มลพิษอุตสาหกรรมการเก็บน้ำ

01 การวเิ คราะห์ คณุ ภาพนา้

น้าเสีย/น้าท้งิ จากแหลง่ กาเนิดประเภทตา่ งๆ 02 2. น้ าเสีย/น้าทง้ิ จากแหลง่ กาเนิดประเภทตา่ งๆ 2.1 น้ าเสีย/น้าทง้ิ อตุ สาหกรรม ได้แก่ น้ าเสียจากกระบวนการผลิต น้ าเสียจาก การหล่อเย็นและหมอ้ น้ า น้ าเสียจากกระบวนการผลติ น้ าใชใ้ นโรงงานอุตสาหกรรม น้ าเสีย จากสานั กงาน บ้านพักหรอื หอพัก โรงอาหารภายในบรเิ วณโรงงาน อตุ สาหกรรม และระบบ บาบัดน้ าเสียโรงงาน เป็นต้น 2.2 น้ าเสีย/น้าท้งิ ชมุ ชน ได้แก่ น้ าเสียจากอาคารบางประเภทและบางขนาด (ตาม ประกาศกระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม เรอ่ื ง กาหนดประเภทของ อาคาร เป็นแหล่งกาเนิ ดมลพิษท่จี ะต้องถกู ควบคุมการปลอ่ ยน้ าเสียลงส่แู หลง่ น้ า สาธารณะหรอื ออกสสู่ ส่ิงแวดล้อม เชน่ อาคารชดุ โรงเรยี น โรงพยาบาล เป็นต้น 2.3 น้ าเสีย/น้าทง้ิ เกษตรกรรม ได้แก่ น้ าเสียจากฟารม์ สุกร น้ าเสียจากการ เพาะเลย้ี งสัตวน์ ้ า และน้ าเสียจากการเพาะปลกู (นาข้าว)

วธิ กี ารเกบ็ ตวั อยา่ งน้าเสีย/น้าท้งิ 03 3.วิธกี ารเก็บตวั อย่างน้ าเสีย/น้ าท้งิ 3.1 การเกบ็ ตวั อยา่ งแบบจ้วง (Grab Sampling) เป็นการเก็บตัวอย่างน้ าทีจ่ ุดใด จุดหน่ึ งแล้วนาตัวอย่างน้ านั้ นไปวิเคราะห์ ซ่งึ ผลที่ได้จะเป็นลักษณะสมบัติของน้ าที่ จุดเก็บตัวอย่างในเวลานั้ นเท่านั้ น การเก็บตัวอย่างน้ าวิธนี ี้ เหมาะสาหรับน้ าท้ิงที่มี ลักษณะสมบัติค่อนข้างคงท่ีไม่เปลี่ยนแปลงตามเวลา หรือการเก็บตัวอย่างเพ่ือ บังคับใชก้ ฎหมาย หรอื ตรวจสอบว่าน้ าท้ิงที่ระบายออกภายนอกสถานประกอบการ ณ จุดใดจุดหน่ึ ง มีผลกระทบต่อคุณภาพน้ าในแหล่งน้ าธรรมชาติหรอื ไม่ การเก็บ ตวั อยา่ งแบบจว้ งให้เกบ็ ท่กี ่ึงกลางความลึกของจุดเกบ็ น้ านั้ นๆ ตวั อย่าง การเกบ็ ตัวอย่างน้ าแบบจว้ ง แสดงดงั รูปที่ 1

04

วธิ กี ารเกบ็ ตวั อยา่ งน้าเสีย/น้าท้งิ 05 3.วิธกี ารเก็บตวั อย่างน้ าเสีย/น้ าท้งิ 3.1 การเกบ็ ตวั อยา่ งแบบจ้วง (Grab Sampling) เป็นการเก็บตัวอย่างน้ าทีจ่ ุดใด จุดหน่ึ งแล้วนาตัวอย่างน้ านั้ นไปวิเคราะห์ ซ่งึ ผลที่ได้จะเป็นลักษณะสมบัติของน้ าที่ จุดเก็บตัวอย่างในเวลานั้ นเท่านั้ น การเก็บตัวอย่างน้ าวิธนี ี้ เหมาะสาหรับน้ าท้ิงที่มี ลักษณะสมบัติค่อนข้างคงท่ีไม่เปลี่ยนแปลงตามเวลา หรือการเก็บตัวอย่างเพ่ือ บังคับใชก้ ฎหมาย หรอื ตรวจสอบว่าน้ าท้ิงที่ระบายออกภายนอกสถานประกอบการ ณ จุดใดจุดหน่ึ ง มีผลกระทบต่อคุณภาพน้ าในแหล่งน้ าธรรมชาติหรอื ไม่ การเก็บ ตวั อยา่ งแบบจว้ งให้เกบ็ ท่กี ่ึงกลางความลึกของจุดเกบ็ น้ านั้ นๆ ตวั อย่าง การเกบ็ ตัวอย่างน้ าแบบจว้ ง แสดงดงั รูปที่ 1

06 3.2 การเก็บตวั อย่างแบบผสมรวม (Composite Sampling) เป็นการเกบ็ ตัวอย่างน้ าณ จุดหน่ึ งจุดใด ในเวลาตา่ งกนั ติดต่อกนั ตลอดวัน แล้วจึง Marketing Strategy | Fiscal Year 2020 นาตวั อย่างน้ าจากจดุ เก็บมารวมกนั โดยปริมาตรของตัวอย่างน้ าท่ีนามาผสมรวมกันจะเป็นสั ดส่ วนโดยตรงกับอัตรา การไหลของน้ าเสี ยในชว่ งเวลานั้ นๆ นั่ นคือ หากอัตราการไหลมากปริมาตรของ ตัวอย่างน้ าท่ีนามาผสมในช่วงเวลานั้ นก็มากด้วย และหากอัตราการไหลน้ อย ปริมาตรของตัวอย่างน้ าที่นามาผสมก็น้ อยชว่ งเวลาการเก็บตัวอย่างแต่ละครง้ั จะ ห่างประมาณ 2 ชง่ั โมง หรือ 3 ชว่ั โมงตามความเหมาะสมจนครบ 1 วันหรอื ครบ 1 รอบกิจกรรม

07 เจา้ หน้ าที่สามารถวดั อตั ราการไหลของน้ าอยา่ งงา่ ยได้หลายวธิ ี ดังน้ี 1) คานวณจากความเรว็ ของการไหลในรางน้ าเสีย โดยใชล้ ูกบอลหรอื วตั ถุลอยน้ า 2) วิธจี บั เวลาและวัดปรมิ าตรของน้ าเสียที่ไหลเขา้ ถงั 3) วธิ ี Open End Pipe 4) วธิ จี บั เวลาทางานของเครอื่ งสบู น้ าเสีย 5) การวดั อตั ราการไหลของน้ าด้วยเวียร์ (Weir) จากน้ั น นาตัวอย่างน้ าท่ีเก็บได้มาผสมรวมกันก็จะได้ตัวอย่างน้ าที่เป็น ตั ว แ ท น จ ริง ๆ โ ด ย ตั ว อ ย่ า ง น้ า ท่ี เ ก็ บ ใ น ชั่ว โ ม ง ต้ น ๆ จ ะ ต้ อ ง รัก ษ า ส ภ า พ (Preservation) ตามวิธมี าตรฐาน เชน่ แชเ่ ย็นตัวอย่างน้ าที่อุณหภูมิ 4 ± 2 องศา เซลเซียส หรือเติมสารเคมีเพ่ือป้องกัน ไม่ให้ลักษณะสมบัติของตัวอย่างน้ า เปล่ียนแปลงไปจากเดิม โดยการผสมรวมตัวอย่างน้ า มีขั้นตอนการดาเนิ นงาน ดังนี้

08 1) นาอัตราการไหลของน้ าเสีย/น้ าท้ิงท่วี ัดได้ในแต่ละชว่ งเวลามารวมกันเป็นอตั ราการไหลรวม (Qรวม) ของน้ าเสีย/น้ าท้ิง ณ จุดน้ั น และบนั ทกึ ไว้ 2) คานวณหาปรมิ าตรของน้ าเสีย/น้ าท้งิ ท่จี ะนามาใชใ้ นการผสมในแต่ละชว่ งเวลา ตามสมการดงั น้ี 3) ตรวจเชค็ ความถกู ต้องของสัดส่วนท่ีจะทาการผสมอีกครงั้ โดยพิจารณาจากอัตรา การไหล ถ้าอัตราการไหลมากปริมาตรท่ีใชใ้ นการผสมก็มากด้วย และเมื่อรวมปรมิ าตรในทุก ชว่ งเวลา หรอื ทุกจดุ แล้วจะต้องเท่ากับปรมิ าตรน้ าท่ีต้องการท้งั หมดของแต่ละพารามิเตอรน์ ั้ นๆ เชน่ หากต้องการเก็บเพื่อวิเคราะห์บีโอดีปรมิ าตรท่ตี ้องการทั้งหมดเท่ากับ 1,000 มิลลิลิตร นั่ น คือเมือ่ รวมปรมิ าตรน้ าในทกุ ชว่ งเวลาหรอื ทุกจดุ แล้วจะต้องเท่ากับ 1,000 มลิ ลิลิตร

09 4) ผสมตัวอยา่ งน้ าแต่ละพารามิเตอรต์ ามสัดส่วนทีค่ านวณได้ตามข้อ 2) ตัวอยา่ งการคานวณหาปรมิ าตรตัวอย่างน้ าท่ีจะนามาใชใ้ นการผสมในแต่ละชว่ งเวลา เพ่ือให้ปรมิ าตรรวมท้งั หมด 1,000 มลิ ลิลิตร แสดงดังตารางท่ี 1

10 4. ตาแหน่ งหรอื จุดเก็บตัวอย่างน้ าเสีย/น้ าท้งิ 4.1 กรณีเก็บเพ่ือบงั คับใชต้ ามกฎหมาย จะเกบ็ บรเิ วณจดุ ทก่ี า หนดไว้ในกฎหมาย โดยทว่ั ไป จะเป็นจุดท่รี ะบายออกส่สู ่ิงแวดล้อมโดยเก็บแบบจว้ งเพ่ือให้ได้ผลการวิเคราะห์ ณ เวลาน้ั นๆ 4.2 กรณีเก็บเพื่อประเมินปรมิ าณมลพิษท่ีเกิดข้ึน และท่รี ะบายออกส่สู ่ิงแวดล้อม จะเก็บตัวอยา่ งน้ าบรเิ วณจดุ ท่ีบายน้ าท้งิ ก่อนออกสู่ส่ิงแวดล้อม 4.3 กรณีเก็บเพื่อประเมนิ ประสิทธภิ าพระบบบาบดั น้ าเสีย เป็นการเก็บตัวอย่างน้ า จากบ่อพักน้ าเสียก่อนเข้าระบบบาบัด และจุดระบายน้ าออกจากระบบบาบดั ซ่งึ ผลการวิเคราะห์ ตัวอยา่ งน้ าจะแสดงถงึ ประสิทธภิ าพของระบบบาบัดน้ าเสีย 4.4 กรณีเก็บเพ่ือประเมนิ ผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมท่ีอยู่ห่างจากจดุ ปล่อยน้ าท้งิ และเป็นจุดท่ีน้ า ท้งิ ได้ผสมกลมกลืนกับน้ าในแหล่งน้ าแล้ว หากต้องการเปรยี บเทยี บหรอื ประเมินความเสียหาย ท่ีเกิดจากการปนเป้ ือนของมลพิษ ควรทาการเก็บตัวอยา่ ง 3 จดุ คือ 1) เหนื อจุดระบายน้ าท้งิ ในระยะท่ีจะไม่ได้รบั ผลกระทบจากมลพิษน้ั น 2) 2) บรเิ วณจดุ เชอ่ื มระหว่าง ท่อระบายน้ าท้ิงกับแหล่งน้ า และ 3) ใต้จดุ เชอ่ื มท่ผี สมกลมกลืนพอดกี ับน้ าในแหล่งน้ า

11 5. การเตรยี มความพรอ้ มกอ่ นการออกภาคสนาม การเตรยี มความพรอ้ มกอ่ นการออกภาคสนามย่อมทาให้การ ดาเนิ นงานเป็นไปอยา่ งมีระบบ และดาเนิ นงานได้ผลตรงตามวตั ถุประสงค์ ของการเก็บตวั อย่าง โดยข้นั ตอนการเตรยี มความพรอ้ ม ก่อนการออก ภาคสนาม ดงั แสดงในแผนภาพท่ี 1

12 5.1 วางแผนการออกสารวจ ในการวางแผนการออกสารวจ ส่ิ งสาคัญที่ต้องคานึ งถึงคือ วัตถุประสงค์ของ การเก็บตัวอย่างนา้ เนื่ องจากในการเก็บตัวอย่างน้ าแต่ละครัง้ วัตถุประสงค์ที่ ต้องการศึกษาอาจแตกต่างกัน ซ่งึ จะส่ งผลให้วิธกี ารเก็บตัวอย่าง ความถ่ีของ การเกบ็ ตวั อยา่ ง จานวนตัวอย่าง และพารามิเตอรท์ ี่จะต้องตรวจวัดแตกต่างกัน ดว้ ย โดยผลกระทบของพารามิเตอรต์ ่างๆ ท่ีมีต่อส่ิงแวดล้อมและส่ิงมีชวี ิตในน้ า ตอ้ งพิจารณารายละเอยี ดเบื้องต้นของแหลง่ กาเนิ ดที่จะทาการเก็บตัวอย่าง และ สภาพของพ้ืนทที่ ีเ่ กบ็ ตัวอยา่ งด้วย ท้ังนี้ พารามิเตอรท์ ี่ต้องตรวจวเิ คราะห์ ภาชนะ บรรจแุ ละการรกั ษาสภาพแยกตามประเภทแหลง่ กาเนิ ดมลพิษ

13 5.2 เตรยี มอปุ กรณ์การสารวจและเกบ็ ตวั อยา่ งน้าอปุ กรณ์สารวจ (1) เครอื่ งมอื วดั พิกดั ทางภูมิศาสตร์ (GPS) ใชว้ ัดค่าพิกัดของแหล่งกาเนิ ด มลพิษหรอื จดุ อา้ งองิ ทางภมู ศิ าสตร์ (2) กล้องถา่ ยรูป ใชส้ าหรบั ถ่ายภาพประกอบในการบนั ทกึ ข้อมลู ภาคสนาม

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 14

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 15

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 16

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 17

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 18

อปุ กรณ์การเกบ็ ตวั อยา่ งน้า 19

20

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทมี่ ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 21

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทมี่ ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 22

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทม่ี ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 23

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทม่ี ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 24

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทม่ี ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 25

ผลกระทบของคา่ พารามเิ ตอรต์ า่ งๆทม่ี ตี อ่ ส่ิงแวดลอ้ ม 26

15 Thank you! LET US KNOW IF YOU HAVE QUESTIONS OR CLARIFICATIONS.