พิธมี อบเกียรติบตั รแก่สถานศึกษาพอเพียงท่ผี า่ นการประเมนิ อย่างเข้มขน้ จนสามารถพัฒนาเปน็ ศูนย์การเรยี นรตู้ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งดา้ นการศกึ ษา พัฒนาการสำคัญอีกประการหน่ึง คือ หลักสูตร เหมาะสมกับสภาพวัย ภูมิสังคม และบริบทของ แกนกลางการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน พ.ศ. ๒๕๕๑ ไดก้ ำหนด โรงเรียน รวมทั้งมีการประเมินคุณภาพการจัดการ ให้คุณลักษณะ “อยู่อย่างพอเพียง” เป็นจุดเน้น เรียนรู้โดยสำนักงานรับรองมาตรฐานและประเมิน คุณภาพผู้เรียน ทำให้เยาวชนในโรงเรียนระดับขั้น คุณภาพการศึกษา (องค์การมหาชน) หรือ สมศ. พื้นฐานกว่า ๓๔,๐๐๐ แห่งทั่วประเทศ ต้ังแต่ชั้น ซึ่งจะตรวจสอบคุณภาพผู้เรียนตามหลักสูตร ประถมศึกษาปีที่ ๑ ถึงมัธยมศึกษาปีที่ ๖ ได้เรียนรู้ อย่างเคร่งครัด เพื่อประกันคุณภาพการจัดการศึกษา ด้วยการคิดพิจารณาและการปฏิบัติจริง จนกระท่ัง ของชาติตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง สามารถเข้าใจและเห็นคุณค่าของปรัชญาของ ในระยะยาว เศรษฐกจิ พอเพยี ง ผา่ นกจิ กรรมการเรยี นรทู้ ห่ี ลากหลาย 49
ตัวอยา่ งของ ศูนยก์ ารเรียนรู้ ตามหลักปรชั ญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง ด้านการศกึ ษา โรงเรยี นจฬุ าภรณราชวทิ ยาลยั เพชรบรุ ี จังหวดั เพชรบุรี เปน็ โรงเรียนประจำทผี่ ูบ้ รหิ ารมีศรัทธาในหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ขับเคล่ือนผา่ นคร ู ใหอ้ อกแบบการเรยี นรู้บูรณาการเศรษฐกิจพอเพียงในหอ้ งเรยี น การจัดกิจกรรม ตลอดจน โ วริถีกงเารรดียำนเนปนิ รชนิีวิตสใร์นอหอยพแกั ยทลง้ั สเพ์วทิอ่ื ผยลาดลา้ัยนจกงัาหรศวึกดั ษเชาแยี ลงใะหกมาร่ ส รา้ งวฒั นธรรมองคก์ ร เปน็ โรงเรยี นครสิ ต์ทเ่ี นน้ การปลกู ฝงั ด้านคณุ ธรรมเปน็ พนื้ ฐาน และมีการเรยี นการสอน โดยใชก้ ระบวนการคิดวเิ คราะห์และกิจกรรมพฒั นาทกั ษะชวี ติ ตามบรบิ ทคนเมือง เพื่อใหน้ ักเรียน มีความเขม้ แขง็ พร้อมรับการเปล่ยี นแปลง โ รงเรยี นโพนทองวทิ ยายน จังหวดั รอ้ ยเอด็ สรา้ งการเรียนรู้โดยนำปราชญ์ชาวบา้ นและชุมชนมาร่วมกับครู ฝกึ ให้นกั เรียนลงมอื ปฏิบัต ิ โดยจำลองจากวิถชี ีวติ ของคนในพนื้ ที่ แลว้ ถอดบทเรียนจากความสำเรจ็ หรอื ความผิดพลาด ทเ่ี กิดขนึ้ บนพ้นื ฐานของหลกั ปรัชญาฯ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการพัฒนาใหด้ ยี ิง่ ขน้ึ โ รงเรยี นห้วยยอด จังหวดั ตรัง เนน้ การจดั กจิ กรรมจติ อาสาและการสัมผัสเรียนรู้วัฒนธรรมทอ้ งถ่นิ เพื่อเปน็ สว่ นหนงึ่ ของวิถชี ีวติ ซ่งึ นักเรยี นแกนนำที่จบจากโรงเรยี น ในปัจจบุ นั ได้เป็นผู้จดั การศนู ยป์ ระสานงานเพอื่ พัฒนาเดก็ และเยาวชนของจงั หวัด และมบี ทบาทสำคญั ในการขับเคล่อื นปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงในพื้นที่ 50
ในระดบั อุดมศกึ ษามีการนำปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงบรรจอุ ยใู่ นหลักสตู รการเรยี นการสอน แ ละการฝึกอบรม ทงั้ ระดับปริญญาตรี ปรญิ ญาโท และปริญญาเอก ระดับอาชีวศึกษา มีสถานศึกษาในสังกัด ระดับอุดมศึกษา การขับเคลื่อนปรัชญาของ สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษาท่ีผ่านการ เศรษฐกิจพอเพียงในระดับอุดมศึกษาเป็นไปอย่าง ประเมินเป็นสถานศึกษาพอเพียงแบบอย่าง จำนวน กว้างขวางในทกุ สถาบัน โดยมีการบรรจุปรัชญาฯ อยา่ ง ๘๒ แห่งใน พ.ศ. ๒๕๕๒ และมีเปา้ หมายที่จะพัฒนา เหมาะสมในหลักสูตรการเรียนการสอน ทั้งหลักสูตร ให้ผ่านเกณฑ์การประเมินให้ครบทั้ง ๔๑๕ แห่ง ระยะสั้น และในระดับปริญญาตรี ปริญญาโท ทั่วประเทศ โดยมีสถานศึกษาระดับอาชีวศึกษา และปริญญาเอก มีการแลกเปลี่ยนความรู้ระหว่าง หลายแห่งที่เป็นแบบอย่างให้สถานศึกษาอื่น เช่น มหาวิทยาลัย เพื่อพัฒนาหลักสูตรให้เหมาะสมย่ิงขึ้น วิทยาลัยอาชีวศึกษากาญจนบุรี วิทยาลัยเทคนิค รวมไปถึงการจัดการฝึกอบรมเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ ชัยนาท วิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีเชียงใหม่ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงให้แก่บุคคลทั่วไป เป็นต้น นอกจากน้ี การจดั การศกึ ษานอกระบบ และการพัฒนาตำราโดยวิเคราะห์หลักปรัชญาของ และการศึกษาตามอัธยาศัย (กศน.) ท่ีเปิด เศรษฐกิจพอเพียงเชื่อมโยงกับทฤษฎีเศรษฐศาสตร ์ โอกาสให้ประชาชนสามารถเรียนรู้ได้ตลอดชีวิต อกี ดว้ ย นอกจากนี้ สภาคณบดคี ณะครศุ าสตร/์ ก็เปิดสอนวิชาเศรษฐกิจพอเพียงในหลักสูตรการเรียน ศึกษาศาสตร์ได้เป็นองค์กรหลักประสาน การสอน เพ่ือให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และมีหลักคิด ความร่วมมือคณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ หลักปฏิบัติในการดำรงชีวิต ไปสู่ความเจริญก้าวหน้า ๑๓ แห่ง จากทุกภูมิภาค ดำเนินการศึกษา อย่างม่ันคง รูปแบบการจัดการเรียนรู้ตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงในรายวิชาชีพคร ู เพ่ือเตรยี มความพร้อมใหค้ รใู นอนาคต 51
ตวั อย่างงานวจิ ยั เก่ยี วกบั การประยกุ ตใ์ ชป้ รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ในการพฒั นาด้านตา่ งๆ ทมี่ ีอยู่อยา่ งกวา้ งขวาง ในขณะเดยี วกนั ยงั มงี านวจิ ยั และงานวทิ ยานพิ นธ์ กิจกรรมการเรียนรู้ในสถานศึกษาและในสังคม เก่ียวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในหลายมิติ วงกว้าง การฝึกอบรมท้ังภายในประเทศและระหว่าง รวมไปถึงงานวิจัยที่ได้รับการสนับสนุนโดยสำนักงาน ประเทศ นอกจากนี้ กระทรวงศึกษาธิการยังได้มีการ คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ สถาบันพระปกเกล้า บรรจุปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในแผนอุดมศึกษา และท่ีดำเนินการโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการ ระยะยาว ๑๕ ปี ฉบับที่ ๒ (พ.ศ. ๒๕๕๑ – ๒๕๖๕) วจิ ยั (สกว.) อีกเป็นจำนวนมาก ซงึ่ ได้สร้างองค์ความรู้ ที่หลากหลาย และเป็นประโยชน์สำหรับการจัด เพอ่ื ใหเ้ กดิ การขบั เคลอ่ื นในระดบั อดุ มศกึ ษา อย่างเป็นระบบในระยะยาว 52
ตวั อยา่ งการเรยี นการสอน ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ในระดบั อดุ มศกึ ษา สถาบนั บณั ฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ จดั ตัง้ ศนู ยศ์ ึกษาเศรษฐกิจพอเพยี ง เมื่อ พ.ศ. ๒๕๔๗ โดยเน้นการศึกษาวิจัยพฒั นาองคค์ วามรู้ เกยี่ วกบั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เชน่ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงกบั การบรหิ าร การพฒั นา และปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งกบั สงั คมไทย จดั ฝกึ อบรมและสมั มนาวชิ าการ เผยแพร ่ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงผ่านสอ่ื ต่างๆ เชน่ เว็บไซต์ หนังสอื วชิ าการ และวิทยากร เปน็ ตน้ มมุ่งหเนา้นวกทิ ายรเารียลนัยรส้ใู ยนาภมาค ปฏิบัติร่วมกบั ชุมชนรอบมหาวิทยาลยั ในการนำปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกตใ์ ชใ้ นชีวติ และการทำงานภายหลงั จบการศกึ ษา รวมท้งั รว่ มกบั องค์การยูเนสโกในการเผยแพร่ความรเู้ กี่ยวกับปรชั ญาฯ ไปสนู่ านาประเทศทวั่ โลก มหาวทิ ยาลยั หวั เฉียวเฉลิมพระเกียรติ นมหอ้ มาวนทิ ำยปารลชั ยัญแาหขง่ อคงวเาศมรพษอฐเกพจิ ยี พงอโเดพยียกงำมหานใดชห้ในลกกั าสรตู บรรกิหาารรเรแยี ลนะกพาฒัรสนอานเวพชิ ื่อาม“่งุ ชสวีู่คติวากมบั เปคน็ว ามพอเพยี ง” เพอ่ื เปน็ พน้ื ฐานทดี่ ใี นการประกอบอาชพี และมจี ติ สำนกึ ในการดำเนนิ ชวี ติ ตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพยี ง มหาวทิ ยาลยั แมโ่ จ้ อบยรรา่ จงปุย่ังรยัชญนื ามขุง่ อเนงน้เศกราษรฐสกรา้จิ งพคอวเาพมียรงู้คใวนาหมลเักขสา้ ใูตจรใรนะกดับารปพริญฒั ญนาาโชทนสบาขทาอวยิชา่ากงามรีคพวัฒานมาสภมูมิสดังลุ ค ม และเหมาะสมกบั ภูมสิ งั คม มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่ มหี ลกั สูตรระดับปรญิ ญาเอกทม่ี ุง่ ใช้หลักปรัชญาในการประเมินหรือกำหนดการเจริญเตบิ โต ทางเศรษฐกจิ เพื่อให้เกดิ ความสมดลุ และบง่ ชี้คุณภาพของการเจริญเติบโตทางเศรษฐกจิ 53
๓ พบว่ามีความก้าวหน้า อย่างชัดเจน มิใช่เพียงในภาคเกษตร กเาศ(รพใรกชสษ.ป้ารศฐ๒รา้ ร.กปง๕ัช๒บจิ รญ๕พ๕ระยร๔าอ๕ทกุขเ)๑พอดัตงฐยี์ –างน และชนบทท่ีมุ่งแก้ปัญหาของประชาชนส่วนใหญ่ หลงั จากทไ่ี ดม้ กี ารเผยแพร่ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ที่ ยั ง อ ยู่ ใ น ฐ า น ะ ย า ก จ น แ ล ะ ม ี หลกั ปรชั ญาของ ความเส่ียงสูงเท่าน้ัน ยังมีความก้าวหน้าในภาค เศรษฐกจิ พอเพียง อุตสาหกรรมและภาคธุรกิจ เพ่ือความมั่นคงของ กิ จ ก า ร แ ล ะ เ อื้ อ ป ร ะ โ ย ช น์ ต่ อ สั ง ค ม ส่ ว น ร ว ม เพอ่ื ตอกเสาเขม็ ในสังคม อย่างมากด้วย เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิม พระชนมพรรษา ๘๐ พรรษา ๕ ธันวาคม ๒๕๕๐ มาแลว้ เปน็ เวลากวา่ ทศวรรษ สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพ่ือประสานงาน และไดม้ กี ารนำหลกั ปรชั ญา โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริ จัดประกวด รางวลั เศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยมี ดร.สเุ มธ ตนั ตเิ วชกลุ ไปประยกุ ตใ์ ชจ้ นเกดิ ผล เปน็ รปู ธรรมอยา่ งกวา้ งขวาง 54
การประกวดผลงานตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยสำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอื่ ประสานงาน โครงการอันเน่ืองมาจากพระราชดำริร่วมกบั หนว่ ยงานภาคตี า่ งๆ เปน็ หนงึ่ ในการประกวดทเี่ ฟ้นหา ผ้ทู ่ปี ระยุกต์ใชป้ รชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงอยา่ งเข้มขน้ ๑เปน็ ประธาน ดำเนนิ การสำรวจ คดั กรอง และตรวจสอบ ประเภทประชาชนในพนื้ ที่ ห่างไกล และกันดาร การปฏิบัติตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ประเภทประชาชนทั่วไป ประเภทชมุ ชนเศรษฐกิจพอเพียง ๒อย่างเข้มข้น เพ่ือให้เป็นบรรทัดฐานการปฏิบัติ ประเภทเกษตรกรทฤษฎใี หม ่ ๓ของแต่ละภาคส่วน ได้มีการคัดสรรเฉพาะที่ดีเด่น ๔มารับรางวัล ซึ่งได้ดำเนินการอย่างต่อเนื่องมาแล้ว ปปรระะเเภภททกหลนมุ่ ว่ เยกงษาตนร/ท ฤษฎีใหม ่ ๕ถึง ๒ ครั้งจนถึงปัจจุบัน และจัดมอบรางวัล องคก์ รภาครัฐในส่วนภูมิภาค ๖จำนวน ๑๐ ประเภท เพ่อื เป็นองค์ความรูแ้ ละเป็น ประเภทหน่วยงาน / ตัวอย่างให้แก่กลุ่มบุคคลอื่นๆ อย่างกว้างขวางต่อไป องค์กรภาครัฐในสว่ นกลาง ๗โดยมีตัวอย่างผู้ได้รับรางวัลชนะเลิศถ้วยพระราชทาน ปปปรรระะะเเเภภภทททธธธุรุรรุ กกกิจจจิิ ขขขนนนาาาดดดยกใหลอ่ ญามง ่ จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในการประกวด ๑๙๘๐ผลงานตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ดังน ี้ 55
๑ ประเภทประชาชนในพ้นื ท่หี ่างไกล แนลาะงกคันดอาสร หมะ๊ แลแมแน เกษตรกรอำเภอจะแนะ จังหวัดนราธวิ าส เป็นผู้มีจิตสาธารณะและความกล้าหาญ ในการรว่ มมอื กบั ราชการ ปฏบิ ตั งิ านทเี่ ปน็ ประโยชน ์ ต่อชุมชน โดยจัดต้ังเครือข่ายแม่บ้านนำภูมิปัญญา พัฒนาผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นให้เป็นสินค้าคุณภาพสูง เพอ่ื การส่งออก 56
๒ ประเภทประชาชนทว่ั ไป นายแสนหม้นั อนิ ทรไชยา ชาวบ้านถอ่ นนาลบั อำเภอบ้านดงุ จงั หวัดอดุ รธานี มีชีวิตพอเพียงจากการทำเกษตรผสมผสาน และสนับสนุนการรวมกลุ่มเกษตรกรและกลุ่มอาชีพ ต่างๆ ในหมู่บ้านเพ่ือสร้างงานสร้างรายได้และเรียนรู้ การออม รวมท้ังต่อยอดเป็นหลักสูตรของหมู่บ้าน เพ่อื ขยายความรสู้ ูน่ กั เรยี นและบคุ คลทั่วไป ๓ ปชรุมะชเภนทชบมุ า้ ชนนดเศอรษกฐบกัวจิ พ อเพยี ง อำเภอเมอื งพะเยา จังหวัดพะเยา เป็นห มู่ บ้ า น พึ่ ง ต น เ อ ง แ ล ะ ห มู่ บ้ า น เศรษฐกิจพอเพียงของอำเภอเมืองพะเยา จากความเข้มแข็งของชาวบ้านในการประกอบ อาชีพเกษตรกรรมและอาชีพเสริม การจัดตั้ง กลมุ่ ออมทรพั ยแ์ ละสวสั ดกิ ารชมุ ชนบนพน้ื ฐาน ของความพอเพยี ง และมกี ารถา่ ยทอดการใชช้ วี ติ ด้วยเศรษฐกิจพอเพียงให้กับชาวบ้านผ่านเสียง ตามสาย 57
๔ ปนราะยเภจทนั เกทษรตร์ทกีรปทฤรษะฎทีใมุหมภ ่ า เกษตรกรบ้านโนนวงั อำเภอชุมพวง จังหวดั นครราชสีมา ทำการเกษตรทฤษฎีใหม่ โดยเฉพาะ การทำนาขา้ วหมนุ เวยี นเพอ่ื ไมใ่ หข้ า้ วกลายพนั ธ ์ุ จนเป็นแบบอย่างในการถ่ายทอดสู่ชุมชน เครอื ข่าย และหน่วยงานต่างๆ ๕ ปกรละมุ่ เภเทกกษลตุ่มเรกกษรตรททำฤสษวฎนีใหบม้า ่ นถ้ำ อำเภอดอกคำใต้ จังหวัดพะเยา ทำการเกษตรทฤษฎีใหม่และเกษตร ผสมผสาน โดยใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงในการบริหารจัดการ เพ่ือให้สมาชิก มีอาชพี มรี ายได้ และสามารถพงึ่ ตนเองได้ 58
๖ ประเภทหนว่ ยงาน / องค์กรภาครฐั ใเนทสศ่วบนภาูมลิภตาคำ บลปลายพระยา จงั หวดั กระบ่ี เป็นองค์กรท่ีน้อมนำหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการบริหารระบบ งานและพัฒนาทุกชุมชนอย่างเป็นรูปธรรม จนเป็นต้นแบบท่ีสามารถขยายผลสู่องค์กร ท้องถ่นิ อืน่ ๆ ได้อยา่ งกวา้ งขวาง เรอื นจำชว่ั คราวเขากล้ิง อำเภอแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบรุ ี เป็นศูนย์การเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง ชุมชน จากผลงานของผู้ต้องขังที่มีความ ประพฤติดี โดยมุ่งเน้นเกษตรกรรมแบบ ผสมผสาน ซ่ึงเช่ือว่าจะนำไปใช้ประกอบ อาชพี หลงั จากพน้ โทษไดเ้ ป็นอย่างด ี 59
๗ ปธรนะาเภคทาหรนเ่วพยงื่อากนา/รอเงกคษ์กรตภราคแรลัฐใะนสสหว่ นกกรลณาง ์ การเกษตร เ ป็ น รั ฐ วิ ส า ห กิ จ ที่ ไ ม่ มุ่ ง ห วั ง ผ ล ก ำ ไ ร สู ง สุ ด และสามารถบริหารเงินทุนภายใต้ความเช่ือมั่นของลูกค้า ไดอ้ ยา่ งมั่นคง สจุ ริต และโปร่งใส ตลอดจนมีการพัฒนา บุคลากรให้มีความสุขและมีวิถีชีวิตพอเพียง โดยเฉพาะ อย่างย่ิงหน่วยงานสาขาท่ีเป็นแบบอย่างที่ดีในการ ๘ ขบั เคล่อื นความพอเพียงสเู่ กษตรกรทวั่ ประเทศ ปบรระิษเภทั ทธปุรนู กิจซขเิ นมานดใตห์ไญท่ ย จำกัด (มหาชน) กรุงเทพมหานคร เป็นหนึ่งในต้นแบบทางธุรกิจและผู้นำบรรษัท ภิบาลของประเทศ ที่มีการเจริญเติบโตอย่างต่อเน่ือง ควบคู่ไปกับความรับผิดชอบต่อสังคม รวมทั้งมีการ พัฒนาองค์ความรู้และบุคลากรอย่างเป็นระบบ เพ่ือให้ เปน็ คนดแี ละมคี วามสามารถสงู ในการสรา้ งคณุ ประโยชน์ ต่อองค์กรและสงั คม บ(มรหิษาทั ชนบ)ากงรจุงาเทกพปมหโิ าตนรคเรล ียม จำกดั มี แ น ว ท า ง พั ฒ น า ธุ ร กิ จ อ ย่ า ง ย่ั ง ยื น ไปพร้อมๆ กับการดูแลสังคม ส่ิงแวดล้อม และ การประหยัดพลังงาน รวมท้ังการปลูกฝังจิตอาสา ใหก้ บั บคุ ลากรในการแสดงความรบั ผดิ ชอบตอ่ สงั คม 60
๙ ปบรระษิเภัททธบรุ กาจิ ธขรนมูาดกดลไี าซง น์ จำกดั กรุงเทพมหานคร นำหลักแห่งความพอเพียงมาเป็นจุดเด่น ในการออกแบบผลิตภัณฑ์จนได้รับรางวัลใหญ่ ระดับโลก การดำเนินธุรกิจอย่างเป็นธรรมต่อ ผบู้ รโิ ภค พนกั งาน สงั คม และสงิ่ แวดลอ้ ม ตลอดจน เน้นการพฒั นาบุคลากรด้านจติ ใจและคุณธรรม ๑๐ ปบรระษิเภัททธนรุ กธิ จิ ิฟขนูดาสดย์ จ่อมำ กดั จงั หวัดเชยี งใหม่ พัฒนาและเพ่ิมมูลค่าผลิตภัณฑ์โดยใช้ วัตถุดิบและแรงงานจากในท้องถิ่น มีการขยาย กิจการอย่างรอบคอบและมีภูมิคุ้มกัน โดยคำนึงถึง การรักษาสิ่งแวดล้อมและความสัมพันธ์ท่ีดีกับ ชมุ ชนโดยรอบ นอกจากน้ี ยังมีผู้ท่ีได้รับรางวัลรองชนะเลิศถ้วยพระราชทานจากสมเด็จ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ตลอดจนรางวัลชมเชยจากนายกรัฐมนตรี อีกเป็นจำนวนมาก ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าได้มีการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ไปใช้ในการดำเนนิ ชีวติ และการประกอบอาชีพอยา่ งแพร่หลาย 61
๔ ปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพียง ในบรบิ ทต่างประเทศ โดยเร่ิมจากการยอมรับและรับรู้ การขบั เคลอ่ื น ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในเวที ปรชั ญาของ ระหว่างประเทศในการประชุมอังค์ถัด เศรษฐกจิ พอเพยี ง ครั้งท่ี ๑๐ ในเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๔๓ ณ ประเทศไทย ได้มีแถลงการณ์ ในบรบิ ทตา่ งประเทศหรอื องคก์ รระหวา่ งประเทศ แสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท่ีได้พระราชทาน หลายประเทศและ แนวพระราชดำริ ในเร่ืองปรัชญาของเศรษฐกิจ หนว่ ยงานมคี วามสนใจ พอเพียงให้เป็นพื้นฐานของแนวคิดด้านการพัฒนา ในยุคโลกาภิวัตน์ เนน้ ความพอดแี ละการพง่ึ ตนเอง อยากเรยี นรแู้ ละ เปน็ หลกั มงุ่ แสวงหาความสมดลุ และความเทย่ี งธรรม นำไปปฏบิ ัติ รวมถึงการนำแนวคิดมาเป็นหลักในการพัฒนา ความสมั พนั ธ์ ความร่วมมอื ระหว่างประเทศ การประชุมรัฐสภาอาเซียน คร้งั ท่ี ๒๒ ในเดอื น กันยายน พ.ศ. ๒๕๔๔ ณ ประเทศไทย ที่ประชุม ล ง ม ติ ร่ ว ม กั น ย อ ม รั บ ห ลั ก ป รั ช ญ า ข อ ง เศรษฐกจิ พอเพยี งเปน็ แนวทางเลอื กหนงึ่ ในการพฒั นาประเทศสมาชิกในภูมิภาค 62
๖ข้อเสนอแนะ ประการ ในการขบั เคลอ่ื นการพัฒนา ตามหลกั ปรชั ญาของ ๑ เศ รเษศรฐษกฐจิ กพจิ พออเเพพียียงงเป น็ ปรชั ญา ทมี่ ีความสำคัญอยา่ งยิ่ง สำหรบั การขจดั ความยากจน ใน พ.ศ. ๒๕๔๗ โครงการ ๒ และการลดความเสย่ี งทางเศรษฐกจิ ของคนจน พัฒนาแห่งสหประชาชาติ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งเป็นพ้นื ฐานของการสร้าง (United Nations Development พลังอำนาจของชมุ ชน และการพฒั นาศกั ยภาพ Programme: UNDP) ได้จัดทำ ๓ ชมุ ชนใหเ้ ขม้ แข็งเพื่อเปน็ ฐานรากของการพฒั นาประเทศ รายงานการพัฒนาคน ฉบับภาษา เขผศอลรษกงฐบำกไรจิรษิ พรัทอะเยพดะียว้ งยยชากว่ วายรใยสนกรรบ้าะงรดขิบบั้อคปทฏวทิบา่มีัตมิใกี รนาับกราผแริดทขำช่งธอขรุ กนับิจ ตทอ่่เี นส้นงั คม ไทยและภาษาอังกฤษ เพื่อเสนอ แนวทางการพัฒนาประเทศและ ๔ หลกั เศรษฐกจิ พอเพยี งมคี วามสำคญั ยง่ิ ตอ่ การปรบั ปรงุ มาตรฐาน พั ฒ น า ค น ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ ๕ ของธรรมาภิบาลในการบรหิ ารงานภาครฐั พระเจ้าอยู่หัว โดยมีเศรษฐกิจ พอเพียงเป็นปรัชญานำทาง มีการ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งสามารถใชเ้ ปน็ แนวทางในการกำหนด เสนอขอ้ คดิ เชงิ นโยบายในดา้ นตา่ งๆ นโยบายของชาติ เพอ่ื สร้างภูมคิ มุ้ กันตอ่ สถานการณ ์ ตลอดจนแนวทางการนำไปประยกุ ต ์ ที่เข้ามากระทบโดยกะทันหัน เพื่อปรับปรุงนโยบายต่างๆ ใช้สำหรับประเทศไทย และได้มีการ ใหเ้ หมาะสมยิง่ ขน้ึ และเพื่อวางแผนยทุ ธศาสตร์ในการส่งเสรมิ เผยแพร่ต่อผู้อ่าน ๑๖๖ ประเทศ ๖ การเติบโตที่เสมอภาคและยงั่ ยืน ท่ัวโลก ซึ่งมีข้อเสนอแนวทางการ ขั บ เ ค ล่ื อ น ก า ร พั ฒ น า ต า ม ห ลั ก ในการปลูกฝังจิตสำนกึ พอเพยี งจำเปน็ ต้องมกี าร ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไว ้ ปรบั เปล่ียนคา่ นิยมและความคดิ ของคนเพอ่ื ให ้ ๖ ประการ ดังน้ ี เอือ้ ตอ่ การพัฒนาคน 63
นายโคฟี อนั นนั อดตี เลขาธิการสหประชาชาตทิ ลู เกลา้ ฯ ถวายรางวลั ความสำเร็จสูงสุดดา้ นการพัฒนามนษุ ย์ ของโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติแดพ่ ระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั นายโคฟี อันนัน อดีตเลขาธิการ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองสิริราชสมบัติ สหประชาชาติได้ทูลเกล้าฯ ถวายรางวัลความ ๖๐ ปี และต่อมาโครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ สำเร็จสูงสุดด้านการพัฒนามนุษย์ ของ ได้จัดทำรายงานการพัฒนาคนของประเทศไทย โ ค ร ง ก า ร พั ฒ น า แ ห่ ง ส ห ป ร ะ ช า ช า ต ิ ประจำปี ๒๕๕๐ ซ่ึงได้กล่าวถึงประโยชน์ของหลัก แด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เม่ือวันที่ ๒๖ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการขับเคลื่อนการ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๙ เนื่องในโอกาสมหามงคลที่ พัฒนาคนและประเทศ 64
สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสดจ็ พระราชดำเนินเยือนราชอาณาจักรสวาซิแลนด์ และราชอาณาจักรเลโซโทอยา่ งเปน็ ทางการ ระหวา่ งวนั ที่ ๓ - ๙ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๕๕๔ เพือ่ ทอดพระเนตรความก้าวหน้าโครงการความร่วมมอื อย่างใกล้ชดิ นายกรัฐมนตรีประเทศภูฏานได้กล่าว สวาซิแลนด์ ได้ขอความร่วมมือทางวิชาการด้าน ช่ืนชมปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงว่าเป็นปรัชญาท่ี เศรษฐกิจพอเพียงและเกษตรทฤษฎีใหม่ ซ่ึงเมื่อคราว นำไปสู่การสร้างความสุขท่ีย่ังยืน การพัฒนา เสด็จพระราชดำเนินมาถวายพระพรพระบาทสมเด็จ ดัชนีความสุขมวลรวมของประเทศภูฏานใช้ฐานคิด พระเจ้าอยู่หัว เน่ืองในโอกาสมหามงคลทรงครอง เดียวกันกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่ต้องเร่ิม สิริราชสมบัติ ๖๐ ปี ได้เสด็จพระราชดำเนินไป จากความรู้และคุณธรรมจึงจะสามารถตัดสินใจ ทรงดูงานโครงการพระราชดำริต่างๆ และพบว่ามี ดำเนินการในเรื่องใดๆ อย่างมีเหตุผลด้วยความ ผลสำเรจ็ เปน็ อยา่ งดใี นการชว่ ยใหเ้ กษตรกรพงึ่ ตนเองได ้ พอเพียง ทางด้านอาหาร และช่วยลดปัญหาการผลิตอาหาร สืบเน่ืองจากการท่ีพระราชอาคันตุกะจาก ไมเ่ พยี งพอตอ่ ความต้องการของประชาชน ราชอาณาจักรเลโซโทและราชอาณาจักร 65
การสัมมนาระดับนานาชาติ และหนงั สอื ท่ีเผยแพรห่ ลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงในภาคภาษาอังกฤษ ทำใหก้ ารขบั เคลอื่ นหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งมคี วามกา้ วหนา้ ในระดบั สากล การสัมมนาระดับนานาชาติ CAUX หนังสือ Sufficiency Economy Philosophy ROUND TABLE ท่ีสหรัฐอเมริกา เม่ือวันท่ี and Development โดย ดร.ชยั วฒั น์ วิบลู ยส์ วัสด์ิ ๒๗ - ๒๙ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๕๔ ซึ่งมีการนำเสนอ และคณะ เอกสารเผยแพร่หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจ โดยนักวิชาการไทยถึงการขับเคลื่อนปรัชญาของ พอเพียง โดย ดร.ศุภชัย พานิชภักด์ิ เลขาธิการ เศรษฐกจิ พอเพยี งในแวดวงการศกึ ษาของประเทศไทย การประชุมสหประชาชาติว่าด้วยการค้าและการ ซ่ึงเป็นที่สนใจของนักวิชาการต่างชาติอย่างมาก พัฒนา (United Nations Conference on Trade ท่ีประเทศไทยสามารถนำปรัชญาของ and Development: UNCTAD) ผ่านคำนิยมและ เศรษฐกิจพอเพียงบรรจุอยู่ในหลักสูตร บทความต่างๆ ตลอดจนแนวทางการเพ่ิมสมดุลใน การศึกษาข้ันพนื้ ฐานไดเ้ ป็นผลสำเร็จ การพัฒนาของประเทศไทยผ่านโครงการอันเน่ือง ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการชาวไทยได้มีการ มาจากพระราชดำริที่หลากหลายของพระบาทสมเด็จ เผยแพร่ความรู้และความเข้าใจเก่ียวกับปรัชญาของ พระเจ้าอยหู่ วั เป็นต้น เศรษฐกิจพอเพียงในต่างประเทศในรูปแบบต่างๆ เช่น 66
กล่าวได้ว่า หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นท่ีสนใจในหมู่ ผู้ทรงคุณวุฒิและนักวิชาการชาวต่างประเทศมากข้ึนเรื่อยๆ และ จะเป็นทางเลือกหนึ่งในการหาทางออกสำหรับวิกฤตการณ์ท่ีโลก กำลงั เผชญิ อยใู่ นปัจจุบัน 67
๕ กา้ วต่อไป ปรัชญาของเศรษฐกิจ “พอขเอพงยี ชงีวเติปทน็ ม่ีรา่นั กคฐงา น ...เศรษฐกจิ พอเพยี งเปน็ เสมอื น รากฐานของชวี ติ รากฐาน ความมนั่ คงของแผ่นดิน เปรยี บเสมือนเสาเข็มท่ีถกู ตอก รองรับบ้านเรือนตวั อาคารไว้นัน่ เอง สง่ิ ก่อสรา้ งจะม่ันคงได ้ กว่าทศวรรษของการน้อมนำ ”ก็อย่ทู ี่เสาเขม็ แต่คนส่วนมาก หลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง มองไมเ่ ห็นเสาเขม็ มาแก้ไขปัญหาต่างๆ สามารถสร้าง และลมื เสาเขม็ เสยี ดว้ ยซำ้ ไป... ภูมิคุ้มกัน และมีบทเรียนดังที่ได้กล่าวไปแล้ว พระราชดำรัสพระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัว การเปลี่ยนแปลงในอนาคตเป็นความไม่แน่นอน อั น เ นื่ อ ง ม า จ า ก ค ว า ม ผั น แ ป ร ข อ ง วิ ถี แ ห่ ง จากวารสารชยั พัฒนา ประจำเดอื นสิงหาคม ๒๕๔๒ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง วิถีแห่งธรรมชาต ิ และอ่ืนๆ ของโลก ผลกระทบอันเกิดจากการ เปล่ียนแปลงเหล่านั้นเป็นไปอย่างรวดเร็ว รุนแรง 68
โลกกำลังเผชญิ กับปญั หาวิกฤตจากจำนวนประชากรที่มากขน้ึ อยา่ งมหาศาล นำมาซึง่ วกิ ฤตตา่ งๆ อีกมาก เชน่ ปญั หาความอดอยาก วิกฤตพลังงาน เปน็ ต้น และกว้างขวางย่ิงข้ึน ภูมิคุ้มกันของประเทศและ หน่วยงานหรือบุคคลที่นำไปปฏิบัติอย่างมุ่งมั่น ประชาชนที่มีอยู่อาจไม่เพียงพอท่ีจะบรรเทาความ ส า ม า ร ถ บ ริ ห า ร จั ด ก า ร ค ว า ม เ สี่ ย ง ไ ด้ อ ย่ า ง ดี ใ น รุนแรงหรือพร้อมปรับตัวรองรับการเปลี่ยนแปลงได้ดี สถานการณ์การเปล่ียนแปลงท่ีเกิดขึ้น มีภูมิคุ้มกัน สามารถปรับตัวหรือฟ้ืนตัวภายหลังวิกฤตต่างๆ ได้ ประเทศต่างๆ เกือบทั่วโลกกำลังเผชิญวิกฤต อย่างรวดเร็ว และทำให้เข้มแข็งยิ่งขึ้น เห็นประโยชน์ หลายด้านเช่นกัน จากการที่ประชากรโลก จากการดำรงชีวิตตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใน พ.ศ. ๒๕๕๔ มจี ำนวนสงู ถงึ ๗ พนั ล้านคน๒ ขณะท่ีทรัพยากรมีอยู่เท่าเดิม การมุ่ง หากแต่การเปลี่ยนแปลงเป็นพลวัต การเตรียม ค ว า ม พ ร้ อ ม ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ช า ติ แ ล ะ บริโภคนิยมมากเกินไป และการมีคุณธรรมความดี ประชาชน ต้องดำเนินการให้เป็นวิถี น้อยเกินไป กำลังจะส่งผลให้เกิดความไม่มั่นคงด้าน ชีวิตท่ีพอเพียง เพื่อให้เป็นรากฐาน อาหาร พลังงาน สร้างความแตกแยก และทำให้ ของชีวิต รากฐานความมั่นคงของ ประชาชนขาดสันติสุข๓ รูปธรรมจากการปฏิบัติจริง แผน่ ดนิ สบื ตอ่ ไป ของภาคส่วนต่างๆ เป็นท่ีประจักษ์ในหลายกรณีว่า ๒ Jeffrey D. Sachs. The Earth Institute, Columbia University. ๓ สรปุ จากบทความของนายไพบลู ย์ วัฒนศิรธิ รรม เรอื่ งอภมิ หาอนั ตรายของประเทศไทยและของโลกกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 69
รฐั ธรรมนญู แผนพัฒนา เศรษฐกิจและ สงั คมแหง่ ชาติ ภาครัฐ สถาบนั สศช. และมลู นธิ ิ กลุ่มธรุ กจิ การศึกษา สถาบนั วจิ ัยและพฒั นา ประเทศตามปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง เครือขา่ ย องคก์ รพฒั นา ตา่ งประเทศ เอกชน สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจ ภาคส่วนต่างๆ ตลอดท้ังการเผยแพร่สู่สาธารณะ สร้างขบวนการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจ และสังคมแห่งชาติได้จัดตั้งมูลนิธิสถาบันวิจัย พอเพยี งร่วมกบั ภาคีเครือขา่ ย และพัฒนาประเทศตามปรัชญาของ กา้ วตอ่ ไปของการขบั เคลอื่ นปรชั ญาของเศรษฐกจิ เศรษฐกิจพอเพียงขึ้นเพื่อเป็นกลไกหลัก พอเพียงให้เป็นรากฐานของชีวิต รากฐานความมั่นคง ของแผ่นดิน สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการ ของประเทศในการขับเคลื่อนปรัชญาของเศรษฐกิจ เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติและมูลนิธิสถาบันวิจัย พอเพียงควบคู่ไปกับการขับเคล่ือนแผนพัฒนา และพฒั นาประเทศตามปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ภายใต้ภารกิจหลัก จะดำเนินการร่วมกับภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วนอย่าง ในการพฒั นาและตอ่ ยอดองคค์ วามรใู้ หเ้ ปน็ บรรทดั ฐาน มุ่งม่ัน ผ่านกระบวนการจัดทำแผนพัฒนาประเทศ ที่พัฒนาไปสู่มาตรฐานการปฏิบัติของทุกระดับตั้งแต่ ผา่ นกระบวนการนำแผนพฒั นาประเทศไปสกู่ ารปฏบิ ตั ิ ระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน และระดับประเทศ โดยใหค้ วามสำคญั ในเรอื่ งหลกั ๆ อยา่ งนอ้ ย ๔ ประการ ดงั นี้ ส ร้ า ง เ ค รื อ ข่ า ย กั บ ทุ ก ภ า ค ส่ ว น ท้ั ง ภายในและภายนอกประเทศ การติดตาม ค ว า ม ก้ า ว ห น้ า แ ล ะ แ ล ก เ ป ลี่ ย น ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ การประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงระหว่าง 70
การตอกเสาเข็มของสงั คมใหม้ นั่ คง ตอ้ งเรม่ิ จากการสรา้ งอุปนิสยั แหง่ ความพอเพียงต้งั แต่ระดบั เด็กและเยาวชน ประการแรก ครูกับเด็กและเยาวชนผ่านกิจกรรมที่หลากหลาย เพ่ือให้เข้าถึงปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและ การขับเคลื่อนด้านการศึกษา เพ่ือเป็นการวาง สามารถนำไปใช้ได้จริงในชีวิตประจำวัน เชื่อมโยง รากฐานการพัฒนาคน และพัฒนาชาติ หรือตอก หลกั สตู รและการเรยี นการสอนระหวา่ งระดบั การศกึ ษา เสาเข็มรากฐานของชีวิตให้มั่นคงต้ังแต่วัยเยาว ์ พื้นฐานกับอุดมศึกษาให้สนับสนุนซ่ึงกันและกัน จะเน้นการค้นคว้ารวบรวมผลงานแนวทางการบริหาร พัฒนาเคร่ืองมือและสื่อการเรียนรู้ท่ีสอดคล้องกับ จัดการศึกษาและการออกแบบการเรียนรู้ที่ยึดหลัก วิถีชีวิตในปัจจุบัน พัฒนาฐานข้อมูลด้านการศึกษา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจนประสบความสำเร็จ ทสี่ นบั สนนุ การขบั เคลอื่ นปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ในการพัฒนาอุปนิสัย “อยู่อย่างพอเพียง” อย่างเป็นระบบ เผยแพร่และ “ตอกเสาเข็ม” ให้เกิดข้ึนได้จริงกับผู้เรียนในบริบทสภาพแวดล้อม ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งในโรงเรยี นอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง ต่างๆ มุ่งพัฒนาวิทยากรท่ีจะขยายผลไปสู่บุคลากร และจรงิ จงั พรอ้ มๆ กบั ขยายผลสผู่ ปู้ กครองและชมุ ชน ทเี่ กยี่ วขอ้ งในทกุ ระดบั ใหส้ ามารถจดั การเรยี นรทู้ ที่ ำให้ ผเู้ รยี นมคี ณุ ภาพตามทก่ี ำหนดไวใ้ นเปา้ หมายของการ จดั การศกึ ษาชาติ สนบั สนนุ การเรยี นรรู้ ว่ มกนั ระหวา่ ง 71
การเปิดโอกาสใหเ้ ด็กไดแ้ ลกเปลยี่ นประสบการณ์แห่งความพอเพียง ผ่านเทคโนโลยอี นั ทันสมัยและเกมสรา้ งสรรค์ตา่ งๆ ประการทส่ี อง การขับเคลื่อนขยายผลผ่านกลุ่มเป้าหมายต่างๆ ขบั เคลอื่ นผา่ นแกนนำเดก็ เยาวชน และเครอื ขา่ ย โดยใช้ ร่วมกับภาคีเครือข่าย โดยในเบ้ืองต้นให้ความสำคัญ ส่ือสารสาธารณะที่หลากหลาย ผ่าน social-media ใน ๓ กลมุ่ หลกั ไดแ้ ก ่ ทั้ง facebook twitter รูปแบบกราฟฟิก ท่ีสามารถ แลกเปล่ียนกันได้อย่างรวดเร็วและมีผลกระทบท่ีเป็น ๑ กลุ่มเด็กและเยาวชน ทวีคูณ ควบคู่กับการเปิดเวทีให้เด็กกับเด็ก เด็กกับ เ น้ น ก า ร ป ลู ก ฝั ง แ ล ะ บ่ ม เ พ า ะ พ ฤ ติ ก ร ร ม ผู้ใหญ่ ได้มีปฏิสัมพันธ์อย่างสร้างสรรค์เพ่ือกระตุ้นให้ “อยู่อย่างพอเพียง” แก่เด็กและเยาวชน เด็กและเยาวชนมีจิตอาสา และมีพฤติกรรมพอเพียง ทุกช่วงวัย ท้ังในระบบและนอกระบบโรงเรียน โดย บนพื้นฐานคุณธรรม ใช้วิธีการใหม่ๆ ท่ีชักจูงความ 72
เกมพอเพยี ง อกี หนทางหนึ่งทส่ี ามารถพฒั นาอปุ นิสยั แหง่ ความพอเพยี งในเดก็ และเยาวชนไดอ้ ยา่ งนา่ สนใจ สนใจและสอดคล้องกับจริตของเด็กเยาวชน โดยเน้น เยาวชนอยา่ งสมำ่ เสมอ เปน็ ตน้ ตลอดทงั้ การเชอ่ื มโยง สร้างการเรยี นรจู้ ากการปฏบิ ตั ติ นตามหลกั ปรชั ญาของ กจิ กรรมเดก็ และเยาวชนกบั CSR Club และภาคธรุ กจิ เศรษฐกิจพอเพียง อาทิ การเรียนรู้ผ่านเกม เอกชน ส่งเสริมการเรียนรู้เก่ียวกับชุมชน ระบบ การเรียนรู้ด้านการเงินส่วนบุคคลที่ครอบคลุมทั้งการ นิเวศวิทยาและสิ่งแวดล้อม เพ่ือให้เด็กเยาวชนเกิด ออมและการแบ่งปัน เช่ือมโยงการเรียนรู้การจัดการ ความตระหนักและมีส่วนร่วมในการพัฒนาตามหลัก ด้านการเงินสู่กลุ่มครูและเครือข่ายผู้ปกครอง การ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง พัฒนาเครือข่ายเยาวชนรุ่นใหม่ การจัดเวทีเด็กและ 73
การรวมกลุ่มระหวา่ งชมุ ชน ภาครัฐ และหน่วยงานทร่ี วบรวมองคค์ วามร้ตู ามแนวพระราชดำร ิ จะทำให้เกดิ พลงั ในการสรา้ งความเขม้ แข็งให้แก่พ้นื ทต่ี า่ งๆ ทัว่ ประเทศ ๒ กลมุ่ ชุมชนและประชาสงั คม สนับสนุนการเปลี่ยนบทบาทของชุมชนให้เป็น ขับเคล่ือนงานตามภูมิสังคมและศักยภาพ ประสาน “ผู้ขับเคล่ือน” ได้ร่วมคิด วางแผน ตัดสินใจ กับภาคท้องถิ่น และใช้แผนชุมชนเป็นเคร่ืองมือ ลงมือทำ รับผิดชอบ และร่วมแก้ไขปัญหา เกิดความ (๓) กลุ่มผทู้ รงคุณวุฒทิ ่มี ปี ระสบการณ์ รู้สึกของความเป็นเจ้าของร่วมกันบนพื้นฐานของ และสถาบันการศึกษา หนุนเสริมในด้านของ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง๔ ร่วมกันเชื่อมโยง องค์ความรู้ การสร้างและพัฒนาเครือข่ายกลไกการ องค์ความรู้และหนุนเสริมให้ชุมชนท้องถิ่นมีความ ขับเคล่ือนการประยุกต์ใช้ปรัชญาของเศรษฐกิจ เข้มแข็งสามารถจัดการตนเองได้ ใช้พื้นท่ีเป็นฐาน พอเพียง ร่วมกับทุกภาคส่วนทั้งภาครัฐ เอกชน ในการประยุกต์ใช้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ภาคประชาสังคม ชุมชน ท้องถ่ิน ปราชญ์ชาวบ้าน โดยประสานสามพลังหลัก ได้แก่ (๑) กลุ่มของ วุฒิอาสาธนาคารสมอง และร่วมขยายผลผ่าน ภาครฐั เน้นเชิงนโยบายที่สรา้ งบรรยากาศทเี่ อ้อื ตอ่ เครือข่าย โดยมีกิจกรรม อาทิ การจัดเวทีแลกเปลี่ยน การขับเคล่ือนหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เรียนรู้ท้ังในภูมิภาคเดียวกัน ระหว่างภูมิภาค และ (๒) กลุ่มภาคประชาชน องค์กรชุมชน ระหวา่ งประเทศ ๔ นายไพบูลย์ วัฒนศริ ิธรรม ประธานคณะกรรมการเครือขา่ ยองค์กรชมุ ชนเพื่อการปฏิรูป 74
ประชาชาติธุรกจิ ออนไลน์ การรวมพลังกันปฏิญาณตอ่ ตา้ นคอรร์ ปั ชั่นของกล่มุ ภาคธรุ กิจ เปน็ นมิ ิตหมายอันดีของการพฒั นาประเทศบนหนทางแหง่ ความยง่ั ยืน ๓ กลุ่มภาคธรุ กิจ จะเพิ่มความเข้มข้นในการบริหารความเส่ียงและ แห่งประเทศไทย และการดำเนินงานคณะกรรมการ สร้างภูมิคุ้มกันจากการเปลี่ยนแปลงท่ีอาจเกิดข้ึน ลดความเหลื่อมล้ำในสังคมของสภาอตุ สาหกรรมแหง่ ยึดม่ันในหลักธรรมาภิบาลและหลักคุณธรรมตาม ประเทศไทย เปน็ ตน้ เชอ่ื มโยงเป้าหมายทางธุรกิจกับ แนวทางของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง โดยรว่ มกนั การพัฒนาประเทศ สร้างความตระหนักรู้ถึงความ ต่อต้านการคอร์รัปชั่น รวมท้ังคำนึงถึงการ รับผดิ ชอบและความเปน็ ธรรมต่อผู้บรโิ ภค ชุมชน และ ตอบแทนต่อสังคมอย่างสร้างสรรค์ และการให้ สังคมโดยรวม ปรับแนวคิดภาคธุรกิจให้สามารถ ความช่วยเหลือต่อผู้ยากไร้เพ่ือร่วมแบ่งปันและลด ทำงานร่วมกับชุมชน องค์กรพัฒนาเอกชน และ ความเหลื่อมล้ำในสังคมอย่างมีเป้าหมายชัดเจน เช่น สถาบันการศึกษาได้อย่างเป็นพันธมิตร และสร้าง การขยายผลการดำเนินโครงการ ๑ ไร่ ได้ ๑ แสน เครือข่ายความรับผิดชอบทางสังคมของกลุ่มธุรกิจ และโครงการ ๑ บริษัท ๑ โครงการ / ชุมชนของ ตา่ งๆ นำไปสกู่ ารทำกจิ กรรมเพอ่ื สงั คมรว่ มกนั ยกย่อง สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย คณะกรรมการ ใหเ้ ปน็ แบบอยา่ งทด่ี ี สรา้ งกระแสปรชั ญาของเศรษฐกจิ ขบั เคลอื่ นปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง สภาหอการคา้ พอเพยี งให้เกิดการสือ่ แบบทวีคูณอยา่ งตอ่ เนอื่ ง 75
การเปดิ เวทสี าธารณะทัง้ ในระดบั ท้องถ่ินและระดับจังหวัด ทำใหป้ ระชาชนไดแ้ ลกเปล่ยี นทศั นะ และสามารถนำประสบการณข์ องผูท้ ่นี อ้ มนำปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปประยุกตใ์ ชจ้ นประสบความสำเรจ็ อยา่ งเป็นรปู ธรรม มาเป็นต้นแบบในการดำเนนิ ชวี ติ ของตนเอง ประการทส่ี าม ประการทีส่ ่ี เผยแพร่ปรัชญาของเศรษฐกิจ การเปิดเวทีสาธารณะอย่างสม่ำเสมอ พอเพียงซึ่งมีความเป็นสากลไปยัง ท้ังระดับประเทศ ระดับภาค ระดับจังหวัด และระดับ ต่างประเทศอย่างต่อเน่ือง โดยนำ ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ เพอื่ ใหเ้ ปน็ เวทแี ลกเปลยี่ นประสบการณ ์ ประสบการณ์และความสำเร็จของการประยุกต์ใช้ ต่อยอดองค์ความรู้สู่การปฏิบัติจริง พร้อมทั้งสร้าง เศรษฐกิจพอเพียงในภาคส่วนและพื้นที่ต่างๆ เครือข่ายขยายผลการน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจ ไปเป็นต้นแบบในการเผยแพร่ให้กับประเทศท่ีมี พอเพียงไปเป็นแนวปฏิบัติในการดำรงชีวิตของ ความสนใจน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจ ทุกภาคส่วนในระดับบุคคล ครอบครัว ชุมชน องค์กร พอเพียงไปใช้เพื่อแก้ไขปัญหาวิกฤต สถาบัน สังคม และประเทศ จะมุ่งมั่นนำปรัชญาของ ของประเทศและวิกฤตในโลกต่อไป เศรษฐกจิ พอเพียงไปเผยแพรอ่ ย่างเข้มขน้ ตอ่ ไป 76
นโยบายการบริหารระดบั ประเทศ เปน็ พลงั สำคัญท่ชี ่วยขบั เคลอ่ื นปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ใหแ้ พร่หลายอยา่ งเข้มแขง็ และนำไปสรู่ ะดับสากล ก้าวต่อไป ของการนำปรัชญาของเศรษฐกิจ “...ควรจะปฏิบัติเศรษฐกิจพอเพียง พอเพียงไปประยุกต์ใช้ตามบริบทของแต่ละภาคส่วน ไม่ต้องท้ังหมด เพียงคร่ึงหนึ่งก็ใช้ได้ ต้องอาศัยความต่อเน่ือง มุ่งม่นั ดำเนนิ การด้วยความ แ ม้ จ ะ เ ป็ น เ ศ ษ ห นึ่ ง ส่ ว น สี่ ก็ พ อ . หมายความว่าวิธีปฏิบัติเศรษฐกิจ เข้าใจปัจจัยพื้นฐาน มีความรอบรู้ เข้าถึงด้วย พอเพียงนั้น ไม่ต้องทำท้ังหมด และ คุณธรรม รับฟังและให้ความสำคัญกับการมีส่วนร่วม ของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย และร่วมกันพัฒนาอย่าง แน่วแน่ด้วยความพากเพียรมีสติใช้ปัญญา โดยม ี ขอเติมว่าถ้าทำท้ังหมดก็จะทำไม่ได้ เป้าหมายชัดเจน ดำเนินการตามลำดับข้ันตอน ...ฉะนั้นจึงพูดว่าเศรษฐกิจพอเพียง ด้วยกำลังใจที่เข้มแข็ง มุ่งม่ัน ดังพระราชดำรัส ปฏิบัติเพียงเศษหน่ึงส่วนส่ี ก็ควรจะ เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา : ๔ ธนั วาคม พอและทำได.้ ..” ๒๕๔๑ ทีว่ ่า 77
EPSuchofiflniocosieomnpychyy M oral Capitalism ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียงจึงเปน็ ปรัชญาระดับสากล เป็นหนงึ่ ในหนทางทจ่ี ะสามารถ ชว่ ยให้โลกผา่ นพน้ จากวิกฤต และดำรงอยไู่ ดอ้ ย่างปกตสิ ขุ และยัง่ ยนื กระแสโลกาภิวัตน์ได้สะท้อนถึงพลวัตของการ ช่วยจรรโลงโลกให้รอดพ้นจากภัย เปล่ียนแปลงท่ีมีผลกระทบต่อโลกอย่างรวดเร็วและ พิบัติต่างๆ ได้เป็นอย่างดี และสร้างความ รุนแรงนั้น เป็นที่ประจักษ์อย่างเป็นรูปธรรมในการ น้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้ในการ เชื่อม่ันว่า หากได้มีการประเมินสถานการณ์ หรือ ฟื้นฟูหรือปรับตัวรองรับการเปล่ียนแปลงขององค์กร ประเมินตัวเองสม่ำเสมอให้รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลง และหน่วยงาน รวมทั้งบุคคลและครอบครัว สามารถ และปฏิบัติเป็นกิจวัตร ประโยชน์สุขจะเกิดกับตนเอง ดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งไม่ใช่เฉพาะ ครอบครัว องค์กร ชุมชนท้องถิ่นและประเทศชาติ บุคคลท่ีนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปใช ้ ระดับประเทศเท่านั้น หากได้นำไปประยุกต์ ได้ผล มักจะมีคุณสมบัติเหมือนกันหลายอย่าง เช่น ใช้ในต่างประเทศหรือในโลก น่าจะ มคี วามเพยี ร มคี วามซอื่ สตั ย์ สนกุ สนาน 78
Sustainable Enterprise Sustainable Development กับการเรียนรู้และการสร้างปัญญา การขับเคล่ือนโดยเฉพาะในหมเู่ ดก็ ให้กับตนเอง เห็นคุณค่าของการอยู่ และเยาวชนให้ได้สัมผัสและเรียนรู้ ร่วมกันในสังคม และการอยู่ร่วมกับ เก่ียวกับปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ระบบนิเวศอย่างสมดุล คนเหล่านี้ จะสามารถสรา้ งคนทจี่ ะมาชว่ ยจรรโลง มักคำนึงถึงหลักการบริโภคแบบยั่งยืน สังคมไทยและสังคมโลกในอนาคต มคี วามเคารพธรรมชาติ และความเมตตา ให้มกี ารพัฒนายงั่ ยนื สถาพรสบื ต่อไป ตอ่ เพอื่ นมนุษยด์ ้วยกนั 79
คณะกรรมการจัดทำรายงาน ตำแหนง่ ๑ คณะท่ีปรึกษา ๑.๑ ศ.เกยี รติคณุ นายแพทย์เกษม วัฒนชยั องคมนตร ี ประธานท่ปี รึกษา ท่ปี รกึ ษา ๑.๒ ดร.สุเมธ ตนั ติเวชกลุ ที่ปรึกษา ท่ปี รกึ ษา ๑.๓ ดร.จิรายุ อิศรางกูร ณ อยธุ ยา ทปี่ รกึ ษา ท่ปี รึกษา ๑.๔ นายไพบูลย์ วฒั นศริ ธิ รรม ที่ปรึกษา ๑.๕ ดร.อำพน กติ ติอำพน ตำแหนง่ ๑.๖ นายสรรเสรญิ วงศ์ชะอ่มุ ประธานคณะกรรมการ ๑.๗ นายจักรมณฑ์ ผาสุกวนชิ รองประธานคณะกรรมการ หน่วยงาน รองประธานคณะกรรมการ กรรมการ ๒ คณะกรรมการ กรรมการ ๒.๑ นายอาคม เตมิ พิทยาไพสิฐ สำนกั งานคณะกรรมการ พฒั นาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาต ิ ๒.๒ นางสุวรรณี คำมนั่ สำนักงานคณะกรรมการ พฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาต ิ ๒.๓ นายอภิชาต จีระวฒุ ิ กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ๒.๔ ดร.ชินภทั ร ภมู ิรตั น กระทรวงศึกษาธิการ ๒.๕ นางสาวศศิธารา พิชยั ชาญณรงค์ กระทรวงศึกษาธิการ 80
คณะกรรมการ หน่วยงาน ตำแหนง่ ๒.๖ ดร.อาชว์ เตาลานนท ์ เครือเจรญิ โภคภัณฑ์ กรรมการ ๒.๗ ศ.ดร.ณฏั ฐพงศ์ ทองภักดี สถาบันบณั ฑิตพฒั นบรหิ ารศาสตร์ กรรมการ กรรมการ ๒.๘ ศ.กิตติคุณ ดร.บวรศักดิ์ อวุ รรณโณ สถาบนั พระปกเกล้า กรรมการ กรรมการ ๒.๙ ผศ.ดร.ธันวา จติ ตส์ งวน มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ กรรมการ กรรมการ ๒.๑๐ นางศรีวิการ์ เมฆธวชั ชยั กุล วุฒอิ าสา ธนาคารสมอง กรรมการ กรรมการ ๒.๑๑ นายอภัยชนม์ วชั รสนิ ธุ์ เครือเจรญิ โภคภัณฑ์ กรรมการ ๒.๑๒ นางวีนสั อศั วสทิ ธถิ าวร บรษิ ทั ปูนซิเมนตไ์ ทย จำกัด (มหาชน) กรรมการและเลขานุการ ๒.๑๓ นางองคอ์ ร อาภากร ณ อยธุ ยา ธนาคารไทยพาณิชย์ จำกดั (มหาชน) กรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ ๒.๑๔ นางปยิ าภรณ์ มณั ฑะจติ ร มลู นิธิสยามกัมมาจล กรรมการและผู้ชว่ ยเลขานุการ กรรมการและผชู้ ว่ ยเลขานุการ ๒.๑๕ นายการัณย์ ศภุ กิจวิเลขการ สถาบันสง่ เสรมิ และพัฒนากจิ กรรม กรรมการและผ้ชู ่วยเลขานกุ าร ปดิ ทองหลังพระ สบื สานแนวพระราชดำร ิ ๒.๑๖ นางชตุ ินาฏ วงศ์สุบรรณ สำนกั งานคณะกรรมการ พฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ๒.๑๗ นางเพช็ รา ธรรมเสริมสขุ สำนกั งานคณะกรรมการ พัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ ๒.๑๘ นางสาวสภุ าภรณ์ ตรแี สน สำนักงานทรพั ย์สินส่วนพระมหากษตั ริย์ ๒.๑๙ นายรบั พร มิมะพันธุ ์ สำนกั งานทรัพย์สนิ ส่วนพระมหากษตั รยิ ์ ๒.๒๐ ดร.ดนยั กติ ิ์ สขุ สวา่ ง สำนักงานทรพั ยส์ นิ ส่วนพระมหากษตั ริย์ 81
๓ คณะทำงาน คณะทำงานสำนกั งานทรพั ยส์ ินสว่ นพระมหากษตั รยิ ์ และสำนกั งานคณะกรรมการพฒั นาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาต ิ คณะทำงานสำนักงานทรัพย์สนิ สว่ นพระมหากษตั รยิ ์ ตำแหน่ง ๓.๑ ดร.จิรายุ อิศรางกรู ณ อยธุ ยา ประธานคณะทำงาน ๓.๒ นางวรรณวมิ ล ศุภประเสริฐ รองประธานคณะทำงาน ๓.๓ นางสาวสภุ าภรณ์ ตรแี สน คณะทำงานและเลขานกุ าร ๓.๔ นายรบั พร มิมะพนั ธ์ุ คณะทำงานและผูช้ ว่ ยเลขานุการ ๓.๕ ดร.ดนัยกิต์ิ สุขสวา่ ง คณะทำงานและผูช้ ่วยเลขานกุ าร คณะทำงานสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสังคมแหง่ ชาต ิ ๓.๖ นางปภัสวดี วรี กิตติ คณะทำงาน ๓.๗ นางชตุ นิ าฏ วงศส์ บุ รรณ คณะทำงาน ๓.๘ นางสาวจินางคก์ ูร โรจนนนั ต์ คณะทำงานและเลขานุการ ๔ ผู้สนับสนุนข้อมลู สำหรับรายงาน สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแห่งชาต ิ ผู้นำทางความคดิ ๑ ศ.ดร.ณฏั ฐพงศ์ ทองภักดี ๒ ปราชญ์ชาวบ้าน ๓ สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอื่ ประสานงานโครงการอันเนือ่ งมาจากพระราชดำริ (กปร.) ๔ สถาบนั สง่ เสรมิ และพฒั นากจิ กรรมปดิ ทองหลงั พระ สบื สานแนวพระราชดำริ 82
สถาบนั การเมือง สถาบนั การศึกษา และเยาวชน ๑ ศ.กิตตคิ ุณ ดร.บวรศกั ดิ์ อุวรรณโณ ๑ ศ.ดร.ณัฏฐพงศ์ ทองภักด ี ๒ องคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถิ่น ๒ ดร.ปรียานชุ พบิ ลู สราวุธ ๓ ผศ.ดร.ธันวา จิตต์สงวน องค์กรภาครัฐ ๑ สำนกั งานคณะกรรมการพเิ ศษเพอ่ื ประสานงาน ๔ นายสเุ ทพ ชนะบวรสกลุ โครงการอนั เนอ่ื งมาจากพระราชดำริ (กปร.) ๕ นางรจนา สินที ๒ สำนกั งานคณะกรรมการขา้ ราชการพลเรือน ๖ นายธาตรี ลิขนะพชิ ติ กลุ ๗ นางปิยาภรณ์ มัณฑะจติ ร ส่อื มวลชน และประชาชน ๑ นายอภยั ชนม์ วัชรสินธ์ ุ ๘ นางนงนาท สนธิสวุ รรณ ๙ นางสาวศศนิ ี ลิ้มพงษ์ ภาคธุรกิจ ๑ ดร.อาชว์ เตาลานนท์ ๑๐ ดร.สุขสรรค์ กนั ตะบตุ ร ๒ ดร.สขุ สรรค์ กนั ตะบุตร ๑๑ นางจริ าพร คสู ุวรรณ ๑๒ นางสาวธนนิ นาท เชย่ี วชาญพานิชย์ ชุมชนและประชาสงั คม ๑ นายไพบลู ย์ วฒั นศิริธรรม ๑๓ นางสาวสุจินดา งามวุฒิพร ๒ นายการณั ย์ ศุภกจิ วเิ ลขการ ๕ ผจู้ ดั ทำรายงานจากปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงสู่การปฏิบตั .ิ ..กวา่ ๑ ทศวรรษ ๕.๑ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาติ ๕.๑.๑ นางสุวรรณี คำม่ัน ๕.๑.๒ นางชุตนิ าฏ วงศ์สบุ รรณ ๕.๑.๓ นางสาวจินางคก์ ูร โรจนนนั ต์ ๕.๑.๔ นางปภัสวดี วีรกิตต ิ มูลนธิ สิ ถาบนั วจิ ยั และพฒั นาประเทศตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ๕.๒ บริษัท ดาวฤกษ์ คอมมนู เิ คช่นั ส์ จำกดั ๕.๒.๑ นางเลิศลักษณา ยอดอาวุธ ๕.๒.๒ นางพิมพใ์ จ ยุทธบรรดล ๖ ผ ูจ้ ดั ๕ท.๒ำ.๓น ทิ นรารงสศากวอาพรฤใฤนดีงรี้พาลน ประชุมประจำปี ๒๕๕๔ ของมลู นธิ ิสถาบันวจิ ัยและพฒั นาประเทศตามปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง บริษัท โอเวชน่ั สตดู โิ อ จำกัด นางสุดาพร เทศะนาวนิ 83
ISBN 978-974-9769-00-3 ปที ่ีพิมพ์ พ.ศ. ๒๕๕๕ จ ำนวนท่ีพมิ พ์ ๕,๐๐๐ เล่ม สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกจิ และสงั คมแห่งชาติ โทรศพั ท์ ๐๒ ๖๒๘ ๒๘๔๙ โทรสาร ๐ ๒ ๒๘๒ ๙๑๕๘ www.nesdb.go.th มโลู ทนรศิธพัิสทถ์า๐บ๒ัน๖วิจ๒ยั ๘แ๒ล๘ะพ๔ฒั๒นาโปทรรสะาเทร ศ ๐ต๒า๖ม๒ป๘รัช๒ญ๘า๗ข๕องเศwรwษwฐ.rกsจิeพpfอ.oเrพ.tียh ง สำนักงานทรพั ยส์ ินสว่ นพระมหากษตั ริย ์ โครงการสนับสนนุ การขบั เคลื่อนเศรษฐกจิ พอเพียงด้านการศึกษาและเยาวชน โทรศัพท์ ๐๒ ๗๘๗ ๗๐๓๓-๔ โทรสาร ๐๒ ๒๘๒ ๘๒๒๖ www.sufficiencyeconomy.org www.crownproperty.or.th ออกแบบและจัดพิมพโ์ ดย บริษัท ดาวฤกษ์ คอมมูนิเคชั่นส์ จำกัด (หน่ึงในกลุ่มบริษัททีม) โทรศัพท์ ๐๒ ๕๐๙ ๙๐๙๑–๒ โทรสาร ๐๒ ๙๔๔ ๖๒๖๐
Search