ชุดการเขียน ป.4

โรงเรยี นบางบวั (เพงตง้ั ตรงจิตรวิทยาคาร) ชุดการเขยี น เพ่อื สง เสริมทักษะการเขยี น ช้นั ประถมศึกษาปท ่ี 4 ปก ารศกึ ษา 2564









































สุภาษิต คือ ถอ ยคำท่ีกลาวแนะนำ ส่งั สอน เตอื นสติ ดว ยหลักความจริง สวนมากเปน คำคลอ งจอง มี การสบื ทอดมาแตโ บราณและแตล ะชุมชน สำนวน คอื คำทพ่ี ูดออกมาในลกั ษณะเปรียบเทียบ และจะฟงไมเ ขาใจในทนั ทตี องแปลความหมาย กอ น เชน เดียวกับรูปแบบทส่ี องของคำสภุ าษิต คำพังเพย คือ คำพูดท่อี อกมาโดยทไี่ มไดต ัง้ ใจวาจะส่งั สอนอะไร ออกแนวพดู เปรยี บเทยี บวาสถานการณ น้ีเปน อยา งไรเสียมากกวา แตค ำพังเพยสว นใหญก็มกั จะแฝงคติเตอื นใจที่สามารถนำไปปฏิบัตใิ ชไ ด คำขวญั คอื คำท่ีแตงมาเพื่ออธิบายพรรณนาใหเ ขา ใจเกีย่ วกบั เหตกุ ารณนัน้ ๆ หรอื วนั สำคัญตา งๆ เชน คำขวัญกรงุ เทพมหานคร หรือคำขวัญวนั เดก็ เปน ตน นิทานอีสป เปนเรอื่ งสน้ั ซ่งึ ใหค ตคิ ำสอน โดยการสอดแทรกศลี ธรรมและสอนบทเรียนใหแกเ ดก็ ๆ รปู แบบ การนำเสนอนาสนใจสำหรับเด็กและเน้อื เรอ่ื งมกั จะมีอารมณดี และสนุกสนาน และเปน เรือ่ งเลาทเี่ ลา ตอ ๆกนั มาเปน ตำนาน พระบรมราโชวาท หมายถงึ ถอยคำที่พระมหากษัตรยิ ท รงตรสั มักกลาวแกท ่ปี ระชุม มจี ดุ ประสงคเ พ่ือแนะนำ ใหข อคดิ มีใจความทีแ่ ฝงไปดวยประโยชนตอการดำเนนิ ชีวติ ในดานตา งๆ สามารถนำถอย พระบรมราโชวาท ไปปรับใชในชวี ิตประจำวนั ได เปนประโยชนท ัง้ ตอตนเองและสงั คมบานเมือง

สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย กระเชอกน รั่ว ใชจายเงินสรุ ุย สุราย ไมป ระหยดั ไมเ ก็บหอมรอมรบิ กระตายต่ืนตมู ตื่นตกใจงาย ยังไมทันหาสาเหตุใหช ดั เจนเสยี กอ นแลวโวยวาย กลับเนอื้ กลบั ตวั เลกิ ทำความชวั่ แลวมาประพฤตติ ัวเปน คนดี พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว รชั กาลท่ี 9 การพยายามเรยี นจนสุดความสามารถนัน้ มีความสำคญั มาก ผูท ี่เปนนกั เรียนควรพยายาม สรา งความรูไ วในตวั ทำใหสมกับความประสงค และฝก ฝนตนเองใหมมี ารยาททด่ี ี มีจิตใจทเ่ี ขม แขง็ รา งกายสมบูรณ ขอใหน ักเรียนทงั้ หลายไดพยายามทจ่ี ะฝกฝนตนเอง ในหลกั วชิ าในกายใหเ ขม แข็ง จึง จะมีความสำเรจ็ ในการเรียนและในชีวติ (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหัว รชั กาลท่ี9) นิทานอสี ป เรื่อง คางคาวกับลิง กลางปาใหญแหง หน่งึ ลงิ และคางคาวอาศยั อยูใ นปาเดยี วกนั วนั หนง่ึ ลงิ เกิดอยากมแี ขนขาส้นั เหมอื นกบั คางคาวบา ง มนั จงึ ถามคา งคาววา “ทำไมแขนขาของเจา ถึงไดสั้นนัก” คางคาวจึงตอบวา “คงเปนเพราะวา ขาตองนอนหอยหัว เกร็งแขนขาทกุ วันละมั้ง แขนขาขาถึงไดส ้นั ” เมือ่ เจา ลงิ โงไ ดย นิ เชนนนั้ มนั จึงลองนอนหอยหัวเหมือนอยางคา งคาวทำบา ง ไมนานมนั กเ็ ลอื ดตกหวั ตาย นทิ านเร่อื งน้ีสอนใหรวู า จงพอใจในสง่ิ ที่ตนเปนอยู





สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย ขงิ ก็รา ขากแ็ รง ตางคนตา งอารมณรอนพอกัน ตา งคนตา งไมยอมกนั ความรูทวมหัว เอาตัวไมรอด มคี วามรมู ากแตไ มร จู กั ใชค วามรูใ หเปนประโยชน จดุ ใตต ำตอ พดู หรือทำบงั เอญิ ไปโดนเจา ของเรอ่ื งโดยผูพดู นนั้ ไมรตู ัว พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั รัชกาลที่ 9 การศึกษา เปน ทางสรางความเจริญกาวหนาใหช วี ติ การศกึ ษาท่มี ีประสทิ ธิภาพทีส่ ดุ คอื การศึกษาของคนที่อยูในวัยเด็ก เยาวชน เพราะสุขภาพกาย สุขภาพจติ ยังแข็งแกรง สมองดี สายตาดี กำลงั ดี กอ ใหเ กิดความคิด ความอา นและความจำดี แมน ยำและจำไดน ้ัน เยาวชนทกุ คน จึงควรเรง ศึกษาหาความรูค วามกาวหนา แตใ นระยะนี้ (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหัว รชั กาลท่ี 9) นทิ านอสี ป เร่อื ง ดาวลกู ไก ณ บานเชงิ เขา มีสองตายายอาศัยอยูก ับแมไก 1 ตวั และลูกไกอ ีก 7 ตวั ตายายเล้ยี งดพู วกมนั เปน อยา งดี วนั หนึง่ ไดมพี ระธดุ งคมาปก กลดกลางปา ตากับยายจึงพากันไปกราบไหวและมาน่ังปรึกษา กนั วา พรุง น้ีจะทำอะไรไปถวายพระกนั ดี “พืชผักทป่ี ลูกไวก็ขายหมดแลว ” ตาจงึ บอกวา “สงสยั เราคง ตอ งฆา แมไ กไปทำแกงแลว ละ” เม่ือแมไกไดย ินเชนน้ันก็ตกใจจงึ รีบกลบั ไปบอกลาลกู ๆทงั้ 7 ตัวเปน คร้ังสุดทา ย กอนทท่ี ้งั หมดจะโผเขา กอดกนั ร่ำไห รงุ ขึ้น ตากับยายก็ฆา แมไ กไปทำแกงถวายพระ ลกู ๆทั้ง 7 จึงปรึกษากันวา เมอื่ ไมม แี มแลว พวกตนจะอยูกันไดอยา งไร ขอตายตามแมไปจะดกี วา จากน้นั ลูกไกท้งั 7 ก็พรอมใจกนั กระโดดเขา กองไฟตายตามแมไปทนั ที ดวยอานิสงสผลบญุ ของแมไกแ ละความกตญั ขู องลกู ไกท ง้ั 7 จงึ สง ผลให บรรดาลกู ไกไ ปเกิดเปน กลุมดาว 7 ดวง ทเี่ ราเรียกกันวา “ดาวลูกไก” น่นั เอง นทิ านเร่อื งน้ีสอนใหร วู า ความกตญั รู ูคณุ เปนเคร่ืองหมายของคนดี



สำนวน สภุ าษติ คำพงั เพย ความหมาย ชา ๆไดพ รา สองเลม งาม คอ ยๆคิด คอ ยๆทำ พิจารณาใหด ี รอบคอบ ชุบมอื เปบ ฉวยเอาผลประโยชนข องผอู ืน่ โดยตวั เองไมไ ดลงทุนลงแรง ไดทขี แ่ี พะไล ไปซำ้ เตมิ เยาะเยยเม่ือคนอ่ืนเพล่ียงพล้ำ พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว รชั กาลท่ี 9 ในวยั เดก็ คนมคี วามวอ งไวทางสมองสูง สามารถรบั ทราบและจดจำไดรวดเรว็ ถาพยายาม เลาเรยี นวิชาความรู พยายามสงั เกตพจิ ารณาสิง่ ตางๆ พยายามฝกหัดตนใหมีเหตุผล มรี ะเบียบ มีความดี ก็จะติดเปน นสิ ัย และสามารถนำออกมาใชไดโดยถกู ตองชว ยใหเกิดความสุข ความสำเรจ็ และความรงุ เรอื งแกต นในวนั ขา งหนาไดอยางแนนอน (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั รัชกาลท่ี 9) นิทานอสี ป เร่อื ง ตวั ตอ กับงู วนั หน่ึง ตัวตอ ตวั หนึง่ บนิ มาเกาะทห่ี วั ของงู แลวมันก็ตอ ยเขาทหี่ ัวของงูอยางจงั พษิ จาก เหลก็ ในทำใหงูเจบ็ ปวดมาก มันกระเสือกกระสนดว ยความทรมาน แตไมรูวาจะแกแคน ตัวตออยา งไร ขณะน้ันไดมคี นขบั เกวียนผา นมาพอดี มนั จงึ เลอ้ื ยเขา ไปขางใตเกวยี นแลวเอาหัวของมนั มุดเขา ไปใตล อ เกวียนพลางนกึ ในใจวา “อยา งนอ ยเจา กส็ มควรจะตายไปพรอมๆกับขา ” นทิ านเร่อื งน้สี อนใหรูว า การทำรายผอู นื่ อาจเปน การนำภัยมาสูตนเอง พฤษภกาสร พฤษภกาสร อีกกุญชรอนั ปลดปลง โททนตเ สนง คง สำคัญหมายในกายมี มลายสนิ้ ท้งั อนิ ทรีย นรชาติวางวาย ประดับไวใ นโลกา สถติ ทัว่ แตช่ัวดี

สำนวน สุภาษติ คำพงั เพย ความหมาย ตักบาตรอยา ถามพระ จะใหอะไรแกคนอ่นื อยาไปถามเขาวาเอาไหม อยากไดไหม ตาบอดคลำชา ง คนทร่ี อู ะไรดานเดียว แลว เขาใจแตอ ยา งนน้ั ส่งิ นั้น ตตี นกอนไข กงั วลทกุ ขร อนกอนในเรื่องที่ยงั ไมเกิดขึ้น พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว รชั กาลที่ 9 “หลักของคณุ ธรรม คือการคดิ ดว ยจิตใจทีเ่ ปนกลาง กอ นจะพูดจะทำส่ิงไร จำเปน ตอ งหยดุ คดิ เสียกอ น เพื่อรวบรวมสตใิ หต งั้ มน่ั และใหจ ติ สวา งแจมใส ซงึ่ เม่ือฝก หดั จนคนุ เคยชำนาญแลว จะ กระทำไดคลองแคลว ชว ยใหส ามารถแสดงความรู ความคดิ ในเรอ่ื งตา ง ๆ ใหผ ูฟง เขาใจไดง า ย ไดชดั ไมผ ิดทั้งหลักวิชาท้งั หลกั คณุ ธรรม” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูห วั รัชกาลท่ี 9) นทิ านอีสป เร่ือง นกยงู กบั นกกระเรียน วนั หนึ่ง นกยงู ตัวหน่ึงเดินมาอวดหางอนั แสนสวยงามของมนั กับนกกระเรียนแลวพูดเยาะเยย นกกระเรียนวา “หางของขามสี สี นั สวยงามมากเลย เหน็ ไหมเจานกกระเรียน แลว ดูหางของเจาสิ มีแต สขี เี้ ถาไมเ ห็นจะนามองเลยสักนดิ ” นกกระเรียนจงึ ตอบกลบั ไปอยา งไมใ สใจวา “ก็จริงอยู แตขานะ สามารถบินสงู ข้ึนไปบนทองฟา ได ในขณะท่เี จาทำไดเพียงเดนิ อวดหางทีเ่ จา คดิ วามันสวยงามอยูบ น พืน้ ดนิ แคน น้ั เอง” นิทานเรือ่ งนี้สอนใหรวู า อยา ตัดสนิ ความดงี ามของใครท่ีรปู ลักษณภ ายนอกเทานัน้



สำนวน สุภาษติ คำพงั เพย ความหมาย นกสองหวั ทำตัวเขากบั ท้งั 2 ฝายทเ่ี ขาไมถ กู กัน โดยหวังประโยขนเพอ่ื ตน ปด ทองหลังพระ ทำดีแตไ มมใี ครยกยอง เพราะมองไมเห็นคุณคา ไปไหนมา สามวาสองศอก ถามอยางหนง่ึ ตอบไปอกี อยางหนึ่ง พระบรมราโชวาทพระบาทสมเด็จพระเจาอยหู ัว รัชกาลท่ี 9 “การใหการศกึ ษานั้น กลาวโดยจดุ ประสงคทีแ่ ทจ ริง คอื การสรางสรรคค วามรู ความคดิ พรอม ทัง้ คณุ สมบัตแิ ละจิตใจทสี่ มบรู ณใหเกิดขนึ้ ในตวั บคุ คล เพอื่ ชวยใหเขาสามารถดำรงชีวิตอยไู ดอยา ง มน่ั คงและราบร่นื ท้งั สามารถบำเพญ็ ประโยชนส ุขเพ่ือตน เพื่อสวนรวมไดตามควรแกอตั ภาพ ผูทำ หนา ที่ดา นการศกึ ษาทกุ ฝา ยทุกระดบั ควรจะไดมงุ ทำงานเพอ่ื วัตถปุ ระสงคน ีย้ ิง่ กวาสง่ิ ใด” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหัว รชั กาลท่ี 9) นทิ านอสี ป เร่อื ง กากับเชือก เชา วันหนึ่ง นายพรานไดอ อกไปลาสัตวในปา และไดพ บกาตวั หน่ึงกำลังหาอาหารอยู นายพรานจึงจับกาตวั นนั้ กลบั มาดวย เขาใชเชือกผูกขาของมันเอาไวขา งหนงึ่ แลว หว้ิ กลับบานเพอ่ื ไป เปน ของฝากลูกๆของเขา เม่อื กลับถึงบา นลูกนายพรานดีใจมากทีพ่ อ จบั กามาให ขณะที่ลูกนายพราน กำลงั เผลอกาจงึ ไดฉวยโอกาสแอบบินหนไี ป เมอ่ื มนั บนิ หนีมาไดสักพกั จนใกลจะถึงรงั เชือกท่ี นายพรานผกู ขามันไวเ กดิ ไปพันเขา กบั ก่ิงไม มันไมส ามารถขยบั ไปไหนได ขณะที่มันกำลังจะตาย มัน จงึ ไดแ ตบ นกบั ตนเองวา “ขา น่ีมนั โงจริงๆ หนีจากการเปนทาสรับใชมนุษย แตกลับตองมาตายเพราะ ความซมุ ซามของตัวเองแทๆ” นทิ านเรอ่ื งนี้สอนใหรูว า ควรใชสติในการแกป ญหา

สยามานุสติ ใครรานใครรุกดา ว แดนไทย ไทยรบจนสุดใจ ขาดดนิ้ เสยี เนือ้ เลอื ดหลัง่ ไหล ยอมสละ สน้ิ แล เสียชพี ไปเ สียสน้ิ ช่ือกองเกยี รติงาม ยืนยง หากสยามยังอยยู งั้ ชีพดวย เราก็เหมือนอยูค ง ไทยอยู ได หากสยามพินาศลง หมดสน้ิ สกลุ ไทย เราก็เหมอื นมอดมว ย (พระราชนพิ นธในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลา เจาอยูหวั )

สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย ฝนท่งั ใหเปนเข็ม เพยี รพยายามสดุ ความสามารถจนสำเร็จ พดู ไปสองไพเบี้ย น่งิ เสยี ตำลึงทอง พูดไปไมมปี ระโยชน นงิ่ เสยี ดีกวา สงบสยบความเคลื่อนไหว มะกอกสามตะกราปาไมถ กู พดู จาตลบตะแลงพลกิ แพลงไปมาจนจับคำพูดไมท นั พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว รชั กาลที่ 9 “การใหการศกึ ษานน้ั คือ การแนะนำสง เสริมบุคคล ใหมีความเจริญงอกงามในการ เรยี นรู การคดิ อา น การกระทำตามอตั ภาพของตนโดยมจี ดุ มงุ หมาย ในท่ีสดุ ใหสามารถนำเอา คณุ สมบัติทง้ั ปวงทีม่ ีในตวั ออกมาใช ใหเปนประโยชนเกอ้ื กูลตนเกอ้ื กูลผูอ นื่ ได โดยสอดคลองไมข ดั แยง เบยี ดเบียนกัน เพือ่ ท่ีจะไดอ ยรู วมกนั เปนสังคมเปนประเทศได” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยูหวั รัชกาลท่ี 9) นทิ านอีสป เรอื่ ง แมไ กต าบอด ณ บา นหลังหนง่ึ มีแมไ กอ าศัยอยสู องตัว ตวั หนง่ึ ตาดี สวนอกี ตวั ตาบอด ในแตละวันแมไกตา บอดจะออกคุยเขีย่ พนื้ ดิน เพื่อหาอาหารอยางขยนั ขันแขง็ สวนแมไกตาดีเอาแตอยูเ ฉยๆ ไมเ คยออกไป ไหนไกล เพราะกลัววา เทา อนั ออ นนุม ท้ังสองขา งจะหยาบกรา นเสยี แมไ กต าดใี ชชวี ิตอยางสขุ สบาย ดว ยการคอยจิกกินผลไมท แี่ มไกตาบอดเพยี รพยายามหามา แตม ันก็มชี ีวิตอยูอ ยา งไรค า เพราะไม สามารถหาเลีย้ งตัวเองไดนนั่ เอง นทิ านเรือ่ งนี้สอนใหร วู า ผทู ี่มีรางกายพกิ ารหากมคี วามขยันก็มคี ณุ คามากกวาคนปกตทิ ่ไี ม รูจกั ทำมาหากนิ



สำนวน สภุ าษติ คำพงั เพย ความหมาย มากหมอมากความ มากคนก็มากเรอื่ ง วุนวาย ตางคนตา งกถ็ ือความคิดตัวเอง มอื หาง ตนี หาง สรุ ุยสุราย เลินเลอ สะเพรา ไมระมัดระวงั ยื่นแกว ใหวานร เอาของมีคาใหคนท่ีไมร จู กั คาของสิง่ นั้น พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั รชั กาลที่ 9 “การศึกษาดา นวิชาการ ไดแก การขวนขวายเปด ตาเปดใจทีจ่ ะเรยี นรูอยูเสมอ ทงั้ โดยทาง กวางและทางลกึ รูแลวกน็ ำมาคดิ พิจารณาใหไดประเด็น ใหเหน็ สวนทเ่ี ปนเหตสุ วนทเ่ี ปนผล ใหเหน็ ลำดบั ความเกาะเกี่ยวตอเนอ่ื งของเหตุและผลนน้ั ตลอดจนถงึ ผลสรุป ใหเขา ใจโดยแจม แจงแนชดั เพื่อใหกำหนดจดจำ ทงั้ โดยหลกั ทฤษฎี ทง้ั โดยเนอ้ื ความท่ีเปน มา แลว นำไปส่งั สอนหรอื นำไป เทยี บเคยี งใชในการงาน ในการแกปญหาชีวติ ตอ ไป” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั รชั กาลที่ 9) นทิ านอสี ป เร่อื ง นกอนิ ทรีกับลกู ธนู วันหนึ่งในฤดูรอน นกอนิ ทรีตัวหน่งึ กำลังจองจะจบั กระตายปา จากหนาผาสูง ขณะทมี่ ันบิน ทะยานลงมาเพ่อื โฉบกระตายปา มนั กไ็ ดยินเสียงหวีดหวิวของลูกธนทู ี่ฝา อากาศมาจากท่ใี ดทีห่ น่ึง จากนน้ั ลกู ธนูกป็ ก เขาทต่ี ัวมันพอดี มันเจ็บปวดมาก กอ นท่ีจะตายมนั กเ็ หลือบไปเห็นวา ลูกธนทู ป่ี กรา ง มนั น้นั มขี นของนกอนิ ทรีอยู มันจึงพดู วา “ขาตอ งมาตายดว ยลูกธนูทีป่ ระดบั ดวยขนของพวกขา เอง มันยิ่งเพิ่มความเจ็บปวดใหขามากขน้ึ เปนเทา ตัว” นทิ านเรือ่ งนีส้ อนใหรวู า ความเดอื ดรอนท่เี กิดขนึ้ เพราะตัวเองเปนสิง่ ที่เจ็บปวดท่ีสุด

ปากเปน เอก เลขเปน โท หนงั สือเปนตรี ช่ัวดีเปน ตรา ปากเปนเอกเหมอื นเสกมนตใหค นเชอ่ื ฉลาดเหลือวาจาปรีชาฉาน จะกลา วถอ ยรอยคำไมรำคาญ เปน รากฐานเทิดตนพนลำเคญ็ เลขเปนโทโบราญทานส่ังสอน เรงสังวรเว่ียไวใชว าเลน การคำนวณควรชำนาญคูณหารเปน ชวยใหเ ดนดีหนกั หนารทู า คน หนงั สอื เปน ตรีวชิ าปญ ญาเลิศ เรยี นไปเถดิ รูไวไ มไรผ ล ยามยากแสนแคนคบั ไมอ บั จน ไดเ ลย้ี งตนดวยวชิ าหาทรพั ยทวี ชวั่ ดเี ปนตราประทับไวกบั โลก ยามวิโยคชพี ยับลับรา งหนี ท่ีศนู ยแทกแ็ ตตัวสว นช่ัวดี คงเปนทีล่ ือทว่ั ชว่ั ฟา ดิน (ทานผูหญิงสมโรจน สวสั ดิกลุ ณ อยุธยา)

สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย รดี เลอื ดกบั ปู บังคับเอากบั ผูย ากจนทไี่ มม จี ะให ลางเนื้อชอบลางยา ของบางสงิ่ อาจถูก เขากันไดด ี เหมาะกับคนหนง่ึ แตอ าจไม เหมาะกบั อีกคน ลูกขนุ พลอยพยกั พวกประจบสอพลอ ผูท คี่ อยวาตามผูใ หญ เจานาย พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั รชั กาลท่ี 9 “เศรษฐกิจพอเพยี ง...จะทำความเจรญิ ใหแกประเทศได แตต องมีความเพียร แลว ตองอดทน ตอ งไมใจรอ น ตอ งไมพูดมาก ตอ งไมท ะเลาะกัน ถาทำโดยเขา ใจกนั เช่อื วาทุกคนจะมีความพอใจได” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู วั รัชกาลที่ 9) นทิ านอีสป เรอ่ื ง ชายชรากบั ลา ชายคนหน่ึงไปซอ้ื ลา เขายืนเลือกอยนู านแตกเ็ ลือกไมไ ดส ักที คนขายจงึ เสนอใหเ ขาทดสอบลา กอ นซอื้ เขาจึงเลอื กลาตัวหนงึ่ แลว พามันกลบั บานมา เมื่อมาถึงบา นเขาก็ปลอ ยมันไปรวมกบั ลาตัว อน่ื ๆในคอก ปรากฏวาลาตัวนน้ั รีบเดินเขา ไปหาลาท่ีข้ีเกียจทีส่ ุดและตะกละท่ีสดุ ทนั ที ชายชราเหน็ เชน นนั้ จงึ เอามันกลับคืนมา พอ คาสงสยั จึงถามเขาวา “ทานไดท ดสอบมันแลว ร”ึ ชายชราตอบทนั ทีวา “ไมต องลองขา กร็ แู ลววาเจาลาตวั นี้ ตองมนี ิสัยเหมือนกับลาตวั ที่มันเลอื กเปน เพอื่ นแนๆ” นิทานเร่ืองน้ีสอนใหรูวา การจะดวู าใครมีลกั ษณะนิสยั เชนไรใหดูจากเพื่อนที่เขาคบ



สำนวน สุภาษติ คำพังเพย ความหมาย ลูกผลี ูกคน จะเอาแนเอานอนไมได มกั ใชในกรณีสำคญั ๆ ศรศลิ ปไมก นิ กัน ไมถ ูกกนั ไมล งรอยกนั ไมช อบหนากัน สวรรคอ ยูในอก นรกอยูในใจ ความสุขท่เี กิดจากการทำดี ทำชั่ว อยทู ใ่ี จท้ังนนั้ พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว รัชกาลท่ี 9 “พอเพยี งน้ี” อาจจะมมี าก อาจจะมีของหรูหรากไ็ ด แตว า ตองไมไปเบยี ดเบียนคนอน่ื ตองให พอประมาณตามอตั ภาพ พดู จาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบตั ิตนก็พอเพียง (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหวั รชั กาลที่ 9) นิทานอีสป เรือ่ ง เสอื สองตัว วันหนงึ่ เสือสองตัวบังเอิญมาพบถ้ำแหงหน่งึ พรอมกัน แตเสอื สองตวั ไมอาจอยูถำ้ เดยี วกนั ได เสือตัวหนง่ึ จงึ พดู วา “เจาไปหาถ้ำใหมเถอะ ถำ้ แหงนตี้ องเปน ของขา ” เมอื่ พดู จบทัง้ สองกต็ อสูกนั เพอื่ หวังจะครอบครองถ้ำแหงนี้ ปรากฏวาเสอื อีกตวั หนงึ่ เปน ฝา ยชนะ มนั จึงพดู วา “เจานะ ไมเ หมาะกบั ถ้ำ ทีใ่ หญๆ แบบนห้ี รอก ผูทแ่ี ข็งแรงกวา เทา นัน้ จึงจะเหมาะสม” เสอื ตัวท่ีแพจงึ ตอบวา “ขาจะตอ งกลบั มา ลา งแคนใหไ ด” พดู จบมนั ก็ไปออนวอนขอเทวดาใหชวยเสกใหม นั ตัวใหญข น้ึ จะไดเอาชนะเสือตวั นั้นได เทวดาไมช วยและพูดวา “เจา จงยอมรบั กับผลการตัดสนิ จะดีกวา แพก ็ตอ งยอมรับ” เทวดาพูดจบกเ็ สก มันใหกลายเปน ลกู แมวตวั นอยแทน เพ่ือใหบ ทเรียนแกม ัน นทิ านเร่ืองน้สี อนใหร ูวา จงมีนำ้ ใจเปนนักกฬี า รแู พ รูชนะ รูอภัย

นิทานอสี ป เรื่อง สุนัขกับเงา สนุ ขั ตัวหนงึ่ ขโมยชิน้ เน้อื มาจากตลาด ในระหวา งทางท่มี ันกำลังเดินขา มสะพานจะกลบั บาน นนั้ เอง มนั ก็มองลงไปเห็นเงาสะทอ นท่อี ยใู นน้ำ “โอโห เจา สุนขั ตัวนน้ั มเี นื้อชิ้นใหญก วาของเราอีก เรา ตอ งแยงมนั มาใหได” วา แลวเจา สนุ ัขก็เอาขาตะปบเงาในนำ้ และเหา อยางเกรี้ยวกราด และทันทที ม่ี ัน อาปากช้นิ เนื้อทม่ี ันคาบอยูก็รว งหลนลงไปในน้ำทันที เจาสนุ ขั จึงไดแ ตย ืนมองอยบู นสะพานและบนกับ ตวั เองวา “เพราะความโลภของขาแทๆ จึงทำใหตองเสยี เนอื้ ช้นิ นนั้ ไป” นิทานเร่ืองนีส้ อนใหร ูวา โลภมากมักลาภหาย นิทานอีสป เร่ือง เหย่ยี วกบั กระตา ยต่นื ตูม กระตา ยฝงู หน่ึง ออกหากินอยางระมัดระวงั ตัวตลอดเวลา จึงยากที่สัตวอืน่ ๆ จะเขามาจบั พวก มันกินเปน อาหารได แตพวกมนั มีนสิ ัยดีอยู คอื ชอบตืน่ ตูมและเชอ่ื คนงา ย เหย่ียวซ่ึงเฝาหาโอกาสจับ กระตายอยูนานจึงรูนสิ ัย มันจึงแกลง ตะโกนวา “ไฟไหม! ไฟไหมปา มาทางนแี้ ลว” เม่ือฝงู กระตายได ยินเชนนนั้ กพ็ ากันว่งิ หนกี ันไปคนละทิศละทาง กระตา ยตวั หนึง่ พูดขึ้นมาวา “พวกเรารีบหนไี ปที่แมน ำ้ เรว็ ” ฝูงกระตา ยทงั้ หมดจึงพากนั กระโดดลงนำ้ เมื่อเหยยี่ วสบโอกาสกบ็ ินโฉบลงไปจับกระตายขึ้นมา กนิ ทีละตวั ไดอ ยางงายดาย นิทานเรือ่ งนี้สอนใหร ูวา อยา หลงเช่ือส่ิงใดงายๆ เพียงเพราะไดยินไดฟ ง มา แตจ งตั้งสติ ใครค รวญใหด ีกอ น

สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย ลบู หนา ปะจมกู จะทำอะไรเดด็ ขาดจรงิ จังลงไปไมไ ด เพราะเกรงจะไปกระทบ พวกพองตัวเอง ววั ใครเขาคอกคนนัน้ กรรมใดใครกอ ก็ยอ มไดรบั ผลกรรมนน้ั สองฝก สองฝา ย ทำตัวเขา กับสองฝายท่ีไมถ กู กนั โดยหวังประโยชนเพอื่ ตน พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจาอยหู ัว รัชกาลท่ี 9 คนเราถา พอใจในความตองการ ก็มีความโลภนอย เมื่อมคี วามโลภนอ ยกเ็ บยี ดเบยี นคนอ่นื นอย ถาทุกประเทศ มีความคดิ วาทำอะไรตอ งพอเพียง หมายความวา พอประมาณ ไมส ดุ โตง ไมโ ลภอยา ง มาก คนเรากอ็ ยเู ปน สุข (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจา อยหู วั รชั กาลท่ี 9) นิทานอีสป เรอื่ ง สนุ ขั เนรคณุ สนุ ขั ตวั หนงึ่ เกดิ พลาดตกลงไปในบอ น้ำของชาวสวน เมอื่ ชาวสวนมาตกั นำ้ จะไปรดแปลงผัก เขาก็เหน็ สนุ ัขกำลงั ตะเกียกตะกายอยใู นบอ กำลังจะจมน้ำ ดวยความสงสารเขาจึงพยายามย่นื มือลงไป หวงั จะดงึ มันขึ้นมา แตแ ทนที่มันจะเกาะแขนเขาขน้ึ มา มันกลับกัดเขาที่มอื เขาอยา งแรง เพราะมนั คิด วา ชาวสวนจะทำรา ยมนั ชาวสวนจงึ รบี ชักมอื ข้นึ จากบอน้ำดว ยความเจ็บปวด แลวพดู กบั มนั วา “เจา สุนัขเนรคณุ ขาพยายามจะชว ยเจา ขึน้ มาจากบอแทๆ แตเ จากลบั ตอบแทนดวยการกดั ขาเชนนี้หรือ ถา เชนน้นั เจา จงอยูใ นน้ตี อไปเถอะ” นทิ านเร่อื งน้ีสอนใหร วู า คนมองโลกในแงรายมักไมร ูถ ึงความหวงั ดขี องผอู ่นื

นิทานอสี ป เรอื่ ง แพะสองตวั แขง ขนั กนั แพะฝูงหนง่ึ เดนิ มากนิ น้ำทีล่ ำธาร ระหวา งทพ่ี วกมันกำลงั จะขามสะพานกลบั บา น กม็ ีแพะอีก ฝูงหนง่ึ เดินทางมาท่ีฝง ตรงขา มของสะพานเหมือนกนั หวั หนา ฝูงแพะของทง้ั สองฝายตางพยายามจะ ขา มสะพานโดยที่ไมม ใี ครยอมหลกี ทางใหใ ครเลย พวกมันจงึ วงิ่ เขา หากันและพยายามเอาเขาขวิดอีก ฝาย ขณะท่ที ้ังสองกำลงั ตอสกู ันอยนู ั้น สะพานขา มลำธารก็เกดิ หักโคนลงมา ทำใหแพะท้งั สองตัวนั้น พลัดตกลงไปในลำธารพรอมกนั นทิ านเรื่องนีส้ อนใหร ูว า การแกงแยง ชงิ ดกี ันนำมาซงึ่ ภัยตอ ตนเอง นิทานอีสป เรือ่ ง ตัก๊ แตนกับนกเคาแมว มนี กเคาแมวตวั หน่ึงออกลาเหยือ่ ในตอนกลางคนื และนอนหลบั ในตอนกลางวนั บายวนั หน่งึ นกเคาแมวไดย นิ ตัก๊ แตนสง เสียงรองดังหนวกหู จนมันไมส ามารถนอนหลบั ได มันจึงขอใหต ัก๊ แตนหยุด รอ ง แตต ๊กั แตนไมยอมหยุดกลับรองดังขนึ้ กวาเดิม นกเคาแมวหงุดหงดิ มาก มนั คดิ อยากจะกำจดั เจา ต๊ักแตน จึงชวนเจาตก๊ั แตนใหไ ปที่รงั ของมนั โดยบอกวา “หากเจา ไดดืม่ น้ำทพิ ยท ี่เทวดามอบใหขา เจา จะมเี สียงทีไ่ พเราะยง่ิ กวานี้อกี ” ตั๊กแตนไดย ินเชนนน้ั ก็ตอบตกลง และกระโดดตามไปท่ีรังของนกเคา แมว นกเคาแมวจงึ จดั การกนิ เจาต๊ักแตนเปน อาหารทันที นทิ านเร่อื งนีส้ อนใหร วู า ความโลภมักนำพาความหายนะมาสูตน

สำนวน สภุ าษติ คำพังเพย ความหมาย สาวไสใหกากนิ เอาความลับของตนหรือพวกตนไปเผยใหค นอ่ืนรูเปนการประจาน สุกเอาเผากิน ทำลวกๆ ทำพอเสร็จไปครั้งๆหนง่ึ เสนผมบงั ภเู ขา เร่ืองงายๆแตค ดิ ไมออกเหมือนมีอะไรมาบงั อยู คำขวญั ประจำจงั หวดั กรุงเทพมหานคร กรุงเทพฯ ดจุ เทพสรา ง เมืองศนู ยกลางการปกครอง วัดวังงามเรอื งรอง เมืองหลวงของ ประเทศไทย พระบรมราโชวาทพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัว รชั กาลที่ 9 “ความสามคั คีปรองดองเปนอันหนง่ึ อนั เดียวกัน กับความรักใครเผอื่ แผชว ยเหลอื กนั ฉนั ญาติพ่ี นอ ง สองประการน้ี คือคุณลกั ษณะสำคัญของไทย ทช่ี วยใหช าตบิ า น เมืองอยูรอดเปนอสิ ระ และเจรญิ มัน่ คง มาต้ังแตอ ดีตจนถงึ ปจจุบนั ” (พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว รัชกาลท่ี 9)



สำนวน สภุ าษติ คำพงั เพย ความหมาย หนังหนาไฟ ผูท่ีคอยรบั หนา รับความเดือดรอ นกอนผูอืน่ หนามยอกเอาหนามบง ตอบโตห รอื แกดวยวธิ ีการทำนองเดียวกัน อยใู นระยะอนั ตราย เพราะอีกฝา ยหนึ่งกำลังโกรธ หนา สิว่ หนา ขวาน นทิ านอสี ป เร่ือง กบกบั ววั ครั้งหนง่ึ นานมาแลว ขณะท่ลี กู กบกำลังวง่ิ เลนอยรู มิ บอนำ้ มนั ก็ไดไ ปเจอกบั สัตวป ระหลาดตัว หนงึ่ จงึ รีบกลบั ไปเลา ใหพอฟง “พอ จา ๆ หนูไปเจอสัตวป ระหลาดมา มันนากลัวมาก มเี ขาอยูบนหวั หางยาว แลว ตวั มนั ก็ใหญเ ทาภเู ขา” พอกบก็ตอบวา “ออ มนั คอื ววั ตัวมันใหญกวา พอ นิดเดียวเอง” พดู จบมนั กเ็ ปาลมเขาทองของตวั เองครงั้ แลว ครงั้ เลา แลว จึงถามลูกกบวา “พอ ตวั ใหญเทา มันหรือยงั ” ลูก กบตอบวา “ยังพอ มนั ใหญก วา น้เี ยอะเลย” พอกบเปา ลมเขา ทองอีกแลว ถามลูกชาย “ใหญกวา นอ้ี ีก พอ ” ลกู กบตอบ พอ กบไดยนิ เชน น้นั กฮ็ ดึ สูจ ึงเปา ลมเขา อยางแรงอีกคร้งั แลวพูดวา “พอมนั่ ใจวา พอคง ตัวใหญก วา ...” พดู ไดเพยี งเทา นัน้ รางของมนั กแ็ ตกออกทนั ที นิทานเรอ่ื งนีส้ อนใหรวู า ความไมร ูจกั ประมาณตนยอมนำไปสูความวบิ ัติ นทิ านอสี ป เร่อื ง หมาปา หลงตัวเอง หมาปาตัวหน่ึงรูปรา งใหญโตและมพี ละกำลังมากกวา ทุกตวั ในฝูงหมาปา ตวั อืน่ ๆ จึงพากนั เรียก มนั วา “สงิ โต” แตม นั กบั หลงคดิ วาท่พี วกหมาปา เรยี กมันแบบนน้ั ก็เปนเพราะมันเหมือนสงิ โตจริงๆ มนั จึงออกจากฝูงเพอ่ื จะไปอยกู บั ฝงู สิงโต หมาปาชราตวั หนง่ึ เหน็ เขา จงึ เตอื นวา “ขา ไมนกึ เลยวา เจา จะ มีความคดิ โงๆแบบน้ี ถึงแมร างกายเจา จะมขี นาดเทาสงิ โตในสายตาของหมาปา แตใ นสายตาของพวก สิงโตเจา กเ็ ปนแคหมาปาตวั หนึ่งอยดู ”ี นิทานเรอ่ื งนี้สอนใหร วู า อยาหลงตน จนลืมชาติกำเนดิ ตัวเอง