การเปลี่ยนแปลงสถานะของสาร ป.5

วทิ ยาศาสตร์ By Kru Pear Kru Pear SCIENCE

สสารที่อยู่รอบตัวเรามีหลายชนิด สสารแต่ละชนิดที่พบในชีวิตประจาวัน อาจมีสถานะเป็นของแข็ง ของเหลว หรือแก๊ส ซึ่งสสารอาจเปลี่ยนจากสถานะหนึ่งไปเป็นอีก สถานะหนง่ึ ได้ โดยอาศยั การเพิม่ หรือลดความร้อนให้แกส่ สารไปจนถึงระดบั หนึง่ เรยี กว่า การเปล่ียนสถานะ วิทย์นา่ รกั

วทิ ย์นา่ รกั

การเปล่ยี นสถานะของสสารเปน็ การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ เมื่อเพิ่มความร้อนให้กับสสารถึงระดับหนึ่งจะทาให้สสารที่เป็นของแข็งเปลี่ยน สถานะเปน็ ของเหลว เรยี กว่า การหลอมเหลว เมื่อเพิ่มความร้อนลงต่อไปจนถึงอีกระดับหนึ่งของเหลวจะเปลี่ยนเป็นแก๊ส เรยี กวา่ การกลายเปน็ ไอ วิทย์น่ารกั

เมื่อลดความร้อนถึงระดับหนึ่งแก๊สจะเปลี่ยนสถานะเป็นของเหลว เรียกว่า การควบแนน่ เมื่อลดความร้อนตอ่ ไปอกี จนถงึ ระดบั หนง่ึ ของเหลวจะเปลีย่ นสถานะเป็น ของแขง็ เรียกว่า การแขง็ ตัว วิทย์นา่ รัก

สสารบางชนิดสามารถ เปลี่ยนสถานะจากของแข็งเป็นแก๊สโดยไม่ผ่าน การเปน็ ของเหลว เรียกวา่ การระเหดิ ส่วนแก๊สบางชนิดสามารถเปลี่ยนสถานะเป็นของแข็ง โดยไม่ผ่านการ เปน็ ของเหลว เรียกว่า การระเหิดกลับ วิทย์น่ารกั

ตวั อย่าง การเปล่ียนสถานะของนา้ สถานะของแข็ง เปน็ การเปลยี่ นสถานะจาก สถานะของเหลว ของแขง็ เปน็ ของเหลว การหลอมเหลว (เพิม่ ความรอ้ น) การแขง็ ตวั (ลดความรอ้ น) เปน็ การเปลยี่ นสถานะจาก ของเหลว เปน็ ของแขง็ วิทย์น่ารกั

ตวั อย่าง การเปลีย่ นสถานะของนา้ เปน็ การเปลยี่ นสถานะจาก ของเหลว เป็น แก๊ส แบง่ ออกเปน็ 2 กระบวนการ 1. การระเหย เป็นการเปล่ยี นสถานะจากของเหลวท่อี ยบู่ ริเวณผิวหน้าไปเปน็ แก๊ส 2. การเดอื ด เปน็ การเปลย่ี นสถานะจากของเหลว โดยเพมิ่ ความร้อนจนถงึ จดุ เดือดจนเป็นแกส๊ การกลายเปน็ ไอ (เพ่มิ ความรอ้ น) สถานะของเหลว การควบแนน่ (ลดความรอ้ น) สถานะแกส๊ เป็นการเปลยี่ นสถานะจาก วทิ ย์นา่ รกั แกส๊ เป็น ของเหลว

ตัวอย่าง การเปล่ียนสถานะของน้า สถานะของแข็ง เปน็ การเปลยี่ นสถานะจาก ของแขง็ เปน็ แก๊ส สถานะแก๊ส โดยไม่ผา่ นการเปน็ ของเหลว การระเหดิ (เพิ่มความร้อน) การระเหิดกลับ (ลดความร้อน) วิทย์นา่ รกั เปน็ การเปลยี่ นสถานะจาก แก๊ส เปน็ ของแขง็ โดยไม่ผา่ นการเปน็ ของเหลว

ตวั อย่าง การเปลย่ี นสถานะของน้า ของเหลว ของแขง็ แกส๊ เพิม่ ความรอ้ น วิทย์นา่ รกั การกลายเปน็ ไอ ลดความรอ้ น การควบแนน่

การละลายของสารในน้า การละลายของสารในนา้ คอื การนาสารมาผสมกับน้า แล้วสารชนดิ นัน้ สามารถผสม รวมเปน็ สารเน้อื เดียวกนั กบั นา้ ได้ทว่ั ทกุ สว่ น เชน่ สารทสี่ ามารถละลายในนา้ ได้ เช่น เกลอื แกง + เกลือแกง น้า น้าเกลือ (สารละลาย) วทิ ย์น่ารกั

การละลายของสารในน้า สารทส่ี ามารถละลายในนา้ ได้ เช่น ดินทราย + ดนิ ทราย นา้ นา้ + ดินทราย วทิ ย์น่ารกั

วทิ ย์นา่ รกั

การเปลีย่ นแปลงทางเคมขี องสาร การเปลี่ยนแปลงทางเคมี คือ การเปลี่ยนแปลงของสารชนิดเดียวหรือ การทาปฏิกิริยาระหว่างสาร 2 ชนิดขึ้นไป แล้วเกิดสารใหม่ขึ้น ซึ่งมีสมบัติต่างไป จากสารเดิม และเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงแล้วจะทาให้กลับมาเป็นสารเดิมได้ยาก หรือไม่ได้ วทิ ย์น่ารัก

ตวั อยา่ ง การเปล่ียนแปลงทางเคมี การสุกของผลไม้ เชน่ มะมว่ งสกุ การประกอบอาหาร เชน่ ไข่ดาว การเกิดสนิมของเหลก็ เชน่ ตะปูเกิดสนมิ วิทย์นา่ รัก

การเปล่ียนแปลงทางเคมีทที่ าให้เกดิ สารใหม่อาจสงั เกตไดจ้ ากการเปลยี่ นแปลงของสาร เช่น ตวั อยา่ ง การเกิดสารใหม่ มกี ล่นิ ตา่ งจากสารเดมิ มีการเพม่ิ ขนึ้ หรอื ลดลงของอณุ หภมู ิ อาจมีแสงหรือเสยี งเกิดขนึ้ วิทย์นา่ รกั

ตัวอย่าง การเกิดสารใหม่ มฟี องแก๊ส มสี ีตา่ งจากสารเดมิ มีตะกอนเกิดขนึ้ วิทย์นา่ รกั

การเปลยี่ นแปลงที่ผนั กลบั ไดข้ องสาร การเปลย่ี นแปลงทผ่ี นั กลบั ไดข้ องสาร คือ เมอื่ สารเกดิ การเปลย่ี นแปลงแลว้ สารสามารถเปลยี่ นกลบั เปน็ สารเดมิ ได้ เช่น 1. การหลอมเหลว การหลอมเหลว การแขง็ ตัว เพ่มิ ความรอ้ น ลดความรอ้ น นา้ แขง็ นานา้ ไปแชใ่ นชอ่ งแชแ่ ขง็ นานา้ แขง็ มาตง้ั ทง้ิ ไว้ในอณุ หภมู หิ อ้ ง ทาให้นา้ กลบั ไปเปน็ นา้ แขง็ นา้ แขง็ จะหลอมเหลวเปน็ นา้ เหมือนเดมิ วทิ ย์นา่ รัก

การเปลยี่ นแปลงที่ผนั กลบั ไดข้ องสาร 2. การกลายเปน็ ไอ การกลายเปน็ ไอ การควบแนน่ เพิม่ ความรอ้ น ลดความรอ้ น น้า ต้มนา้ ใหเ้ ดือด เมื่อปดิ ไฟและนาฝามาปิด จนกลายเป็นไอน้า (แกส๊ ) ไอนา้ จะกลบั ไปเปน็ หยดนา้ เกาะทฝ่ี าหม้อ วทิ ย์นา่ รกั

การเปลย่ี นแปลงที่ผนั กลบั ไดข้ องสาร 3. การละลายของสารในนา้ เกลอื แกง นาเกลอื แกง นาน้าเกลอื มาตากแดด น้าระเหยจนหมด มาละลายในน้า เหลือแต่เกล็ดเกลอื วทิ ย์นา่ รัก

การเปลี่ยนแปลงท่ีผันกลับไม่ได้ของสาร การเปลยี่ นแปลงทผ่ี นั กลบั ไมไ่ ดข้ องสาร คอื เม่อื สารบางชนิดเกดิ การเปลย่ี นแปลงแลว้ 1. การเผาไหม้ ไมส่ ามารถเปล่ียนกลบั เป็นสารเดมิ ได้ เชน่ ไม้ นาไม้มาเผา ไมก้ ลายเปน็ ถา่ นไม้ และมีขเี้ ถา้ เกดิ ขน้ึ เมื่อไมถ้ กู เผา ไม้จะกลายเปน็ ถา่ นไม้ ขี้เถา้ และไมส่ ามารถทาใหก้ ลบั ไปเป็นไมไ้ ดเ้ หมอื นเดมิ วิทย์น่ารกั

การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับไม่ได้ของสาร 2. การเกิดสนิม + เม่ือเกา้ อเี้ หลก็ ตากแดด ลม และฝน จะค่อย ๆ เกดิ สนมิ ขน้ึ และไมส่ ามารถทาให้กลบั เปน็ เหลก็ ทไ่ี มม่ สี นมิ ได้ วิทย์น่ารกั

วทิ ยาศาสตร์ By ครกู มลรตั น์ กล้าหาญ Kru Pear SCIENCE