แปลงไฟล์1

หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ (E-Book) หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 1 ลกั ษณะทางกายภาพของจงั หวดั ชดุ การเขา้ ใจพ้นื ท่จี งั หวดั ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 4

ก คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E–Book) เล่มน้ีเป็น ส่วนหนึ่งของรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้ันประถมศึกษาปีที่ 4 สาระภูมิศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เรื่อง ลักษณะทางกายภาพของจังหวดั ชุด การเข้าใจพน้ื ท่จี ังหวัด โดยมีเนื้อหาที่กล่าวถึงปัจจัยสาคัญเก่ียวกับลักษณะของจังหวัด ประกอบไปด้วย ลักษณะทางกายภาพ ลักษณะทางวัฒนธรรม และ ลักษณะทางสงั คม ซึง่ การเขา้ ใจจังหวดั ของตนเองมคี วามสาคัญตอ่ การดารงชวี ติ ช่วยใหส้ ามารถดาเนินชวี ิตอยู่ในพ้ืนท่ีจังหวัดได้อยา่ ง เหมาะสม ในการจัดทาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มน้ีผู้จัดทาขอขอบพระคุณ ดร.ทวัช บุญแสง และคุณครูศิวพร พันธ์ลาภักด์ิ เป็นอย่างสูงท่ีได้ให้คาแนะนา คาปรึกษา และให้ ความช่วยเหลือ จนทาให้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book)เรื่อง ลักษณะทางกายภาพของจังหวัด ชุด การเข้าใจพื้นที่จังหวัด สาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ อิเล็กทรอนิกส์เล่มน้ีจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจ หากมีความ ผิดพลาดประการใด ก็ขออภยั ไว้ ณ ท่นี ีด้ ้วย ฐาปนี รอดสวสั ดิ์ เกตนภิ า สมภกั ดี

สำรบญั ข เรื่อง หน้า คานา ก สารบัญ ข มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชีว้ ัด ค สาระสาคัญและจุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ง แบบทดสอบก่อนเรียน จ การเข้าใจพนื้ ทจ่ี งั หวัด 1 ปัจจยั สาคัญเก่ียวกับลักษณะของจังหวัด 2 3 - ลกั ษณะทางกายภาพ 4 - ลกั ษณะทางวฒั นธรรม 7 - ลกั ษณะทางสงั คม 9 แบบทดสอบหลังเรียน 13 อ้างอิง 14 ผู้จดั ทา

ค มำตรฐำนกำรเรียนรู้ มำตรฐำน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพ ของโลกและความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซ่ึงมีผลต่อกัน ใช้แผนที่ และเคร่ืองมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ และสรุป ข้อมูลตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภูมิสารสนเทศ อย่างมีประสิทธิภาพ มำตรฐำน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่าง มนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์ วิถี การดาเนินชีวิต มีจิตสานึกและมีส่วนร่วมในการจัดการ ทรพั ยากรและสง่ิ แวดลอ้ มเพอ่ื การพฒั นาทย่ี ่ังยืน ตวั ชีว้ ัด ส 5.1 ป.4/1 สืบค้นและอธิบายข้อมูลลักษณะ ทางกายภาพในจังหวัดของตนด้วยแผนที่และรูปถ่าย ส 5.2 ป.4/1 วิเคราะห์ส่ิงแวดล้อมทาง กายภาพที่ส่งผลต่อการดาเนินชีวิตของคนในจังหวัด

ง สำระสำคญั กำรเข้ำใจพื้นท่ีจังหวัดของตนเองมี ควำมสำคญั ตอ่ กำรดำรงชีวิต กำรเห็น กำรรู้ และ เข้ำใจส่ิงท่ีเป็นอยู่ว่ำมีควำมสัมพันธ์กันอย่ำงไร จะช่วยให้สำมำรถดำเนินชีวิตอยู่ในพื้นที่จังหวัดได้ อยำ่ งเหมำะสม จดุ ประสงคก์ ำรเรียนรู้ 1. นักเรียนสำมำรถอธิบำยลักษณะพ้ืนท่ีของ จังหวัดได้ (K) 2. นักเรียนสำมำรถวิเครำะห์ลักษณะพ้ืนท่ีของ จงั หวดั ได้ (P) 3. นักเรียนเห็นควำมสำคัญของกำรศึกษำ ลกั ษณะพนื้ ทขี่ องจงั หวัด (A)

จ แบบทดสอบก่อน เรียน 1. ขอ้ ใดคอื ลกั ษณะทางวฒั นธรรม ก. สิ่งที่สร้างขึ้นจากความรู้ ความคิด ข. สิ่งที่ปรากฏให้เห็นในพื้นที่จังหวัด ค. การดารงอยู่ของผู้คนในแต่ละพื้นที่ ง. การจัดการทรัพยากรให้เกิดประโยชน์ 2. ขอ้ ใดจดั เปน็ วฒั นธรรมทางวตั ถุ ก. ศาสนา ข. ประเพณี ค. ความเชื่อ ง. ที่อยู่อาศัย 3. ข้อใด ไม่ใช่ ปัจจัยสาคัญเกี่ยวกับลักษณะของ จังหวัด ก. ลักษณะทางสังคม ข. ลักษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมอื ง ง. ลักษณะทางวัฒนธรรม

ฉ แบบทดสอบก่อน เรียน 4. การเขา้ ใจพ้นื ท่ีจงั หวัดมีความสาคัญอยา่ งไร ก. ช่วยใหท้ ราบประวัติความเป็นมาของจงั หวดั ข. ช่วยให้เกดิ สมั พันธ์ไมตรรี ะหว่างบคุ คลและชุมชน ค. ช่วยให้สามารถประกอบอาชีพได้อย่างประสบผลสาเร็จ ง. ชว่ ยให้สามารถดารงชวี ติ อยูใ่ นพน้ื ทจี่ ังหวัดได้ อย่างเหมาะสม 5. จากภาพแสดงถึงปัจจัยสาคัญเกี่ยวกบั ลักษณะของ จังหวัดในดา้ นใด ก. ลกั ษณะทางสังคม ข. ลกั ษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมือง ง. ลักษณะทางวฒั นธรรม

ช แบบทดสอบก่อน เรียน 6. ข้อใดแสดงถึงลักษณะทางกายภาพของจังหวัด สุราษฎร์ธานี ก. แมน่ า้ ตาปี ข. แม่น้าโกลก ค. แม่น้ากระบุรี ง. แม่น้าปัตตานี 7. การใชแ้ ผนทใ่ี นการศกึ ษาเกย่ี วกบั จงั หวดั ของ นักเรียนมปี ระโยชน์อย่างไร ก. ทาให้ทราบชนิดของพืชพรรณต่างๆ ข. ทาให้ทราบตาแหน่งที่ตั้งของจังหวัด ค. ทาให้ทราบจานวนประชากรในจังหวัด ง. ทาให้ทราบประวัติความเป็นมาของจังหวัด 8. สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติมีอิทธิพลต่อมนุษย์ใน ข้อใด ก. สภาพทางสังคม ข. สภาพทางเศรษฐกิจ ค. สภาพทางวฒั นธรรมประเพณี ง. กิจกรรมและพฤติกรรมของมนุษย์

ซ แบบทดสอบก่อน เรียน 9. นักเรียนจะนาแผนที่ทางกายภาพไปใช้ประโยชน์ ในการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับจังหวัดได้อย่างไร ก. ศึกษาเกี่ยวกับวัฒนธรรมในจังหวัด ข. ศกึ ษาลกั ษณะภมู ปิ ระเทศของจงั หวดั ค. ศึกษาความเป็นอยู่ของประชากรในจังหวัด ง. ศึกษาเกี่ยวกับจานวนนักท่องเที่ยวในจังหวัด 10. ข้อใด ไม่ใช่ ลักษณะทางกายภาพของจังหวัด สุราษฎรธ์ านี ก. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นเกาะ ข. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นภูเขาสูง ค. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นชายฝั่งทะเล ง. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบ สงู

1 การเขา้ ใจพ้ืนท่ีจงั หวดั ก ำ ร เ ข้ ำ ใ จ จั ง ห วั ด ข อ ง ต น เ อ ง มี ค ว ำ ม ส ำ คั ญ ต่อกำรดำรงชีวิต กำรเห็น รู้ และเข้ำใจส่ิงท่ีเป็นอยู่ในจังหวัด วำ่ มคี วำมสัมพันธ์กันอย่ำงไร ช่วยให้สำมำรถดำรงชีวิตอยู่ในพ้ืนที่ จังหวัดได้อย่ำงเหมำะสม

2 ปัจจยั สาคญั เก่ียวกบั ลกั ษณะของ จงั หวดั ปัจจยั สำคัญเก่ยี วกับลกั ษณะ ของจังหวัด 1. ลักษณะทำงกำยภำพ 2. ลักษณะทำงวัฒนธรรม 3. ลักษณะทำงสังคม

3 ลกั ษณะทางกายภาพ พืชพรรณธรรมชำติ สตั วป์ ำ่ แร่ 1. ลักษณะทำงกำยภำพ คือ ส่ิงท่ี ปรากฏให้เห็นในพื้นท่ีจังหวัดท่ีเป็นสิ่งแวดล้อม ทางธรรมชาติ เช่น ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ดิน แหล่งน้า พืชพรรณธรรมชาติ แร่ สัตว์ป่า สิ่งเหล่าน้ีถือเป็นทรัพยากรธรรมชาติของ จังหวัด ท่ีต้องรู้จักบริหารจัดการใช้ให้เกิด ประโยชนแ์ ละคมุ้ คา่ มากทส่ี ดุ

4 ลกั ษณะทางวฒั นธรรม 2. ลักษณะทำงวัฒนธรรม คือ ส่ิงท่ีสร้างข้ึนจากความรู้ ความคิดของมนุษย์ เพื่อปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในพื้นที่มี การส่ังสม สืบทอดต่อกันมา แสดงให้เห็นถึง ความเจริญงอกงาม ได้แก่ วัฒนธรรมทางวัตถุ วฒั นธรรมทไี่ มใ่ ช่วัตถุ

5 วฒั นธรรมทางวตั ถ ุ เป็นสิ่งที่มนุษย์ประดิษฐ์หรือสร้ำงสรรคข์ ึ้นเพอื่ ใชใ้ นกำรดำเนนิ ชีวิต ทอี่ ยอู่ ำศัย อำหำร เครอ่ื งนงุ่ ห่ม เคร่อื งมือ / เครอื่ งใช้

6 วฒั นธรรมที่ไมใ่ ช่วตั ถ ุ เป็นสิ่งที่ไม่สำมำรถสัมผัสได้ เช่น ประเพณี ควำมคิด ควำมเชื่อต่ำงๆ ประเพณี ควำมเชอ่ื

7 ลกั ษณะทางสงั คม 3. ลั ก ษ ณ ะ ท ำ ง สั ง ค ม คื อ การดารงอยู่ของผู้คนในแต่ละพ้ืนที่ ที่มีการ ปรับตัวให้เข้ากับลักษณะทางกายภาพ และ ลกั ษณะทางวัฒนธรรมท่ีสบื ต่อกนั มา สังคมชำวนำ สังคมชำวประมง สังคมชำวเขำ

8 ปัจจัยสำคัญทั้งสำม ลักษณะ ถอื เปน็ สิง่ แวดลอ้ มและทรพั ยำกรในพน้ื ท่ี ซึ่ง คนที่อยู่ในพื้นที่จะต้องเห็น รู้ และเข้ำใจ ควำมสัมพนั ธ์ของส่งิ ต่ำง ๆ เหล่ำนน้ั

9 แบบทดสอบหลงั เรียน 1. ขอ้ ใดคอื ลกั ษณะทางวฒั นธรรม ก. สิ่งที่สร้างขึ้นจากความรู้ ความคิด ข. สิ่งที่ปรากฏให้เห็นในพื้นที่จังหวัด ค. การดารงอยู่ของผู้คนในแต่ละพื้นที่ ง. การจัดการทรัพยากรให้เกิดประโยชน์ 2. ขอ้ ใดจดั เปน็ วฒั นธรรมทางวตั ถุ ก. ศาสนา ข. ประเพณี ค. ความเชื่อ ง. ที่อยู่อาศัย 3. ข้อใด ไม่ใช่ ปัจจัยสาคัญเกี่ยวกับลักษณะของ จังหวัด ก. ลักษณะทางสังคม ข. ลักษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมอื ง ง. ลักษณะทางวัฒนธรรม

แบบทดสอบหลงั 10 เรียน 4. การเข้าใจพื้นที่จังหวัดมีความสาคัญอย่างไร ก. ชว่ ยใหท้ ราบประวตั คิ วามเปน็ มาของจงั หวดั ข. ช่วยให้เกิดสัมพันธ์ไมตรีระหว่างบุคคลและชุมชน ค. ช่วยให้สามารถประกอบอาชีพได้อย่างประสบผลสาเร็จ ง. ช่วยให้สามารถดารงชีวิตอยู่ในพื้นที่จังหวัดได้ อย่างเหมาะสม 5. จากภาพแสดงถึงปัจจัยสาคัญเกี่ยวกับลักษณะของ จงั หวดั ในดา้ นใด ก. ลักษณะทางสังคม ข. ลักษณะทางกายภาพ ค. ลักษณะทางการเมือง ง. ลักษณะทางวัฒนธรรม

แบบทดสอบหลงั 11 เรียน 6. ข้อใดแสดงถึงลักษณะทางกายภาพของจังหวัด สุราษฎร์ธานี ก. แมน่ า้ ตาปี ข. แม่น้าโกลก ค. แม่น้ากระบุรี ง. แม่น้าปัตตานี 7. การใชแ้ ผนทใ่ี นการศกึ ษาเกย่ี วกบั จงั หวดั ของ นักเรียน มีประโยชน์อย่างไร ก. ทาให้ทราบชนิดของพืชพรรณต่างๆ ข. ทาให้ทราบตาแหน่งที่ตั้งของจังหวัด ค. ทาให้ทราบจานวนประชากรในจังหวัด ง. ทาให้ทราบประวัติความเป็นมาของจังหวัด 8. สภาพแวดล้อมทางธรรมชาติมีอิทธิพลต่อมนุษย์ใน ข้อใด ก. สภาพทางสังคม ข. สภาพทางเศรษฐกิจ ค. สภาพทางวฒั นธรรมประเพณี ง. กิจกรรมและพฤติกรรมของมนุษย์

แบบทดสอบหลงั 12 เรียน 9. นักเรียนจะนาแผนที่ทางกายภาพไปใช้ประโยชน์ ในการศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับจังหวัดได้อย่างไร ก. ศึกษาเกี่ยวกับวัฒนธรรมในจังหวัด ข. ศกึ ษาลกั ษณะภมู ปิ ระเทศของจงั หวดั ค. ศึกษาความเป็นอยู่ของประชากรในจังหวัด ง. ศึกษาเกี่ยวกับจานวนนักท่องเที่ยวในจังหวัด 10. ข้อใด ไม่ใช่ ลักษณะทางกายภาพของจังหวัด สุราษฎรธ์ านี ก. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นเกาะ ข. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นภูเขาสูง ค. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศเป็นชายฝั่งทะเล ง. สุราษฎร์ธานีมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นที่ราบ สูง

13 อำ้ งอิง กวี วรกวนิ , วรทพิ ย์ มมี ำก และบุษบำ คุณำศริ นิ ทร.์ (2562). หนงั สอื เรยี นรำยวิชำพน้ื ฐำน สังคมศึกษำ ศำสนำ และวฒั นธรรม ชน้ั ประถมศกึ ษำปที ่ี 4. กรุงเทพมหำนคร : สถำบนั พฒั นำคุณภำพวิชำกำร (พว.).

14 ผู้จดั ทำ 1. นำงสำวฐำปนี รอดสวัสดิ์ คณะครุศำสตร์ สำขำสงั คมศกึ ษำ ชั้นปีท่ี 3 มหำวทิ ยำลยั รำชภฏั สรุ ำษฎรธ์ ำนี 2. นำงสำวเกตนิภำ สมภักดี คณะครศุ ำสตร์ สำขำสงั คมศึกษำ ชน้ั ปีที่ 3 มหำวิทยำลัยรำชภัฏสรุ ำษฎรธ์ ำนี