การวางแผนดูแลผสู้ งู อายุ โดย นางสาววรียา ศรนี าเมอื ง และนางสาวศุภากร หอมเนียม
คําแนะนําการปฏบิ ัตติ วั ตอ่ ผสู้ ูงอายทุ ่มี ีปัญหาเส่ียงตอ่ การ “หกลม้ ” ● การปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มภายในและรอบบ้าน แสงสวา่ งท่ใี ช้ภายในบ้าน : ควรมี แสงสว่างในบา้ นให้เพียงพอ แสงไฟทใ่ี ชไ้ มค่ วร เป็นแสงจ้า เกนิ ไป ควรเป็นแสงนวลสบายตา มองเห็นชดั เจน โดยเฉพาะบรเิ วณทางเดนิ บนั ได และในห้องนา ควรมสี วติ ซป์ ิด-เปิดไฟอยู่ ในทๆ่ี ใชง้ านได้สะดวก ผสู้ งู อายเุ ปิด-ปิดไดง้ า่ ย
คํากแานระดนูแําลกผารู้สปงู ฏอิบายัตทุติ วั่ีมตีปอ่ ัญผู้สหงู าอเสา่ียยทุ ง่มีตีป่อัญกาหราเ“สห่ียกงตลอ่ ม้ ก”าร “หกลม้ ” ● การปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มภายในและรอบบา้ น พื้น : พื้นทางเดินในบา้ นควรเป็นพื้นเรยี บไม่ล่นื เพราะจะทาํ ให้ล่ืนงา่ ย ควรทาํ เครอื่ งหมายแสดงให้ ชดั เจนบรเิ วณทมี่ พี ้ืนต่างระดับ เชน่ ตดิ เทปกาว ดูแล จัดไมใ่ ห้มีส่ิงกีดขวางทางเดิน เพราะอาจทาํ ให้เกิดการ สะดุดลม้ ควรดูแลพ้ืนให้แห้งเสมอ ไมม่ นี าหรอื ของเหลวหกกระเบ้ืองปูพื้น พรมควรใชส้ ีทเี่ หมาะสม และไม่มลี วดลายจนทาํ ให้ลายตาทําให้ผสู้ ูงอายเุ ส่ียงต่อ หกล้ม
คํากแานระดนูแําลกผารูส้ ปูงฏอบิ ายตั ทุติ วั่ีมตปี อ่ ัญผสู้หงู าอเสา่ียยทุ ง่มีตปี ่อัญกาหราเ“สห่ียกงตลอ่ ม้ ก”าร “หกล้ม” ● การปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มภายในและรอบบา้ น ห้องนา : พ้ืนห้องนาควรมีการปพู ้ืนกันลื่น มีการตดิ ตงั้ ราวจับไว้สําหรบั จับบรเิ วณทน่ี ั่ ง ขับถ่าย หรอื ท่ีอาบนา ใชโ้ ถส้วมแบบชกั โครก ห้องอาบนา มที น่ี ั่ งขณะอาบนา และเปลยี่ นเส้ือผา้ จัดวางของใชใ้ ห้หยิบจับงา่ ยในระดับข้อศอก ท่ีนั่ งขับถา่ ย ประตหู ้องนาควรเป็นแบบเปิดออก ด้านนอก และท่ีลอ็ คควรเปิดออกจากภายนอก ได้เพื่อเมอ่ื เกดิ เหตฉุ กุ เฉิน สามารถชว่ ยเหลือได้ ทนั ที
คํากแานระดนแู ําลกผารูส้ ปงู ฏอิบายตั ทุติ วั่ีมตปี อ่ ัญผสู้หงู าอเสา่ียยทุ ง่มีตปี ่อัญกาหราเ“สห่ียกงตลอ่ ้มก”าร “หกลม้ ” ● การปรับปรุงสภาพแวดลอ้ มภายในและรอบบา้ น ห้องนอน : จัดส่ิงของหยบิ ใชไ้ ด้งา่ ย ไม่ วางของเกะกะตามพื้นห้องการเคล่ือนไหว หรอื ลกุ จาก เตียงควรทําอย่างชา้ ๆ ควร ประเมินตนเองว่ามอี าการเวียนศีรษะหรอื หน้ ามดื กอ่ นจะลกุ นั่งหรอื ไม่ โดยไมล่ กุ ข้ึน ขณะมีอาการดังกลา่ ว ควรเรยี กหาคนชว่ ย
คํากแานระดนแู ําลกผารู้สปงู ฏอบิ ายัตทุติ วั่ีมตีปอ่ ัญผู้สหงู าอเสา่ียยทุ ง่มีตปี อ่ ัญกาหราเ“สห่ียกงตลอ่ ม้ ก”าร “หกลม้ ” ● การปรับปรุงสภาพแวดล้อมภายในและรอบบา้ น เครอ่ื งเรอื น : ควรเลอื กใชเ้ ครอื่ งเรอื นทเ่ี หมาะสม เชน่ ขนาดเกา้ อี้มคี วามสูงขนาดวางเทา้ ลงกบั พื้นได้พอดี ความกว้างของเกา้ อ้มี ีขนาดพอที่ผสู้ ูงอายนุ ั่ งไดส้ บาย เบาะนั่งไม่ยบุ ยวบตวั ลงไป มีฐานเกา้ อ้มี นั่ คง ไมค่ วรเป็น เกา้ อแี้ บบล้อเลอื่ น เตียงนอนควรมคี วามสงู ระดบั ท่ผี ู้ สูงอายขุ ้นึ เตยี งหรอื ลกุ ออกจากเตียงไดส้ ะดวก ทนี่ อน ควรมคี วามแขง็ ระดบั พอดไี มย่ บุ ตัวเกินไป ต้เู กบ็ ของ/ชนั้ วางของ ควรมีความสงู ระดบั ทีผ่ สู้ งู อายสุ ามารถหยิบจบั ส่ิงของเครอื่ งใชต้ ่างๆ ไดส้ ะดวกและงา่ ยต่อการใชง้ าน
คํากแานระดนแู ําลกผารู้สปูงฏอิบายตั ทุติ วั่ีมตีปอ่ ัญผู้สหูงาอเสา่ียยทุ ง่มีตีป่อัญกาหราเ“สห่ียกงตลอ่ ้มก”าร “หกลม้ ” ● การปรับปรุงสภาพแวดล้อมภายในและรอบบา้ น ห้องครวั : จดั ของใชห้ รอื เครอ่ื งปรุง ต่างๆ ให้งา่ ยตอ่ การใชง้ าน เกบ็ ของใชท้ ่มี ี นาหนั กมากไว้ ในทีต่ า เชด็ หยดนา/นามนั ทนั ทหี ลังการใชง้ าน หลกี เล่ยี งการขดั เงาท่ี พื้นห้อง หากพ้ืนหรอื ภายใน ห้องครวั มีความ ไม่ปลอดภยั ในการใชง้ าน ควรแกไ้ ขให้สภาพ ห้องครวั พรอ้ มใชง้ านและป้องกันการหกลม้ ในห้องครวั
กาครําดแแูนละนผําสู้ กูงาอราปยฏทุ บิ ่ีมตั ปี ติ ัญวั ตหอ่ าผเสู้ส่ี ยงู งอตายอ่ ทุก่มีารีปัญ“หหกาลเส้ม่ีย”งตอ่ การ “หกลม้ ” ● การปรบั ปรุงสภาพแวดลอ้ มภายในและรอบบ้าน บนั ได : ผสู้ งู อายคุ วรเลย่ี งการใชบ้ ันได ถา้ จําเป็นต้องใชบ้ ันได บนั ไดต้องมคี วามมัน่ คง มี ความกว้างพอดี มรี าวบนั ไดทงั้ 2 ฝ่ ัง งด อ่านหนั งสือหรอื ใชโ้ ทรศัพทท์ กุ ครงั้ ขณะข้นึ หรอื ลงบันได และไม่รบี ข้ึนหรอื ลงบนั ได
คกําแานรดะนแู ําลกผาสู้รปูงฏอบิายตั ทุ ติ ่ีมวั ตีปอ่ ัญผหสู้ ูงาเอสา่ียทุงต่มี ีป่อัญกาหราเ“สห่ียกงลตอ่ม้ ก”าร “หกลม้ ” การเปล่ยี นอริ ยิ บท เชน่ จากการ นอนไปลกุ นั่ ง ผสู้ ูงอายคุ วรค่อยๆลกุ นั่ ง อยา่ งชา้ ๆ หลีกเลย่ี งการแหงนหน้ า การ เหลียวซา้ ย ขวาหรอื หมนุ ศีรษะอยา่ ง รวดเรว็ หากรวดเรว็ เกนิ ไปอาจทําให้ เกดิ อาการหน้ ามืดได้ และอาจทาํ ให้ผู้ สูงอายตุ กจากเตียงนอนได้ รวมทงั้ การ เคล่ือนไหวตา่ งๆ ไมค่ วรรบี รอ้ นเพราะ อาจทาํ ให้เกิดการหกลม้ ได้
การบริหารกล้ามเนื้ อข้อเข่า 1.นั่ งชดิ เก้าอ้ี เหยยี ดเข่าตรง เกรง็ ค้าง นั บ 1-10 หรอื เทา่ ทท่ี าํ ได้ แลว้ เอาลง นั บเป็น 1 ครงั้ ทําสลบั ขา้ ง
การบริหารกลา้ มเน้ือข้อเข่า 2.ถา้ ทาํ ไดเ้ กง่ ข้นึ ให้นั่ งไขว้ขา โดย ขาบนกดลง และขาล่างเหยียดข้ึน เกรง็ นั บ 1-10 ทําสลบั ข้างเชน่ กัน ทา่ น้ี ชว่ ยให้กล้ามเน้ื อหน้ าขา และทอ้ งขาแข็งแรงข้นึ
การบริหารกลา้ มเน้ือข้อเข่า 3.นอนหงาย เอาหมอนเลก็ ๆ วางใต้เขา่ เกรง็ สะบา้ เหยยี ดเข่าตึง นั บ 1-10 เชน่ กัน
การออกกาํ ลงั กายแบบตาราง 9 ช่อง “กา้ วข้นึ -ลง” ด้วยการวางเทา้ ซา้ ยท่ี ชอ่ งหมายเลข 2 เทา้ ขวาอย่ทู ช่ี อ่ ง หมายเลข 3 จากนั้น กา้ วเทา้ ซา้ ยข้ึนไป ทช่ี อ่ งหมายเลข 5 ก้าวเทา้ ขวาข้ึนไปท่ี ชอ่ งหมายเลข 6 ตอ่ ด้วยก้าวเทา้ ซา้ ยตอ่ ไป ทช่ี อ่ งหมายเลข 8 เทา้ กา้ วขวาก้าว ตอ่ ไปทช่ี อ่ งหมายเลข 9 จากนั้นถอย เทา้ ซา้ ยลงไปท่ชี อ่ ง หมายเลข 5 ถอย เทา้ ขวาไปทช่ี อ่ งหมายเลข 6 ถอยเทา้ ซา้ ยลงไปทช่ี อ่ งหมายเลข 2 สุดทา้ ย ถอยเทา้ ขวาลงไปทช่ี อ่ งหมายเลข 3 (ท่มี า : ผลของโปรแกรมการออกกําลงั กายแบบกาวตามตารางตอ การทรงตวั ของผสู งู อายุ ที่มคี วามสย่ี งตอ การหกลม, 2562)
การออกกําลงั กายแบบตาราง 9 ช่อง “ก้าวออกด้านข้าง” ทา่ เตรยี มวางเทา้ ทงั้ สองขา้ งยนื อย่ทู ช่ี อ่ งหมายเลข 2 จากนั้ นเรม่ิ ต้น กา้ วเทา้ ซา้ ยไปท่ชี อ่ ง หมายเลข 1 ก้าวเทา้ ขวาไปทช่ี อ่ ง หมายเลข 3 ก้าวเทา้ ซา้ ยกลบั มาที่ ชอ่ ง หมายเลข 2 พรอ้ มทงั้ กา้ วเทา้ ขวากลบั มาทช่ี อ่ งหมายเลข 2 ด้วย (ท่ีมา : ผลของโปรแกรมการออกกาํ ลังกายแบบกา วตามตารางตอ การทรงตวั ของผูสูงอายุ ที่มคี วามส่ยี งตอ การหกลม, 2562)
การออกกาํ ลงั กายแบบตาราง 9 ช่อง “ก้าวเฉียงเป็นรูปตวั v” ทา่ เตรยี มยนื ดว้ ยเทา้ ทงั้ สองขา้ งอยู่ ท่ชี อ่ งหมายเลข 2 เรม่ิ ต้นดว้ ย กา้ วเทา้ ซา้ ยข้ึนไปที่หมายเลข 7 ก้าวเทา้ ขวาข้ึนไปทชี่ อ่ งหมายเลข 9 ต่อด้วยก้าวเทา้ ซา้ ยกลบั มาท่ี ชอ่ งหมายเลข 2 และสดุ ทา้ ยก้าว เทา้ ขวากลับมาทีช่ อ่ งหมายเลข 2 (ท่มี า : ผลของโปรแกรมการออกกาํ ลังกายแบบกา วตามตารางตอ การทรงตวั ของผูส งู อายุ ทีม่ ีความสี่ยงตอการหกลม , 2562)
การออกกาํ ลังกายแบบตาราง 9 ช่อง “ก้าวเป็นรูปสี่เหล่ยี มข้าวหลามตัด” ทา่ เตรยี มเทา้ ทงั้ สองขา้ งวางอย่ทู ชี่ อ่ ง หมายเลข 2 จากนั้นก้าวเทา้ ซา้ ยไปท่ีชอ่ ง หมายเลข 4 กา้ วเทา้ ขวาไปที่ชอ่ งหมายเลข 6 ต่อดว้ ยกา้ วเทา้ ซา้ ยไปท่ี ชอ่ งหมายเลข 8 ตามดว้ ยก้าวเทา้ ขวาไปทีช่ อ่ งหมายเลข 8 เชน่ กัน จากนั้นถอยเทา้ ซา้ ยลงไปที่ชอ่ ง หมายเลข 4 ถอยเทา้ ขวาไปทช่ี อ่ งหมายเลข 6 สดุ ทา้ ยถอยเทา้ ซา้ ยลงไปทช่ี อ่ ง หมายเลข 2 ตาม ด้วยถอยเทา้ ขวาลงไปท่ี ชอ่ งหมายเลข 2 เชน่ กัน (ที่มา : ผลของโปรแกรมการออกกําลังกายแบบกาวตามตารางตอ การทรงตวั ของผูสงู อายุ ทม่ี ีความสย่ี งตอการหกลม, 2562)
การส่งเสริมให้ผู้สูงอายมุ คี ุณภาพการนอนหลบั ท่ีดขี ้ึน 1. การจดั การดา้ นรา่ งกาย สามารถปฏิบตั ิไดด้ ังน้ี ● ผสู้ งู อายคุ วรนอนหลบั และตืน่ ให้ตรงเวลา หลกี เล่ยี งการงบี หลบั ในชว่ ง เวลากลางวนั หรอื ชว่ งเวลาใกลเ้ วลานอน ● ผสู้ ูงอายคุ วรรบั ประทานยาเพื่อระงบั หรอื บรรเทาอาการ เชน่ อาการปวด อาการหายใจลําบาก ไอ เป็นตน้ ซง่ึ การรบั ประทานยาแกป้ วดก่อนนอน ประมาณ 30 นาที จะทาํ ให้ผทู้ ม่ี อี าการปวด นอนหลับได้ ● ผสู้ ูงอายสุ ามารถนวดตามรา่ งกายเพ่ือลดอาการปวด และจะทําให้เกดิ การผอ่ นคลายนอนหลับได้ ● ผสู้ งู อายคุ วรถ่ายปัสสาวะก่อนเข้านอนหรอื จดั ท่นี อนให้อยอู่ ย่ใู กล้ห้องนา หรอื เตรยี มกระโถนสําหรบั ปัสสาวะไวใ้ นห้องนอน ● ผสู้ ูงอายคุ วรนอนในทา่ นอนทเ่ี หมาะสม มีการเปล่ยี นทา่ นอนในทา่ ท่สี ุข สบายข้นึ เชน่ เพ่ิมหมอนหนนุ ศีรษะเพ่ือให้หายใจสะดวกข้นึ
การส่งเสรมิ ให้ผูส้ ูงอายมุ คี ุณภาพการนอนหลับท่ีดขี ้ึน 1. การจัดการดา้ นรา่ งกาย สามารถปฏิบตั ไิ ด้ดังน้ี (ตอ่ ) ● ผสู้ ูงอายคุ วรหลีกเลย่ี งการดืม่ แอลกอฮอล์หรอื เครอ่ื งดมื่ ทม่ี ีส่วนผสมของ คาเฟอีนตอนเยน็ และก่อนนอน ● ผสู้ งู อายคุ วรหลกี เล่ยี งการสบู บุหรก่ี อ่ นนอน ● ผสู้ ูงอายคุ วรหลกี เลย่ี งการรบั ประทานอาหารจํานวนมาก หรอื อาหารมอื้ ใหญก่ ่อนนอน ● ผสู้ งู อายคุ วรดมื่ นมอุน่ ๆ ก่อนเข้านอนเพราะนมมีกรดอะมิโนซง่ึ เป็นยานอ นหลับทางธรรมชาติ
การส่งเสรมิ ให้ผ้สู งู อายมุ ีคุณภาพการนอนหลับท่ีดีข้ึน 2. การจดั การดา้ นจติ ใจและอารมณ์ สามารถปฏิบตั ไิ ด้ดงั น้ี ● ผสู้ ูงอายคุ วรมกี จิ กรรมการผอ่ นคลายโดย การนวดตามรา่ งกายเพราะ พบวา่ การนวดไทยประยกุ ตส์ ามารถลดอาการปวดศีรษะจากความเครยี ด ได้ ● ผสู้ ูงอายคุ วรสวดมนต์ ทาํ สมาธิ อา่ นหนั งสือเพ่ือผอ่ นคลายความเครยี ด กอ่ นนอน ● ผสู้ งู อายคุ วรฟังเพลงหรอื เทปธรรมะก่อนนอน ● ผสู้ ูงอายคุ วรใชเ้ ทคนิ คการผอ่ นคลาย เชน่ การฝึกคลายกลา้ มเน้ื อ การ ใชจ้ ินตภาพ การฝึกการหายใจ ● ผสู้ ูงอายคุ วรใชย้ าเพ่ือชว่ ยในการนอนหลับตามแผนการรกั ษาของแพทย์ อยา่ งต่อเน่ื องเพื่อให้ยามผี ลต่อการคงสภาวะอารมณ์ทเ่ี ป็นปกติ
การส่งเสรมิ ให้ผู้สงู อายมุ ีคุณภาพการนอนหลบั ท่ีดีข้ึน 3.การจัดการดา้ นส่ิงแวดล้อม สามารถปฏิบัตไิ ดด้ งั น้ี ● ผสู้ งู อายุ ควรจัดห้องนอนและเครอื่ งนอนให้สะอาด อากาศถา่ ยเทได้ สะดวก ปรบั อุณหภมู หิ ้องไม่ให้รอ้ นหรอื หนาวจนเกินไป ● ผสู้ ูงอายคุ วรหลีกเล่ยี งจากเสียงรบกวนต่าง ๆ หากไมส่ ามารถหลกี เลย่ี งได้ควรใช้ วสั ดุอุดหูเพื่อลดเสียง ● ผสู้ ูงอายคุ วรหลกี เลย่ี งจากแสงสวา่ งทม่ี ีระดับความเข้มของแสงมาก เกนิ ไป โดยการปิดไฟ ปิดม่าน
การส่งเสรมิ ให้ผู้สงู อายมุ ีคุณภาพการนอนหลับท่ีดีข้ึน การบาํ บดั ด้วยการผอ่ นคลายและการจินตนาการภาพ (Relaxation therapy and imagery) เชน่ การออกกาํ ลงั กายแบบไทชจิ ีกง ควรออกกาํ ลังกายอย่างต่อเนื่ องและสมาเสมออยา่ งน้ อยสัปดาห์ละ 3 ครงั้ ครงั้ ละ 30 นาที และทาํ กอ่ นหรอื หลังอาหารอยา่ งน้ อย 1-2 ชวั่ โมง ตอนเชา้ เป็น ชว่ งเวลาท่ีดที สี่ ดุ สําหรบั การฝึก ควรสวมเส้ือผา้ ท่สี บายยดื หย่นุ ดแี ตไ่ มค่ วรสวม รองเทา้ มี 4 ทา่ แต่ละทา่ ให้ทําซาๆกัน 5-10 นาที ก่อนจะทําทา่ ตอ่ ไปจนครบ เวลาในการฝึก ควรทําทา่ ท่ี 1 ติดตอ่ กัน 5-10 นาที สําหรบั ผเู้ รม่ิ ต้นฝึก ตอ่ มาจึง ทาํ ทา่ อืน่ ๆ โดยใชเ้ วลารวมกัน 20-30 นาที ดงั ตอ่ ไปนี้
ความรู้เก่ยี วกับโรคถุงลมโป่งพอง และการปฏบิ ัตติ วั http://www.magicbreath.org/%E0%B8%96%E0%B8%B8%E0%B8%87%E0 %B8%A5%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B 8%87%E0%B8%9E%E0%B8%AD%E0%B8%87-emphysema/ ทีม่ า : โครงการ “ลมวเิ ศษ” แพทยส มาคม
Search
Read the Text Version
- 1 - 23
Pages: