การปลูกหน่อไม้ฝรั่งหน่อขาว

สารบัญ

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 2 หนอไมฝรัง่ เปน พชื ผักชนิดหนึง่ ท่ีคนไทยเร่มิ รูจ กั และมกี ารบรโิ ภคกนั มากขน้ึ แตผลผลิตใหญที่ผลิต ไดใ นขณะน้ี ถูกสงไปจําหนา ยยงั ตา งประเทศมากกวา ครง่ึ หรอื เกอื บทง้ั หมด ทง้ั ในรปู ของหนอ ไมฝ รง่ั สด และผลิตภณั ฑอ ตุ สาหกรรม เชน หนอ ไมฝ รง่ั บรรจกุ ระปอ ง บรรจุขวดและแชแข็ง ตลาดตา งประเทศ ทสี่ าํ คัญไดแก ญี่ปุน สงิ คโปร ฮอ งกง และประเทศในแถบยุโรป เพราะประเทศเหลา นไ้ี มส ามารถผลติ หนอไมฝร่ังใหเพียงพอแกความตองการการบริโภคได จึงจําเปนตองรับซ้ือจากประเทศไทย ซงึ่ เปน ประเทศท่ีสามารถผลิตหนอไมฝร่ังท่ีไดคุณภาพประเทศหนึ่ง เนื่องจากตลาดตางประเทศยังมีความ ตองการหนอไมฝ รง่ั หนอ ขาวในปรมิ าณมาก การปลกู เพอ่ื ผลติ หนอ ไมฝ รง่ั หนอ ขาวจงึ จาํ เปน จะตอ งรกั ษา และปรับปรุงคุณภาพของผลผลิตใหดี และไดมาตรฐานอยาง สมํ่าเสมอเพ่ือสนองความตองการของตลาด ดงั นน้ั ในขน้ั ตอนการ ปลูกจึงจําเปนตองอาศัยเทคนิคและวิธีการปฏิบัติตามคําแนะนํา ทางวิชาการจากเอกสารและจากเจาหนาที่สงเสริมการเกษตร ทง้ั น้ี เพราะหนอไมฝรั่งเปนพืชที่ตองการใหเอาใจใสดูแลอยางใกลชิด อยางไรก็ตาม การตดั สนิ ใจปลกู หนอ ไมฝ รง่ั ควรจะเรม่ิ ตน ปลกู แต นอยกอน เพื่อเปนการศึกษาถึงธรรมชาติและสภาพแวดลอมที่ เหมาะสม เมอ่ื เกดิ ความชาํ นาญแลว จงึ ขยายพื้นที่ปลกู เพม่ิ มากขน้ึ ในภายหลัง พนั ธุ ลกั ษณะประจําพันธุ หมายเหตุ บรอ คอมิ พรฟู ใหผลผลิตสูง การเจริญเติบโตเร็ว ลูกผสมชั่วที่ 1 ยนู เิ วอรซ ติ อ้ี อฟแคลิฟอเนยี เบอร 309 หนอ ใหญ สมา่ํ เสมอ ความแข็งแรง ยนู เิ วอรซ ติ อ้ี อฟแคลิฟอเนยี เบอร 500 ของตน แมด ี แมรว่ี อชงิ ตนั มีความแข็งแรงดี ตนสีเขียวออน พนั ธุผ สมเปด ขนาดใหญ เปนพันธุที่มีอายุเก็บเกี่ยวเบา ขนาด พนั ธผุ สมเปด หนอไมใหญ ปลายหนอ ออก สมี ว ง ออน ตนแข็งแรง ตานทานโรคดี หนอ พนั ธุผสมเปด สมํ่าเสมอและตรงยอดแนน ดี 1. ควรปรบั ปรงุ สภาพดนิ โดยใชป นู ขาว ปุยอินทรียโรยบริเวณพื้นที่ที่ปลูกแลวไถกลบ เพื่อใหดิน มีสภาพรวนซุย ชวยในการระบายและถา ยเทอากาศไดด ขี น้ึ หนา กอ นน้ี หนา ถัดไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 3 2. ควรไถดนิ ใหล กึ ไมน อ ยกวา 30 เซนตเิ มตร เพอ่ื ใหร ากเจริญเตบิ โตและหาอาหารเล้ียงลาํ ตน ไดด ี ใสป ยุ อนิ ทรยี อ ตั รา 3 ตนั /ไร และปยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 อตั รา 100 กิโลกรัม/ไร 3. ระยะปลูกที่เหมาะสม คอื 50 x 150-200 เซนตเิ มตร 1. เตรยี มดนิ ใหลึก 30-35 เซนตเิ มตร เพอ่ื ใหรากเจริญเติบโตและหาอาหารเล้ยี งลาํ ตน ไดด ี ใสป ยุ อินทรยี อ ตั รา 3 ตนั /ไร และปยุ เคมสี ตู ร 15-15-15 อตั รา 100 กิโลกรัม/ไร 2. ระยะปลูกที่ใชคือ 50 x 150-200 เซนตเิ มตร 3. กลาท่ใี ชป ลูกควรมลี กั ษณะดงั นี้ 3.1 อายุ 4-6 เดอื น 3.2 ความสงู ของตน มากกวา 50 เซนตเิ มตร 3.3 มรี ากสะสมอาหารสมบรู ณแ ละมจี าํ นวนรากมาก 3.4 มตี าสมบรู ณข นาดใหญ โดยรอบเหงา 3.5 กลา ตอ งปราศจากโรคแมลง 4. เมื่อยายกลาจากแปลงกลาแลวควรปลูกทันที ไมค วรทง้ิ ไวน านเกนิ 3 วัน 5. ใชก ลา 1 ตน ตอ 1 หลุม 6. ในหลมุ ปลกู ควรลกึ 10-15 เซนตเิ มตร กวางยาวประมาณ 15 เซนตเิ มตร และทาํ เนนิ ตรง กลางหลมุ 7. วางกลา ในลกั ษณะแผร ากใหก ระจายบนเนนิ ทิศทางของตาไปแนวเดียวกันกับแถว แลว กลบดนิ หนา กอ นน้ี หนา ถัดไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 4 การพูนดินกลบโคน จะเปนวิธีการที่กําหนดชนดิ ของหนอ ไมฝ รง่ั ซง่ึ หนอ ไมฝ รง่ั หนอ ขาวจาํ เปน ตอ ง กลบดินสูงกวาหนอ ไมฝ รง่ั หนอ เขยี ว เนอ่ื งจากหนอ ไมฝ รง่ั หนอ ขาวจะเกบ็ เกย่ี วผลผลติ ซง่ึ เปน หนอ ทอ่ี ยู ใตดิน ความสูงของดนิ ทก่ี ลบจะตอ งสมั พนั ธก บั ความยาวของหนอ ทต่ี ลาดตอ งการ วธิ ีการ 1. พนู ดนิ กลบโคนดว ยดนิ หรอื ดนิ ผสมแกลบใหส งู ประมาณ 25-30 เซนตเิ มตร 2. การพนู ดนิ กลบโคนควรทํา 2-3 ครง้ั ตอ ไป โดยทําพรอ มกบั การกําจัดวัชพืชและการใสปุย 3. หลังจากเก็บเกี่ยวแลว ตอ งกลบดนิ พนู โคนไวเ ชน เดมิ 1. อายุเก็บเกี่ยว 8-10 เดอื น หลงั จากเพาะเมลด็ 2. การเก็บเกี่ยวควรทาํ ชวงเชา 6.00-10.30 น. 3. เมอ่ื เหน็ หนอ โผลส งู จากดนิ ประมาณ 0.5 เซนตเิ มตร คุยดินลงไปเกบ็ หนอ แลว กลบดนิ ไวต ามเดมิ 4. การเก็บระวังอยาใหกระทบกระเทือนถึงหนออื่นที่จะ แทงขน้ึ มา 5. หนอ ทเ่ี กบ็ ไดใ หร บี นําเก็บไวในที่รมเพื่อทาํ การคดั เกรด 6. ถา เกบ็ หนอ ไวไ มน าน ใหใ ชผ า ขาวบางชบุ น้าํ สะอาดบดิ ใหห มาด คลมุ ตะกรา ไว อยาใหหนอ เปยกนํ้า 7. ถาตอ งการเกบ็ รกั ษาไวน าน ใหน ําเอาตะกรา ทบ่ี รรจหุ นอ ไมฝ รง่ั เกบ็ ใสถ งั น้ําแขง็ หรอื ตเู ยน็ ที่อุณหภูมปิ ระมาณ 2 องศาเซลเซยี ส และอยาใหหนอเปยกนาํ้ โรคแมลงเปนศัตรูที่มีความสําคัญตอการปลกู หนอ ไมฝ รง่ั เปน อยา งมาก หากปลอ ยใหม กี ารระบาด รุนแรงแลว จะทําใหไ ดผ ลผลติ ลดลง และมีคุณภาพตํ่า เปน ผลเสยี อยา งมากตอ การสง ผลผลติ ออกไป จาํ หนา ยสตู ลาดภายใน และตา งประเทศ ฉะนน้ั จึงควรไดรับการดูแลอยางถูกวิธี หนา กอ นน้ี หนา ถัดไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 5 โรคที่สาํ คญั ของหนอไมฝ รัง่ ไดแก 1. โรคลาํ ตน ไหม (Stem blight) สาเหตุ เกดิ จากเชอ้ื รา ลกั ษณะอาการ ลักษณะอาการของโรคนจ้ี ะพบวา มีการทาํ ลายเกดิ ขน้ึ บรเิ วณโคนตน ลาํ ตน กง่ิ กา น และใบ ทําใหเ กิดแผลรูปกระสวยขอบแผลสนี า้ํ ตาล แผลทเ่ี กดิ จะขนานไปกบั ลําตน ที่แผลจะมีจุดสีดาํ เล็กๆ ข้ึนเตม็ เนอ้ื เยอ่ื ขอบแผลจะแหงเปนสีเทา ตอ มาขนาดของแผลจะขยายเพม่ิ ขน้ึ ทําใหล ําตนไหมแหง เปน ทางยาว เม่ือระบาดรนุ แรงตน จะหกั ตรงรอยแผล ตนทรุดโทรมทาํ ใหใ บรว ง และตน แหง ตายในทส่ี ดุ การแพรร ะบาด โรคนแ้ี พรร ะบายไดงา ย โดยเชอ้ื ราจะปลวิ ไปกบั ลม หรอื ถกู น้าํ ชะพัดพาไป โดยเฉพาะในฤดู ฝน โรคจะระบาดอยา งรวดเรว็ และรนุ แรง การปอ งกนั และกาํ จดั 1. กอ นยา ยตน กลา ไปปลกู ในแปลง ควรแชต น กลา ดว ยสารปอ งกนั กาํ จดั โรคพชื อยา งใดอยา งหนง่ึ ในกลมุ ตอ ไปน้ี คารเ บนดาซมิ เชน เดอโรซาล เดลซนิ 50 บาวซี าน โปรปเ นบ็ เชน แอนทราโคล ซเิ นบ็ + มาเนบ็ เชน เอซินแมก แมนโคเซ็บ เชน ไดเทนเอม็ - 45 การใชใ หเ พม่ิ ปรมิ าณสารอกี 1 เทา จากอตั ราสว นตามคาํ แนะนําขา งภาชนะ แชนาน 10 นาที แลว ผง่ึ กลา ใหแ หง ในทร่ี ม กอ นนําไปปลกู 2. ทาํ ทางระบาย อยา ใหน า้ํ ขงั แฉะ 3. ถอนหรอื ตดั ตน ทเ่ี ปน โรค รวมทงั้ เศษพชื ท่รี วงหลนตามพนื้ แลวรวบรวมเผาทาํ ลายใหม ด ไมค วร นาํ ไปกองไวข า งแปลง เพราะจะทาํ ใหหนอท่ีงอกใหมถ ูกเชอื้ โรคเขาทาํ ลายได 4. ในชวงฤดูฝนถาพบวา มกี ารระบาดของโรคในแปลงกลา และแปลงปลูกมาก ควรฉดี พน สารปอ ง กนั กําจัดโรคพืชพวก คารเ บนดาซิมโปรปเ นบ็ ทุก 5-7 วัน และถา การระบาดของโรคลดลงใหร ะยะเวลา การพน เปน 10-15 วัน โรคลาํ ตนไหม หนา กอ นน้ี หนาถดั ไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 6 2. โรคเซอรค อสปอรร า ไบลท หรอื ลฟี พรานซเซ็ทสปอท (โรคใบเทียมรวง) (Cercospora blight or Leaf branchlet spot) โรคเซอรค อสปอรร า ไบลท หรอื ลฟี พรานซเซ็ทสปอท (โรคใบเทยี มรว ง) (Cercospora blight or Leaf branchlet spot) สาเหตุ เกดิ จากเชอ้ื รา ลักษณะอาการ โรคน้ีเกดิ พรอ มกบั โรคลาํ ตน ไหมใ นฤดฝู น โดยจะมแี ผลสมี ว งอมนา้ํ ตาล หรือ สีมวงแดงเปนจุดคอนขางกลมตรงกลางมีสีเทาขอบแผลไมสม่ําเสมอ ขนาดของแผลเปนจุดไมแ นนอน แผลจะมีมากตามใบเทียมท่ีเจริญเต็มที่แลว ทําใหใบแหงเหลืองรวงหลน ตน ทเ่ี ปน โรคระบาดรนุ แรง กิ่งจะแหงและตายในที่สุด การแพรร ะบาด สามารถแพรร ะบาดไปกบั ลมหรอื ตดิ ไปกบั ละอองนา้ํ การปองกนั และกาํ จดั จะทาํ ความเสยี หายมากขน้ึ ในสภาพอากาศทม่ี คี วามชน้ื สงู 1. กอ นปลกู ควรแชต น กลา ดว ยสารปอ งกนั กาํ จดั โรคพชื ในกลมุ ดงั ตอ ไปน้ี คอปเปอรอ อกซค่ี ลอไรด เชน คปู รอ ก คปู ราวทิ คารเ บนดาซมิ เชน บาวซี าน เบ็นทอกซ เบนเลท 75 ซี มาเนบ็ เชน ทวนิ มาเนบ็ เบนโนบลิ เชน เบนเลท ฟนดาโซล 50 โดยเพม่ิ ปรมิ าณสารอกี 1 เทา จากอตั ราสว นตามคาํ แนะนําขา งภาชนะนาน 10 นาที แลวผึ่งให แหง กอ นนําไปปลกู 2. หมน่ั ตรวจดแู ปลงใหส ะอาดเสมอ บาํ รงุ ตน ใหแ ขง็ แรงสมบรู ณต ลอดเวลา เพอ่ื ลดความเสยี หายที่จะเกิดขึ้น 3. ควรถอนหรอื ตดั น ทเ่ี ปน โรคทง้ิ แลวเผาทาํ ลายใหห มด ไมค วรนําไปวางกองสมุ ไวใ นแปลง เพราะจะทาํ ใหหนอที่งอกใหมถูกเชื้อโรคทําลายได 4. ถามีการระบาดของโรคใหฉีดพนดวยสารปอ งกนั กําจดั โรคพชื พวกคอปเปอรอ อกซค่ี ลอไรด คารเบนดาซมิ มาเนบ็ และเบนโนมิล อตั ราสว นตามคาํ แนะนําขา งภาชนะ การปฏบิ ัตเิ ชนเดียวกับการ ใชส ารปอ งกนั กาํ จดั โรคลาํ ตน ไหม โรคเซอรคอสปอรรา ไบลท หนา กอ นน้ี หนา ถดั ไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 7 5. โรคเนาเปย ก (Wet rot) สาเหตุ เกดิ จากเชอ้ื รา ลักษณะอาการ เกิดกับหนอ ไมฝ รง่ั ทเ่ี ปน ตน ออ นเรม่ิ แตกกง่ิ แขนงหรอื ยอดออ น เชื้อโรคจะเขาทาํ ลาย ตรงปลายหนอ ทาํ ใหมลี กั ษณะฉา่ํ นา้ํ สเี ขยี วเขม ตอมายอดออ นจะมสี เี หลอื งและเหย่ี ว ถาสังเกตบนแผล จะมีเสนใยราสเี ทาออ น งอกขน้ึ มาเปน กา นตง้ั ตรงสน้ั ๆ ทป่ี ลายโปง ออก เปน หวั สดี าํ เลก็ ๆ มองเห็น ชัดเจน อาการเนา ลกุ ลามรวมเร็ซมากในขณะทฝ่ี นตกชกุ ตน จะเนา ยบุ ไปทง้ั แปลง ภายใน 2-3 วัน การแพรร ะบาด โรค จะระบาดรนุ แรง เนอ่ื งจากอาการมคี วามชน้ื สงู มฝี นตกสลบั กบั แดดออก และ ฝนตกซํ้าอกี การปอ งกนั และกาํ จดั 1. ถอนตน ทง้ิ เผาทําลายเสยี 2. ใชส ารปอ งกนั กาํ จดั โรคพชื ในกลมุ ตอ ไปน้ี ไตรโฟรีน เชน ซาพรอล ไธอะเบนดาโซล เชน พรอนโต แมนโคเซ็บ เชน ไดเทนเอม็ 45 ฉีดพอนทุก 5-7 วัน ถา มกี ารระบาดรนุ แรงอนั เนอ่ื งมาจากสภาพอากาศมคี วามชน้ื สงู ควร ฉีดพอนทุก 3 วัน จนกวา โรคจะเบาบางลง จึงลดการพนใหหางออกไป โรคเนา เปย ก 6. โรคแอนแทรคโนส (Anthracnose) สาเหตุ เกดิ จากเชอ้ื รา ลกั ษณะอาการ จะเกิดแผลสนี ้าํ ตาลเหน็ ไดช ดั เจนบนลาํ ตน ทไ่ี มอ อ นและแกจ นเกนิ ไป ลกั ษณะเปน วงสเี ขม หรอื ดําซอ นๆ กัน ขอบแผลชัน้ นอกจะชา้ํ คลา ยนา้ํ รอ นลวก มสี เี ขยี วเขม แผลจะยบุ ตวั ลงตาม ความยาวของลาํ ตน เมอ่ื เปน มากขน้ึ แผลจะขยายออกไป ทําใหล ําตน ยบุ ตวั ลงจะเหน็ แผลเปน วงซอ นๆ กัน สีดําเลก็ ๆ ตรงบรเิ วณแผลตน แหงหกั ตรงกลางรอยแผล ใบรวงยอดแหง การแพรร ะบาด โรคน้ีแพรระบาดไดง า ยและรวดเรว็ ในฤดฝู นหรอื ในชว งทค่ี วามชน้ื สงู สามารถปลวิ ไปกบั ลม และถกู น้าํ ชะพาไป หนา กอ นน้ี หนาถดั ไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 8 การปอ งกนั และกาํ จดั 1. ทาํ ทางระบายอยา ใหน า้ํ ขงั แฉะ 2. เก็บเศษซากพืช และถอนสว นทเ่ี ปน โรคไปเผาทาํ ลาย เพอ่ื ปอ งกนั การระบาดของเชอ้ื และรกั ษา ความสะอาดของแปลง 3. ถา มกี ารระบาดใหฉ ดี พน สารปอ งกนั กาํ จัดโรคพชื กลมุ ตอ ไป เบนโนมิล เชน เบนเลท ซเิ นบ็ + มาเนบ็ เชน เอซินแมก คารเ บนดาซิม เชน มัยซิน เดอโรซาน 50 โปรปเนบ เชน แอนทราโคล สําหรบั อตั ราสว นผสมตามคาํ แนะนําขา งภาชนะบรรจุ ฉีดพนทุก 7 วัน โรคแอนแทรคโนส 5. โรคหนอ เนา หรอื เนา เละ (Soft rot) สาเหตุ เกดิ จากเชอ้ื บกั เตรี ลกั ษณะอาการ หนอ ออ นจะเกดิ จดุ ชา้ํ นา้ํ และเนา มลี กั ษณะเปน นา้ํ เมอื กเยม้ิ กลน่ิ เหมน็ ฉนุ แผลจะ ยุยและเปน สเี ทาหรอื นา้ํ ตาลจางๆ ชน้ิ สว นหรอื ตน ทแ่ี สดงอาการเนา ดงั กลา ว หากไมร บี แยกออก จะทาํ ใหตนและสวนทเ่ี หลอื อน่ื ๆ เกดิ การตดิ เชอ้ื และเสยี หายหมดในเวลาอนั รวดเรว็ โดยเฉพาะเวลาอากาศ รอนและความชน้ื สงู การแพรร ะบาด จะสรางความเสยี หายรนุ แรงในฤดฝู นทม่ี คี วามชน้ื สงู และอากาศรอ นอบอา ว โรคน้ี เกิดไดทั้งอยูในแปลงและผลผลิตที่เก็บเกี่ยวแลว โดยเชือ้ จะเขา ทางบาดแผลท่เี กิดจากหนอนกดั กินจาก การพรวนดนิ หรือกําจัดวัชพืช การปอ งกนั และกาํ จดั 1. แปลงปลกู ควรมกี ารระบายนา้ํ ไดด ไี มข งั แฉะ 2. กําจดั แมลง เพอ่ื ไมใ หก ดั กนิ หนอ และระมดั ระวงั บาดแผล 3. ควรเกบ็ เกย่ี วหนอ ดว ยความระมดั ระวงั อยาใหเกิดแผลชํา้ หรอื ฉกี ขาดกบั ตน ตอทย่ี งั เหลอื อยู ในแปลง หนา กอ นน้ี หนาถัดไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 9 4. เก็บหรือบรรจุผลิตผลที่เก็บเกี่ยวแลวภาชนะที่สะอาด เมอ่ื พบชน้ิ สว นหรอื ตน ใดเปน โรคใหร บี แยก ออกไปทาํ ลายเสยี 5. ผลิตผลที่เก็บเกี่ยวขณะรอการขนสงหรือจําหนาย ควรเก็บไวในที่แหงและเย็น จะจดความ เสียหายจากการเนา ลงได โรคหนอ เนา หรอื เนา เละ หนา กอ นน้ี หนาถดั ไป ! สารบญั

การปลูกหนอไมฝรั่งหนอขาว 10 1. กรมสง เสรมิ การเกษตร. 2530. คาํ แนะนําที่ 60 การปลกู หนอ ไมฝ รง่ั 2. กรมสง เสรมิ การเกษตร. 2531. โรคหนอ ไมฝ รง่ั และการปอ งกนั กาํ จัด 3. กรมสง เสรมิ การเกษตร. 2531. คาํ แนะนําที่ 132 ศตั รูแอสพารากสั หนา กอ นน้ี หนาถัดไป ! สารบญั