การปลูกมะนาวในบ่อซีเมนต์

การปลกู มะนาวในบ่อซีเมนต์ การปลูกมะนาวในบอ่ ซเี มนต์ เปน็ อีกแนวทางเลอื กหนึ่งของเกษตรกรทตี่ ้องการใหม้ ะนาวสามารถ ออกลกู นอกฤดู และงา่ ยตอ่ การจดั การ เน่อื งจากการปลูกในบ่อซเี มนตส์ ามารถปลกู ใหม้ ขี นาดทรงพ่มุ เท่ากับการปลูกใน แปลงดินได้ และง่ายตอ่ การงดน้ำเพอื่ บงั คบั ให้ออกลูกนอกฤดู พันธมุ์ ะนาวทแี่ นะนำให้ปลกู ได้แก่ มะนาวแป้น มะนาวแปน้ พนั ธพุ์ จิ ิตร และพันธุอ์ ่ืนๆ ข้อดีการปลกู มะนาวในบอ่ ซเี มนต์ 1. สามารถบังคบั ให้มะนาวออกลกู นอกฤดูหรอื ตลอดทั้งปไี ด้งา่ ย 2. ไมเ่ ปลืองแรงงานหรือเกิดคา่ ใช้จ่ายในการเตรียมแปลงหรือปรบั พื้นท่ี 3. ง่ายตอ่ การดูแล และการใหน้ ้ำมีประสิทธภิ าพ 4. ป้องกนั โรคบางชนดิ ไดง้ ่ายจากสภาพดนิ ท่ไี มเ่ หมาะสม

5. เหมาะสำหรับการปลูกไวร้ ับประทานเองหรือเพอ่ื ส่งจำหนา่ ย 6. สามารถใช้เป็นไมป้ ระดับได้อีกทาง ขอ้ เสีย 1. มีคา่ ใช้จ่ายเพ่ิมขึ้นในส่วนของบอ่ ซเี มนต์ 2. อายุของตน้ มะนาวส้นั กว่าการปลูกในแปลงดนิ แตไ่ มแ่ ตกต่างกันมาก วัสดอุ ปุ กรณ์ 1. บ่อซเี มนต์ บ่อซีเมนต์ทข่ี ายในท้องตลาดมหี ลายขนาด ตงั้ แต่เสน้ ผา่ ศูนย์กลาง 80-120 เซนตเิ มตร สงู 40-60 เซนติเมตร แตท่ ี่นิยมคือ ขนาดเสน้ ผ่าศูนย์กลาง 80 เซนติเมตร สูง 40-50 เซนติเมตร พร้อมฝาปดิ บอ่ ทงั้ น้ี อาจไม่ต้องใชฝ้ าปิดบ่อกไ็ ดห้ ากพ้ืนที่มีสภาพหนา้ ดินแนน่ และแหง้ สามารถระบายนำ้ ดี

2. ดนิ เนอ่ื งจากดนิ ท่ใี ชม้ ีปรมิ าณมากกว่าการปลูกมะนาวในกระถาง อัตราสว่ นการผสมจงึ อาจแตกตา่ งกันได้ ตามงบประมาณการลงทุน โดยใชด้ นิ รว่ นหรอื ดนิ ร่วนปนทรายผสมกับมูลสตั ว์ แกลบหรอื ผสมวสั ดุอื่น เช่น ข้ีเถ้า กากมะพรา้ ว เป็นต้น ในอัตราส่วนดนิ ตอ่ วัสดอุ น่ื 2:1 หรอื 3:1 พร้อมผสมด้วยปยุ๋ เคมีสตู ร 15-15-15 ปรมิ าณ 10 กโิ ลกรัม/ดิน 1 คิว 3. ก่ิงพันธุ์มะนาวตอน 4. ไม้ไผ่ และเชอื กฟาง การปลกู 1. จดั วางฝาปดิ บอ่ ซเี มนต์ในระยะห่างระหว่างแถว และระหวา่ งตน้ ในระยะ 2-4 x 2-4 เมตร พรอ้ มนำ บอ่ ซเี มนตว์ างทบั ด้านบน 1 ไร่ จะไดป้ ระมาณ 100-400 ต้น ตามระยะทใี่ ช้ 2. นำดินทผ่ี สมแลว้ ใส่ในกระถาง ให้ระดับดนิ ต่ำกว่าขอบบอ่ ประมาณ 10 เซนตเิ มตร ใหใ้ สด่ นิ ประมาณ 2 ใน 3 ของบ่อ แลว้ นำตน้ มะนาวลงบอ่ แล้วจึงใส่ดินกลบทหี ลงั หรอื อาจใส่ดินใหไ้ ด้ระดบั

ก่อนคอ่ ยขุดหลมุ ปลูกทหี ลงั กไ็ ด้ โดยนำถงุ พลาสตกิ หรอื กระถางออกกอ่ นปลูกทกุ ครง้ั หลงั จากนั้นกลบ หน้าดินใหแนน่ พอประมาณ พรอ้ มนำวสั ดุอินทรยี ์โรยกลบปากบ่อ เชน่ แกลบ ขเ้ี ถา้ ขยุ มะพรา้ ว เศษ ใบไม้ ปุย๋ หมกั และมูลโค เป็นต้น ท้ังนี้ ให้หลกี เลี่ยงการใสข่ เี้ ถา้ จำนวนมาก เนอื่ งจากขเ้ี ถา้ มีสารอนินท รยี ท์ ี่เป็นแร่มาก เมื่อละลายนำ้ จะให้กรด อาจทำใหร้ ากมะนาว และตน้ มะนาวเหย่ี วตายได้ หรือดนิ มี สภาพเปน็ กรดมาก 3. สำหรับตน้ มะนาวขนาดเล็กให้ใชไ้ มไ้ ผ่ปกั ข้างลำต้น พร้อมผูกเชอื กรั้งใหล้ ำตน้ ตรง สว่ นตน้ มะนาว ขนาดใหญ่ไม่ต้องรัง้ ตน้ ดว้ ยไมก้ ไ็ ด้ หากแต่ตน้ มกี ง่ิ สาขาแผ่กวา้ งใหใ้ ช้ไม้ไผป่ ักค้ำทัง้ 4 ดา้ น 4. เมื่อปลูกเสรจ็ ให้รดน้ำให้ชมุ่ โดยสงั เกตน้ำทีซ่ มึ ออกบนฝารองด้านล่าง และนำฟางข้าว แกลบหรือ เศษใบไมม้ ากลบบริเวณโคนต้น และปากบอ่ ทัง้ หมด เพ่ือรักษาความช่มุ ช้ืนหนา้ ดนิ การดูแล การใหน้ ำ้ หากปลกู ไมก่ ี่ตน้ ก็สามารถให้น้ำดว้ ยการตกั รดก็ได้ แต่หากปลูกหลายต้นหรอื เพอ่ื การค้าอาจ ติดต้งั ระบบน้ำหยดเพอ่ื ให้นำ้ งา่ ย และสะดวกกว่า โดยระยะแรกจะใหท้ กุ วัน และเมื่อตน้ มะนาวต้ังตัว ได้แลว้ จะใหว้ ันเวน้ วันกไ็ ดข้ น้ึ อยู่กบั สภาพหนา้ ดนิ และสภาพอากาศ

นอกจากนั้น หากมีการให้น้ำแบบสปรงิ เกอร์แล้ว เกษตรกรมักนยิ มปลูกผักแซมบริเวณรอบตน้ มะนาว ร่วมดว้ ย การใส่ปุ๋ย ให้ใส่ปุย๋ สูตร 15-15-15 ประมาณ 1-2 กำมือ ทกุ ๆ 3-4 เดือน/ครั้ง หรอื อาจผสมกบั น้ำรด บริเวณโคนตน้ กไ็ ด้ ท้งั นี้ แนะนำใหห้ ลกี เล่ยี งการใส่ปุ๋ยเคมี ให้ใสเ่ ฉพาะในช่วงบังคับการออกดอกหรอื ระยะออกดอกตดิ ผลเทา่ นน้ั สว่ นปุ๋ยคอกใหใ้ ส่ 1 ถงั เลก็ ทุกๆ 3 เดือน และให้ดีควรรดนำ้ ร่วมกับการ ละลายปุ๋ยคอกรว่ มด้วย การตัดแต่งก่งิ ควรตดั แต่งกิ่งใหม้ ที รงพุม่ เสมอกนั ในทกุ ด้าน โดยให้ตัดแตง่ กงิ่ ทย่ี าวหรือย่ืนออกนอก ทรงพมุ่ มากเกินไป หรือกงิ่ ทีเ่ ป็นโรคไมเ่ จรญิ เติบโตทงิ้ เสยี การเด็ดดอก การเดด็ ดอกทง้ิ เป็นขั้นตอนเพอื่ ให้ต้นเตบิ โต และแตกกงิ่ จนกวา่ จะมีความพรอ้ มในการออกดอก และ ติดผลมะนาว เพราะการปลกู มะนาวในบอ่ ซเี มนตจ์ ะใช้กง่ิ พันธทุ์ ไี่ ด้จากการตอนกงิ่ หรอื การติดตา ซึ่ง จะติดดอกตอ่ เนอื่ งหลังการปลูกเพยี งไมก่ เ่ี ดอื นหลงั การปลูก แต่ช่วงแรกตน้ จะัยงั เล็ก และมีกงิ่ นอ้ ย จึง ไม่ควรให้ติดดอก และผลในระยะน้ี การ เดด็ ดอกน้ัน จะทำการเดด็ ดอกท้งิ จนกวา่ ต้นจะมีอายตุ ้ังแต่ 6-8 เดือน จนมีลำต้น และจำนวนกิ่ง พร้อมกอ่ น และหลงั จากน้ัน คอ่ ยปลอ่ ยให้มะนาวตดิ ดอก และผลสำหรับการเก็บผลผลิตครั้งแรก การบงั คบั ใหอ้ อกลกู นอกฤดู โดยปกติมะนาวจะตดิ ดอกในชว่ งเดอื น มนี าคม-เมษายน และจะเกบ็ ผลผลติ ในชว่ งเดือนพฤษภาคม เป็นตน้ ไปจนถึงเดือนตุลาคม ตามขนาดท่ีต้องการในช่วงน้จี ะทำใหม้ ะนาวมีราคาถกู มาก แตจ่ ะแพง มากในช่วงเดือนพฤศจกิ ายน-เมษายน ดังนัน้ การบังคับให้มะนาวออกลูกในช่วงพฤศจกิ ายน-เมษายน จะขายมะนาวได้ในราคาท่ีสูงข้นึ มาก สำหรบั การทำใหม้ ะนาวออกลูกนอกฤดู สามารถทำไดโ้ ดยงดการใหน้ ้ำ และการตดั แต่งกิง่ โดยมะนาว จะออกดอกเมอ่ื มกี ารแดกก่งิ ใหม่ และออกใบใหม่ ซ่ึงมีข้นั ตอนดังนี้

1. เลือกตน้ มะนาวที่มอี ายุตง้ั แต่ 8-12 เดือน (ตน้ ทีป่ ลูกจากต้นตอนอายตุ ั้งแต่ 1 ปี และหลงั จากปลกู ในทอ่ ซีเมนต์แลว้ 8 เดือนขึ้นไป) 2. ให้เลอื กกิ่งแก่หรือกิง่ ท่มี ีใบแกแ่ ลว้ และทำการตัดแตง่ กงิ่ 3. งดการให้นำ้ มะนาวเปน็ เวลา 7-10 วนั จนใบเหี่ยวหรอื เริม่ ร่วง หากในช่วงดงั กล่าวมีแนวโน้มทฝี่ น จะตกให้ใชผ้ ้าใบพลาสติกคลมุ คอบปากท่อทงั้ หมด 4. หลงั จากงดใหน้ ้ำประมาณ เวลา 7-10 วัน จะสงั เกตุใบแก่จะเริม่ เหยี่ วหรือมีใบร่วง ทง้ั น้ี ขนึ้ อยู่กับ สภาพความชุ่มชน้ื ของดินด้วย 5. ทำการให้น้ำ รว่ มกับปยุ๋ สูตร 12-12-24 ประมาณ 1-2 กำมือ/ตน้ 6. มะนาวจะแตกกง่ิ และออกใบใหม่ประมาณ 15-20 วนั พรอ้ มแตกดอก โดยในระยะแตกใบใหม่ และออกดอกใหฉ้ ดี ด้วยน้ำหมกั หรือนำ้ ต้มสมนุ ไพรเพื่อป้องกนั หนอนหรือแมลงกนิ ใบ ออ่ นหรือฉดี พน่ ดว้ ยยากำจดั แมลง 7. ให้น้ำปกติ วนั ละครงั้ หรือวนั เวน้ วันจนถงึ การเก็บเกี่ยวผลิต การปลกู มะนาวให้ลกู ดกอยา่ งต่อเนอ่ื ง และมอี ายหุ ลายปี 1. การคัดเลอื กก่งิ พันธ์ุ กิ่งพันธ์มุ ะนาวทีใ่ ช้ปลูกในกระถาง หากตอ้ งการยน่ ระยะเวลาการเก็บผลให้เร็วขนึ้ ควรใชก้ ิ่งพันธข์ุ นาด ใหญ่ทมี่ ีการอนบุ าลนาน 8 เดอื น – 1 ปี ขึน้ ไปแต่หากใชก้ ่ิงพันธท์ุ ไ่ี ดจ้ ากการตอนอาจต้องใช้ระยะ เวลานานขนึ้ กวา่ จะใหผ้ ลผลิต ทั้งน้ี กิ่งพันธ์ทุ เี่ ลอื กควรเปน็ ก่งิ พนั ธุ์ทมี่ ีความสมบุรณ์ ไมม่ รี อยโรค กิ่ง และใบดก ซึง่ การคดั เลือกกงิ่ พันธทุ์ ด่ี จี ะชว่ ยให้ต้นมะนาวเตบิ โตใหผ้ ลอย่างต่อเนอื่ ง และมอี ายนุ าน หลายปี 2. การผสมวัสดุปลูก วสั ดสุ ำหรบั การปลูกมะนาวในบอ่ ซเี มนตค์ วรมกี ารผสมระหว่างดนิ กับวสั ดทุ างการเกษตร เชน่ ป๋ยุ คอก และมูลสัตว์ต่างๆ ป๋ยุ หมกั แกลบ ขี้เถา้ ขี้เลือ่ ย เปน็ ต้น ซ่งึ จะเป็นการเพ่มิ อนิ ทรยี ์วตั ถุในดนิ ทำให้ดนิ รว่ นซยุ ดนิ เก็บความชน้ื ได้ดี และเปน็ การเพิม่ ธาตุอาหารให้แก่ต้นมะนาวอยา่ งตอ่ เนือ่ ง

3. การคลมุ หนา้ ดิน และการปลอ่ ยไส้เดอื นดิน หลงั จากปลกู มะนาวเสรจ็ จำเปน็ ตอ้ งหาวสั ดสุ ำหรับการคลมุ หนา้ ดิน เช่น แกลบ ฟางข้าว เศษใบไม้ เปน็ ต้น ซง่ึ จะเปน็ การช่วยให้ความชืน้ ดนิ ในบ่อซีเมนตไ์ ม่สูญเสยี งา่ ย ส่วนการปลอ่ ยไส้เดือนดินถือเป็น การเพ่มิ อตั ราการยอ่ ยสลายอินทรีย์วัตถุจากการย่อยกนิ อนิ ทรียว์ ตั ถุในดนิ ทง้ั นี้ การท่ีดินมอี ินทรยี ว์ ตั ถุ และมีอัตราการปลอ่ ยสารอาหารในดินท่ีเหมาะสมจะช่วยส่งเสริมการเตบิ โต และยดื อายุของต้น มะนาวไดด้ ี 4. การให้น้ำ ใหป้ ุ๋ย และการดูแลอน่ื ๆ การใหน้ ้ำนิยมให้โดยระบบน้ำหยด ความถี่ 1-2 ครง้ั /วนั ในปริมาณทหี่ น้าดินในระยะ 10-15 เซนตเิ มตร มีความชุ่มชน้ื เทา่ นน้ั สว่ นการใส่ปยุ๋ แนะนำให้เลือกใชป้ ยุ๋ คอกเป็นหลัก และใหป้ ุ๋ยเคมี เฉพาะในระยะการเรง่ ออกผลนอกฤดเู ทา่ นั้น โดยกาใหป้ ยุ๋ คอกแนะนำให้โรยหน้าบ่อซีเมนต์ทกุ 2-3 เดอื นในปริมาณที่ไม่ต้องมากนัก ร่วมกับการนำป๋ยุ คอกแชน่ ำ้ และใหน้ ำ้ แกต่ น้ มะนาวอกี ทางซง่ึ เปน็ การใหป้ ุย๋ และนำ้ รว่ มกนั อีกครงั้

5. การตัดแต่งกงิ่ การตดั แตง่ ก่งิ ถอื เป็นขน้ั ตอนหนึ่งทส่ี ำคญั ในการบงั คับมะนาวให้ออกลูกนอกฤดู และเป็นการจำกดั ขนาดจำนวนกิ่ง และขนาดทรงพุ่มให้เหมาะสม เพราะหากจำนวนกิ่งมากจะมีผลต่อการขยายจำนวน รากตามจำนวนกิ่ง และขนาดของลำต้น ทำใหต้ น้ มะนาวดงึ ธาตุอาหารจากดินไปใช้ในอัตราท่ีเร็วขน้ึ ดนิ ขาดธาตุอาหารเร็ว สง่ ผลต่ออายขุ องต้นมะนาวตามมา