5.การเลี้ยงเชื้อเห็ดบนอาหารวุ้น

คำนำ การจัดการเรยี นการสอนในปจั จุบัน เปน็ การจัดการเรียนการสอน ที่มุ่งให้นักเรยี นเกิดการเรียนรู้ มคี วามรู้ ความเข้าใจ และเกดิ องคค์ วามร้ทู ่ยี ั่งยืน ซ่ึงต้องคำนึงถงึ ความแตกต่างระหว่างบุคคล มกี ารพัฒนา นักเรียนให้มีความเจริญงอกงามทั้งร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และสังคม โดยนำนวัตกรรม เทคโนโลยี ทางการสอนท่ีมีศักยภาพ มาใช้ในการส่งเสริมให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตามผล การเรยี นรทู้ ่กี ำหนดไว้ ชดุ ฝึกปฏิบัติ ชุดน้ีจัดทำข้ึน เพื่อเป็นสอ่ื การเรียนรู้ ในกลุ่มสาระการงานอาชีพ วิชาการเพาะเห็ด ด้วยวัสดุผสม (ง30218) เร่ืองการเพาะเห็ดนางฟ้า ชุดฝึกปฏิบัติชุดนี้ ใช้เป็นส่ือการเรียนรู้ด้วยตนเองเป็น รายบุคคล โดยสรุปเนื้อหา และจัดลำดับความรู้จากง่ายไปหายาก และตามขั้นตอนการปฏิบัติ เพื่อให้ นักเรียนสามารถเรียนรู้ และฝึกปฏิบัติตามข้ันตอนด้วยตนเองจนเกิดทักษะ สามารถนำทักษะการ ปฏิบตั งิ านไปใช้ประกอบอาชีพตอ่ ไปในอนาคตได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ ดวงรตั น์ กวดกจิ การ

สารบัญ เร่อื ง หน้า คำชแ้ี จงสำหรับครูผูส้ อน 1 คำชแ้ี จงสำหรับนกั เรียน 2 สาระสำคญั และจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 3 ประเมนิ ก่อนเรยี น 4 ใบความรู้ท่ี 1 เรือ่ ง ความหมายของการเลี้ยงเช้อื เหด็ และการเลอื กดอกเหด็ นางฟ้า 7 ใบความรู้ท่ี 2 เรื่อง วิธกี ารเลี้ยงเชอ้ื เห็ดนางฟา้ 8 ใบความรู้ท่ี 3 เรือ่ ง ขั้นตอนการเข่ียเช้อื เหด็ นางฟ้า 9 ใบความรู้ที่ 4 เรือ่ ง การดแู ลขวดอาหารวุน้ หลงั เข่ียเชอื้ เห็ดนางฟา้ 13 กิจกรรมฝกึ ปฏบิ ัติ เร่ือง การเขยี่ เชือ้ เห็ดนางฟา้ เล้ียงบนอาหารวุน้ 14 บนั ทกึ ผลการปฏบิ ัติกิจกรรม 16 ประเมนิ คณุ ภาพผลงาน 17 ประเมนิ หลงั เรยี น 18 คำเฉลยและเกณฑ์การใหค้ ะแนน 21 เอกสารอ้างองิ 22

1 คำชี้แจงสำหรับครูผู้สอน ชุดฝึกปฏิบัติ เลม่ น้ี ใชป้ ระกอบการเรยี นรู้ในรายวิชาการเพาะเห็ดด้วยวสั ดุผสม เรือ่ ง การเพาะเหด็ นางฟ้า ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ 5 มีขั้นตอนการใช้ชดุ ฝกึ ปฏบิ ัติดงั น้ี 1. ครผู ู้สอนตรวจสอบชดุ ฝกึ ปฏิบัติ เล่มที่ 5 เรื่องการเลย้ี งเชอื้ เห็ดนางฟ้าบนอาหาร วุน้ 2. ครูผู้สอนเตรียม วัสดุอุปกรณ์ทใี่ ช้รว่ มกัน ไดแ้ ก่ 2.1 ตเู้ ข่ียเช้อื 2.2 ขวดอาหารวนุ้ ท่ีผา่ นการนึง่ ฆ่าเช้ือแล้ว 2.3 ดอกเหด็ นางฟา้ 2.4 อปุ กรณ์การเขยี่ เชอื้ เหด็ นางฟ้า ได้แก่ เข็มเข่ียเชื้อ ตะเกยี งแอลกอฮอล์ และ เอทธิลแอลกอฮอล์เข้มขน้ 70 เปอร์เซน็ ต์ 3. ครูผู้สอนช้ีแจงการใช้ชุดฝึกปฏิบัติ ให้นักเรียนทุกคนเข้าใจก่อนท่ีนักเรียนจะใช้ ชุดฝึกปฏบิ ตั ิ ชดุ นี้ 4. ครูผู้สอนศกึ ษาวา่ กจิ กรรมใดที่ครูตอ้ งเปน็ ผู้ใหค้ ำแนะนำหรือให้คำปรึกษา 5. ครูผู้สอนต้องศึกษาคู่มือการใช้ชุดฝึกปฏิบัติ ควบคู่กับแผนการจัดการเรียนรู้ ทกุ คร้ัง

2 คำชีแ้ จงสำหรับนกั เรยี น ชดุ ฝึปฏบิ ตั ิ เล่มท่ี 5 เร่ืองการเลย้ี งเช้ือเหด็ นางฟา้ บนอาหารวุน้ มี 5 ตอนดงั นี้ ตอนที่ 1 การประเมนิ ก่อนเรยี น ใชเ้ วลา 10 นาที ให้นักเรียนทำแบบประเมินก่อนเรียนด้วยตนเอง ด้วยความซ่ือสัตย์ ไม่ถามเพื่อน และไม่ดู คำเฉลยท้ายบท ถ้านกั เรยี นสงสยั ให้สอบถามครผู ู้สอนได้ตลอดเวลา ตอนท่ี 2 ศึกษาการเลยี้ งเชอื้ เห็ดนางฟา้ บนอาหารวุ้น (ศึกษาท่บี า้ น) 1. นกั เรียนแต่ละคนศึกษาชุดฝึกปฏิบตั ิ เรือ่ ง การเล้ียงเชอ้ื เหด็ นางฟ้าบนอาหารวุ้น ตามลำดับขั้นตอนอยา่ งตง้ั ใจ ให้เขา้ ใจ 2. นักเรียนคนไหนมีขอ้ สงสัย หรือมีปัญหาใด ๆ ใหส้ อบถามครูผู้สอน ตอนที่ 3 กจิ กรรมฝกึ ปฏิบัตกิ ารเลี้ยงเช้ือเหด็ นางฟ้าบนอาหารวนุ้ (ปฏิบัติกิจกรรมที่โรงเรียน) 1. นักเรียนแต่ละกลุ่มปฏิบัติการเลี้ยงเชื้อเห็ดนางฟ้าบนอาหารวุ้น ตามลำดับ ขัน้ ตอน 2. เมื่อปฏิบัติงานเสร็จแล้ว ให้นักเรียนเขียนชื่อ-นามสกุล ติดไว้ท่ีผลงานของ นกั เรยี น 3. นกั เรยี นบนั ทึกผลการปฏบิ ัติงานทกุ คน 4. นักเรียนประเมินคุณภาพผลงานของตนเอง ให้เพื่อน 1 คนประเมนิ และครูร่วม ประเมนิ แล้วสรุปหาค่าเฉล่ีย 5. นักเรยี นคนใดมีข้อสงสัยหรอื มีปัญหาใด ๆ ให้สอบถามครผู ู้สอนไดต้ ลอดเวลา ตอนท่ี 4 การประเมินหลงั เรยี น ใชเ้ วลา 10 นาที นักเรียนทำแบบประเมินหลังเรียนทุกคน ด้วยความซื่อสัตย์ ไม่ถามเพื่อน และไม่ ดูคำเฉลยทา้ ยบท ตอนที่ 5 ตรวจคำตอบจากคำเฉลย ใชเ้ วลา 10 นาที เมื่อนักเรียนทำแบบประเมินหลังเรียนเสร็จแล้ว ให้นักเรียนตรวจคำตอบจาก คำเฉลย และรวมคะแนน พร้อมดูเกณฑ์การประเมิน ถ้านักเรยี นไม่ผ่านเกณฑ์การประเมิน ให้นกั เรียนนำชุดฝึกปฏิบัติน้ี ไปศึกษาใหม่ตามลำดบั ขั้นตอนของการใช้ชดุ ฝึกปฏิบัติและถ้า หากนักเรยี นผา่ นเกณฑ์การประเมนิ ให้นักเรยี นศกึ ษาเร่อื งต่อไป

3 สาระสำคญั และจดุ ประสงค์การเรียนรู้ สาระสำคญั การเล้ียงเช้ือเห็ดนางฟ้า เป็นการขยายเช้ือเห็ดให้มีจำนวนมากขึ้น และได้เช้ือเห็ดท่ี บริสุทธ์ิ เพื่อนำไปใช้ผลิตหัวเช้ือเห็ดนางฟ้า ซึ่งการเลี้ยงเช้ือเห็ดนางฟ้าบนอาหารวุ้นนับเป็น ข้ันตอนที่สำคัญมาก โดยจะต้องมีความรู้ และทักษะการเข่ียเชื้อเห็ดเล้ียงบนอาหารวุ้น จึง สามารถผลิตเชอ้ื เหด็ บริสุทธไิ์ ด้ โดยไม่มเี ชื้อจลุ ินทรีย์อื่นปลอมปน จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกความหมายของการเลย้ี งเชื้อเห็ดนางฟา้ ได้ 2. อธิบายลักษณะของดอกเหด็ นางฟ้าทใ่ี ช้ทำพนั ธ์ไุ ด้ 3. เตรียมอปุ กรณ์การเข่ียเช้ือเห็ดนางฟ้าได้ 4. อธบิ ายขั้นตอนการเขยี่ เชื้อเหด็ นางฟ้าได้ 5. ปฏิบตั กิ ารเขยี่ เช้ือเหด็ นางฟา้ ได้ 6. เปรยี บเทยี บขอ้ ดขี ้อเสียของการเพาะเลี้ยงเน้ือเยอื่ กบั การเพาะเลี้ยงสปอร์เห็ดนางฟ้า ได้

4 ประเมินก่อนเรยี น คำสั่ง ใหน้ กั เรียนเลือกคำตอบที่ถกู ต้องที่สุดเพียงข้อเดยี ว 1. ขอ้ ใดหมายถงึ การเลี้ยงเชอื้ เห็ดบริสุทธิ์ ก. การนำสปอรข์ องเห็ดไปเลยี้ งบนอาหารที่มสี ภาพแข็ง ข. การนำสปอรข์ องเห็ดไปเลีย้ งบนอาหารทม่ี ีสภาพเหลว ค. การนำเนื้อเยอื่ ของเหด็ ไปเลีย้ งบนอาหารทม่ี สี ภาพเหลว ง. การนำเนื้อเยือ่ ของเหด็ ไปเลยี้ งบนอาหารท่มี สี ภาพกง่ึ เหลว 2. ขอ้ ใดเปน็ ลักษณะของดอกเห็ดทีใ่ ช้สำหรบั การขยายพันธ์ุ ก. ดอกไม่อ่อนหรือแกจ่ นเกนิ ไป ข. ดอกขนาดเลก็ กา้ นดอกแขง็ แรง ค. ดอกใหญ่เน้อื บางกา้ นดอกแข็งแรง ง. ดอกแก่จดั ปราศจากโรคและแมลง 3. เพราะเหตุใดจงึ ไมใ่ ห้ดอกเห็ดท่ใี ช้สำหรับการขยายพันธ์ุเปียกน้ำ ก. เขย่ี เช้ือยาก ข. ดอกเห็ดเปือ่ ยย่ยุ ค. เชอื้ ปลอมปนได้ง่าย ง. เช้ือเหด็ ชะงกั การเจรญิ เตบิ โต 4. ข้อใดเป็นการผลิตเช้ือเหด็ เพอ่ื ใช้เพาะเหด็ สำหรบั การบริโภค ก. เพาะเลี้ยงสปอร์ ข. เพาะเลี้ยงเนอ้ื เยอื่ ค. เพาะเลย้ี งส่วนของดอก ง. เพาะเล้ียงสว่ นของกา้ นดอก 5. วธิ กี ารใดที่นยิ มมากท่ีสดุ ในการทำความสะอาดตเู้ ข่ียเชอื้ เหด็ ก. ใชแ้ สงอัลตราไวโอเลตฆ่าเช้ือ ข. ใช้น้ำยาฆา่ เชอ้ื เชด็ ทำความสะอาด ค. ใช้ฟอรม์ าลินหยดบนด่างทับทิมรมควนั ง. ใช้เอทธิลแอลกอฮอล์ 70 เปอรเ์ ซ็นต์ ฉีดพ่น

5 อา่ นขอ้ ความต่อไปนี้ แลว้ ตอบคำถามข้อที่ 6 1. วางเน้อื เยอื่ เหด็ บนอาหารวนุ้ 2. หยิบขวดอาหารวุ้นลนไฟทีป่ ากขวด 3. ฉีกดอกเหด็ พรอ้ มกบั ใช้เข็มจกิ เนอ้ื เย่ือ 4. จับเข็มเขยี่ เชอื้ พรอ้ มลนไฟฆ่าเชื้อ 5. นำขวดอาหารวนุ้ ตะเกยี งแอลกอฮอล์ เขม็ เขย่ี เชอื้ และดอกเห็ด ใส่ในตเู้ ขยี่ เช้อื 6. สอดมือเข้าไปในตู้เข่ยี เช้ือ พร้อมกับจุดตะเกียงแอลกอฮอล์ 6. ข้อใดเรยี งลำดบั ขนั้ ตอนของการเขย่ี เชื้อเหด็ เล้ียงบนอาหารวุ้นได้ถกู ตอ้ ง ก. 5-6-4-3-2-1 ข. 5-6-4-3-1-2 ค. 6-5-3-4-2-1 ง. 6-5-3-4-1-2 7. ขอ้ ใดเป็นการปฏิบตั ิการ หลังการเข่ยี เชอ้ื เหด็ เลย้ี งบนอาหารวุ้นท่ีถูกตอ้ ง ก. ฉีดยาฆา่ แมลงปอ้ งกนั มด ข. นำขวดอาหารวนุ้ ไปเก็บไว้ในต้เู ยน็ ค. นำขวดอาหารวุน้ ไปนึ่งฆา่ เช้ือใหม่ ง. นำขวดอาหารวุน้ ไปวางในทีไ่ ดร้ ับแสงแดด 8. เสน้ ใยเห็ดเป็นหมัน มีลักษณะอย่างไร ก. เส้นใยสดี ำ มีลกั ษณะฟลู ะเอยี ด ข. เส้นใยสีขาว มีลักษณะฟูละเอียด ค. เส้นใยสีดำ เสน้ ใยเจรญิ เติบโตเรียบสม่ำเสมอกับผวิ อาหารวนุ้ ง. เสน้ ใยสขี าว เส้นใยเจริญเตบิ โตเรียบสม่ำเสมอกบั ผิวอาหารว้นุ 9. เสน้ ใยเห็ดนางฟ้าเจริญเติบโตเต็มผิวอาหารวุ้น ใช้เวลาประมาณกีว่ นั ก. 5-9 วัน ข. 10-15 วนั ค. 16-20 วนั ง. 21-25 วัน

6 10. ถ้าตอ้ งการใหเ้ สน้ ใยเห็ดเจรญิ เติบโตเร็วขน้ึ ควรปฏิบตั ิอย่างไร ก. นำไปวางในทม่ี ืด ข. นำไปวางกลางแจง้ ค. นำไปเก็บไว้ในตู้เย็น ง. นำไปเก็บไวใ้ นหอ้ งเย็น 11. ข้อใดเปน็ ลักษณะอาหารวนุ้ ที่มีเชื้ออ่ืนปลอมปน ก. เสน้ ใยสีขาวข้ึนฟูละเอียด ข. เสน้ ใยสีขาวข้ึนเปน็ วงกลม ค. เสน้ ใยสดี ำเรยี บสม่ำเสมอ ง. เส้นใยสีขาวเรียบสม่ำเสมอ 12. เพราะเหตุใดจึงตอ้ งลนไฟปากคอขวดอาหารวุ้น ก. เพอ่ื ฆา่ เชือ้ ข. เพ่ือปรับอณุ หภมู ภิ ายในขวดอาหารวุ้น ค. เพ่ือชะลอการเจรญิ เติบโตของเสน้ ใยเหด็ ง. เพื่อกระตุ้นการเจริญเตบิ โตของเสน้ ใยเห็ด 13. เพราะเหตใุ ด จึงไมใ่ ห้กำจุกสำลี หรือวางสำลบี นพ้ืน ในขณะเขีย่ เช้ือเหด็ ก. สำลีอาจชื้นได้ ข. ตดิ เช้อื จุลนิ ทรีย์อนื่ ได้ ค. ไมส่ ะดวกในการเขยี่ เชื้อ ง. ถกู ทุกขอ้ 14. การเข่ยี เชือ้ เหด็ ควรใช้เข็มจิกเนอื้ เยอ่ื ทบ่ี ริเวณใด จึงเหมาะสมที่สุด ก. โคนดอกเหด็ ข. ครีบดอกเหด็ ค. ปลายดอกเห็ด ง. เน้อื เยื่อสว่ นขา้ งในดอกเหด็ 15. ข้อใดเปน็ การจบั เขม็ เขย่ี เช้อื เห็ดท่ีถูกต้อง ก. ใชม้ ือท่ีถนดั จับ คล้ายกับจับจอบ ข. ใช้มอื ทไี่ ม่ถนดั จับ คล้ายกบั จับจอบ ค. ใช้มอื ทถ่ี นดั จบั คล้ายกับจบั ปากกา ง. ใชม้ อื ที่ไม่ถนดั จบั คล้ายกบั จบั ปากกา

7 ใบความรู้ท่ี 1 เรอื่ ง ความหมายของการเลีย้ งเช้อื เห็ดและการเลอื กดอกเหด็ นางฟ้า ความหมายของการเล้ียงเช้ือเห็ด การเล้ียงเช้ือเห็ด หมายถึง การนำส่วนของเน้ือเยื่อ หรือสปอร์ของเห็ด ไปเล้ียงบน อาหารก่ึงเหลว โดยใช้เทคนิคปลอดเช้ือ เป็นการขยายเชื้อเห็ดให้มีจำนวนมากข้ึน เพื่อท่ีจะใช้ ทำหวั เช้ือเหด็ ต่อไป การเลอื กดอกเหด็ นางฟา้ ที่จะใชท้ ำพนั ธ์ุ ภาพดอกเห็ดฟา้ ท่ีให้ผลผลติ สูง ใน ก า ร เลี้ ย ง เชื้ อ เห็ ด น า ง ฟ้ า บ น อ า ห า ร วุ้ น นั้ น ภาพลักษณะดอกเห็ดนางฟา้ ท่ีดี จะต้องคดั เลอื กดอกเห็ดนางฟ้าทมี่ ลี กั ษณะดี ดังนี้ 1. เลือกดอกเห็ดท่ีมาจากฟาร์มที่มีสายพันธุ์ดี มลี กั ษณะตรงตามความตอ้ งการของตลาด และให้ผลผลิต สูง 2. ดอกเห็ดคดั จากถุงก้อนเชื้อเห็ด ท่ีให้ผลผลิต สงู กวา่ ถุงก้อนเชอ้ื เห็ดถุงอนื่ ๆ 3. ดอกเห็ดมีขนาดใหญ่ น้ำหนักมาก ไม่เล็ก เกนิ ไป เนอื้ แนน่ ก้านดอกแข็งแรง 4. ดอกเห็ดที่สมบูรณ์ ไม่อ่อนหรือแก่เกินไป และเป็นดอกเหด็ ทีก่ ำลงั เจรญิ เติบโต 5. ดอกเห็ดปราศจากโรคและแมลงเข้าทำลาย และปราศจากเช้อื รารบกวน 6. ดอกเห็ดที่สด เก็บมาจากถุงก้อนเชื้อเห็ด ใหมๆ่ เนือ้ เยื่อเหด็ อย่ใู นระยะทพี่ รอ้ มจะเจริญเตบิ โต 7. ดอกเห็ดที่นำมาเขี่ยจะต้องไม่เปียกน้ำ เพราะน้ำจะดูดซึมเข้าไปในดอกเห็ด ทำให้โอกาสท่ีจะ เกิดเชื้อปลอมปนได้ง่าย และถ้าดอกเห็ดชื้นเกินไป ให้ผึ่ง ลมไว้สกั ครู่ หรอื จนกวา่ จะแหง้ ก่อนจึงนำไปใช้

8 ใบความรู้ที่ 2 เร่ือง วธิ กี ารเล้ียงเช้ือเหด็ นางฟ้า วิธีการเลย้ี งเชอ้ื เห็ดนางฟ้าบนอาหารว้นุ การเล้ียงเชื้อเห็ดบนอาหารวุ้น เป็นการขยายเชื้อเห็ดให้มีจำนวนมากข้ึน และได้ เช้ือเห็ดที่บริสุทธ์ิจากแม่พันธุ์เห็ด เพื่อท่ีจะนำไปใช้ผลิตหัวเช้ือเห็ดต่อไป ซึ่งการเล้ียงเชื้อ เห็ดบนอาหารวุ้นนี้ นับเปน็ ขั้นตอนท่ีมีความสำคัญมาก ๆ ต้องมีความชำนาญ สามารถเขี่ย เช้ือเหด็ เลีย้ งบนอาหารวุ้นได้ โดยไม่มเี ชอ้ื จุลินทรยี ์อ่นื ปลอมปน ซ่ึงสามารถทำได้ 2 วธิ ีดงั นี้ 1. การเพาะเลี้ยงเน้ือเยื่อเห็ด เป็นการแยกเนื้อเยื่อเห็ดเลี้ยงบนอาหารวุ้น เป็นที่ นิยมกันอย่างแพร่หลาย เพราะสามารถทำได้กับเห็ดทุกชนิด ทำได้ง่ายกว่าการเพาะเลี้ยง สปอร์ เนื่องจากสะดวก รวดเร็ว และเช้ือเห็ดท่ีได้ จะมีคุณสมบัติเหมือนเดิมทุกประการ ผลผลิต และคุณภาพของดอกเหด็ ท่ไี ดเ้ หมือนต้นแม่พันธ์ุ 2. การเพาะเล้ียงสปอร์ เห็ดเม่ือเจริญเติบโตเต็มท่ี จะมีการสร้างสปอร์อย่าง มากมาย ซึง่ สปอร์นี้สามารถนำมาเพาะเล้ยี งและขยายพันธ์ไุ ด้ โดยท่ัวไปการเพาะเลย้ี ง เส้น ใยจากสปอร์ ไม่นิยมมากนัก เพราะขั้นตอนในการปฏิบตั ิค่อนข้างยุ่งยาก และเสน้ ใยเห็ดท่ีได้ จากการผสมสปอร์ จะให้ดอกเห็ดท่ีไม่แน่นอน จึงไม่เหมาะกับการเลี้ยงเช้ือเห็ดเพื่อผลิต เห็ดของเกษตรกร การเพาะเลี้ยงสปอร์ส่วนใหญ่ใช้ในกรณีปรับปรุงพันธุ์ หรือผสมพันธ์ุเห็ด เพอื่ ให้ไดส้ ายพันธ์ุใหม่ ๆ การงอกของสปอร์จะดีมากน้อยแค่ไหน ข้นึ อยู่กบั อายุของสปอร์ และอุณหภมู ิเปน็ สำคญั

9 ใบความรู้ที่ 3 เรอื่ ง ขั้นตอนการเข่ียเช้ือเหด็ นางฟ้า ขั้นตอนการเขย่ี เนอื้ เยอื่ เหด็ นางฟ้า ภาพการทำความสะอาดตเู้ ข่ียเช้ือ 1. เตรียมวัสดุอุปกรณต์ ่าง ๆ ท่ีใช้ในการเข่ีย ภาพการนำอุปกรณ์การเขยี่ เชอ้ื เห็ดใส่ เนื้อเยื่อเห็ดนางฟ้า และทำการฆ่าเช้ือ จุลินทรีย์ ในตเู้ ขย่ี เชื้อ ภายในตู้เข่ียเช้ือ โดยใช้เอทธิลแอลกอฮอล์เขม้ ข้น 70 เปอร์เซ็นต์ฉีดพ่น กอ่ นลงมือปฏบิ ัตกิ าร 2. นำวัสดุอปุ กรณ์ที่จะใช้ในการเข่ียเนื้อเยื่อ เห็ ด น าง ฟ้ า ได้ แ ก่ ข ว ด อ าห าร วุ้ น ต ะ เกี ย ง แอลกอฮอล์ เข็มเข่ียเช้ือ และดอกเห็ดนางฟ้า ใส่ใน ตู้เข่ียเชื้อท่ีผ่านการทำความสะอาด และฆ่าเชื้อ เรียบรอ้ ยแล้ว 3. ท ำค ว าม ส ะ อ า ด มื อ โด ย ใช้ เอ ท ธิ ล แอลกอฮอล์เข้มขน้ 70 เปอรเ์ ซ็นต์ ชบุ สำลีเช็ดมอื ท้ัง สองข้าง ท้ิงไว้สกั ครู่กอ่ นเขย่ี เชื้อเห็ด ภาพการทำความสะอาดมอื ด้วยเอทธิลแอลกอฮอล์ เข้มข้น 70 เปอร์เซน็ ต์ ภาพการนำอุปกรณก์ ารเขี่ยเชอ้ื เหด็ ใส่ ในตูเ้ ขย่ี เชอ้ื

10 4. สอดมอื เข้าไปในตู้ ทางชอ่ งทีอ่ ยู่ดา้ นล่าง ภาพการสอดมือเขา้ ไปในตู้เขี่ยเช้ือ ของตู้ พรอ้ มกบั จุดไฟท่ีตะเกียงแอลกอฮอล์ ภาพการจับเขม็ เข่ียเช้อื ลนไฟฆ่าเช้อื 5. ใช้มือท่ีถนัดจับเข็มเข่ีย คล้ายกับการจับ ปากกา โดยจับที่ตัวด้ามให้ปลายด้ามวางบนง่ามมือ ของนิ้วหัวแม่มือกับน้ิวช้ี ตัวด้ามเข็มวางบนปลาย นิ้วกลาง นิ้วชี้กับนิ้วหวั แมม่ ือ ช่วยในการยึดเข็มเข่ีย โดยวางบนด้ามเข็ม ส่วนนิ้วนางกับน้ิวก้อยปล่อยให้ เป็นอิสระ ให้สามารถใช้จับจกุ สำลีได้สะดวก โดยไม่ ตอ้ งเกร็งน้ิวเกินไป พร้อมลนไฟฆ่าเช้ือท่ีเขม็ เขี่ยเช้ือ โดยให้ลนที่ด้ามเขม็ เขย่ี เชื้อด้วย แลว้ ปลอ่ ยให้เยน็ ตัว ลงสักครูห่ นง่ึ 6. ใช้มือทั้งสองข้างฉีกดอกเห็ดออกเป็น สองซีก ตามความยาวของดอกเห็ด เมื่อฉกี ดอกเห็ด ออกเป็นสองซีกแล้ว ระวังอย่าให้ส่วนของมือหรือ ส่งิ ใดๆ ไปแตะโดนเนือ้ เยอื่ ส่วนทีอ่ ยู่ภายในดอกเหด็ 7. ใช้เข็มเขี่ยเชื้อจิกเน้ือเย่ือดอกเห็ดท่ีอยู่ ภายในดอกเห็ด ท่ีบริเวณใจกลางดอก ให้เน้ือเย่ือ เห็ดติดมาเป็นชิ้นเล็ก ๆ ที่ปลายเข็ม ระวังไม่จิกเข็ม จนทะลุเน้ือดอกเหด็ หรือเขี่ยจนปลายเข็มออกมาถึง ขอบนอกของดอกเห็ด หากเกิดปญั หาเชน่ นี้ จะตอ้ ง เร่มิ ทำการเขยี่ เช้อื ใหม่ โดยใช้ดอกเห็ดดอกใหม่ ภาพการฉกี ดอกเหด็ นางฟา้ ภาพการจิกเนือ้ เยื่อเหด็ นางฟ้า

11 8. วางดอกเห็ดลงพร้อมกับใช้มือท่ีวางดอก ภาพการเปิดจกุ สำลี เห็ด หยิบขวดอาหารวุ้น วิธีการจับขวดอาหารวุน้ คือ ภาพการลนปากขวดอาหารวุ้น ให้ก้นขวดอาหารวุ้นอยู่ในอุ้งมือและต่ำกว่าปากขวด เพราะอ้งุ มือจะไม่บังอาหารวุ้น และสะดวกในการเข่ีย เช้ือ และใช้อุ้งมือที่ถือเข็มเขี่ย ดึงจุกสำลีออก ระวัง อย่าให้ส่วนของสำลีที่อยู่ด้านในขวดสัมผัสกับส่ิงใด และห้ ามกำจุกสำลี มิฉะน้ัน เม่ือปิ ดจุก สำลีไว้ เหมือนเดิม จะมีเช้ือจุลินทรีย์อ่ืนตกลงไปบนอาหาร วุ้นได้ง่าย วิธีการจับจุกสำลี ให้ใช้มือที่จับเข็มเข่ียเช้ือ โดยหงายมือจับจุกตรงนอกขวดด้วยนิ้วก้อยกับน้ิวนาง หรือนิ้วก้อยกับฝ่ามือ จับจุกบิดหมุนเล็กน้อยเพื่อให้ดึง ออกได้ง่าย ให้ดึงออกจากปากขวดช้า ๆ อย่าดึงเร็ว หรือแรง จนลมย้อนเข้าในขวด เพราะอาจทำให้ เชื้อจุลินทรีย์อ่ืนจากภายนอกเข้าไปในขวดได้ เม่ือดึง จุกสำลีออกมาแล้ว จุกสำลีจะอยู่ ด้านนอกของอุ้งมือ จับให้ลอยอยู่ในอากาศตลอดเวลา โดยไม่ใหส้ ัมผัสกับ ส่ิงใดจนกว่าจะเข่ียเช้ือเสรจ็ 9. นำขวดอาหารวุ้นลนไฟฆ่าเช้ือที่บริเวณ ปากขวด พร้อมสอดเน้ือเยื่อเหด็ ทีอ่ ยู่ปลายเขม็ เข่ยี เชื้อ เข้าไปวางบนอาหารว้นุ บรเิ วณตรงกลาง ภาพการสอดเขม็ เขย่ี เช้อื

12 10. ดึงเข็มเข่ียออก พร้อมลนไฟฆ่า เชื้อท่ีปากขวดอีกคร้ังหน่ึงก่อนปิดด้วยจุกสำลี โดยทำอยา่ งระมดั ระวงั ภาพการลนปากขวดฆ่าเช้อื 11. นำขวดอาหารวุ้นที่เขี่ยเช้ือเห็ด เสร็จเรียบร้อยแล้ว ออกจากตู้เขี่ยเช้ือใช้ กระดาษหนังสือพิมพ์ปิดทับจุกสำลี และรัด ด้วยยางรัดใหเ้ รยี บรอ้ ย ภาพการใช้กระดาษปิดทับจุกสำลี 12. น ำข ว ด อ าห าร วุ้ น ไป ว าง ใน แนวนอน ที่ระดับอุณ หภูมิห้องประมาณ 32-38 องศาเซลเซียส ประมาณ 10-15 วัน เสน้ ใยเห็ดนางฟา้ จะเจรญิ เตม็ พนื้ ผวิ อาหารวนุ้ ภาพการนำขวดอาหารวุน้ วางไว้ท่ี อุณหภูมิห้อง

13 ใบความรู้ที่ 4 เรอื่ ง การดูแลขวดอาหารวุ้นหลงั เขย่ี เช้อื เห็ดนางฟา้ การดูแลขวดอาหารวุ้นหลังจากเข่ียเช้ือ ภาพการฉีดยาฆ่ามดและแมลง เหด็ นางฟ้า ภาพการเจรญิ เตบิ โตของเส้นใยเห็ด ภาพเส้นใยเห็ดท่ีมเี ชือ้ อนื่ ปลอมปน หลังจากเขี่ยเนื้อเย่ือจากดอกเห็ดเลี้ยง บนอาหารวุ้นเรียบร้อยแล้ว การดูแลรักษาขวด อาหารว้นุ ควรปฏิบัติดงั น้ี 1. ป้องกันมดหรือแมลงชนดิ อ่นื ๆ ท่ีจะกัด กระดาษท่ีปิดทับจุกสำลี และคลานเข้าไปใน อาหารว้นุ ควรฉดี พน่ ยาฆ่าแมลง 2. สังเกตขวดอาหารวุ้นว่ามีเช้ือปลอมปน หรือไม่ ทุกระยะของการเจริญเติบโตของเส้นใย เพ ร าะ ถ้าเส้ น ใย เจริ ญ เต็ ม ผิ ว อ าห าร วุ้ น แล้ ว จ ะ สงั เกตเชอ้ื ปลอมปนได้ยาก 3. เส้นใยท่ีเลี้ยงเชื้อเห็ดบนอาหารวุ้น จะต้องไม่เป็นหมัน โดยสังเกตเส้นใยถ้าเส้นใย เจริญเติบโตในลักษณะเป็นสีขาวฟูละเอียด ไม่ ควรจะนำไปขยายพันธ์ุต่อไป เพราะเป็นเส้นใย เหด็ เป็นหมนั 4. ถ้าต้องการให้เส้นใยเจริญเติบโตเร็ว ควรเก็บรักษาขวดอาหารวุ้นที่ใช้เล้ียงเช้ือเห็ดไว้ ในบริเวณที่มืด ๆ และเม่ือเสน้ ใยเจริญเติบโตเต็ม ผวิ ของอาหารวุ้นแล้ว ควรรีบขยายลงเพาะเลี้ยง บนเมล็ดธญั พชื ตอ่ ไป 5. การเจริญเติบโตของเส้นใยเห็ดนางฟ้า จะเจริญเติบโตเต็มผิวอาหารวุ้นภายในขวด ใน เวลา 10-15 วนั

14 กิจกรรมฝกึ ทักษะปฏบิ ตั ิ เรอ่ื ง การเขีย่ เชอ้ื เห็ดนางฟา้ เล้ียงบนอาหารวุ้น จุดประสงค์การเรียนรู้ เพ่ือใหน้ ักเรยี นมีทักษะในการเขี่ยเชื้อเห็ดนางฟ้าเลี้ยงบนอาหารว้นุ อุปกรณ์ 1. ตเู้ ข่ยี เชื้อ 2. ขวดอาหารวุ้น 3. ดอกเห็ดนางฟ้า 4. อุปกรณ์การเข่ียเช้ือเห็ดนางฟ้า ได้แก่ เข็มเขี่ยเช้ือ ตะเกียงแอลกอฮอล์และเอ ทธิลแอลกอฮอล์เขม้ ข้น 70 เปอรเ์ ซน็ ต์ ขัน้ ตอนการปฏิบัตงิ าน 1. ทำความสะอาดภายในตู้เขี่ยเชื้อด้วยเอทธิลแอลกอฮอล์ความเข้มข้น 70 เปอร์เซ็นต์โดยฉดี พน่ ใหท้ ่ัว ทง้ิ ไวส้ ักครู่ 2. นำวัสดุอุปกรณ์ ได้แก่ เข็มเขี่ยเช้ือ ตะเกียงแอลกอฮอล์ ไม้ขีดไฟ ดอกเห็ด ขวดอาหารวนุ้ P.D.A. เขา้ ไปไวใ้ นต้เู ขี่ยเชื้อ 3. ทำความสะอาดเช็ดมือด้วยเอทธิลแอลกอฮอล์เข้มข้น 70 เปอร์เซ็นต์ ทิ้งไว้ สักครู่ 4. สอดมือเข้าในตเู้ ขย่ี เชอ้ื 5. จุดตะเกียงแอลกอฮอล์ พร้อมจบั เขม็ เขี่ยเชื้อลนไฟฆ่าเชอื้ 6. ฉกี ดอกเหด็ ออกเป็นสองซกี วางซกี หน่งึ ไว้บนพ้ืนตู้เขี่ยเช้อื อกี ซกี หน่ึงยงั คงถือไว้ 7. ใชเ้ ขม็ เข่ียเช้ือจิกเน้อื เย่อื บรเิ วณใต้รอยต่อของหมวกดอกกับก้านดอก ขนาดเท่า หัวเข็มหมดุ 8. หยบิ ขวดอาหารวนุ้ โดยใช้อุ้งมือกับนว้ิ ก้อยข้างที่จบั เข็มเขี่ยเชอ้ื เปิดจุกสำลีออก พร้อมลนไฟปากขวด 9. สอดเขม็ เขยี่ เช้ือเอาเนอื้ เยื่อวางตรงกลางบนอาหารวุ้น

15 10. ลนไฟปากขวด ปิดจุกสำลี หุ้มทบั ดว้ ยกระดาษหนงั สอื พมิ พ์และรัดด้วยยางรัด 11. นำขวดอาหารวนุ้ ไปวางในแนวนอน ในห้องอุณหภูมิปกติประมาณ 15-20 วัน เสน้ ใยจะเจริญเตบิ โตเตม็ ขวดอาหารวุ้น ขอ้ ควรระวัง 1. การใช้เอทธิลแอลกอฮอล์เข้มข้น 70 เปอร์เซ็นต์เช็ดมือ ต้องท้ิงไว้สักครู่ให้ แอลกอฮอล์ระเหยออกให้หมด ก่อนปฏิบัติการจุดตะเกียง หากแอลกอฮอล์ระเหยไม่หมด เปลวไฟอาจลกุ ไหมม้ ือได้ 2. การลนไฟฆ่าเชื้อเข็มเขี่ยเช้ือ ต้องทิ้งไว้ให้เข็มเข่ียเชื้อเริ่มเย็น ก่อนจิกเนื้อเยื่อ หากใช้เข็มเขยี่ เชอ้ื ในขณะรอ้ นอยู่ ทำใหเ้ สน้ ใยเหด็ ไม่เจริญเติบโต 3. จุกสำลีห้ามกำ หรือวางบนพนื้ ตู้เข่ียเช้อื เพราะอาจเกดิ เช้อื จุลนิ ทรยี ์อ่นื ปลอมปน เขา้ ไปในขวดอาหารวุ้นได้ การวัดและประเมินผล 1. ตรวจผลการปฏิบัตงิ าน 2. ประเมินผลการปฏิบัติงาน

16 บันทึกผลการปฏบิ ัติกิจกรรม เร่ือง การเข่ียเชอื้ เหด็ นางฟ้าเลีย้ งบนอาหารวุ้น วันท่ี ......... เดือน ......................... พ.ศ. ....................... สรปุ ข้นั ตอนการเขยี่ เชื้อเหด็ นางฟ้าเลย้ี งบนอาหารวนุ้ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ผลทไ่ี ดจ้ ากการปฏบิ ัติงาน .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ปัญหาและข้อเสนอแนะ .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................... ลงชอ่ื .................................................. ผบู้ ันทกึ (.........................................................) วันท่ี.............เดอื น.........................พ.ศ...................

17 ประเมนิ คณุ ภาพผลงาน เรือ่ งการเขีย่ เชอื้ เหด็ นางฟ้าเลยี้ งบนอาหารวุ้น ช่อื ............................................. นามสกุล ........................................เลขท.ี่ ..................... คำชี้แจง ให้ผู้ประเมิน ทำการประเมินผลงานของนักเรียนตามเกณฑ์ที่กำหนด โดยเขียน คะแนนลงในชอ่ งวา่ งตามรายการต่อไปนี้ เกณฑก์ ารให้คะแนน 1 หมายถงึ ต้องปรบั ปรงุ 2 หมายถึง พอใช้ 3 หมายถึง ดี 4 หมายถึง ดีมาก ลำดบั รายการ ผู้ประเมิน คะแนน ท่ี ตนเอง เพ่ือน ครู เฉลย่ี 1 เลอื กวสั ดุอปุ กรณ์ได้เหมาะสม 2 เตรียมวัสดอุ ปุ กรณไ์ ดเ้ หมาะสม 3 ใชว้ ัสดอุ ุปกรณ์ได้ถกู ตอ้ ง 4 ปฏิบัติงานตามขั้นตอนถูกตอ้ ง 5 ผลงานดีมีคุณภาพ คะแนนรวม ลงช่ือผู้ประเมิน เกณฑก์ ารประเมนิ คะแนนรวม 17 - 20 หมายถงึ ผลงานอยู่ในระดับดมี าก คะแนนรวม 13 - 16 หมายถงึ ผลงานอย่ใู นระดบั ดี คะแนนรวม 9 - 12 หมายถงึ ผลงานอยูใ่ นระดับพอใช้ คะแนนรวม 4 - 8 หมายถึง ผลงานอยู่ในระดับควรปรบั ปรงุ สรุปผลการประเมิน อย่ใู นระดับคุณภาพ  ดมี าก  ดี  พอใช้  ปรบั ปรงุ

18 ประเมินหลังเรียน คำสั่ง ให้นักเรียนเลอื กคำตอบที่ถูกตอ้ งทสี่ ดุ เพยี งข้อเดียว 1. ขอ้ ใดหมายถึงการเพาะเลย้ี งเชื้อเห็ดบริสุทธิ์ ก. การนำสปอรข์ องเหด็ ไปเลีย้ งบนอาหารที่มีสภาพแข็ง ข. การนำสปอรข์ องเหด็ ไปเลย้ี งบนอาหารที่มีสภาพเหลว ค. การนำเนือ้ เย่อื ของเหด็ ไปเล้ียงบนอาหารที่มสี ภาพเหลว ง. การนำเนอื้ เยือ่ ของเห็ดไปเล้ียงบนอาหารทมี่ สี ภาพกง่ึ เหลว 2. ขอ้ ใดเป็นลักษณะของดอกเหด็ ทใ่ี ช้สำหรบั การขยายพนั ธ์ุ ก. ดอกไม่ออ่ นหรอื แกจ่ นเกินไป ข. ดอกขนาดเล็กก้านดอกแขง็ แรง ค. ดอกใหญเ่ นอื้ บางกา้ นดอกแขง็ แรง ง. ดอกแก่จัด ปราศจากโรคและแมลง 3. เพราะเหตุใดจึงไมใ่ ห้ดอกเหด็ ท่ใี ช้สำหรบั การขยายพนั ธเุ์ ปยี กน้ำ ก. เขยี่ เชอ้ื ยาก ข. ดอกเห็ดเป่ือยยยุ่ ค. เช้ือปลอมปนได้งา่ ย ง. เช้ือเห็ดชะงกั การเจรญิ เติบโต 4. ข้อใดเป็นการผลิตเช้อื เหด็ เพื่อใชเ้ พาะเห็ดสำหรบั การบรโิ ภค ก. เพาะเล้ียงสปอร์ ข. เพาะเลย้ี งเน้อื เยอื่ ค. เพาะเลีย้ งส่วนของดอก ง. เพาะเลย้ี งสว่ นของก้านดอก 5. วธิ กี ารใดท่นี ยิ มมากที่สุดในการทำความสะอาดตเู้ ขย่ี เชอื้ เหด็ ก. ใชแ้ สงอลั ตราไวโอเลตฆา่ เชอ้ื ข. ใช้น้ำยาฆ่าเชือ้ เชด็ ทำความสะอาด ค. ใชฟ้ อรม์ าลินหยดบนด่างทับทิมรมควนั ง. ใชเ้ อทธิลแอลกอฮอล์ 70 เปอร์เซ็นต์ฉดี พน่

19 อ่านข้อความต่อไปน้ี แล้วตอบคำถามข้อที่ 6 1. วางเนื้อเยอื่ เห็ดบนอาหารว้นุ 2. หยบิ ขวดอาหารวุ้นลนไฟทป่ี ากขวด 3. ฉกี ดอกเห็ดพร้อมกับใช้เขม็ จิกเนอื้ เยือ่ 4. จับเข็มเข่ียเชือ้ พร้อมลนไฟฆ่าเชอ้ื 5. นำขวดอาหารวุ้น ตะเกียงแอลกอฮอล์ เข็มเขี่ยเชื้อ และดอกเหด็ ใส่ในต้เู ขีย่ เช้อื 6. สอดมอื เข้าไปในต้เู ข่ียเชอ้ื พร้อมกบั จุดตะเกียงแอลกอฮอล์ 6. ขอ้ ใดเรียงลำดับขนั้ ตอนของการเข่ียเช้อื เห็ดเล้ียงบนอาหารวุ้นได้ถูกต้อง ก. 5-6-4-3-2-1 ข. 5-6-4-3-1-2 ค. 6-5-3-4-2-1 ง. 6-5-3-4-1-2 7. ขอ้ ใดเป็นการปฏิบตั ิการ หลังการเข่ยี เชื้อเห็ดเลยี้ งบนอาหารว้นุ ทถี่ ูกตอ้ ง ก. ฉดี ยาฆา่ แมลงป้องกนั มด ข. นำขวดอาหารวุ้นไปเก็บไว้ในตู้เยน็ ค. นำขวดอาหารวุน้ ไปนึ่งฆา่ เชื้อใหม่ ง. นำขวดอาหารวนุ้ ไปวางในที่ไดร้ ับแสงแดด 8. เสน้ ใยเห็ดเป็นหมนั มีลักษณะอยา่ งไร ก. เส้นใยสีดำ มีลกั ษณะฟลู ะเอียด ข. เส้นใยสขี าว มีลักษณะฟูละเอยี ด ค. เส้นใยสีดำ เส้นใยเจรญิ เตบิ โตเรยี บสม่ำเสมอกับผวิ อาหารวุน้ ง. เส้นใยสีขาว เส้นใยเจริญเติบโตเรียบสม่ำเสมอกับผิวอาหารวุ้น 9. เส้นใยเหด็ นางฟา้ เจริญเตบิ โตเตม็ ผิวอาหารวนุ้ ใช้เวลาประมาณกี่วนั ก. 5-9 วนั ข. 10-15 วนั ค. 16-20 วัน ง. 21-25 วัน

20 10. ถา้ ต้องการใหเ้ ส้นใยเห็ดเจรญิ เติบโตเร็วข้ึน ควรปฏิบัตอิ ย่างไร ก. นำไปวางในท่มี ืด ข. นำไปวางกลางแจง้ ค. นำไปเก็บไว้ในต้เู ย็น ง. นำไปเก็บไวใ้ นห้องเย็น 11. ขอ้ ใดเปน็ ลกั ษณะอาหารวนุ้ ท่มี ีเชื้ออืน่ ปลอมปน ก. เสน้ ใยสขี าวขน้ึ ฟูละเอยี ด ข. เสน้ ใยสีขาวขนึ้ เป็นวงกลม ค. เสน้ ใยสดี ำเรียบสม่ำเสมอ ง. เสน้ ใยสีขาวเรียบสม่ำเสมอ 12. เพราะเหตใุ ดจึงตอ้ งลนไฟปากคอขวดอาหารวุ้น ก. เพื่อฆา่ เชอ้ื ข. เพ่อื ปรับอุณหภูมภิ ายในขวดอาหารวุ้น ค. เพ่อื ชะลอการเจรญิ เติบโตของเส้นใยเหด็ ง. เพอ่ื กระตุ้นการเจริญเตบิ โตของเสน้ ใยเห็ด 13. เพราะเหตุใด จงึ ไม่ให้กำจกุ สำลี หรือวางสำลบี นพน้ื ในขณะเข่ียเชอ้ื เห็ด ก. สำลีอาจชืน้ ได้ ข. ติดเชอื้ จุลินทรีย์อื่นได้ ค. ไม่สะดวกในการเขยี่ เชื้อ ง. ถูกทกุ ข้อ 14. การเขย่ี เชอ้ื เห็ด ควรใช้เขม็ จกิ เนือ้ เยอื่ ที่บรเิ วณใด จงึ เหมาะสมที่สุด ก. โคนดอกเห็ด ข. ครบี ดอกเหด็ ค. ปลายดอกเห็ด ง. เนอื้ เยื่อส่วนขา้ งในดอกเห็ด 15. ขอ้ ใดเป็นการจับเข็มเขีย่ เชอ้ื เห็ดท่ีถูกต้อง ก. ใช้มอื ทีถ่ นัดจับ คลา้ ยกับจับจอบ ข. ใช้มือท่ไี ม่ถนดั จับ คล้ายกับจับจอบ ค. ใช้มอื ท่ถี นัดจบั คล้ายกับจบั ปากกา ง. ใช้มือทไ่ี มถ่ นัดจบั คล้ายกบั จับปากกา

21 คำเฉลยและเกณฑ์การให้คะแนน คำเฉลย ขอ้ 1. ง. การนำเนอื้ เยอื่ ของเหด็ ไปเล้ยี งบนอาหารทมี่ ีสภาพกง่ึ เหลว ขอ้ 2. ก. ดอกไม่อ่อนหรอื แก่จนเกนิ ไป ขอ้ 3. ค. เช้ือปลอมปนไดง้ ่าย ข้อ 4. ข. เพาะเลย้ี งเน้อื เยือ่ ขอ้ 5. ง. ใช้เอทธิลแอลกอฮอล์ 70 เปอรเ์ ซน็ ต์ ฉีดพน่ ข้อ 6. ก. 5-6-4-3-2-1 ข้อ 7. ก. ฉดี ยาฆา่ แมลงปอ้ งกนั มด ขอ้ 8. ข. เส้นใยสีขาว มีลกั ษณะฟลู ะเอียด ข้อ 9. ข. 10-15 วัน ข้อ 10. ก. นำไปวางในทม่ี ดื ข้อ 11. ค. เสน้ ใยสีดำเรียบสมำ่ เสมอ ขอ้ 12. ก. เพ่อื ฆ่าเช้ือ ข้อ 13. ข. ตดิ เช้ือจุลนิ ทรีย์อ่ืนได้ ขอ้ 14. ง. เน้ือเยือ่ ส่วนข้างในดอกเหด็ ข้อ 15. ค. ใชม้ อื ที่ถนดั จับ คลา้ ยกับจับปากกา เกณฑก์ ารให้คะแนน ข้อ 1 - 15 ถ้านักเรียนตอบถูกต้องตรงกับคำเฉลย ให้ข้อละ 1 คะแนน และถ้า นักเรียนตอบไม่ตรงคำเฉลย ใหข้ ้อละ 0 คะแนน เกณฑ์การผา่ น ถ้านกั เรียนทำแบบประเมนิ ได้ 12 คะแนนขึน้ ไป ถอื ว่าผา่ น ถา้ นกั เรียนทำแบบประเมินได้นอ้ ยกวา่ 12 คะแนน ถอื วา่ ไม่ผา่ นให้นักเรียนกลบั ไป ศึกษาใหม่

22 เอกสารอ้างอิง เตมิ พงศ์ แสงปกรณ์กจิ . 2553. เห็ดนางฟา้ . พมิ พ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : ธนธัชการพิมพ.์ บรรณ บรู ณะชนบท. 2547. คมู่ ือเพาะเห็ด. พมิ พ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร :โรงพมิ พเ์ ทพพิทกั ษ.์ . 2548. การเพาะเห็ดนางรม-นางฟา้ . กรงุ เทพมหานคร : ฐานเกษตรกรรม. บุญส่ง วงศ์เกรียงไกร. 2543. เห็ดนางฟ้า. กรุงเทพมหานคร : ชมรมเพาะเห็ดแห่งประเทศไทย มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร์. ปัญญา โพธฐ์ิ ิตริ ัตน.์ 2532. เทคโนโลยีการเพาะเห็ด.กรุงเทพมหานคร : สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้า เจ้าคุณทหารลาดกระบัง. รักษ์ พฤกษชาติ. 2551. เห็ดเศรษฐกิจคู่มือการเพาะเห็ดเชิงการค้าอย่างมืออาชีพ. พิมพ์คร้ังท่ี1. กรุงเทพมหานคร : นอี อนบุ๊คมีเดยี . วิทยา ทวนี ุช. 2553. การเพาะเห็ดแบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง. พมิ พ์คร้งั ท่ี 2. ปทุมธานี :สกายบุกส.์ อนงค์ จันทร์ศรีกุล. 2550. เหด็ ในประเทศไทย. พิมพค์ รั้งท่ี 2. กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน.