พุทธศาสนสุภิต

พุ ท ธ ศ า ส น สุ ภิ ต เสนอ อาจารยป์ รเมษฐ ์ เหมือน จนั ทร ์

พุทธศาสนสุภาษิต หมวดที่ ๑๑ หมวดตน-การ ฝึ กตน

อตฺตานํ ทมยนฺ ติ สุพฺพตา ผูป้ ระพฤตดิ ี ย่อมฝึ กตนอยู่เป็ นนิจ • ผูป้ ระพฤตดิ ี หมายถงึ ผูท้ หี่ ม่นั สรา้ งสมอบรมคณุ งามความ ดี กอ่ ประโยชนใ์ หส้ งั คม ประเทศชาตบิ า้ นเมอื ง มคี วาม ประพฤตเิ รยี บรอ้ ย เป็ นตน้ อนั นีเ้ ป็ นมุมในทางโลก • ในทางธรรม ผูป้ ระพฤตดิ ี หมายถงึ ผูท้ ดี่ ารงตนอยใู่ น ศลี ธรรมอนั ดงี าม สารวมกาย วาจา ใจ ใหห้ า่ งจากกเิ ลส เครอื่ งเศรา้ หมองทงั้ หลาย

อตฺตา หเว ชติ ํ เสยโฺ ย ชนะตนน่ันแหละ เป็ นดี • ชยั ชนะเป็ นสงิ่ ทหี่ อมหวาน เยา้ ยวน ชวนใหห้ ลงใหล ชยั ชนะ ทาใหส้ ขุ ใจ สดใส รนื่ เรงิ บนั เทงิ จติ ชยั ชนะ เพยี งแคค่ ดิ ก็มี ความสขุ ขนึ้ มาทนั ที • ธรรมดาบคุ คลทง้ั หลายในโลกนี้ ยอ่ มปรารถนาอยา่ งยงิ่ ทจี่ ะมี ชยั ชนะเหนือคนอนื่ ไม่วา่ จะเป็ นความชนะในดา้ นใดก็ แลว้ แต่ เชน่ ชนะในการแขง่ ขนั กฬี า ชนะในการแขง่ ขนั ดา้ นธรุ กจิ ชนะเหลา่ อมติ รศรตั รู เป็ นตน้

สนาถา วิหรถ มา อนาถา จงอยู่อย่างมีหลักยดึ เหน่ียวใจ อย่าเป็ น คนไรท้ ่ีพงึ่ • จงอยอู่ ยา่ งมหี ลกั ยดึ เหนี่ยวใจ อยา่ เป็ นคนไรท้ พี่ งึ่ หากเรา เขา้ ใจเรอื่ งสติ เราจะมที ยี่ ดึ เหนี่ยวจติ ใจ เราจะสรา้ งสตใิ ห ้ เกดิ ขนึ้ ไดอ้ ยา่ งไร ก็ตอ้ งอาศยั ความเพยี ร และความตอ่ เนื่อง ... ไม่วา่ จะเป็ นงาน หรอื การภาวนา ปัจจยั ภายนอกอนื่ ๆ เรา ไม่สามารถควบคมุ มนั ได ้ แตเ่ ราสามารถควบคมุ จติ ใจตวั เรา ได ้ นี่ละ่ คอื การฝึ ก

ยทตฺตครหิ ตทกุพฺพมาโน ตติ นเองเพราะเหตุใด ไม่ควรทาเหตุนั้น • พุทธศาสนาสอนใหเ้ ราหมน่ั คอยสารวจตนเอง เพอื่ ใหเ้ ห็น ขอ้ บกพรอ่ งของตนเอง เมอื่ เห็นขอ้ บกพรอ่ งแลว้ ก็คอยเตอื น ตนเอง ถา้ เผลอทาสงิ่ ทผี่ ดิ ก็ตอ้ งคอยตาหนิตนเอง • เมอื่ ทาสงิ่ ใดก็ตามลงไปแลว้ เป็ นเหตใุ หต้ นเองสามารถติ เตยี นตนเองได ้ แสดงวา่ สงิ่ น้ันตอ้ งเป็ นสงิ่ ทผี่ ดิ ไม่วา่ จะเป็ น ผดิ ศลี ธรรม ผดิ กฏหมายบา้ นเมอื ง เป็ นตน้

สุทฺธิ อสุทฺธิ ปจฺจตฺตํ ความบรสิ ุทธแิ์ ละไม่บรสิ ุทธิ์ เป็ นของ เฉพาะตัว • ความบรสิ ทุ ธิ ์ ในทนี่ ี้ หมายถงึ ความบรสิ ทุ ธแิ ์ ห่งจติ ใจ ความ ผุดผ่องแห่งจติ ใจ คอื ภาวะทจี่ ติ ปราศจากอกศุ ล ปราศจาก กเิ ลสตณั หาทคี่ รอบคลมุ จติ ใจ • ความไม่บรสิ ทุ ธกิ ์ ็คอื ภาวะทจี่ ติ ถกู กเิ ลสครอบงา ถกู บาป อกศุ ลปกคลมุ จติ ใจ ทาใหจ้ ติ เศรา้ หมอง ไม่ผุดผ่อง เพราะ ตกอยใู่ นอานาจของสงิ่ ทเี่ ป็ นบาปอกศุ ล •

สทตฺถปสโุ ต สิยา พงึ ขวนขวายในเป้ าหมายของตน • “บุคคล ไม่ควรพรา่ ประโยชนข์ องตน เพราะประโยชนข์ อง ผูอ้ นื่ แมม้ าก รจู ้ กั ประโยชนข์ องตนแลว้ พงึ ขวนขวายใน ประโยชนข์ องตน.” •