เศรษฐกิจพอเพียง2

ผลจากการใชแ้ นวทางการพฒั นาประเทศไปสคู่ วามทนั สมยั ได้ ก่อใหเ้ กิดการเปล่ียนแปลงแก่สงั คมไทยอยา่ งมากในทกุ ดา้ น ไม่ว่าจะ เป็นดา้ นเศรษฐกิจ การเมือง วฒั นธรรม สงั คมและส่งิ แวดลอ้ ม อกี ทงั้ กระบวนการของความเปล่ียนแปลงมีความสลบั ซบั ซอ้ นจนยากท่ีจะ อธิบายใน เชิงสาเหตแุ ละผลลพั ธไ์ ด้ เพราะการเปล่ียนแปลงทง้ั หมด ตา่ งเป็นปัจจยั เช่อื มโยงซง่ึ กนั และกนั สาหรบั ผลของการพฒั นาในดา้ นบวกนนั้ ไดแ้ ก่ การเพ่ิมขึน้ ของอตั รา การเจรญิ เติบโตทางเศรษฐกิจ ความเจรญิ ทางวตั ถุ และ สาธารณปู โภคตา่ งๆ ระบบส่ือสารท่ีทนั สมยั หรอื การขยายปริมาณ และกระจายการศกึ ษาอยา่ งท่วั ถงึ มากขนึ้ แตผ่ ลดา้ นบวกเหล่านีส้ ว่ น ใหญ่กระจายไปถงึ คนในชนบท หรอื ผดู้ อ้ ยโอกาสในสงั คมนอ้ ย แตว่ ่า กระบวนการเปล่ียนแปลงของสงั คมไดเ้ กิดผลลบติดตามมาดว้ ย เช่น การขยายตวั ของรฐั เขา้ ไปในชนบท ไดส้ ง่ ผลใหช้ นบทเกิดความอ่อนแอ ในหลายดา้ น ทงั้ การตอ้ งพง่ึ พิงตลาดและพอ่ คา้ คนกลางในการส่งั สนิ คา้ ทนุ ความเส่ือมโทรมของทรพั ยากรธรรมชาติ ระบบ ความสมั พนั ธแ์ บบเครอื ญาติ และการรวมกลมุ่ กนั ตามประเพณีเพ่ือ การจดั การทรพั ยากรท่เี คยมีอยแู่ ตเ่ ดิมแตก สลายลง ภมู ิความรูท้ ่เี คย ใชแ้ กป้ ัญหาและส่งั สมปรบั เปล่ียนกนั มาถกู ลืมเลือนและเร่มิ สญู หายไป

“...การพฒั นาประเทศจาเป็นตอ้ งทาตามลาดบั ขนั้ ตอ้ งสรา้ งพืน้ ฐานคอื ความ พอมี พอกิน พอใชข้ องประชาชนสว่ นใหญ่เบือ้ งตน้ กอ่ น โดยใชว้ ิธีการและ อปุ กรณท์ ่ีประหยดั แตถ่ กู ตอ้ งตามหลกั วชิ าการ เม่อื ไดพ้ ืน้ ฐานความม่นั คงพรอ้ ม พอสมควร และปฏิบตั ิไดแ้ ลว้ จงึ คอ่ ยสรา้ งคอ่ ยเสรมิ ความเจริญ และฐานะทาง เศรษฐกิจขนั้ ท่ีสงู ขนึ้ โดยลาดบั ตอ่ ไป...” (๑๘ กรกฎาคม ๒๕๑๗) “เศรษฐกิจพอเพียง” เป็นแนวพระราชดาริในพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู ัว ท่ี พระราชทานมานานกวา่ ๓๐ ปี เป็นแนวคิดท่ีตงั้ อย่บู นรากฐานของวฒั นธรรม ไทย เป็นแนวทางการพฒั นาท่ีตงั้ บนพืน้ ฐานของทางสายกลาง และความไม่ ประมาท คานงึ ถงึ ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล การสรา้ งภมู ิคมุ้ กันใน ตวั เอง ตลอดจนใชค้ วามรูแ้ ละคณุ ธรรม เป็นพืน้ ฐานในการดารงชีวติ ท่ีสาคญั จะตอ้ งมี “สติ ปัญญา และความเพียร” ซง่ึ จะนาไปสู่ “ความสขุ ” ในการดาเนิน ชีวติ อย่างแทจ้ รงิ “...คนอ่นื จะวา่ อย่างไรก็ช่างเขา จะวา่ เมอื งไทยลา้ สมยั วา่ เมืองไทยเชย วาเมอื งไทยไมม่ สี ่ิงท่ีสมยั ใหม่ แตเ่ ราอยพู่ อมีพอกนิ และขอใหท้ กุ คนมีความปรารถนาท่ีจะใหเ้ มอื งไทย พออย่พู อกิน มคี วามสงบ และทางานตงั้ จิตอธิษฐานตงั้ ปณิธาน ในทางนีท้ ่ีจะใหเ้ มืองไทยอยแู่ บบพออยู่พอกิน ไมใ่ ช่วา่ จะรุง่ เรืองอยา่ งยอด แตว่ า่ มคี วามพออย่พู อกิน มคี วามสงบ เปรยี บเทียบกบั ประเทศอ่นื ๆ ถา้ เรารกั ษาความพออย่พู อกินนีไ้ ด้ เราก็จะยอดย่ิงยวดได.้ ..” (๔ ธนั วาคม ๒๕๑๗) พระบรมราโชวาทนี้ ทรงเห็นวา่ แนวทางการพฒั นาท่ีเนน้ การขยายตวั ทาง เศรษฐกิจของประเทศเป็นหลกั แต่ เพียงอย่างเดยี วอาจจะเกิดปัญหาได้ จึงทรง เนน้ การมีพอกินพอใชข้ องประชาชนสว่ นใหญ่ในเบือ้ งตน้ กอ่ น เม่อื มีพืน้ ฐาน ความม่นั คงพรอ้ มพอสมควรแลว้ จงึ สรา้ งความเจริญและฐานะทางเศรษฐกิจให้ สงู ขนึ้

เศรษฐกิจพอเพียง เป็นปรชั ญาชีถ้ งึ แนวการดารงอยแู่ ละปฏิบตั ติ น ของประชาชนในทกุ ระดบั ตงั้ แตร่ ะดบั ครอบครวั ระดบั ชมุ ชน จนถงึ ระดบั รฐั ทงั้ ในการพฒั นาและบรหิ ารประเทศใหด้ าเนินไปในทางสาย กลาง โดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจ เพ่ือใหก้ า้ วทนั ตอ่ โลกยุคโลกา ภิวตั น์ ความพอเพียง หมายถงึ ความพอประมาณ ความมีเหตผุ ล รวมถงึ ความจาเป็นท่จี ะตอ้ งมีระบบภมู ิคมุ้ กนั ในตวั ท่ีดีพอสมควร ตอ่ การกระทบใดๆ อนั เกิดจากการเปล่ยี นแปลงทงั้ ภายในภายนอก ทงั้ นี้ จะตอ้ งอาศยั ความรอบรู้ ความรอบคอบ และความระมดั ระวงั อย่าง ย่ิงในการนาวชิ าการตา่ งๆ มาใชใ้ นการวางแผนและการดาเนินการ ทกุ ขนั้ ตอน และขณะเดยี วกนั จะตอ้ งเสรมิ สรา้ งพืน้ ฐานจิตใจของคน ในชาติ โดยเฉพาะเจา้ หนา้ ท่ขี องรฐั นกั ทฤษฎี และนกั ธรุ กิจในทกุ ระดบั ใหม้ ีสานกึ ในคณุ ธรรม ความซ่อื สตั ยส์ จุ รติ และใหม้ ีความรอบ รูท้ ่เี หมาะสม ดาเนินชีวติ ดว้ ยความอดทน ความเพียร มีสติ ปัญญา และความรอบคอบ เพ่ือใหส้ มดลุ และพรอ้ มตอ่ การรองรบั การ เปล่ียนแปลงอยา่ งรวดเรว็ และกวา้ งขวาง ทงั้ ดา้ นวตั ถุ สงั คม ส่ิงแวดลอ้ ม และวฒั นธรรมจากโลกภายนอกไดเ้ ป็นอย่างดี

๑. ความพอประมาณ หมายถงึ ความพอดที ่ไี มน่ อ้ ยเกินไปและไม่ มากเกินไป โดยไมเ่ บียดเบยี นตนเองและผอู้ ่นื เชน่ การผลิตและ การบรโิ ภคท่อี ยใู่ นระดบั พอประมาณ ๒. ความมีเหตผุ ล หมายถงึ การตดั สินใจเก่ียวกบั ระดบั ความพอเพียง นน้ั จะตอ้ งเป็นไปอยา่ งมีเหตผุ ล โดยพิจารณาจากเหตปุ ัจจยั ท่ี เก่ียวขอ้ ง ตลอดจนคานงึ ถงึ ผลท่คี าดวา่ จะเกิดขนึ้ จากการกระทานน้ั ๆ อยา่ งรอบคอบ ๓. ภมู ิคมุ้ กนั หมายถงึ การเตรยี มตวั ใหพ้ รอ้ มรบั ผลกระทบและการ เปล่ียนแปลงดา้ นตา่ งๆ ท่จี ะเกิดขนึ้ โดยคานงึ ถงึ ความเป็นไปไดข้ อง สถานการณต์ า่ งๆ ท่คี าดว่าจะเกิดขนึ้ ในอนาคต โดยมี เง่ือนไข ของการตดั สนิ ใจและดาเนินกิจกรรมตา่ งๆ ใหอ้ ยใู่ น ระดบั พอเพียง ๒ ประการ ดงั นี้ ๑. เง่ือนไขความรู้ ประกอบดว้ ย ความรอบรูเ้ ก่ียวกบั วิชาการตา่ งๆ ท่ี เก่ียวขอ้ งรอบดา้ น ความรอบคอบท่จี ะนาความรูเ้ หลา่ นนั้ มาพิจารณา ใหเ้ ช่อื มโยงกนั เพ่ือประกอบการวางแผนและความระมดั ระวงั ในการ ปฏิบตั ิ ๒. เง่ือนไขคณุ ธรรม ท่จี ะตอ้ งเสรมิ สรา้ ง ประกอบดว้ ย มีความตระหนกั ใน คณุ ธรรม มีความซ่อื สตั ยส์ จุ รติ และมีความอดทน มีความเพียร ใช้ สติปัญญาในการดาเนินชวี ิต

๑. มีการบรหิ ารและจดั แบ่งท่ีดนิ แปลงเลก็ ออกเป็นสดั ส่วนท่ี ชดั เจน เพ่อื ประโยชนส์ งู สดุ ของเกษตรกร ซง่ึ ไมเ่ คยมีใครคดิ มา ก่อน ๒. มีการคานวณโดยใชห้ ลกั วชิ าการเก่ียวกบั ปรมิ าณนา้ ท่ีจะกกั เก็บใหพ้ อเพยี งตอ่ การเพาะปลกู ไดอ้ ยา่ งเหมาะสมตลอดปี ๓. มีการวางแผนท่ีสมบรู ณแ์ บบสาหรบั เกษตรกรรายย่อย โดยมี ถึง ๓ ขน้ั ตอน

เศรษฐกิจพอเพียง มงุ่ เนน้ ใหผ้ ผู้ ลิต หรอื ผบู้ รโิ ภค พยายาม เรม่ิ ตน้ ผลิต หรอื บรโิ ภคภายใตข้ อบเขต ขอ้ จากดั ของรายได้ หรอื ทรพั ยากรท่ีมอี ย่ไู ปกอ่ น ซง่ึ ก็คือ หลกั ในการลดการพง่ึ พา เพ่มิ ขดี ความสามารถในการควบคมุ การผลติ ไดด้ ว้ ยตนเอง และลดภาวะการเส่ยี งจากการไมส่ ามารถควบคมุ ระบบตลาด ไดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธิภาพ เศรษฐกิจพอเพยี งมใิ ช่หมายความถงึ การกระเบยี ดกระเสียน จนเกินสมควร หากแตอ่ าจฟ่ มุ เฟือยไดเ้ ป็นครงั้ คราวตาม อตั ภาพ แตค่ นสว่ นใหญ่ของประเทศ มกั ใชจ้ า่ ยเกินตวั เกิน ฐานะท่ีหามาไดเ้ ศรษฐกิจพอเพยี ง สามารถนาไปสเู่ ปา้ หมาย ของการสรา้ งความม่นั คงในทางเศรษฐกิจได้ เช่น โดย พนื้ ฐานแลว้ ประเทศไทยเป็นประเทศเกษตรกรรม เศรษฐกิจ ของประเทศจงึ ควรเนน้ ท่ีเศรษฐกิจการเกษตร เนน้ ความ ม่นั คงทางอาหาร เป็นการสรา้ งความม่นั คงใหเ้ ป็นระบบ เศรษฐกิจในระดบั หนง่ึ จงึ เป็นระบบเศรษฐกิจท่ีชว่ ยลดความ เส่ยี ง หรอื ความไมม่ ่นั คงทางเศรษฐกิจในระยะยาวได้

พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั ทรงเขา้ ใจถึงสภาพสงั คมไทย ดงั นน้ั เม่ือไดพ้ ระราชทานแนวพระราชดาริ หรอื พระบรมราโชวาทในดา้ น ต่างๆ จะทรงคานงึ ถงึ วถิ ีชีวติ สภาพสงั คมของประชาชนดว้ ย เพ่อื ไมใ่ หเ้ กิดความขดั แยง้ ทางความคดิ ท่ีอาจนาไปส่คู วามขดั แยง้ ในทางปฏิบตั ิได้ แนวพระราชดารใิ นการดาเนินชีวติ แบบพอเพยี ง ๑. ยดึ ความประหยดั ตดั ทอนค่าใชจ้ ่ายในทกุ ดา้ น ลดละความ ฟ่มุ เฟือยในการใชช้ ีวิต ๒. ยดึ ถือการประกอบอาชีพดว้ ยความถกู ตอ้ ง ซ่อื สตั ยส์ จุ รติ ๓. ละเลกิ การแก่งแย่งผลประโยชนแ์ ละแขง่ ขนั กนั ในทางการคา้ แบบตอ่ สกู้ นั อยา่ งรุนแรง ๔. ไมห่ ยดุ น่งิ ท่ีจะหาทางใหช้ ีวติ หลดุ พน้ จากความทกุ ขย์ าก ดว้ ย การขวนขวายใฝ่หาความรูใ้ หม้ ีรายไดเ้ พม่ิ พนู ขนึ้ จนถึงขนั้ พอเพียง เป็นเปา้ หมายสาคญั ๕. ปฏิบตั ิตนในแนวทางท่ีดี ลดละส่งิ ช่วั ประพฤตติ นตามหลกั ศาสนา

ท่านท่ีสนใจสามารถขอคาปรกึ ษาและเย่ียมชมแปลงสาธิต ทฤษฎใี หมไ่ ด้ ดงั นี้ ๑. สานกั บรหิ ารโครงการ สานกั งานมลู นิธิชยั พฒั นา โทรศพั ท์ ๐ ๒๒๘๒ ๔๔๒๕ โทรสาร ๐ ๒๒๘๒ ๓๓๔๑ ๒. โครงการพฒั นาพนื้ ท่ีบรเิ วณวดั มงคลชยั พฒั นาอนั เน่ืองมาจากพระราชดาริ จงั หวดั สระบรุ ี โทรศพั ท์ / โทรสาร ๐ ๓๖๔๙ ๙๑๘๑ ๓. โครงการแปลงสาธิตการเกษตรแบบผสมผสานตามแนว พระราชดาริ (ทฤษฎใี หม)่ อาเภอปากท่อ จงั หวดั ราชบรุ ี โทรศพั ท์ / โทรสาร ๐ ๓๒๓๓ ๗๔๐๗ ๔. โครงการสวนสมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนนี อาเภอชะอา จงั หวดั เพชรบรุ ี โทรศพั ท์ / โทรสาร ๐ ๓๒๕๙ ๔๐๖๗ ๕. โครงการสาธิตทฤษฎใี หม่ อาเภอเขาวง จงั หวดั กาฬสินธุ์ โทรศพั ท์ / โทรสาร ๐ ๔๓๘๕ ๙๐๘๙ ๖.โครงการสาธิตทฤษฎใี หม่ อาเภอปักธงชยั จงั หวดั นครราชสีมา โทรศพั ท์ / โทรสาร ๐ ๔๔๓๒ ๕๐๔๘