หน่วยที่ 3 การเเยกสารเนื้อผสม ป.6

การแยกสารเนือ้ ผสมในชีวติ ประจาวนั เอกสารประกอบการเรยี นออนไลน์ ภาคเรียนท่ี 1 รวบรวมโดย…ครโู สทอน หมวดหรี่ วิชาวิทยาศาสตร์ ป.6 ว16101 ปีการศกึ ษา 2564 โรงเรยี นวดั เทพกระษตั รี

การแยกสารเน้อื ผสมในชวี ติ ประจาวนั

การหยบิ ออก เปน็ วธิ กี ารแยกสารผสมทมี่ ขี องแขง็ ผสมกับของแขง็ ที่มีขนาดและมลี ักษณะแตกต่างกนั ชดั เจน วธิ กี ารแยกสารดว้ ยการหยิบออก คอื ใชม้ ือหยบิ ออก เขย่ี ออก หรือใช้อปุ กรณอ์ น่ื ๆ ชว่ ยหยบิ ออก

ตัวอย่าง การแยกสาร ดว้ ยการหยบิ ออก การแยกกรวดออกจากเมล็ดขา้ วสาร

การรอ่ น เปน็ วิธกี ารแยกสารผสมทมี่ ีของแขง็ ทม่ี ขี นาด แตกต่างกนั ผสมกนั อยใู่ หอ้ อกจากกนั โดยของแขง็ มขี นาดเลก็ และไมส่ ามารถ ใชม้ ือหยิบออกได้ (แยกของแข็ง-ของแขง็ )

การร่อน วธิ กี ารแยกสารด้วยการร่อน คือ ใส่สารผสมลงในอปุ กรณ์ ทม่ี รี ูพรนุ เชน่ ตะแกรง กระชอน แลว้ สา่ ยอปุ กรณท์ สี่ ารผสมอยู่

การร่อน วธิ ีการแยกสารดว้ ยการร่อน จะทาใหส้ ารทม่ี ี อนภุ าคขนาดใหญก่ วา่ รู ของอปุ กรณ์ค้างอยู่บนตะแกรง

การร่อน วิธีการแยกสารด้วยการร่อน สารท่ีมี อนุภาคขนาดเล็กกวา่ รู ของอุปกรณ์ลอดผา่ นรูแยกออกได้

ตวั อยา่ ง การแยกสาร ดว้ ยการรอ่ น การร่อนเมลด็ ขา้ วเปลอื ก

ตัวอย่าง การแยกสาร ด้วยการรอ่ น การรอ่ นแปง้ เพอ่ื ใช้ทาขนม

การระเหดิ เป็นวธิ กี ารแยกสารผสม ทม่ี ีของแขง็ ทร่ี ะเหดิ ได้ ผสมกับของแขง็ ทรี่ ะเหดิ ไมไ่ ด้

การระเหดิ วิธีการแยกสารดว้ ยการระเหดิ คอื ใหค้ วามร้อนกบั สารผสม จะทาใหส้ ารท่ีระเหดิ ได้ เปลี่ยนสถานะ

การระเหิด จากของแข็งกลายเป็นไอ โดยไมผ่ า่ นสถานะของเหลว

การระเหดิ ทาให้แยกสาร ออกจากสารผสมนน้ั ได้

การระเหิด สารทรี่ ะเหดิ ได้ เชน่ แนฟทาลนี , การบูร, พมิ เสน, เกลด็ ไอโอดนี , นา้ แขง็ แหง้

ตวั อยา่ ง การแยกสาร ดว้ ยการระเหดิ การแยกเกลด็ ไอโอดีนออกจากทรายโดยให้ความรอ้ นกบั สารผสม

การใชแ้ ม่เหล็กดึงดดู แยกเป็นวธิ กี าร สารผสมทใ่ี นสว่ นประกอบหนง่ึ ของ สารผสมมีสมบตั ใิ นการถกู แมเ่ หลก็ ดึงดูดได้ เรียกวา่ “สารแมเ่ หล็ก” (แยกสารทเี่ ป็นสารแมเ่ หลก็ )

การใชแ้ ม่เหล็กดึงดูด วธิ กี ารแยกสารดว้ ยการใชแ้ มเ่ หลก็ ดงึ ดดู วางแมเ่ หลก็ ใหส้ มั ผสั กับสารผสม แลว้ ยกแม่เหล็กข้ึน

การใชแ้ มเ่ หล็กดึงดูด ทาให้สารทมี่ สี มบตั ิในการ ถกู แมเ่ หล็กดงึ ดดู ได้ ถูกแมเ่ หล็กดดู แยกออก จากสารทไี่ ม่มสี มบตั ใิ นการถกู แม่เหลก็ ดงึ ดดู

การใชแ้ มเ่ หลก็ ดงึ ดดู ใช้แยกสารที่เปน็ สารแม่เหลก็ ดว้ ยแมเ่ หลก็ เชน่ ผงตะไบเหลก็ ในทราย, ผงเหลก็ และผงกามะถนั สารทมี่ ีสารแมเ่ หล็ก เช่น เหล็ก, โคบอลต,์ นกิ เกิล

ตัวอย่าง การแยกสารดว้ ยการ ใช้แม่เหล็กดึงดูด แมเ่ หลก็ ดงึ ดดู เหล็กจากกองขยะ

การรนิ ออก เปน็ วธิ กี ารแยกสารผสมทมี่ ขี องแขง็ ผสมอยกู่ บั ของเหลว โดยของแขง็ จะไมล่ ะลาย ในของเหลวนนั้

การรนิ ออก วธิ กี ารแยกสารด้วยการรนิ ออก คือ ค่อย ๆ รนิ สาร ส่วนที่เปน็ ของเหลว

การรินออก วิธีการแยกสารดว้ ยการรนิ ออก คือ ค่อย ๆ รนิ สาร สว่ นทีเ่ ปน็ ของเหลว ให้แยกออกจากสว่ นทเี่ ปน็ ของแขง็

ตวั อยา่ ง การแยกสารด้วยการรนิ ออก รินน้าซาวข้าว เพ่อื แยกนา้ ออกจากเมล็ดขา้ ว

ตัวอยา่ ง การแยกสารด้วยการรนิ ออก รนิ นา้ ล้างมะเขอื เทศ เพอื่ แยกนา้ ออกจากมะเขอื เทศ

การตกตะกอน เป็นวิธกี ารแยกสารผสมทมี่ ี ของแข็งแขวนลอยอยใู่ นของเหลว โดยสารผสมนั้นจะมีลักษณะขนุ่

การตกตะกอน ต้งั สารผสมทง้ิ ไวใ้ หเ้ กดิ การตกตะกอน

การตกตะกอน หรอื ใชส้ ารสม้ เปน็ ตวั กลาง เพื่อชว่ ยใหเ้ กิดการตกตะกอนไดเ้ รว็ ขน้ึ

การตกตะกอน โดยการแกวง่ สารสม้ ในสารผสม

การตกตะกอน แลว้ ตงั้ สารผสมทิง้ ไว้ ให้เกิดการตกตะกอน

สารส้ม เปน็ สารเคมที ีเ่ ปน็ กอ้ นแข็ง สีขาว มีสมบัติละลายน้าทาให้สิ่งที่แขวนลอย มาเกาะจนมีน้าหนักมาก และตกลงนอนก้น ภาชนะ เมื่อสารแขวนลอยตกตะกอนหมด น้าจะใสขน้ึ

ตวั อย่าง การแยกสารดว้ ยการตกตะกอน ข้นั ตอนหนึ่งของการบาบดั นา้ เสยี โดยการทาใหเ้ กดิ การตกตะกอน

การกรอง แยกสารผสมทมี่ ีของแข็ง ผสมอยกู่ บั ของเหลวหรอื ใชแ้ ยก สารแขวนลอยออกจากน้า

การกรอง เทสารผสม ผา่ นอุปกรณ์ทมี่ ีรพู รนุ เช่น ผ้าขาวบาง กระดาษกรอง สาลี กระชอน

การกรอง จะทาใหอ้ นุภาคของแข็ง ท่ีมีขนาดใหญ่กว่ารพู รนุ ลอดผา่ นรพู รนุ ไมไ่ ด้

การกรอง สว่ นนา้ หรอื สารทีล่ ะลายนา้ ได้ จะลอดผ่านรูพรุน

ตัวอยา่ ง การแยกสารดว้ ยการกรอง กรองกากกาแฟออกจากนา้

ตัวอย่าง การแยกสารดว้ ยการกรอง กรองกากมะพร้าวออกจากนา้

กระดาษกรอง ใช้แยกของแขง็ ท่อี นุภาคมเี สน้ ผ่านศูนย์กลาง 10-4เซนติเมตร

กระดาษกรอง

กระดาษกรอง

กระดาษกรอง

กระดาษเซลโลเฟน ใชแ้ ยกของแข็งท่ีอนุภาคมีเสน้ ผา่ นศนู ย์กลาง 10-7 เซนตเิ มตร

การระเหยแห้ง เปน็ วธิ กี ารแยกสารผสมทมี่ ีของแขง็ ละลาย อยูใ่ นของเหลวอยา่ งผสมกลมกลนื เปน็ เนื้อเดยี วกนั หรือเรยี กวา่ สารละลาย

การระเหยแห้ง ให้ความรอ้ นแกส่ ารผสม สารท่อี ยใู่ นสถานะของเหลว เกดิ การระเหยไปจนหมด

การระเหยแห้ง เหลือสารท่อี ยใู่ นสถานะ ของแข็งในภาชนะ

ตัวอย่าง การแยกสารด้วยการระเหยแหง้ การทานาเกลือสมุทร

ปลอ่ ยใหน้ า้ ทะเลเขา้ พน้ื ที่นาเกลอื และปลอ่ ยใหไ้ ดร้ บั แสงแดดจนกระทง่ั นา้ ระเหยไปหมด เหลือแตเ่ กลอื อยใู่ นนา ซ่ึงเกลอื ทไ่ี ดจ้ ากการระเหยแหง้ ของนา้ ทะเล เราเรยี กว่า เกลือสมทุ ร

ตัวอย่าง การแยกสารดว้ ยการระเหยแห้ง การทาเกลอื สินเธาวแ์ บบดั้งเดมิ