สำนวนสุภาษิต คำพังเพย thai 4

สำนวน สภุ ำษิต คำพงั เพย โดย นายสมศกั ด์ิ สง่ แสงรตั น์ ชาตไิ ทย เปน็ ชาตทิ ี่มอี ารยธรรมทัดเทียมกับอารยประเทศทง้ั หลาย อารยธรรมประการหน่ึงของเราคือภาษาไทย ที่แสดงออกมาเป็นอุปมาอปุ ไมยบา้ ง คาพังเพยบ้าง สภุ าษิต และคาคมตา่ งๆ เราเรียกรวมกันว่าสานวนไทย ซ่งึ เป็นแก่นภูมิปญั ญาไทยสมควรจะไดพ้ ิทกั ษ์ รกั ษา สบื สาน สร้างสรรคใ์ ห้กว้างขวางเปน็ประโยชนย์ ่งิ ข้นึ ก่อนอ่ืนเรามารจู้ ักความหมายของสานวน สภุ าษิต คาพงั เพยกนั ดกี ว่านะครบั สำนวน หมายถงึ ถอ้ ยคาหรอื ข้อความท่กี ล่าวสบื ตอ่ กนั มาช้านาน มีความหมายไมต่ รงตามตัวอกั ษรแตม่ ีความหมายโดยนยั หรอื ในเชงิ เปรียบเทียบ ข้นึ อยู่กับเรื่องที่กล่าวถงึ เช่น สอนจระเข้ใหว้ า่ ยนา้ , ราไม่ดีโทษปีโทษกลอง สภุ าษติ คาพังเพย และคาอปุ มาอุปไมยตา่ ง ๆ ลว้ นจัดเปน็ สานวนด้วย สภุ ำษติ หมายถึง ถอ้ ยคาหรือขอ้ ความทก่ี ล่าวสืบตอ่ กนั มาชา้ นาน เป็นขอ้ ความส้นั ๆ แต่มีความลกึ ซงึ้หรอื มีความหมายเป็นคติสอนใจ เช่น ตนแลเป็นทีพ่ ่งึ แห่งตน, รักยาวให้บ่ัน รกั สั้นให้ตอ่ , น้าเชยี่ วอยา่ ขวางเรอืเป็นตน้ คำพงั เพย หมายถงึ ถ้อยคาหรือขอ้ ความท่กี ล่าวสบื ตอ่ กันมาชา้ นาน เปน็ ถอ้ ยคาส้ัน ๆ ทส่ี ละสลวยลกึ ซึ้ง มลี ักษณะเปน็ การเปรยี บเปรยเพื่อเตอื นสติ แสดงความคดิ เหน็ หรือแสดงสภาพการณใ์ ด สภาพการณ์หนึง่ โดยกลา่ วเป็นกลาง ๆ เพ่ือให้ตคี วามเขา้ กับเร่อื งได้ เช่น กระตา่ ยต่ืนตูม, ดนิ พอกหางหมู เปน็ ตน้ บทความนไี้ ด้รวบรวมสานวน สภุ าษิต คาพงั เพย เก่ยี วกับการมรี ะเบียบวินัย และศาสนากับความเช่อืมาใหน้ ักเรียนไดศ้ ึกษาสำนวน สภุ ำษิต คำพงั เพย เกย่ี วกับกำรมีระเบียบวินยั สานวน สภุ าษติ คาพงั เพย ท่ีมเี น้อื หาเกย่ี วกบั การปฏบิ ตั ติ นตามกฏและข้อบังคบั ของกลุ่มหรอื สังคมใดสงั คมหนง่ึ จรรยามารยาท การดูแลตนเอง เส้ือผา้ เครอื่ งใช้ และท่อี ยู่อาศยั ให้เป็นระเบียบเรียบร้อย รวมถึงสานวนทมี่ คี วามหมายในทางตรงกันขา้ มสำนวน สุภำษติ คำพงั เพย ควำมหมำยกินเหมอื นหมู อยเู่ หมอื นหมา ไมม่ ีระเบียบขา้ นอกเจา้ ขา้ วนอกหมอ้ จานวนคนซึ่งมีจานวนมากย่อมกระทาหรือ ประพฤตติ นออกไปจากคาสงั่ หรือแบบอยา่ ง ขนบธรรมเนยี มทถ่ี ือปฏบิ ตั กิ ันมามากเชน่ กัน

ขา้ นอกเจ้าบ่าวนอกนาย ผทู้ ่ีกระทาหรอื ประพฤตินอกเหนือคาสั่งหรือ ขนบธรรมเนยี มทถ่ี อื ปฏบิ ตั ิกนัเขา้ ฝงู หงส์เปน็ หงส์ เขา้ ฝงู กาเป็นกา อยู๋ในคนกลุม่ ใดใหท้ าเช่นคนกลุ่มนน้ัเขา้ เมืองตาหล่ิวต้องหล่วิ ตาตาม ประพฤตติ นตามท่คี นสว่ นใหญ่ประพฤติเข้ารปู เข้ารอย ถกู กบั แบบแผนเดนิ ตามหลังผใู้ หญห่ มาไม่กัด ประพฤตติ ามอยา่ งผ้ใู หญ่ยอ่ มปลอดภยันอกรีตนอกรอย ประพฤตผิ ดิ ไปจากขนบธรรมเนียมประเพณีผกั ตม้ ขนมยา ผสมปนเปกันยงุ่ผดิ ฝาผิดตัว ไมเ่ ข้าค่กู ัน, คนละพวก, คนละฝ่ายพอ่ แจแ้ มอ่ ู พนั ทาง, ต่างพันธ์กุ นัไมน้ อกกอ คนทป่ี ระพฤตินอกแบบแผนของวงศต์ ระกูลยุ่งเหมือนยุงตีกนั ยงุ่ เหยงิ , สบั สนปนเปกนัฤาษีเลี้ยงลิง ผเู้ ลย้ี งดูเดก็ ซุกซนหรือผปู้ กครองคนหม่มู ากที่ไมอ่ ยู่ ในระเบียบวินยั ย่อมเดือนรอ้ นราคาญศษิ ย์นอกครู ผู้ท่ีประพฤติไมต่ รงตามทป่ี ระพฤติกันมาสะดุดขาตัวเอง ทาผดิ หลกั เกณฑท์ ีต่ นเปน็ ผกู้ าหนดหัวกา่ ยทา้ ยเกย มากมายเต็มไปหมด, ไม่เป็นระเบยี บหัวมังกทุ า้ ยมังกร ไมเ่ ข้ากนั , มีหลายแบบปะปนกันหวั ล้านนอกครู ผู้ท่ปี ฏบิ ัติแตกตา่ งจากแบบแผนทีน่ ยิ มกัน

สำนวน สุภำษติ คำพังเพย เกีย่ วกับศำสนำและควำมเชือ่ สานวน สุภาษติ คาพังเพย ทม่ี เี น้ือหาเก่ียวกบั หลกั ธรรม คาสอน คติ และความเช่อื รวมทัง้ ลัทธพิ ิธที ่ีกระทาตามความเห็นหรอื ตามคาส่งั สอนในความเช่อื นั้น ๆสำนวน สุภำษติ คำพงั เพย ควำมหมำยกงเกวียนกาเกวียน กรรมสนองกรรม, เวรสนองเวรก่อกรรมทาเขญ็ ก่อความเดอื นรอ้ นใหอ้ ยูร่ ่าไปขา้ วกน้ บาตร อาหารที่เหลอื จากพระฉนั ซึ่งศษิ ยว์ ดั ไดอ้ าศัยกินคนดีผีคมุ้ คนทาดเี ทวดายอ่ มค้มุ ครองคนร้ายตามขุม คนทาชว่ั ยอ่ มตกนรก (มักใช้คกู่ ับคนดีผคี ้มุ )คว่าบาตร ไมย่ อมคบคา้ สมาคมดว้ ยจงดเู ย่ียงกา แต่อย่าเอาอยา่ งกา จงดอู ยา่ งกาทข่ี ยันทามาหากนิ แต่นิสยั ขขี้ โมย ของกาไมค่ วรเอาเปน็ แบบอย่างชัว่ ช่างชี ดชี า่ งสงฆ์ ปลอ่ ยไปตามเรื่องตามราว ไม่เอาธุระตกนรก ขมุ ตา่ สดุตกใต้เถรเทวทตั ตกนรกขมุ ตา่ สดุตกน้าไม่ไหล ตกไฟไมไ่ หม้ ถึงแมว้ า่ จะอย่ใู นภาวะคับขนั ก็ไมเ่ ป็นอันตรายตนเปน็ ท่พี ่งึ แหง่ ตน กระทาการใดๆ ด้วยตนเองก่อนทจี่ ะคิด พีง่ พาผูอ้ ื่นตกั บาตรอย่าถามพระ การใหข้ องแกบ่ ุคคลที่เตม็ ใจรบั ไม่ควรถามเถรส่องบาตร ทาตามอย่างเขาทางเตยี นเวยี นลงนรก ทาช่วั ทาได้งา่ ย แต่จะมีผลรา้ ยตามมามากทาดไี ดด้ ี ทาชั่วไดช้ ว่ั ทาความดียอ่ มไดร้ ับความสุขความเจรญิ

ท่ีใดมีรัก ทนี่ ั่นมีทกุ ข์ ทาความชวั่ ยอ่ มได้รับความทุกข์ความเดอื ดร้อนบนข้าวผี ตขี ้าวพระ มีความรักทไ่ี หนย่อมมคี วามทุกข์ทีน่ ่นับวั ใต้นา้ ขอร้องใหผ้ ีสางเทวดาหรือส่งิ ศักดสิ์ ิทธช์ิ ่วยเหลือบญุ ทากรรมแต่ง โดยจะตอบแทนเมอ่ื สาเร็จตามประสงค์แลว้ โง,่ โงม่ าก, ไม่เข้าใจเรอ่ื งท่ีสอนพระมาลัยมาโปรด บญุ หรือบาปทท่ี าไว้ในชาติก่อน เปน็ เหตุทาให้ รปู ร่างหน้าตาหรอื ชีวิตในชาตนิ ้ีสวยงาม ด่ีช่ัวพระอิฐพระปนู เป็นต้นแพเ้ ปน็ พระ ชนะเป็นมาร ผูท้ มี่ าชว่ ยเหลืออย่างทนั ทว่ งทีในยามท่กี าลงั ตกทกุ ขไ์ ด้ยากแมวห้าหมาหก นงิ่ เฉย, ไมร่ ู้สึกยินดียนิ รา้ ย การยอมแพท้ าให้เร่ืองสงบลง การไมย่ อมแพ้ไมม่ ีเงาหวั ทาใหเ้ รื่องไม่สงบรอ้ นอาสน์ ส่งิ ไม่ด,ี สิ่งอปั มงคล (คนโบราณเช่อื ว่าบา้ นที่รกั ดหี ามจวั่ รกั ชวั่ หามเสา เล้ยี งแมวห้าตวั และหมาหกตัวจะทาให้คนในบา้ น เกิดอุบตั ิเหตเุ ภทภยั )วันโกนไม่ละ วันพระไม่เว้น เป็นลางว่าจะตายร้ายวันพระไม่ไดม้ ีหนเดียว มีเหตุหรอื มีเรอื่ งเดือดรอ้ น ทาให้น่ิงเฉยไมไ่ ด้ ใฝ่ดจี ะมีความสุขความเจรญิ ใฝช่ ั่วจะไดร้ ับความลาบาก ทาความชั่วทกุ วนั วันหนา้ ยังมีโอกาสอีก

ววั ใครเข้าคอกคนน้นั กอ่ กรรมไวอ้ ยา่ งไรย่อมได้รับผลเชน่ น้นัสวรรค์อยใู่ นอก นรกอยู่ในใจ ความสขุ ท่ีเกดิ จากการทาความดี หรอื ความทกุ ข์ ที่เกดิ จากการทาความชัว่ ยอ่ มอยใู่ นใจผู้ทาหงายบาตร สงั ฆกรรมท่คี ณะสงฆ์ประกาศยกโทษให้แก่ คฤหัสถท์ ีเ่ คยถกู ประกาศควา่ บาตรมาแล้ว ด้วยการยอมรบั บณั ฑบาตเหมอื นเดมิหนีรอ้ นมาพี่งเยน็ หนีจากทที่ ม่ี ีความเดอื นรอ้ นมายังที่ที่สงบสขุหนั หนา้ เขา้ วัด มุ่งหน้าเข้าวดั เพื่อถอื ศีลฟงั เทศน์ เป็นต้นเห็นกงจักรเป็นดอกบัว เห็นผิดเปน็ ชอบเห็นชายผา้ เหลอื ง ได้บญุ กศุ ลเม่อื จัดการให้ลกู หลานบวชใน พุทธศาสนา บรรณำนุกรมรัชนี กาแพงแกว้ . สานวน สุภาษติ คาพังเพย (ฉบบั พกพา.) อัมรินทรพ์ ร้ินติ้งแอนด์พบั ลิชชงิ่ , 2557.เอกรัตน์ อุดมพร. 2,000 อปุ มาอุปไมย. พัฒนาศึกษา, ม.ป.ป. -----------------------------------