreceli ve sabit formüllerin birlikte sayfalardaki belirlenen hücreleri ya da başka çalışma kullanılması ile oluşturulan formüllere karma formüller kitabındaki hücrelere gitmeye gerek kalmadan, belirlenen adı verilir. Bu tür formüller bulunduğu hücreden başka bir hücreleri takip etmeyi sağlar. hücreye kopyalandığında, formülün sabit başvuru kısmı aynı kalırken göreceli kısmı kopyalanan hücreye göre değişmektedir. 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 5: Formüller Etkileyenleri İzle düğmesinin görevi seçili olan hücrenin formülde başvuru yapılan hücrenin veya değerini hangi hücrelerin etkilediğini oklar yardımıyla hücrelerin silinmiş olduğunu, göstermektir. • #DEĞER! hatası, formülde geçersiz bir Etkilenenleri İzle düğmesinin görevi seçili olan hücrenin bağımsız değişken ya da işleç kullanıldığını, ya değerinin hangi hücreleri etkilediğini oklar yardımıyla da sayı veya Doğru/Yanlış kullanılması göstermektir. gerekirken metin kullanıldığını göstermektedir. Okları Kaldır düğmesi etkileyenleri izle ya da Otomatik Toplam etkilenenleri izle tarafından çizilen okların kaldırılmasını sağlar. Otomatik Toplam kısmına tıklandığında; Formülleri Göster “(Ctrl+,)” düğmesinin görevi formül • Toplam, bulunan hücrelerin hesaplanmış değerleri yerine • Ortalama, içerdikleri formülleri hücre içinde gösterilmesini • Sayıları Say, sağlamaktır. • En Büyük, • En Küçük ve Formül çubuğunda yalnız seçili hücredeki formül • Diğer İşlevler komutları yer almaktadır (S:132, görüntülenebilirken, çalışma sayfasındaki formül girilmiş olan tüm hücrelerdeki formülleri görüntülemek için Şekil 5.26). kullanılır. Toplam: Oluşturulan tablolarda sayı içeren hücrelerin Formülü Değerlendir düğmesi ile yazılan formülün toplamını almak için Giriş sekmesi Düzenleme grubunda üzerinde adım adım ilerleyerek doğru şekilde hesaplama ya da Formüller sekmesi İşlev Kitaplığı grubunda yer alan yapılıp yapılmadığını kontrol etmek, hataları ayıklamaya Toplam (∑) düğmesi kullanılabilir. Toplam düğmesine yardımcı olmak ve hesaplama sonucuna nasıl ulaşıldığını tıklandığında sayı içeren hücre aralığının toplamı görmek için kullanılır. hesaplanması için seçilen hücrede otomatik olarak=TOPLA() işlevi yazılır. Eğer bir veri listesinin Formül Hataları altında ya da yanında ki bir hücre seçilerek Toplam düğmesine tıklanırsa başlangıç ve bitiş hücre başvuruları Hata değerleri; çağırılarak sayı içeren verilerin toplamını veren formül=TOPLA(A1:A5) otomatik olarak yazılmış olur. • #######, • #SAYI/O!, Ortalama: Ortalama komutu sayısal bir veri listesinde • #YOK, sayıların aritmetik ortalamasını verirken mantıksal • #AD?, değerler veya metin içeren hücreleri dikkate almaz. • #BOŞ!, =ORTALAMA (B1:B5) formülü B1,B2,B3,B4,B5 • #SAYI!, hücrelerinde bulunan sayıların ortalamalarını hesaplar. • #BAŞV! ve • #DEĞER! dir. Sayıları Say: Bir veri tablosunda sayı içeren hücrelerin ####### hatasını veriyorsa hücre genişliğinden daha geniş sayısı öğrenilmek istendiğinde kullanılır. bir sayı, tarih, saat ve ya eksi sonuç veren bir tarih veya saat formülün yer aldığını göstermektedir. =BAĞ_DEĞ_SAY(C1:C5) C1 ile C5 hücreleri arasında Formül yazıldıktan sonra hücrede; kaç tane sayı olduğunu sayar. • #SAYI/O! hatası, formülde sıfıra bölme işlemi yapıldığını, En Büyük: En büyük komutu bir veri tablosunda seçilen • #YOK hatası, genellikle Arama ve Başvuru hücre aralığındaki en büyük değeri bulur. =MAK(D1:D5) işlevlerinde (Ara, DüşeyAra, YatayAra vb) formülü D1 ile D5 arasındaki hücrelerdeki sayıların en formülün kullanılabilir olmayan bir değere büyüğünü verir. başvuru yaptığını ya da aranan bir verinin bulunamadığını, En Küçük: En küçük komutu bir veri tablosunda seçilen • #AD? hatası, formülde işlem tablosu tarafından hücre aralığındaki en küçük değeri bulur. =MİN(E1:E5) tanınmayan bir Ad yer aldığını, formülü E1 ile E5 arasındaki hücrelerdeki sayıların en • #BOŞ! hatası, formülde iki hücre alanının küçüğünü verir. kesişmediğini, • #SAYI! hatası, formülün bir sayıyı yanlış İşlev Ekle kullandığını, • #BAŞV! hatası, formülde geçersiz bir hücreye Formüller sekmesi üzerinde ve Formül Çubuğu üzerinde başvuru yapıldığını ya da formül girildikten sonra bulunan İşlev Ekle düğmesi seçilen hücredeki formülle çalışmak, formülleri yazarken başvuruları kolayca seçebilmek, işlevin bağımsız değişkenleri (bölümleri) hakkında bilgi edinmek ve işlev hakkında yardım almak için kullanılır. Bu düğmeye tıklandığı zaman seçilen hücreye eşittir işareti otomatik olarak yazılarak İşlev Ekle penceresi açılır. Amaca göre seçilen işlev ile ilgili işlemler buradan yapılabilir. 4

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 6: İşlevler Giriş İç İçe Geçmiş İşlevler ile Formül Oluşturmak: İşlevler tek olarak kullanıldığı gibi iç içe geçmiş şekilde de birden İşlevler (Fonksiyonlar), çalışma sayfalarında karmaşık fazla işlev aynı ifade içinde kullanılabilir. Başka bir ifade işlemlerin ve hesaplamaların kolay ve hızlı bir şekilde ile bir işlev başka bir işlevin bağımsız değişkeni olarak gerçekleştirilmesini sağlayan özel araçlardır. Formüller kullanılabilir. Bu durumda kullanılan ikinci işlev, ilk sekmesi altında bulunan İşlev Kitaplığı grubunda işlevin bir parçasıymış gibi hesaplama yapılarak kendi kategorilere ayrılmış olan işlevler; karekök, faktöriyel, içinde bağımsız bir değer üretir. logaritma, finansal, istatiktiksel vb. hesaplamaları hesap makinelerindeki özel tuşlar gibi kullanılmasını sağlayarak İç içe işlev kullanımında, bağımsız değişken olarak çözüme ulaşılmasını sağlar. kullanılan içteki işlevin verdiği değer, dıştaki işlevin verdiği değer ile aynı türde olmalıdır. Aksi hâlde iç içe İşlevler (Fonksiyonlar) yazılmış olan işlevler #DEĞER! hatası verir. İki Boyutlu (2-B) Formül Oluşturmak: Üzerinde çalışılan İşlevler (Fonksiyonlar), çalışma sayfalarında karmaşık bir çalışma kitabının birden fazla çalışma sayfasının aynı işlemlerin ve hesaplamaların kolay ve hızlı bir şekilde konumunda bulunan ve aynı şekilde düzenlenmiş bir hücre gerçekleştirilmesini sağlayan özel araçlardır. ya da hücre aralığını kullanarak 2-B formüller oluşturulabilir. Örneğin; Sayfa1 adlı çalışma sayfasının A2 Örneğin; B1’den B10 hücresine kadar olan hücre hücresinde, Sayfa1, Sayfa2 ve Sayfa3 adlı çalışma aralığındaki sayısal verilerin toplamını B11 hücresinde sayfalarının A1 hücrelerinde bulunan değerlerin toplamını hesaplamak için B11 hücresine; almak için ilk olarak Sayfa1’de A2 hücresi aktif iken =TOPLA (yazılır ya da otomatik toplam düğmesine =B1+B2+B3+B4+B5+B6+B7+B8+B9+B10 tıklanır). yazılması gerekmektedir. Daha sonra Sayfa1’de A1 hücresi seçildikten sonra Shift tuşuna basarak fare ile Sayfa3 çalışma sayfası seçilir, Bu hesaplama işlemi için formül uzun bir şekilde Enter tuşuna basılarak, aşağıdaki formül elde edilebilir: yazılmak yerine B11 hücresi seçiliyken =TOPLA(B1:B10) işlevi ile yapmak çok daha kolaydır. =TOPLA(Sayfa1:Sayfa3!A1) Formül yazmaktaki kural formülün “=” ile başlaması formülün yazılıp hücre adreslerinin parantez içine Finansal İşlevler yazılmasıdır. İşlem tabloları programında sunulan Finansal işlevler, İşlevin Yapısı: İşlevin yapısı sırasıyla; uzun ve karmaşık formüller oluşturmadan bugünkü ve 1. Eşittir işareti, gelecekteki değerler, uzun dönemli bir yatırımın 2. İşlevin adı, etkinliğinin belirlenmesi, bir yatırımın kârlılığının 3. Açma parantezi, hesaplanması, dönemsel ödemeleri hesaplama (Taksitli 4. Bağımsız değişkenler ve kredi ödemeleri gibi), faiz tutarı, taksit sayısı gibi sık 5. Kapama parantezi şeklindedir. kullanılan iş hesaplamaları yapılmasını sağlar. Finansal işlevlerin çoğunda birbirine benzeyen bağımsız İşlevin adı genellikle işlevin yaptığı görevle benzerlik taşır değişkenler yer almaktadır. örneğin toplama işlemi için =TOPLA(), çarpma işlemi için =ÇARPIM() şeklindedir. DA İşlevi: DA işlevi, bir malın belirli bir dönem için yıpranma (Amortisman) payını hesaplamak için kullanılır. Bağımsız değişken olarak belirli bir aralıktaki değerlerin Bu yöntemde malın yararlı ömrü boyunca yıpranmasının tamamı ifade edilmesi istendiğinde ilk değer ile son değer doğrusal olduğu varsayılmaktadır. İşlevin genel kullanımı; iki nokta üst üste “:” ile ayrılmalıdır. Eğer parantez içinde birden fazla bağımsız değişken ve parametre =DA(maliyet;hurda;ömür) şeklindedir. kullanılacaksa bunların her biri noktalı virgül “;” ayracı ile ayrılmalıdır. YAT İşlevi: YAT İşlevi, bir malın belirtilen bir dönem için toplam yıpranmasını hesaplamak için kullanılır. İşlevin Örneğin; =TOPLA(A1;D1:D5) işlevi, A1 hücresiyle genel kullanımı; beraber D1 hücresinden D5 hücresine kadar olan hücrelerin değerlerinin toplamını hesaplar. =YAT(maliyet;hurda;ömür;dönem) şeklindedir. Bağımsız değişkenler; sayı, metin, mantıksal değerler AZALAN BAKİYE İşlevi: AZALAN BAKİYE işlevi, bir (DOĞRU, YANLIŞ), dizi, hücre başvurusu, sabitler, malın belirli bir dönem içindeki yıpranmasını sabit azalan formüller veya başka işlevler olabilir. bakiye yöntemi ile hesaplamak için kullanılır.İşlevin genel kullanımı; Bazı işlevlerin kullanımında parantez içi boş bırakılabilir. Örneğin BUGÜN işlevi bağımsız değişken ya da =AZALANBAKİYE(maliyet;hurda;ömür;dönem;ay) parametre yer almaz. =BUGÜN() şeklinde kullanılır, bugünün tarihini verir. şeklindedir. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 6: İşlevler ÇİFT AZALAN BAKİYE İşlevi: ÇİFT AZALAN BAKİYE DEVRESEL_ÖDEME İşlevi: DEVRESEL_ÖDEME işlevi, işlevi, bir malın belirli bir dönem içindeki yıpranmasını alınan bir kredinin aylık ya da yıllık geri ödemelerinin hesaplamak için kullanılır. Yıpranma hızlandırılmış hesaplanması için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; oranda hesaplanır. Yıpranma ilk dönemde en yüksek değerde olup bunu izleyen dönemlerde azalır. Bağımsız =DEVRESEL_ÖDEME(oran;dönem_sayısı;bd;gd;tür) değişkenlerin tümü pozitif olmalıdır. İşlevin genel kullanımı; şeklindedir. =ÇİFTAZALANBAKİYE(maliyet;hurda;ömür;dönem;fak FAİZTUTARI İşlevi: FAİZTUTARI işlevi, belirli bir zaman tör) şeklindedir. süresince, sabit dönemsel ödemeler ve sabit faiz oranı ile bir miktarı geri ödemek için yapılan tek bir ödemenin faiz BD İşlevi: BD işlevi, bugünkü değer olarak adlandırılan ve bölümünü hesaplamak için kullanılır. İşlevin genel periyodik olarak yatırımın yapıldığı, faiz oranının bilindiği kullanımı; yatırımın bugünkü değerini hesaplamak için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; =FAİZTUTARI(oran;dönem;dönem_sayısı;bd;gd;tür) =BD(oran;dönem_sayısı;devresel_ödeme;gd;tür) şeklindedir. şeklindedir. Mantıksal İşlevler GD İşlevi: GD işlevi, bugünkü değerin (BD) tersi olan GD İşlem tablosu programı çalışma sayfalarında bağımsız işlevi, sabit bir ödeme ve sabit bir faiz ile yatırımın değişkenlerin belirli durumlarını sınayarak ya da birden gelecekteki değerini hesaplamak için kullanılır. İşlevin fazla koşulu denetleyerek hesaplama sonucunu DOĞRU genel kullanımı; ya da YANLIŞ olarak döndüren işlevlere mantıksal işlevler adı verilir. =GD(oran;taksit_sayısı;devresel_ödeme;gd;tür) VE İşlevi: VE işlevi, tüm bağımsız değişkenleri DOĞRU şeklindedir. ise DOĞRU sonucunu verir. En az bir bağımsız değişkeni YANLIŞ ise YANLIŞ sonucunu verir. İşlevin genel NBD İşlevi: NBD işlevi, bir yatırımın bugünkü net kullanımı; değerini ya da kârlılığını, indirim oranını, gelecekteki bir dizi ödemeyi (negatif değerler) ve geliri (pozitif değerler) =VE(mantıksal1;mantıksal2;…) şeklindedir. kullanarak hesaplamak için kullanılır. Yatırım sıfırdan büyük bugünkü net değere sahip ise kârlıdır. İşlevin genel YADA İşlevi: YADA işlevi, verilen şartlardan biri doğru kullanımı; olduğu zaman sonucu DOĞRU, her ikisi de yanlış olduğunda ise sonucu YANLIŞ verir. İşlevin genel =NBD(oran;değer1;değer2;…;değer254) şeklindedir. kullanımı; TAKSİT_SAYISI İşlevi: TAKSİT_SAYISI işlevi, ödenecek =YADA(mantıksal1;mantıksal2;…) şeklindedir. tutar ve faiz oranı belirli olan bir kredinin taksitle kaç dönemde ödeneceğini hesaplamak için kullanılır. İşlevin EĞER İşlevi: EĞER işlevi, bir koşula bağlı değerleri genel kullanımı; hesaplamak için kullanılır. Hesaplama sonucu olarak DOĞRU ya da YANLIŞ değeri döndürür. =TAKSİT_SAYISI(oran;devresel_ödeme;bd;gd;tür) Mantıksal işlevlerin arasında ve iç içe işlev şeklindedir. kullanımlarında en sık kullanılan işlev olup iç içe 7 farklı EĞER işlevi kullanılabilir. Kaç tane EĞER işlevi İÇ_VERİM_ORANI İşlevi: İÇ_VERİM_ORANI işlevi, bir kullanılırsa o kadar kapatma parantezi kullanılmalıdır. yatırımdaki akışların bugünkü değerinin yatırımın EĞER işlevinin hesaplama sonucu olarak metinsel ifade maliyetine eşit olmasını sağlayan orana iç verim oranı adı yazdırılması istendiğinde bu metinler çift tırnak işareti (“) verilir. Bu oran, bugünkü net değer gibi bir yatırım içinde yazılmalıdır. İşlevin genel kullanımı; fırsatının başka fırsatlarla karşılaştırılmasında kullanılır. Hesaplamanın negatif çıkması projenin kabul edilemezliği =EĞER(mantıksal_sınama;eğer_doğruysa_değer;eğer_yan anlamına gelmektedir. İşlevin genel kullanımı; lışsa_değer) şeklindedir. =İÇ_VERİM_ORANI(değerler;tahmin) şeklindedir. EĞER İşlevinin İç İçe Kullanımı: Veri tablolarında iç içe EĞER işlevi kullanılarak daha fazla koşul bir arada ANA_PARA_ÖDEMESİ İşlevi: ANA_PARA_ÖDEMESİ kullanılabilir. Örneğin, bir toptancı sattığı ürünlerin satış işlevi, dönemsel, sabit ödemeler ve sabit faiz oranı ile bir miktarına göre birim fiyatı üzerinden indirim yatırım için belirli bir dönemde yapılan anapara uygulamaktadır. ödemesinin hesaplanmasında kullanılır. İşlevin genel kullanımı; İndirim oranları, 100-299 birim için %5, 300-499 birim için %8, 500 ve daha fazlası için %12’dir. (S:152, Şekil: =ANA_PARA_ÖDEMESİ(oran;dönem;dönem_sayısı;bd; 6.20)’deki çalışma sayfasında satış miktarına göre gd;tür) şeklindedir. indirimli fiyat sütunu iç içe işlev kullanımı ile oluşturulmuştur. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 6: İşlevler Metin İşlevleri Tarih İşlevleri Metin işlevleri, işlem tablosu çalışma sayfalarında metin ve veri işlevlerini kullanarak hücrelerde yer alan metinler İşlem tablolarının tarih ve saat işlevleri kullanılarak üzerinde işlemleri gerçekleştirmek için kullanılır. İşlev çalışma sayfasındaki hesaplamalar hızlı ve kesin bir içinde metinlerin doğrudan kullanımı çift tırnak içerisinde şekilde yapılabilir. verilmelidir. Örneğin, çalışma sayfası bir firmanın ücret bordrosu Metin işlevleri ile metinler de sayılar gibi karşılaştırma operatörleri ile küçük büyük harf duyarlılığı olmadan hesaplamak için kullanılıyorsa çalışanların normal mesai karşılaştırılabilir. Yapılan bu karşılaştırmalar da alfabetik sıra göz önüne alınarak yapılmaktadır. mi (pazartesi-cuma) yoksa fazla mesaiyle mi (cumartesi ve BİRLEŞTİR İşlevi: BİRLEŞTİR işlevi, çalışma sayfasında pazar) ücretlendirileceğini belirlemek için birden fazla hücre içeriğini tek bir hücrede birleştirmek için kullanılır. En az 1, en fazla 255 hücre içeriği HAFTANINGÜNÜ işlevleri kullanılabilir. birleştirebilir. İşlevin genel kullanımı; Tarih Sistemleri: İşlem tabloları programı; 1900 ve 1904 =BİRLEŞTİR(metin1;metin2;…;metin255) olarak iki tarih sistemini desteklemektedir. şeklindedir. İşlem tabloları varsayılan olarak; Windows için 1900 tarih sistemini, Macintosh için 1904 tarih sistemini BÜYÜKHARF İşlevi: BÜYÜKHARF işlevi, bir hücredeki kullanmaktadır. metni büyük harfe çevirmek için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; 1900 tarih sisteminin anlamı, bir hücreye 1 Ocak 1900 yazılıp sağ tıklanarak gelen listeden hücreleri biçimlendir =BÜYÜKHARF(metin) şeklindedir. komutu ile Genel biçimine çevrildiğinde 1 rakamına çevrilmiş olur. İlk tarih 1 Ocak 1900, 1 rakamına karşılık KÜÇÜKHARF İşlevi: KÜÇÜKHARF işlevi, bir hücredeki gelirken 31 Aralık 9999 son tarihtir. metni küçük harfe çevirmek için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; Bir hücreye 1 Ocak 2016 tarihi girilip aynı işlem tekrar edildiğinde 42370 sayısı ile karşılaşılır. 42370 sayısı, 1 =KÜÇÜKHARF(metin) şeklindedir. Ocak 1900’den 1 Ocak 2016’ya kadar geçen gün sayısını göstermektedir. YAZIM.DÜZENİ İşlevi: YAZIM.DÜZENİ işlevi, bir hücredeki metin dizesindeki her sözcüğün ilk harfini GÜN, AY, YIL İşlevleri: GÜN, AY, YIL işlevleri, aynı büyükharfe, diğer tüm harfleride küçük harfe çevirmek mantıkla çalışan işlevlerdir. Seri numarayla gösterilen bir için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; tarihin gününü verir. Ya da girilen bir tarihin gün, ay ya da yıl kısmını parçalamak için kullanılır. İşlevlerin genel =YAZIM.DÜZENİ(metin) şeklindedir. kullanımları; SAĞDAN İşlevi: SAĞDAN işlevi, bir metin dizesinin =GÜN(seri_numarası), sonundan (en sağından) belirtilen sayıdaki kadar karakteri verir. İşlevin genel kullanımı; =AY(seri_numarası), =SAĞDAN(metin;sayı_karakterler) şeklindedir. =YIL(seri_numarası) şeklindedir. SOLDAN İşlevi: SOLDAN işlevi, bir metin dizesinin ŞİMDİ İşlevi: ŞİMDİ işlevi, çalışma sayfasında başından (en solundan) belirtilen sayıdaki kadar karakteri kullanıldığı andaki tarih ve saati verir. İşlevin genel verir. İşlevin genel kullanımı; kullanımı; =SOLDAN(metin;sayı_karakterler) şeklindedir. =ŞİMDİ() şeklindedir. PARÇAAL İşlevi: PARÇAAL işlevi, bir metin dizesinde BUGÜN İşlevi BUGÜN işlevi, çalışma sayfasında belirtilen bir karakterden başlayarak istenilen sayı kadar kullanıldığı andaki tarihi verir. BUGÜN işlevinin karakteri alır. İşlevin genel kullanımı; kullanıldığı bir çalışma kitabı ne zaman açılırsa açılsın günün tarihi otomatik olarak görüntülenir. İşlevin genel =PARÇAAL(metin;başlangıç_sayısı;sayı_karakterler) kullanımı; şeklindedir. =BUGÜN() şeklindedir. KIRP İşlevi: KIRP işlevi, metin içeren hücrelerin başında HAFTANINGÜNÜ İşlevi: HAFTANINGÜNÜ işlevi, ve sonunda görünmeyen boşluklar varsa kaldırmak için girilen bir tarihe karşılık gelen sayıyı kullanarak haftanın kullanılır. Metin dizesindeki kelimeler arasındaki birden gününü tanımlayan 1 ile 7 arasındaki bir rakamı verir. fazla boşluk varsa tek boşluğa indirgerken tek boşluklar İşlevin genel kullanımı; etkilenmez. İşlevin genel kullanımı; =HAFTANINGÜNÜ(seri_no;döndür_tür) şeklindedir. =KIRP(metin) şeklindedir. Arama ve Başvuru İşlevleri DÜŞEYARA İşlevi: DÜŞEYARA işlevi, sütunlar şeklinde oluşturulmuş bir tablonun en soldaki sütunundaki bir 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 6: İşlevler değeri arayarak aynı satırda belirtilen bir sütundan bir İstatiksel İşlevler değeri verir. Arama yapılırken küçük büyük harf BÜYÜK İşlevi: BÜYÜK işlevi, bir veri kümesi içindeki k. duyarlılığı yoktur. Eğer aranan bilginin bulunduğu sütun büyük değeri bulmak için kullanılır. İşlevin genel artan olarak sıralanmış olması bu işlevin daha sağlıklı kullanımı; çalışmasını sağlar. Ancak aranan sütunda aynı değerden birden fazla varsa ilk değerin bulunduğu satırda belirtilen =BÜYÜK(dizi;k) şeklindedir. sütundaki değeri verir. İşlevin genel kullanımı; KÜÇÜK İşlevi: KÜÇÜK işlevi, bir veri kümesi içindeki k. küçük değeri bulmak için kullanılır. İşlevin genel =DÜŞEYARA(aranan_değer;tablo_dizisi;sütun_indis_say kullanımı; ısı;aralık_bak) şeklindedir. =KÜÇÜK(dizi;k) şeklindedir. YATAYARA İşlevi: YATAYARA işlevi, bir tablonun üst EĞERSAY İşlevi: EĞERSAY işlevi, bir hücre aralığı satırındaki veri ya da veriler dizisini arar ve aynı sütunda içindeki boş olmayan hücrelerde verilen koşula uyan belirtilen satırdan değeri verir. İşlevin genel kullanımı; hücrelerin sayısını bulmak için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; =EĞERSAY(aralık;ölçüt) şeklindedir. =YATAYARA(aranan_değer;tablo_dizisi;sütun_indis_say BAĞ_DEĞ_SAY İşlevi: BAĞ_DEĞ_SAY işlevi, bir hücre ısı;aralık_bak) şeklindedir. aralığında sayı içeren hücrelerin sayısını bulmak için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; Matematik İşlevleri =BAĞ_DEĞ_SAY(değer1; değer2; …; değer255) Matematik işlevleri ile çalışma sayfaları fonksiyonel bir şeklindedir. hesap makinesi gibi kullanılarak bir çok matematiksel BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY İşlevi: BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY hesaplama yapılabilir. işlevi, bir hücre aralığındaki boş olmayan hücrelerin sayısını bulmak için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; TOPLA.ÇARPIM İşlevi: TOPLA.ÇARPIM işlevi, bir veri =BAĞ_DEĞ_DOLU_SAY (değer1; değer2; …; tablosunda belirlenen hücre alanındaki sayısal değerler ile değer255) şeklindedir. birbirine karşılık gelen sayısal değerleri çarparak bu çarpımların toplamını verir. İşlevin genel kullanımı; 4 =TOPLA.ÇARPIM(dizi1;dizi2;…;dizi255) şeklindedir. ETOPLA İşlevi: ETOPLA işlevi, seçili hücre alanında belirlenen bir koşula bağlı olan toplamları alır. İşlevin genel kullanımı; =ETOPLA(aralık;ölçüt;toplam_aralığı) şeklindedir. ÇOKETOPLA İşlevi: ÇOKETOPLA işlevi, seçili hücre alanında belirlenen birden fazla koşula bağlı olan toplamları alır. İşlevin genel kullanımı; =ÇOKETOPLA(toplam_aralığı;ölçüt_aralığı;ölçüt1;[ölçüt _aralığı2;ölçüt2];...) şeklindedir. ALTTOPLAM İşlevi: ALTTOPLAM işlevi, bir liste ya da veri tablosundan bir ögeye ait alt toplamını verir. KUVVET İşlevi: KUVVET işlevi, bir sayının kuvvetini almak için kullanılır. İşlevin genel kullanımı; =KUVVET(sayı;üs) şeklindedir. Genel kullanımda ya da formüllerde bu işlev yerine, örneğin x’in y’inci kuvvetini almak için; x^y ya da x ve y’nin yer aldığı hücre başvuruları kullanılabilir. S_SAYI_ÜRET İşlevi: S_SAYI_ÜRET işlevi, 0 ile 1 arasında eşit dağılımla rastgele sayı üretir. İşlevin genel kullanımı; = S_SAYI_ÜRET() şeklindedir. Bağımsız değişkeni yoktur. F9 tuşu ile yenilenebilir. RASTGELEARADA İşlevi: RASTGELEARADA işlevi, belirlenen tamsayılar arasından rastgele bir sayı üretir. İşlevin genel kullanımı; =RASTGELEARADA(alt;üst) şeklindedir.

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 7: Veri Yönetimi Giriş oluşturmak, bir veri listesi üzerinde gerçekleştirilecek işlemlerin hızlı olarak gerçekleştirmenizi sağlar. Bir tablo İşlem tablosu yazılımları verilerin saklanması, oluşturduğumuzda veri listemizin başlık sütunu düzenlenmesi ve analiz edilmesi için oluşturulmuş genel hücrelerinin sağ kenarında filtre okları oluşur. Ayrıca liste amaçlı uygulama yazılımlarıdır. İşlem tablosu satırlarının daha rahat okunmasını sağlayan “Şeritli Satır” yazılımlarının masaüstü bilgisayarlara kurulmak suretiyle görünümü uygulanır (S:173, Şekil 7.2). ya da bulut üzerinde İnternet tarayıcılar vasıtasıyla kullanılabilen sürümleri mevcuttur. Tablo tasarım şeridindeki komutlar ve işlevleri kısaca şöyle açıklanabilir: Geniş bir kullanım alanına sahip olan işlem tablolarının veri işleme ve analiz etme yetenekleri giderek • Özellikler: Tabloya verilen isim yer alır. gelişmektedir. Kullanıcıların bu yeni yöntem ve Varsayılan olarak Tablo 1 ismi verilir. Kullanıcı uygulamaları ihtiyaçlarına uygun olarak kullanmalarında tarafından değiştirilebilir. Ayrıca tablonun yazılımların sunduğu yardım olanaklarını etkin olarak kapsadığı veri listesinin boyutları bu kısımdan kullanması oldukça önemlidir. tekrar değiştirilebilir. Veri Listeleri ile Çalışmak • Araçlar: Tablo üzerinde uygulanabilecek 4 farklı aracın ulaşım komutları bu kısımda yer almaktadır. Veri listeleri, ilgilendiğimiz varlıkların örneklerini ve Oluşturulan tablonun pivot tablo ile özetlenmesi, özelliklerini tablo hâlinde depoladığımız yapılar olarak tablo içinde yer alan yinelemelerin kaldırılması, tanımlanabilir. Günlük işlerimizde ve iş hayatında çok sık dilimleyici olarak adlandırılan özel filtre yapıları olarak listeler oluşturur, düzenler ve kullanırız. Alışveriş oluşturulabilmektedir. Oluşturulan bir Tablo listeleri, harcama listeleri, personel listeleri, sipariş ve yapısının iptal edilmesi için bu kısımda yer alan teslimat listeleri ilk akla gelen listelerdir. MS Excel ve “Aralığa Dönüştür” komutu uygulanmalıdır. diğer işlem tabloları yazılımları bu listelerin oluşturulması, sıralanması, hesaplanması ve analiz edilmesini sağlayan • Dış Tablo Verileri: Tabloda yer alan verilerin birçok işleve sahiptir. dışarı aktarılması ya da tablonun içeriği dış veri kaynağından sağlanıyorsa verinin yenilenmesi Son yıllarda kullandığımız Excel sürümleri 1.048.576 satır gibi işlemler bu kısımdan kullanılabilmektedir. veriyi bir tabloda saklayabilmektedir. Ancak bu uzunluktaki bir veri listesinin MS Excel’de işlenmesi çok • Tablo Stili Seçenekleri: Tablonun kullanıcıların uygun değildir. Bunun yerine verileri iki boyutlu tablolar isteğine göre farklı şekilde görüntülenmesini hâlinde organize eden özel yazılımlar kullanılmaktadır. sağlayacak seçenekler yer almaktadır. Tablonun; Veritabanı Yönetim Sistemi adı verilen bu yazılımlar • Başlık satırının görüntülenmesi (Üstbilgi milyonlarca satır veriyi depolamak, işlemek ve birçok Satırı), kullanıcı tarafından erişimini sağlamak üzere geliştirilmiş • İlk ve son sütunlardaki metnin koyu ve tasarlanmıştır. görüntülenmesi (İlk Sütun, Son Sütun), • Sütun başlıklarında yer alan filtre Excel işlem tablolarında veri listeleri ile daha hızlı ve düğmelerinin görüntülenmesi (Filtre etkin çalışmak için “Tablo” yapısı bulunmaktadır. Düğmesi), Tablolar veri listelerinin yönetilmesinde ve analiz • En alt satırda toplamların hesaplanması edilmesinde kolaylık sağladığı gibi filtreleme, sıralama ve (Topla Satırı), satır gölgelendirme özellikleri de sunmaktadır. Veri • Satır ve sütunların kolay okunmasını listelerini tablo olarak tanımlamanın bir diğer faydası da sağlayan birbirini takip eden satır veya veri listesinin bütünlüğünü korumaktır. sütunların farklı zemin rengi ile boyanması (Şeritli Satırlar, Şeritli Sütunlar) bu Bir çalışma sayfasında bulunan veri listenizi “Tablo” kısımdaki seçenek kutuları ile kolayca olarak kullanabilmek için önce komut şeridinin “Ekle” ayarlanabilmektedir. sekmesinde soldan 3. komut olan Tablo düğmesine tıklanır. İlgili veri listesi seçilerek tablo hâline getirilir. Bir • Tablo Stilleri: Tablonun görüntüsünün önceden veri listesini tablo olarak oluşturmak, bir veri listesi hazırlanmış stiller sayesinde kolayca üzerinde gerçekleştirilecek işlemlerin hızlı olarak uygulanması sağlanabilmektedir. gerçekleştirmenizi sağlar. Bir tablo oluşturduğumuzda veri listemizin başlık sütunu hücrelerinin sağ kenarında filtre Tablo İşlemleri: Tablolara yeni bir nesne diğer bir deyişle okları oluşur. Ayrıca liste satırlarının daha rahat ilgilendiğimiz varlığın bir örneğini eklemek istersek en okunmasını sağlayan “Şeritli Satır” görünümü uygulanır. altta yer alan satıra veri girişi yapmamız yeterli olacaktır. Bu durumda Excel tablonun alanını eklenen son satırı da Tablo Oluşturma ve Kullanımı: Bir çalışma sayfasında içine alarak genişletecektir. Tabloya yeni bir sütunun bulunan veri listenizi “Tablo” olarak kullanabilmek için eklenmesi ise ilgilendiğimiz varlığın bir özelliğini daha önce komut şeridinin “Ekle” sekmesinde soldan 3. komut tablomuza eklemek anlamına gelmektedir. olan Tablo düğmesine tıklanır. İlgili veri listesi seçilerek tablo hâline getirilir. Bir veri listesini tablo olarak Hesaplanmış Alan Oluşturma: Mevcut sütunlardaki veriler kullanılarak yeni bir sütunun elde edilmesi mümkündür. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 7: Veri Yönetimi Ancak bu bir veri listesi olduğu için oluşturulan sütun • Komut şeridindeki “Veri” sekmesinde yer alan ilgilendiğimiz varlığın bir özelliği olacağı için tüm satırlar “Sırala” düğmesine basılır. için aynı formülün kullanılması gerekebilmektedir. İşte bu nedenle tablonun en sağında ve üstünde bir satır formül • Açılan sıralama kutusunda sıralama ölçütleri girdiğimizde tablo yapısı bu formülü tüm satırlara seçilir. Veri listesi hangi sütunlara kopyalayacaktır. göre sıralanmak isteniyorsa her bir sütun için Yinelenen Satırların Silinmesi: Veritabanı ya da veri listelerinde her bir satırın birbirinden benzersiz olması veri “Düzey Ekle” düğmesine basılır. Daha sonra her tutarlılığı açısından önemli olabilmektedir. Bunun en önemli nedeni aynı nesnenin birden fazla kopyasının bir sütun için sıralama ölçütleri, sıralama hataya neden olabilmesidir. Örneğin; bir öğrencinin sınıf listesinde iki kere yer alması, bir müşterinin aynı koşulları ve sıralama düzeni bilgisi girilir. siparişinin iki kere girilmesi büyük hatalara neden olabilmektedir. Sıralama düzeni değerlere göre artan veya azalan Veri Listelerini Filtrelemek: Bir tablodaki ilgilendiğimiz belirlenebildiği gibi özel listelere göre (ay, gün, satırları görüntülemek ya da gizlemek için “Filtre” özelliği kullanılır. Tablo olarak tanımlanmamış bir veri listesinde kullanıcı listeleri vb.) belirlenebilmektedir. “Filtre” işlemi otomatik olarak uygulanmaktadır. Böylece en üst başlık satırlarında ok işaretlerine basarak filtreleme • “Tamam” tuşuna basılarak listenin sıralanması seçenekleri kullanılabilir hâle gelmektedir. sağlanır. Filtrelenmek istenen sütunda yer alan verinin sayısal ya da Dış Veri Kaynakları ile Çalışmak metin içerikli olması filtre türlerini de farklılaştırmaktadır. Sayı ve metin veri türlerine göre filtre seçenekleri Bir veri dosyasına erişmek için gerekli iki temel bilgi görülmektedir. Oka basınca açılan komut listesinde tüm verinin nerede olduğunu bilmek ve veriye erişim yetkisi seçeneklerin yer aldığı en alt kısımda kullanıcı istediği için oturum açma gereksinimlerinin sağlanması veriyi seçmek suretiyle filtreleme yapabilmektedir. Daha gerekmektedir. Bu genellikle ilgili veri kaynağının ayrıntılı filtreleme işlemleri için; güvenlik ayarlamaları ve sistem yöneticisinin belirlediği güvenlik politikalarına göre belirlenmektedir. • “Sayı Filtreleri”, • “Metin Filtreleri” ve Dış Verinin Konumu: Veri kaynağının konumu aşağıdaki • “Tarih Filtreleri” seçenekleri kullanılmaktadır. seçeneklerden biri olabilmektedir: Sayısal verilerin filtrelenmesinde sayı değerlerine göre • Bilgisayar: Erişmeye çalışılan veri Excel’in filtre uygulanabilir. Sayısal değerin istenilen sınırdan kullanıldığı bilgisayarın sabit sürücüsünde, CD büyük, büyük veya eşit, küçük, küçük veya eşit, ya da eşit olmaması gibi kısıtlar girilebilmekte ya da istenilen bir veya DVD medyasında, ya da taşınabilir hafıza aralık ile sınırlanabilmektedir. Ayrıca “İlk 10”, “ortalama değerinin üstünde” ya da “ortalama değerin altında” ürünlerinin birinde dosya olarak seçenekleri ile filtreleme yapmak mümkün olabilmektedir. bulunabilmektedir. Bu durumda veri dosyasının Metin verilerin filtrelenmesinde ise sütunlar herhangi bir metine eşit ya da eşit olmaması, başlangıcında ya da hangi klasörde olduğunu tanımlamanız sonunda ilgilenilen metin ifadelerinin olması ile kısıtlanabilmektedir. Metin filtre seçeneklerinden biri olan gerekecektir. “içerir” seçeneği de ilgili metinler içerisinde istenilen değerinin olması şartı ile satırların görüntülenmesini • Ağ Ortamı: Veri dosyası yerel ağ ya da geniş sınırlandırmaktadır. alan ağına bağlı bir bilgisayarın klasöründe diğer Tarih verilerinin filtrelenmesi için çok sayıda seçenek kullanıcılar ile paylaşılmış olabilir. Bu durumda bulunmaktadır. Belirli bir tarihten önce ya da sonra, dün, bugün, yarın gibi seçeneklerin yanı sıra haftalık, aylık ve veriye erişim için ilgili ağ adresi ve erişim için çeyrek temelinde filtreleme yapılabilmektedir. kullanıcı adı ve parolanın bilinmesi gerekecektir. Veri Listelerini Sıralamak: Sıralama işleminin Excel’de uygulanması için aşağıdaki işlemlerin sırayla uygulanması • Sunucu: Veri SQL Server veya Oracle gibi gerekir: sunucu tabanlı veritabanı yönetim sistemlerinde • Aktif hücrenin sıralanmak istenen tablo olabilmektedir. Bu durumda erişim için üzerinde herhangibir hücrede bulunması sağlanır. sunucunun adı veya ağ adresi bilinmelidir. • Web sayfası: Verinin bir web sayfasında metin ya da tablo şeklinde bulunması durumunda ilgili web sayfasının adresinin tam olarak bilinmesi gerekir. • Web sunucu: Web sunucular İnternet üzerinden iletilen veri taleplerini gerekli şartların sağlanması durumunda talep istemciye ulaştırabilmektedir. Veriye erişmek için web sunucusunun servis özelliklerinin (login bilgileri, veri parametreleri, geri dönen veri yapısı vb. gibi) bilinmesi gerekir. Dış Veri Kaynaklarından Veri Alma: Ağ üzerinden veritabanı yönetim sistemlerine bağlanmak için güvenlik duvarlarının yapılandırılmış olması gerekebilir. Veritabanları yönetim sistemleri genellikle farklı erişim portlarından hizmet verdiği için ilgili portların kullanılan 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 7: Veri Yönetimi bilgisayar ve ağ cihazları tarafından erişime izin verecek son aşamasında sütunlar ön izleme gösterilerek şekilde ayarlanmasını gerektirebilir. veri türlerinin işaretlenmesi gerçekleştirilir. Access Veritabanı Tablosu: Access Veritabanı yazılımı Diğer Veri Kaynaklardan Veri Alma: Komut şeridinin veri kullanıcıların küçük ölçekli ilişkisel veritabanı sekmesinde yer alan “Diğer Kaynaklardan” seçeneği oluşturmaları için tasarlanmış bir ofis yazılımıdır. Access tıklanarak aşağıdaki veri kaynaklarından veri almak için Yazılımı kullanıcıların veri görüntüleme, veri girişi ve ilgili sihirbazlara ulaşılabilmektedir: düzenleme yapmak için basit ve hızlı kullanıcı arayüzü tasarlayabildikleri, raporlama ve programlama • SQL Server’dan: MS Sql Server veritabanı yapabildikleri kullanışlı bir yazılımdır. Access dosyasında yönetim sistemine bağlantı oluşturularak veri yer alan veri tablosunun 4 adımda Excel çalışma sayfasına almak için kullanılan seçenektir. Bu seçenekle bir alınma işlemleri görüntülenmektedir. Bu dört adım veritabanı tablosundan, sorgudan veri aşağıda sırasıyla verilmiştir: sağlanabilmektedir. • Adım 1: Komut şeridinde veri sekmesinde yer • Analysis Services’nden: Büyük ve çok boyutlu alan “Acces’ten” seçeneği tıklanır. veri kümeleri üzerinde hızlı hesaplamalar yapmaya olanak sağlayan bir veritabanı yönetim • Adım 2: Dosya seçme penceresinden veri almak sunucusuna bağlanmak için kullanılır. istediğimiz Access dosyası seçilir. • Windows Azur Marketi’nden: Microsoft • Adım 3: Access dosyasının içerisinde veri firmasının bulut üzerinde çalışan veritabanı sağlayacak veritabanı nesneleri görüntülenir. Bu yönetim sistemlerinden veri almayı sağlar. listeden Excel’e almak istenen nesne seçilir. • OData Veri Akışından: OData (Open Data Protocol) veri akışına bağlantı oluşturur. Tablo Seç iletişim kutusunun üzerindeki “birden • XML Verisi İçeri Aktarma İşlemlerinden: XML fazla tablo seçimini etkinleştir seçeneği” çok dosyalarının Excel’de açılmasını sağlar. sayıda veri tablosu seçilebilir. Bu durumda • Veri Bağlantı Sihirbazı’ndan: Microsoft Sorgu Sihirbazı’nı ve ODBC’yi kullanarak verinin seçilen her bir tablo yeni bir veri sayfasına aktarılmasını sağlar. eklenecek şekilde Excel’e getirilir. • Microsoft Query’den: Microsoft Sorgu Sihirbazı’nı ve ODBC’yi kullanarak verilerin • Adım 4: “Veri İçeri Aktar” iletişim kutusu Excel çalışma sayfasına getirilmesi için verinin çalışma kitabında nasıl kullanılır. görüntüleneceğinin belirlenmesi için Al ve Dönüştür ile Çalışmak kullanılmaktadır. Veriler “Tablo”, “Pivot Tablo”, “Al ve Dönüştür” bir veri dosyasından veri almanın ötesinde farklı veri kaynaklarından veri sorgulama bu “Pivot Grafiği”, “Power View Raporu” ya da verileri dönüştürme ve birleştirme yeteneklerini de sağlamaktadır. bağlantının daha sonra kullanılabilmesini Bu araç kullanıcılara veri analizi için veri kümelerini sağlayan “Yalnızca Bağlantı Oluştur ” seçeneği Excel ortamında hazırlamalarına olanak sağlamaktadır. “Power Query” olarak da adlandırılır. ile Excel’e alınabilir. Verinin sayfa içinde bir Sorgu Oluşturma ve Dönüştürme: Sorgu düzenleme konuma mı alınacağı ya da yeni bir çalışma uygulaması yapılandırılmış veri sorgulama (SQL) dili kullanmaksızın kullanıcıların grafik ortamda kendi sayfasına mı getirileceği de bu iletişim kutusunda verilerini düzenlemesi için geliştirilmiş kullanışı bir ara- yüzdür. yer alır. SQL komut şeritlerindeki işlevler kullanıcının veri analizi Web Sayfaları: Bir çalışma sayfasına web sayfasından veri için veri üzerinde gerçekleştireceği işlemler için almak oldukça basit bir işlemdir. Verinin bulunduğu web kullanabileceği işlevleri barındırır (S:184, Şekil 7.12). Bu sayfasında verinin tablo olarak tasarlanmış olması bu işlevler kısaca şöyle açıklanabilir: süreci kolaylaştırmaktadır. Web sayfasından veri alma işlemi Web sorgu ekranı ile kolay hâle getirilmiştir. Web • Sütunları Yönet: Veri tablosunda görüntülenecek sayfasının adresi girilerek ilgili tablo işaretlenir ve çalışma sütunların seçilmesini sağlayan komutlardır. sayfasına getirilir. • Sütunları Azalt: Veri tablosunun satırlarının Metin Dosyaları: Metin İçeri Aktarma Sihirbazında azaltılması, yinelemelerin kaldırılması, hata belirlenmesi gereken önemli seçenekler şöyle sıralanabilir: bulma işlevleri bu kısımda yer alır. • Metin verisi içerisinde sütunların özel • Sırala: Veri tablosunun seçili sütunu için karakterlerle mi yoksa sabit genişliklerle mi sıralama işlemini gerçekleştirir. ayrıldığı belirtilir. 3 • Verilerin en üst satırında başlık satırının olup olmadığı işaretlenir. • Sütunları sabit genişlikle ayrılan metin dosyası seçeneği işaretlenmiş ise kullanıcının el ile sütun genişliklerini işaretlemesi gerekir. • Sütunları “sınırlandırılmış” seçeneği seçilmişse hangi karakterler ile sütunların ayrıldığı belirtilir, metin ayracı kullanılmış ise belirtilir. Sihirbazın

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 7: Veri Yönetimi • Dönüştür: Sütunları bölme, veri kümesini “Al ve Dönüştür” hizmeti ile oluşturulan veri sorguları gruplandırma, veri türünü değiştirme, sütun Microsoft’un verilerin görselleştirmesi, özetlenmesi ve değerlerini “bul ve değiştir” gibi işlem komutları analiz edilmesine olanak sağlayan “Power BI” yer alır. platformuna aktarılabilmektedir. • Birleştir: Sorgu tablolarının alanlarını Yazılımların sürüm yenilemelerinde ara yüz ve bazı eşleştirerek birleştirme (join), tabloları alt alta menüler şekil değiştirebilmekte ve burada şekillerde yer ekleme (Union) işlemlerini gerçekleştiren alan arayüz görüntüleri farklılaşabilmektedir. Ancak işlevlerdir. sıralama, filtreleme, tablo ve veri alma gibi temel işlevlerin çalışma mantığı aynı kalacaktır. • Yeni Sorgu: Sorgu ekranındayken yeni bir veri kaynağından sorgu oluşturmayı sağlar. • Tablo: Kaynaktan gelen veri tablosunu istenilen sütun ya da sütunlara göre gruplama, tablonun satırlarını sütun sütunlarını ise satır olarak dönüştürülmesi, veri satır sırasının tam tersine çevrilmesi, tablodaki satır sayılarının hesaplanması “Dönüştür” komut sekmesinin “Tablo” kısmındaki işlevler olarak sunulmuştur. • Herhangi Bir Sütun: Bu kısımda sütun işlemleri bir arada yer almaktadır. Sütunun veri türünün belirlenmesi ya da otomatik algılanması, sütun isimlerinin değiştirilmesi, sütundaki değerlerin istenilen değerle değiştirilmesi, boş sütunların komşu değerlerle doldurulması gibi işlemler bu kısımda yer alır. • Metin Sütunu: Metin veri içeren sütunlar için sütunlara bölme, metin biçimleme, sütunları birleştirme, Ayıklama işlemlerinin yanı sıra XML ve JSON türündeki veri türlerinin ayrıştırılması işlemleri “Metin Sütunu” kısmında gerçekleştirilir. • Sayı Sütunu: Sayısal veri türünde değer içeren sütunlardaki veriler üzerinde istatistik hesaplamalar, aritmetik işlemler, basit işlevler, trigonometrik işlemler, yuvarlama ve benzeri işlemlerin uygulanmasını sağlayan komutlardır. • Tarih ve Saat Sütunu: Tarih ve saat türündeki sütunlar üzerinde gerçekleştirilecek işlemler bu kısımda yer alır. Tarih türündeki veriden yıl, ay, gün, saat ve dakika. • Yapılandırılmış Sütun: İç içe geçmiş verilerin bir üst düzeye taşınmasını sağlar. • Genel: Sütün ekleme ile ilgili komutlar bu kısımda alır. Mevcut sütunlardan yeni sütun ekleme, dizin sütunu oluşturma ve mevcut sütunların kopyalarının üretilmesi bu kısımdaki komut düğmeleri ile gerçekleştirilebilir. • Metinden, Sayıdan, Tarih&Saatten: Dönüştür kısmındaki metin, sayı ve tarih işlemlerinin aynıları bu kısımda yer alır. Buradaki komutlar ilgili sütunların istenilen şekilde dönüştürüldükten sonra veri tablosunda yeni bir sütun olarak kopyalanmasını sağlar. Sorguları Yönetme ve Paylaşma: Çalışma tablosuna eklenmiş sorguların görüntülenmesi, son eklenen veri kaynaklara erişim için “Al ve Dönüştür” kısmındaki komutlar kullanılabilir. 4

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 8: Excel ile Veri Analizi Giriş oluşturulan karar modellerinin en temel üstünlüğü veri ve parametrelerin değişmesi durumunda sonucun otomatik Veri analizi karar vermeyi desteklemek, sonuç çıkarmak olarak güncellenebilmesidir. Bu sayede karar vericiler ve veriden anlamlı bilgileri türetmek için verinin kontrol olası durumlarda sistemin davranışları konusunda fikir edilmesi, temizlenmesi, dönüştürülmesi ve modellenmesi sahibi olabilmektedirler. sürecidir. İşlem tabloları verileri hücreler şeklinde organize eden yapısı, işlev kütüphaneleri, dış veri Durum Çözümlemesinde Veri Tablosu: Bu işlem için kaynakları ile beraber çalışma olanaklarının yanı sıra aşağıdaki adımların izlenmesi gerekir: durum çözümlemesi, istatistiksel analizler ve en iyi değerin belirlenmesine yönelik analiz araçları • Adım 1: Modelde değişikliği izlenmek istenen sunmaktadır. Excel’in verileri hücreler şeklinde organize parametrelerin satır ya da sütunda yer alacağı bir ederek birbirleri arasında ilişki kurma, formül oluşturma tablo hazırlanır. gibi olanaklar kullanıcıların veri üzerinde istedikleri analiz hesaplamaları yapmalarına olanak vermektedir. • Adım 2: Hazırlanan tablonun sol üst köşesine hesaplanması istenen modeldeki ilgili sonuç Excel ve Veri Analiz Araçları hücresinin adresi girilir. Excel verilerin analiz edilmesi için birçok araç ve eklenti • Adım 3: Hesaplamanın yapılacağı tablo satır ve sunmaktadır. Bu araçlar istatistiksel analizler, veri sütunları ile birlikte seçilir. madenciliği eklentileri, eniyilemeye yönelik matematiksel modeller farklı problemlerin çözülmesinde ya da verinin • Adım 4: Komut şeridinde “veri” sekmesinde yer analiz edilmesinde kullanılabilmektedir. alan “Durum Çözümlemesi” düğmesindeki “veri tablosu” komutu seçilir. Excel kullanıcıların karar vermelerine yönelik kullanılabilecek aşağıdaki işlev ve araçları içermektedir: • Adım 5: Açılan “veri tablosu” iletişim kutusunda tablodaki sütun ve satır değerlerinin modelde • Sıralama, hangi hücrelere girilerek hesaplama yapacağını • Filtreleme, belirlemek için adresler tanımlanır. • Koşullu biçimlendirme, • Durum Çözümlemesi (What-if), • Adım 6: Tamam tuşuna basılarak tüm tablonun • Pivot Tablo ve Pivot Grafik, hücreleri için modelin hesaplanması sağlanır. • Çözücü (Solver), • Çözümleyici Araç Takımı (Analysis ToolPak) Durum Çözümlemesinde Hedef Arama: Bir modelde ulaşılmak istenen sonuç biliniyor ve girdi parametrelerin Listenin ilk üç elemanı bir önceki ünitede anlatılan verinin alması gereken değer hesaplanmak isteniyorsa “Hedef yönetilmesi ve anlaşılmasına yönelik temel araçlardır. Arama” aracı kullanılır. Bunun için izlenmesi gereken Günlük hayatımızda ve iş süreçlerinde verilerin adımlar aşağıdaki gibidir: sıralanması, istenilen verilerin süzülmesi ve belirli koşullara uyan hücrelerin otomatik olarak • Adım 1: Komut şeridindeki “Veri” sekmesinde şekillendirilmesi yaygın olarak kullanılan araçlardır. yer alan “Durum Çözümlemesi” düğmesinde yer alan “Hedef Arama” komutu seçilir. Durum çözümlemesi varsayımsal durumların modellenerek farklı girdi değerleri ile sonucun ne • Adım 2: “Hedef Ara” iletişim kutusunda olacağını hızlı bir şekilde hesaplama ve değerlendirme “aranacak hücre” kısmına elde edilmek istenen imkânı sunan analiz araçlarıdır. sonuç, “Sonuç hücre” kısmına ulaşılmak istenen değer, “Değişecek hücre” kısmına hangi girdi Bilgi sistemlerinde üretilen ya da farklı şekillerde toplanan parametresinin değiştirileceği işaret edilir. uzun veri listelerinin analiz edilmesinde Pivot Tablo ve Pivot Grafikler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu araçlar • Adım 3: İstenilen hesaplama yapılarak eğer veri tablolarında sayısal ve metin verilerin uygun bir çözüm varsa kullanıcıya görüntülenir. gruplandırılması, özetlenmesi, eğilimlerin saptanması gibi Kullanıcı sonucun tabloya yansıtılması için farklı analiz ihtiyaçları için kullanışlı araçlardır. “Tamam”, iptal edilmesi için “İptal” tuşuna basması gerekir. Çözümleyici ve Çözümleyici Araç Takımı Excel’e eklenti olarak dahil edilebilen ve uygulanması bazı matematiksel • Adım 4: Hesaplanan değer tabloya yansıtılır. ve istatistiksel konularda bilgi sahibi olunmasını gerektiren araçlardır. Durum Çözümlemesinde Senaryo Yöneticisi: Senaryo yöneticisi durum çözümlemesinde öngörülen durumların Durum Çözümlemesi otomatik olarak hesaplanmasını sağlayan bir araçtır. Farklı girdi parametreleri ile hangi kâr oranlarının elde Durum çözümlemesi (what if) analizleri varsayımsal edilebileceğini “Senaryo Yöneticisi” ile gerçekleştirmek durumların analiz edilmesi için en yaygın kullanılan veri için aşağıdaki işlemler uygulanmalıdır: analiz tekniğidir. İşlem tablolarının formül yapısı ile • Adım 1: Komut şeridindeki “Veri” sekmesinde yer alan “Durum Çözümlemesi” düğmesinde yer alan “Senaryo Yönetimi” komutu seçilir. 1

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 8: Excel ile Veri Analizi • Adım 2: Açılan “Senaryo Yöneticisi” iletişim PivotTable Oluşturma: PivotTable oluşturmak için kutusundan “Ekle” komutuna basılarak bir aşağıdaki adımlarla başlanmalı ve ardından alanları ilgili senaryo ekleme talimatı verilir. bölmelere taşıyarak istenilen rapora ulaşılmalıdır: • Adım 3: “Senaryo Düzenleme” iletişim kutusundan “senaryo adı” ve modeldeki girdi • Adım 1: PivotTable oluşturulacak veri tablosu parametrelerinin hücre adresleri yazılır (ya da sütun başlıklarını da kapsayacak şeklide fare yardımıyla seçilir) ve “Tamam” düğmesine basılır. seçilmelidir. Daha önce bir “Tablo” yapısı olarak • Adım 4: Senaryo değerleri tanımlanır (Örnekte belirlenmiş veri listelerinde ise etkin hücrenin saatlik işçilik maliyeti ve hammadde maliyetleri ilgili senaryo için girilir). ilgili tablo üzerinde bulunması bir sonraki adım • Adım 5: “Senaryo Yönetici” ekranına dönülerek için yeterli olmaktadır. eklenecek senaryo sayısı kadar Adım 3 ve 4 tekrar edilir. • Adım 2: Komut şeridinde “Ekle” sekmesinde yer alan “PivotTable” düğmesine tıklanır. (Aynı • Adım 6: “Senaryo Yöneticisi” ekranında eklenen senaryolar seçilerek “Göster” tuşuna basılabilir. sekmedeki “PivotTable Önerileri” komutu da Bu şekilde kar analizi tablosunda ilgili senaryo sonucunda oluşan sonuçlar izlenebilir. Bir diğer mevcut veri incelenerek kullanıcının tercih seçenek ise tüm senaryoların değerlendirilebilmesine yönelik özet bir tablo edebileceği hazır özet tablo seçenekleri sunar.) hazırlanabilir. • Adım 3: “PivotTable Oluştur” iletişim kutusunda analiz için kullanılacak veri tablosu önceden seçildiğinden yazılı olarak gelecektir. PivotTable raporunun oluşturulacağı adres de bu ekranda tanımlanır. En yaygın kullanım yeni bir çalışma sayfasında PivotTable raporunun oluşturulmasıdır. Kullanıcılar varsayılan rapor Pivot Tablo ve Grafikler konumunu istedikleri bir veri sayfasındaki bir PivotTable, işlem tabloları ve iş analitiği yazılımlarında hücreye de tanımlayabilirler. PivotTable raporları verinin özetlenmesi için yaygın olarak kullanılan araçlara verilen isimdir. PivotTable bir veritabanından ya da veri oluşturma sürecinde tabloların boyutunun tablosundan dinamik olarak üretilen özet raporlar olarak tanımlanabilir. PivotTable bir veritabanı yönetim değişmesi ilgili veri sayfasındaki mevcut sisteminden getirilen dış veri tablosunu ya da Excel çalışma sayfasında yer alan bir veri listesinin hızlı bir hücreleri kaplayabileceğinden genellikle boş bir şekilde analiz edilmesini sağlayacak işlevlere sahiptir. Çok sayıda satır ve sütundan oluşan verilerin istenilen düzende sayfada raporun oluşturulması tercih edilir. görüntülenmesinin yanı sıra PivotTable’ın özetleme, gruplama ve filtreleme işlemlerinin interaktif bir şekilde PivotTable Ögeleri ve İşlemleri: PivotTable raporunda uygulanması kullanıcıların bu aracı etkin olarak kullanılmasını sağlamaktadır. PivotTable aracı aşağıdaki satır ve sütunlara sürüklenen alanların değerleri tekil analiz ihtiyaçlarına yanıt verebilir: olarak görüntülerken tablo içerisinde görüntülenen sayılar, değerler bölmesine sürüklenen alandan hesaplanmaktadır. Böylece dikey kaynak veri tablosunda Pivortable raporunun satır ve sütunlarına göre ilgili hücrelerin hesaplanması sağlanır. Excel varsayılan olarak sayısal veri türü için “Toplama” metin veri türü için “sayma” işlemini gerçekleştirir. Table aracı değerler üzerinde • Benzersiz Değerler: Büyük bir veri kümesi ile gerçekleştirilebilecek farklı hesaplama seçenekleri çalışırken alanların içerdiği değerler kümesinin sunmaktadır. (etki alanı) elde edilmesi gerekebilir. Bu hesaplamalar kısaca şöyle açıklanabilir: • Özetler: PivotTable araçları uzun veri listelerinin • Toplam: Sayısal veri türündeki alalar için özetlenmesi için etkin ve interaktif bir analiz kullanılabilir. Hücreler üzerinde toplama işlemi gerçekleştirilir. ortamı sunar. Kullanıcılar ilgilendikleri alanların • Say: Kaynak veri kümesindeki hücrelerin sayısını diğer alanlara göre kırılımlarını kolayca görüntüler. hesaplayabilir. • Ortalama: Sayısal değerlerin ortalaması hesaplanır. • İlişkiler: Büyük veri kümeleri ile çalışırken alanlar arasındaki ilişkilerin belirlenmesi oldukça • En Büyük: Sayısal alanlardaki en büyük değeri getirir. sık karşılaşılan durumlardır. Hangi meslekteki • En Küçük: Sayısal alanlardaki en küçük değeri müşterilerin hangi ürünü tercih ettikleri, cinsiyete getirir. göre alışveriş alışkanlıkları gibi ilişkiler • Çarpım: Sayısal değerlerin birbiri ile çarpılarak sonucu görüntülenir. PivotTable ile araştırılabilir. • Sayıları Say: Sayısal olan hücreler sayılarak • Eğilimler: Veri kümelerinde zamana bağımlı görüntülenir. olayların incelenmesinde PivotTable araçları kullanılabilmektedir. Tarih bilgisi yer alan bir alanı aylara, haftalara ve günlere göre otomatik olarak sınıflayabilmesi eğilimlerin belirlenmesinde kolaylık sağlar. 2

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 8: Excel ile Veri Analizi • StdSapma: Standart sapmayı bir örneğe bağlı Çözücü(Solver) de tanımlanması gereken üç ana öge olarak tahmin eder (Standart sapma, değerlerin vardır: ortalama değerden (ortalama) ne kadar uzaklaştığının ölçümüdür). • Değişkenler: Karar vericinin değerini belirleyebileceği değişkenlerdir. Çözücü en iyi • StdSapmaS: Bağımsız değişkenler olarak verilen sonucu bulununcaya kadar bu değişkenlerin tüm popülasyon temelinde standart sapmayı değerini değiştirir. hesaplar. • Kısıtlamalar: Her sistemde kullanılan kaynak ya • Değişken: Varyansı, bir örneğe bağlı olarak da farklı çevresel etkiler nedeniyle sınırla tahmin eder hesaplar. mevcuttur. Çözücü problemdeki sınırlamaları hücrelerin alacağı değerleri sınırlayarak sağlar. • Vars: Varyansı, tüm popülasyon temelinde hesaplar. • Hedef: Kâr, maliyet, üretim miktarı gibi sistemde en iyi değerinin araştırıldığı değerdir. Karar PivotTable veri analizi aracının sınırlılıkları şöyle değişkenlerinin de içinde yer aldığı bir formülden sıralanabilir: oluşmaktadır. • En fazla 1.048.576 adet veri satırlar halinde Doğa sporları için araç kiralayan bir firmanın üç farklı sıralanabilir (Bu limit bir Excel çalışma ürünün hangisinden kaçar adet alacağına ilişkin bir karar sayfasının en fazla satır sayısı olup Excel problemini olduğunu varsayalım. Firmanın satın alma 2007 ve öncesinde 65.536 satır ile sınırlıydı). işlemindeki kısıtları ürünler için ödenecek toplam tutar (250 bin TL), ürünlerin kiralanmadığı zaman konulacağı • PivotTablo’da sütün olarak en fazla 16.384 adet depo alanı (350 m2) ve satıcının elindeki ürün sayılarıdır. sütun oluşturulabilir (Excel 2007 ve öncesinde Karar verici her birimden elde edeceği kar miktarını da 256 sütun ile sınırlıydı). bildiğine göre hangi üründen kaç tane alacağına karar vermek durumundadır. • En fazla Sayfa sayısı 256 ve en fazla 256 adet alan (veri listesi sütunu) PivotTable ile Bu problemi Çözücü ile çözmek için aşağıdaki adımların işlenebilir. uygulanması gerekmektedir. • Ayrıca kullanılan bilgisayarın hafızası da bu • Adım 1: Komut şeridinde “Veri” sekmesinde yer işlemler için bir sınır oluşturabilmektedir. Excel alan Çözücü eklentisi çalıştırılır. Problemin en iyi de bir veri tablosunda 2016 sürümü ile en fazla değeri aranan hedef hücresi seçilir. Bu problemde 1.048.576 adet satırı olan verilerin listesi toplam kar değerini hesaplayan hücre seçilir. oluşturulabilmekte bu da daha büyük veri tablolarının özetlerinin oluşturulmasına engel • Adım 2: Problemde hedef hücrenin değerinin en olabilmektedir. Fakat dış kaynaklardan sağlanan büyük, en küçük ya da tanımlanan bir değere mi verilerin analiz edilmesi için PowerQuery, ulaşılacağı belirtilir. PowerPivot eklentileri milyonlarca satır verinin işletme veri tabanlarından sağlanarak • Adım 3: Karar değişkenlerinin yani modelin özetlenmesine olanak sağlayacak yapıdadır. değerini belirleyeceği hücrelerin adresleri tanımlanır. Örnek problemde bisiklet, motosiklet PivotChart Oluşturma: PivotChart oluşturmak için ya da atv aracı alınacağı sayılarıdır. kullanılan işlev ve ara-yüzler hemen hemen PivotTable ile aynıdır. Elde edilen PivotTable verilerinin grafiğe • Adım 4: Karar değişkenlerinin alacağı değerleri dönüştürülmesi için grafik işlemlerini kullanmak gerekir. kısıtlayan kısıtlayıcılar tek tek eklenir. Bu Ünite örnek verisi için tarih bilgisine göre bayan ve erkek problemde beş adet kısıt tanımlanmıştır. müşterilerin satın aldığı toplam tutarların grafiği çizilmek istenirse öncelikle grafik türüne karar verilmelidir. Bu • Adım 5: “Kısıt Ekle” iletişim kutusunda her kısıtı örnekte satış tutarlarının zamana göre incelenebilmesi için teker teker eklenerek çözücü menüsüne geri grafik türü çizgi grafik olarak tercih edilmiştir. dönülür. Örnek problemde beş adet kısıt tanımlanmıştır. Bunlardan üçü, alınacak ürün Çözücü ve Çözümleyici Araç Takımı sayısı satıcının elindeki ürün sayısından büyük olamayacağıdır. Ürünler için harcanacak toplam “Çözümleyici Araç Takımı” karmaşık problemlerin tutarın 250 bin TL den küçük olması gerektiği çözümü için yöneylem araştırması yöntemlerini ve kısıtı ve tüm araçları depolamak için toplam 350 istatistiksel teknikleri içermektedir. metrekare alan sınırıdır. Çözücü aracının amacı belirlenen kısıtlara uyarak hedef • Adım 6: Çözümleme yöntemi olarak “Basit LP” hücrenin değerini en iyi olacak şekilde karar seçeneği seçilir ve çözüm uygulanır. değişkenlerinin değerini belirlemektir. Çözümleyici Araç Takımı: “Çözümleyici Araç Takımı” Çözücü(Solver) eklentisi benzer yapıda birden fazla karar (Analysis ToolPak) istatistiksel ve mühendislik değişkeni olan en iyileme problemlerinde kullanılabilen analizlerinin daha kolay ve hızlı yapılabilmesi için gelişmiş bir araçtır. oluşturulmuş bir Excel eklentisidir. 3

YBS203U-İŞLEM TABLOLARI Ünite 8: Excel ile Veri Analizi Kullanıcılar bu eklenti ile çok daha az işlem ve zamanda belirli analizleri gerçekleştirebilmektedir. Verisi ve parametreleri kullanıcı tarafından tanımlanan “Çözümleyici Araç Takımı” analiz çıktılarını Excel çalışma sayfalarında tablolar, grafikler ve açıklamalar şeklinde raporlayabilmektedir. Çözümleyici Araç Takımı analiz listesine eklenti yüklü olduğu takdirde komut şeridinin “Veri” sekmesinden ulaşılabilmektedir. Çözümleyici Araç Takımının sunduğu çözümleme araçları şunlardır: • Anova, • Anova: Tek Etmen, • Anova: Yinelemeli Çift Etmen, • Anova: Yinelemesiz Çift Etmen, • Korelasyon, • Kovaryans, • Tanımlayıcı İstatistik, • Üstel Düzeltme, • F Sınaması: Varyanslar İçin İki Örnek, • Fourier Çözümlemesi, • Histogram, • Hareketli Ortalama, • Rastgele Sayı Üretimi, • Derece ve Yüzdebirlik, • Regresyon, • Örnekleme, • t Sınaması, • t Sınaması: Ortalamalar için Eşli İki Örnek, • t Sınaması: Varyansları Eşit Kabul Edilen İki Örnek, • t Sınaması: Varyansları Eşit Kabul Edilmeyen İki Örnek, • z Sınaması. 4