สุโขทัย

ประวัติศาสตร์ชาติไทย อาณาจักร สุโขทัย

1. การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย 1.1 การขับไล่เขมรและการตั้งราชวงศ์พระร่วง เมื่อพ่อขุนศรีนาวนำถุมสิ้นพระชนม์ ขอมสบาดโขลญลำพง ขุนนางเขมร ได้เข้ายึดครองสุโขทัยไว้ พ่อขุนผาเมืองร่วมมือกับ พ่อขุนบางกลางหาวพระสหายขับไล่พวกขอมสบาดโขลญลำพง ออกไปได้ พ่อขุนผาเมืองได้อภิเษกพ่อขุนบางกลางหาวเป็น กษั ตริย์สุโขทัย พ่อขุนบางกลางหาวขึ้นครองราชย์ พ.ศ. 1792 และทรงมี พระนามว่า พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ ทรงเป็นต้นราชวงศ์พระร่วง

1. การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย 1.2 ปัจจัยที่เอื้อต่อการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย 1. ปัจจัยภายใน 1) มีผู้นำที่เข้มแข็ง 2) รักความเป็นอิสระ 3) สุโขทัยอยู่ในทำเลที่เหมาะสม คือ ตั้งอยู่บนที่ราบเชิงไม่ไกล จาก แม่น้ำยม อีกทั้งยังอยู่ห่างไกลจากเขมร 2. ปัจจัยภายนอก การเสื่ อมอำนาจของขอมจากการทำสงครามยืดเยื้อ และความ สิ้ นเปลืองจากการทุ่มเทสร้างเทวสถาน

1. การสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย 1.3 พระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรสุโขทัย เป็นราชวงศ์พระร่วง มี 9 พระองค์ พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พ่อขุนบานเมือง พ่อขุนรามคำแหง มหาราช กมรเตงอัญศรีอินทรบดินทราทิตย์ พ.ศ. 1811-พ.ศ. 1822 พระบาทกมรเตงอัญศรีรามราช พ.ศ. 1781-พ.ศ. 1811 พ.ศ. 1822-พ.ศ. 1842 พระยาเลอไทย พระยางั่วนำถุม พระมหาธรรมราชาที่ 1 ลิไทย พ.ศ. 1842-พ.ศ. 1866 พ.ศ. 1866-พ.ศ. 1890 พ.ศ. 1890-1911 พระมหาธรรมราชาที่ 2 พระมหาธรรมราชาที่ 3 พระมหาธรรมราชาที่ 4 ลือไทย ไสลือไทย บรมปาล พ.ศ. 1911- พ.ศ. 1942 พ.ศ. 1962-พ.ศ. 1981 พ.ศ. 1943พ.ศ. 1962

2. การเมืองการปกครองสมัยสุโขทัย 2.1 ลักษณะการปกครอง 1. การปกครองสมัยสุโขทัยตอนต้น พ.ศ. 1792–1841 การปกครองแบบพ่อปกครองลูก 2. การปกครองสมัยสุโขทัยตอนปลาย พ.ศ. 1841–2006 การปกครองแบบธรรมราชา ซึ่งกษัตริย์ต้องทรงอยู่ในทศพิธรา ชธรรม 2.2 การปกครองราชธานีและเมืองลูกหลวง 1. ราชธานีหรือเมืองหลวง เป็นศูนย์กลางทางการ ปกครอง เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ 2. เมืองลูกหลวงและเมืองหน้าด่าน ตั้งอยู่ใกล้ราชธานี ได้แก่ เมืองศรีสัชนาลัย เมืองสระหลวงสองแคว (พิษณุโลก) เมืองหน้าด่านเป็นเมืองที่คอยปกป้องราชธานี จากข้าศึ ก 2.3 ความเสื่อมของอาณาจักรสุโขทัย 1) การแตกแยกภายใน 2) ความไม่เข้มแข็งของพระมหากษัตริย์ 3) การถูกตัดเส้นทางการค้ากับต่างประเทศ

3. ความสั มพันธ์ระหว่างประเทศสมัยสุโขทัย 3.1 ความสัมพันธ์ระหว่างอาณาจักรสุโขทัยกับรัฐใกล้เคียง 1. อาณาจักรล้านนา เมื่อพระยามังรายสร้างเมืองเชียงใหม่ ก็ได้เชิญพระสหายทั้งสองไปร่วมปรึกษาหารือ ซึ่งเป็นการ แสดงถึงความสั มพันธ์อันดีต่อกัน 2. แคว้นพะเยา เนื่องจากพระยางำเมืองเป็นพระสหายของ พ่อขุนรามคำแหงมหาราช อาณาจักร สุโขทัยกับแคว้นพะเยา จึงมีความสั มพันธ์ที่ดีต่อกัน 3. เมืองน่าน เคยเป็นประเทศราชของสุโขทัยในสมัยพ่อขุน รามคำแหงมหาราช สุโขทัยและน่านได้ทำสัญญาที่จะช่วยเหลือ กันไม่รุกรานต่อกัน 4. เมืองนครศรีธรรมราช สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราช สุโขทัยมีอำนาจทางการเมืองเหนือนครศรีธรรมราช มีความ สั มพันธ์ทางด้านกิจการทางพุทธศาสนา

3. ความสั มพันธ์ระหว่างประเทศสมัยสุโขทัย 3.1 ความสั มพันธ์ระหว่างอาณาจักรสุโขทัยกับรัฐใกล้เคียง 5. อาณาจักรมอญ มีอาณาเขตติดต่อกับสุโขทัย มีความสัมพันธ์ ทางการเมือง ทางการค้า ทางวัฒนธรรม และทางพระพุทธศาสนา มี ความสัมพันธ์ทางเครือญาติ 6. อาณาจักรอยุธยา สมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) สถาปนาอาณาจักรอยุธยาขึ้นใน พ.ศ.1893 ตรงกับสมัยของพระมหา ธรรมราชที่ 1 (ลิไทย) แห่งสุโขทัย ต่อมาสุโขทัยถูกผนวกเป็นส่วน หนึ่งของอยุธยา 3.2 ความสั มพันธ์ระหว่างอาณาจักรสุโขทัยกับรัฐที่ห่างไกลออกไป 1. ลังกา มีพระสงฆ์สุโขทัยไปศึกษาพระไตรปิฎกที่ศรีลังกา จึง ได้รับเอาความเชื่ อทางศาสนาบางประการของศรีลังกาเข้ามา 2. จีน ใน พ.ศ. 1835 พ่อขุนรามคำแหงมหาราชได้ส่งคณะทูต ไปเจริญสัมพันธไมตรี สุโขทัยได้รับผลประโยชน์จากจีน เช่น ทำให้สินค้าจากสุโขทัยได้รับการยกเว้นภาษี และยังได้เรียนรู้วิธี การทำสังคโลกจากจีน จนสามารถนำมาผลิตเป็นสินค้าส่งออกได้

4. เศรษฐกิจสมัยสุโขทัย 4.1 การเกษตร สุโขทัยมีการทำนา ทำไร่ ทำสวน บริเวณ แม่น้ำปิง แม่น้ำ ยม และแม่น้ำน่าน สุโขทัยได้นำระบบชลประทานเข้ามาช่วย ในการเกษตร นอกจากนี้ยังมอบกรรมสิ ทธิ์ที่ดินให้กับ ราษฎรทำการเกษตร 4.2 การค้า 1. การค้าภายในประเทศ 1) ทางบก มีทางเดินหรือถนนเชื่อมระหว่างเมือง 2) ทางน้ำ มีแม่น้ำปิง แม่น้ำยม และแม่น้ำน่าน 2. การค้ากับต่างประเทศ เช่น เครื่องสั งคโลก ผลิตทางการ เกษตร และของป่า

4. เศรษฐกิจสมัยสุโขทัย 4.3 การทำเครื่องสั งคโลก การผลิตเครื่องสั งคโลกในสุโขทัย มีการออกแบบลวดลายที่สวยงาม และพัฒนาจนเป็น ผลผลิตที่ได้รับความนิยมมาก ส่ งออกไปยัง ญี่ปุ่น ชวา มลายู ฯลฯ

5. สั งคมสมัยสุโขทัย สั งคมสุโขทัยประกอบด้วยชนชั้นต่าง ๆ ดังนี้ 1. พระมหากษัตริย์ 2. เจ้านายและขุนนาง 3. พระสงฆ์ พระมหากษัตริย์ เจ้านายและขุนนาง และพระ สงฆ์ อยู่ในชนชั้นปกครอง 4. ประชาชน 5. ทาส

6. ศิลปวัฒนธรรมสมัยสุโขทัย 6.1 ศาสนา 6.2 ศิลปกรรม 6.3 วรรณกรรม 6.4 ขนบธรรมเนียมประเพณี

7. ภูมิปัญญาไทยสมัยสุโขทัยปวัฒนธรรมสมัยสุโขทัย 7.1 อักษรไทย ได้แก่การประดิษฐ์อักษรไทยของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ใน พ.ศ. 1826 ในสมัยพระมหาธรรมราชาที่ 1(ลิไทย) มีการเปลี่ยนแปลง ตำแหน่งของสระหลายตัวให้อยู่ข้างบนและข้างล่างคล้าย กับอักษรเขมร โดยอาจมีสาเหตุมาจากคนไทยคุ้นเคยกับ การวางรูปสระแบบเขมร 7.2 การชลประทาน ไระบบชลประทานที่สุโขทัยนำมาใช้มีหลายลักษณะ เช่น 1) เหมืองฝาย 2) ทำนบ 3) สระน้ำและบ่อน้ำ 7.3 เครื่องสั งคโลก เป็นชื่อเครื่องปั้ นดินเผาเคลือบเนื้อละเอียด สั นนิษฐานว่าได้ รับอิทธิพลจากเครื่องเคลือบของเขมร อันนัม