ICT Book

ເປັນການຮຽນສໍາລັບທກຄົນ, ທກຄົນສາມາດຮຽນໄດ້ທກເວລາ ແລະ ທກສະຖານທີ່ (Learn for all : anyone, anywhere and anytime) ແຫຼງ່ີ ຂົໍ້ມູນ: http://www.thai2learn.com ສະຫຼຸບ ຄໍາວ່າ E-Learning ໝາຍເຖິງ ການຮຽນຮູ້ທາງອີເລັກໂຕນິກ, e-Learning ເປັນຮູບແບບການ ຮຽນການສອນ ເຊີິ່ງໃຊ້ການຖາ່ ຍທອດເນືົ້ອໃນ (delivery methods) ຜ່ານທາງອປະກອນອີເລັກໂຕນິກ ບີໍ່ວ່າຈະ ເປນັ ຄອມພີວເຕີ, ເຄີ່ອື ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນັດ, ເອກັ ຕຣາເນດັ ຫຼື ທາງສນັ ຍານໂທລະສັບ, ດາວທຽມ ແລະ ໃຊ້ໃນຮູບແບບ ການນໍາສະເໜີເນອົ້ື ໃນຂໍມ້ົ ນູ ຂ່າວສານໃນຮູບແບບຕ່າງໆ. 6. ການນາໃຊ້ E-Learning ເຂົ້າໃນການຈັດການຮຽນ - ການສອນ ໃນປະຈບັນຄົນສ່ວນໃຫຍ່ເມື່ີອເວົ້າເຖິງ e-Learning ຈະໝາຍເຖິງການຮຽນເນ້ົືອໃນ ຫຼື ຂ້ໍົມູນຂ່າວສານ ເຊ່ີິງອອກແບບມາສາໍ ລັບການສອນ ຫືຼ ການອົບຮົມ ເຊິ່ີງໃຊ້ເທກັ ໂນໂລຢີຂອງເວັບ (Web Technology) ໃນການ ຖ່າຍທອດເນື້ົອໃນ ແລະ ເທັກໂນໂລຢີລະບົບການຈັດການ (Course Management System) ໃນການບໍລິຫານ ຈັດການງານສອນດ້ານຕ່າງໆໂດຍຜູ້ຮຽນທີ່ຮຽນຈາກ e-Learning ນີ້ົສາມາດສກສາເນອ້ືົ ໃນໃນລັກສະນະອອນໄລນ໌ ຫືຼ ຈາກແຜ່ນຊີດີຣອມກໍໄດ້ ນອກຈາກນີ້ົເນື້ົອໃນຂ້ໍົມູນຂ່າວສານຂອງ e-Learning ສາມາດນໍາສະເໜີໂດຍອາໄສ ເທັກໂນໂລຢີມັດຕິມີເດຍ (Multimedia Technology) ແລະ ເທັກໂນໂລຢີດ້ານສືີ່ການພົວພັນ (Interactive Technology) ທີ່ໄ ດ້ລິ ້ົງ e-Learning ເ ປັນຮູບແບບການຮຽນທ ີ່ເ ກີດຂ ົ້ນເ ພື່ີອ ຕອບສະໜອງ ການຮຽນໃ ນ ລັກສະນະທາງໄກ (Distance Learning) ຄື ເປັນຮູບແບບການຮຽນເຊິີ່ງຜູ້ຮຽນບີ່ໍຈໍາເປນັ ຕອ້ ງເດີນທາງມາຮຽນໃນ ສະຖານທີ່ດຽວກັນໃນເວລາດຽວກັນໂດຍຜູ້ຮຽນຈະຕ້ອງສກສາເນ້ືົອໃນຈາກ e-Learning Courseware ເຊິີ່ງ ໝາຍເຖງິ ສີ່ື ການຮຽນ-ການສອນ ທາງຄອມພິວເຕີທີ່ໄດ້ຮັບການອອກແບບ ແລະ ພັດທະນາຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ເພືີອ່ ໃຊ້ໃນການນາໍ ສະເໜີເນອື້ົ ໃນຄວາມຮູ້ໃນລັກສະນະຂອງສີື່ປະສົມ (Multimedia) ມີການເນົ້ັນຄວາມຫຼາກຫຼາຍ ຂອງສ່ີື (non-linear) ມກີ ານອອກແບບກິດຈະກາໍ ເຊ່ິີງຜູ້ຮຽນສາມາດໂຕ້ຕອບກັບເນອືົ້ ໃນ (Interaction) ທງັ ຫມົດ ເຊັ່ີນ: ມີແບບຝ ກຫັດ ແລະ ແບບທົດສອບໃຫ້ຜູ້ຮຽນສາມາດກວດສອບຄວາມເຂົ້າໃຈໄດ້ ໂດຍເນື້ົອໃນ e-Learning Courseware ຈະມີການແບ່ງໄວ້ເປັນໝວດວິຊາ (module) ເມີ່ືອສກສາດ້ວຍຕົນເອງແລວ້ ຜູ້ຮຽນມີ ໜາ້ ທີ່ໃນການອະທິບາຍ, ແລກປ່ຽນຄວາມຄິດເຫັນທັງໝົດ ທັງການສອບຖາມບັນຫາຕ່າງໆກັບໝູ່ເພີ່ືອນຮ່ວມຊັ້ົນ ທາງອິເລັກໂທຣນິກສ໌ (ເຊ່ີິງໃນນແີ ມ່ນສອບຖາມບັນຫາກັນໃນລະບົບອອນໄລນ)໌ ຫັຼງຈາກນົ້ັນຜູ້ສອນອາດນັດໝາຍ ຜູ້ຮຽນມາ (ໃນຊັົນ້ ຮຽນ ຫຼື ໃນລັກສະນະອອນໄລນກ໌ ໍໄດ້) ແຕ່ບ່ໍີແມ່ນເພີອື່ ການສອນເພ້ົີມແບບການຮຽນທາງໄກໃນ ລກັ ສະນະເກີ່າົ ຫາກຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ເວລານ້ນົັ ໃນການເນັົ້ນເນອ້ືົ ໃນສາໍ ຄັນທ່ີຜູ້ສອນຮູ້ວ່າຜູ້ຮຽນມັກເກີດບນັ ຫາ ຫືຼ ຕອບບັນຫາທີ່ຜູ້ຮຽນພົບຈາກການສກສາດ້ວຍຕົນເອງແລ້ວກ່ອນທ່ີຈະມາຮຽນໃນຫ້ອງນ້ັົນເອງ ຢ່າງໃດກໍຕາມ ການ ຮຽນໃນລັກສະນະ e-Learning ກສໍ າມາດນໍາມາປັບໃຊ້ກບັ ການຮຽນໃນລັກສະນະປົກກະຕິໄດ້ ຖາ້ ນໍາມາໃຊ້ ຢາ່ ງ ຖືກວິທີ ຜູ້ສອນກໍບ່ີໍຈໍາເປັນຕ້ອງໃຊ້ວິທີການສອນໃນລັກສະນະບັນລະຍາຍ (Lecture) ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ອີກຕໍີ່ໄປ ແລະ ສາມາດໃຊ້ເວລາໃນຫອ້ ງຮຽນໃຫ້ມີປະໂຫຍດສູງສດ ເພາະ e-Learning ສາມາດນາໍ ມາໃຊ້ແທນ ຫຼື ເສມີ ໃນ ສ່ວນຂອງການບັນລະຍາຍ ໄດ້ໂດຍສະເພາະຢ່າງຢິີ່ງໃນເນົື້ອໃນການຮຽນເຊິີ່ງເນັົ້ນການຈີື່ (Verbal Information) ແລະ ທັກສະທາງປັນຍາ (Intellectual Skills) ຍົກຕົວຢ່າງ ວິຊາ ເທັກໂນໂລຢີເພື່ີອການສກສາຜູ້ສອນຕ້ອງໄດ້ ອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງເທັກໂນໂລຍີ, ເທັກໂນໂລຍີເພືີ່ອການສກສາ ແລະ ນະວັດຕະກໍາ ເຊີິ່ງຜູ້ສອນຕ້ອງໄດ້ ອະທິບາຍເນື ້ົອໃນລາຍລະ ອຽດທັ ງໝົດ ແລະ ຈະຕ້ອງໃຊເວລາໃນກ ານບັ ນລະຍາ ຍ (Lecture) ດັີ່ ງນັ້ົ ນ e-Learning ທີ່ອອກແບບມາດີ ສາມາດນໍາສະເໜີເນື້ົອໃນບາງຫົວຂົ້ໍແທນຜູ້ສອນໄດ້ໂດຍທີ່ຜູ້ສອນບໍີ່ຈາໍ ເປັນຕ້ອງ ສອນໃນຊ້ັົນຮຽນ ແລະ ຜູ້ສອນສາມາດໃຊ້ເວລາໃນຊັນ້ົ ຮຽນຢາ່ ງຄມ້ ຄ່າຫາຼ ຍຂ້ົນເຊນີັ່ : ການອອກແບບກດິ ຈະກາໍ ໃຫ້ 141

ຜູ້ຮຽນຄິດວເິ ຄາະແທນ. ໃນເວລາສອນຜູ້ສອນຕ້ອງໃຊ້ເວລາໃນຫ້ອງຮຽນໃຫ້ມີປະໂຫຍດສູງສດ ເຊ່ນີັ : ການເລອື ກ ກດິ ຈະກາໍ ທີ່ມີຄວາມໝາຍຕໍີ່ຄວາມເຂົ້າໃຈເນ້ົືອໃນການຮຽນໃຫ້ຜູ້ຮຽນໄດ້ມີໂອກາດລົງມືປະຕິບັດ ຫືຼ ການບັນລະ ຍາຍສະເພາະເນ້ືົອໃນທີ່ເປັນປະເດນັ ສໍາຄັນທີ່ຜູ້ຮຽນມັກຈະພົບບັນຫາ ຫືຼ ການໃຊ້ເວລາໃນການຕອບບັນຫາທ່ີຜູ້ ຮຽນພບົ ຈາກການທ່ີໄດສ້ ກສາ ດວ້ ຍຕນົ ເອງ ເປນັ ຕນົ້ . (ຮສ. ດຣ. ຖະໜອມພອນ ເລາົ ຈະຣດັ ແສງ) ແຫ່ຼງີ ຂໍ້ົມນູ : http://www.kroobannok.com/1586 7. ອົງປະກອບຂອງການຮຽນຮແູ້ ບບອອນໄລນ໌ ອົງປະກອບຂອງການຮຽນຮູ້ແບບອອນໄລນ໌ມີ 4 ອົງປະກອບສໍາຄັນຄື ໂດຍແຕ່ລະສ່ວນຕ້ອງໄດ້ຮັບການ ອອກແບບຢາ່ ງເໝາະສມົ ເມືີ່ອນາໍ ມາປະກອບເຂ້ົານໍາກັນແລ້ວເຮັດໃຫ້ລະບົບທັງໝົດສາມາດເຮັດວຽກປະສານກັນ ໄດເ້ ປັນຢາ່ ງດດີ ່ງີັ ນີົ:້ ກ. Content Delivery in Multiple Formats ສ່ວນປະກອບທາໍ ອິດຂອງ e-Learning ກີໍ່ຄື ເນົື້ອໃນວິຊາ ທີ່ຈະນໍາມາສ້າງເປັນ E-Content ເຊີິ່ງຈະໄດ້ມາ ຈາກອາຈານຜູ້ສອນໃນວິຊານົັ້ນໆ ໂດຍຕອ້ ງນໍາເນ້ົືອໃນດ່ັີງກ່າວມາສາ້ ງໃຫ້ຢູ່ໃນຮູບແບບຂອງມດັ ຕິມີເດຍສ່ີືປະສົມ ເພີ່ອື ທ່ີຈະສາມາດຮຽນຮູ້ຈາກຄອມພິວເຕີຜາ່ ນທາງລະບົບເຄືີ່ອຂາ່ ຍອິນເຕີເນດັ ໄດ້. ຂ. Management of Learning Experience ສ່ວນນົ້ີຈະເປັນສ່ວນຂອງລະບົບການຈັດການອີເລີນນີ່ິງ ຫຼື LMS (Learning Management System) ເປັນຊອຟແວຣ໌ທ່ີເປນັ ໂປຣແກຣມຖານຂໍົ້ມູນ ເພີ່ືອເຮັດໜ້າທີ່ຊ່ວຍໃນການຈັດການລະບົບການຮຽນ (Database Application Software) ໜ້າທີ່ຫັຼກໆ ໄດ້ແກ່ ການວາງແຜນການຮຽນ, ການລົງທະບຽນຜູ້ຮຽນ, ການເຜີຍແຜ່ ການຮຽນຜ່ານທາງອນິ ເຕີເນດັ , ການຕດິ ຕາມ ຜົນການຮຽນຂອງຜູ້ຮຽນ, ການວັດຜົນເຊີ່ງິ ຊໍຟຕ໌ແວຣ໌ດງ່ັີ ກລ່າວຈະເຂ້ົາ ມາຊວ່ ຍໃນລະບົບການຈດັ ການຂອງລະບົບການຮຽນ. ຄ. Networked Community of learners. ການສາ້ ງຊມຊມົ ຂອງການຮຽນຮູ້ ເນ່ີືອງຈາກຮຽນຮູ້ໃນລະບົບອີເລີນນ່ິີງເປນັ ການຮຽນຮູ້ໂດຍການຜ່ານລະບົບ ເຄືີ່ອຂ່າຍອິນເຕີເນດັ . ງ. Content Developers and Experts ສ່ວນສດທ້າຍກຄໍ ື ສວ່ ນຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ ແລະ ຜູ້ພັດທະນາເນອື້ົ ໃນວິຊາໃຫ້ຖກື ຕ້ອງ ແລະ ເໝາະສົມ. ແຫ່ງຼີ ຂົໍ້ມູນ : http://www.thai2learn.com 8. ອງົ ປະກອບສາຄັນຂອງ E-Learning ກ. ລະບົບຈດັ ການການສກຶ ສາ (Management Education System) ບໍີ່ວ່າລະບົບໃດໃນໂລກກຕໍ ອ້ ງມີການຈັດການ ເພືີ່ອເຮັດໜ້າທ່ີຄວບຄມ ແລະ ປະສານງານ ໃຫ້ລະບົບດໍາເນີນ ໄປຢ່າງຖືກຕ້ອງ ອົງປະກອບນີ້ົສາໍ ຄັນທີ່ສດ ເພາະເຮັດໜ້າທີ່ໃນການວາງແຜນກໍານົດຫຼັກສູດ, ຕາຕະລາງເວລາ, ແຜນດ້ານບກລາກອນ, ແຜນວຽກດ້ານການບໍລິການ, ແຜນດ້ານງົບປະມານ, ແຜນວັດຖອປະກອນເຄືີ່ອຂ່າຍ, ແຜນປະເມີນຜົນການດາໍ ເນີນວຽກ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ແຜນທັງໝດົ ດໍາເນນີ ໄປຢ່າງຖກື ຕ້ອງທງັ ໝົດ ແລະ ນໍາຫາແນວ ທາງແກ້ໄຂ ເພອືີ່ ໃຫ້ລະບບົ ດາໍ ເນີນຕໄໍີ່ ປດວ້ ຍດີ ແລະ ບໍີ່ຢດຊະງັກ. ຂ. ເນົ້ອໃນລາຍວິຊາເປັນບດົ ແລະ ເປັນຂ້ົັນຕອນ (Contents) ໜາ້ ທີ່ຂອງຜູ້ຊ່ຽວຊານ ທ່ີໄດຮ້ ັບມອບໝາຍໃຫເ້ ປນັ ຜູ້ສອນຄື ການຂຽນຄາໍ ອະທິບາຍລາຍວິຊາ, ວາງແຜນ ການສອນ ໃຫ້ເໝາະສມົ ກບັ ເວລາ ກົງກັບຄວາມຕ້ອງການຂອງສັງຄົມ ສາ້ ງສີ່ືການສອນທີ່ເໝາະສມົ ແຢກບົດຮຽນ 142

ເປັນບົດ ມີການມອບໝາຍວຽກເມ່ີືອໝົດບົດທີ່ຮຽນ ແລະ ເຮັດສະຫຼຸບເນືົ້ອໃນໄວ້ຕອນທ້າຍຂອງແຕ່ລະບົດ ພຣອ້ ມແນະນາໍ ແຫງຼີ່ ອ້າງອງິ ເພມິ່ີ ເຕິມໃຫ້ໄປສກສາຄົນ້ ຄວ້າ. ຄ. ສາມາດສ່ືສານລະຫວາ່ ງຜູ້ຮຽນ ແລະ ມວນຊນົ ຫ ລະຫວາ່ ງຜຮູ້ ຽນນາກັນ ທກຄົນໃນຊນົັ້ ຮຽນສາມາດຕິດຕສໍີ່ ່ີືສານກນັ ໄດ້ ເພີື່ອຫາຂ້ົໍມູນ ຊວ່ ຍເຫືຼອ ແລກປ່ຽນຄວາມຄດິ ເຫັນ ຫືຼ ຕອບຄໍາຖາມ ເພືີ່ອໃຫ້ການສກສາມີປະສິດທິຜົນສູງສດ ສີ່ືທ່ີໃຊ້ອາດເປັນ E-mail, ໂທລະສັບ, Chat board, WWW board, ICQ ຫຼື ບໍລິການໃນ Google ເຊັ ່ີນ: google drive, google classroom, pallet ເປັນຕົ້ນ . ຜູ້ສອນສາມາດກວດວຽກບ້ານຂອງຜູ້ຮຽນ ພ້ອມສະແດງຄວາມຄິດເຫັນຕໍີ່ວຽກບ້ານຂອງຜູ້ຮຽນ ຢາ່ ງສະໝີ່ໍາສະເໝີ ແລະ ເປດີ ເຜີຍຜົນການກວດວຽກບ້ານ ເພືອ່ີ ໃຫ້ທກຄນົ ຮູ້ວ່າ ງານແຕ່ລະແບບມຈີ ດບົກຜ່ອງຢ່າງໃດ ເມີ່ອື ແຕ່ລະຄົນ ຮູ້ຈດບົກຜອ່ ງຂອງຕົນ ກຈ່ໍີ ະສາມາດກັບໄປປບັ ປງຕົວເອງ ຫືຼ ອ່ານເລ່ີອື ງນົນ້ັ ເພມີົ້ ເຕີມເປນັ ພິເສດໄດ້. ງ. ວດັ ຜນົ ການຮຽນ (Evaluation) ວຽກບາ້ ນທ່ີອາຈານມອບໝາຍ ຫືຼ ແບບຝກຫັດທ້າຍບົດ ຈະເຮັດໃຫ້ຜູ້ຮຽນມີປະສບົ ການ ແລະ ເຂົ້າໃຈເນືົ້ອ ໃນວິຊາຫາຍຂ້ົນ ຈົນສາມາດນໍາໄປປະຢກໃຊ້ ແກ້ບນັ ຫາໃນອະນາຄົດໄດ້ ແຕ່ການຈະຜ່ານວິຊາໃດໜ່ີງໄປນ້ັົນ ຈະ ຕອ້ ງມີເກນມາດຕະຖານ ເພີ່ອື ວັດຜົນການຮຽນ ເຊິີ່ງເປນັ ການຮັບຮອງວາ່ ຜູ້ຮຽນຜ່ານເກນ ຈາກສະຖາບັນໃດ ຖ້າບໍີ່ ມີການສອບກໍ່ີບອກບໍ່ີໄດ້ວ່າຜ່ານ ຫຼື ບ່ໍີ ພຽງແຕ່ເຂົ້າຮຽນຢ່າງດຽວ ຈະບ່ໍີໄດ້ຮັບຄວາມເຊີ່ືອຖືຫຼາຍ ເພາະຮຽນຢ່າງ ດຽວ ຜູ້ສອນອາດສອນດີ ສອນເກີັ່ງ ສື່ີການສອນສອດຄ່ອງ ເໝາະສົມ ຄັກ ດີເລດີ ແຕ່ຜູ້ຮຽນນັີ່ງຫຼັບ ຫືຼ ໂດດຮຽນ ກໍບໍີ່ສາມາດນໍາການຮັບຮອງວ່າການເຂົ້າຮຽນນັົ້ນ ໄດ້ມາດຕະຖານ ເພາະຜ່ານການອົບຮົມ ບໍີ່ແມ່ນຜ່ານເກນ ມາດຕະຖານຈາກການສອບ ດ່ັີງນ້ົັນ ການວັດຜົນການຮຽນ ຈີ່ງເປັນການສ້າງມາດຕະຖານ ທີ່ຈະນາໍ ຜນົ ການສອບໄປ ໃຊ້ງານໄດ້ ດ່ງີັ ນ້ົນັ E-learning ທ່ີດີຄວນມີການສອບ ວາ່ ຜາ່ ນເກນມາດຕະຖານ ຫືຼບໍີ່. ແຫຼ່ີງຂມໍ້ົ ນູ : http://learners.in.th/blog/artkhim/328090 (Mr. Nattiyakorn Viroonphan) 9. ການໃຊງ້ ານ E-mail Email ຫຍໍົ້ມາຈາກ electronic mail (ແປລວ່າ ໄປສະນີອິເລັກໂທຣນິກສ໌) ໝາຍເຖິງການສືີ່ສານ ຫຼື ການສົ່ີງຂ້ໍົຄວາມ ໂນ້ດ ຫືຼບັນທກອອກຈາກຄອມ ພວິ ເຕີຣ໌ເຄີອື່ ງໜ່ີງ ຜ່ານໄປເຂ້ົາເຄືີ່ອງປາຍທາງ (terminal) ຫືຼເຂົ້າ ເຄືີ່ອງຄອມພິວເຕີອີກເຄີ່ືອງໜີ່ງໂດຍສົີ່ງຜ່ານທາງລະບົບເຄືີ່ອຂ່າຍ (network) ຜູ້ສີົ່ງຈະຕ້ອງມີເລກທີ່ຢູ່ (e-mail address) ຂອງຜູ້ຮັບ ແລະຜູ້ຮັບກໍສາມາດເປີດຄອມພິວເຕີຮຽກຂ່າວສານນົ້ັນອອກມາເບິີ່ງເມື່ີອໃດກໍໄດ້ ໂດຍ ປົກກະຕິ ຈະບມໍີ່ ີການພມິ ຂ້ົໍຄວາມ ຫຼື ຂ່າວສານນັ້ນົ ລງົ ແຜ່ນເຈ້ຍ ນັບວາ່ ເປັນການປະຫຢດັ ກະດາດໄປໄດ້ສ່ວນໜີ່ງ ໂດຍທົີ່ວໄປ ຖືກັນວ່າເປັນງານສ່ວນໜີ່ງຂອງສໍານັກງານອັດຕະໂນມັດ (office automation) ປະຈບັນໄດ້ຮັບ ຄວາມນຍິ ົມເປັນຈໍານວນຫາຼ ຍ. (ພົດຈະນານກົມຄາໍ ສບັ ຄອມພິວເຕີ ໄທ-ອັງກິດ). E-mail ຄື ຈດົ ໝາຍ ທ່ີໃຊ້ຮັບສີ່ງົ ກັນໂດຍຜາ່ ນເຄ່ືີອຂ່າຍຄອມພິວເຕີ ບາງແຫງ່ ໃຊ້ສະເພາະພາຍໃນ ບາງແຫ່ງ ໃຊ້ສະເພາະພາຍນອກອົງກອນ (ສໍາລັບເຄີື່ອຂາ່ ຍຄອມພິວເຕີທີ່ມຂີ ະໜາດໃຫຍ່ທີສ່ ດໃນໂລກຄື internet) ການໃຊ້ ງານກໍເໝືອນກບັ ເຮົາພິມຂໍ້ົຄວາມໃນໂປຣແກຣມ Microsoft word ຈາກນັົ້ນກໍຄລກິ ຄໍາສັ່ີງ ເພ່ືີອສ່ົີງອອກໄປໂດຍ ຈະມຊີ ່ືີຂອງຜູ້ຮັບ ເຊິີ່ງເຮົາເອີ້ນົ ວ່າ Email Address ເປນັ ຫັຼກໃນການຮບັ - ສົ່ີງຂມ້ໍົ ູນ. E-mail (Electronic Mail) ເປັນບໍລິການໃນຮູບແບບດຽວກັບການ ຮັບ-ສົີ່ງ ຈົດໝາຍ ແຕ່ກຕ່າງກັນຢູ່ຄື ໃຫ້ບໍລິການຜາ່ ນລະບົບເຄື່ີອຂ່າຍຄອມພິວເຕີ ແລະ ໂປຣແກຣມທ່ີເຮດັ ໜ້າທີ່ນີ້ົໂດຍສະເພາະຜູ້ໃຊ້ຕ້ອງຮຽນຮູ້ວທິ ີ ການໃຊ້ໂປຣແກຣມສໍາລັບ ຮບັ -ສີງົ່ mail ແລະ ຕ້ອງຮູ້ທີ່ຢູ່ຂອງຜູ້ຮບັ ປາຍທາງ. 143

ກ. ສ່ວນປະກອບຂອງຊ່ື Email Address ຈະປະກອບດວ້ ຍ 3 ພາກສວ່ ນຄື: [email protected] 1) Your name ຄື ຊ່ີືທ່ີເຮົາສາມາດຕັງົ້ ເປັນຊືີ່ຫຍັງກໍໄດ້ (ແຕ່ຕອ້ ງບ່ີໍຊົ້ໍາກບັ ຂອງຄົນອີນື່ ) 2) ເຄືີ່ອງໝາຍ @ ຄື ໃຊ້ສາໍ ລບັ ກັົ້ນລະຫວາ່ ງ ຊືີ່ ກັບ ຊີ່ືເວບັ ໄຊຕ໌ ຫຼື domain name 3) Gmail.com ຄື ຊ່ືີເວບັ ໄຊຕ໌ ຫືຼ domain name ຂ. ຊະນິດຂອງການຮັບສງື່ົ E-mail 1) ຮັບສີ່ງົ ໂດຍໃຊ້ໂປຣແກຣມ E-mail ໂດຍສະເພາະ ເຊັີນ່ Outlook Express, Eudora 2) ຮບັ ສົ່ງີ ໂດຍຜາ່ ນ Web site ເຊັນ່ີ www.sanook.com, www.yahoo.com 3) ຮັບສົີ່ງໂດຍຜາ່ ນ Web Browser ເຊັີ່ນ Netscape, Google Chrome, Baidu, Firefox, IE ເປັນຕົນ້ . ຄ. ການຮັບ - ສົ່ງື E-mail ແບບທີື່ 1: ຕາມປກົ ກະຕິຈະຕອ້ ງມກີ ານກາໍ ນົດ Configuration ເພີື່ອ ກໍານດົ Incoming Mail ແລະ Outgoing Mail Server ເຊ່ິງີ ເຮັດໃຫ້ເກດີ ຄວາມຫຍ້ງຍາກໃນການ check mail ເນືີອ່ ງຈາກບາງຄນົ ບໍີ່ໄດ້ມີເຄອ່ືີ ງຄອມພິວເຕີເປນັ ຂອງຕົນເອງ ຫືຼ ບາງຄົນອາດຈະຕອ້ ງເດນີ ທາງເລືົ້ອຍໆ ເຮັດໃຫ້ບ່ໍີສະດວກ. ງ. ການຮບັ - ສືົ່ງ E-mail ແບບທືີ່ 2 ຄື check email ຜ່ານ Web site ຈີ່ງມີຜູ້ນິຍົມຫາຼ ຍທີ່ສດໃນ ໂລກ ເນີ່ືອງຈາກບ່ໍີຈໍາເປັນຕ້ອງກໍານົດ Configuration ພຽງສະໝັກເປັນສະມາຊິກກັບ Web site ທີ່ໃຫ້ບໍລິການ ພຽງແຕ່ເຮົາຈືີ່ຊືີ່ User ແລະ Password ເທີ່ົານັົ້ນ ກໍສາມາດຈະກວດສອບ E-mail ໄດ້ຈາກທີ່ຕ່າງໆ ທັີ່ວໂລກ (ການລງົ ທະບຽນເພີ່ືອກອກ E-mail ແບບທີ່ 2 ນີ້ົຈະເປນັ ການໃຫ້ບໍລກິ ານຟຣີ!) ຈ. Web site ທໃ່ືີ ຫ້ບລກິ ານ E-mail ຟຣີ ໄດ້ແກ່ o http://www.sanook.com o http://www.hotmail.com o http://www.chaiyo.com o http://www.gmail.com ສ. ວທິ ີການໃຊ້ງານທວ່ືົ ໄປ o TO - ໝາຍເຖິງ ຊືີ່ E-mail ສໍາລັບຜູ້ຮັບ o FROM - ໝາຍເຖິງ ຊີື່ E-mail ສໍາລັບຜູ້ສີົງ່ o SUBJECT - ໝາຍເຖິງ ຫວົ ຂ້ໍົເນ້ືົອໃນຂອງຈົດໝາຍ o CC - ໝາຍເຖງິ ສາໍ ເນົາ E-mail ສະບັບນົີ້ໄປໃຫ້ອີກບກຄົນໜີ່ງ o BCC - ໝາຍເຖງິ ສາໍ ເນາົ E-mail ສະບບັ ນົ້ີໄປໃຫ້ອກີ ບກຄົນໜງ່ີ ແຕ່ຜູ້ຮັບ (TO) ຈະບໍ່ີຮວູ້ າ່ ເຮົາສາໍ ເນາົ ໃຫ້ໃຜດວ້ ຍ o ATTACHMENT - ສງ່ົີ file ຂໍ້ົມູນແນບໄປພຣ້ອມກັບ E-mail ແຫງ່ຼີ ຂ້ົໍມນູ : https://guru.sanook.com/2397/ 144

ຊ. ຂ້ດົ ີຂອງ E-mail ເມອ່ື ປຽບທຽບກັບການສືົງ່ ຈົດໝາຍທາມະດາ ແລະ Fax ຄ o ຄວາມໄວຂອງການສົີ່ງ E-mail ໃຊ້ເວລາໃນການເດີນທາງເຖິງປາຍທາງບີໍ່ເຖງິ 1 ນາທີໃນ ຂະນະທີ່ຈົດໝາຍທາໍ ມະດາຕ້ອງໃຊ້ເວລາຢ່າງນອ້ ຍ 1 ມົື້. o ການເກັບຮັກສາຄວາມລັບ E-mail ທີ່ສົ່ີງເຖິງຜູ້ຮັບປາຍທາງຈະຖືກເກບັ ລົງໃນ mail box ຂອງຜູ້ຮບັ ແຕ່ລະຄົນ ເຊີ່ິງຜູ້ອື່ີນບີໍ່ສາມາດເປີດອ່ານຂ້ໍົຄວາມທ່ີສ່ີົງໄປໄດ້ ນອກຈາກຜູ້ຮບັ ທີ່ ເປນັ ເຈົ້າຂອງເທີົ່ານົນັ້ . ໃນຂະນະທີ່ຈົດໝາຍທາໍ ມະດາ ຫືຼ Fax ມີໂອກາດທີ່ຈະຖືກຜູ້ອືີນ່ ເປີດ ອ່ານກອ່ ນເຖງິ ມຜື ູ້ຮບັ ແທໆ້ ໄດ້. o ຄວາມແນ່ນອນຂອງ E-mail ທີ່ສ່ົີງອອກໄປ ຫາກບໍ່ີເຖິງຜູ້ຮັບປາຍທາງກໍ່ີຈະຖືກສ່ົີງກັບມາ ຍງັ ຜູ້ສົີ່ງໂດຍອັດຕະໂນມັດ ເຮັດໃຫ້ຜູ້ສ່ີງົ ຮ້ວູ ່າ E-mail ເດີນທາງໄປເຖງິ ຜູ້ຮັບ ຫຼື ບໍີ່. o ຄນນະພາບຂອງຂົ້ໍມູນ ຜູ້ຮັບສາມາດອາ່ ນຂໍົ້ຄວາມຂອງ E-mail ໄດ້ຈາກຈໍພາບຄອມພິວເຕີ ຫືຼ ຈະໃຫ້ພິມອອກທາງເຄືອ່ີ ງພິມກໍໄດ້. o ຂໍົ້ມູນທີ່ຈະສົ່ີງທາງ E-mail ສາມາດສ່ີົງໄດ້ທັງຂໍົ້ຄວາມ, ຮູບພາບ, ສຽງ ແລະ ພາບເຄ່ີືອນ ໄຫວເຊິ່ີງຜູ້ຮັບສາມາດເປີດອ່ານ ຟັງ ຫືຼ ເບິີ່ງໄດ້ໃນທັນທີ, Talk (Conversation on screen) ເປັນການສົນທະນາແບບ Real time ຜາ່ ນທາງຄອມພິວເຕີໂດຍການພິມຂົ້ໍຄວາມ ເທງິ ຈພໍ າບແລກປ່ຽນກບັ ຜູ້ໃຊ້ອີກຄົນໜີ່ງທີ່ກໍາລັງໃຊ້ເຄ່ີືອງຄອມພິວເຕີ. ແຫີງຼ່ ຂົ້ໍມູນ: (http://www.kjn.ac.th/web/node/284) 10.ສັງຄມົ ດຽວກນັ (Virtual Communities) ຮບູ ພາບ 7.9: ສະຖຕິ ິການໃຊ້ Social Messenger ທົີວ່ ໂລກປີ 2019 ໃນປະຈບັນ ເຮົາຄົງພບົ ເຫັນສັງຄົມເຄືີ່ອຂ່າຍ ກັນຫາຼ ຍຂົ້ນ ບໍີ່ວາ່ ຈະເປັນ ເວ໊ບ Punlao, MySpace, Hi5, Facebook ເຊິ່ີງສັງຄົມປະເພດນີົ້ ເຮົາຮຽກອີກຢ່າງໜີ່ງໄດ້ວ່າ ສັງຄົມດຽວກັນ “Virtual Communities” ໂດຍ ການຂະຫຍາຍຕົວຂອງສງັ ຄົມປະເພດນົີ້ ເປັນໄປດ້ວຍຄວາມວອ່ ງໄວຢ່າງສູງ ເປນັ ການຂະຫຍາຍຕົວແບບທະວີຄູນ ຢ່າງເຊີ່ັນ: ຖາ້ ເຮົາຮູ້ຈັກເພື່ີອນຄົນໜ່ີງ ເຮາົ ກຈໍ ະຮູ້ຈັກເພີ່ືອນຂອງເພີ່ືອນໄປໃນຕົວດ້ວຍ ແລະຫາກເຮົາຮູ້ຈັກເພ່ີືອນ 145

ຂອງເພີື່ອນແລວ້ ໃນອະນາຄດົ ຕໍີ່ມາເຮົາກຈໍ ະຮູ້ຈກັ ເພີ່ືອນຂອງເພືອີ່ ນຂອງເພືີ່ອນຢ່າງແນ່ນອນ ເຊິີ່ງການຂະຫຍາຍຕົວ ດັງ່ີ ກ່າວ ເປັນການຂະຫຍາຍຕວົ ເໝອື ນໃຢແມງມມທ່ີຂະຫຍາຍຕວົ ອອກໄປເປັນຕານ່າງ ໂຢງໄປໂຢງມາ. 11.ສັງຄມົ ອອນໄລນ໌ (Social Media) ຮບູ ພາບ 7.10: ສະຖຕິ ິການໃຊ້ Social Media ໃນປີ 2018 ສັງຄົມອອນໄລນ໌ (Social Network) \"Social Network ນີ້ົຖືວ່າເປັນເທກໂນໂລຢີອີກອັນນງ ທີ່ ສາມາດຊ່ວຍໃຫ້ເຮົາໄດ້ມາມີປະຕິສໍາພັນກນັ ເຊ່ງີິ ຈດປະສົງທີ່ແທ້ຈິງຂອງຄາໍ ວ່າ Social Network ນົ້ີແທ້ ໆ ແລ້ວ ກຄໍ ື Participation ຫືຼ ການມີສ່ວນຮ່ວມນໍາກນັ ໄດ້ທກໆຄົນ ເຊິ່ີງຫວັງວ່າຜູ້ທີ່ຕິດຕີ່ໍກັນເຫົຼີ່ານັົ້ນຈະມີແຕ່ຄວາມ ປາດຖະຫນາດ.ີ 12.ແຮງຈງູ ໃຈທເີື່ ຮັດໃຫ້ເກດີ ສັງຄມົ ເຄືອ່ ຂ່າຍ ຮບູ ພາບ 7.11: ແຮງຈູງເຮດັ ໃຫເ້ ກີດມສີ ັງຄົມເຄ່ືອີ ຂ່າຍອອນໄລ ຫາກເຮາົ ລອງພິຈາລະນາກັນແລວ້ ຈະພບົ ວ່າການຂະຫຍາຍສັງຄມົ ປະເພດນີົ້ ຢ່າງວ່ອງໄວເປັນຜນົ ມາ ຈາກແຮງຈູງໃຈບາງຢ່າງ ເຂ້ົາມາມີສ່ວນຮ່ວມໃນສັງຄົມເຄ່ີືອຂ່າຍນ້ົີ ວ່າມີຢູ່ນໍາກັນ 4 ເຫດຜົນ ດີັ່ງນ້ົີ: (3 ຜູ້ຂຽນ ຫນັງສື \"The Economies of Online Cooperation: Gifts and Public Goods in Cyberspace\") 146

ກ. ຄວາມຄາດຫວງັ ຈາກການໃຫ້ ແລະ ຮັບ (Anticipated Reciprocity) ຄື ການທ່ີຜູ້ໃຊ້ບາງຄົນໄດ້ເຂົ້າມາແບ່ງປັນ (Contribute) ແລະ ໃຫ້ຂໍ້ົມູນ ຄວາມຮູ້ເລອ້ືົ ຍໆ ກໍມແີ ຮງ ຈງູ ໃຈມາຈາກ ທ່ານເອງກໍຢາກທີ່ຈະໄດ້ຂ້ໍົມູນຄວາມຮູ້ອີ່ືນໆ ກັບຄືນມາຫາຼ ຍເຊີັ່ນດຽວກັນ ເຊິີ່ງເຫດຜົນນີົ້ ຈະພົບ ຫາຼ ຍໃນຜູ້ໃຊ້ທ່ີເຂ້ົາມາໃຊ້ງານ Web board ເພາະເມື່ີອມກີ ານ Post ຂໍົ້ສົງໄສ ກມໍີ່ ັກຈະມີຜູ້ໃຊ້ງານບາງຄົນທີ່ເຂົ້າມາ ຕອບຄາໍ ຖາມ ຫືຼ ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ຢ່າງວ່ອງໄວ ຈນົ ບາງເທີອ່ື ກາຍເປັນທີ່ຮູ້ຈັກຂອງ Web board ນັ້ົນໆ ແລະ ເມີ່ອື ຕົວທ່ານເອງເຂົ້າມາເປັນຜູ້ Post ດ້ວຍ ກໍຈະມີການໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ ແລະ ເຂົ້າມາຕອບຄໍາຖາມໃຫ້ກັບທາ່ ນ ຢ່າງຫວຼ ງຫາຼ ຍ. ຂ. ຄວາມຕອ້ ງການມີຊ່ືສຽງ (Increased Recognition) ເປັນສິ່ີງທ່ີຈາໍ ເປັນໃນສັງຄົມເຄືີ່ອຂ່າຍນົ້ັນໆ ເຊີ່ິງແນ່ນອນວາ່ ຊ່ີືສຽງ ຫືຼ ການຖືກຢກົ ຍ້ອງຊມົ ເຊີຍ ແລະ ຖືກຈດົ ຈໍານົັ້ນ ກໍຄືພົື້ນຖານເບົ້ືອງຕ້ົນຂອງການດາໍ ລງົ ຊີວິດ ຫືຼ ຈະເວົ້າອີກຢາ່ ງໜີ່ງກ່ໍີຄືຄວາມຕ້ອງການການ ຍອມຮບັ ແລະ ຄວາມ ຮັກນັົ້ນເອງ. ເຊີິ່ງໃນຫຼາຍໆ ເທື່ີອ ຄນົ ເຮາົ ມກັ ຈະໂຫຍຫາຄວາມຮັກ ແລະ ການຍອມຮບັ ຈາກ ຄົນໃນສັງຄມົ ແຕ່ໃນໂລກແຫງ່ ຄວາມເປນັ ຈິງແລ້ວ ບາງທີເຮົາກໍບີ່ໍໄດຮ້ ບັ ການຕອບສະໜອງເທ່ີົາໃດ, ດັ່ີງນ້ັນົ ສງັ ຄົມ ເຄີ່ືອຂ່າຍປະເພດນີົ້ ກໍມີບົດບາດທີ່ເຂົ້າມາຊວ່ ຍຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຄົນກ່ມນົ້ີໄດ້ ເພາະບາງຄົນເປັນ ຄົນເວາົ້ ບີ່ໍເກີ່ັງ ສ່ືີສານດ້ວຍພາສາເວົາ້ ບ່ໍີເຂ້ົາໃຈ ແຕ່ໃນໂລກຂອງໄຊເບີແລວ້ ເຂົາອາດເປນັ ຄນົ ທີ່ຂຽນຮູ້ເລືີ່ອງ ເລົາີ່ ເລ່ອືີ ງ ດວ້ ຍພາສາຂຽນໄດ້ດີ ກເໍ່ີ ຮັດໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຖືກຍອມຮັບ ແລະ ສະແຫວງຫາການເຂາົ້ ມາຢູ່ໃນໂລກແບບນົ້ີຫຼາຍກວ່າ ການຢ່ໃູ ນໂລກແຫ່ງຄວາມເປນັ ຈງິ . ຄ. ຄວາມພາກພູມໃຈ (Sense of efficacy) ເມີື່ອສິີ່ງທີ່ຂຽນເກີດຜົນກະທບົ ທີ່ດີຂ້ົນ ແນນ່ ອນວ່າເຮົາເອງກໍຄງົ ຈະຮສູ້ ກດີບີ່ໍນອ້ ຍ ຫາກສ່ິີງທ່ີເຮາົ ຄິດ ຂົ້ນມາ ຖືກນໍາໄປໃຊ້ສ້າງປະໂຫຍດ ທັງໃນລະດບັ ກ່ມນອ້ ຍໆ ຫືຼ ໃນລະດັບອົງກອນ. ສໍາລັບຫາຼ ຍໆຄນົ ມັກຈະຕິດ ໃຈ ແລະ ກັບເຂົ້າມາໃນສັງຄົມເຄ່ີືອຂ່າຍນີົ້ອີກ ກເີ່ໍ ພາະຄວາມຄິດເຫນັ ຫຼື ຂ້ົໍສະເໜີແນະຈາກທ່ານເອງໄດຮ້ ັບການ ຍອມຮັບເກດີ ເປັນຄວາມຮູ້ຂົ້ນ ແລະ ສາມາດນາໍ ໄປໃຊ້ແກ້ບັນຫາໄດ້ແທ້ ເຊີິ່ງສິີ່ງນີົ້ ກກ່ໍີ າຍເປັນແຮງບັນດານໃຈໃຫ້ ກັບຕວົ ຂອງທ່ານເອງໃນການເປນັ ຜູ້ສະເໜີແນະ (Contribute) ຄວາມຮູ້ໃຫ້ກບັ ໝເູ່ ພີື່ອນ ໃນສງັ ຄມົ ເຄື່ີອຂ່າຍຕໄໍ່ີ ປ. ງ.ການມີອາລມົ ຫ ຄວາມຮູ້ສຶກຮ່ວມກນັ (Sense of Community) ການສະແດງພະລັງທາງການເມືອງ ເພອ່ີື ປະໂຫຍດໃນທາງສາທາລະນະ ເຊິີ່ງແຮງຈູງໃຈທາງດ້ານນີ້ົ ຖື ໄດ້ວາ່ ເປັນແຮງຈງູ ໃຈທີ່ມອີ ິດທພິ ນົ ຢ່າງສູງ ເພາະການໃຊ້ອາລົມໃນການນໍາພາໃຫ້ຄົນມາທັງໝົດ ກໍຈະມີແຮງກະຕ້ນ ຈາກພາຍໃນຂອ້ ນຂ້າງສູງ. ຕວົ ຢ່າງທ່ີພົບເຫນັ ເຊັີ່ນ: ການຂຽນກະທູ້ ຫືຼ ບດົ ຄວາມບາງຢາ່ ງແລ້ວໄປມີຜົນກະທົບ ຕ່ີໍຄວາມຄດິ ຂອງຄົນບາງກ່ມ ກໍອາດເກີດຄວາມຄິດເຫັນຕາ່ ງໆ ຈາກຄົນໜ່ີງຄົນເປັນສອງຄນົ , ເປັນສາມເປັນສີ່ຄົນ ຈນົ ໃນທສີ່ ດກໍເປນັ ຫາຼ ຍຮອ້ ຍຫາຼ ຍພັນຄນົ . ດ່ີງັ ນ້ັົນ, ສະຫຼຸບແລ້ວຈາກແຮງຈູງໃຈທັງ 4 ດ້ານ ຈ່ງີ ພໍສະຫຼຸບໄດ້ວ່າ ຄົນທີ່ຈະເຂົ້າມາມີສ່ວນຮ່ວມໃນ ສງັ ຄົມເຄີື່ອຂ່າຍນົັ້ນ ເຫດຜນົ ສວ່ ນໃຫຍ່ກໍມາຈາກແຮງຈູງໃຈ ຈາກພາຍໃນຈິດໃຈຂອງຜູ້ໃຊ້ເປັນຫກັຼ ບໍີ່ວາ່ ຈະເປັນ ຄວາມຕ້ອງການການຍອມຮບັ ຄວາມພູມໃຈ ຄວາມຄາດຫວັງຕ່າງໆ ຫືຼ ການໃຊ້ອາລມົ ຮ່ວມກນັ . ດີັ່ງນນ້ົັ , ການ ຈະເຮດັ ໃຫ້ສງັ ຄມົ ເຄື່ີອຂ່າຍນັົ້ນ ສາມມາດຢູ່ໄດ້ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່ໄດ້ດົນໆ ຄົນໃນສັງຄົມກໍຄວນຈະຮູ້ຈັກພືົ້ນຖານ ຂອງການໃຫ້ ແລະ ຮັບ (Give & Take), ການແບງ່ ປນັ (Sharing & Contribution) ເຊີິງ່ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ສງັ ຄົມ 147

ເປນັ ສງັ ຄົມເຄ່ືີອຂ່າຍທີ່ກໍີ່ປະໂຫຍດໃຫ້ກັບຄົນທ່ີເຂົາ້ ມາໃຊ້ຢ່າງແທຈ້ ງິ . 13. ການປອ້ ງກັນຕວົ ເອງເມອໃຊ້ໄອຊທີ ີ (Protection when using ICT) ຮບູ ພາບ 7.12: Hacker ໃນປະຈບັນ Social Media ຖໄື ດ້ວ່າເປັນເຄ່ີືອຂາ່ ຍສງັ ຄົມອອນໄລນ໌ທ່ີເຊ່ືີອມໂຢງຄົນຫາຼ ຍຄົນເຂົາ້ ໄວ້ນໍາກັນ ຜ່ານອິນເຕຣີ ໌ເນດັ ມີອິດທພິ ົນຕກ່ີໍ ານດໍາເນີນລົງຊີວດິ ຂອງຄົນເກອື ບທກໆດ້ານ ທກຄົນໃນສັງຄມົ ປະຈບນັ ລ້ວນແລ້ວ ແຕ່ເປັນສ່ວນໜ່ີງຂອງ Social Media ທັງໝົດ. ຊ່ີງ Social Media ມີທັງຂໍົ້ດີ ແລະ ຂໍ້ົເສຍ ມີທັງເພ່ີືອນທີ່ເຈົ້າຮູ້ ຈກັ ແລະ ຄົນທີເຈົ້າບີໍ່ຮູ້ຈັກເລີຍແຕ່ຕິດຕາມເຮົາ ຊີ່ງການທີ່ຜູ້ໃຊ້ເຜີຍແຜ່ຂົໍ້ມູນສ່ວນຕົວອອກໄປ ແລະທກຄົນ ສາມາດເຂົ້າເຖິງຂ້ົໍມູນຂອງໃຜກໍໄດ້ ຂ້ົໍມູນຂອງເຮົາທ່ີແຊຣອອກໄປກໍສ່ຽງທີ່ຈະໂດນແອບອາ້ ງ ຫືຼ ລັກຄວາມເປນັ ຕົວ ຕົນເທງິ ໂລກອອນໄລນ໌ ແລະອາດເປັນອນັ ຕະລາຍຕ່ໍີຕວົ ເຮາົ ຫາຼ ຍກວ່າທີ່ເຮົາຄິດ. ສະນົັ້ນ ເຮາົ ຕ້ອງເບີ່ິງແຍງຕົວເອງ ປອ້ ງກັນບ່ີໍໃຫ້ເຮາົ ເກດີ ໄພອັນຕະລາຍຕີໍ່ຕົນເອງດ່ງັີ ນ້ີົ: ກ. ຂ້ົຄວນຣະວງັ ໃນການໃຊ້ Social M edia - ບໍີ່ຄວນຕັ້ົງໂປຣໄຟລ໌ເປັນສາທາລະນະ ການຕັ້ົງໂປຣໄຟລ໌ເປນັ ສາທາລະນະກໍປຽບເໝືອນການສ້າງບ້ານ ໂດຍທ່ີບໍີ່ມີປະຕູຮົ້ວ ໃຫ້ໃຜກໍບ່ີໍຮູ້ສາມາດເຂາ້ົ ເຖງິ ຂໍ້ົມູນເຮົາໄດ້ໝົດ ດ່ີງັ ນົັ້ນ ເຮົາຄວນຕງ້ັົ ຄ່າໃຫ້ເພີ່ືອນເທົີ່າ ນັົ້ນທີ່ເຫັນກິດຈະກໍາຂອງເຮົາ ແລະ ຫີຼກລ້ຽງການຕ້ັົງຄາ່ ສ່ີິງທ່ີເຮົາເຮັດໃຫ້ເປນັ ສາທາລະນະ ຫຼື ຄນົ ທ່ົີວໄປ ເຫນັ ໄດ້. - ບໍີ່ໃຫ້ຂໍ້ົມູນສ່ວນຕົວຫຼາຍເກີນໄປ ບໍ່ີວ່າຈະເປັນວັນເດືອນປີເກີດ ເບີໂທລະສັບ ທີ່ຢູ່ ບັດປະຈໍາຕົວ ປະຊາຊົນ ຫຼື ບັນຊີທະນາຄານ ລົງໃນໂຊຊຽນເນັດເວີກ ບໍີ່ວ່າຈະຢູ່ໃນຮູບແບບຂ້ໍົຄວາມ ຫຼື ຮູບພາບ ຄວນຄດິ ໃຫ້ຄອບກອ່ ນໂພດຂ້ົໍມນູ ຕ່າງໆ ເຮົາຄວນລະມັດລະວັງຂໍ້ົມນູ ເຫຼ່ີົານີົ້ໃຫ້ຫຼາຍທ່ີສດ ເພາະຖ້າຖືກ ນໍາໄປໃຊ້ໃນທາງທ່ີບໍ່ີດກີ ໍອາດຈະເປັນອນັ ຕະລາຍ ຫຼື ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍຕ່ີໍເຮົາໄດ້. - ບ່ີໍຮັບແອດໃຜງາ່ ຍໆ ຄັດກອງຄນົ ທ່ີຂໍເປນັ ເພີອ່ື ນ ເຮາົ ຄວນສກສາດີໆ ຕ້ອງເຊກັ ໃຫ້ດີກອ່ ນ ວ່າຄົນນັົ້ນເປັນ ໃຜ ເປັນເພີື່ອນຂອງເພືີ່ອນແທ້ ຫຼື ບີໍ່ ແລະ ແອັດເຮົາເປັນເພ່ີືອນເພີື່ອຈດປະສງົ ໃດ ຖ້າບ່ໍີເປນັ ເພືີ່ອນຂອງ ເພືີ່ອນເຮົາແທ້ ເຮົາກໍບີ່ໍຂໍຮັບເປັນເພື່ີອນດີກວ່າເພາະວາ່ ເຂົາອາດມີຈດປະສົງອືີ່ນໃນການທ່ີເຂົ້າມາເປັນ ເພີື່ອນກັບເຮົາ. 148

- ການເຊັກອນິ ໃນສະຖານທີ່ຕາ່ ງໆ ເປນັ ການບອກວາ່ ຕອນນ້ີົເຈ້ົາຢູ່ທີ່ໃດ ບາງເທອື່ີ ເຮົາໂພດຮບູ ຂອງເຮົາວ່າ ໄປທ່ຽວຢູ່ຈະກັບບາ້ ນມ້ືົນົັນ້ ມືົ້ນ້ີົຖາ້ ເປັນການແຊຣກ໌ ນັ ລະຫວາ່ ງເພືີ່ອນກໍບ່ໍີເປັນຫຍັງ ແຕ່ວາ່ ຖ້າຄນົ ອ່ືີນທີ່ບໍີ່ ໄດ້ເປັນເພອ່ືີ ນເຮົາແທ້ ໆ ກໍອາດຈະເຂາົ້ ມາປະສງົ ຮ້າຍໄດ້ໃນຊ່ວງທີ່ເຮົາບໍ່ີຢູ່ບ້ານ. - ໃຊ້ຄວາມລະມັດລະວັງໃນການຄລິກລິງກ໌ຕ່າງໆ ທ່ີມາກັບການແຊຣ໌ ຫຼື ຂໍົ້ຄວາມ ຫຼີກລ້ຽງລງິ ກ໌ແປກ ປອມ ຫືຼ ມາຈາກຄນົ ທີ່ບໍ່ີຮູ້ຈັກ ຊງີ່ ໂລກອອນໄລນດ໌ ຽວນີົ້ບີໍ່ຄ່ອຍມີການກັີ່ນຕອງຂ່າວສານທ່ີດເີ ພາະອາດ ຈະໄປເຈີລົິ້ງກ໌ຂ່າວປອມ ຫຼື ອາດເປັນລິງກ໌ທ່ີນໍາໄປສູ່ໄວຣັດ ຫືຼ ຊ່ອງທາງລັກຂ້ໍົມູນຂອງພວກແຮກເກີຣ໌ ໄດ້. - ບໍີ່ໃຫ້ຂົ້ໍມູນຂອງຫດັ ຜ່ານກັບຄົນອື່ີນ ຫຼາຍຄນົ ຢາກຈະແຊຣ໌ວາ່ ໝາຂອງເຮົາຊືີ່ວາ່ ຫຍັງ ເຮາົ ມັກກລີ າປະເພດ ໃດ ແຕ່ຢ່າລືມວາ່ ສີງ່ິ ເຫຼ່າີົ ນີົ້ຈະເປນັ ຄໍາຖາມເມອ່ີື ເຮົາລືມລະຫດັ ຜາ່ ນ ເຂາົ້ ອີເມລຕາ່ ງໆ ຊີ່ງຖ້າມີຜູ້ບ່ໍີປະສງົ ດີ ທ່ານກໍຈະຮູ້ໝົດເລີຍວ່າເຮົາມກັ ຫຍັງມີສັດລ້ຽງຕວົ ໃດ ມັກກີລາງານອາດິເຣກຫຍັງ ເພາະຜູ້ບໍີ່ຫວັງດີ ສາມາດເອົາໄປໃຊ້ເພື່ີອທີ່ຈະໄດເ້ ອາົ ລະຫັດຜາ່ ນມາໄດ້. - ບໍີ່ໂພດຕຮ໌ ູບທີ່ບໍີ່ເໝາະສມົ ຢ່າງການໂພດຕ໌ຮບູ ຕົວເອງແບບສນນໆ ເຊັ່ີນ ໂພດຕ໌ຮູບຕົວເອງເມົາແອ໋ ຫຼື ໂພດຕ໌ຮູບຕົວເອງກໍາລງັ ຖືປືນ ເພາະສີິ່ງເຫລ້ົານີົ້ອາດເປັນຜົນກະທົບກັບພາບລັກສນ໌ຂອງຕົວເອງ ມີຜົນ ກະທົບຕໍີ່ຫນ້າທີ່ການງານ ເມີ່ືອບອເຖິງເວລາທ່ີເຮົາຄດິ ໄດ້ວ່າບ່ໍີສົມຄວນທີ່ຈະໂພດຕ໌ ແມ່ນເຮົາຈະລົບ ອອກໄປແລ້ວ ແຕ່ພາບກໍໄດ້ສງີົ່ ຕໍີ່ແລະແຊຣ໌ໍອົກໄປແລວ້ ເຮົາກໍບໍີ່ສາມາດຄວບຄມໄດ້ແລວ້ - ບ່ໍີເວ້ົາຂວັນຄົນອ່ີືນ ຫືຼ ເຈົ້ານາຍອອກສື່ີ ກເໍ ປັນທີ່ເຂົ້າໃຈວ່າຫຼາຍຄົນທີ່ເຮັດວຽກອາດມີການອັດອ້ັົນຕັນໃຈ ຢາກຈະລະບາຍອອກມາ ແຕ່ວ່າໂຊຊຽນເນັດເວິກ ບີ່ໍແມ່ນບ່ອນລະບາຍອອກມາ ເພາະວ່າມີຄົນອ່ານ ຂຄົ້ໍ ວາມຂອງເຈົ້າຈໍານວນຫຼາຍ ເຖິງເຈົ້ານາຍຂອງເຈົ້າຈະບ່ີໍໄດ້ອ່ານເອງ ແຕ່ຄນົ ອື່ນີ ອ່ານແລວ້ ເຂາົ ກໍໄປເວ້ົາ ກນັ ມ້ືົໜ່ີງກໍຈະເຖິງຫູເຈ້ົານາຍຈນົ ໄດ້ ແລະອາດຈະສງົີ່ ຜນົ ເຖງິ ຫນາ້ ທີ່ການງານຂອງເຈົາ້ ແນນ່ ອນ. - ຄິດໃຫ້ດກີ ່ອນຮັບຂ້ໍົສະເໜີ ຫາກມຄີ ົນມາບອກວ່າເຈ້ົາໄດຮ້ ັບລາງວນັ ຫືຼ ຖກື ເລກລາງວັນທ່ີໜ່ີງ ເຈ້ົາຄວນ ຄດິ ໃຫ້ດີກ່ອນວ່າຈະຮັບຂໍົ້ສະເໜີນັ້ົນ ຫືຼ ບໍ່ີເພາະສ່ວນໃຫຍ່ແລ້ວມັກຈະມີສ່ີິງແອບແຝງຢູ່ ເຊ່ນີັ : ຖ້າເຈົ້າ ຮບັ ຂົໍ້ສະເໜີນນ້ັົ ເຈາ້ົ ຕ້ອງຈາ່ ຍເງິນມາກ່ອນ ເປນັ ຈໍານວນເທາ່ີົ ນົັ້ນເທາີ່ົ ນ້ົີ ແລະ ສດທາ້ ຍແລ້ວເຈົາ້ ກໍບ່ີໍໄດ້ຖືກ ລາງວັນທ່ີໜ່ີງຢາ່ ງທ່ີເຂົາສະເໜີມາ ແຕ່ເປັນການມາຫອຼ ກໃຫ້ເຮາົ ຈ່າຍເງິນໃຫ້ແທນ. - ເປດີ ໃຊ້ງານ Do Not Track ເພື່ີອປ້ອງກັນການຕິດຕາມ ແລະ ການເກັບຂໍ້ົມູນຂອງຜູ້ໃຫ້ບໍລິການ ເຊິ່ີງ ອາດທັງຫມດົ ໄປເຖງິ ຜູ້ບ່ໍີຫວງັ ດີທ່ີລກັ ລອບເຂົາ້ ມາລັກຂ້ໍົມູນດ້ວຍ. - ໃຊ້ວິຈານນະຍານຢ່າງສູງໃນການຮັບຂາ່ ວສານ ແລະຢ່າປກັ ໃຈເຊີື່ອຂ້ໍົມູນທ່ີເຜີຍແຜ່ເຂ້ົາມາໃນທັນທີ ທັງ ຫມດົ ທງັ ການກ່າວອ້າງເຖິງແຫ່ີຼງທີ່ມາຂອງຂົໍ້ມູນນັ້ົນໆ ເພາະອາດມີການສວມຮອຍ ຫຼື ກ່າວອ້າງຈາກຜູ້ບ່ີໍ ຫວັງດີເພ່ອືີ ສ້າງຂາ່ ວ ຫືຼ ສາ້ ງຄວາມເສອ່ີື ມເສຍຕີໍ່ແຫ່ີຼງທີ່ມານັ້ນົ ໄດ້. - ບ່ີໍໂພດຕ໌ເລ່ືີອງດຣາມ່າຕາ່ ງໆ ເປນັ ເລອືີ່ ງກ່ຽວກັບຊວີ ດິ ສ່ວນຕວົ ເຊີນ່ັ : ວ່າແຟນນອກໃຈ ຜດິ ກັບເພີ່ືອນ ບ່ໍີ ພໍໃຈເພ່ີອື ນຮ່ວມງານ ຕ່າງໆ ການໂພດຕສ໌ ີງ່ິ ເຫລົາ້ ນີ້ົບີໍ່ໄດເ້ ຮັດໃຫ້ເລືອ່ີ ງພວກນີ້ົດີຂ້ົນ ການພາດພງິ ເຖິງບກ ຄນົ ທ່ີສາມ ຖ້າເຂາົ ມາໄດຍ້ ິນສ່ງີິ ເຫລາ້ົ ນີ້ົເລືີ່ອງມັນກໍຈະບານປາຍອອກໄປອີກ ເຮັດໃຫ້ມີບນັ ຫາກັນ ແລະ ຄນົ ອີນື່ ອາດຈະເວົາ້ ວ່າເຮາົ ບ່ີໍດດີ ວ້ ຍ. - ເບິ່ງີ ແຍງ ແລະຄວບຄມການໃຊ້ງານຂອງບດຫຼານຢ່າງໃກ້ຊິດ ສອນໃຫ້ເດັກຮູ້ຈັກວິເຄາະຂ້ໍົມນູ ແລະ ຮູ້ ຈກັ ຫິົຼ້ນຢາ່ ງຖືກວທິ ີ ເພາະຄວາມຮູ້ໃນໂຊຊຽວເນັດເວີກກໍມີຢູ່ຫລວງຫາຼ ຍ ນອກຈາກຈະໃຊ້ຄວບຄມການ ເຂົ້າເຖິງເວັບໄຊຕ໌ທີ່ມີເນືົ້ອຫາບໍີ່ເໝາະສົມໄດ້ແລ້ວ. ຄວນກໍານົດຊ່ວງເວລາໃນການໃຊ້ຄອມພິວເຕີ, ໂທລະສບັ ມຖື ື ແລະ ປ້ອງກັນການໃຊ້ໂປຣແກຣມ ຫຼື ຫລົິນ້ ເກມທີ່ບ່ໍີເໝາະສມົ ຫຼື ບໍີ່ໄດ້ຮັບອະນຍາດໄດ້ ອີກດ້ວຍ. - ຢກນ້ົີເປນັ ສັງຄົມເສຣີ ມີອິດສະຫຼະທາງຄວາມຄິດເຫນັ ເຖິງວ່າທກຄົນຈະມີສິດໃນການສະແດງຄວາມ ຄດິ ເຫັນ ແຕ່ທກຄໍາເວ້ົາ ແລະການກະທໍາທ່ີບໍີ່ເໝາະສົມກໍສາມາດເປັນເຫດໃນການຟອ້ ງຮ້ອງໄດ້ ແລະ ສານກໍອາດຈະຮັບຟັງຄໍາຮ້ອງດວ້ ຍ ທັງຫມດົ ເຖິງມີກົດໝາຍໃນການໃຊ້ ICT. ສດທ້າຍນ້ີົສໍາຄນັ ທ່ີສດ 149

ກອ່ ນທີ່ຈະໂພດຕ໌ຫຍງັ ເຈົ້າຄວນຄິດໃຫ້ຮອບຄອບເສຍກ່ອນ ເພາະຢາ່ ລືມວາ່ ຂໍົ້ມູນເຫຼ່ີົານົີ້ຈະເຜຍີ ແຜ່ໃຫ້ ທກຄນົ ສາມາດເຂົ້າເຖິງໄດ້ງາ່ ຍ ໂດຍສະເພາະຢາ່ ງຢ່ິີງການໂພດຕ໌ຂໍົ້ມູນທີ່ສ່ມສ່ຽງກອໍ າດຈະສົີ່ງຜນົ ຮ້າຍຕໍ່ີ ຕົວເຮາົ ເອງ. 14.ການປອ້ ງກນັ ຂມ້ົ ູນ (Data security) ຮບູ ພາບ 7.13: ການປ້ອງກນັ ຂມ້ົໍ ນູ - ເກັບຖືຮັກສາອປະກອນໃນບ່ອນທປີ່ ອດໄພ ແລະບ່ໍີເປີດເຜີຍແຜ່ຂ້ົໍມູນຂອງສະຖານທ່ີເກັບ ໂດຍເກບັ ໄວ້ ໃນທີ່ທີ່ເຈົາ້ ຈະສາມາດສງັ ເກດເຫັນໄດ້ ຖ້າມີການພະຍາຍາມເຂາ້ົ ເຖງິ ອປະກອນດງີ່ັ ກລາ່ ວ ເຊີນັ່ : ໃນຕູ້ທີ່ມີ ກະແຈລັອກ. - ເຂົ້າລະຫັດຮາດໄດຣຟ໌ຂອງຄອມພິວເຕີໂດຍໃຊ້ລະຫັດຜ່ານທີ່ຄາດເດົາໄດ້ຍາກ ເພື່ີອໃນກໍລະນີທີ່ ອປະກອນຖືກລກັ ຈະເຮດັ ໃຫ້ບ່ີໍສາມາດອາ່ ນຂ້ົໍມູນໄດ້ ຖ້າບມ່ໍີ ລີ ະຫດັ ຜ່ານຂອງເຮາົ . - ຕິດຕັົ້ງລະບົບປະຕິບັດການທີ່ເນັ້ົນຄວາມເປັນສ່ວນຕົວ ແລະການຮັກສາຄວາມອອດໄພ, ໃຊ້ລະບົບ ປະຕິບັດການເປີດໃນການໃຊ້ງານປະຈໍາວັນ ແຕ່ຖ້າຕ້ອງການເກບັ ແກ້ໄຂ ຫືຼ ສ່ີົງອີເມລ ຫຼື ຂໍ້ົຄວາມທ່ີ ເປັນຄວາມລັບຈາກອປະກອນທີ່ມີຄວາມປອດໄພຈະເຮດັ ວຽກໄດ້ດີ ແລະ ຈະເຮັດໃຫ້ການຕ້ົັງຄ່າເລົ້ີມ ຕນົ້ ການຖືຮັກສາຄວາມອອດໄພຢ່ໃູ ນລະດບັ ທີ່ສູງ - ບ່ໍີເຊີ່ືອມຕ່ີໍອປະກອນເຂາົ້ ກັບເຄີ່ືອຂາ່ ຍອນິ ເທີຣ໌ເນັດ ວທິ ີທ່ີດທີ ່ີສດໃນການປກົ ປອ້ ງຕວົ ເຈາົ້ ເອງຈາກການ ໂຈມຕີທາງອິນເທີຣເ໌ ນັດ ຫືຼ ການສອດແນມອອນໄລນ໌ຄບື ໍີ່ເຊືອ່ີ ມຕີໍ່ກັບອິນເທີຣ໌ເນັດ, ສາມາດກວດສອບ ວ່າອປະກອນທີ່ປອດໄພບ່ໍີໄດ້ເຊອີ່ື ມຕກ່ີໍ ັບເຄ່ີືອຂາ່ ຍ ຫືຼ Wi fi ເລຍີ ເຊີັນ່ : ແຜນ່ DVD, USB ເປັນຕົນ້ . - ຢາ່ ເຂົ້າສູ່ລະບົບໃນບັນຊີທີ່ໃຊ້ງານເປັນປະຈໍາ ຖາ້ ເຈາົ້ ໃຊ້ອປະກອນທີບ່ ໍີ່ປອດໄພໃນການເຊືອີ່ ມຕອີໍ່ ິນເທີຣ໌ ເນດັ ໃຫ້ສ້າງບັນຊີສາໍ ລບັ ເວ໊ບ ຫຼື ອີເມລທີ່ເຈາ້ົ ໃຊ້ສ່ີືສານຈາກອປະກອນດີ່ັງກາ່ ວ ໃຫ້ແຢກຕ່າງຫາກ ແລະ ໃຫ້ສກສາເບິີ່ງທີ່ຄູ່ມືການໃຊ້ງານສໍາລັບລະບົບປະຕິບັດການທີ່ໃຊ້ Linux, mac OS, Windows ເພື່ີອ ເກັບຖຮື ັກສາທີ່ຢູ່ IP ໄວ້ເປນັ ຄວາມລບັ ຈາກບລໍ ກິ ານເຫຼົີ່ານ້ີົ ຫາກໃຜກໍຕາມເລືອກທີ່ຈະໂຈມຕີຂ້ໍົມນູ ສວ່ ນ ຕົວຂອງເຈົ້າແບບເຈາະຈີົງ່ ໂດຍໃຊ້ມໍລແວຣ໌ ຫຼື ຕອ້ ງການຂັດຂວາງການຕດິ ຕສີໍ່ ີ່ືສານຂອງເຈົາ້ ບນັ ຊແີ ຢກ ຕາ່ ງຫາກທີ່ສ້າງໄວ້ຈະສາມາດເປັນຕົວກາງໃນການສະກັດກ້ົັນການເຊືີ່ອມຕີ່ໍຂໍົ້ມນູ ສ່ວນຕົວຂອງເຈົ້າກັບ ອປະກອນເຄີ່ອື ງນີ້ົ. 150

ຄາຖາມຄົນ້ ຄວາ້ ທາ້ ຍບດົ 1. ການໃຊ້ ICT ໃນຊີວິດປະຈາໍ ວນັ ໃນປດັ ຈບັນ (ICT in Everyday Life) ມີທາ່ ອຽ່ ງເປນັ ແນວໃດ ? 2. ຄນປະໂຫຍດ ແລະ ໂທດຂອງການໃຊ້ ICT ມີແນວໃດແດ່ ? 3. ນັກສກສາຮູ້ຈກັ ບໍລິການຕ່າງໆໃນອນິ ເຕເີ ນັດທີ່ໃຊ້ໃນຊີວດິ ປະຈາໍ ວັນມີຫຍງັ ແດ່? 4. ການເຮດັ ວຽກທາງໄກໝາຍເຖງິ ຫຍງັ ? 5. ຈົີ່ງບອກຄວາມໝາຍຂອງ E-learning ? 6. ເພີ່ນິ ນໍາໃຊ້ E-Learning ເຂົ້າໃນການຈັດການຮຽນ - ການສອນແນວໃດ? 7. ອງົ ປະກອບສໍາຄນັ ຂອງ E-Learning ມີຫຍງັ ແດ່ ? 8. ການຮັບ ແລະ ສົີ່ງອີເມວມີຂ້ັົນຕອນແນວໃດ ? 9. ສັງຄມົ ອອນໄລນ໌ (Social Media) ໝາຍເຖງິ ຫຍງັ ແລະ ໃນປດັ ຈບນັ ຄນົ ທວ່ີົ ໂລກຍິຍົມໃຊ້ຫຍງັ ຫາຼ ຍ ທີ່ສດໃນ Social Media ? 10. ພວກນ້ອງມວີ ິທີການປອ້ ງກນັ ຕົວເອງເມອື ໃຊ້ໄອຊີທີແນວໃດ ? 11. ພວກນອ້ ງມວີ ທິ ີການຮກັ ສາ ແລະ ປອ້ ງກັນຂ້ໍົມນູ ແນວໃດ ? 151

ບດົ ທີ 11 ກົດໝາຍ ICT ຈດຸ ປະສງົ : ເມື່ອຮຽນຈົບບົດນ້ແີ ລວຸ້ ນັກສກສາມາດ: (ເວລາ 4 ຊ່ວືົ ໂມງ) - ຮູຸ້ ແລະ ເຂີາ້ົ ໃຈບັນດາໝວດ, ບດົ ບັນຍດັ ແລະ ມາດຕາຕ່າງໆກຽ່ ວກບັ ກົດໝາຍ ICT - ເຂາ້ົີ ໃຈກ່ຽວກັບຂໍີ້ຫ້າມ - ຂີອໍ້ ະນຍາດໃນການນໍາໃຊຸ້ ICT ໃນການດໍາເນນທລະກາໍ ຕາ່ ງໆ - ເຜຍແຜລ່ ະບຽບກດົ ໝາຍ ICT ໃຫ້ແຸ ກ່ຄນົ ອ່ືນໄດຸ້ 1. ກົດຫມາຍວາ່ ດວ້ ຍ ການປົກປ້ອງຂ້ໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ໝວດທີ 1 ບົດບນັ ຍດັ ທ່ົວໄປ  ມາດຕາ 1 ຈດຸ ປະສງົ ກົດໝາຍສະບັບນີ້ ກໍານົດ ຫັກການ, ລະບຽບການ ແລະ ມາດຕະການ ກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງ, ການຕິດ ຕາມກວດກາການຈັດຕ້ັີງ ແລະ ການເຄອ່ື ນໄຫວວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂີໍ້ມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ເພອ່ື ເຮດັ ໃຫ້ກຸ ານເກບັ ກໍາ , ການເຂົີາ້ ເຖິງ, ການນາໍ ໃຊຸ້ ແລະ ການເປດເຜຍຂໍ້ມີ ູນນັີ້ນ ມຄວາມປອດໄພ ແລະ ຖກຕ້ອງ ແນໃສ່ປກົ ປຸອ້ ງສດິ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ, ສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທໍາຂອງບກຄົນ, ນິຕບິ ກຄົນ ຫ ການຈັດຕີ້ັງ, ປະກອບ ສວ່ ນເຂີ້ົາໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄມົ ຂອງຊາດ, ຮບັ ປະກັນໃຫປຸ້ ະເທດຊາດມຄວາມໝນັ້ີ ຄງົ , ສັງຄມົ ມ ຄວາມສະຫງົບ ແລະ ເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍ.  ມາດຕາ 2 ການປກົ ປອ້ ງຂມໍ້ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ ຂ້ໍີມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ແມ່ນ ຂ້ີໍຄວາມທື່ເປັນຕົວເລກ , ຕົວອັກສອນ, ຮູບພາບເໜັງຕງ, ຮບູ ພາບບື່ໍເໜັງຕງ, ສຽງ, ວດໂອ ແລະ ອ່ືນໆ ທ່ືເກັບຮກັ ສາໄວຸ້ໃນຮູບແບບເອເລັກໂຕຣນິກ. ການປົກປຸ້ອງຂ້ີໍມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ແມ່ນ ການນໍາໃຊຸ້ວິທການ ແລະ ມາດຕະການ ເພ່ືອປຸ້ອງກນັ ຂ້ີໍມູນທື່ ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ເກບັ ຮັກສາໄວຸ້ໃນຮູບແບບເອເລັກ ໂຕຣນກິ ບ່ືໃໍ ຫມຸ້ ການເຂົ້າີ ເຖິງ, ນາໍ ໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ດດັ ແປງ, ສ່ົືງ, ໂອນ ຫ ທາໍ ລາຍໂດຍບ່ໄໍື ດ້ຮຸ ັບອະນຍາດ.  ມາດຕາ 3 ການອະທິບາຍຄາສບັ ຄາໍ ສບັ ທືນ່ ໍາໃຊຸ້ໃນກົດໝາຍສະບບັ ນີ້ ມຄວາມໝາຍ ດງື່ັ ນີ້: 1. ຂໍີມ້ ນູ ໝາຍເຖງິ ຕົວເລກ, ຕວົ ອັກສອນ ຫ ສນັ ຍາລກັ ອນ່ື ທືສ່ າມາດນາໍ ມາປະມວນຜນົ ດ້ວຍຄອມພວິ ເຕ 2. ເອເລັກໂຕຣນກິ ໝາຍເຖິງ ສື່ິງທ່ືພົວພັນກັບເຕັກໂນໂລຊທ່ືນໍາໃຊຸ້ ກະແສໄຟຟ້າຸ , ດິຈຕອນ, ລະບບົ ແມ່ ເຫັກ, ລະບບົ ບືໍມ່ ສາຍ, ແສງໄຍແກວຸ້ , ແມເ່ ຫກັ ໄຟຟຸ້າ ຫ ສ່ິງື ທຄ່ື ້າຍກນັ ; 3. ຖານຂ້ີໍມນູ ໝາຍເຖິງ ບອ່ ນເກັບຮັກສາຂີ້ໍມູນ ໃນຮູບແບບເອເລັກໂຕຣນກິ ໄວຸ້ຢາ່ ງເປັນລະບົບທື່ສາມາດ ຄ້ມຸ ຄອງ, ປບັ ປງ ແລະ ນາໍ ໃຊ້ໄຸ ດຸ້; 4. ລະບົບຂ້ໍີມນູ ໝາຍເຖິງ ການລວບລວມຮາດແວ, ຊອບແວ ແລະ ຖານຂ້ີໍມູນ ທ່ືໄດຸ້ຖກສ້າງຂີ້ນ ເພ່ືອສະ ໜອງໃຫຸ້ແກ່ວຽກງານ ການສາ້ ງ, ສງົື່ , ຮບັ , ຈດັ ການ, ເກບັ ຮັກສາ ແລະ ແລກປ່ຽນຂ້ີໍມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ . 5. ຮາດແວ (Hardware) ໝາຍເຖິງ ພາກສ່ວນ ຫ ອົງປະກອບຂອງຄອມພິວເຕ ແລະ ອປະກອນເອເລັກ ໂຕຣນກິ ອືນ່ ເປັນຕ້ົນີ ໜວ່ ຍຄວາມຈາໍ , ໜ້າຈໍ, ແປ້ນຸ ພມິ , ເຄືອ່ ງພິມ, ໂທລະສບັ , ໂທລະພາບ. 6. ຊອບແວ (Software) ໝາຍເຖິງ ຊດຄາໍ ສ່ືັງ ຫ ໂປຣແກຣມ ທື່ບນັ ຊາຄອມພິວເຕ ຫ ອປະກອນເອເລັກ ໂຕຣນິກອນ່ື ໃຫຸປ້ ະຕບິ ດັ ງານສະເພາະໃດໜ່ືງ 152

7. ລະບບົ ຄອມພິວເຕ ໝາຍເຖງິ ອປະກອນເອເລັກໂຕຣນກິ ຫ ຊດອປະກອນຂອງຄອມພິວເຕ ທເື່ ຊ່ືອມຕ່ືໍ ລະບົບການປະຕິບດັ ການເຂາ້ີົ ດວ້ ຍກັນ ໂດຍມການກໍານດົ ຄໍາສື່ັງ , ຊດຄາໍ ສືັງ່ ຫ ສ່ືິງອນື່ ໆ ເພ່ືອໃຫອຸ້ ປະກອນເອເລັກ ໂຕຣນິກ ຫ ຊດອປະກອນຂອງຄອມພວິ ເຕ ເຮັດໜ້າທື່ປະມວນຜນົ ຂໍມີ້ ູນແບບອັດຕະໂນມດັ ໃນຄອມພິວເຕໜື່ງ ໜວ່ ຍ ແລະ ຫາຍໜ່ວຍທເື່ ຊອ່ື ມຕື່ໍຫາກນັ ຜ່ານ ເຄອຂາ່ ຍຄອມພິວເຕ ແລະ ເຄອຂາ່ ຍອິນເຕເນດັ 8. ໂປຣແກຣມ ໝາຍເຖິງ ລະບົບຄໍາສັງ່ື ຫ ຊດຄໍາສືງ່ັ ທລ່ື ະບບົ ຄອມພິວເຕ ສາມາດປະຕິບັດໄດຸ້ ເພ່ືອ ເຮັດ ໃຫເຸ້ ກດຜນົ ໄດຮຸ້ ັບຕາມທືໄ່ ດຸ້ກໍານດົ ໄວຸ້ 9.ໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍ ໝາຍເຖິງ ໂປຣແກຣມ ທ່ືສາມາດເຮັດໃຫຸ້ລະບົບຂໍ້ີມນ ບາງສ່ວນ ຫ ທັງໝົດ ເຮດັ ວຽກ ບປືໍ່ ົກກະຕິ ຫ ສໍາເນາົ , ປຽ່ ນແປງ, ລບຂໍີ້ມນູ ທ່ືເກັບຮກັ ສາໄວໃຸ້ ນລະບົບຂໍີ້ມູນ ຫ ສົງ່ື ຂີໍ້ມນູ ທືເ່ ກັບຮກັ ສາ ໄວຸ້ໃນອປະກອນຄອມພວິ ເຕໜງ່ື ໄປຫາອປະກອນຄອມພວິ ເຕອນື່ ໂດຍບໍື່ໄດຸ້ຮັບອະນຍາດ 10. ເຈົ້າີ ຂອງຂມີ້ໍ ູນ ໝາຍເຖິງ ບກຄົນ, ນຕິ ິບກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕັີງ້ ທເື່ ປັນເຈົ້າີ ຂອງຂໍີມ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ 11. ຂມໍີ້ ູນທາງລັດຖະການ ໝາຍເຖິງ ຂ້ີໍມູນ ຫ ຂີ້ໍມູນ ຂ່າວສານທື່ກ່ຽວຂ້ອງກັບການເຄື່ອນໄຫວ ຫ ການ ຄມຸ້ ຄອງຂອງການຈດັ ຕັ້ງີ ລັດ 12. ຂມ້ີໍ ູນສວ່ ນບກຄົນ ໝາຍເຖິງ ຂມີໍ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ຂອງບກຄົນ, ນິຕິບກຄນົ ຫ ການຈັດຕ້ງັີ 13. ການຄຸ້ມຄອງຂໍ້ີມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ໝາຍເຖິງ ການບໍລຫິ ານ ແລະ ຈັດການຂີໍ້ມູນ ເຊິ່ືງລວມມ ການ ເກບັ , ສໍາເນົາ, ສງ່ືົ , ຮັບ, ຮັກສາ ແລະ ການທາໍ ລາຍຂມີໍ້ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ 14. ຜ້ຄູຸ ຸ້ມຄອງຂ້ີໍມູນ ໝາຍເຖງິ ບກຄນົ , ນຕິ ິບກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕ້ີັງ ທື່ມໜ້າທ່ືຄຸ້ມຄອງຂ້ໍີມູນເອເລັກໂຕຣ ນິກ ເປັນຕີ້ົນ ກະຊວງ, ສນູ ຂ້ີໍມູນຜ່ານອິນເຕເນັດ, ຜູຸ້ໃຫຸ້ບໍລິການໂທລະຄົມມະນາຄົມ, ຜຸູ້ໃຫຸ້ບໍລິການອິນເຕເນດັ , ທະນາຄານ 15. ການເຂົາ້ີ ລະຫັດຄວາມປອດໄພຂໍ້ີມນ ໝາຍເຖິງ ການເຂີ້າົ ລະຫັດດວ້ ຍການນໍາໃຊຸ້ຕວົ ເລກ, ຕວົ ອກັ ສອນ, ສັນຍາລກັ ຫ ເຄ່ືອງໝາຍອ່ືນ ເພອ່ື ປຸ້ອງກັນບ່ືໍໃຫບຸ້ ກຄົນທ່ືບືໍ່ໄດຮຸ້ ບັ ອະນຍາດເຂີ້ົາເຖງິ ຫ ອາ່ ນຂີໍ້ມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ນັີ້ນໄດຸ້ ່ື 16. ໄວຣັດ ໝາຍເຖງິ ໂປຣແກຣມສະເພາະທື່ສ້າງຂ້ີນ ເຊິ່ງື ສາມາດແຜ່ກະຈາຍ, ສາ້ ງຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ທໍາລາຍລະບບົ ຄອມພິວເຕ, ເຄອຂ່າຍຄອມພວິ ເຕ ແລະ ຂມີ້ໍ ູນຄອມພວິ ເຕ 17. ການບັນທ ກດ້ວຍແມ່ເຫັກ ໝາຍເຖິງ ການບັນທກສັນຍານ ເຊັື່ນ: ສຽງ, ວດໂອ ຫ ຄໍາສ່ືັງລະບົບ ຄອມພິວເຕ ເທງິ ພນ້ີ ຜິວແມ່ເຫກັ ເຊ່ືັນ: ເທັບກະແຊັດ, ແຜ່ນCD ຫ ແຜນ່ ດດິ ທ່ເື ຄອບດ້ວຍສານອອກໄຊ 18. ສູນສະກັດກັີ້ນ ແລະ ແກຸ້ໄຂເຫດສກເສນທາງຄອມພິວເຕ ໝາຍເຖິງ ການຈັດຕັີ້ງໜື່ງຂອງກະຊວງ ໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ ມພາລະບົດບາດສະກັດກີັ້ນ ແລະ ແກຸ້ໄຂເຫດສກເສນທາງ ຄອມພິວເຕ.  ມາດຕາ 4 ນະໂຍບາຍຂອງລັດກ່ຽວກບັ ວຽກງານປົກປ້ອງຂໍມ້ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ ລດັ ໃຫຸ້ຄວາມສໍາຄັນແກ່ວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂ້ໍມີ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ເພືອ່ ຮັບປະກັນການນໍາໃຊຂຸ້ ້ໍີມູນນ້ັີນ ໃຫມຸ້ ຄວາມປອດໄພ ແລະ ຈໍາກັດການນາໍ ເອາົ ຂີ້ມໍ ນູ ຂອງບກຄນົ , ນຕິ ບິ ກຄນົ ຫ ການຈັດຕີງ້ັ ໄປນາໍ ໃຊຸ້ ຫ ເປດ ເຜຍຕໍ່ື ສາທາລະນະ ໂດຍບໍໄື່ ດ້ຮຸ ັບອະນຍາດ. ລັດ ຊກຍຸູ້ ແລະ ສື່ົງເສມ ວຽກງານປົກປຸ້ອງຂໍ້ີ ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ດ້ວຍການອາໍ ນວຍຄວາມສະດວກ, ສະ ໜອງງົບປະມານ, ສ້າງພີນ້ ຖານໂຄງລ່າງ, ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນດ, ຄ້ົີນຄວ້າ ແລະ ນາໍ ໃຊເຸ້ ຕັກໂນໂລຊ ທື່ ທນັ ສະໄຫມ ເພື່ອເຮດັ ໃຫ້ວຸ ຽກງານດງັື່ ກ່າວ ມປະສິດທິພາບ ແລະ ປະສດິ ທຜິ ນົ . ລັດ ຊກຍູຸ້ ແລະ ສົ່ືງເສມ ໃຫຸ້ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕັ້ີງ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ປະກອບສວ່ ນ ແລະ ລງົ ທນໃສວ່ ຽກງານການປກົ ປຸ້ອງຂີ້ໍມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ.  ມາດຕາ 5 ຫກັ ການກຽ່ ວກບັ ວຽກງານປົກປອ້ ງຂມ້ໍ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂ້ມີໍ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ໃຫຸ້ປະຕິບັດຕາມຫັກການ ດື່ງັ ນ້ີ: 153

1. ສອດຄ່ອງກັບແນວທາງ ນະໂຍບາຍ, ກົດໝາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສງັ ຄົມ ແຫງ່ ຊາດ 2. ຮບັ ປະກນັ ຄວາມໝ້ີັນຄົງຂອງຊາດ, ຄວາມສະຫງບົ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮອ້ ຍຂອງສງັ ຄົມ 3. ຮກັ ສາຄວາມລັບ ແລະ ຄວາມປອດໄພທາງດາ້ ນຂໍມ້ີ ູນຂອງລັດ, ບກຄົນ, ນຕິ ບິ ກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕັີ້ງ 4. ຮບັ ປະກັນສດິ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດອັນຊອບທໍາຂອງເຈີົ້າຂອງຂ້ໍີມູນ 5. ສອດຄ່ອງກັບສນົ ທສິ ນັ ຍາ ແລະ ສນັ ຍາສາກນົ ທື່ ສປປ ລາວ ເປັນພາຄ.  ມາດຕາ 6 ຂອບເຂດການນາໃຊກ້ ົດໝາຍ ກົດໝາຍສະບັບນີ້ ນໍາໃຊສຸ້ ໍາລບັ ບກຄນົ , ນິຕິບກຄນົ ຫ ການຈັດຕີັ້ງ ທງັ ພາຍໃນ ແລະ ຕາ່ ງປະເທດ ທ່ືດໍາ ລົງຊວິດ ແລະ ເຄ່ອື ນໄຫວ ຢູ່ ສປປ ລາວ.  ມາດຕາ 7 ການຮ່ວມມສື າກນົ ລດັ ເປດກວ້າງ ແລະ ສົື່ງເສມການພົວພັນຮ່ວມມກັບຕ່າງປະເທດ, ພາກພີ້ນ ແລະ ສາກນົ ກ່ຽວກັບວຽກງານ ປົກ ປຸ້ອງຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ດ້ວຍການແລກປ່ຽນບົດຮຽນ, ຂີໍ້ມູນ, ເຕັກໂນໂລຊ, ຍົກລະດັບຄວາມຮຸູ້, ຄວາມສາ ມາດທາງດ້ານວິຊາການ ເພ່ືອເຮັດໃຫຸ້ວຽກງານດືັ່ງກ່າວ ມປະສດິ ທຜິ ົນ, ປະຕິບດັ ຕາມສົນທິສັນຍາ ແລະ ສັນຍາ ສາກົນ ທື່ ສປປ ລາວ ເປັນພາຄ. ໝວດທີ 2 ປະເພດຂ້ໍມູນເອເລັກໂຕຣນກິ  ມາດຕາ 8 ປະເພດຂ້ໍມູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຂີໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນກິ ປະກອບມ ສອງ ປະເພດ ດັງ່ື ນ:້ີ 1. ຂໍີມ້ ນູ ທົ່ືວໄປ; 2. ຂມໍີ້ ນູ ສະເພາະ.  ມາດຕາ 9 ຂ້ໍມູນທວົ່ ໄປ ຂ້ມໍີ ູນທົ່ືວໄປ ແມ່ນ ຂີໍ້ມູນຂອງບກຄົນ, ນິຕບິ ກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕີງ້ັ ເຊ່ິືງສາມາດເຂ້ົີາເຖິງ, ນໍາໃຊຸ້ ແລະ ເປດ ເຜຍໄດຸ້ ແຕຕ່ ້ອງບອກແຫງ່ື ຂມ້ີໍ ນູ ທື່ໄດຸມ້ າໃຫ້ຖຸ ກຕ້ອງ.  ມາດຕາ 10 ຂມ້ໍ ູນສະເພາະ ຂໍີ້ມູນສະເພາະ ແມນ່ ຂມ້ໍີ ນູ ທບ່ື ອືໍ່ ະນຍາດໃຫຸ້ບກຄົນ, ນຕິ ິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕ້ີັງ ເຂາ້ີົ ເຖິງ, ນໍາໃຊຸ້ ຫ ເປດ ເຜຍ ຖາ້ ຫາກບືໍໄ່ ດຸ້ຮັບອະນຍາດຈາກເຈ້ົີາຂອງຂໍີ້ມນູ ຫ ການຈັດຕີັ້ງທືກ່ ່ຽວຂອ້ ງ. ຂ້ໍີມູນສະເພາະ ປະກອບດວ້ ຍຂ້ໍີ ມນູ ທາງລັດຖະການ ແລະ ຂໍ້ີມູນສ່ວນບກຄົນ. ສາໍ ລັບຂໍີມ້ ູນທາງລັດຖະການ ຕ້ອງມການຈດັ ລະດັບຄວາມປອດໄພ ຂອງຂີມ້ໍ ູນ ແລະ ຂີັ້ນຕອນການເຂາົີ້ ເຖິງ, ນໍາໃຊຸ້ ແລະ ເປດເຜຍ ຕາມທໄ່ື ດ້ກຸ ໍານົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 22 ຂອງກດົ ໝາຍ ສະບບັ ນ້ີ. ໝວດທີ 3 ວຽກງານປກົ ປອ້ ງຂໍ້ມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ  ມາດຕາ 11 ວຽກງານປກົ ປອ້ ງຂ້ມໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂີໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ມ ດ່ັງື ນີ້: 1. ການເກັບກາໍ ຂໍ້ມີ ູນ; 2. ການກວດກາຂມ້ີໍ ູນເອເລັກໂຕຣ ນກິ ; 3. ການຝາກຂມໍີ້ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ; 4. ການຮັກສາຂມ້ີໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ; 5. ການນໍາໃຊຸ້ ຫ ເປດເຜຍຂີມໍ້ ູນເອ ເລກັ ໂຕຣນິກ; 6. ການສືົ່ງ ຫ ໂອນຂໍີ້ມູນເອເລັກໂຕຣນກິ ; 7. ການເຂາ້ີົ ເຖງິ ຂໍີ້ມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ; 8. ການປບັ ປງ ຫ ແກຸໄ້ ຂຂມໍ້ີ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ; 9. ການລບຂມໍ້ີ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ. 154

 ມາດຕາ 12 ການເກັບກາຂໍມ້ ນູ ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕ້ີັງ ທ່ືຕອ້ ງການເກັບກາໍ ຂໍີ້ມູນ ຕ້ອງແຈງຸ້ ໃຫຸເ້ ຈົ້ີາຂອງຂໍ້ມີ ູນຮກຸູ້ ່ຽວກັບຈດປະ ສງົ , ລາຍລະອຽດຂໍີ້ມນູ ທື່ຕອ້ ງການເກບັ ກາໍ , ຜູຸ້ທ່ືຈະຄຸ້ມຄອງ ແລະ ສິດຂອງເຈ້ົີາຂອງຂີມ້ໍ ູນນັີ້ນ. ການເກັບກາໍ ຂ້ີໍມູນ ຕອ້ ງໄດຮຸ້ ັບອະນຍາດຈາກເຈີົ້າຂອງຂໍີ້ມູນ ແລະ ຕອ້ ງບໍ່ືໃຫຸ້ມການຕົວະຍົວະ ຫ ນໍາໃຊວຸ້ ິທການໃດ ທ່ືເຮດັ ໃຫຸເ້ ຈີົ້າ ຂອງຂີໍ້ມູນເຂາົີ້ ໃຈຜດິ ຕືຈ່ໍ ດປະສົງ ແລະ ລາຍລະອຽດຂອງການເກັບກາໍ ຂ້ມີໍ ນູ .  ມາດຕາ 13 ການກວດກາຂໍ້ມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ເຈົີ້າຂອງຂີ້ໍມນູ ແລະ ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂມີ້ໍ ູນ ຕ້ອງກວດກາ ແລະ ຮັບປະກນັ ຄວາມຖກຕອ້ ງ ແລະ ຄວາມສົມບູນ ຂອງຂໍ້ີມູນ ເພ່ືອຮັບປະກັນໃຫເຸ້ ນ້ີອໃນຂອງຂມີໍ້ ູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ບືໍ່ຂດັ ກັບກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ພ້ອມທັງ ບ່ືໍ ໃຫຸມ້ ຜົນກະທບົ ຕ່ືໍການພັດທະນາເສດຖະກດິ -ສັງຄົມ, ຄວາມໝ້ີັນຄງົ ຂອງຊາດ, ຄວາມສະຫງົບ ແລະ ຄວາມ ເປນັ ລະບຽບຮຽບຮອ້ ຍຂອງສັງຄມົ .  ມາດຕາ 14 ການຝາກຂມ້ໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ບກຄົນ, ນິຕບິ ກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕ້ີັງ ທ່ືມຈດປະສົງຝາກຂີ້ໍມູນ ຫ ສໍາຮອງຂໍີ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກໄວນຸ້ ໍາຜູຸ້ຄຸ້ມ ຄອງຂີໍ້ມູນ ຢາ່ ງມຄວາມປອດໄພ ຕ້ອງປະຕບິ ດັ ດື່ັງນ້:ີ 1. ປະກອບຂມໍ້ີ ນູ ໃຫຸ້ຖກຕອ້ ງ ແລະ ຄບົ ຖ້ວນຕາມແບບພິມ ຫ ສັນຍາທື່ຜຸູ້ຄຸມ້ ຄອງຂີ້ມໍ ນູ ກາໍ ນດົ 2. ໃນກໍລະນ ທື່ມການປ່ຽນແປງຂໍ້ີມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ, ເຈີົ້າຂອງຂມໍີ້ ູນ ຕ້ອງແຈຸ້ງໃຫຸ້ຜຄູຸ້ ຸ້ມຄອງຂີ້ໍມນູ ເພ່ືອ ປັບປງ ແລະ ແກໄຸ້ ຂໃຫຸ້ຖກຕອ້ ງຄບົ ຖວ້ ນ 3. ປະຕບິ ັດຕາມສນັ ຍາຂອງສອງຝາ່ ຍ.  ມາດຕາ 15 ການຮັກສາຂໍມ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂ້ີໍມູນ ສາມາດເກບັ ຮກັ ສາຂໍ້ີມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກໄວຸ້ໄດໃຸ້ ນໄລຍະເວລາທື່ຈາໍ ເປັນ ຕາມວດັ ຖປະສົງ ຂອງການເກັບກາໍ ແລະ ວດັ ຖປະສົງອ່ືນ. ຫັງຈາກນ້ີັນ ຂ້ມີໍ ູນສ່ວນບກຄົນອາດຖກລບຖິີມ້ ຫ ປິດກີັ້ນການເຂ້ີົາ ເຖິງ ເວ້ີັນເສຍແຕ່ກົດໝາຍ ຫາກໄດຸ້ກາໍ ນດົ ໄວເຸ້ ປັນຢ່າງອນ່ື . ຜູ້ຄຸ ມຸ້ ຄອງຂມີ້ໍ ູນ ຕອ້ ງສ້າງລາຍການເກັບຮັກສາຂມີໍ້ ູນເອເລັກ ໂຕຣນິກ ທື່ສາມາດກວດເບ່ງືິ ໄດຸ້ງ່າຍ ແລະ ຕ້ອງມມາດຕະການ ແລະ ວທິ ການເກບັ ຮັກສາທື່ປອດໄພ. ຜຄຸູ້ ຸ້ມຄອງຂີ້ໍ ມູນ ສາມາດມອບຂ້ີໍມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ ທື່ຢູ່ໃນການຄຸມ້ ຄອງຂອງຕົນ ໃຫຸຜ້ ຄຸູ້ ຸ້ມຄອງຂ້ມໍີ ູນອນ່ື ແຕຕ່ ອ້ ງໄດ້ຮຸ ບັ ການເຫັນດຈາກເຈາົ້ີ ຂອງຂ້ໍມີ ູນ.  ມາດຕາ 16 ການນາໃຊ້ ຫື ເປດີ ເຜີຍຂມ້ໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂີໍ້ມູນ ສາມາດນໍາໃຊຸ້ ຫ ເປດເຜຍຂີ້ໍມູນສ່ວນບກຄົນທຕ່ື ົນໄດຸ້ເກັບກໍາ , ຮກັ ສາ ຫ ຄຸ້ມຄອງ ກໍຕື່ໍ ເມອ່ື ຫາກໄດຸ້ຮບັ ອະນຍາດຈາກເຈີາ້ົ ຂອງຂມີ້ໍ ູນນີັ້ນ ເວີນ້ັ ເສຍແຕ່ກົດໝາຍ ຫາກໄດຸ້ກໍານດົ ໄວເຸ້ ປັນຢ່າງອນື່ . ຜູຄຸ້ ມຸ້ ຄອງ ຂມ້ີໍ ນູ ບໍື່ສາມາດສະໜອງ ຂ້ີໍມູນສ່ວນບກຄົນທ່ືຕົນໄດ້ເຸ ກັບກາໍ , ຮກັ ສາ ຫ ຄ້ມຸ ຄອງ ໃຫຸ້ແກ່ບກຄນົ ທສາມ ຖາ້ ຫາກ ບືໄ່ໍ ດຸ້ຮັບອະນຍາດຈາກເຈີ້ົາຂອງຂໍ້ີມູນດືັ່ງກາ່ ວ ຫ ມການສະເຫນຂອງອົງການຈັດຕັີ້ງລັດທື່ມສິດອໍານາດ ກ່ຽວຂ້ອງ ຕາມທ່ືໄດກຸ້ ໍານົດໄວຸໃ້ ນກດົ ໝາຍ.  ມາດຕາ 17 ການສົ່ງ ຫື ໂອນຂ້ມໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ການສື່ົງ ຫ ໂອນຂໍມ້ີ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ຕ້ອງປະຕບິ ດັ ດ່ັງື ນ:້ີ 1. ໄດຸ້ຮບັ ອະນຍາດຈາກເຈົ້າີ ຂອງຂມ້ີໍ ນູ ແລະ ຮບັ ປະກັນວາ່ ຜຮຸູ້ ັບ ສາມາດປົກປຸອ້ ງຂໍມີ້ ູນ ນັນ້ີ ໄດຸ້ 2. ເຂົ້ີາລະຫັດຄວາມປອດໄພຂໍ້ີມນູ ສໍາລັບຂີ້ໍມູນທ່ືສໍາຄນັ ເປັນຕ້ົີນ ຂ້ໍີມູນດ້ານການເງນິ , ການທະນາຄານ, ການລງົ ທນ, ການບນັ ຊ 3. ບໍປື່ ອມແປງແຫື່ງຂອງຂໍມີ້ ູນທືສ່ ່ງືົ ຫ ໂອນ 155

4. ສອດຄ່ອງກັບສັນຍາລະຫວ່າງຜູສຸ້ ່ົືງ ແລະ ຜູຮຸ້ ບັ ຂໍມີ້ ນູ 5. ຢດສງົື່ ຫ ໂອນຂໍີ້ມູນ ເມືອ່ ຜ້ຮູຸ ບັ ຂ້ີໍມນູ ຫາກປະຕເິ ສດຮັບເອາົ , ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕັ້ີງ ບໍື່ສາມາດສື່ົງ ຫ ໂອນ ຂ້ໍີມູນສ່ວນບກຄົນ ແລະ ຂ້ີໍມູນທາງລັດຖະ ການອອກ ນອກ ສປປ ລາວ ຖ້າຫາກບໍ່ືໄດຸ້ຮັບຄໍາເຫນັ ດຂອງເຈ້ີົາຂອງຂ້ີໍມູນນັ້ນີ ຫ ຫາກຂດັ ກບັ ກົດໝາຍ. ມາດຕາ 18 ການ ເຂ້າົີ ເຖິງຂມ້ໍີ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ບກຄນົ , ນິຕບິ ກຄົນ ຫ ການຈັດຕັ້ີງ ທ່ືມຈດປະສງົ ເຂ້ີົາເຖງິ ຂີໍ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ທບ່ື ື່ໍ ແມ່ນຂີໍ້ມູນທືົວ່ ໄປ ຕອ້ ງສະເຫນຕ່ໍືຜຄູຸ້ ຸ້ມຄອງຂໍີ້ມູນທື່ກຽ່ ວຂ້ອງ ຕາມທ່ືໄດກຸ້ ໍານົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 16 ຂອງກົດໝາຍ ສະບບັ ນ້ີ ເພ່ືອພຈິ າລະນາ ຕາມກດົ ໝາຍ.  ມາດຕາ 19 ການປັບປຸງ ຫື ແກ້ໄຂ ຂມໍ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ເຈີ້ົາຂອງຂີໍ້ມູນ ສາມາດຮຽກຮອ້ ງໃຫຸ້ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂີໍ້ມູນ ປັບປງ ຫ ແກຸ້ໄຂຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກຂອງຕົນ ຫ ຮຽກຮ້ອງໃຫຸຢ້ ູດ ສົ່ືງ ຫ ໂອນ ຂີ້ໍມູນຂອງຕົນ ໃຫບຸ້ ກຄນົ ທື່ສາມ. ເມື່ອໄດຸ້ຮບັ ການຮຽກຮ້ອງຈາກເຈີ້ົາຂອງຂມ້ໍີ ູນ ຜູຸ້ ຄມຸ້ ຄອງຂີ້ມໍ ນູ ຕ້ອງ: 1. ດໍາເນນການປັບປງ ຫ ແກໄຸ້ ຂ ຂມ້ີໍ ູນ ຕາມການສະເຫນຂອງເຈ້ົີາຂອງຂ້ີໍມູນ ຫ ສະໜອງວິທການໃຫຸ້ແກ່ ເຈາົີ້ ຂອງຂໍ້ີມູນ ສາມາດເຂ້າົີ ໄປປັບປງ, ແກຸ້ໄຂ ຫ ລບລາ້ ງຂີໍມ້ ູນດ້ວຍຕົນເອງ; 2. ແຈຸ້ງໃຫແຸ້ ກເ່ ຈີົ້າຂອງຂ້ີໍມນູ ໃນກໍລະນທື່ຍັງບື່ໍສາມາດປະຕິບດັ ຕາມການຮອ້ ງຂໍໄດຸ້ ເນອ່ື ງຈາກປັດໄຈທາງ ດ້ານເຕກັ ນິກ ຫ ປດັ ໄຈອື່ນ.  ມາດຕາ 20 ການລບຶ ຂ້ໍມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂີໍ້ມນູ ຕ້ອງລບຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣນິກທ່ືຕົນໄດຸ້ເກັບກໍາ ຕາມການສະເຫນຂອງເຈີົ້າຂອງຂໍີ້ມູນ ຫ ເມ່ອື ສ້ນີິ ສູດຈດປະສົງການນໍາໃຊຸ້, ໝດົ ອາຍການເກັບກາໍ ຫ ຕາມທ່ໄື ດຸ້ກໍານົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 29 ຂ້ໍີ 3 ຂອງກົດ ໝາຍສະບບັ ນີ້. ການລບຂ້ີໍມນເອເລັກໂຕຣນກິ ຕ້ອງແຈຸ້ງໃຫຸ້ເຈ້ີົາຂອງຂ້ໍີມູນຊາບ ເວນ້ີັ ເສຍແຕ່ກົດໝາຍຫາກໄດຸກ້ ໍາ ນດົ ໄວຸເ້ ປນັ ຢ່າງອື່ນ. ໝວດທີ 4 ມາດຕະການປ້ອງກນັ ຂໍ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ  ມາດຕາ 21 ມາດຕະການປອ້ ງກນັ ຂ້ໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ໃນການປຸ້ອງກນັ ຂໍ້ມີ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ ຜຸູ້ຄມຸ້ ຄອງຂີ້ມໍ ນູ ຕ້ອງປະຕບິ ັດມາດຕະການ ດ່ັງື ນີ້: 1. ການຈັດລະດບັ ຄວາມປອດໄພຂໍມີ້ ນູ ທາງລັດຖະການ 2. ການເກບັ ຮກັ ສາຂມ້ີໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ 3. ຄວາມປອດໄພໃນການເຂົີາ້ ເຖງິ ຂໍ້ມີ ນູ 4. ການເຂົີ້າລະຫັດຄວາມປອດໄພຂ້ີໍມູນ; 5. ການຕອບໂຕ້ກຸ ານບກລກຂ້ໍມີ ູນ ມາດຕາ 22 ການຈັດລະດັບຄວາມປອດໄພຂມີໍ້ ູນທາງລັດຖະການ ການຈັດລະດບັ ຄວາມປອດໄພຂ້ໍມີ ນູ ທາງລັດຖະການ ມ ດງື່ັ ນີ:້ 1. ລະດບັ ໜ່ືງ ເມື່ອຂີໍມ້ ູນຖກທໍາລາຍ ຫ ຖກເປດເຜຍ ເຮດັ ໃຫຸ້ສດິ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ , ບກ ຄົນ, ນິຕບິ ກຄົນ ຫ ການຈັດຕັງີ້ ຖກເສຍຫາຍ; 2. ລະດບັ ສອງ ເມ່ືອຂໍີ້ມູນຖກທາໍ ລາຍ ຫ ຖກເປດເຜຍ ເຮັດໃຫຸສ້ ິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ, ບກ ຄົນ , ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕງ້ີັ ຖກເສຍຫາຍຢາ່ ງຮາ້ ຍແຮງ ຫ ສາ້ ງຜນົ ກະທົບໃຫຸແ້ ກຜ່ ົນປະໂຫຍດສ່ວນລວມ ; 3. ລະດບັ ສາມ ເມ່ືອຂີ້ໍມນູ ຖກທາໍ ລາຍ ຫ ຖກເປດເຜຍ ເຮັດໃຫກຸ້ ານຜະລດິ , ຄວາມສະຫງົບ, ຄວາມປອດ ໄພ ຂອງສັງຄົມ ແລະ ວຽກງານປ້ອຸ ງກັນຊາດ-ປອຸ້ ງກັນຄວາມສະຫງບົ ຖກເສຍຫາຍ. 156

 ມາດຕາ 23 ການເກັບຮັກສາຂ້ມໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຜຸູຄ້ ຸມ້ ຄອງຂ້ໍມີ ນູ ຕ້ອງເກັບຮັກສາຂມີ້ໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ດື່ັງນ້ີ: 1. ມໜວ່ ຍງານ ຫ ພະນັກງານທື່ຮບັ ຜິດຊອບຄຸ້ມຄອງຄວາມປອດໄພຂ້ໍມີ ູນສະເພາະ. 2. ສາ້ ງລະບົບເກບັ ກໍາ, ນາໍ ໃຊຂຸ້ ມ້ີໍ ູນ, ລະບບົ ຄມຸ້ ຄອງຄວາມປອດໄພຂີມໍ້ ນູ ແລະ ອນ່ື ໆ ທ່ກື ່ຽວຂອ້ ງ. 3. ມລະບົບເຕັກນກິ ປກົ ປອຸ້ ງຂໍີ້ມູນທເື່ ຫມາະສົມກັບຂະໜາດຂອງລະບົບຂມີ້ໍ ນູ . 4. ກວດຄນການລບ ຫ ທາໍ ລາຍຂໍມ້ີ ູນ. 5. ບັນທກຂີ້ມໍ ນູ ດວ້ ຍເຈຸ້ຍ, ແສງ, ແມ່ເຫກັ ຫ ວິທອ່ນື ແລະ ນາໍ ໃຊວຸ້ ິທການທື່ເຫມາະສົມໃນການເກບັ ຮັກ ສາ. 6. ກວດສອບ ແລະ ປະເມນຄວາມສ່ຽງຕື່ລໍ ະບົບຂມ້ໍີ ູນ ຢ່າງຫນອ້ ຍປລະຄັີ້ງ ແລະ ຕ້ອງແກຸ້ໄຂບນັ ຫາທື່ກວດ ພບົ ພອ້ ມທັງປບັ ປງລະບົບຂໍມີ້ ນູ ໃຫປຸ້ ອດໄພ. 7. ກວດສອບການເຂາົ້ີ ເຖິງລະບບົ ການຈດັ ເກັບຂີ້ໍມູນ ແລະ ປຸ້ອງກນັ ການບກລກ , ໄວຣດັ ຫ ຄວາມສ່ຽງອື່ນ ທ່ືມລັກສະນະຄາ້ ຍຄກັນ ແລະ ອ່ນື ໆ. 8. ແກໄຸ້ ຂບນັ ຫາຮບດ່ວນ ຕືໍ່ເຫດການທ່ືກ່ືໍໃຫເຸ້ ກດ ຫ ອາດກືໍ່ໃຫຸເ້ ກດຜນົ ກະທົບຮ້າຍແຮງທນັ ທ ທື່ໄດຸ້ຮັບ ອະນຍາດ ຫ ໄດຸຮ້ ັບບົດລາຍງານການສບສວນ-ສອບສວນຂອງໜ່ວຍງານຄຸ້ມຄອງຄວາມປອດໄພຂ້ໍີມນູ ຫ ໜ່ວຍ ງານ ອ່ນື ທື່ກ່ຽວຂອ້ ງ. 9. ປອຸ້ ງກັນຂ້ໍີມູນທື່ຢູ່ໃນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ເພື່ອບໍ່ືໃຫຸ້ບກຄນົ ທ່ືບໍ່ືໄດຮຸ້ ບັ ອະນຍາດເຂີົ້າເຖງິ , ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ສໍາເນາົ , ປຽ່ ນແປງ, ກາໍ ຈັດ ຂ້ໍມີ ູນ.  ມາດຕາ 24 ຄວາມປອດໄພໃນການເຂ້າົໍ ເຖງິ ຂໍ້ມູນ ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂີ້ໍມູນ ຕ້ອງກໍານົດມາດຕະການຄວາມປອດໄພໃນການເຂີົ້າເຖິງຂໍີ້ມູນ ເພ່ືອໃຫຸເ້ ຈ້າີົ ຂອງຂີໍມ້ ູນສາ ມາດເຂົີ້າເຖິງຂ້ໍີມນູ ຂອງຕນົ ຢ່າງປອດໄພ. ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂ້ີໍມູນ ຕ້ອງອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫຸ້ແກ່ເຈີົ້າຂອງຂມີ້ໍ ູນໃນ ການກວດກາ, ຕິດຕາມ, ນໍາໃຊຸ້ ແລະ ຄ້ົນີ ຫາຂໍີ້ມູນຢ່າງວ່ອງໄວ, ປອດໄພ ແລະ ທັນກັບສະພາບການ. ເຈີ້ົາຂອງຂ້ີໍ ມູນ ຕອ້ ງຮບັ ຜິດຊອບເກັບຮັກສາ, ປ່ຽນແປງ ແລະ ປຸ້ອງກນັ ລະຫັດຜາ່ ນຂອງຕົນ ເພືອ່ ບໍ່ືໃຫຸ້ຜອູຸ້ ນ່ື ສາມາດນໍາໄປໃຊຸ້.  ມາດຕາ 25 ການເຂາ້ໍົ ລະຫດັ ຄວາມປອດໄພຂມໍ້ ູນ ໃນການ ສົ່ືງ ຫ ໂອນ ຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣນິກທື່ສໍາຄນັ ເປັນຕີົ້ນ ຂ້ີໍມນູ ດ້ານການເງິນ, ການທະນາຄານ, ການ ລົງທນ, ການບນັ ຊຜ່ານລະບົບຄອມພິວເຕ ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂມ້ີໍ ູນ ຕ້ອງເຂີ້ົາລະຫດັ ຄວາມປອດໄພຂີມໍ້ ູນ ແລະ ຕ້ອງ ໃຊຸ້ ໃບຮັບຮອງເອເລັກໂຕຣນິກທ່ືຖກຮັບຮອງໂດຍກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືສານ ເພ່ືອ ປຸ້ອງກັນບ່ືໍໃຫຸ້ບູກຄົນທື່ບ່ືໍໄດຸ້ຮັບອະນຍາດເຂົ້ີາເຖິງ , ອ່ານ, ທໍາລາຍ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜ ຍ, ສົ່ືງ, ໂອນ, ປັບປງ, ລບ , ປຽ່ ນແປງ ແລະ ກະທໍາອນ່ື ໆ ທື່ກໃືໍ່ ຫຸ້ເກດຄວາມເສຍຫາຍ.  ມາດຕາ 26 ການຕອບໂຕ້ການບຸກລູກຂ້ມໍ ນູ ການຕອບໂຕກຸ້ ານບກລູກຂ້ໍມີ ູນ ໃຫ້ປຸ ະຕບິ ັດ ດັ່ືງນ້ີ: 1. ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂ້ີມໍ ູນ ນາໍ ໃຊວຸ້ ິທການສະກັດກ້ັນີ ແລະ ແກໄຸ້ ຂ ເມ່ືອໄດຸ້ຮບັ ການແຈຸ້ງຈາກບກຄນົ , ນຕິ ບິ ກ ຄົນ ຫ ການຈດັ ຕງັີ້ ກຽ່ ວກບັ ການສືງ່ົ ຂມໍີ້ ູນ ທອ່ື າດກ່ໃືໍ ຫເຸ້ ກດ ຫ ສ້າງຄວາມບ່ສືໍ ະຫງົບໃຫຸ້ແກ່ສັງຄມົ . 2. ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂໍ້ີມູນ ປະສານສົມທບົ ກັບ ຂະແໜງການທ່ືກ່ຽວຂ້ອງ ລວບລວມຂໍ້ີມູນ, ຫັກຖານກ່ຽວກັບ ການບກລູກ ເຊັ່ນື ວັນ, ເວລາ, ສະຖານທ່ື, ຮູບແບບ ແລະ ບລໍ ິມາດການບກລູກ, ຜນົ ກະທົບ ແລະ ທ່ືມາຂອງ ການ ບກລກູ ເພອ່ື ແກຸໄ້ ຂ; ໃນກໍລະນບ່ສືໍ າມາດແກຸ້ໄຂໄດຸ້ ໃຫສຸ້ ະເຫນຫາສນູ ສະກັດກັນີ້ ແລະ ແກ້ໄຸ ຂເຫດສກເສນ ທາງ ຄອມພິວເຕ ຂອງກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສສື່ ານ. 157

3. ສູນສະກັດກັີ້ນ ແລະ ແກຸ້ໄຂເຫດສກເສນທາງຄອມພິວເຕ ປະສານງານກັບໜ່ວຍງານຄຸ້ມຄອງຄວາມ ປອດໄພຂີ້ໍມູນຂອງຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂໍ້ີມູນ ແລະ ຂະແໜງການທື່ກ່ຽວຂ້ອງ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ເພື່ອລະງັບ ແລະ ແກຸ້ໄຂເຫດການໃຫທຸ້ ນັ ການ. ໝວດທີ 5 ສດິ ແລະ ພນັ ທະ ຂອງເຈາ້ໍົ ຂອງຂມ້ໍ ູນ  ມາດຕາ 27 ສິດຂອງເຈໍົາ້ ຂອງຂ້ມໍ ນູ ເຈ້າົີ ຂອງຂໍມ້ີ ນູ ມສດິ ດງືັ່ ນ້ີ: 1. ສ້າງ, ເຂີ້ົາເຖິງ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ສະໜອງ, ປບັ ປງ, ຢດເຊົາ, ແກຸ້ໄຂ, ລບ, ເຂົີ້າລະຫັດຄວາມປອດໄພຂໍ້ີ ມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ຂອງຕົນ 2. ສະເຫນໃຫຸ້ຜູຸ້ຄຸ້ມຄອງຂ້ີໍມູນ ແລະ ຂະແໜງການອ່ືນທື່ກ່ຽວຂອ້ ງ ເພື່ອເຂົີ້າເຖິງ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ສະ ຫມອງ, ປັບປງ, ຢດເຊາົ , ແກຸ້ໄຂ, ລບ ຂີມ້ໍ ູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຂອງຕນົ 3. ແຈ້ງຸ ໃຫຸ້ຜູຄຸ້ ຸ້ມຄອງຂໍີມ້ ູນ ແລະ ຂະແໜງການອື່ນທື່ກຽ່ ວຂ້ອງ ປົກປ້ອຸ ງຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກຂອງຕົນຢາ່ ງ ທັນການ ເມ່ອື ເຫນັ ວ່າຂມ້ໍີ ູນຖກເສຍຫາຍ ຫ ມຄວາມສຽ່ ງຈະຖກເສຍຫາຍ 4. ຮອ້ ງທກພາກສ່ວນທ່ກື ່ຽວຂ້ອງ ເມອ່ື ຕົນໄດຸ້ຮັບຄວາມອບັ ປະໂຫຍດຈາກການປກົ ປຸ້ອງຂໍ້ີມນູ ເອເລກັ ໂຕຣ ນກິ 5. ນໍາໃຊຸ້ສິດອ່ືນ ຕາມທ່ືໄດກຸ້ ໍານົດໄວໃຸ້ ນກົດໝາຍ.  ມາດຕາ 28 ພັນທະຂອງເຈົ້ໍາຂອງຂ້ມໍ ູນ ເຈາ້ີົ ຂອງຂມ້ີໍ ູນມພນັ ທະ ດງັື່ ນີ:້ 1. ກວດກາເນີ້ອໃນຂໍີ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ກ່ອນການນໍາໃຊຸ້ ຫ ເຜຍແຜ່ ແລະ ຕ້ອງຮັບຜິດຊອບຕ່ໍືໜ້າ ກົດໝາຍ ຕໍືເ່ ນອ້ີ ໃນຂີໍມ້ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກທື່ຕນົ ສ້າງຂີ້ນ ຫ ທ່ືຢູໃ່ ນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕນົ 2. ຮັບປະກັນຄວາມ ຖກຕ້ອງ, ຊັດເຈນ ແລະ ຄົບຖວ້ ນ ຂອງຂີໍ້ມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກທ່ືຕົນສະໜອງໃຫຸ້ ແກ່ຜຸູ້ ຄ້ມຸ ຄອງຂໍ້ມີ ນູ 3. ລາຍງານຄວາມຜິດປົກກະຕິຂອງຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ໃຫຸ້ແກ່ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂໍ້ີ ມູນຊາບ; 4. ລາຍງານ ການເຄ່ືອນໄຫວທື່ຜິດກດົ ໝາຍກຽ່ ວກັບຂີໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ຕໍ່ືພາກສ່ວນທ່ືກຽ່ ວຂ້ອງ; 5. ປະຕິບັດພນັ ທະອ່ືນ ຕາມທໄື່ ດຸ້ກາໍ ນົດໄວໃຸ້ ນກົດໝາຍ. ໝວດທີ 6 ສດິ ແລະ ພັນທະຂອງຜູຄ້ ມຸ້ ຄອງຂ້ໍມນູ  ມາດຕາ 29 ສດິ ຂອງຜ້ຄູ ຸມ້ ຄອງຂມ້ໍ ນູ ຜຸູຄ້ ຸ້ມຄອງຂີ້ມໍ ູນ ມ ສດິ ດ່ງັື ນ້:ີ 1. ສະກັດກັ້ີນ ການສ້າງ, ການເຂົີ້າເຖິງ, ການສົື່ງ, ການຮັບ, ການນໍາໃຊຸ້ ຫ ການເປດເຜຍ ຂໍ້ີມູນເອເລັກ ໂຕຣນິກທ່ືມຜົນກະທົບຕ່ໍືຄວາມ ໝັີ້ນຄົງຂອງຊາດ, ຄວາມສະຫງົບ ແລະ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍຂອງ ສັງຄົມ 2. ໂຈະການບລໍ ກິ ານຂອງເຈ້ີົາຂອງຂ້ີມໍ ນູ ທລ່ື ະເມດສັນຍາ ຫ ມພດຕກິ າໍ ທອ່ື າດສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫຸ້ ແກ່ຜູຸ້ ຄມຸ້ ຄອງຂ້ມີໍ ູນ, ຄວາມສະຫງົບ ຫ ຄວາມເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍຂອງສັງຄມົ 158

3. ລບຂໍີ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ທື່ພົວພັນເຖິງຄວາມ ໝັ້ີນຄົງຂອງຊາດ, ຄວາມສະຫງົບ, ຄວາມເປັນລະ ບຽບຮຽບຮອ້ ຍຂອງສັງຄມົ ຫ ຂີໍ້ມນູ ທື່ໃສ່ຮ້າຍປຸ້າຍສບກຄົນອນ່ື ຕາມການສະເຫນຂອງເຈ້ົີາໜາ້ ທື່ ຫ ຂອງບກຄົນ ທກື່ ່ຽວຂ້ອງ 4. ສາ້ ງໜ່ວຍງານ ກວດກາ, ຕິດຕາມ ແລະ ເຝີົາ້ ລະວງັ ລະບົບຂໍີ້ມນທ່ືຢູ່ໃນຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນ ໃຫຸ້ ມຄວາມປອດໄພ 5. ກໍາຈັດທື່ມາຂອງໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍ, ໄວຣດັ ແລະ ອື່ນໆ 6. ນໍາໃຊ້ສຸ ິດອ່ນື ຕາມທໄື່ ດຸ້ກໍານົດໄວ້ໃຸ ນກດົ ໝາຍ.  ມາດຕາ 30 ພັນທະຂອງຜູຄ້ ຸ້ມຄອງຂໍ້ມນູ ຜຄູຸ້ ມຸ້ ຄອງຂ້ມີໍ ນູ ມ ພັນທະ ດງື່ັ ນີ:້ 1. ປຸ້ອງກັນຂ້ີໍມນູ ສະເພາະຂອງເຈາ້ົີ ຂອງຂ້ີໍມູນ, ສໍາລັບຂມໍີ້ ູນທາງລດັ ຖະການ ຕ້ອງມລະບົບເກັບຮັກສາ ແລະ ຄມຸ້ ຄອງຕາມລະດັບຄວາມປອດໄພຂ້ີໍມູນ ຕາມທ່ໄື ດຸ້ກາໍ ນົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 22 ຂອງກດົ ໝາຍສະບບັ ນ້ີ 2. ເຂີົ້າເຖງິ , ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ສະໜອງ, ປັບປງ, ຢດເຊົາ, ແກໄຸ້ ຂ, ລບ ຂີໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກທ່ືຢູ່ໃນການ ຄມຸ້ ຄອງຂອງຕົນ ຕາມການສະເຫນຂອງເຈາົ້ີ ຂອງຂມໍ້ີ ູນ 3. ຮບັ ຜິດຊອບຕຄໍື່ ວາມເສຍຫາຍ ຂອງຂໍີມ້ ນູ ທືຕ່ ນົ ຄມຸ້ ຄອງ 4. ສະໜອງຂໍີ້ມນູ ທ່ືຕນົ ຄຸມ້ ຄອງໃຫແຸ້ ກເ່ ຈ້າົີ ໜາ້ ທື່ກຽ່ ວຂ້ອງ ເພ່ືອຄີ້ນົ ຫາຜູຸ້ກະທໍາຜດິ 5. ຄມຸ້ ຄອງລະບບົ ແລະ ອປະກອນເກບັ ຮັກສາຂ້ີໍມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ 6. ຮບັ ປະກນັ ການເຂ້ີົາເຖງິ , ການນາໍ ໃຊຸ້, ການເປດເຜຍ, ການສືງົ່ ແລະ ການໂອນຂ້ໍີມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ໂດຍ ບໍື່ໃຫມຸ້ ຜນົ ກະທບົ ຕຄໍື່ ວາມໝນັ້ີ ຄງົ ຂອງຊາດ ແລະ ຄວາມເປນັ ລະບຽບຮຽບຮອ້ ຍຂອງສັງຄມົ 7. ສ້າງ, ປັບປງລະບົບຖານຂໍີ້ມູນ, ລະບົບຖານຂໍີ້ມູນສໍາຮອງ, ລະບົບປຸ້ອງກັນ, ລະບົບຄົ້ີນຫາຂໍ້ີມູນ ອດັ ຕະໂນມດັ , ລະບບົ ກຸູ້ຂມໍ້ີ ນູ ແລະ ອນ່ື ໆ ໃຫຸ້ມຄວາມພ້ອມ 8. ປະສານສົມທົບກັບ ຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືສານ ໃນການປຸ້ອງກັນ ການບກລກຂີໍ້ມນູ 9. ຮບັ ປະກນັ ມາດຕະການໃນການແກໄຸ້ ຂຂໍ້ີຂັດຂ້ອງທາງດາ້ ນເຕກັ ນິກ 10. ຄ້ີົນຄວ້າ, ນາໍ ໃຊຸ້ເຕກັ ໂນໂລຊຂໍ້ມີ ູນ ໃຫ້ທຸ ນັ ກັບສະພາບຄວາມຕອ້ ງການຂອງສງັ ຄົມ 11. ປະຕິບດັ ພັນທະອນື່ ຕາມທືໄ່ ດກຸ້ ໍານົດໄວໃຸ້ ນກົດໝາຍ. ໝວດທີ 7 ຂ້ໍຫາ້ ມ  ມາດຕາ 31 ຂໍຫ້ າ້ ມທ່ົວໄປ ຫາ້ ມ ບກຄນົ , ນຕິ ິບກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕ້ັີງ ມ ພດຕກິ ໍາ ດື່ງັ ນ:້ີ 1. ເຂົີ້າເຖິງ, ເກັບກໍາ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ທາໍ ລາຍ, ດກັ ສະກັດ, ແກ້ໄຸ ຂ, ປອມແປງ, ສະໜອງ ຂີ້ໍມູນເອເລັກ ໂຕຣນິກທື່ເປັນຄວາມລັບຂອງລດັ , ບກຄນົ , ນຕິ ບິ ກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕີັ້ງ ໂດຍບື່ໄໍ ດຮຸ້ ບັ ອະນຍາດ 2. ສງື່ົ ຫ ໂອນຂໍີ້ມູນເອເລັກໂຕຣນກິ ໂດຍບືໍ່ໄດຸ້ຮບັ ອະນຍາດຈາກເຈາົ້ີ ຂອງຂໍມີ້ ນູ 3. ສົືງ່ ຂມ້ໍີ ູນເອເລັກໂຕຣນິກທື່ບື່ມໍ ແຫ່ືງທ່ມື າ, ໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍ, ໄວຣັດ 4. ສ້າງຂໍ້ມີ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ປອມ ຫ ຂ້ີໍມນູ ທ່ືເປັນອນັ ຕະລາຍ ແລະ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫຸຜ້ ອຸູ້ ່ືນ 5. ສວຍໃຊຸ້ຊ່ອງວ່າງ ຫ ຈດອ່ອນຂອງລະບບົ ຂີໍ້ມູນ ເພື່ອເຂີ້ົາເຖງິ , ເກບັ ກໍາ, ນໍາໃຊຸ້ ແລະ ເປດເຜຍ ຂໍີ້ມນູ ເອ ເລກັ ໂຕຣນກິ 6. ມພດຕກິ ໍາອນື່ ທເື່ ປັນການລະເມດກົດໝາຍ. 159

 ມາດຕາ 32 ຂໍຫ້ ້າມສາລັບເຈົໍາ້ ຂອງຂ້ໍມນູ ຫາ້ ມເຈົ້າີ ຂອງຂ້ີໍມນູ ມ ພດຕກິ າໍ ດື່ັງນີ້: 1. ຂດັ ຂວາງການສງືົ່ , ແຊກແຊງ, ເຂົາີ້ ເຖິງ, ທໍາລາຍ, ລບ, ແກໄຸ້ ຂ ແລະ ປອມແປງ ຂມ້ໍີ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ 2. ບກລກ ຫ ກະທໍາສືິ່ງໃດໜ່ືງ ເຮັດໃຫຸ້ການປະຕິບດັ ງານຂອງລະບົບຄວາມປອດໄພຂໍ້ີມູນ ບໍສື່ າມາດເຮັດ ວຽກໄດຸ້ 3. ສົືງ່ ຂ້ມີໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນິກທືບ່ ືໍ່ມທ່ມື າ, ໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍ, ໄວຣັດ 4. ສາ້ ງຂໍ້ີມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ປອມ ຫ ຂີໍ້ມູນທ່ືເປນັ ອັນຕະລາຍ ແລະ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫຸ້ແກ່ບກຄນົ , ນຕິ ບິ ກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕ້ງັີ ອນ່ື 5. ສວຍໃຊຊຸ້ ່ອງວ່າງ ຫ ຈດອ່ອນຂອງລະບົບຂ້ີໍມູນ ເພື່ອເຂີົ້າເຖິງ, ເກັບກໍາ, ນໍາໃຊຸ້ ແລະ ເປດເຜຍຂີ້ໍມູນເອ ເລັກໂຕຣນກິ 6. ມພດຕິກາໍ ອນ່ື ທືເ່ ປນັ ການລະເມດກົດໝາຍ.  ມາດຕາ 33 ຂໍ້ຫ້າມສາລບັ ຜຄູ້ ຸ້ມຄອງຂມໍ້ ູນ ຫາ້ ມຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງຂໍ້ມີ ູນ ມ ພດຕິກາໍ ດືັ່ງນ:້ີ 1. ເຂ້ົີາເຖິງ, ເກັບກໍາ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ ຫ ເຜຍແຜ່ຂີ້ໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກຂອງລດັ , ບູກຄນົ , ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕງັີ້ ໂດຍບ່ໄືໍ ດຮຸ້ ັບອະນຍາດ 2. ເຂົີ້າເຖງິ , ເກັບກໍາ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍ, ສະໜອງ, ປັບປງ, ທໍາລາຍ ຂີໍ້ມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກ ທ່ືຕົນຄຸ້ມຄອງ ໂດຍບໍື່ໄດ້ຮຸ ບັ ອະນຍາດ 3. ເກັບກໍາ, ນໍາໃຊຸ້, ເປດເຜຍຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກກ່ຽວກັບ ເຊ້ີອຊາດ, ເຜື່ົາພັນ, ຄວາມຄິດເຫັນທາງການ ເມອງ, ຄວາມເຊອື່ ຖທາງສາສະໜາ, ພດຕກິ ໍາທາງເພດ, ປະຫວດັ ອາຊະຍາກາໍ , ຂໍີມ້ ູນສຂະພາບ ຫ ຂີໍ້ມູນອືນ່ ເຊ່ງິື ສື່ົງ ຜົນກະທົບຕຄ່ໍື ວາມໝັ້ີນຄົງຂອງຊາດ, ຄວາມສະຫງົບ ແລະ ຄວາມເປນັ ລະບຽບຮຽບຮ້ອຍຂອງສັງຄົມ 4. ມພດຕກິ າໍ ອນື່ ທ່ເື ປັນການລະເມດກດົ ໝາຍ. ໝວດທີ 8 ການແກໄ້ ຂຂຂ້ໍ ດັ ແຍງ່  ມາດຕາ 34 ຮູບການແກໄ້ ຂຂຂໍ້ ດັ ແຍງ່ ການແກ້ໄຸ ຂຂ້ໍຂີ ດັ ແຍ່ງ ສາມາດດາໍ ເນນ ດ້ວຍຮບູ ການໃດໜ່ືງ ດງ່ືັ ນ້:ີ 1. ການແກໄຸ້ ຂດ້ວຍການປະນປະນອມກນັ 2. ການແກຸ້ໄຂທາງດາ້ ນບລໍ ຫິ ານ 3. ການແກຸ້ໄຂໂດຍອງົ ການແກຸ້ໄຂຂໍຂ້ີ ດັ ແຍງ່ ທາງດາ້ ນເສດຖະກດິ 4. ການຮ້ອງຟອຸ້ ງຕໍສື່ ານປະຊາຊນົ 5. ການແກໄຸ້ ຂທມື່ ລັກສະນະສາກົນ.  ມາດຕາ 35 ການແກໄ້ ຂດ້ວຍການປະນປີ ະນອມກນັ ໃນກໍລະນມຂີ້ຂໍ ັດແຍງ່ ກ່ຽວກັບຂີໍ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ຄູ່ກລໍ ະນ່ື ສາມາດປກສາຫາລ ແລະ ປະນປະນອມ ກນັ ໂດຍສນັ ຕວິ ທິ ເພອື່ ໃຫຕຸ້ ່າງຝ່າຍຕາ່ ງໄດຮຸ້ ບັ ຜນົ ປະໂຫຍດ.  ມາດຕາ 36 ການແກໄ້ ຂທາງດ້ານບລິຫານ ໃນກໍລະນ ເກດຂ້ີໍຂັດແຍງ່ ທບ່ື ່ໍືສາມາດຕົກລົງກັນ ຫ ບ່ໍືສາມາດໄກ່ເກ່ຍກນັ ໄດຸ້ ຄກູ່ ໍລະນມ ສດິ ສະເຫນຕື່ໍອົງ ການຄມຸ້ ຄອງວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂໍ້ມີ ູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ພິຈາລະນາແກໄຸ້ ຂ. 160

 ມາດຕາ 37 ການແກໄ້ ຂຂ້ໍຂັດແຍງ່ ໂດຍອົງການແກໄ້ ຂຂໍ້ຂດັ ແຍ່ງທາງດາ້ ນເສດຖະກິດ ໃນກໍລະນ ເກດຂໍ້ີຂັດແຍ່ງທາງດ້ານເສດຖະກດິ ກ່ຽວກັບວຽກງານປກົ ປຸອ້ ງຂໍີມ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ຄູ່ກໍລະ ນີ້ ມສິດຮ້ອງຂໍໃຫຸ້ອົງການແກຸ້ໄຂຂ້ີໍຂັດທາງດ້ານເສດຖະກິດພິຈາລະນາແກຸ້ໄຂ ຕາມທ່ືໄດຸ້ກໍານົດໄວຸ້ໃນກົດໝາຍ ວາ່ ດ້ວຍການແກຸ້ໄຂຂຂີໍ້ ັດແຍ່ງທາງດາ້ ນເສດຖະກດິ .  ມາດຕາ 38 ການຮອ້ ງຟ້ອງຕ່ສົ ານປະຊາຊນົ ໃນກລໍ ະນເກດຂີ້ໍຂດັ ແຍງ່ ກ່ຽວຂ້ອງກັບວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂ້ີມໍ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ ຄ່ກູ ໍລະນ ມສິດຮ້ອງ ຟຸ້ອງຕ່ືໍ ສານປະຊາຊນົ ພິຈາລະນາຕັດສິນ.  ມາດຕາ 39 ການແກ້ໄຂທມ່ີົ ີລັກສະນະສາກນົ ໃນກໍລະນ ມຂໍຂີ້ ັດແຍ່ງກຽ່ ວກັບວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂ້ມໍີ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ ທື່ມລັກສະນະສາກົນ ໃຫ້ປຸ ະຕບິ ັດ ຕາມກົດໝາຍທ່ກື ່ຽວຂ້ອງຂອງ ສປປ ລາວ, ສນົ ທິສັນຍາ ແລະ ສນັ ຍາສາກົນ ທື່ ສປປ ລາວ ເປນັ ພາຄ. ໝວດທີ 9 ການຄ້ມຸ ຄອງວຽກງານປກົ ປອ້ ງຂໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິກ  ມາດຕາ 40 ອົງການຄຸ້ມຄອງວຽກງານປົກປ້ອງຂ້ມໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ລັດຖະບານ ເປັນຜຸູ້ຄມຸ້ ຄອງວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂໍ້ີມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກຢາ່ ງລວມສູນ ແລະ ເປັນເອກະພາບໃນ ຂອບເຂດທ່ືົວປະເທດ ໂດຍມອບໃຫຸ້ກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືສານ ຮັບຜິດຊອບໂດຍ ກງົ ແລະ ເປນັ ເຈ້ົີາການປະສານສມົ ທົບກບັ ບັນດາກະຊວງ, ອົງການລດັ ທຽບເທາືົ່ ກະຊວງ, ອົງການປົກຄອງທອ້ ງຖ່ືິນ ແລະ ພາກສວ່ ນອ່ືນທື່ກຽ່ ວຂ້ອງ ຈັດຕີ້ງັ ປະຕິບັດວຽກງານດື່ັງກາ່ ວ. ອົງການຄຸ້ມຄອງວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂໍ້ີມູນເອເລັກ ໂຕຣນິກ ປະກອບດ້ວຍ: 1. ກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ 2. ພະແນກໄປສະນ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ແລະ ການສສ່ື ານ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ 3. ຫ້ອງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສສ່ື ານ ເມອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ.  ມາດຕາ 41 ສດິ ແລະ ໜາ້ ທີົ່ ຂອງກະຊວງໄປສະນີ, ໂທລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສສື່ົ ານ ໃນການຄຸ້ມຄອງວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂີ້ໍມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ແລະ ການ ສສື່ ານ ມ ສດິ ແລະ ໜາ້ ທື່ ດງືັ່ ນ້ີ: 1. ຄີ້ນົ ຄວ້າ, ສາ້ ງ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ກ່ຽວກັບວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງ ຂີ້ໍມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ ເພອື່ ນາໍ ສະເຫນລັດຖະບານ ພຈິ າລະນາ 2. ຜັນຂະຫຍາຍ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ ແລະ ກດົ ໝາຍ ເປັນແຜນການ, ແຜນງານ ແລະ ໂຄງການ ກ່ຽວກບັ ວຽກງານປົກປຸ້ອງຂມ້ີໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ແລະ ຈດັ ຕີ້ງັ ປະຕິບັດ 3. ໂຄສະນາ, ເຜຍແຜ່, ສກສາອົບຮມົ ກດົ ໝາຍ ແລະ ລະບຽບການກ່ຽວກບັ ວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂໍີ້ມນູ ເອເລັກ ໂຕຣນກິ ໃນຂອບເຂດທວືົ່ ປະເທດ 4. ຊີ້ນໍາ, ຄຸ້ມຄອງ, ຕິດຕາມ, ກວດກາ ການບໍລິການ, ການຈັດຕັ້ີງປະຕິບັດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ກຽ່ ວກັບວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂີ້ມໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ 5. ຄີົ້ນຄວ້າ, ສ້າງ ແລະ ນໍາໃຊມຸ້ າດຕະຖານເຕັກນິກທາງດາ້ ນຄວາມປອດໄພຂີ້ມໍ ນູ 6. ຄມຸ້ ຄອງລະບົບການຮບັ ຮອງລະຫັດຄວາມປອດໄພເອເລັກໂຕຣນິກແຫງ່ ຊາດ 7. ກວດກາຊ່ອງວ່າງກຽ່ ວກບັ ຄວາມປອດໄພຂອງລະບົບຂໍ້ີມູນ 8. ສາ້ ງ, ຍກົ ລະດັບ, ພດັ ທະນາຊັບພະຍາກອນມະນດ ໃນວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣນິກ 9. ພຈິ າລະນາ ແລະ ແກຸ້ໄຂຄາໍ ສະເຫນຕາ່ ງໆ ທ່ກື ຽ່ ວຂອ້ ງກັບວຽກງານຂໍ້ມີ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ 161

10. ປະສານສົມທບົ ກບັ ກະຊວງອື່ນ ທກື່ ່ຽວຂອ້ ງກຽ່ ວກັບວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂມີ້ໍ ູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ 11. ພວົ ພນັ ແລະ ຮ່ວມມກບັ ຕ່າງປະເທດ, ພາກພນ້ີ ແລະ ສາກນົ ກຽ່ ວກັບວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂໍ້ີມນູ ເອເລັກ ໂຕຣນິກ 12. ສະຫຼຸບ ແລະ ລາຍງານການເຄ່ືອນໄຫວວຽກງານວຽກງານປົກປຸ້ອງຂ້ີໍມນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ຕື່ໍ ລດັ ຖະບານ ຢ່າງເປນັ ປກົ ກະຕິ 13.ນາໍ ໃຊຸ້ສິດ ແລະ ປະຕິບດັ ໜ້າທ່ືອືນ່ ຕາມທ່ືໄດຸ້ກາໍ ນົດໄວຸ້ໃນກດົ ໝາຍ. ມາດຕາ 42 ສິດ ແລະ ໜາ້ ທື່ຂອງ ພະແນກໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ໃນການຄຸ້ມຄອງວຽກງານປົກ ປຸ້ອງຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ພະແນກໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການ ສ່ືສານ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ມ ສິດ ແລະ ໜ້າທ່ື ຕາມຂອບເຂດຄວາມຮບັ ຜດິ ຊອບຂອງຕົນ ດງ່ັື ນ້ີ: 1. ໂຄສະນາ ເຜຍແຜ່, ສກສາອົບຮົມ ແລະ ຜັນຂະຫຍາຍ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ກົດໝາຍ, ລະ ບຽບການ ກຽ່ ວກັບວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂີໍມ້ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ 2. ຈດັ ຕັ້ີງປະຕິບັດນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ກົດໝາຍ, ລະບຽບການ, ແຜນການ, ແຜນງານ, ໂຄງການ ກ່ຽວກບັ ວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂໍ້ີມນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ 3. ຊີ້ນໍາ, ຄຸ້ມຄອງ, ຕິດຕາມ, ກວດກາ ການບໍລິການ, ການຈັດຕີ້ັງປະຕິບັດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ກ່ຽວກັບວຽກງານການນາໍ ໃຊຂຸ້ ີມ້ໍ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ 4. ສະເຫນແຜນສ້າງ, ຍົກລະດັບ, ພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນດ ໃນວຽກງານປກົ ປຸອ້ ງຂ້ີໍມູນເອເລັກໂຕຣ ນິກ ຕກ່ືໍ ະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ສື ານ 5. ພຈິ າລະນາ ແລະ ແກໄຸ້ ຂຄາໍ ສະເຫມ ທື່ກ່ຽວຂອ້ ງກບັ ວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂມ້ີໍ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ 6. ປະສານສົມທົບກັບພະແນກການອື່ນ ກຽ່ ວກບັ ວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂໍມ້ີ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນິກ 7. ພວົ ພັນ ແລະ ຮ່ວມມກັບຕາ່ ງປະເທດ ກ່ຽວກັບວຽກງານປົກປຸ້ອງຂີມ້ໍ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ຕາມການມອບ ໝາຍຂອງຂ້ນີັ ເທິງ 8. ສະຫຼຸບ ແລະ ລາຍງານການເຄື່ອນໄຫວວຽກງານປົກປ້ອຸ ງຂ້ີໍມູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຕໍ່ື ກະຊວງໄປສະນ, ໂທ ລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສ່ສື ານ ແລະ ອົງການປກົ ຄອງ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ຢ່າງເປັນປກົ ກະຕິ 9. ນໍາໃຊສຸ້ ດິ ແລະ ປະຕິບັດໜ້າທື່ອື່ນ ຕາມທື່ໄດຸ້ກໍານດົ ໄວໃຸ້ ນກົດໝາຍ.  ມາດຕາ 43 ສິດ ແລະ ໜ້າທີົຂ່ ອງ ຫ້ອງການໄປສະນີ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສົື່ສານ ເມືອງ, ເທດສະບານ, ນະ ຄອນໃນການຄຸ້ມຄອງ ວຽກງານປົກປ້ອງຂ ໍ້ມູນເອເລັກໂຕຣນິ ກ ຫ້ອງການໄປສະນີ, ໂທລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການ ສ່ືົສານ ເມອື ງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ ມີ ສດິ ແລະ ໜາ້ ທົີ່ ໃນຂອບເຂດຄວາມຮບັ ຜິດຊອບຂອງຕົນ ດງັົ່ ນໍ:ີ້ 1. ໂຄສະນາ ເຜຍແຜ່, ສກສາອົບຮົມ ແລະ ຈັດຕັີ້ງປະຕບິ ັດ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ກົດໝາຍ, ລະ ບຽບການ, ແຜນການ, ແຜນງານ, ໂຄງການ ກ່ຽວກັບວຽກງານປົກປອຸ້ ງຂ້ມໍີ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ 2. ຕດິ ຕາມ, ກວດກາ ການບໍລກິ ານ, ການຈັດຕີັ້ງປະຕິບັດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການ ກ່ຽວກັບວຽກງານ ການນໍາໃຊ້ຂຸ ໍມີ້ ູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ 3. ສະເຫນແຜນສ້າງ, ຍົກລະດບັ , ພດັ ທະນາຊັບພະຍາກອນມະນດໃນວຽກງານປົກປຸ້ອງຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣ ນິກຕ່ືໍຂັນີ້ ເທງິ ຂອງຕົນ 4. ນາໍ ສ່ືົງຄາໍ ສະເຫນກ່ຽວກັບວຽກງານປົກປຸ້ອງຂ້ໍີມູນເອເລັກໂຕຣນກິ ແລະ ຄໍາສະເຫນອື່ນໃຫຸ້ພະແນກໄປ ສະ ນ, ໂທລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສື່ສານ ແຂວງ, ນະຄອນຫວງ ເພອື່ ພິຈາລະນາແກຸ້ໄຂ 5. ເກບັ ກາໍ ສະຖຕິ ິກ່ຽວກັບການປກົ ປຸ້ອງຂໍີ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ 6. ປະສານສົມທບົ ກບັ ຫ້ອງການອືນ່ ກຽ່ ວກັບວຽກງານປົກປ້ອຸ ງຂີໍມ້ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ; 7. ສະຫຼຸບ ແລະ ລາຍງານການເຄືອ່ ນໄຫວວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂີ້ໍມນູ ເອເລັກໂຕຣນິກຕື່ໍ ພະແນກໄປສະນ, ໂທ ລະຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືສານ ແລະ ອງົ ການປກົ ຄອງ ເມອງ, ເທດສະບານ, ນະຄອນ ຢາ່ ງເປັນປົກກະຕິ; 162

8. ນາໍ ໃຊສຸ້ ດິ ແລະ ປະຕບິ ດັ ໜາ້ ທອ່ື ່ືນ ຕາມທືໄ່ ດ້ກຸ າໍ ນດົ ໄວຸ້ໃນກດົ ໝາຍ.  ມາດຕາ 44 ສດິ ແລະ ໜ້າທີົ່ຂອງຂະແໜງການ, ອງົ ການປກົ ຄອງທ້ອງຖິ່ົນ ແລະ ພາກສວ່ ນ ອນ່ົື ໃນການຄຸ້ມຄອງວຽກງານປົກປຸ້ອງຂໍ້ີມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ຂະແໜງການ, ອົງການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ືນ ແລະ ພາກສວ່ ນອນື່ ມ ສດິ ແລະ ໜາ້ ທ່ື ໃນການໃຫຸຄ້ ວາມຮວ່ ມມ ແລະ ປະສານສົມທົບກບັ ຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທ ລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສສ່ື ານ ຕາມຂອບເຂດຄວາມຮບັ ຜິດຊອບຂອງຕນົ . ໝວດທີ 10 ການກວດກາວຽກງານປົກປ້ອງຂໍ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ  ມາດຕາ 45 ອງົ ການກວດກາວຽກງານປົກປ້ອງຂມໍ້ ນູ ເອເລກັ ໂຕຣນກິ ອງົ ການກວດກາວຽກງານປກົ ປ້ອຸ ງຂມ້ີໍ ນູ ເອເລັກໂຕຣນກິ ປະກອບດວ້ ຍ: 1. ອງົ ການກວດກາພາຍໃນ 2. ອງົ ການກວດກາພາຍນອກ. ອງົ ການກວດກາພາຍໃນ ແມນ່ ອົງການດຽວກນັ ກັບອງົ ການຄຸມ້ ຄອງວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂີໍມ້ ູນເອເລັກໂຕຣ ນິກ ຕາມທື່ໄດຸ້ກໍານົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 40 ຂອງກົດໝາຍສະບັບນ້ີອງົ ການກວດກາພາຍນອກ ມ ສະພາແຫ່ງຊາດ, ສະພາ ປະຊາຊົນຂີັ້ນແຂວງ, ອົງການກວດສອບແຫ່ງລັດ, ອົງການກວດກາລັດຖະບານ, ອົງການແນວລາວສ້າງຊາດ ແລະ ອົງການຈັດຕ້ງີັ ມະຫາຊົນ.  ມາດຕາ 46 ເນອໍ້ື ໃນການກວດກາ ການກວດກາວຽກງານປົກປຸອ້ ງຂໍີ້ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ ມ ເນອ້ີ ໃນ ດັ່ງື ນ້:ີ 1. ການປະຕິບັດ ນະໂຍບາຍ, ແຜນຍດທະສາດ, ກດົ ໝາຍ ແລະ ລະບຽບການກ່ຽວກັບວຽກງານປກົ ປຸ້ອງຂີ້ໍ ມູນເອເລກັ ໂຕຣນິກ 2. ການຈັດຕັ້ງີ ແລະ ການເຄອ່ື ນໄຫວຂອງຂະແໜງການປົກປອຸ້ ງຂ້ີມໍ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ 3. ຄວາມຮັບຜິດຊອບ, ການປະພດ ແລະ ແບບແຜນວິທເຮັດວຽກຂອງພະນກັ ງານປກົ ປຸ້ອງຂີໍ້ມນູ ເອເລັກ ໂຕຣນກິ 4. ການເຄືອ່ ນໄຫວຂອງເຈີ້າົ ຂອງຂມໍີ້ ູນ 5. ການເຄອື່ ນໄຫວຂອງຜູ້ຄຸ ມຸ້ ຄອງຂໍມີ້ ນູ 6. ການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາ ແລະ ສັນຍາສາກນົ ກ່ຽວກັບວຽກງານປົກປ້ອຸ ງຂ້ໍີມູນເອເລັກໂຕຣນິກ ທ່ື ສປປ ລາວ ເປັນພາຄ.  ມາດຕາ 47 ຮບູ ການກວດກາ ການກວດກາ ວຽກງານປກົ ປອຸ້ ງຂໍ້ມີ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ ມ ສາມ ຮບູ ການ ຄ: 1. ການກວດກາ ປກົ ກະຕິ 2. ການກວດກາ ໂດຍມການແຈຸ້ງໃຫຸ້ຮູຸ້ລວ່ ງໜ້າ 3. ການກວດກາ ແບບກະທັນຫນັ . ການກວດກາ ປກົ ກະຕິ ແມນ່ ການກວດກາຕາມແຜນການຢ່າງເປັນປະ ຈໍາ ແລະ ມກາໍ ນົດເວລາທແ່ື ນນ່ ອນ. ການກວດກາ ໂດຍມການແຈຸງ້ ໃຫຸ້ຮູຸ້ລວ່ ງໜາ້ ແມ່ນ ການກວດການອກແຜນ ໂດຍມການແຈຸ້ງໃຫຸ້ຜຸູ້ຖກກວດ ກາຊາບລວ່ ງໜ້າ. ການກວດກາ ແບບກະທັນຫັ້ີນ ແມ່ນ ການກວດກາໂດຍຮບ ດ່ວນ ໂດຍບື່ໍມການແຈຸ້ງໃຫຜຸ້ ູຸ້ຖກກວດກາຊາບ ລ່ວງໜ້າໃນການດາໍ ເນນການກວດກາ ໃຫປຸ້ ະຕບິ ດັ ຖກຕ້ອງຕາມ 163

ກດົ ໝາຍ ຢາ່ ງເຂມີ້ັ ງວດ. ໝວດທີ 11 ນະໂຍບາຍຕ່ົຜູມ້ ຜີ ນົ ງານ ແລະ ມາດຕະການຕົ່ຜູ້ລະເມີດ  ມາດຕາ 48 ນະໂຍບາຍຕ່ົຜູມ້ ຜີ ນົ ງານ ບກຄນົ , ນຕິ ິບກຄນົ ຫ ການຈັດຕ້ັີງ ທ່ມື ຜົນງານດເດື່ນັ ໃນການຈັດຕັ້ີງປະຕິບັດກົດໝາຍສະບບັ ນ້ີ ຈະໄດຸ້ ຮັບ ການຍ້ອງຍໍ ຫ ນະໂຍບາຍອນື່ ຕາມກດົ ໝາຍ.  ມາດຕາ 49 ມາດຕະການຕົຜ່ ູ້ລະເມດີ ບກຄນົ , ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕ້ັງີ ທ່ືໄດຸ້ລະເມດກດົ ໝາຍສະບັບນີ້ ແລະ ກົດໝາຍອື່ນທື່ກຽ່ ວຂ້ອງ ຈະ ຖກ ສກສາອົບຮົມ, ກ່າວເຕອນ, ລງົ ວິໄນ, ປັບໃໝ ຫ ລົງໂທດທາງອາຍາ ແລຸ້ວແຕ່ກໍລະນເບາົ ຫ ໜັກ ລວມທັງໃຊຸ້ ແທນຄາ່ ເສຍຫາຍທາງແພງ່ ທຕື່ ນົ ໄດຸກ້ ່ືໍຂນີ້ .  ມາດຕາ 50 ມາດຕະການສກຶ ສາອົບຮມົ ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕັີ້ງ ທື່ລະເມດກົດໝາຍສະບັບນ້ີ ເປັນຕ້ີົນ ຂໍີ້ຫ້າມທ່ືໄດຸ້ກໍານົດໄວຸ້ໃນກົດ ໝາຍສະບບັ ນ້ີ ໃນສະຖານເບົາ ຈະຖກສກສາອົບຮມົ ແລະ ຕັກເຕອນ.  ມາດຕາ 51 ມາດຕະການທາງວິໄນ ພະນັກງານ-ລັດຖະກອນ, ທະຫານ, ຕາໍ ຫວດ ທື່ລະເມດກົດໝາຍສະບັບນ້ີ ເປນັ ຕີົ້ນຂໍ້ີຫ້າມທື່ໄດຸ້ກໍານົດໄວຸ້ ໃນກດົ ໝາຍສະບັບນີ້ ເຊື່ງິ ບເໍື່ ປັນການກະທາໍ ຜິດທາງອາຍາ ຈະຖກລົງວິໄນຕາມກດົ ໝາຍທກ່ື ຽ່ ວຂ້ອງ.  ມາດຕາ 52 ມາດຕະການປັບໃໝ ບກຄົນ, ນຕິ ບິ ກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕ້ງີັ ທ່ລື ະເມດກົດໝາຍສະບບັ ນີ້ ເປັນຕີນ້ົ ຂີໍ້ຫາ້ ມຕາມທື່ໄດຸ້ກໍານດົ ໄວໃຸ້ ນ ມາດຕາ 31, 32 ແລະມາດຕາ 33 ທ່ບື ໍື່ເປນັ ການກະທາໍ ຜດິ ທາງອາຍາ ຈະຖກປັບໃໝໃນອັດຕາ 15.000.000 ກບ.  ມາດຕາ 53 ມາດຕະການທາງແພ່ງ ບກຄົນ, ນຕິ ິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕັີ້ງ ທ່ືລະເມດກົດໝາຍສະບັບນີ້ ເຊື່ິງກ່ໍືຄວາມເສຍຫາຍແກ່ຜູຸ້ອື່ນ ຕ້ອງໃຊຸ້ ແທນຄ່າເສຍຫາຍ ຕາມທ່ຕື ົນໄດກຸ້ ຂືໍ່ ີ້ນ.  ມາດຕາ 54 ມາດຕະການທາງອາຍາ ບກຄົນ ທື່ລະເມດກດົ ໝາຍສະບັບນ້ີ ເຊື່ງິ ເປັນການກະທໍາຜດິ ທາງອາຍາ ຈະຖກລົງໂທດ ຕາມກດົ ໝາຍອາ ຍາ , ກດົ ໝາຍອ່ືນ ທກື່ າໍ ນົດໂທດທາງອາຍາ ແລ້ວຸ ແຕລ່ ະກລໍ ະນເບົາ ຫ ໜກັ . ໝວດທີ 12 ບດົ ບັນຍດັ ສດຸ ທາ້ ຍ  ມາດຕາ 55 ການຈດັ ຕໍ້ງັ ປະຕບິ ດັ ລດັ ຖະບານ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊນົ ລາວ ເປນັ ຜູຸ້ຈດັ ຕັງ້ີ ປະຕິບດັ ກົດໝາຍສະບັບນ້ີ.  ມາດຕາ 56 ຜນົ ສັກສິດ ກົດໝາຍສະບັບນີ້ ມຜົນສກັ ສິດ ນບັ ແຕວ່ ັນປະທານປະເທດ ແຫ່ງ ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາ ຊົນລາວ ອອກລັດຖະດໍາລັດປະກາດໃຊຸ້ ແລະ ພາຍຫງັ ໄດລຸ້ ງົ ໃນຈົດໝາຍເຫດການທາງລັດຖະການ ສິບຫ້າວນັ . 164

ຂີກ້ໍ າໍ ນດົ , ບົດບນັ ຍດັ ໃດ ທ່ືຂດັ ກັບກົດໝາຍສະບັບນີ້ ລວ້ ນແຕຖ່ ກຍກົ ເລກ. 2. ຂຕ້ໍ ົກລງົ ດ້ວຍການດາເນນີ ທຸລະກາທາງເອເລກັ ໂຕຣນກິ ໝວດທີ 1 ບນັ ຍດັ ທວົ່ ໄປ  ມາດຕາ 1. ຈຸດປະສົງ ຂ້ີໍຕກົ ລງົ ສະບັບນ້ີກໍານດົ ຫັກການ, ລະບຽບການ ແລະ ມາດຕະການ ໃນການຄຸ້ມຄອງການດໍາເນນທລະ ກດິ ທ່ື ປກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮມົ ດາ້ ນໄອຊທ ເພືອ່ ເຮດັ ໃຫຸ້ການບໍລກິ ານມຄວາມເປັນລະບຽບ, ເອກະພາບ ແລະ ມ ມາດຕະຖານ ແນໃສ່ປົກປຸ້ອງສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຜຸູ້ໃຊຸ້ບໍລິການ ແລະ ສັງຄມົ ປະກອບສ່ວນເຂົ້ີາໃນການພັດທະ ນາເສດຖະກິດ- ສັງຄົມຂອງຊາດ.  ມາດຕາ 2. ການດາເນີນທຸລະກິດທີ່ົປຶກສາ ແລະ ຝກຶ ອົບຮມົ ດ້ານໄອຊທີ ີ ການດໍາເນນທລະກິດທ່ືປກສາ ແມ່ນການເຄື່ອນໄຫວດາໍ ເນນທລະກິດໃນການເກັບກໍາ, ວິເຄາະຂີ້ໍມູນ, ໃຫຸ້ຄໍາ ປກສາ ຫ ໃຫ້ຄຸ ວາມຊ່ວຍເຫອດາ້ ນໄອຊທຕໍືບ່ ກຄນົ , ນິຕບິ ກຄົນ ຫ ການຈດັ ຕ້ີງັ . ການດາໍ ເນນທລະກດິ ຝກອົບຮົມ ແມນ່ ການເຄື່ອນໄຫວດໍາເນນທລະກິດໃນການເປດຫັກສດູ ການສິດສອນ ຫ ຝກອົບຮມົ ດ້ານໄອຊທໃນໄລຍະສ້ີນັ ໃຫຸແ້ ກ່ບກຄົນ, ນິຕບິ ກຄນົ ຫ ການຈັດຕີ້ັງ. ການດາໍ ເນນທລະກດິ ທ່ືປກສາ ແລະ ຝກອົບຮມົ ດາ້ ນໄອຊທ ຕອ້ ງໄດຸຮ້ ັບອະນຍາດຈາກຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສືສ່ ານ.  ມາດຕາ 3. ອະທິບາຍຄາສບັ ຄາໍ ສັບທໃ່ື ຊຸ້ໃນຂໍີ້ຕົກລງົ ສະບັບນມ້ີ ຄວາມຫມາຍ ດືັງ່ ນ້ີ: 1. ຫັກສູດ ຫມາຍເຖິງ ການກາໍ ນົດຈັດຕີັງ້ ວິທການຮຽນ-ການສອນ, ຈດຫມາຍຂອງການສກສາ, ໂຄງ ສ້າງເນອີ້ ໃນ ວຊິ າຮຽນ ແລະ ການວດັ ຜົນຂອງວຊິ າຮຽນຕ່າງໆ ເພ່ືອຮັບປະກັນໃຫຜຸ້ ຸຮູ້ ຽນມຄວາມຮູຸ້, ຄວາມສາມາດ ແລະ ຄນສມົ ບັດ ສິນທາໍ ປະຕວິ ັດ 2. ໃບຢ້ັງີ ຢນ ຫມາຍເຖງິ ເອກະສານທ່ືໃຊຸ້ໃນການຢັີ້ງຢນການຜາ່ ນລະບບົ ການຮຽນ-ການສອນຕາມ ສາຂາວິຊາ ຫ ຫັກສດູ ໃດຫນ່ືງ 3. ລະບົບແຜນທື່ເອເລກັ ໂຕນິກ ຫມາຍເຖິງ ລະບົບແຜນທ່ື ທ່ືສະແດງເຖງິ ຂອບເຂດ, ພູມສັນຖານ, ຂ້ີໍ ມນູ , ຖານ ຂໍີ້ມນູ , ຈດທຕື່ ້ັີງພາກພີ້ນດນິ ແລະ ລະດັບການປ່ຽນແປງໃນຮບູ ແບບເອເລກັ ໂຕນິກ 4. ລະບົບຖານຂ້ີໍມູນ ຫມາຍເຖິງ ບ່ອນເກັບຮັກສາຂໍ້ີມູນໃນຮູບແບບເອເລັກໂຕນິກໄວຸ້ຢາ່ ງເປນັ ລະບົບທ່ື ສາມາດ ຄຸ້ມຄອງ, ປັບປງ ແລະ ນາໍ ໃຊໄຸ້ ດຸ້ 5. ຄອມພວິ ເຕກຣາບຟກິ ຫມາຍເຖງິ ຮູບພາບ ແລະ ພາບເຄອື່ ນເຫນັງທຖ່ື ກສາ້ ງຂນີ້ ດ້ວຍການນາໍ ໃຊຸ້ ຄອມພວິ ເຕ.  ມາດຕາ 4. ຂອບເຂດການນາໃຊ້ ຂ້ີໍຕົກລົງສະບັບນ້ີ ນາໍ ໃຊຸ້ສໍາລັບບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ແລະ ການຈດັ ຕ້ີັງທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ທື່ ດໍາເນນ ທລະກິດທປ່ື ກສາ ແລະ ຝກອົບຮມົ ດາ້ ນໄອຊທພາຍໃນ ສປປ ລາວ. 165

ໝວດທີ 2 ການອະນຸຍາດ  ມາດຕາ 5. ປະເພດການດາເນີນທຸລະກິດ ການດາເນີນທຸລະກິດທີ່ົປຶກສາ ແລະ ຝຶກອົບຮົມ ດາ້ ນໄອຊີທີ ມ ສອງ ປະເພດ ດງ່ັື ນີ້: 1. ການດໍາເນນທລະກິດທປື່ ກສາ; 2. ການດາໍ ເນນທລະກດິ ຝກອບົ ຮມົ .  ມາດຕາ 6. ມາດຕະຖານເຕັກນກິ ກ. ການດາເນນີ ທລຸ ະກດິ ທປີ່ົ ຶກສາດ້ານໄອຊີ 1. ຕ້ອງມສະຖານທືແ່ ນນ່ ອນ ແລະ ເຫມາະສມົ . 2. ໃນການສະເຫນບົດໂຄງການດ້ານໄອຊທແຕ່ລະຄັີ້ງ ຕ້ອງໄດຸ້ຜ່ານການກວດກາຈາກຂະ ແໜງການໄປ ສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືສານ ເຊືັ່ນ ແຜນວາດການເຊື່ອມຕ່ໍືລະບົບເຄອຂາ່ ຍ, ມາດຕະຖານຄວາມ ປອດໄພ, ມາດຕະຖານການອອກແບບຖານຂໍມີ້ ນູ ແລະ ເອກກະສານອື່ນໆ ທ່ກື ່ຽວຂອ້ ງ 3. ມບກຄະລາກອນຕາມທືມ່ າດຕະຖານໄດຸ້ກາໍ ນົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 7 ຂອງຂໍີ້ຕົກລງົ ສະບັບນ.ີ້ ຂ. ການດາເນນີ ທລຸ ະກດິ ຝຶກອົບຮົມດາ້ ນໄອຊີທີ 1. ຕ້ອງມສະຖານທື່ແນ່ນອນ, ມຫ້ອງຮຽນທື່ເຫມາະສົມໃນການຮຽນ-ການສອນ, ມແສງສະຫວ່າງພຽງພໍ, ມ ອາກາດຖາ່ ຍເທສະດວກໃນສະຖານທຝ່ື ກອົບຮມົ . 2. ຕ້ອງມອປະກອນທ່ືທັນສະໄຫມ, ເຫມາະສມົ ແລະ ຄົບຖ້ວນ ເພອ່ື ຮບັ ປະກນັ ປະສດິ ທິພາບໃນການ ຮຽນ-ການ ສອນ. 3. ຫກັ ສດູ ການຝກອົບຮມົ ຕ້ອງຮັບປະກນັ ລັກສະນະທັນສະໄຫມ ຊືງ່ ສະແດງອອກເປນັ ປມ້ີ ແບບຮຽນ ຫ ປ້ີມຄູ່ມ ສອນທເ່ື ຊອ່ື ມໂຍງສາກົນ. 4. ຜຸູ້ທື່ດໍາເນນທລະກິດຝກອົບຮົມ ຕ້ອງກໍານົດໄລຍະເວລາ, ແບບຮຽນ, ບົດສອນ ແລະ ເນີ້ອໃນ ຂອງ ແຕ່ລະ ຫກັ ສດູ ໂດຍຜາ່ ນການກວດແກຸ້ ແລະ ຢ້ງັີ ຢນຄວາມຖກຕ້ອງຈາກຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການ ສ່ສື ານ ແລະ ພາກສວ່ ນທ່ກື ່ຽວຂອ້ ງ. 5. ມບກຄະລາກອນຕາມມາດຕະຖານທໄື່ ດກຸ້ ໍານົດໄວໃຸ້ ນມາດຕາ 7 ຂອງຂີຕໍ້ ກົ ລງົ ສະບັບນ້ີ.  ມາດຕາ 7. ມາດຕະຖານບກຸ ຄະລາກອນ ກ. ການດາເນີນທຸລະກິດທົີປ່ ກຶ ສາດ້ານໄອຊທີ ີ 1. ຕ້ອງມຜຸຊູ້ ຽ່ ວຊານ ຊື່ງເຂ້າີົ ໃຈລະບົບເຕກັ ນກິ ທາງດາ້ ນໄອຊທເປນັ ຢ່າງດ. 2. ຕ້ອງມຜຸູ້ຊ່ຽວຊານ ຊືງ່ ມປະສບົ ການທ່ືປກສາທາງດ້ານໄອຊທໃຫບຸ້ ກຄນົ , ນິຕິບກຄົນ ຫ ອົງການ ຈດັ ຕ້ີັງ ໃດຫນ່ງື ມາກອ່ ນ (ມໃບຢີ້ງັ ຢນການຜ່ານງານ) ຢ່າງຫນ້ອຍ 5 ປ. 3. ຕ້ອງມຜຸູ້ຊ່ຽວຊານ ຊ່ືງມປະສົບການທາງດ້ານການໃຫຸ້ຄໍາປກສາດ້ານໄອຊທ ຫ ຂົງເຂດວຽກງານທື່ ກ່ຽວຂ້ອງ ແລະ ຕອ້ ງວມິ ວດທິການສກສາປະລິນຍາຕຂີນ້ ໄປ. ຂ. ການດາເນີນທລຸ ະກດິ ຝຶກອບົ ຮົມດ້ານໄອຊີທີ 1. ຕອ້ ງມບກຄະລາກອນທ່ມື ຄວາມຮຄຸູ້ ວາມສາມາດດ້ານວິຊາສະເພາະ ໃນຂະແໜງການເຕກັ ໂນໂລຊ ສສ່ື ານ ແລະ ຂີ້ມໍ ູນຂາ່ ວສານ ຫ ຂະແໜງການກ່ຽວຂອ້ ງ. 2. ຕອ້ ງມບກຄະລາກອນທໄື່ ດຸ້ຜາ່ ນການຢ້ີັງຢນຫັກສູດການເປັນຄູສອນ ຈາກສະຖາບນັ ການສກສາ ແຫ່ງໃດຫນງ່ື . 3. ຕ້ອງມບກຄະລາກອນທ່ືມປະສົບການ, ຜູຸ້ຊໍານານງານ, ແລະ ມໃບຢ້ີັງຢນທ່ືກ່ຽວຂ້ອງໃນຫັກສູດທື່ ໃຫດຸ້ ໍາເນນ ທລະກດິ ຝກອົບຮົມ. 166

 ມາດຕາ 8. ການຂອະນຸຍາດ ນິຕິບກຄົນ ທ່ືມຈດປະສງົ ຕອ້ ງການດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມທາງດ້ານໄອຊທ ພາຍຫັງ ໄດຸ້ຮັບ ໃບທະບຽນວິສາຫະກິດແລຸ້ວ ຕ້ອງຂໃໍ ບອະນຍາດດໍາເນນທລະກິດນໍາຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສສື່ ານ ໂດຍປະກອບເອກະສານໃຫຸ້ຄບົ ຖ້ວນ ພ້ອມທັງປະຕິບດັ ຕາມເງອື່ ນໄຂຕາມທໄ່ື ດຸ້ກາໍ ນດົ ໄວຸ້ ໃນຂໍີ້ຕົກລົງສະບັບ ນີ້ ແລະ ລະບຽບການອື່ນທ່ືກຽ່ ວຂ້ອງ.  ມາດຕາ 9. ເງອືົ່ ນໄຂໃນການພຈິ າລະນາອອກໃບອະນຍຸ າດດາເນີນທຸລະກິດທີ່ົປຶກສາ ແລະ ຝຶກ ອບົ ຮົມດ້ານໄອຊີທີ ການພຈິ າລະນາອອກໃບອະນຍາດ ເພ່ອື ດໍາເນນທລະກິດທ່ືປກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມດ້ານໄອຊທ ຕ້ອງມ ເງື່ອນໄຂ ດືັ່ງນີ:້ 1. ຕອ້ ງປະກອບເອກະສານຄບົ ຖວ້ ນ ຕາມທືໄ່ ດ້ກຸ າໍ ນົດໄວຸ້ໃນເອກະສານຊອ້ ນທ້າຍ 2. ຕ້ອງບໍ່ືຢູ່ໃນຊ່ວງໄລຍະຖ ກອາຍັດຊັບສິນ, ຢູ່ໃນຂະບວນການລົີ້ມລະລາຍ ຫ ຖກສານຕັດສິນເປັນຜູຸ້ ລົ້ີມ ລະລາຍ ຕາມທ່ໄື ດກຸ້ າໍ ນດົ ໄວຸ້ໃນ ກົດຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ 3. ປະຕິບັດຕາມເງື່ອນໄຂອື່ນ ທື່ຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສື່ສານ ກໍານົດໃຫຸ້ ; 4. ຕອ້ ງປະຕດິ ບັດຕາມເອກະສານຊອ້ ນທ້າຍຂອງຂໍ້ີຕົກລົງສະບັບນ້ີ.  ມາດຕາ 10. ການພຈິ າລະນາອອກໃບອະນຍຸ າດ ການຄົນ້ີ ຄວ້າພິຈາລະນາອອກໃບອະນຍາດ ຕອ້ ງສາໍ ເລດັ ພາຍໃນ 10 ວນັ ລັດຖະການນບັ ແຕ່ວນັ ທ່ືໄດຸ້ ຮບັ ຄາໍ ຮ້ອງ ເປັນຕ້ີົນໄປ. ໃນກໍລະນ ເອກະສານບໍື່ຄົບຖວ້ ນ, ບ່ໍືຖກຕ້ອງ ຫ ບືໍ່ມເງ່ືອນໄຂພຽງພໍທື່ຈະໄດ້ຮຸ ັບອະນຍາດ, ອົງການຄຸ້ມ ຄອງ ແລະ ກວດກາ ຈະແຈຸງ້ ໃຫຜຸ້ ຂຸູ້ ອໍ ະນຍາດຊາບ ພາຍໃນ 05 ວນັ ລດັ ຖະການ.  ມາດຕາ 11. ການຕົ່, ປ່ຽນແປງ, ໂຈະ ຫື ຍກົ ເລກີ ການຂໍຕໍື່ໃບອະນຍາດ ກຽ່ ວກັບການດາໍ ເນນທລະກິດທປື່ ກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮົມດາ້ ນໄອຊທ ຕ້ອງຢນ ໃບຄໍາຮ້ອງ ຂຕໍ ່ໍືກອ່ ນວັນຫມົດອາຍ 30 ວນັ ແລະ ຕອ້ ງປະກອບເອກະສານໃຫຄຸ້ ົບຖວ້ ນ ຕາມທໄື່ ດຸກ້ ໍານົດໃນ ເອກະສານຊອ້ ນທາ້ ຍ ຂອງຂໍ້ຕີ ກົ ລົງສະບບັ ນ.້ີ ອງົ ການຄຸມ້ ຄອງ ແລະ ກວດກາ ຈະພິຈາລະນາຕໃືໍ່ ບອະນຍາດພາຍໃນ 05 ວນັ ລດັ ຖະການ. ຜຸູ້ທື່ຕ້ອງການປ່ຽນແປງເນີ້ອໃນໃບອະນຍາດ, ໂຈະ ຫ ຍົກເລກການດໍາເນນທລະກິດຂອງຕົນ ຕ້ອງໄດຸ້ຮັບ ອະນຍາດຈາກຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສ່ືສານກ່ອນ ໂດຍມການສະເຫນ ພ້ອມຊ້ີແຈງ ເຫດຜົນຢາ່ ງເປັນລາຍລັກອກັ ສອນ.  ມາດຕາ 12. ຂອບເຂດການໃຫບ້ ລິການ ໃບອະນຍາດດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມດ້ານໄອຊທ ສາມາດນໍາໃຊຸ້ໄດໃຸ້ ນຂອບເຂດທ່ືກໍາ ນົດ ໃນໃບອະນຍາດເທ່າືົ ນ້ັີນ ແລະ ມອາຍການນາໍ ໃຊຸ້ ຫນື່ງປ ນັບແຕ່ວັນທ ອອກໃບອະນຍາດ ເປັນຕີ້ົນໄປ.  ມາດຕາ 13. ຄ່າທານຽມ ແລະ ຄາ່ ບລກິ ານ ຄ່າທໍານຽມ ແລະ ຄ່າບໍລກິ ານ ໃນການຂອໍ ະນຍາດດາໍ ເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮມົ ດ້ານໄອຊທ ແມ່ນ ໃຫຸ້ປະຕບິ ັດຕາມທື່ໄດກຸ້ ໍານົດໄວຸ້ໃນລະບຽບການສະເພາະ ກ່ຽວກັບຄ່າທາໍ ນຽມ ແລະ ຄ່າບໍລິການ ທ່ືປະກາດໃຊຸ້ໃນແຕ່ ລະໄລຍະ. ໝວດທີ 3 ສິດ ແລະ ພັນທະ 167

 ມາດຕາ 14. ສິດ ແລະ ພນັ ທະຂອງຜໃູ້ ຫບ້ ລກິ ານ ຜູຸ້ໃຫບຸ້ ລໍ ິການທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮມົ ດາ້ ນໄອຊທມສດິ ແລະ ພນັ ທະ ດືງ່ັ ນີ:້ 1. ຢູ່ພາຍໃຕຸ້ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາຂອງຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການ ສສ່ື ານ 2. ສະເຫນຂໍ້ີຕ່ືໍ, ປຽ່ ນແປງ, ໂຈະ ຫ ຍບເລກການດໍາເນນທລະກິດຂອງຕນົ ນໍຂະແໜງການທ່ືກຽ່ ວຂ້ອງ ໃຫຸ້ ຖກຕ້ອງຕາມ ກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ 3. ປົກປຸ້ອງສດິ ແລະ ຜນົ ປະໂຫຍດໃນການໃຫ້ບຸ ລໍ ກິ ານຂອງຕົນ 4. ຕອ້ ງເຄົາລົບສິດ ແລະ ເກບັ ຮັກສາຂ້ີໍມູນສ່ວນຕົວຂອງຜູຸ້ຊົມໃຊຸ້ ໂດຍຕ້ອງມລະບຽບການ ແລະ ລະບົບ ເຕັກນກິ ເພືອ່ ຮກັ ສາຂມີ້ໍ ນູ ສ່ວນຕົວຂອງຜູຸ້ໃຊບຸ້ ໍລກິ ານ 5. ບເໍ່ື ປດເຜຍຂີໍ້ມູນສ່ວນຕົວຂອງຜຸູ້ໃຊ້ບໍລິການ ຍົກເວີັ້ນມການສະເຫນຂອງອົງການຈັດຕີັ້ງລັດທ່ືມສິດ ອໍາ ນາດກ່ຽວຂ້ອງ 6. ລາຄາ ແລະ ປະເພດບໍລກິ ານ ຕ້ອງຮບັ ປະກັນຂມີໍ້ ູນຖກຕ້ອງກັບຕວົ ຈງິ ໃນແຕ່ລະໄລຍະ 7. ຕອ້ ງຮບັ ປະກັນການບລໍ ິການໃຫມຸ້ ຄນນະພາບ 8. ອອກໃບຢງັ້ີ ຢນການຮຽນໃຫຜຸ້ ຸູທ້ ່ສື ໍາເລດັ ການເຂີາົ້ ຝກອບົ ຮົມ ສາໍ ລັບການດໍາເນນທລະກິດຝກອບົ ຮົມ 9. ລາຍງານກ່ຽວກັບການດໍາເນນທ ລະກິດທື່ປກສາ ແລະຝກອົບຮົມຂອງຕົນ ຕາມການກໍານົດຂອງຂະ ແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສສ່ື ານ ຢາ່ ງເປັນປົກກະຕິ 10. ໂຈະການຮຽນຂອງຜຸູ້ໃຊບຸ້ ໍລິການ ເມ່ືອຜູຸ້ໃຊບຸ້ ໍລິການບໍື່ປະຕິບັດຕາມສັນຍາທ່ືໄດຸ້ຮັບຮທຸູ້ ັງສອງຝາ່ ຍ ຫ ຜຸູ້ ໃຊຸ້ບໍລິການມພດຕກິ າໍ ທື່ອາດສື່ງົ ຜນົ ກະທົບຕື່ວໍ ຽກງານປຸອ້ ງກນັ ຊາດ-ປຸອ້ ງກັນຄວາມສະຫງບົ . 11. ໃຫຄຸ້ ວາມຮວ່ ມມ, ຕິດຕາມ, ກວດກາ ແລະ ສະກັດກ້ີັນການເຄືອ່ ນໄຫວຂອງບກຄົນ ແລະ ນຕິ ິ ບກຄົນ ທືກ່ ່ຽວຂອ້ ງກບັ ວຽກງານໄອຊທ ທ່ສື ້າງຜົນກະທົບຕໍ່ືວຽກງານປຸ້ອງກນັ ຊາດ-ປຸ້ອງກນັ ຄວາມສະຫງບົ ແລະ ວັດທະນະທໍາສັງຄົມ 12. ປະຕິບັດສິດ ແລະ ພັນທະອນື່ ຕາມທກື່ ໍານດົ ໄວຸ້ໃນກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ.  ມາດຕາ 15. ສິດ ແລະ ພນັ ທະຂອງຜູໃ້ ຊ້ບລກິ ານ ຜ້ໃູຸ ຊຸ້ບລໍ ິການທປື່ ກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮມົ ດ້ານໄອຊ ມສິດ ແລະ ພນັ ທະ ດັືງ່ ນີ້: 1. ໄດ້ຮຸ ັບການບລໍ ິການທື່ມຄນນະພາບສະດວກ, ວ່ອງໄວ ແລະ ປອດໄພ 2. ໄດຮຸ້ ບັ ໃບຢີ້ັງຢນ ເມືອ່ ຮຽນຈບົ ຫັກສດູ ໃດຫນ່ງື ສໍາລບັ ຜໃຸູ້ ຊຸ້ບລໍ ກິ ານຝກອບົ ຮົມ 3. ສະເຫນຕໍ່ືອົງການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາ ກ່ຽວກັບຄນນະພາບການໃຫຸ້ບໍລິການ , ມາດຕະຖານ-ເຕກັ ນກິ ແລະ ຄ່າບລໍ ກິ ານຕ່າງໆ 4. ທວງຖາມ ແລະ ຮ້ອງຟຸ້ອງຜຸູ້ໃຫຸ້ບລໍ ກິ ານຕາມຂນ້ີັ ຕອນຂອງຂະບວນການຍຕທິ ໍາ ເພື່ອໃຫຸ້ຄວາມ ເປັນທໍາຕ່ໍື ການສະໜອງການບລໍ ກິ ານແກ່ຜຊູຸ້ ົມໃຊຸ້ 5. ຈາ່ ຍຄ່າບລໍ ິການຕາມລະບຽບການ 6. ຮບັ ຜດິ ຊອບຕື່ໍຂ້ີໍມູນ ແລະ ຂ່າວສານຂອງຕົນ ຊ່ືງອາດເປັນຜົນກະທົບຕື່ໍບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນການ ຈັດຕັີ້ງ ແລະ ສງັ ຄມົ ທ່ືເປນັ ການລະເມດຕືກ່ໍ ດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ 7. ປະຕິບດັ ສດິ ແລະ ພັນທະອ່ນື ຕາມທ່ກື ໍານົດໄວ້ໃຸ ນກົດຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ. ໝວດທີ 4 ຂໍ້ຫາ້ ມ  ມາດຕາ 16. ຂ້ຫໍ າ້ ມທົ່ວໄປ ຫາ້ ມບກຄົນ, ນິຕບິ ກຄນົ ຫ ການຈັດຕັີ້ງມພດຕິກາໍ ດັ່ືງນີ້: 168

1. ກດກັນ້ີ , ຂັດຂວາງ ການດາໍ ເນນທລະກດິ ທປື່ ກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮົມດ້ານໄອຊທ 2. ຮ່ວມມ, ສ້າງເງ່ືອນໄຂ ຫ ອໍານວຍຄວາມສະດວກໃຫຸ້ແກ່ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນໃດຫນື່ງ ໃນ ການ ລະເມດຂຫໍ້ີ າ້ ມ ທືກ່ າໍ ນົດໄວຸ້ໃນຂ້ໍຕີ ົກລງົ ສະບັບນ້ີ 3. ມພດຕກິ ໍາອື່ນທລ່ື ະເມດຕ່ືໍກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ.  ມາດຕາ 17. ຂ້ໍຫາ້ ມສາລັບພະນກັ ງານຄມຸ້ ຄອງ ຫາ້ ມພະນັກງານຄມຸ້ ຄອງການດໍາເນນທລະກິດທປ່ື ກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮົມດ້ານໄອຊທມພດຕິກໍາ ດັງ່ື ນ:້ີ 1. ກດົ ຫນ່ວງ, ຖວ່ ງດງ ແລະ ປອມແປງເອກະສານ 2. ສວຍໃຊ້ຫຸ ນ້າທຕ່ື າໍ ແຫນ່ງ ເພ່ອື ຫາຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວນໍາຜໃູຸ້ ຫຸ້ບລໍ ິການ 3. ເປດເຜຍຂີໍມ້ ນູ ທືເ່ ປນັ ຄວາມລບັ ຂອງຜໃູຸ້ ຫບຸ້ ລໍ ິການ ແລະ ຜຸ້ໃູ ຊບຸ້ ລໍ ກິ ານ 4. ພດຕກິ າໍ ອນ່ື ທືລ່ ະເມດຕືໍ່ກົດຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ.  ມາດຕາ 18. ຂຫໍ້ າ້ ມສາລບັ ຜູ້ໃຫ້ບລກິ ານ ຫ້າມຜຸ້ໃູ ຫຸ້ບລໍ ກິ ານທືປ່ ກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮມົ ດາ້ ນໄອຊທ່ມື ພດຕກິ ໍາ ດືງ່ັ ນີ:້ 1. ດາໍ ເນນທລະກິດ ໂດຍບື່ໍໄດຸ້ຮັບອະນຍາດຈາກຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການ ສ່ສື ານ 2. ນາໍ ໃບອະນຍາດໃຫຜຸ້ ອູຸ້ ື່ນນໍາໃຊຸ້, ເຊ່ົາື ຫ ໂອນ 3. ໃຫ້ບຸ ໍລິການນອກເຫນອຈາກປະເພດການໃຫຸ້ບໍລິການ, ຕາມທື່ກໍານົດໃນໃບອະນຍາດ ຫ ຂອບເຂດ ທກ່ື ໍາ ນດົ ໄວຸ້ 4. ອດຫນນູ , ຄອບງາໍ ຫ ໃຊ້ອຸ ໍານາດການຕະຫາດ ທື່ບ່ືໍເປັນທາໍ ຕຜື່ໍ ູ້ປຸ ະກອບການລາຍອືນ່ 5. ມພດຕກິ ໍາອ່ນື ທື່ລະເມດຕືກ່ໍ ດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ. ໝວດທີ 5 ການຄຸ້ມຄອງ ການດາເນນີ ທລຸ ະກດິ ທປ່ີົ ກຶ ສາ ແລະຝຶກອົບຮົມດາ້ ນໄອຊີທີ  ມາດຕາ 19. ອງົ ການຄຸ້ມຄອງ ການດາເນີນທຸລະກິດທົ່ປີ ຶກສາ ແລະ ຝກຶ ອບົ ຮມົ ດ້ານໄອຊີທີ ຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມຄມົ ແລະ ການສື່ສານ ເປນັ ຜຸູ້ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ຕິດຕາມ, ກວດກາ ການດໍາເນນ ທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮົມດ້ານໄອຊທ ໂດຍປະສານສມົ ທົບກັບຂະແໜງການກຽ່ ວຂອ້ ງ.  ມາດຕາ 20. ສິດ ແລະ ຫນາ້ ທົ່ີ ຂອງ ກະຊວງໄປສະນີ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ືົສານ ໃນການຄຸ້ມຄອງການດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມດ້ານໄອຊທ ກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະ ຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ສື ານ ມສດິ ແລະ ຫນາ້ ທ່ດື ່ືັງນ້ີ: 1. ພິຈາລະນາອອກ, ຕ,ືໍ່ ປຽ່ ນແປງ, ໂຈະ ແລະ ຖອນໃບອະນຍາດ 2. ຕິດຕາມ ແລະ ກວດກາການປະຕິບັດເງ່ືອນໄຂ, ມາດຕະຖານ ແລະ ລະບຽບການ ຕາມຂ້ໍີຕກົ ລົງ ສະບບັ ນັີ້ນ 3. ກາ່ ວເຕອນ, ສກສາອົບຮົມ ຫ ປັບໃໝ ຕ່ໍືບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ຫ ການຈັດຕັ້ີງ ທື່ລະເມດຂໍີ້ຕົກລົງ ສະບັບນ້ີ, ກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ ອືນ່ ທ່ກື ່ຽວຂອ້ ງ 4. ຮັບ ແລະ ພິຈາລະນາ ແກຸ້ໄຂຄໍາສະເຫນ ກ່ຽວກັບການໃຫຸ້ບໍລິການ ເປັນຕົ້ີນ ຄນນະພາບຂອງການ ບໍລິການ ແລະ ຄາ່ ບໍລກິ ານຕາ່ ງໆ 5. ເກັບຄ່າທໍານຽມ ແລະ ຄາ່ ບໍລກິ ານ ໃບອະນຍາດດາໍ ເນນທລະກດິ ທືປ່ ກສາ ແລະຝກອບົ ຮມົ ດ້ານໄອຊທ 6. ປະຕິບດັ ສິດ ແລະ ຫນາ້ ທືອ່ ືນ່ ຕາມທ່ກື ໍານົດໄວຸໃ້ ນກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ. 169

 ມາດຕາ 21. ສິດ ແລະ ຫນ້າທົ່ີ ຂອງ ພະແນກໄປສະນີ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສືົສ່ ານ ແຂວງ/ນະຄອນ ໃນການຄຸ້ມຄອງການດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝ ກອົບຮົມດ້ານໄອຊທ ພະແນກໄປສະນ , ໂທລະ ຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສສ່ື ານ ແຂວງ/ນະຄອນ ມສິດ ແລະ ຫນາ້ ທ່ື ດັື່ງນີ:້ 1. ພິຈາ ລະນາ ອອກ, ຕໍ່ື, ປ່ຽນແ ປງ, ໂຈະ ແ ລະ ຖ ອນໃບອະນ ຍາດຕາມທ ື່ ກ ະຊວງ ໄປສະນ , ໂທລະ ຄມົ ມະນາຄົມ ແລະ ການສສ່ື ານ ກາໍ ນົດໃຫຸ້ 2. ຕິດຕາມ ແລະ ກວດກາ ການປະຕບິ ດັ ເງືອ່ ນໄຂ, ມາດຕະຖານ ແລະ ລະບຽບການ ຕາມຂ້ຕີໍ ົກລງົ ສະບບັ ນີ້ 3. ກາ່ ວເຕອນ, ສກສາອົບຮົມ ຫ ປັບໃໝ ຕື່ໍບກຄນົ ແລະ ນຕິ ິບກຄນົ ທື່ລະເມດຂີ້ໍຕົກລົງສະບັບນ້ີ; 4. ປະຕິບັດ ສດິ ແລະ ຫນ້າທ່ືອນື່ ຕາມທກ່ື າໍ ນົດໄວໃຸ້ ນກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ. ໝວດທີ 6 ມາດຕະການຕ່ົຜູ້ລະເມດີ  ມາດຕາ 22. ມາດຕະການຕຜົ່ ລູ້ ະເມີດ ບກຄົນ, ນິຕິບກຄົນ ທື່ໄດຸ້ລະເມ ດຕໍ່ືຂໍີ້ຕົກລົງສະບັບນ້ີ ຈະຖກສກສາອົບຮົມ , ປັບໃໝ, ໂຈະ ຫ ຖອນໃບ ອະນຍາດ ແລຸ້ວແຕ່ກໍລະນເບາົ ຫ ຫນັກ ລວມທັງໃຊຸ້ແທນຄາ່ ເສຍຫາຍທືຕ່ ນົ ໄດ້ກຸ ື່ໍຂ້ນີ .  ມາດຕາ 23. ມາດຕະການສຶກສາອບົ ຮົມ ບກຄນົ , ນຕິ ິບກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕັງ້ີ ທ່ລື ະເມດຂໍຕ້ີ ກົ ລງົ ສະບັບນ້ີ ຈະຖກສກສາອົບຮົມ, ກ່າວເຕອນໃນ ກໍລະນດງັ່ື ນ:ີ້ 1. ພະນັກງານຂອງລັດທ່ືເຮັດວຽກຄຸ້ມຄອງ ບໍ່ືໃຫຸ້ຄວາມສະດວກ, ຊັກຊ້າ, ກົດຫນ່ວງ ຖ່ວງດງໃນການ ພຈິ າລະນາຄາໍ ຮ້ອງຂໍອະນຍາດ ໂດຍບ່ມໍື ເຫດຜນົ , ໃຊມຸ້ າລະຍາດ ແລະ ຄາໍ ເວີົ້າທ່ືບໍເື່ ຫມາະສົມ 2. ຜູຸ້ດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກອບົ ຮມົ ບໍື່ໃຫຸ້ຄວາມສະດວກແກ່ຜຸູ້ຊມົ ໃຊຸ້ ຫ ລະເມດຂີ້ໍຫ້າມ ໃນ ສະຖານເບົາ.  ມາດຕາ 24. ມາດຕະການປັບໃໝ ບກຄນົ , ນິຕິບກຄນົ ຫ ການຈັດຕງ້ີັ ທ່ືລະເມດຂໍ້ີຕກົ ລງົ ສະບບັ ນີ້ ຈະຖກປບັ ໃໝ ດັ່ືງນີ:້ 1. ດໍາເນນກິດຈະການໃຫຸ້ບໍລິການທື່ປກສາ ແລະ ຝກອົບຮົມດ້ານໄອຊທ ໂດຍບືໍ່ໄດຸ້ຮັບອະນຍາດຈາກ ຂະແໜງການໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການສ່ສື ານ ຈະຖກປບັ ໃໝ 10,000,000 ກບ 2. ນໍາໃບອະນຍາດໃຫຸຜ້ ອູຸ້ ່ືນນໍາໃຊຸ້, ເຊົື່າ ຫ ໂອນຈະຖກປບັ ໃໝ 5,000,000 ກບ 3. ດາໍ ເນນທລະກິດນອກເຫນອ ປະເພດລາຍການ ຫ ຂອບເຂດພີ້ນທ່ື ທືໄ່ ດຮຸ້ ັບອະນຍາດ ຈະຖກປັບ ໃໝ 2,000,000 ກບ 4. ປອມແປງ, ສະໜອງຂີໍມ້ ູນທບ່ື ໍືຖ່ ກຕ້ອງ, ເຊ່ອື ງອໍາຂມໍີ້ ນູ ຫ ບໃ່ືໍ ຫຸ້ຄວາມຮ່ວມມກບັ ອົງການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາ ຈະຖກປັບໃໝ 5,000,000 ກບ 5. ໂຄສະນາໃສ່ຮ້າຍປຸ້າຍສ ຫ ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫຸ້ຜູຸ້ດໍາເນນທ ລະກິດລາຍອ່ືນ ຈະຖກປັບ ໃໝ 5,000,000 ກບ 6. ເປດເຜຍຂ້ໍີມນູ ສ່ວນຕົວຂອງຜູຸ້ໃຫຸ້ບໍລິການ ແລະ ຜູຸ້ໃຊຸ້ບໍລິການ ໂດຍບື່ໍໄດຸ້ຮັບອະນຍາດຈາກເຈ້ີົາ ຂອງ ຈະຖກປັບໃໝ 2,000,000 ກບ 7. ໃຫບຸ້ ໍລິການທ່ປື ກສາ ແລະ ຝກອົບຮມົ ດ້ານໄອຊທ ບຖ່ືໍ ກຕ້ອງຕາມທໄື່ ດຸ້ແຈງຸ້ ຕືໍຜ່ ຊູຸ້ ົມໃຊຸ້ ຜ່ານ ສັນຍາ ຫ ສືຕ່ າ່ ງໆ ຈະຖກປັບໃໝ 5,000,000 ກບ 8. ຕື່ໃໍ ບອະນຍາດດໍາເນນທລະກິດ ຊາ້ ກອ່ ນກໍານດົ 30 ວັນ ຈະຖກປບັ ໃໝ 1,000,000 ກບ. 170

ອງົ ການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາ ຈະດໍາເນນການໂຈະໃບອະນຍາ ດ ການດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝກ ອົບຮມົ ດ້ານໄອຊທ ໃນກລໍ ະນ ດງ່ືັ ນີ:້  ມາດຕາ 25. ມາດຕະການໂຈະ ແລະ ຖອນໃບອະນຍຸ າດ 1. ການດໍາເນນທລະກິດ ບໍຖື່ ກຕອ້ ງຕາມທ່ືໄດລຸ້ ະບໄວໃຸ້ ນໃບອະນຍາດ 2. ປອມແປງ, ເຊອ່ື ງອາໍ ຫ ສະໜອງຂໍມີ້ ູນ ທື່ບໍື່ຖກຕອ້ ງຕາມການກາໍ ນົດຂອງອົງການຄມຸ້ ຄອງ ແລະ ກວດກາ; 3. ເກັບຄ່າບລໍ ິການບືໍ່ຖກຕ້ອງຕາມ ກົດຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການທືກ່ າໍ ນດົ ໄວຸ້ 4. ບ່ຊໍື ໍາລະຄ່າທໍານຽມ, ຄາ່ ບລໍ ິການ ຫ ອາກອນ ໃຫລຸ້ ັດ ຕາມລະບຽບການ 5. ຖກປັບໃໝຕາມມາດຕາ 24 ຂອງຂໍີ້ຕົກລງົ ສະບບັ ນ້ີ ຈໍານວນ 2 ຄັງ້ີ . ອົງການຄຸ້ມຄອງ ແລະ ກວດກາ ຈະພິຈາລະນາຖອນໃບອະນຍາດ ການດໍາເນນທລະກິດທື່ປກສາ ແລະ ຝ ກ ອບົ ຮມົ ດ້ານໄອຊທ ໃນກໍລະນດ່ງັື ນີ້: 1. ຖກໂຈະໃບອະນຍາດ ແຕ່ບ່ືມໍ ການປບັ ປງຕາມເງອ່ື ນໄຂທກື່ າໍ ນົດ 2. ນໍາໃບອະນຍາດໃຫຜຸ້ ຸູ້ອືນ່ ນໍາໃຊຸ້, ເຊາົື່ ຫ ໂອນ ໂດຍບ່ໍໄື ດຸ້ຮບັ ອະນຍາດ 3. ບໍດ່ື ໍາເນນກດິ ຈະການພາຍໃນຫນງື່ ປ ພາຍຫງັ ໄດຮຸ້ ບັ ໃບອະນຍາດແລຸ້ວ 4. ລະເມດກດົ ຫມາຍ ແລະ ລະບຽບການ ອ່ນື ທ່ກື ຽ່ ວຂ້ອງ. ໝວດທີ 7 ບົດບັນຍັດສຸດທາ້ ຍ  ມາດຕາ 26. ການຈັດຕງໍັ້ ປະຕບິ ດັ ມອບໃຫຸ້ ກົມເຕັກໂນໂລຊການສ່ືສານຂໍ້ີມູນຂ່າວສານ, ກະຊວງໄປສະນ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ແລະ ການ ສສື່ ານ ສົມທົບກັບພາກສວ່ ນອນ່ື ທ່ກື ຽ່ ວຂ້ອງຈດັ ຕ້ງີັ ປະຕິບດັ ຂຕ້ໍີ ົກລງົ ສະບັບນ້ີ ຢາ່ ງເຂ້ມັີ ງວດ.  ມາດຕາ 27. ຜົນສກັ ສດິ ຂີໍ້ຕົກລົງສະບັບນ້ີ ມຜົນສັກສິດນັບແຕ່ວັນລົງລາຍເຊັນ ແລະ ພາຍຫັງໄດຸ້ລົງໃນຈົດຫມາຍເຫດທາງລັດຖະ ການ ສບິ ຫ້າວນັ . ຄາຖາມຄໍົນ້ ຄວ້າທາ້ ຍບົດ 1. ກົດຫມາຍວາ່ ດ້ວຍ ການປົກປຸ້ອງຂ້ມໍີ ູນເອເລກັ ໂຕຣນກິ ປະກອບມຈັກໝວດ ຄໝວດໃດແດ່ ? 2. ກດົ ໝາຍວ່າດ້ວຍທລໍາກາໍ ທາງເອເລັກໂຕຣນກິ ປະກອບມຈກັ ໝວດ ຄໝວດໃດແດ່ ? 3. ໃນມາດຕາ 24. ມາດຕະການປບັ ໃໝ ບກຄນົ , ນິຕບິ ກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕງ້ັີ ທືລ່ ະເມດຂີ້ໍຕົກກ່ຽວກບັ ກດົ ໝາຍກດົ ໝາຍວ່າດ້ວຍທລະກາໍ ທາງເອເລັກໂຕຣນິກ ຈະຖກປັບແນວໃດແດ່ ໃຫຸ້ບອກລາຍລະອຽດ ? 4. ໃນມາດຕາ 52 ມາດຕະການປັບໃໝບກຄນົ , ນິຕິບກຄນົ ຫ ການຈດັ ຕງັ້ີ ທືລ່ ະເມດກົດໝາຍສະບັບນີ້ ເປັນຕ້ົີນ ຂໍີ້ຫາ້ ມຕາມທໄ່ື ດ້ກຸ ໍານດົ ໄວໃຸ້ ນ ມາດຕາ 31, 32 ແລະມາດຕາ 33 ທື່ບືເໍ່ ປນັ ການກະທາໍ ຜດິ ທາງ ອາຍາ ໃນກດົ ໝາຍວາ່ ດ້ວຍການປົກປຸອ້ ງຂມໍີ້ ູນເອເລັກໂຕຣນກິ ຈະຖກປບັ ໃໝໃນອັດຕາເປນັ ເງນິ ເທາົື່ ໃດ ? 171

ເອກະສານອາ້ ງອີງ  WWW.ThaiGoodView.com  www.windowssiam.com  http://geogebra.th.softonic.com/  https://men.kapook.com/view117977.html  http://silverxonic.blogspot.com/2013/08/direction-of-data- flow.html) ອັບໂຫຼດວນັ ທ່ີ 2 ສງິ ຫາ ຄສ. 2013  Berelson, B., & Steiner, G.A., (1964)  UNESCO Bangkok, page 7  ມະອາລ ວລໍ ະບດຸ , 2001, ໜ້າ 9  ມະອາລ ວໍລະບດຸ , 2007, ໜາ້ 5  ພະແນກປະເມນຜນົ ກມົ ສ້າງຄູ, 2007, ໜ້າ 2  ຄອມພວິ ເຕ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຍສາລະສນົ ເທດສະໄໝໃໝ່ສະບັບປັບປຸງລາ່ ສດຸ (Computing Essentials 2015) TIMOTHY J. O’LEARY, Linda I. O’Leary, Daniel A. O’Leary  ຄວາມຮູເ້ ບ້ືອງຕົືນ້ ກ່ຽວກບັ ຄອມພວິ ເຕ ແລະ ເທກັ ໂນໂລຍຂ້ໍືມນູ ຂາ່ ວສານ ໃຊກູ້ ັບຫຼັກສູດປະລິນຍາຕທຸກ ສາຂາ ວະສິນ ເພ່ມີ ຊບັ ກໍລະກົດ 2561  ຄູ່ມໃຊູງ້ ານ Windows 10 & Office 2016 ສຸທຣ໌ ນວກຸລ 2559  ກດົ ຫມາຍວ່າດວ້ ຍ ການປົກປອູ້ ງຂ້ມືໍ ູນເອເລັກໂຕຣນິກ ເລກທ່ີ 25/ສພຊ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈັນ, ວນັ ທ 12 ພຶດສະພາ 2017.  ຂ້ຕືໍ ກົ ລງົ ວາ່ ດວ້ ຍການ ດໍາເນນທຸລິກິດທປີ່ ຶກສາ ແລະ ເຝກິ ອົບຮມົ ດາ້ ນ ໄອຊທ ກະຊວງ ໄປສະນ, ໂທລະ ຄົມມະນາຄມົ ແລະ ການສສ່ີ ານ ເລກທ 295/ປທສ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ວນັ ທ 10 ກຸມພາ 2017.

ລະບບົ - ພາກຮຽນ ໂຄງຮາ່ ງຫັຼກສດູ ລາຍວຊິ າ ຊວ່ົ ໂມງ ຊ່ືວຊິ າ: ICT ຈານວນໜວ່ ຍກິດ ຫັຼກສດູ ສ້າງຄມູ ຼດັ ທະຍມົ ລະບົບ 12+4 ອະທບິ າຍໜ່ວຍກິດ ລະຫັຼດວິຊາ: 0901202 ຈຸດປະສງົ ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນ 2 ປີ 1 48 ຊ່ົວໂມງ ເນອ້ີ ໃນຫຍີ້ 2(1-2-0) ການດາເນນີ ການສອນ ວິຊານີມ້ ີ 2 ໜວ່ ຍກດິ ໃນນ້ີນ ມີ 1 ຊວົ່ ໂມງພາກທດິ ສະດີ ແລະ 2 ຊ່ົວໂມງ ພາກປະຕບິ ດ, ແຜນການສອນ ລວມມີ 48 ຊົວ່ ໂມງ. ເມົອ່ ຮຽນວິຊານ້ແີ ລ້ວນກສກຶ ສາຄຈູ ະສາມາດ: ອາທິດ 1 1. ອະທບິ າຍໄດ້ ຄວາມໝາຍ ແລະ ປະຫວດຄວາມເປນມາຂອງ ICT ອາທິດ 2 2. ອະທິບາຍໄດອ້ ປຸ ະກອນຕ່າງໆທົ່ີຮບໃຊ້ໃຫແ້ ກ່ຂອງ ICT. 3. ຕດິ ຕີ້ງ ແລະ ນາໃຊລ້ ະບົບປະຕິບດການວນິ ໂດຣ 4. ຕິດຕີງ້ ແລະ ນາໃຊ້ໂປຣແກຣມພ້ີນຖານໃນວນິ ໂດຣ 5. ນາລະບບົ ປະຕບິ ດການຂອງໂທລະສບມຖ ແລະ ການໃຊງ້ ານ Applications ຕາ່ ງໆ 6. ແກ້ໄຂບນຫາການໃຊ້ງານວິນໂດຣ ແລະ ລະບົບປະຕບິ ດການໂທລະສບມຖ 7. ອະທບິ າຍໄດພ້ ວົ ພນລະຫວາ່ ງ ICT ແລະ ສງຄມົ . 8. ຮກູ້ ດົ ໝາຍ ແລະ ຂ້ກີ ານົດຕ່າງໆກ່ຽວກບການໃຊ້ ICT ນາສະເໜກີ ຽ່ ວກບ ICT ຄວາມຮູເ້ ບີອ້ ງຕົນີ້ ກ່ຽວກບ ຄອມພິວເຕີ ອປຸ ະກອນ ,Hardware ແລະ ອຸປະກອນ Software, Windows and Setup Windows, ຄວາມຮເູ້ ບອ້ີ ງຕີ້ນົ ກຽ່ ວກບເຄອ່ົ ຂາ່ ຍອິນເຕີເນດ, System Mobil, Applications for Mobil, ການໃຊໄ້ ອຊີທໃີ ນຊວີ ດິ ປະຈາ ວນ (ICT in daily life), E-book, Web site… ວິຊານີ້ມີ 11 ບົດ ເຊົ່ິງຈະໄດ້ຈດການຮຽນ - ການສອນພາຍໃນ 16 ອາທດິ , ໃນນນີ້ ຄໃູ ຊຮ້ ບູ ການສອນໂດຍ ການບນລະຍາຍ, ສາທິດ ແລະ ນາພານກຮຽນປະຕິບດຕວົ ຈງິ ໃນຫອ້ ງຮຽນ. ນອກນນີ້ ຄູໃຫວ້ ຽກມອບໝາຍເປນກ່ມຸ ຫ ບກຸ ຄນົ ເຮດເປນບດົ ລາຍງານມານາສະເໜີຕວົ ຈງິ . ບດົ ທີ 1 ນໍາສະເໜີກ່ຽວກັບຼ ICT (INTRODUCTION TO ICT) 1. ຮູ້ຄວາມໝາຍຂອງໄອຊີທີ (What Is ICT) 2. ຮູ້ຄວາມໝາຍຂອງຂີ້ມນູ ຂ່າວສານ (Information) 3. ຮູ້ ແລະ ເຂ້ົີາໃຈ ປະເພດ ແລະ ຮບູ ແບບຂອງ ຂີມ້ ູນຂາ່ ວສານ( Information) 4. ຮູ້ຄວາມໝາຍຂອງການສສົ່ ານ (Communication) 5. ຮູ້ຍຸກຂອງການສົ່ສານໄຮ້ສາຍ 6. ຮູ້ຄວາມໝາຍຂອງເທກໂນໂລຍີ (Technology) 7. ຮູ້ຍກຸ ຂອງເທກໂນໂລຢີ (Technology timeline) ບດົ ທີ 2 ຄວາມຮູ້ເບືອ້ ງຕົື້ນກ່ຽວກຼບັ ຄອມພວິ ເຕີ 1. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງຄອມພິວເຕີ 2. ຄວາມໝາຍ ແລະ ຄວາມສາຄນຂອງຄອມພິວເຕີ 3. ຄນຸ ສມົ ບດຂອງຄອມພິວເຕີ 4. ປະເພດຂອງຄອມພິວເຕີ 5. ອົງປະກອບຂອງຄອມພວິ ເຕີ

6. ຮາດແວຣ໌ (Hardware) 7. ຊອຟຕ໌ແວຣ໌ (Software) 8. ບຸກຄະລາກອນ (People ware) 9. ຂີ້ມນູ / ຂມີ້ ນູ ຂາ່ ວສານ (Data/Information) 10. ຄນຸ ປະໂຫຍດຂອງຄອມພວິ ເຕີ 11. ຂະບວນການເຮດວຽກຂອງຄອມພວິ ເຕີ (How Computers Work) ບດົ ທີ 3 ອາທິດ 3 ຮາດແວຣ໌ (Hardware) ແລະ ອຸປະກອນຄອມພວິ ເຕທີ ີກື່ ່ຽວຂ້ອງ ອາທດິ 4 1. ຄວາມໝາຍຄວາມສາຄນຂອງ Hardware ອາທິດ 5 2. ສວ່ ນປະກອບຂອງຮາດແວຣ໌ຄອມພວິ ເຕີ ອາທດິ 6 ອາທິດ 7 3. ອປຸ ະກອນຄອມພວິ ເຕີອົ່ນໆທກົ່ີ ຽ່ ວຂອ້ ງ ບົດທີ 4 Software 1. ຄວາມໝາຍຂອງ Software 2. ປະເພດຂອງ Software 3. ປະເພດຂອງຊອຟແວຣ໌ລະບົບ (System Software) 4. ໜ້າທີ່ຂົ ອງລະບບົ ປະຕບິ ດການ (Goals & Roles of OS) ບົດທີ 5 ການນາໍ ໃຊູ້ Windows ເບື້ອງຕນົ ແລະ ການຕືັງຼ້ ຄາ່ ອຸປະກອນເສີມຕາ່ ງໆ 1. ປະຫວດຄວາມເປນມາຂອງລະບບົ ປະຕບິ ດການວິນໂດຣ 2. ການຕິດຕ້ງີ Window 3. ສງ່ົິ ທ່ີຄົ ວນກຽມກ່ອນການຕດິ ຕີ້ງ Windows 4. ສະເປກເຄ່ົອງຄອມພິວເຕໃີ ນການລົງວິນໂດຣຂນ້ີ ຕາົ່ ຂອງວິນໂດຣແຕ່ລະລຸ້ນ 5. ການຕດິ ຕງ້ີ Window 7 6. ວທິ ກົີ່ ານຕິດຕງີ້ Window 8 7. ການຕິດຕີງ້ Window 10 8. ການໃຊ້ງານ Window ເບ້ອີ ງຕ້ີົນ ບົດທີ 6 ການຕດິ ຕັື້ຼງ Driver ແລະ ໂປຣແກຣມນາໍ ໃຊູ້ 1. ການຕດິ ຕງ້ີ Device Driver - ການຕິດຕີ້ງໄດຣເວຜີ ່ານອນິ ເຕເີ ນດ - ການຕດິ ຕ້ີງໄດເ້ ວຜີ າ່ ນ Driver pack 2. ການຕດິ ຕງ້ີ Ms. Office 3. ການຕິດຕີ້ງພາສາລາວ (Lao scrip and Lao fonts) 4. ການຕດິ ຕີ້ງໂປຣແກຣຣມທາງຄະນິດສາດ 5. ການຕິດຕີ້ງ ໂປຣແກຣມປ້ອງກນໄວຣສ (Antivirus) 6. ການຕງ້ີ ຄ່າ Printer and printing 7. ການຕງ້ີ ຄ່າ internet and Wireless ບົດທີ 7 ລະບບົ ປະຕິບັດຼ ການເທິງມຖ 1. Operation System Mobile Phone, IPad, … 2. ລະບບົ ປະຕິບດການ Blackberry

ອາທິດ 8 3. ລະບົບປະຕິບດການ Bada OS ອາທິດ 9 4. ລະບບົ ປະຕິບດການ Symbian OS. ອາທດິ 10 5. ລະບບົ ປະຕິບດການ Android 6. ລະບບົ ປະຕິບດການ IOS 7. ລະບົບປະຕບິ ດການ Windows phone ບົດທີ 8 ການສາ້ ງບນຼັ ຊໃີ ນມຖ ແລະ ການໂຫດແອບຼັ ຕ່າງໆມາໃຊູ້ງານ Application software (Mobile Phone, Ipad, …) 1. ການຕິດຕີ້ງ Application ຕາ່ ງໆຜາ່ ນ Google Play Store ໃນມຖ Android 2. ແອບທີ່ົຄວນມີຕດິ ເຄອ່ົ ງໄວ້ສາລບຜູ້ໃຊ້ງານອປຸ ະກອນມຖສະມາດໂຟນ ແລະ ແທບ ເລດຂອງ Android ແລະ IOS - ການດາວໂຫດ WhatsApp + ຕດິ ຕີ້ງ ແລະໃຊ້ງານ - ການດາວໂຫດ We chat + ຕິດຕີ້ງ ແລະໃຊ້ງານ - ການດາວໂຫດ Line + ຕິດຕ້ງີ ແລະໃຊ້ງານ - ການດາວໂຫດ Facebook + ຕດິ ຕງີ້ ແລະໃຊງ້ ານ - ການດາວໂຫດ Dictionary + ຕິດຕງ້ີ ແລະໃຊ້ງານ ບດົ ທີ 9 ເຄືອ່ ຂ່າຍອນິ ເຕເີ ນດັຼ 1. ອະທບິ າຍປະຫວດຄວາມປະເພດຂອງ Internet ແລະ ປະເພດຂອງອິນເຕີເນດ 2. ຮູ້ເຄອົ່ ຂ່າຍອິນເຕີເນດໄຮສ້ າຍ (Wireless LAN) ແລະ ປະເພດຂອງເຄ່ົອຂາ່ ຍອິນເຕີ ເນດແບບໄຮ້ສາຍ 3. ເຊ່ົອມຕອົ່ ນິ ເຕເີ ນດແບບໄຮ້ສາຍໄດ້ 4. ຮຫູ້ ກການເຮດວຽກຂອງລະບບົ ອນິ ເຕເີ ນດແບບໄຮ້ສາຍ 5. ຮຈູ້ ກການບລກິ ານອິນເຕເີ ນດ (Internet services) ຕ່າງໆ 6. ຮູ້ຈກການໄຫຂອງຂ້ີມູນ (Data flow/transfer) 7. ການເປີດເວ໊ບໄຊຕ໌ 8. ການເປດີ ເບ່ົງິ ຂມ້ີ ນູ ໃນເວ໊ບເພຈ ບົດທີ 10 ການໃຊງູ້ ານ Internet ເບອງຕົນ້ື 1. ການໃຊ້ ICT ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນ (ICT in Everyday Life) 2. ປະໂຫຍດຂອງ ICT 3. ການບລກິ ານຕ່າງໆໃນອນິ ເຕີເນດ (Internet services) 4. ຄວາມໝາຍຂອງການເຮດວຽກທາງໄກ (Teleworking) 5. E-learning 6. ການນາໃຊ້ E-learning ເຂົ້າີ ໃນການຈດການຮຽນ - ການສອນ 7. ອົງປະກອບການຮຽນຮູ້ແບບອອນໄລນ໌ 8. ອງົ ປະກອບສາຄນຂອງ E-learning 9. ຄວາມຮູ້ເບອີ້ ງຕົ້ີນກຽ່ ວກບ E-mail 10. ຊມຸ ຊົນດຽວກນ (Virtual communities) 11. ຊມຸ ຊົນອອນໄລດ໌ (Social network) 12. ແຮງຈງູ ໃຈກຽ່ ວທເີ ຮດໃຫເ້ ກີດສງຄມົ ອອນໄລນ໌ 13. ການປ້ອງກນຕົວເອງເມອໃຊ້ໄອຊີທີ (Protection when using ICT)

ອາທິດ 11 14. ການປອ້ ງກນຂ້ີມູນ (Data security) ອາທດິ 12 - 16 ບົດທີ 11 ການປະເມີນ ກົດໝາຍ ICT 1. ກດົ ຫມາຍວາ່ ດ້ວຍ ການປົກປ້ອງຂມີ້ ູນເອເລກໂຕຣນິກ ເອກະສານອ້າງອງີ 2. ຂີ້ຕົກລົງດ້ວຍການດາເນນີ ທຸລະກາທາງເອເລກໂຕຣນກິ ຜຂູ້ ຽນ ອາຈານມອບວຽກບ້ານໃຫນ້ ກສຶກສາຄ້ນີົ ຄວ້າເປນກຸ່ມ ໃນຫົວຂີສ້ ກຶ ສາການໃຊງ້ ານ ອນິ ເຕເີ ນດ ແລະ ໂປຣແກຣມຕ່າງໆທ່ີົເປນປະໂຫຍດ ສາລບນາໃຊ້ໃນການຈດການຮຽນ - ການສອນ ໃນ ຂາສາຂອງຕົວເອງ ແລະ ຊີວິດປະຈາວນ. ແລ້ວຂຽນບົດລາຍງານ ແລະ ນາສະເໜີ. 1. ການຂ້ຶີນຫອ້ ງຮຽນ 10% 2. ວຽກມອບໝາຍ (ບກຸ ຄນົ ) 15 % 3. ວຽກມອບໝາຍ (ກຸມ່ ) 15% 4. ສອບພາກທິດສະດີ 20 % 5. ສອບຕວົ ຈງິ 40 % - ວິຊນິ ມງຸ່ ສິນ ແລະ ຄະນະ, “ຄອມພິວເຕທີ ວົ່ ໄປ 1 ” ສາຍສາ້ ງຄູມດທະຍມົ ຕີ້ົນ ລະບົບ 3 ປີ ປທີ ີ 3, ກະຊວງສກຶ ສາທິການ ກົມສາ້ ງຄູ ສນູ ພດທະນາຄູ, 2009 - http://www.ITdesk.info - http://www.rtlibrary.org/computerclasses.html - http://www.lib.unc.edu/cws - www.gcflearnfree.org - www.ThaiGoodView.com - www.windowssiam.com - http://geogebra.th.softonic.com/ - https://men.kapook.com/view117977.html - ພະແນກປະເມນີ ຜນົ ກມົ ສ້າງຄູ, 2007, ໜ້າ 2 - ຄອມພິວເຕີ ແລະ ເທກໂນໂລຍີສາລະສົນເທດສະໄໝໃໝສ່ ະບບປບປງຸ ລ່າສຸດ (Computing Essentials 2015) TIMOTHY J. O’LEARY, Linda I. O’Leary, Daniel A. O’Leary - ກົດຫມາຍວ່າດວ້ ຍ ການປົກປອ້ ງຂີ້ມູນເອເລກໂຕຣນິກ ເລກທົ່ີ 25/ສພຊ ນະຄອນຫວງ ວຽງຈນ, ວນທີ 12 ພຶດສະພາ 2017. - ຂຕ້ີ ກົ ລງົ ວາ່ ດວ້ ຍການ ດາເນີນທຸລິກິດທີ່ປົ ກຶ ສາ ແລະ ເຝິກອົບຮມົ ດາ້ ນ ໄອຊທີ ີ ກະຊວງ ໄປສະນີ, ໂທລະຄມົ ມະນາຄມົ ແລະ ການສົ່ສານ ເລກທີ 295/ປທສ ນະຄອນຫວງວຽງ ຈນ, ວນທີ 10 ກຸມພາ 2017. - ອຈ ຈນທະລາ ພລິ ມົ ລາສກ ສະຖາບນຄນ້ີົ ຄວ້າວິທະຍາສາດການສຶກສາ ໂທ: 22241381 - ອຈ ມະນສຸ ກ ຈດຕໄຸ ຊ ວິທະຍາໄລຄູ ສະຫວນນະເຂດ ໂທ: 77077424 - ອຈ ແກວ້ ມະນີ ມາກວິໄລ ມະຫາວິທະຍາໄລແຫງ່ ຊາດ ໂທ: 23427777 - ອຈ ບນຸ ປນ ໄຊຍະສິນ ກົມສາ້ ງຄູ ໂທ: 55405963 - ອ.ຈ ອານສຸ ດິ ມະໂນສານ ວິທະຍາໄລຄູ ຫວງພະບາງ ໂທ: 020 55608105 - ອຈ ດວງດີ ຄນທະວົງ [email protected] 020 55532646