DQ สุมิตาเงินทอง 634102022 เเก้ใหม่

DQ Digital Citizenship จดั ทำโดย นำงสำวสมุ ิตำ เงินทอง สำขำภำษำองั กฤษ หมู่ 1 รหสั นกั ศึกษำ 634102022 เสนอ อำจำรยส์ ธุ ิดำ ปรชี ำนนท์ วิชำ นวตั กรรมและเทคโนโลยสี ำรสนเทศเพื่อกำรส่ือสำรกำรศึกษำ

DQ Digital Citizenship

คำนำ รำยงำนฉบบั น้ีเป็ นสว่ นหนึ่งของวิชำนวตั กรรมและเทคโนโลยีสำรสนเทศเพ่ือกำรสอื่ สำรกำรศึกษำ โดยมี จดุ ประสงค์ เพ่ือศึกษำหำควำมรใู้ นเรอื่ ง DQ Digital Citizenship ซึ่งรำยงำนน้ีมีเน้ือหำเก่ียวกบั ทกั ษะในกำร รกั ษำอตั ลกั ษณท์ ี่ดีของตนเอง ทกั ษะกำรคิดวิเครำะหม์ ีวิจำรณญำณท่ีดี ทกั ษะในกำรรกั ษำควำมปลอดภยั ของตนเองในโลกไซเบอร์ ทกั ษะในกำรรกั ษำขอ้ มลู สว่ นตวั ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหนำ้ จอ ทกั ษะในกำร บรหิ ำรจดั กำรขอ้ มลู ท่ีผใู้ ชง้ ำนมีกำรท้ิงไวบ้ นโลกออนไลน์ ทกั ษะในกำรรบั มือกบั กำรกลน่ั แกลง้ บนโลกไซเบอร์ และ ทกั ษะกำรใชเ้ ทคโนโลยอี ยำ่ งมีจรยิ ธรรม ผจู้ ดั ทำจะตอ้ งขอขอบคณุ อำจำรยส์ ธุ ิดำ ปรชี ำนนท์ ผใู้ หค้ วำมรู้ และแนวทำงกำรศึกษำ ผจู้ ดั ทำหวงั ว่ำรำยงำนฉบบั น้ีจะใหค้ วำมรู้ และเป็ นประโยชนแ์ ก่ผอู้ ่ำนหรอื นกั ศึกษำท่ีกำลงั หำขอ้ มลู เรอื่ งน้ีอยู่ หำกมี ขอ้ แนะนำหรอื ขอ้ ผดิ พลำดประกำรใด ผจู้ ดั ทำขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มำ ณ ที่น้ีดว้ ย นางสาวสุมติ า เงนิ ทอง 23 ส.ค.2564

สำรบญั หนำ้ เร่อื ง 5 Digital Citizenship คืออะไร 6 ทกั ษะในกำรรกั ษำอตั ลกั ษณท์ ี่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) 7 ทกั ษะกำรคิดวิเครำะหม์ ีวิจำรณญำณที่ดี (Critical Thinking) ทกั ษะในกำรรกั ษำควำมปลอดภยั ของตนเองในโลกไซเบอร(์ Cybersecurity Management) 8 ทกั ษะในกำรรกั ษำขอ้ มลู สว่ นตวั (Privacy Management 9 ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหนำ้ จอ(Screen Time Management) 10 ทกั ษะในกำรบรหิ ำรจดั กำรขอ้ มลู ท่ีผใู้ ชง้ ำนมีกำรท้ิงไวบ้ นโลกออนไลน(์ Digital Footprints) 11 ทกั ษะในกำรรบั มือกบั กำรกลนั่ แกลง้ บนโลกไซเบอร(์ Cyberbullying Management) 12-13 ทกั ษะกำรใชเ้ ทคโนโลยอี ยำ่ งมีจรยิ ธรรม(Digital Empathy) 14 บรรณำนกุ รรม 15

Digital Citizenship คืออะไร? ควำมเป็ นพลเมืองดิจิทลั คือ พลเมืองผใู้ ชง้ ำนส่ือดิจิทลั และสื่อสงั คมออนไลนท์ ี่เขำ้ ใจบรรทดั ฐำนของ กำรปฏบิ ตั ิตวั ใหเ้ หมำะสมและมีควำมรบั ผดิ ชอบใน กำรใชเ้ ทคโนโลยี โดยเฉพำะอยำ่ งยงิ่ กำรสอ่ื สำร ในยคุ ดิจิทลั เป็ นกำรส่อื สำรที่ไรพ้ รมแดน สมำชิกของโลก ออนไลน์ คือ ทกุ คนที่ใชเ้ ครอื ขำ่ ยอินเทอรเ์ น็ตบนโลกใบน้ี ผใู้ ชส้ ่อื สงั คมออนไลนม์ ีควำมหลำกหลำยทำงเช้ือชำติ อำย ุ ภำษำ และวฒั นธรรม พลเมืองดิจิทลั จึงตอ้ งเป็ น พลเมืองท่ีมีควำมรบั ผิดชอบ มีจรยิ ธรรม เห็นอกเห็นใจ และเคำรพผอู้ ่ืน มีสว่ นรว่ มและม่งุ เนน้ ควำมเป็ นธรรมใน สงั คม กำรเป็ นพลเมืองในยคุ ดิจิทลั นน้ั มีทกั ษะท่ีสำคญั 8 ประกำร

1. ทกั ษะในกำรรกั ษำอตั ลกั ษณท์ ี่ดีของ ตนเอง Digital Citizen Identity) สำมำรถสรำ้ งและบรหิ ำรจดั กำรอตั ลกั ษณท์ ี่ดีของตนเองไวไ้ ดอ้ ยำ่ ง ดีทง้ั ในโลกออนไลนแ์ ละโลกควำมจรงิ อตั ลกั ษณท์ ี่ดีคือ กำรที่ผใู้ ช้ ส่ือดิจิทลั สรำ้ งภำพลกั ษณใ์ นโลกออนไลนข์ องตนเองในแง่บวก ทงั้ ควำมคิด ควำมรสู้ กึ และกำรกระทำ โดยมีวิจำรณญำนในกำรรบั สง่ ข่ำวสำรและแสดงควำมคิดเห็น มีควำมเห็นอกเห็นใจผรู้ ว่ มใชง้ ำนใน สงั คมออนไลน์ และรจู้ กั รบั ผดิ ชอบต่อกำรกระทำ ไมก่ ระทำกำรที่ผิด กฎหมำยและจรยิ ธรรมในโลกออนไลน์ เชน่ กำรละเมิดลิขสิทธ์ิ กำร กลน่ั แกลง้ หรอื กำรใชว้ ำจำท่ีสรำ้ งควำมเกลยี ดชงั ผอู้ ่ืนทำงสือ่ ออนไลน์

2. ทกั ษะกำรคิดวิเครำะหม์ ีวิจำรณญำณท่ีดี (Critical Thinking) สามารถในการวิเคราะหแ์ ยกแยะระหว่างขอ้ มลู ท่ีถกู ตอ้ ง และขอ้ มลู ที่ผดิ ขอ้ มลู ท่ีมีเนอื้ หาเป็ นประโยชน์ และขอ้ มลู ท่ีเขา้ ขา่ ยอนั ตราย ขอ้ มลู ตดิ ตอ่ ทางออนไลนท์ ่ี นา่ ตง้ั ขอ้ สงสยั และนา่ เชอ่ื ถือได้ เมื่อใชอ้ ินเทอรเ์ น็ต จะรวู้ ่าเนอื้ หาอะไร เป็ นสาระ มีประโยชน์ รเู้ ท่าทนั สื่อและ สารสนเทศ สามารถวิเคราะหแ์ ละประเมิน ขอ้ มลู จากแหลง่ ขอ้ มลู ที่หลากหลายได้ เขา้ ใจรปู แบบการ หลอกลวงตา่ งๆ ในโลกไซเบอร์ เชน่ ขา่ วปลอม เว็บปลอม ภาพตดั ตอ่ เป็ นตน้

3. ทกั ษะในกำรรกั ษำควำมปลอดภยั ของตนเอง ในโลกไซเบอร์ (Cybersecurity Management) สำมำรถป้ องกนั ขอ้ มลู ดว้ ยกำรสรำ้ งระบบควำม 1. เพ่ือรกั ษำควำมเป็ นสว่ นตวั และควำมลบั หำกไมไ่ ดร้ กั ษำควำมปลอดภยั ใหก้ บั ปลอดภยั ที่เขม้ แข็ง และป้ องกนั กำรโจรกรรมขอ้ มลู อปุ กรณด์ ิจิทลั ขอ้ มลู สว่ นตวั และขอ้ มลู ที่เป็ นควำมลบั อำจจะรว่ั ไหลหรอื ถกู โจรกรรมได้ หรอื กำรโจมตีออนไลนไ์ ด้ มีทกั ษะในกำรรกั ษำควำม ปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ กำรรกั ษำ 2. เพ่ือป้ องกนั กำรขโมยอตั ลกั ษณ์ กำรขโมยอตั ลกั ษณเ์ รมิ่ มีจำนวนท่ีมำกข้ึนในยคุ ขอ้ มลู ควำมปลอดภยั ของตนเองในโลกไซเบอรค์ ือ กำร ข่ำวสำร เน่ืองจำกมีกำรทำธรุ กรรมทำงออนไลนม์ ำกยงิ่ ข้ึน ผคู้ นเรม่ิ ทำกำรชำระค่ำสินคำ้ ปกป้ องอปุ กรณด์ ิจิทลั ขอ้ มลู ท่ีจดั เกบ็ และขอ้ มลู สว่ นตวั ไมใ่ หเ้ สียหำย สญู หำย หรอื ถกู โจรกรรมจำกผไู้ ม่หวงั ดี ผำ่ นสอื่ อินเทอรเ์ น็ต และทำธรุ กรรมกบั ธนำคำรทำงออนไลน์ หำกไม่มีกำรรกั ษำควำม ในโลกไซเบอร์ กำรรกั ษำควำมปลอดภยั ทำง ปลอดภยั ที่เพียงพอ มิจฉำชีพอำจจะลว้ งขอ้ มลู เกี่ยวกบั บตั รเครดิตและขอ้ มลู ส่วนตวั ของ ดิจิทลั มีควำมสำคญั ดงั น้ี ผใู้ ชง้ ำนไปสวมรอยทำธรุ กรรมได้ เช่น ไปซ้ือสินคำ้ กยู้ ืมเงิน หรอื สวมรอยรบั ผลประโยชน์ และสวสั ดิกำร 3. เพ่ือป้ องกนั กำรโจรกรรมขอ้ มลู เน่ืองจำกขอ้ มลู ต่ำงๆ มกั เกบ็ รกั ษำในรปู ของดิจิทลั ไม่ว่ำจะเป็ นเอกสำรภำพถ่ำย หรอื คลิปวีดีโอ ขอ้ มลู เหลำ่ น้ีอำจจะถกู โจรกรรมเพ่ือนำไปขำยต่อ แบล็คเมล์ หรอื เรยี กค่ำไถ่

4. ทกั ษะในกำรรกั ษำขอ้ มลู สว่ นตวั (Privacy Management) มีดลุ พินิจในกำรบรหิ ำรจดั กำรขอ้ มลู สว่ นตวั รจู้ กั 1. ไม่ควรตง้ั รหสั ผำ่ นของบญั ชีใชง้ ำนที่ง่ำยเกินไป ปกป้ องขอ้ มลู ควำมสว่ นตวั ในโลกออนไลน์ โดยเฉพำะกำรแชรข์ อ้ มลู ออนไลนเ์ พ่ือป้ องกนั 2. ตงั้ รหสั ผำ่ นหนำ้ จอสมำรท์ โฟนอยเู่ สมอ ควำมเป็ นสว่ นตวั ทง้ั ของตนเองและผอู้ ่ืน รเู้ ท่ำทนั 3. แชรข์ อ้ มลู สว่ นตวั ในสือ่ โซเชียลมีเดียอยำ่ งระมดั ระวงั ภยั คกุ คำมทำงอินเทอรเ์ น็ต เช่น มลั แวร์ ไวรสั 4. ใสใ่ จกบั กำรตง้ั ค่ำควำมเป็ นสว่ นตวั ระมดั ระวงั ในกำรเปิ ดเผยชื่อและ คอมพิวเตอร์ และกลลวงทำงไซเบอร์ ท่ีตง้ั ของเรำ และปฏิเสธแอปที่พยำยำมจะเขำ้ ถึงขอ้ มลู สว่ นตวั ของเรำ 5. อยำ่ ใช้ Wi-fi สำธำรณะเม่ือตอ้ งกรอกขอ้ มลู สว่ นตวั เช่น ออนไลนช์ อปป้ิ ง หรอื ธรุ กรรมธนำคำร หรอื กำรลงทะเบียนในส่อื สงั คมออนไลน์ 6. รเู้ ท่ำทนั ภยั คกุ คำมทำงอินเทอรเ์ น็ต

5. ทกั ษะในกำรจดั สรรเวลำหนำ้ จอ (Screen Time Management) สำมำรถในกำรบรหิ ำรเวลำที่ใชอ้ ปุ กรณย์ คุ ดิจิทลั รวมไปถึงกำรควบคมุ เพื่อใหเ้ กดิ สมดลุ ระหว่ำง โลกออนไลน์ และโลกภำยนอก ตระหนกั ถึงอนั ตรำ้ ย จำกกำรใชเ้ วลำหนำ้ จอนำนเกนิ ไป กำรทำงำน หลำยอยำ่ งในเวลำเดียวกนั และผลเสยี ของกำรเสพ ติดสอ่ื ดิจิทลั สำนกั วิจยั สยำมเทคโนโลยีอินเทอรเ์ น็ต โพลลร์ ะบวุ ่ำ วยั รน่ ุ ไทยเกอื บ 40 % อยำกใชเ้ วลำ หนำ้ จอมำกกว่ำออกกำลงั กำย และผลกำรสำรวจจำก We are social พบว่ำ ในแต่ละวนั คนไทยใชเ้ วลำ หนำ้ จอ ดงั น้ี

6.ทกั ษะในกำรบรหิ ำรจดั กำรขอ้ มลู ท่ีผใู้ ชง้ ำน มีกำรท้ิงไวบ้ นโลกออนไลน(์ Digital Footprints) สำมำรถเขำ้ ใจธรรมชำติของกำรใชช้ ีวิตในโลกดิจิทลั ว่ำจะ หลงเหลือรอ่ ยรอยขอ้ มลู ท้ิงไวเ้ สมอ รวมไปถึงเขำ้ ใจผลลพั ธ์ ที่อำจเกิดข้ึน เพื่อกำรดแู ลส่ิงเหลำ่ น้ีอยำ่ งมีควำมรบั ผิดชอบ รอยเทำ้ ดิจิทลั (Digital Footprints) คืออะไร รอยเทำ้ ดิจิทลั คือ คำท่ีใชเ้ รยี กรอ่ งรอยกำรกระทำต่ำงๆ ที่ผใู้ ชง้ ำนท้ิงรอยเอำไวใ้ นโลกออนไลน์ โซเชียลมีเดีย เว็บไซตห์ รอื โปรแกรมสนทนำ เช่นเดียวกบั รอยเทำ้ ของคน เดินทำง ขอ้ มลู ดิจิทลั เช่น กำรลงทะเบียน อีเมล กำรโพสต์ ขอ้ ควำมหรอื รปู ภำพ เมื่อถกู สง่ เขำ้ โลกไซเบอรแ์ ลว้ จะท้ิงรอ่ ย รอยขอ้ มลู สว่ นตวั ของผใู้ ชง้ ำนไวใ้ หผ้ อู้ ื่นติดตำมไดเ้ สมอ แม้ ผใู้ ชง้ ำนจะลบไปแลว้ ดงั นน้ั หำกเป็ นกำรกระทำท่ีผิด กฎหมำยหรอื ศีลธรรม ก็อำจมีผลกระทบต่อช่ือเสียงและ ภำพลกั ษณข์ องผกู้ ระทำ กลำ่ วง่ำยๆ รอยเทำ้ ดิจิทลั คือ ทกุ สิง่ ทกุ อยำ่ งในโลกอินเทอรเ์ น็ตที่บอกเรอื่ งของเรำ เช่น

7. ทกั ษะในกำรรบั มือกบั กำรกลน่ั แกลง้ บนโลกไซเบอร์ (Cyberbullying Management) กำรกลนั่ แกลง้ บนโลกไซเบอรค์ ือ กำรใชอ้ ินเทอรเ์ น็ตเป็ นเคร่ืองมือ หรอื ช่องทำงเพื่อกอ่ ใหเ้ กดิ กำรคกุ คำม ลอ่ ลวงและกำรกลนั่ แกลง้ บน โลกอินเทอรเ์ น็ตและสื่อสงั คมออนไลน์ โดยกลม่ ุ เป้ ำหมำยมกั จะเป็ น กลม่ ุ เด็กจนถึงเด็กวยั รน่ ุ กำรกลน่ั แกลง้ บนโลกไซเบอรค์ ลำ้ ยกนั กบั กำรกลนั่ แกลง้ ในรปู แบบอ่ืนหำกแต่กำรกลน่ั แกลง้ ประเภทน้ีจะกระทำ ผำ่ นสือ่ ออนไลนห์ รอื สื่อดิจิทลั เช่น กำรสง่ ขอ้ ควำมทำงโทรศพั ท์ ผู้ กลน่ั แกลง้ อำจจะเป็ นเพ่ือนรว่ มชน้ั คนรจู้ กั ในส่ือสงั คมออนไลน์ หรอื อำจจะเป็ นคนแปลกหนำ้ กไ็ ด้ แต่สว่ นใหญ่ผทู้ ่ีกระทำจะรจู้ กั ผทู้ ่ีถกู กลน่ั แกลง้ รปู แบบของกำรกลน่ั แกลง้ มกั จะเป็ น

วิธีจดั กำรเมื่อถกู กลนั่ แกลง้ บนโลกไซเบอร์ หยดุ กำรตอบโตก้ บั ผกู้ ลน่ั แกลง้ ปิ ดกน้ั กำรสอ่ื สำรกบั ถำ้ ผกู้ ลน่ั แกลง้ ยงั ไม่หยดุ Logout จำกบญั ชีส่ือสงั คมออนไลน์ ผกู้ ลน่ั แกลง้ โดยกำรบลอ็ ก กำรกระทำอีก ควรรำยงำน หรอื ปิ ดเครอื่ งมือส่อื สำร จำกรำยช่ือผตู้ ิดต่อ ㆍ บอกผปู้ กครอง หรอื ครทู ่ีไวใ้ จ ㆍรำยงำนไปยงั ผใู้ หบ้ รกิ ำรส่อื สงั คมออนไลนน์ นั้ ๆ ผกู้ ลนั่ แกลง้ อำจกระทำ กำรละเมิดขอ้ ตกลงกำรใชง้ ำนสือ่ ออนไลน์ ㆍ บนั ทึกหลกั ฐำนกำรกลนั่ แกลง้ อีเมล หรอื ภำพท่ีบนั ทึกจำกหนำ้ จอ

8. ทกั ษะกำรใชเ้ ทคโนโลยีอยำ่ งมีจริยธรรม (Digital Empathy) มีควำมเห็นอกเห็นใจ และสรำ้ งควำมสมั พนั ธท์ ี่ดีกบั ผอู้ ื่นบนโลก ออนไลน์ แมจ้ ะเป็ นกำรสอ่ื สำรที่ไม่ไดเ้ ห็นหนำ้ กนั มีปฏสิ มั พนั ธอ์ นั ดี ต่อคนรอบขำ้ ง ไมว่ ่ำพ่อแม่ คร ู เพื่อนทง้ั ในโลกออนไลนแ์ ละในชีวิต จรงิ ไมด่ ว่ นตดั สินผอู้ ื่นจำกขอ้ มลู ออนไลนแ์ ต่เพียงอยำ่ งเดียว และจะ เป็ นกระบอกเสยี งใหผ้ ทู้ ่ีตอ้ งกำรควำมชว่ ยเหลือ คิดกอ่ นจะโพสตล์ ง สงั คมออนไลน์ (Think Before You Post)ใครค่ รวญก่อนที่จะโพสตร์ ปู หรอื ขอ้ ควำมลงในสอื่ ออนไลน์ ไมโ่ พสตข์ ณะกำลงั อยใู่ นอำรมณโ์ กรธ ส่อื สำรกบั ผอู้ ื่นดว้ ยเจตนำดี ไมใ่ ชว้ ำจำที่สรำ้ งควำมเกลียดชงั ทำง ออนไลน์ ไม่นำลว้ งขอ้ มลู สว่ นตวั ของผอู้ ่ืน ไม่กลนั่ แกลง้ ผอู้ ื่นผำ่ นส่อื ดิจิทลั โดยอำจตง้ั ควำมถำมกบั ตวั เองกอ่ นโพสตว์ ่ำ

บรรณำนกุ รม Google ดร.สรำนนท์ อินทนนท.์ (2563).ควำมฉลำดทำงดิจิทลั (DQ Digital Intelligence).สบื คน้ 23 สิงหำคม 2564,จำก http://cclickthailand.com/wpcontent/uploads/2020/04/ dq_FINAL.pdf

Thank you