สิ่งเล็กที่สร้างลูก

พัฒนาการทด่ี ขี องเดก็ เริ่มตน้ จาก...ส่งิ เล็กๆทไ่ี ดเ้ รยี นรู้

“สิง่ เล็กๆ จากสถานการณ์พัฒนาการเด็กปฐมวัยไทย ที่สรา้ งลกู ” (0-5ปี) ในรอบ 10 กว่าปีที่ผ่านมาพบว่า เดก็ ปฐมวยั ประมาณ 30% หรือราว 1 ใน 3 ของ เด็กเลก็ ในประเทศมีพฒั นาการลา่ ช้า ซงึ่ ถือว่า เปน็ จำ� นวนทสี่ ูงมาก โดยพบวา่ มพี ฒั นาการทาง ภาษาล่าช้าถงึ 20% ตามดว้ ยพัฒนาการทาง ปฏภิ าณไหวพรบิ และการเขา้ สงั คมอกี 5% ซ่ึง พฒั นาการทง้ั 2 ดา้ น จะมผี ลตอ่ ระดบั สตปิ ญั ญา ทำ� ใหส้ ่งผลต่อการเรยี นรดู้ ้านต่างๆ การจะส่งเสริมพัฒนาการเด็กให้ดีและสมวัยน้ัน ปัจจยั หนงึ่ ทม่ี คี วามสำ� คญั มาก คอื การเล้ียงดู แม้การเลี้ยงดูเด็กให้เติบโตอย่างมีคุณภาพจะ เป็นภารกิจที่ย่ิงใหญ่ของคนเป็นพ่อแม่ทุกคน แตภ่ ารกจิ นก้ี ไ็ มย่ ากเกนิ เพราะตน้ ทนุ ทที่ กุ ครอบครวั มไี ดไ้ มแ่ พก้ นั เลย กค็ อื ความรกั ความเอาใจใส่ และใหค้ วามสำ� คญั กบั การสง่ เสรมิ พฒั นาการทดี่ ี ใหก้ บั ลกู ซงึ่ คณุ พอ่ คณุ แมท่ กุ คนสามารถทำ� ไดโ้ ดย เรมิ่ ตน้ จากสง่ิ เลก็ ๆ รอบตวั เรานเี่ อง สสส. กระทรวงสาธารณสขุ และภาคเี ครอื ขา่ ย จงึ ร่วมกันสรรสร้างโครงการ‘ส่ิงเล็กๆท่ีสร้างลูก’ เพ่ือสร้างความเช่ือมั่นและสร้างแรงกระตุ้นให้ พ่อแม่ผู้ปกครองเห็นความส�ำคัญของตัวเอง ในการส่งเสริมพัฒนาการและการเรียนรู้ให้แก่ เดก็ โดยไดพ้ ฒั นาองคค์ วามรทู้ สี่ ามารถปฏบิ ตั ิ ไดจ้ รงิ ทเี่ ปน็ เรอ่ื งใกลๆ้ ตวั ทำ� ไดง้ า่ ยๆ ออกมา เปน็ สอื่ และเครอื่ งมอื ตา่ งๆ เพอ่ื เปน็ ตวั ชว่ ยให้ กบั พอ่ แมผ่ ปู้ กครอง 2

5 ปีแรก โอกาสทองของ การสง่ เสริมพฒั นาการ ชว่ งแรกเกดิ - 5 ปี เป็นชว่ งทรี่ า่ งกายและ เซลล์สมองมีการพัฒนามากทีส่ ุดและเรว็ ท่สี ดุ กวา่ ชว่ งวยั อนื่ เด็กท่มี พี ัฒนาการดีจะมคี วาม พร้อมต่อการเรียนรู้และปรับตัวสโู่ ลกกวา้ ง เมอ่ื เขา้ โรงเรียนกส็ ามารถเรยี นหนังสอื อย่างมี ประสทิ ธิภาพ มีแนวโน้มที่จะรจู้ ักคดิ วเิ คราะห์ ความจำ� ดี จดั การกบั อารมณแ์ ละเขา้ สงั คมกบั ผู้อ่ืนได้ สิ่งเหลา่ นล้ี ว้ นเปน็ รากฐานท่ีมั่นคงและ ส่งผลตอ่ การมคี ณุ ภาพชวี ิตท่ดี ีในอนาคต นาทที องเหลา่ นจี้ ึงรอช้าไมไ่ ด้ อยา่ ปล่อยใหผ้ ่าน เลยไป ต้องเฝา้ สังเกตวา่ พฒั นาการแต่ละด้าน นน้ั เปน็ อยา่ งไร จำ� เปน็ จะตอ้ งส่งเสริมให้ถูกช่วง เพราะยอ้ นกลบั มาไม่ไดอ้ ีกแลว้ นะ! พัฒนาการดี เร่ิมต้นท่ี...พอ่ แม่ อยา่ เพงิ่ กงั วลวา่ อยาก เลน่ กับลูก อา่ นกับลกู ใหล้ ูกมีพัฒนาการทด่ี ี จะตอ้ งลงทุนเงิน หรือ ชวนลูกคยุ ชวนลกู ทำ� เวลาเยอะ เพราะสง่ิ ที่ ลูกต้องการจากพอ่ แม่ พาลูกเทีย่ ว นนั้ เรม่ิ ตน้ จากสิ่งเล็กๆ นอ้ ยๆ ในชวี ิตประจำ� วนั ดว้ ยกิจกรรมธรรมดาท่ี ตอ้ งเตมิ ความรกั ความ เข้าใจ ความเอาใจใส่ และความสมำ่� เสมอ สะสมไปเร่อื ยๆ ทกุ วัน เทา่ น้ีก็มีคา่ ท่สี ดุ สำ� หรับ ลกู แล้วนะ รู้แล้วเริม่ เลย! 3

เลน่ กับลูก พอ่ แม่คือของเล่นมชี วี ิต ทไ่ี ม่ต้องเสยี เงนิ เลยสกั บาท แถมเล่นได้เร่ือยๆ เปลี่ยนวธิ เี ลน่ และปรับตามความสนใจลกู ไดเ้ สมอ ชวนลกู เลน่ ดอี ยา่ งไร? เดก็ กบั การเลน่ เปน็ ของคกู่ นั อยู่แล้ว แต่จะมี คณุ ค่าและความหมายข้ึนไปอกี เมื่อมพี ่อแม่ เลน่ ไปกบั ลกู ดว้ ย และนนั่ จะไม่ใช่เรือ่ งเลน่ ๆ ค้นพบความถนัด สรา้ งความรัก ของลกู ได้จากการเลน่ ความอบอุ่น และความผกู พนั แบบต่างๆ ในครอบครัว ได้สังเกตตรวจเชค็ การพดู คยุ ระหวา่ งเลน่ พัฒนาการของลูกว่า จะพฒั นาทกั ษะการ ดา้ นใดชา้ ไปหรอื ไม่ สื่อสารได้ คอยเสริมสร้าง ชว่ ยลูกหาวธิ เี ลน่ ความม่ันใจ ดว้ ยการ ทส่ี ่งเสริมพัฒนาการ ให้ก�ำลังใจในการฝกึ ทักษะการเรยี นรู้ ทักษะผา่ นการเล่น ใหก้ บั ลูกได้ ตงั้ คำ� ถาม เคลด็ ลบั สำ� คญั ชวนลกู เลน่ กจิ กรรม ลกู ได้เรยี นรู้ทักษะ ชวนลกู คดิ หาคำ� ตอบ ท่ีได้ใชป้ ระสาทสมั ผสั ทัง้ 6 (ตา หู จมูก และบทบาททางสังคม เพอื่ กระต้นุ ตอ่ ยอด ล้ิน กาย ใจ) และนกึ ถึงวิธีการเล่นทกี่ ระตุ้น จากการเล่นกบั ผอู้ ืน่ ความคิดของลกู ได้ พัฒนาการด้านตา่ งๆ น่ันคอื การเลน่ ที่ได้ใช้ สว่ นตา่ งๆ ของร่างกาย มีการส่ือสาร พูดคุย และเรยี นรกู้ ารอยรู่ ว่ มกับผู้อ่ืน 4

อปุ กรณใ์ นการเลน่ กบั ลกู ...ราคาศนู ยบ์ าท ร่างกาย รา่ งกายของพ่อแม่ คือของเล่นชั้นดี ท่ีประยกุ ตเ์ ล่นกบั ลูกได้มากมาย ไมว่ ่าจะเปน็ เลน่ จ๊ะเอ๋ ซ่อนแอบ จกั๊ กะจ้ี ขคี่ อ อ้มุ กอด เลน่ เงา ตบแผละ แมแ้ ต่ยามที่ เราหมดแรง หมดมกุ แคน่ อนแผใ่ ห้ลกู ปนี ปา่ ย เท่าน้ีลกู ก็สนกุ แล้วนะ ของรอบๆตัว ด้วยการวาด ตกแต่ง ปะ ตดิ ประดิษฐร์ ว่ มกัน มันจะ ไมใ่ ช่แค่กลอ่ ง ขวด ไมไ้ อติม หรือแกนทชิ ชู่ แตก่ ลาย เป็นของเล่นได้สารพัด ที่ให้ทั้งจินตนาการ และความ สนกุ แถมลกู ยังได้เหน็ คุณคา่ ของสง่ิ ตา่ งๆ และรูว้ ่า ความสขุ อยูร่ อบตัวไมจ่ ำ� เปน็ ตอ้ งใชเ้ งนิ ซ้ือกไ็ ด้ บทบาทสมมตุ ิ ลกู เป็นคุณหมอ คุณพอ่ เป็นคนไข้ ลูกเปน็ คุณครู คุณแม่เปน็ นักเรยี น ลกู อยากเปน็ อะไรกไ็ ด้ หรือจะ เปลย่ี นจากอาชีพเป็นตัวละครในนิทานหรอื การต์ นู กไ็ ด้ เลน่ กนั สนกุ ๆ พร้อมไปกับไดพ้ ัฒนาทกั ษะความ คิดสร้างสรรค์ ฝึกใชจ้ นิ ตนาการ การแกป้ ญั หาเฉพาะ หนา้ ฝกึ ใชภ้ าษาและรู้จักสือ่ สารแล้วยงั ชว่ ยใหล้ ูกเขา้ ใจ ตนเองและเหน็ อกเห็นใจผู้อ่ืนมากขึน้ ผา่ นการเลยี นแบบ บทบาทหนา้ ท่ขี องผูใ้ หญ่ หรือตัวละครต่างๆ ธแรสรนมสชนาุกติ ให้ลกู ไดเ้ ลน่ อย่างอิสระเสรกี บั พื้นท่ีธรรมชาติ ชวนลูกใชม้ ือปน้ั ดนิ ป้ันทราย เกบ็ ใบไม้แห้ง เรียงก้อนหิน ชว่ ยฝึกทกั ษะกล้ามเนอ้ื มัดเลก็ และยงั ได้ใชป้ ระสาทสัมผสั ตา่ งๆ ชวนออกมาวง่ิ เลน่ ทส่ี นามหญ้า ทำ� ใหส้ ดชืน่ และแจม่ ใส 5

อ่านกบั ลูก เพราะการอา่ นคอื การเปดิ โลก ของความสขุ และโลกของการ เรยี นรทู้ ี่มีมากมายไม่รู้จบ ถา้ ลกู มนี ิสยั รักการอา่ น เท่ากับ ลกู มตี น้ ทุนของการหาความสขุ เปน็ สามารถค้นควา้ หาความรู้ดว้ ย ตวั เอง ไม่ว่าจะเปน็ เพอื่ เสรมิ จนิ ตนาการ ความบนั เทิง หรือ วชิ าการ เป็นคุณสมบัติท่ดี ีต่อการ เตบิ โตในโลกกวา้ งอยา่ งมีคณุ ภาพ พ่อแมอ่ า่ นนทิ านให้ลูกฟังท�ำให้ลกู รกั การอ่านไดอ้ ยา่ งไร? เพราะลูกเชื่อมโยงหนังสือกับความสขุ ซ่งึ มาจากช่วงเวลาทพี่ ่อแมอ่ า่ นนทิ านให้ ฟังนั่นเอง ไมว่ ่าจะเป็นความสนกุ จากเนอื้ เร่อื ง จากการเลา่ ด้วยน�ำ้ เสยี งสูงต่ำ� ชวน ให้ติดตาม หรอื แค่พอ่ แมไ่ ดอ้ ยูใ่ กลช้ ิดกบั ลกู เท่าน้กี เ็ ปน็ ช่วงเวลาคณุ ภาพท่ีจะ ประทบั ความรกั ความอบอุ่นไวใ้ นหัวใจลูก และท�ำให้ลูกรู้สกึ ว่าชัว่ โมงของ การอ่านนัน้ มีความสขุ จังเลย แล้วตอ้ งอ่านบ่อยแคไ่ หน? อ่านนานแคไ่ หน? อ่านกี่เลม่ ? แล้วถา้ งานยุง่ มากจนไม่มีเวลาอ่านล่ะจะท�ำอยา่ งไร? ไมต่ อ้ งคดิ มากนะคุณพอ่ คณุ แม่ อา่ นหนงั สือให้ลูกฟังไมต่ ้องใชเ้ วลานานกไ็ ด้ และ ไม่ตอ้ งอา่ นหลายเล่มกไ็ ด้ ขอแคไ่ ดล้ งมอื อา่ นเปน็ ประจ�ำสม่�ำเสมอ มีเวลาน้อยก็ อา่ นนอ้ ย มีเวลานานก็อา่ นนาน ใช้เวลาเพยี ง 10 - 15 นาทีเทา่ นั้น...ไมว่ ่าจะเปน็ ทกุ คนื กอ่ นนอน หรอื จะเปน็ ตอนเชา้ ตอนเย็น บนรถตอนรถติด ตอนรอควิ ทร่ี า้ น อาหาร หรอื ตอนออกไปเทย่ี วนอกบ้าน มีหนงั สอื อยใู่ กลๆ้ มอื หรอื ติดกระเปา๋ ไว้ มีโอกาสตอนไหนกห็ ยิบมาอา่ นให้ลกู ฟงั ไดท้ กุ เวลาเลย 6

อา่ นหนงั สือให้ลูกฟัง ดีกับลูกอยา่ งไร? ลกู เรยี นรู้จากการฟงั และการดู ตาของเด็กจะ ลกู เกดิ การเรียนรภู้ าษา การใช้ภาษาหรือคำ� ได้มองภาพสวยๆ ไปพร้อมกับเรื่องราวท่ีไดฟ้ งั พดู ของพอ่ แมใ่ นการอา่ นหนังสือใหล้ ูกฟงั ทัง้ จากทพ่ี อ่ แมเ่ ลา่ หรอื อา่ น ทำ� ใหเ้ ดก็ จะไดเ้ รยี นรู้ ส�ำเนียงการพดู ภาษาท่ีหลากหลาย ภายใต้ ว่าภาพที่เห็นคอื อะไร เรียกวา่ อะไร มีรปู รา่ ง นำ้� เสยี งท่ีออ่ นโยน และเตมิ สสี นั จงั หวะจะโคน หนา้ ตาอย่างไร อยทู่ ี่ไหน ทงั้ เรือ่ งทใ่ี กลต้ วั เดก็ แบบตา่ งๆ ใหน้ ่าสนใจ ลูกจะคอ่ ยๆ จดจำ� เชน่ ร่างกายของตวั เอง สตั ว์ตา่ งๆ สี รปู รา่ ง สำ� นวนภาษาแบบต่างๆ เพ่ิมคลงั คำ� ศพั ท์ รู้จกั รปู ทรง หรอื เรือ่ งที่ไกลตัวออกไปเร่ือยๆ การอ่านออกเสียงที่ถกู ตอ้ งตามพ่อแม่ น�ำไปสู่ ลกู เกิดจนิ ตนาการ จากการคดิ ตามเน้ือเรื่อง การเรยี นรู้ภาษาจากประสาทสมั ผสั ทางหู ลกู ทไี่ ดฟ้ งั อาจเปน็ เรอื่ งแฟนตาซที ไ่ี มม่ อี ยจู่ รงิ กไ็ ด้ จะเก็บคำ� ที่ไดย้ ิน และเมอื่ มกี ารช้ีตามคำ� ใน ซึง่ ไมใ่ ช่เรอ่ื งไรส้ าระ เพราะจนิ ตนาการคือ แต่ละหน้า จะทำ� ใหเ้ ดก็ ค้นุ เคยกบั สญั ลักษณ์ พ้นื ฐานสำ� คญั ก่อนที่จะต่อยอดไปสู่การคดิ หา ตัวอกั ษรตา่ งๆ เม่ือถึงวยั เข้าโรงเรยี น จะมผี ล ข้อเทจ็ จริงอย่างเปน็ เหตุเป็นผลในขน้ั ตอ่ ไป ทางบวกอย่างมีนัยสำ� คัญตอ่ ทกั ษะการอ่าน การเรยี นรู้ เชน่ ภาษา การคำ� นวณ การคดิ และมีแนวโน้มดา้ นผลสมั ฤทธท์ิ างการเรียน ดีกว่าเด็กท่ไี ม่มีใครอ่านหนังสอื ให้ฟัง สมองของลูกถกู กระตุ้นให้คิดและเรียนรู้ ลูกมีความสุขทีไ่ ดอ้ ยู่กับพ่อแม่ การอา่ น เมอ่ื พอ่ แมเ่ ลา่ นทิ านแสนสนกุ และชวนคิด หนังสอื ให้ลูกฟงั กอ่ นนอนทกุ คืนเปน็ เวลาที่ ชวนถามใหล้ กู ตอบ กระตนุ้ การใช้ความคดิ แสนสงบและแสนสุขระหวา่ งพ่อแม่ลูก ทำ� ให้ ชวนใหส้ นใจ อยากรอู้ ยากเห็น ยิง่ ลกู คิด เกดิ ความผูกพนั และสายสัมพนั ธท์ แี่ น่นแฟน้ บอ่ ยๆ มากเทา่ ไรสมองของลูกก็จะ (attachment) ซงึ่ จะประทบั อยใู่ นใจของลกู ยง่ิ พัฒนามากข้ึนเท่านั้น ไปจนโต สายสมั พนั ธท์ ีเ่ หนยี วแน่นอาจช่วย เหน่ียวรั้งไม่ให้ลูกทำ� อะไรออกนอกล่นู อกทาง จนยากจะแก้ 7

เคลด็ ลบั การอ่านใหล้ ูกฟัง ต้งั ใจอ่านอย่างอบอนุ่ จับลกู น่งั ตกั อยู่ใน เลือกหนังสอื ให้เหมาะกบั วัย เชน่ ท่าทางทส่ี บาย บรรยากาศผอ่ นคลาย กอดหอม วยั ก่อน 1 ปี ควรเลอื กหนงั สือทมี่ ีภาพขนาด กนั ตามใจชอบ แล้วลงมอื อา่ นหนงั สือใหล้ กู ฟงั ใหญ่ ทนทาน ท�ำความสะอาดได้ ท�ำดว้ ยวสั ดุท่ี เตมิ สสี นั การอา่ นด้วยน้�ำเสยี งท่สี นุกสนานหรอื ปลอดภัย มีสีสันสดใส ตืน่ เต้น โดยอาจจะชนี้ ้วิ ไปตามรปู ภาพหรือตวั อกั ษร คอยซักถามชวนลูกคิดตามไปดว้ ยหลัง ช่วง 1-2 ปี มีภาพคนและสัตว์ เร่ืองราวสนั้ ๆ จากอ่านจบเรอื่ ง มีค�ำคลอ้ งจอง ใช้อกั ษรตวั โตๆ กระดาษหนา ทนทานให้เดก็ เปิดอา่ นเองได้งา่ ย ช่วง 2-3 ปี เนื้อหาควรเปน็ เรอ่ื งทีเ่ ก่ยี วข้อง กบั สิง่ รอบตัวและกจิ วตั รประจ�ำวันง่าย ๆ ท่ลี กู สามารถชว่ ยเหลอื ตนเองได้ สร้างกิจกรรมหลงั การอา่ น เชน่ เม่ืออ่านเรอ่ื ง ช่วงวัย 4-6 ปี เน้อื หาหรอื เรื่องราวตอ้ ง ไดโนเสาร์กพ็ าลูกไปเท่ยี วพิพิธภณั ฑไ์ ดโนเสาร์ ท�ำใหล้ กู เกิดอารมณ์ร่วมเพราะกระทบความ กัน อา่ นเร่ืองผีเสอื้ ก็ชวนลกู ไปดูของจรงิ ชวน รสู้ ึกนึกคดิ บางอย่างหรือเชือ่ มโยงกับการ วาดรปู ระบายสหี รือพับกระดาษเปน็ ผเี ส้อื เพอ่ื เรียนรู้รอบ ๆ ตัว มีภาษาทีส่ ละสลวย ไพเราะ กระตุ้นและฝึกใหล้ ูกรูจ้ กั คิดสรา้ งสรรค์ และยงั ค�ำคล้องจองท่อี า่ นอยา่ งมจี งั หวะนัน้ ยงั เหมาะ เปน็ เวลาแสนสนกุ ของครอบครวั อกี ดว้ ย สำ� หรับลูกวัยนอ้ี ยู่มาก ทสี่ �ำคญั คือ ตัวอกั ษรที่ ใหญ่ ชดั เจน มีหวั เพื่อลกู จะได้จำ� รูปแบบ ตวั อกั ษร รปู แบบคำ� และรูปแบบประโยคอย่าง ถูกต้อง ควรเลอื กหนงั สอื ท่ีมเี น้อื เรอื่ งบม่ เพาะ นสิ ัยทพ่ี งึ ประสงค์ใหก้ ับเด็ก เชน่ การดูแล สขุ ภาพ การมวี นิ ัย เปน็ ต้น 8

อา่ นอะไรดลี ะ่ ? หนงั สอื นทิ าน ขวัญใจของเด็กทกุ คน เดย๋ี วนี้การหาซ้ือหนังสอื นทิ านท่เี หมาะสมกับ วยั ไมใ่ ช่เร่อื งยากอกี ต่อไป ในร้านหนังสือมี หนังสอื นทิ านใหเ้ ลือกมากมายและหลากหลาย แตไ่ มจ่ �ำเปน็ ตอ้ งซ้อื เยอะกไ็ ด้นะคุณพอ่ คุณแม่ ซอื้ เทา่ ท่เี ราพอจะมกี ำ� ลงั ซอ้ื อา่ นเท่าที่เรามี อา่ นซ�ำ้ ก่รี อบกส็ นกุ หรอื ชวนลูกไปห้องสมดุ ใกล้บา้ น เปิดโอกาสใหล้ กู ไดเ้ ลือกหนังสือดว้ ย ตวั เอง ปริมาณหนงั สือไม่สำ� คญั เทา่ เรามีเวลา อ่านดว้ ยกนั ทกุ วันก็พอ หนงั สอื ทำ� มอื ด้วยรกั จากใจพ่อแม่ พ่อแมส่ ามารถท�ำหนงั สอื จากภาพวาด หรอื ตดิ ภาพถ่ายครอบครวั น�ำมาเลา่ เรื่อง ตดั ภาพจาก นิตยสาร ปฏิทนิ มาสรา้ งสรรค์เปน็ หนงั สอื ภาพ เล่าเรือ่ งได้มากมาย อ่านรอบตัว อา่ นไดท้ ุกท่ี การอ่านไมจ่ ำ� เปน็ ต้องอยใู่ นรปู แบบของหนงั สอื เป็นเล่ม คุณพ่อคุณแม่สามารถชวนลกู อา่ น ได้ต้ังแต่ กลอ่ งนม ขวดสบู่ หลอดยาสีฟนั เมนูอาหาร ป้ายชอื่ ร้านคา้ ปา้ ยบอกทาง ฯลฯ หัดอา่ นวนั ละนดิ ทุกทีท่ กุ เวลา และเชอ่ื มโยงสู่ การใชง้ านในชวี ิตจรงิ อา่ นหนงั สือใหล้ กู ฟังทุกวนั แลว้ คุณจะพบความมหัศจรรย์ ท่เี กิดขึ้นในครอบครวั ! 9

ชวนลูกคุย อย่าคดิ ว่า ลูกยงั เด็กคงไมร่ ูเ้ รอื่ ง คงไมเ่ ขา้ ใจ จรงิ ๆแล้วในชีวิตประจำ� วัน และกจิ กรรม ต่างๆ ท่ีท�ำร่วมกนั เสียงและค�ำพูด ของพอ่ แม่มีผลตอ่ ความรสู้ กึ ความคดิ และการเรยี นรขู้ องลกู เสมอ ท�ำไมคยุ กบั ลูกถงึ สำ� คญั ? ลกู เรยี นรู้ภาษา ผา่ นการเลยี นแบบค�ำทีพ่ ่อแม่ เขา้ ใจตนเอง เข้าใจผู้อืน่ การชวนลกู คยุ ใช้ ผา่ นบทสนทนาต่างๆ ท่ไี ด้โต้ตอบกนั ยง่ิ เรา เพอ่ื ใหล้ กู แสดงความคดิ เหน็ ของตวั เอง บอก คุยกบั ลูกมากเทา่ ไหร่ ลกู กย็ ง่ิ เพมิ่ คลงั คำ� ศัพท์ อารมณข์ องตัวเองออกมาให้ได้ สงิ่ น้ีท�ำใหล้ กู และเพ่ิมทกั ษะการสอ่ื สารมากข้ึนเท่านั้น เกิดการยอมรับตัวเอง ร้จู ักปลดปล่อยความ รู้สกึ และน�ำไปสูก่ ารยอมรบั และเขา้ ใจ อารมณ์ผอู้ ่ืนต่อไป กระตุ้นสมอง พอ่ แม่ทีห่ มนั่ เล่า หมั่นคยุ รจู้ กั ส่ือสาร อยากให้ลูกเปน็ ผู้พดู และผู้ฟงั ทด่ี ี หมนั่ ตง้ั ค�ำถาม จะช่วยให้ลูกไดฝ้ กึ ใชค้ วามคิด ของสังคม พ่อแม่ต้องชว่ ยกนั ฝกึ ฝนต้งั แตว่ ันน้ี สร้างสรรค์ คิดยดื หย่นุ และคิดต่อยอดได้ดี นะจะ๊ โดยท�ำใหเ้ ห็นเปน็ ตวั อย่าง และสอนผ่าน เด็กฉลาดเพราะมีโอกาสลับสมองบอ่ ย การชวนลกู คยุ นลี่ ่ะ ไม่วา่ จะเปน็ เรื่องของการ เพิม่ ความรู้ ความรู้ไม่ได้มาจากการอา่ นต�ำรา รูจ้ ักรับฟงั ความคดิ เห็นของผอู้ ืน่ และการแสดง เทา่ นน้ั แตม่ าจากการคยุ กนั ก็ได้ด้วยนะ สมอง ความคดิ ท่แี ตกต่างกนั ด้วยเหตผุ ลไม่ใชอ้ ารมณ์ ของเด็กนนั้ เปรียบเสมอื นคลังสนิ คา้ ท่กี ว้างใหญ่ ฝึกลกู ของเราใหก้ ลา้ คิดกล้าพูดแต่ไม่ก้าวร้าว และขยายขนาดได้ไมม่ ขี ีดจำ� กัด ขยนั เล่า ขยนั สอน ขยนั เตมิ สิ่งดีๆ เขา้ ไปเถิด จะเกดิ ผล 10

คุยกับลกู อย่างไรดี พดู ให้ฟัง เลา่ ไปเรอ่ื ยๆ แมล้ กู จะยังไมเ่ ข้าใจ ตัง้ ค�ำถามกบั ลูก ใหล้ กู ได้คิด และแสดงความ ภาษาพดู เดก็ จะคอ่ ยๆ เชอื่ มโยงประสบการณ์ รสู้ ึก แลว้ ยงั ท�ำให้พอ่ แม่ได้รู้จักลูกมากขึน้ ผา่ น รอบตัวกับเสียงและคำ� ตา่ งๆ ทีเ่ ขาได้ยนิ และ คำ� ตอบต่างๆของลกู พฒั นาไปสู่การเข้าใจความหมาย และเร่มิ พยายามเลียนแบบการพดู ของผู้ใหญ่ ชวนลูกคยุ ลูกจะค่อยๆ เรียนรู้ความหมายของ ตอบค�ำถามท่ลี ูกถาม โดยใชเ้ หตุและผลดว้ ยคำ� ค�ำผา่ นการแสดงออกทางกายของพ่อแมว่ นั ละ อธบิ ายแบบงา่ ยๆ ถา้ ตอบไม่ได้ ลองชวนคน้ หา นิดวันละหน่อย พดู บอ่ ยๆ กเ็ รียนรู้ไดเ้ ร็ว เพือ่ ค�ำตอบดว้ ยกนั จากหนังสอื จากอินเทอร์เนต็ ทำ� ใหจ้ ดจำ� คำ� ศพั ท์ และจำ� การใชร้ ปู ประโยคตา่ งๆ หรอื ชวนกนั ไปถามผใู้ หญท่ า่ นอน่ื ๆ หรอื จะพลกิ เพอื่ สอื่ ความหมายได้ กลบั ถามลกู วา่ แลว้ ถา้ เปน็ ลกู ละ่ ลกู คดิ วา่ อยา่ งไร ร้องเปน็ เพลง หรือท่องคำ� คลอ้ งจอง อาจจะมี ควรสอนเรอื่ งการบอกอารมณ์ หรอื ชว่ ยตคี วาม การท�ำทา่ ทางประกอบไปพร้อมกันกบั ลกู ออกมาเปน็ คำ� พดู เพราะเดก็ วยั นยี้ งั ไมส่ ามารถ สร้างความสนุกเพลิดเพลนิ ให้กบั ลูกได้ และ ส่ือสารอารมณ์ หรอื สะทอ้ นสิ่งท่ีอย่ใู นใจออกไป ช่วยกระตนุ้ ให้ลูกรู้จักเสยี งสูง ต่�ำ เบา หนกั เปน็ ค�ำพูดไดอ้ ย่างที่เขาอยากท�ำ น่นั ท�ำใหเ้ ขา เรียนรจู้ งั หวะ ชา้ เรว็ และดว้ ยคำ� สมั ผสั ตา่ งๆ รสู้ กึ หงดุ หงดิ ไมพ่ อใจไดง้ า่ ย พอ่ แม่จึงควรชว่ ย มจี งั หวะตา่ งๆ ทำ� ใหเ้ ดก็ เรยี นรจู้ ดจำ� คำ� ศพั ทไ์ ดง้ า่ ย เขาอธบิ าย อยา่ งเชน่ หนอู ยากเลน่ ลกู บอลใชไ่ หม? ลูกกำ� ลังเสยี ใจท่เี พอ่ื นไมแ่ บ่งของเล่นสินะ 11

วธิ พี ดู เชงิ บวกกับลกู ... ไมด่ ว่ นตดั สนิ อยา่ เพ่ิงดุหรือโต้เถียงลกู แมล้ กู จะผิดจรงิ กต็ าม ลองเปิดใจฟังความคิด ลกู กอ่ น ลกู จะรสู้ ึกว่าพ่อแม่อย่ฝู ่ายเดียวกับ เขา และอยากใหค้ วามร่วมมือมากกวา่ ตอ่ ตา้ น เชน่ “ไหนบอกหน่อยสิ ว่าท�ำไมถงึ ไมอ่ ยากไป โรงเรยี น?” “ท�ำไมลกู ถึงไมย่ อมเก็บของเล่น?” เวลาท่ลี กู งอแง ท�ำตวั ไม่นา่ รกั หรอื ก�ำลงั ยอมรบั ความรูส้ ึก เป็นเร่อื งธรรมดาที่ลกู จะยัง โกรธเคืองเรื่องใดๆ วิธกี ารและการเลือกใช้ ควบคมุ อารมณไ์ มค่ ่อยได้ พ่อแมต่ อ้ งยอมให้ลกู ค�ำพดู ของพอ่ แม่นนั้ ส�ำคญั มาก ไมเ่ ฉพาะกบั ไดป้ ล่อยพลงั ดา้ นลบออกมาบา้ ง อยา่ เพิ่งหา้ ม สถานการณ์ตรงหนา้ ท่ีอาจทำ� ให้ดีขน้ึ หรอื แย่ลง วา่ “อย่าโกรธนะ!” หรือ “หยุดรอ้ งไห้ได้แลว้ !” ก็ไดท้ ัง้ น้ัน แตม่ ีอทิ ธิพลตอ่ การสร้างความเป็น แคแ่ ยกตวั ลกู ออกมาจากสถานการณต์ ้นเหตุ ตวั ตนของลูกที่จะคงอยู่ไปจนโตเลยทเี ดยี ว ไมต่ อ้ งพูดอะไรมาก คอยอยู่เคยี งขา้ งและบอก ลองดูทางเลอื กท่ีน่าสนใจกันนะคะ ว่า “แม่เข้าใจนะ” รอใหล้ ูกสงบ แลว้ คอ่ ยมาว่า รับฟังอยา่ งต้งั ใจ โดยน่ังลงให้สายตาอยใู่ น กันด้วยเหตผุ ล พูดไปตอนน้กี ็ไม่ฟงั หรอก ระดับเดยี วกับลกู ตั้งค�ำถามเพอื่ กระตนุ้ ต�ำหนิทกี่ ารกระทำ� ไม่ใช่ตวั ตน เรื่องนส้ี ำ� คัญ ใหล้ กู แสดงความคดิ ความรสู้ กึ ออกมา ยกตวั อยา่ งเช่น หากลูกพดู คำ� หยาบ ให้ย�้ำว่า เช่น “ตอนนัน้ ลกู รสู้ ึกอยา่ งไร?” สิง่ ที่ไมด่ ีคือ คำ� พูด ไมใ่ ช่ตัวลกู วธิ ีนีจ้ ะช่วยให้ ลกู แยกแยะพฤตกิ รรมไมด่ ีออกมาได้ง่าย และ เรยี นรู้ท่ีจะไมท่ ำ� อีก โดยไม่ร้สู ึกแยก่ ับตวั เอง หรือคิดน้อยใจไปวา่ แมไ่ มร่ ัก แทนทจี่ ะพูดว่า “ลูกแย่มากเลยท่ีพดู แบบนั้นกับแม”่ ให้เปลีย่ น เปน็ “ค�ำพดู แบบนนั้ ไมด่ ีเลย ไม่ควรใช้พดู กบั คนอ่นื ” 12

เปน็ ตวั อยา่ งเรือ่ งการจดั การกับความรสู้ ึก นำ� เสนอทางเลือก เดก็ ๆกอ็ ยากมสี ทิ ธใิ นการ พ่อแมก่ ็คอื คนธรรมดาทัว่ ไปที่มีอารมณค์ วาม เลอื กและตดั สินใจไดด้ ว้ ยตัวเองแบบผใู้ หญ่ บาง ร้สู กึ ไดเ้ หมือนกัน บอกให้ลูกรไู้ ด้ ทสี่ �ำคญั ต้อง ครั้งเมอ่ื ลูกงอแงไมย่ อมทำ� ตาม ลองเปลยี่ น แสดงให้ลกู เห็นว่าความรสู้ ึกตา่ งๆ ไม่ได้อยูก่ ับ จากการใช้คำ� สั่งเป็นการเปดิ โอกาสใหล้ ูกเลือก เราตลอดไป หาเหตุใหเ้ จอ และหาวธิ จี ัดการ บา้ ง เชน่ แทนที่จะบอกว่า “มาแตง่ ตวั ไดแ้ ล้ว กบั มัน เช่น “แมร่ ู้สกึ เสยี ใจนะท่ลี ูกใช้ค�ำพูด ลูก” ให้พดู ว่า “ลูกอยากใสช่ ดุ สสี ม้ หรอื สีฟ้า แบบนัน้ ” “ขอเวลาแม่อยูเ่ งยี บๆ สักหา้ นาที จะ๊ ?” เปลย่ี นจาก“แปรงฟันได้แล้วลกู ” เปน็ นะ” หรือ “รอให้พ่อใจเย็น หายหงดุ หงดิ กอ่ น “ลูกอยากแปรงฟันก่อน หรอื จะอาบน�ำ้ กอ่ น” นะ แล้วเรามาคยุ กันใหม่” ให้หลกี เลี่ยงค�ำถามท่จี ะเปิดชอ่ งใหล้ กู ตอบวา่ “ไม!่ ” ไดง้ ่ายๆ คำ� พูดทลี่ กู อยากไดย้ นิ ชืน่ ชม...ชมได้ทกุ ทีท่ ุกเวลา และชมทันทีทีล่ ูกมพี ฤตกิ รรมดี เช่น ชว่ ยพอ่ แม่ท�ำงานบา้ น หรอื เช่ือฟงั สิ่งที่พ่อแมส่ อน เน้นคำ� ชมที่การกระท�ำ ไม่เน้นชื่นชมรปู ร่างหนา้ ตาหรอื ส่ิงของภายนอก และควรชมที่ความพยายามไม่ใช่มุ่งตรงไปที่ผลลัพธ์ เช่น ถ้าลูก ท�ำคะแนนสอบได้ดี ให้ชมท่ีความขยนั หมัน่ เพยี รต้ังใจเรียน บอกรกั ...บอกรักลูกบ่อยๆ ทำ� ไดไ้ ม่มีผลเสีย แตย่ ิ่งช่วยเสริม สร้างความนับถือตัวเองและความเชื่อมั่นในตวั เองให้ลกู เพราะ เขาจะรสู้ กึ วา่ ตนมีความหมายสำ� หรบั พ่อแม่ วธิ บี อกรกั ท�ำได้ ต้ังแต่พดู ออกมาวา่ รัก หรือจะสง่ ผา่ นการกระท�ำด้วยก็ได้ ไมว่ า่ จะเป็นการกอด หอม สมั ผัสอ่อนโยน อ่านนิทานใหฟ้ งั พาไป เที่ยว เป็นผ้ฟู ังท่ดี ี และคอยอยูเ่ คียงข้างเสมอ ใหก้ �ำลงั ใจ... บางครั้งลูกอาจยงั ทำ� อะไรไดไ้ ม่ดี แตค่ �ำพูด ให้กำ� ลงั ใจจากพอ่ แม่จะท�ำใหล้ ูกรู้สกึ ว่ามคี นคอยสนบั สนนุ และ ยอมรับเขาเสมอโดยไม่มีเงอ่ื นไข จะช่วยใหเ้ ขามองเห็นคณุ คา่ ใน ตนเอง มคี วามเข้มแข็งขน้ึ และอยากพยายามท�ำให้ดยี ิง่ ขน้ึ ต่อไป 13

ชวนลูกท�ำ ชวนลูกท�ำแลว้ ได้อะไร? คุณพอ่ คณุ แม่เชอื่ ไหม กระบวนการพิเศษทแี่ อบแฝงอยูใ่ นกจิ กรรม การสอบไดค้ ะแนนดีๆเพียงอยา่ งเดยี วไม่เพียงพอ แต่ละอย่างทีพ่ ่อแม่ชวนลูกท�ำ นนั้ ประกอบ ตอ่ การใช้ชวี ิตอีกต่อไป เดก็ ยุคใหมต่ ้องสามารถ ด้วย การวางแผน-ลงมอื ทำ� -เรยี นรู้ผลลัพธ์- ปรับตัวให้ลงมือท�ำงานให้สำ� เรจ็ ตามสถานการณ์ พัฒนาต่อยอด ซง่ึ เป็นทักษะทีส่ �ำคัญมากต่อ ทพี่ รอ้ มจะพลกิ ผนั อยูเ่ สมอ ทักษะดๆี ท่พี อ่ แม่ การใชช้ วี ติ ในโลกศตวรรษท่ี 21 โลกทท่ี กุ อย่าง ช่วยฝึกต้ังแตเ่ ลก็ นีล่ ่ะที่จะชว่ ยใหล้ ูกประสบ เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเรว็ ตลอดเวลา ความสำ� เร็จไดใ้ นอนาคตเลยนะ 14

กิจวัตรประจ�ำวัน... เร่ืองเลก็ ท่ีเปน็ เร่อื งใหญ่ เรอื่ งเล็กๆ น้อยๆ ในชวี ิตท่ีทกุ คนต้องท�ำทกุ วนั ไม่วา่ จะเป็นลา้ งหน้า แปรงฟนั อาบนำ�้ แต่งตวั กินขา้ ว เก็บของเลน่ ล้างมอื ฯลฯ พอ่ แมค่ วร ปลูกฝงั ใหล้ ูกท�ำได้ดว้ ยตัวเอง เร่มิ ตน้ จากจบั มอื ท�ำด้วยกัน ทำ� ใหเ้ หน็ เปน็ ตวั อย่าง และฝึกใหล้ กู ท�ำด้วยตัวเอง ทำ� ให้ดู…ท�ำดว้ ยกนั … ทำ� ทกุ วัน… ทั้งสนุกสนานและได้ประโยชน์ ลูกสามารถช่วยเหลือตัวเองได้ สรา้ งความมน่ั ใจและภาคภมู ิใจให้กับ ตวั เอง สามารถไปโรงเรียน และใช้ชวี ติ ในสงั คมไดโ้ ดยไมต่ ้องพง่ึ พาผ้อู ่ืน ชว่ ยสร้างสุขนิสัยที่ดีในการรกั ษารา่ งกายและของใชใ้ ห้สะอาด เป็นพ้นื ฐานสำ� คญั ต่อการมีสุขภาพดี ทำ� กิจวัตรประจ�ำวันตามเวลาสม่ำ� เสมอช่วยสรา้ งนาฬกิ าชีวิตท่ดี ี ให้รา่ งกาย เช่น การตน่ื นอนแตเ่ ชา้ และเขา้ นอนแตห่ วั ค�่ำ ถ้าเราสร้าง นาฬิกาชวี ติ ท่ดี ีใหก้ บั ลูก ลูกจะเกิดระเบยี บวนิ ัยในตวั เองตามธรรมชาติ ติดเปน็ นิสยั ไปจนโต แมพ้ อ่ แม่ไม่อยู่ลูกกท็ ำ� ได้เอง การดแู ลตัวเองเป็นพนื้ ฐานเริ่มตน้ ของการร้จู ักรบั ผิดชอบ เรม่ิ ต้น จากรับผิดชอบเรือ่ งของตวั เอง เพิ่มเปน็ ดูแลคนรอบขา้ ง (ช่วยดแู ลคนใน ครอบครวั ) และนำ� ไปส่สู �ำนึกรับผิดชอบตอ่ สังคมทกี่ ว้างขน้ึ (มจี ติ สาธารณะ ดูแลสาธารณสมบตั )ิ 15

ชวนลูกเข้าครัว ทำ� อาหารแสนสนกุ แฝงประโยชน์ กจิ กรรมในครวั เป็นการช่วยทำ� งานใน บา้ นท่ีกลายเป็นการเล่นสนกุ ได้แถมได้ ประโยชน์ แค่ชวนลกู ท�ำอะไรงา่ ยๆ เช่น ล้างผกั เดด็ ผัก หน่ั สับ ต�ำ ตอกไข่ เจียวไข่ ทอดไข่ ทำ� แกงจืด ผัดผกั ป้นั แปง้ ขนมปัง ฯลฯ เลอื กใหเ้ หมาะกับวัย และพ่อแม่คอยดอู ยู่ ใกลๆ้ ท�ำใหเ้ ป็นเรือ่ งสนุกสนาน อาจเลอะเทอะ เปรอะเปือ้ นบา้ งก็ตอ้ งยอม นอกจากชว่ ยฝึก ให้ลูกท�ำอาหารเป็นแลว้ ยงั ชว่ ยฝึกกล้ามเนอ้ื มัดเลก็ ฝึกควบคุมตัวเอง ฝกึ คดิ วิเคราะห์ แก้ปญั หา และเปน็ บทเรยี นวชิ าคณติ ศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และศิลปะจากชีวติ จรงิ ไดด้ ว้ ย และเมอื่ ถงึ มือ้ อาหาร ก็สามารถให้ลูกชว่ ย จดั วางจาน จับคู่ช้อนสอ้ ม วางแกว้ น�้ำ ให้ตรง กบั สมาชกิ ในบ้าน เรียนรคู้ ณิตศาสตรแ์ บบ ง่ายๆ ถ้าโตหน่อยก็ใหช้ ่วยตักข้าว เก็บจาน ไปจนถงึ ชว่ ยลา้ งจาน 16

ทำ� งานบา้ น... เรอ่ื งดีๆ ทไี่ ม่ควรมองขา้ ม งานบา้ นไม่ใช่งานของผใู้ หญเ่ ท่าน้ัน แตเ่ ป็น งานทที่ กุ คนในบา้ นตอ้ งชว่ ยกนั พอ่ แมค่ วรชวนลกู ลงมอื ทำ� โดยเลอื กกจิ กรรมใหเ้ หมาะสมตามวยั เรม่ิ ตน้ จากจับมือทำ� ด้วยกัน ท�ำใหเ้ ห็นเป็น ตวั อย่าง และฝึกให้ลกู ท�ำด้วยตัวเอง ทำ� งานบ้านให้เป็นเรือ่ งสนกุ สอดแทรกเกมสนกุ เพอื่ จงู ใจ และกระตุ้นให้เกิดการเรยี นรู้ เชน่ เรามาเล่นเกมทายสีผ้าในตะกรา้ กันเถอะ เสรจ็ แล้วมาช่วยกนั พับนะจ๊ะ! ชว่ ยพอ่ จบั คถู่ ุงเทา้ ที่ เหมอื นกันหน่อยนะ หรือมาพับผ้าห่มเป็นสี่เหลย่ี มผนื ผ้ากันเถอะ เรม่ิ ตน้ ฝึกได้ต้ังแตต่ ัวน้อยๆ เปน็ การปลกู ฝงั ทัศนคตทิ ่ีดีตอ่ การท�ำงาน ท�ำงานบา้ นให้เปน็ เรื่องปกติ ชวนลูกทำ� งานบา้ นอยา่ งสมำ่� เสมอ ให้มนั เป็นเรือ่ งธรรมดาเหมือน กิจวตั รประจ�ำวันทว่ั ไป เชน่ ต่ืนนอนแล้วก็พบั ผ้าหม่ กนิ ข้าวเสร็จแล้วกเ็ อาจานไปเก็บหรือไปลา้ ง เก็บผ้ามาแลว้ กพ็ บั เขา้ ตู้เลย โดยพ่อแมต่ อ้ งท�ำให้ดูกอ่ น ท�ำใหเ้ ห็นทกุ วัน ชวนลูกทำ� ทกุ วัน แล้วจะกลายเปน็ ความเคยชินไปเอง ทำ� งานบา้ นดเี พราะ… สง่ เสรมิ ทักษะ EF (Executive Functions) ซ่งึ เปน็ ทกั ษะที่สำ� คัญในการจดั การชวี ิตใหส้ ำ� เรจ็ ยกตัวอย่างเชน่ ชวนลกู มาชว่ ยตากผา้ กว่าเขา จะหยบิ เส้ือมาแขวน หยิบกางเกงมาหนีบบน ราวจนเสรจ็ นัน่ เท่ากับว่าเขาได้ควบคุมตัวเอง ให้ทำ� งานสำ� เรจ็ ตามเป้าหมาย รวมถงึ ได้คิด วเิ คราะหแ์ กป้ ัญหาเฉพาะหนา้ ฝึกคดิ ยดื หยุ่น ตามสถานการณต์ ่างๆ แถมยังไดฝ้ ึกกลา้ มเนอ้ื มัดเล็กมัดใหญท่ ่ดี ตี อ่ พฒั นาการดว้ ย 17

ชวนลกู เทย่ี ว พาลูกไปเท่ียว นอกบา้ นกันเถอะ! เพราะโลกนอกบา้ นคือหอ้ งเรยี นและ ห้องเลน่ ของลกู ท่แี สนกวา้ งใหญ่ ไม่ว่าจะไปท่ไี หนๆ จะใกล้หรอื ไกล กม็ ีเรือ่ งใหล้ ูกเรียนรูไ้ ด้มากมาย…ขอเพียง แค่มีคุณพอ่ คุณแม่อยู่ขา้ งกายเท่านน้ั กพ็ อ ลูกไดอ้ ะไรเม่อื ออกนอกบา้ น? เปดิ โลกของลกู ให้ พบปะผู้คนท่หี ลาก ไดใ้ ชเ้ วลารว่ มกนั ของ มปี ระสบการณใ์ หม่ๆ กวา้ งขึ้น จากเดิมที่มี หลาย ชว่ ยให้ลกู ฝกึ ครอบครัว สรา้ งความ ใหเ้ รยี นรู้ เม่อื ไมใ่ ช่ แตใ่ นบา้ น เขาจะได้ ทกั ษะการเข้าสงั คม ทรงจ�ำดีๆเก็บไว้ และ สถานทแี่ ละชวี ติ ประจำ� เรียนรูอ้ ะไรเพมิ่ เตมิ เรยี นรูก้ ฎกตกิ า ทำ� ให้ความสัมพันธใ์ ห้ วันทค่ี นุ้ เคย ลูกจงึ มี ไดเ้ หน็ อะไรมากขนึ้ มารยาทและกาลเทศะ แนบแนน่ มากข้ึน โอกาสไดล้ องทำ� อะไรที่ ไดช้ มิ อาหารแปลกๆ ในสถานทต่ี า่ งๆ ไม่เคยท�ำ และอาจจะ ไดส้ มั ผสั สงิ่ ใหมๆ่ มสี ถานการณ์ทีต่ อ้ งแก้ สง่ิ เหลา่ นี้ ชว่ ยเสรมิ ปัญหา และฝึกความ พฒั นาการของลไู ด้ อดทนท่ีมากข้ึน และขยายกรอบความคดิ ความรขู้ องลกู ใหม้ มี ากขนึ้ 18

ทอ่ งโลกกวา้ งเคยี งข้างพอ่ แม.่ .. เครอ่ื งมือและชอ งทางแนะนําเพือ่ การสงเสรมิ พัฒนาการลกู •แอปพลเิ คชัน คุณลูก แอปพลเิ คชนั สาํ หรบั พอ แมยคุ ใหม สาํ หรับการบนั ทึกและประเมนิ ขอมลู ดา น การเจรญิ เตบิ โต พฒั นาการ การสรา งเสรมิ ภมู คิ มุ กนั การดแู ลชอ งปากและฟน ของ ของเดก็ เลก็ วยั 0-5 ป •เว็บไซต www.thaihealth.or.th/sook กจิ กรรมสรา งสขุ สาํ หรับครอบครวั ( SOOK Activity ) •เพจ “อา น อาน อา น” www.facebook.com/ruready2read เพจที่รวมเคล็ดลับดีๆ สาํ หรบั พอแมผ ปู กครองที่ สนใจการเรยี นรขู องลูกหลานผานการอานอยางมีความสขุ มีท้ังขอมูลนา รูเกี่ยวกบั คณุ คาแหงการอาน และแนะนํา หนงั สอื นา อา นสาํ หรับเดก็ วัยตา งๆ •เวบ็ ไซต www.happyreading.in.th พนื้ ทส่ี านพลงั ของการรว มสรา งวฒั นธรรมการอา นในสงั คมไทย เผยแพรข า วสาร กจิ กรรม รวมทง้ั นทิ าน ผลงาน และนทิ รรศการความรทู เ่ี กย่ี วกบั การอา นใหด าวนโ หลดไดฟ รี •เวบ็ ไซต www.kidactiveplay.com แหลงรวมชุดความรู ขาวสารและกจิ กรรมชวนเดก็ ออกมาเลน และทาํ กจิ กรรม ทางกาย เพ่อื สขุ ภาพและพฒั นาการที่ดี •เว็บไซต www.childmedia.net และ www.samdee.org แหลงรวมสอ่ื สรา งสรรคเ พอ่ื เดก็ เยาวชน และ ครอบครัว โดย มลู นธิ ิสงเสริมสอ่ื เด็กและเยาวชน สถาบนั สือ่ เด็กและเยาวชน •เวบ็ ไซต www.homeradio1.com และ Fan Page Facebook : homeradio1 สอื่ เสยี งสาํ หรบั เดก็ ของกลมุ คนตวั D 19

การเฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒนาการเด็กปฐมวัย Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) พัฒนากาอรายุ แรกเกิด– 1–2 3–4 5–6 7–8 9 10–12 13–14 16–17 18 19–24 25–29 30 31–36 37–41 42 43–48 49–54 55–60 1 เดอื น เดือน เดอื น เดอื น เดือน เดือน เดือน เดอื น เดอื น เดอื น เดือน เดอื น เดอื น เดือน เดอื น เดือน เดือน เดอื น เดอื น Ėčī öĦİĈĩĖě 7ěĨčĦċĩ čĥĸûĴĈŖĕčĥĸ øûıęĤİġĩĖĹ ěĉĥě ęõĬ öĹčĪ čûĸĥ ĴĈŖüĦõċĦŕ čġč ěĨûĸ ĴĈŖ õėĤIJĈĈöĦŖ ĕİþġī õ ijþŖĕīġİęčŕ ĴĈġŖ ĖĦŕ ûġĨĞėĤ ĎčĒčīĹ öĦŖ ûğčŖĦĴĈŖ öěĦŖ ûęĭõĎġęöčĦĈİęõķ ċŕĦčġčøěĽĦ ċŕĦčġčøěĦĽ ċĦŕ čġčøěĽĦ Ėčĥ ĉěĥ öčĹĪ üĦõ ĖīčİõĦĤ Ėčī ġĖĭĴŕ ĈŖ ĖīččĦč ĖīčġĖĭĉŕ ĦĕęĽĦĒĥû İĈĨčęĦõöġûİęčŕ İğěĖĩĸ ûöĦİĉĤ õėĤIJĈĈİċĦŖ ĴĈŖIJĈĖĖõĕīġöĪĹč ĖīčöĦİĈĖĩ ě ĖīčöĦİĈĖĩ ě ijþŖıöčėĎĥ õėĤIJĈĈöĦİĈĩĖě õėĤIJĈĈĞġûİċĦŖ İĈčĨ ĉġŕ ĞŖčİċĦŖ ĖõĜĩėĝĤıęĤ ĖõĜĩėĝĤ ĖõĜĩėĝĤıęĤ ċŕĦčġčøěĦĽ IJĈĖ İøėīĸġûİėīġč IJĈĖijþŖĕġī 4ěčĨ Ħċĩ ĴĈŖčĦčġĖĦŕ ûčŖġĖ ğėīġĞûĸĨ öġûĴĈŖ ęõĭ ĎġęĴĈŖ ĒŖčĒīĹčċĹĥû 3ěčĨ Ħċĩ 5ěčĨ Ħċĩ ęõĭ ĎġęĴĈŖ ĴĈŖġĖĦŕ ûčġŖ Ė ĒėġŖ ĕõĥč üĥĎĈĨčĞġĴĈŖ ğčĥ ĴďöĦŖ ûijĈ ĉĹĥûĴĈŖ67ġûĜĦ ġõĒŖčĒĹīč İğĖĖĩ Ĉıöčĉėû Ğûĭ ėĤĈĥĎ İõĦĤİøėġīĸ û 4öĦŖ û İğčġī ĜĩėĝĤ öĦŖ ûğčĸûĪ ĴĈŖ čĦč5ěĨčĦċĩ ċĹûĥ ĞġûöĦŖ ûĉėûĴĈŖ ġõĴĈŖ İėġī čĞĭû 3<ěĨčĦċĩ 4øėĥûĹ ĴďĈŖĦčöŖĦûıęĤ Ċõĭ ĉġŖ û ėĤĈĎĥ ġõ İĈčĨ Ċġī ęĭõĎġę ĊġĖğęĥûĴĈŖ ĴďĴĈĴŖ õę5İĕĉė ďėĤõġĎþĨĹčĞěŕ č öġûėďĭ ĔĦĒ การใช้ ğĖĎĨ õġŖ čĴĕüŖ ĦõĒčīĹ İďŌĈğčŖĦğčĥûĞīġċĩĸċĽĦ ĉġŕ õŖġčĴĕŖĞĩİĸ ğęĸĖĩ ĕ ıĖõėďĭ ċėû ĉĥĈõėĤĈĦĝ ċĸĩĉĈĥ ġġõİďčŝ  กล้ามเนอื้ ıęĤĊġī ĕġī ęĤþčĹĨ ĈŖěĖõėĤĈĦĝıöûķ İďčŝ ğġĞĭûĴĈŖ :õŖġč İėöĦøćĉĨ Ğĸİĩ ğęĸĖĩ ĕ :ĞŕěčĴĈŖ ċĩęĤıĐŕčĴĈŖİġû ĴĈŖ5 3<ÿĕ^ มัดเลก็ ĉġŕ õŖġčĴĕĴŖ ĈŖ4þčĨĹ Ėīčĸ ěĥĉĊĬijğĐŖ ŖĭċĈĞġĎ ıĎĎ 4þĹĨčOijþŖ และ ĴĈŖ 3þĨčĹ ĉĦĕøĦĽ Ğĥûĸ õėėĴõė ďėĤõġĎþčĨĹ Ğěŕ č ďęĦĖĕčP สตปิ ญั ญา Ğčijüēûś ėďĭ ĔĦĒċĩĊĸ õĭ ĉĈĨ Fine Motor ĕġûĉĦĕ ĕġûĉĦĕ ĕġûĉĦĕĞûĸĨ öġû İġīĹġĕĕīġğĖĨĎ üġŖ ûĕġûğčûĥ Ğġī üĩĎčěĨĹ ĕġī öĈĩ İöĩĖč öĈĩ İöĩĖč ĉġŕ õġŖ čĴĕŖ ıõŖďāś ğĦûĦŕ ĖĶ čċĨ Ħč İęĖĩ čıĎĎ İęĩĖčıĎĎ ĊĪûõĸûĪ õęĦû ĐŕĦčõĸûĪ õęĦû ċĩĸİøęĸġī čċĴĸĩ ĈŖ ıęĤĊīġěĥĉĊĬĴěŖ ĒėŖġĕĐŖijĭ ğāŕ İĒġīĸ ğĖĎĨ Oİďčŝ İĞčŖ P ĴĈİŖ ġû 6þĹĨč IJĈĖijþŖİøėĸġī ûĕīġ ĴĈŖčĦč ęĦõİĞŖčİďčŝ ěû ěĦĈėĭďěûõęĕ ġġõİďčŝ  öćĤġĖijŕĭ čċĦŕ čĦč4N5ěĨčĦċĩ öġûþčĨĹ İęõķ ĎčõėĤĈĦĝĴĈŖ 7čĦċĩ ĉŕġİčġĸī ûõĥč 5þčĨĹ ĴĈŖ ęĦĽ ĉĥě ęĦĽ ĉĥě İďčŝ ĕĬĕ čġčğûĦĖ ĈěŖ Ėĉěĥ İġû čĽĦěĉĥ ĊĬ 4þčĨĈ 3:<ġûĜĦ ijþčŖ ĹĨěğěĥ ıĕĕŕ īġıęĤ ğĭġĖĴĭŕ ğč ěĦûěĥĉĊĬĴěŖ ijčğġŖ ûĕĦijğŖĴĈŖ İöĩĖčėďĭ İęĩĖčıĎĎ čĹěĨ ġĸčī ĶğĖĨĎöġûüĦõĒĹīč …öĦŖ ûĎčyıęĤ ěûõęĕĉĦĕ ěĦĈėďĭ õĦõĎĦċ þĹĩġěĖĥ ěĤ9Ğŕěč …öĦŖ ûijĉyŖ ĉĦĕ ĉĦĕøĽĦĞĸĥû ıĎĎĴĈŖ ดา้ นการ čŖġûđč ğĖĨĎėĊ øĽĦĞĥĸûĴĈŖ เข้าใจ čŖġûđč ijğŖğčġŕ Ė ภาษา İęīġõěĥĉĊĴĬ ĈŖĊĭõĉġŖ û ěĦûěĥĉĊĴĬ ěŖöĦŖ ûğčĦŖ ĉĦĕøĦĽ Ğûĥĸ 5þčĨĈ ıęĤöŖĦûğęĥûĉĦĕøĽĦĞĥûĸ ďĦõ Receptive ĞĤĈŖûĬ ğėġī ĕġûğčĦŖ ĐĒĭŖ Ĉĭ øĖĬ ğĥčĉĦĕİĞĖĩ ûĴĈŖ ğčĥ ĉĦĕ İĈõķ ğĥčĉĦĕ ċĦĽ ĉĦĕøĽĦĞûĥĸ ûĦŕ ĖĶ IJĎõĕīġğėġī İęīġõěĉĥ ĊĴĬ ĈŖ ċĦĽ ĉĦĕ ġĖĭŕĴğč İęīġõěĥĉĊĬ ċĽĦĉĦĕøĦĽ Ğĥĸû İęġī õěĉĥ ĊċĬ ĸĩ İęīġõėďĭ ĔĦĒ İęġī õĞĴĩ ĈŖ :Ğĩ Language İøęġīĸ čĴğěėŕĦûõĦĖ ĴĈčŖ Ħč7ěĨčĦċĩ İĞĩĖûİėĖĩ õ İĞĩĖûİėĩĖõþĸīġ İĕĸġī ijþċŖ ŕĦċĦû ĉĎĕġī ĉĦĕ Ċõĭ ĉŖġûĉĦĕøĽĦĞĸûĥ øĦĽ Ğûĸĥ ûŕĦĖĶIJĈĖ ĉĦĕøĦĽ Ğĸĥû ĉŕġİčġĸī û ĕĩöčĦĈijğāõŕ ěŕĦ ċĩĸıĞĈûİěęĦ ĉĦĕøĦĽ Ğĥûĸ İĕġĸī ĴĈŖĖĨčİĞĩĖûĒĭĈ ďėĤõġĎ Ĵĕŕĕċĩ ŕĦċĦûďėĤõġĎ þġĹĩ ěĥĖěĤĴĈŖ 3Ğěŕ č Oĉĥěİęġī õ6þčĨĈP ıęĤİęõķ õěĦŕ ĴĈŖ õęĦûěĥčıęĤ üĬĎŗ øĦĽ Ğĸĥû 4þčĨĈ 4õėĨ ĖĨ ĦõĥĎ İęġī õüĈĥ õęŕĬĕěĉĥ ĊĉĬ Ħĕ õęĦûøčī ėĤĈĥĎďõĉĨ üĎŗĬ ěĉĥ ĊĬ4þčĈĨ ďėĤİĔċİĞġĹī ĐŖĦĴĈŖ İęĩĖčıĎĎ ġŖġıġŖ ġĭ^^^ ġŗĤ^^^ õĦėİęčŕ ďĦ^^^ Ďġę Ďġę İċĸĩĖě ĴďİċĩĖĸ ě čŖġûİĈĨč čġŖ ûěĸĨû ğčĭĴď ġĦ^^^ ġŕĦ^^^ ċĦĽ İĞĖĩ ûĴĈŖ ĉĦ^^^ Ĵď Ĵďčġč čĩĸġĤĴė õġŕ č õĨčĖĦ การใช้ ġġī ^^^ ĒĈĭ øĦĽ ĒĖĦûøİř ĈĖĸĩ ě čĤøĤ OøĽĦIJĈĈP ภาษา ėüŖĭ õĥ ďăĨİĞČĈŖěĖ ĴĈŖ4øĦĽ ĒĭĈİęĩĖčøĽĦİĈčŕ ğėġī ĒĭĈĊûĪ İğĉĬõĦėćřċĸĩİĒĸĨû øĦĽ ĞĬĈċŖĦĖöġûøĽĦĒĭĈ ĐĦŕ čĴďijğĕŕĶĴĈŖ õĦėıĞĈûċĦŕ ċĦû ĒĭĈİďčŝ øĽĦĶ ĒĭĈĉĨĈĉġŕ õĥč öġĎøĬć ĒĈĭ İďŝčďėĤIJĖø ĴĈŖ 6øĽĦ 4øĦĽ öĹĪčĴď øėĥĎ 5øĽĦĉĈĨ ĉġŕ õčĥ Expressive ĞŕûİĞĩĖûġŖġıġŖ ċĦĽ İĞĖĩ ûijčęĦĽ øġ ċĦĽ İĞĩĖûĞûĭ Ķ İęĖĩ čİĞĖĩ û İęĖĩ č ğĕĽĦĸ ıĞĈûøěĦĕ ĉġĎþġīĸ ěĥĉĊĬ İėĖĩ õþġīĸ İęĩĖčøĦĽ ĒĭĈ ĒĈĭ ĉġĎėĎĥ ıęĤ ġĖĦŕ ûĕĩøěĦĕğĕĦĖ ĒĭĈĉĨĈĉŕġõčĥ ĊĦĕøĽĦĊĦĕĴĈŖ IJĈĖĕĩøěĦĕğĕĦĖ ĉġĎøĽĦĊĦĕĴĈŖ ĐęĥĈõčĥ ĒĈĭ øĖĬ Language OİĞĩĖûġĭğėīġ ĉĸĦĽ ĶİĒġĸī ıĞĈû ĒĈĭ øĬĖ İĞĩĖû ĉġŖ ûõĦėIJĈĖ ĴĈŖĊĭõĉŖġû ĞûĸĨ öġûğėīġ ċİĸĩ ďčŝ ěęĩ ďăĨİĞČĴĈŖ IJĈĖijþøŖ ĽĦõĨėĨĖĦĴĈŖ 5ˆ6øĦĽ 6ıĎĎİþŕč ĒĭĈ…öġĎøćĬ y ıęĤİğĕĦĤĞĕ ĊĭõĉŖġûİĕīġĸ ĊĦĕěŕĦ õĎĥ İĒīġĸ čijčõęĕŕĬ ġĦğėīġġīġP øĽĦĒĈĭ ċĸĩ ċĽĦċŕĦċĦûğėġī ċĥõċĦĖ ďėĤõġĎĈěŖ Ė ĊĭõĉŖġûġĖŕĦûčġŖ Ė ijøėġĤĴėċĩĸĴğč ğėīġ…ijğyŖ ĴĈİŖ ġû ĊĦŖ ėġŖ čĴĕĞŕ ĎĦĖ ġĖĦŕ ûþĈĥ İüč øěĦĕėŖĭĞõĪ øčĬŖ İøĖĴĈŖ İďęŕûİĞĩĖû øĽĦ4øĦĽ öčĹĪ Ĵď 6õėĨĖĦ ĴĈŖġĖŕĦûčġŖ Ė õĎĥ IJġõĦĞ ğĨěüĤċĦĽ ġĖĦŕ ûĴė ġĖŕĦûčġŖ Ė 6øěĦĕğĕĦĖ ċĽĦĴĕ 3øĽĦ การ ĕġûüġŖ ûğčŖĦĴĈŖ ĖĕĹĨ ĉġĎğėġī ĖĹĨĕċõĥ øčċĸĩøŖčĬ İøĖ ĞčijüēśûċĩĸøčĒĈĭ İĈõķ İęŕčüŗĤİġĴŘ ĈŖ ijþčŖ ĹěĨ ğĖĎĨ ġĦğĦė İęčŕ ĞĸûĨ öġûĉĦĕ İęĩĖčıĎĎċĦŕ ċĦû İęŕčõĦėijþĞŖ ĸĨûöġû ĞčijüaĕġûĉĦĕĞĨûĸ ċĸĩ ijþþŖ Ŗġčĉõĥ ġĦğĦė ęŖĦûıęĤ ėŖġûİĒęû ijĞŕõĦûİõû ċĦĽ ĉĦĕõĂijčõĦėİęŕč ĐĭþŖ ĦĖ ijĞõŕ ėĤĈĕĬ öčĦĈ ċĦĽ øěĦĕĞĤġĦĈ İęčŕ İęĖĩ čıĎĎ ช่วยเหลือ čĦč3N4ěčĨ Ħċĩ Ğûŕ İĞĩĖûĉġĎĴĈŖ ıęĤĕġûĴďċĩĸ õĨčİġûĴĈŖ ďėĤIJĖþčöř ġû õĦėċĽĦûĦčĎĦŖ č ĉĦĕğčĦŖ ċĸĩĴĈŖ ĐŖĭijğāŕþċĩĹ ĸġĩ ĖĴŕĭ õęġġõĴď õĨčİġûĴĈŖ İþĈķ ĕġī ĴĈŖİġû ĴĈŖĎĦûøĦĽ ĴĈŖİġû İďčŝ õęĕŕĬ ĴĈŖIJĈĖ ijğāŕġĖŕĦûčŖġĖ ĉčİġûğęĥûüĦõ ĎċĎĦċöġû İĕĸġī ĐĭďŖ ėĤİĕĨčĖĨĹĕ öġûİęčŕ ċĐĩĸ ĭŖ ĕĦõöĪĹčĈěŖ Ė ġĖĦŕ ûčġŖ Ė5İĕĉėĴĈŖ ğėīġ ĕĐĩ ĭijŖ ğāŕıčĤčĽĦ ĎġõİĒĜ 4ÿĕ^ĴĈŖİġû ĐĭŖijğāĴŕ ĈŖ ตัวเอง ğėīġøĬĖĈěŖ Ė ĞĨĸûöġûĴĈŖ õĨččĹĽĦüĦõ ėŖġûøęġ ĉčİġûĴĈŖ ġüĬ üĦėĤĴĈŖ และสังคม ċĈĞġĎİęčŕ õĥĎİĈķõ øěĦĕĞĕĥ ĒĥčČřöġû ıõŖěĴĈIJŖ ĈĖ ĉĦĕċĽĦčġû þěŕ ĖċĽĦûĦč ĊĭõĉŖġû 5İĕķĈ 4ĞĸĨûöčĪĹ Ĵď Ĵĕŕğõ İĈõķ ėĭŖüĥõėġijğĊŖ ĪûėġĎ öčĹĥ ĉġčİĈĖĩ ě Personal öġûĉěĥ İġûijčõĦėİęŕč ĴĈŖ ijĞİŕ ĞīġĹ ĐŖĦ and Social IJĈĖĕĩĐŖijĭ ğāŕøġĖĎġõ İġû ĴĈİŖ ġûIJĈĖ Ĵĕĉŕ ġŖ û ĉĈĨ õėĤĈĬĕ ช่วงอายุ 9,18,30 และ 42 เดือน เป็นช่วงสําคัญที่เด็กควรได้รับการคัดกรองพัฒนาการ โดยเจ้าหน้าท่ีสาธารณสุข พัฒนาการท่ดี ขี องเด็ก ดาวนโ์ หลดคู่มือ DSPM และแอปพลิเคชนั คุณลกู Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) เร่มิ ตน้ จาก... ค่มู อื DSPMAĉ)5? DSPM สงิ่ เลก็ ๆที่ไดเ้ รียนรู้ เพือ่ สง่ เสรมิ พฒั นาการลกู ได้ฟรที ่ี www.khunlook.com สงิ่ เล็กๆทสี่ ร้างลกู2:\"!9 &9!: :+DK ÿ+ë:ć!ïîĆ ē+óì<!Ćçøîǰ+ćčĂaşîişfćöş)÷ĆŴŴđaéŜŐ`ĘÖʼnĒőǰĀŋǰŴXÜŠŐß5őXŔćŌ!êXŌEĉǰǰ OōÖĊ/JŞDøōöI5ŔĂŗBŴîEOŘ)ćBŕöĉ+N)<÷ĆōBǰŖǰJÖŜNŴŴøDŋąPŗ*=ìQŕøIGü3HÜ)PÿĉćUeíI`ćaøèh`ÿč×F+Ŵ`ecųi`hųc``ųdi App Khunlook แอปพลเิ คชนั Developmental Surveillance and Promotion Manual (DSPM) 2:\"!9 &9!: :+D K ÿ+ë:ć!ïĆîē+óì!< Ćçøîǰ+ćč Ăaşîişfćöş)Ć÷ŴŴđaéŜŐ`ÖĘʼnĒőǰĀŋǰŴXÜŠŐß5őXŔćŌ!êXŌEǰĉ ǰ OōÖ/ĊJŞDøōöI5ŔĂŗBŴîEOŘ)ćBŕöĉ+N<)÷Ć ōBǰŖǰJÖŜNŴŴøDŋąPŗ*=ìQŕøIGü3HÜ)PÿĉćUeíI`ćøaèh`ÿ×č F+Ŵ`ecųi`hųc``ųdi App Khunlook A)ĉ 5? DSPM