COVID-19 กับสุขภาพจิต

COVID -19 กับ สุขภาพจิต Prevention and Promotion of Mental Health in Community

C O V I D - 1 9 กั บ สุ ข ภ า พ จิ ต ตอน พ ลั ง สุ ข ภ า พ จิ ต พ ลั ง สุ ข ภ า พ จิ ต คื อ อ ะ ไ ร ภ า ว ะ วิก ฤ ต คื อ อ ะ ไ ร พลังสุขภาพจิต หรือ RQ (Resilience Quotient) เหตุการณ์ต่างๆ ที่เข้ามากระทบ ซึ่งมีผลต่อจิตใจ คื อ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ท า ง อ า ร ม ณ์ แ ล ะ จิ ต ใ จ ใ น ก า ร ป รั บ ตั ว อารมณ์และความรู้สึกอย่างรุ นแรงโดยมักเป็นภาวะที่ และฟื้ นตัวกลับสู่สภาวะปกติภายหลังที่พบกับเหตุการณ์ เกิดขึ้นชั่วคราว ส่วนใหญ่ภาวะวิกฤตเป็นเหตุการณ์ที่ ห รือ ภ า ว ะ วิก ฤ ต ที่ ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม ย า ก ลำ บ า ก ใ น ชี วิต บุคคลนั้นไม่เคยพบมาก่อน ไม่คาดคิดว่าจะเกิดขึ้น ไม่ทันตั้งตัว เตรียมตัว เตรียมใจ ป ร ะ โ ย ช น์ ข อ ง R Q เ ป็ น คุ ณ ส ม บั ติ ที่ ทำ ใ ห้ บุ ค ค ล ผ่ า น ปั ญ ห า แ ล ะ อุ ป ส ร ร ค ก า ร ป รั บ ตั ว 3 ร ะ ย ะ แ ล ะ ดำ เ นิ น ชี วิต ไ ด้ อ ย่ า ง มี ค ว า ม สุ ข ถ้ามี RQ สูงจะสามารถพลิกวิกฤตเป็นโอกาสได้ เ มื่ อ เ ร า อ ยู่ ใ น ภ า ว ะ วิก ฤ ต สามารถยกระดับความคิด จิตใจ และการดำเนิน ระยะที่ 1 ระยะช็อคหลังจากที่เกิดเหตุการณ์วิกฤต ชี วิต ไ ป ใ น ท า ง ที่ ดี ขึ้ น ห ลั ง จ า ก วิก ฤ ต ผ่ า น พ้ น ไ ป ปฏิกิริยาแรกๆ ที่เกิดขึ้นในอารมณ์และจิตใจของเรา มักเป็นความรู้สึกกลัวและวิตกกังวล ต่อมาคือการ RQ พ ย า ย า ม ป ฏิ เ ส ธ โ ด ย คิ ด แ ล ะ ห วั ง ว่ า สิ่ ง นั้ น ไ ม่ ไ ด้ เ กิ ด ขึ้ น จ ริง ไ ม่ ใ ช่ ค ว า ม เ ข้ ม แ ข็ ง ใ น จิ ต ใ จ ที่ เ กิ ด จ า ก ปั จ จั ย ภ า ย ใ น ข อ ง ระยะที่ 2 หลังจากยอมรับว่าเกิดปัญหาเป็นระยะที่เรา ตัวบุคคลเพียงอย่างเดียว แต่ว่ามีความเกี่ยวข้อง ยอมรับว่าปัญหานั้นได้เกิดขึ้นแล้วจริงๆ และไม่อาจจะ สั ม พั น ธ์ กั บ สิ่ ง แ ว ด ล้ อ ม ห รือ ปั จ จั ย ภ า ย น อ ก ย้ อ น เ ว ล า ก ลั บ ไ ป แ ก้ ไ ข เ ป ลี่ ย น แ ป ล ง ห รือ ห ยุ ด ยั้ ง มั น ไ ด้ เช่น พ่อแม่ พี่น้อง ครู เพื่อน ด้วย ในช่วงนี้ความรู้สึกมากมายจะประดังเข้ามา เช่นรู้สึก เ ป็ น สิ่ ง ที่ ส า ม า ร ถ ส ร้ า ง แ ล ะ พั ฒ น า ใ ห้ เ กิ ด ขึ้ น ไ ด้ อ ยู่ เ ส ม อ โกรธ เครียด วิตกกังวลหรือมีอาการปวดกล้ามเนื้อ โ ด ย ทำ ทั้ ง ก า ร เ ข้ า ไ ป ช่ ว ย เ ห ลื อ โ ด ย ต ร ง ที่ ตั ว บุ ค ค ล นั้ น แ ล ะ ร่ ว ม ด้ ว ย การจัดสิ่งแวดล้อมต่างๆ ให้เกื้อหนุนต่อการพัฒนา RQ ระยะที่ 3 ระยะที่อารมณ์และจิตใจฟื้ นตัวเมื่อเหตุการณ์ แ ล ะ ทำ ใ ห้ ก ล า ย เ ป็ น ศั ก ย ภ า พ ติ ด ตั ว เ ข า ไ ป ต ล อ ด ร้ายแรงผ่านพ้นไป รวมทั้งได้มีการแก้ไข เยียวยาความ บาดเจ็บทางจิตใจในระดับหนึ่ง การตอบสนองทาง กรมสุขภาพจิต. (2563). เปลี่ยนร้ายกลายเป็นดี อ า ร ม ณ์ แ ล ะ จิ ต ใ จ ใ น ช่ ว ง นี้ จ ะ มี ก า ร ป รั บ ตั ว เ ข้ า กั บ (พิมพ์ครั้งที่ 4).บียอนด์ พับลิ สชิ่ง จำกั ด. เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นหลังจากนั้นก็จะเข้าสู่ระยะฟื้ นตัว ทางอารมณ์และจิตใจ ซึ่งอาจใช้เวลาหลายเดือนหรือ อ า จ เ ป็ น ปี ก ว่ า จ ะ เ ข้ า สู่ ภ า ว ะ เ ดิ ม ไ ด้ ไม่มีใครสามารถล่วงรู้ได้ว่าเราจะเผชิญกับอะไร ดังนั้นเราควรเตรียมต้นทุนทางใจไว้ให้พอกับการรับมือกับเหตุการณ์นั้น



COVID - 19 กับ สุขภาพจิต ตอน กิจกรรมแก้เบื่อเพื่อสุขภาพจิต จัดห้องใหม่ ให้ดูน่าอยู่ ในเวลาปกติ เราอาจจะไม่มีเวลา แต่เมื่อ COVID-19 เข้ามา เราก็ได้ใช้เวลาอยู่บ้านมากขึ้น เวลานี้แหละ ที่เหมาะกับการจัดบ้านที่สุด ออกกำลังกายเบา ๆ การออกกำลังกาย เป็นกิจกรรม ที่สามารถทำได้ทุกช่วงเวลา ทั้งแก้เบื่อ แก้เหงา แก้เครียด แถมยังได้สุขภาพที่ดีด้วย จัดตารางเวลาทำกิจกรรม การจัดตารางหรือแพลนจะทำให้เราสามารถ จัดการกับเวลาได้ดีขึ้นและ กำหนดสิ่งที่อยากทำในแต่ละวันได้อีกด้วย ชมพิพิธภัณฑ์ออนไลน์ ศิลปะอาจจะเป็นอีกสิ่งที่ทำให้คุณ รู้สึกจรรโลงใจได้ เราสามารถชมงานศิลปะนี้ ในช่องทางออนไลน์ได้ ลองเริ่มจาก Google Art and Culture ดูก็ได้

COVID-19 กับสุขภาพจิต ตอน ดูแลใจ..สู้ไวรัส รู้อารมณ์ กับ 5 ร. หาวิธีผ่อนคลายความเครียดที่ตนเองชอบ รับสื่ ออย่างมี เช่นดูหนัง ฟังเพลง ออกกำลังกาย ไสม่คตวิรเสพข่าวจนวิตกกังวล ควรฟัง เพื่อการจัดการความเครียดที่ดี ไม่ควรใช้สารเสพติดเข้ามาคลายเครียด ข่าวแค่วันละ1-2ครั้ง ถ้าเครียดให้หยุด ติดตามข่าวทันทีและควรอ่านแหล่งข่าว รีบปรึกษา ที่น่าเชื่อถือเท่านั้น เมื่อเกิดความเครียดหรือวิตกกังวล รักษาสุขภาพ โทรสายด่วนสุขภาพจิต 1323 ได้ตบอด 24 ชั่วโมง ระมัดระวัง ควรดูแลรักษาสุขภาพให้แข็งแรง เพื่อป้องกันตนเองจากเชื้อไวรัส ไม่ควรใช้คำพูดหรือท่าทีที่แสดงความ COVID-19 รังเกลียดต่อผู้ที่ป่วย เพราะเมื่อหาย เขาก็จะใช้ชีวิตอย่างปกติ เราไม่ควร สร้างตราบาปให้ ที่มา : องค์ความรู้การดูแลสุขภาพในใจในสถานการณ์การระบาด โควิด-19 “ใจพร้อม ไม่ยอมป่วย”

COVID 19 กับสขุ ภาพจติ ตอน วคั ซนี ใจในชุมชน กรอบแนวคดิ การสรางวัคซีนใจใน การแพรระบาดของ COVID-19 สงผลกระทบตอ ประชาชนทั้งดานสุขภาพกายและสขุ ภาพจิต หากยังไม ชมุ ชน (Community vaccines) สามารถหยดุ การระบาดได สุขภาพใจท่ตี องอยกู บั จัดทําขน้ึ โดยประยุกตใชหลักการ ของการเตรียมบริการดาํ นสังคมจติ ใจ ความเครยี ด ความกงั วล ความโดดเด่ยี ว และ ความสิ้นหวงั เปนระยะเวลานานนน้ั ควรไดรบั การดูแล เพื่อรบั มือการระบาดไขหวัดใหญในป 2561 โดย รวมกบั แนวคิดทฤษฎีท่เี กยี่ วของกับการส่ือสารในภาวะ การดาํ เนนิ งานสงเสรมิ และปองกนั ปญหาสขุ ภาพ วิกฤต , การสรางความหยนุ ตัวของชมุ ชน , การให จะตองมกี ารบูรณาการการปองกนั ปญหาสขุ ภาพกาย ความชวยเหลอื ดานสังคมจติ ใจในภาวะวกิ ฤต, และ และสุขภาพจิตเขาดวยกัน สิง่ สําคัญคอื การดูแลใจ ชวยเหลอื ซงึ่ กันและกนั ในชมุ ชน เพอ่ื ใหเกิดความ ลําดับข้นั ความตองการของมาสโลว โดยเปลย่ี น แนวคดิ จากการดําเนนิ งานในระดับ “บคุ คล” ไปสู มนั่ ใจในดานความปลอดภยั ในชุมชน ลดความต่นื “ชุมชน” เพอื่ เสรมิ สรางวคั ซีนใจในชุมชน จนทําให ตระหนก และคอยๆฟนฟูใหคนในชมุ ชนสามารถกลบั มา ชุมชนเกิดภมู คิ มุ กัน มคี วามเขมแขง็ และสามารถกาว ดําเนินชวี ติ ไดตามปกติ ดวยหลกั การดังกลาวจึงเกิด ผานสถานการณ การแพรระบาดของ COVID-19 ได เปนแนวคิดของการสรางวัคซนี ใจ ในชมุ ชนเพอ่ื สรางภมู ิคุมกัน ท้ังสขุ ภาพกายและสุขภาพใจ วคั ซีน ใจ ในชมุ ชนุ คืออะไร? วัคซนี ใจในชุมชุน (Community Vaccines) คอื วัคซีนใจนเี้ ปนสง่ิ ท่ีเรียนรูและพฒั นาใหเกดิ ไดในทกุ มาตรการหรอื กิจกรรมที่สงเสริมใหคนในชุมชน ชมุ ชน เพราะเปนสงิ่ ที่สามารถนาํ บทเรียน จาก รวมมอื กันในการเผชญิ กับปญหาหรือวกิ ฤตตางๆ ที่ ประสบการณทผี่ านมาของชุมชนมาเปนแนวทางใน เกิดขนึ้ ในชมุ ชน รวมใจกนั จดั การปองกนั แกไข การปฏิบตั ิได ชมุ ชนใดทมี่ วี คั ซีนใจเกิดขน้ึ ยอมถอื ปญหาจนสามารถ กาวขามปญหาไปได อกี ทงั้ ยัง วาชมุ ชนน้นั มีภมู คิ ุมกนั ในชมุ ชน ทเ่ี ขมแขง็ จะไม สามารถทําใหชมุ ชนฟนตัวกลบั สูสภาพปกตใิ นเวลา หวัน่ ไหวกับวิกฤตตางๆทเ่ี ขามา สามารถสรุปเปน อนั รวดเรว็ หลกั การงาย ๆ คือหลัก “4 สราง 2 ใช” เพ่ือให เกดิ การชวยเหลือดแู ลกันในยามวิกฤต โดย หลักการน้ีเปนหลกั การท่ีครอบคลมุ สามารถนาํ ไป ประยุกตเพอื่ ปองกนั การระบาดของโรคอ่นื ๆ ไดใน อนาคต ที่มา : กรมสุขภาพจติ

COVID 19 กับสุขภาพจิตตอน วคั ซีนใจในชมุ ชน 4 สราง 2 ใช 1.สรางชมุ ชนทรี่ ูสึกปลอดภยั 2.สรางชุมชนใหรสู กึ สงบ CALM SAFETY ส่ือสารขอมลู ที่ถกู ตอง ชัดเจน สม่ําเสมอ ส่ือสารใหความรใู นการดูแลตนเอง ครอบครัว และ สอ่ื สารใหความรเู กี่ยวกับการดูแลจติ ใจตนเอง ชมุ ชน เพื่อลดความเครยี ด ความกังวล กําหนดมาตรการความปลอดภยั รวมกนั เชน เวน ระยะหาง ลางมอื สวมหนากากอนามยั เฝาระวัง/คนหากลมุ เสย่ี ง โดยคดั กรองและ กกั ตวั 14 วนั รวมดแู ลสภาพแวดลอมใหสะอาดปลอดภยั 3.สรางชุมชนท่ีเจาใจและใหโอกาส 4.สรางชุมชนใหรสู ึกมคี วามหวัง DESTIGMATIZATION HOPE สรางความเขาใจกบั คนในชุมชน ไมมอี คตหิ รือรังเกยี จ ฟนฟูโครงสรางพื้นฐานใหกลบั มาบริการคนใน คนทเ่ี สย่ี ง/ปวย ชมุ ชนไดเหมือนเดิม คนทห่ี ายปวยไดกลบั มาใชชีวิตปกติ จดั สวสั ดิการ/สรางรายไดใหกับคนท่ีไดรบั ใหโอกาสคนทห่ี ายปวยไดมสี วนรวม ผลกระทบ ในการบอกตอความรแู ละ เปดโอกาสใหคนทห่ี ายปวยมาแลกเปลย่ี น เปนตวั อยางในชุมชน ประสบการณและสรางความหวังใหคนในชมุ ชน 1.ใชศกั ยภาพชุมชน 2.ใชสายสมั พันธในชุมชน COMMUNITY EFFICACY COMMUNITY NETWORK & สรางเครอื ขายเพ่ือชวยเหลือคนในชมุ ชน RELATIONSHIPS ผูนาํ เขมแขง็ ส่อื สารและใหกาํ ลงั ใจคนในชมุ ชน คนในชุมชนใสใจและชวยเหลือกนั สรางเปาหมายรวมกนั รวมกนั จดั ทําแผนหรือชวยแกปญหา ไวใจซ่งึ กันและกัน ใหกาํ ลงั ใจซง่ึ กนั และกนั ใสใจรบั ฟงปญหา สงตอ เชอ่ื มโยงขอมูลถึงกนั ในชมุ ชน ท่ีมา : กรมสขุ ภาพจิต

THANK YOU