E-book2

หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 1 ลกั ษณะทางกายภาพของจงั หวดั ชดุ การเขา้ ใจพ้นื ท่จี งั หวดั ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 4

ก คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E–Book) เล่มนี้เป็น ส่วนหน่ึงของรายวิชาสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 4 สาระภูมิศาสตร์ หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 เร่อื ง ลักษณะทางกายภาพของจงั หวดั ชดุ การเขา้ ใจพืน้ ท่จี ังหวดั โดยมีเนื้อหาที่กล่าวถึงปัจจัยสาคัญเก่ียวกับลักษณะของจังหวัด ประกอบไปดว้ ย ลกั ษณะทางกายภาพ ลักษณะทางวัฒนธรรม และ ลักษณะทางสงั คม ซง่ึ การเขา้ ใจจงั หวัดของตนเองมีความสาคญั ต่อ การดารงชวี ติ ชว่ ยใหส้ ามารถดาเนนิ ชวี ติ อยใู่ นพนื้ ที่จังหวดั ไดอ้ ยา่ ง เหมาะสม ในการจัดทาหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book) เล่มน้ีผู้จัดทาขอขอบพระคุณ ดร.ทวัช บุญแสง และคุณครูศิวพร พันธ์ลาภักดิ์ เป็นอย่างสูงที่ได้ให้คาแนะนา คาปรึกษา และให้ ความช่วยเหลือ จนทาให้หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ (E-Book)เรื่อง ลักษณะทางกายภาพของจังหวัด ชุด การเข้าใจพื้นท่ีจังหวัด สาเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ผู้จัดทาหวังเป็นอย่างย่ิงว่าหนังสือ อิเล็กทรอนิกส์เล่มน้ีจะเป็นประโยชน์ต่อผู้ท่ีสนใจ หากมีความ ผิดพลาดประการใด กข็ ออภยั ไว้ ณ ที่นด้ี ว้ ย ฐาปนี รอดสวสั ดิ์ เกตนภิ า สมภกั ดี

สำรบญั ข เรือ่ ง หน้า คานา ก สารบญั ข มาตรฐานการเรยี นรู้และตัวชวี้ ัด ค สาระสาคัญและจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ง แบบทดสอบกอ่ นเรียน จ การเข้าใจพนื้ ทจี่ ังหวัด 1 ปัจจยั สาคัญเกย่ี วกบั ลักษณะของจงั หวัด 2 3 - ลกั ษณะทางกายภาพ 4 - ลกั ษณะทางวฒั นธรรม 7 - ลกั ษณะทางสงั คม 9 แบบทดสอบหลังเรียน 13 อ้างองิ 14 ผู้จดั ทา

ค มำตรฐำนกำรเรียนรู้ มำตรฐำน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพของ โลกและความสัมพันธ์ของสรรพส่ิงซ่ึงมีผลต่อกัน ใช้แผนที่และ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ และสรุปข้อมูล ตามกระบวนการทางภูมศิ าสตร์ ตลอดจนใช้ภมู ิสารสนเทศอย่างมี ประสิทธภิ าพ มำตรฐำน ส 5.2 เขา้ ใจปฏสิ ัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ กับส่ิงแวดล้อมทางกายภาพที่ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์ วิถีการ ดาเนนิ ชวี ติ มีจติ สานึกและมีสว่ นรว่ มในการจัดการทรพั ยากรและ สิง่ แวดลอ้ มเพ่อื การพฒั นาทย่ี ่ังยืน ตวั ชวี้ ัด ส 5.1 ป.4/1 สืบคน้ และอธิบายขอ้ มลู ลกั ษณะทาง กายภาพในจังหวัดของตนดว้ ยแผนท่แี ละรปู ถ่าย ส 5.2 ป.4/1 วิเคราะหส์ งิ่ แวดลอ้ มทางกายภาพ ที่ส่งผลต่อกาดาเนนิ ชีวติ ของคนในจังหวัด

ง สำระสำคัญ กำรเข้ำใจพื้นที่จังหวัดของตนเองมี ควำมสำคัญต่อกำรดำรงชีวิต กำรเห็น กำรรู้ และ เข้ำใจส่ิงที่เป็นอยู่ว่ำมีควำมสัมพันธ์กันอย่ำงไร จะช่วยให้สำมำรถดำเนินชีวิตอยู่ในพื้นท่ีจังหวัดได้ อยำ่ งเหมำะสม จุดประสงค์กำรเรยี นรู้ 1. นักเรียนสำมำรถอธิบำยลักษณะพ้ืนท่ีของ จังหวดั ได้ (K) 2. นักเรียนสำมำรถวิเครำะห์ลักษณะพ้ืนที่ของ จังหวัดได้ (P) 3. นักเรียนเห็นควำมสำคัญของกำรศึกษำ ลักษณะพ้ืนที่ของจังหวัด (A)

จ แบบทดสอบก่อนเรียน 1. ขอ้ ใดคอื ลกั ษณะทางวฒั นธรรม ก. สง่ิ ที่สร้างขน้ึ จากความรู้ ความคดิ ข. สิ่งที่ปรากฏใหเ้ หน็ ในพ้นื ทจ่ี งั หวดั ค. การดารงอยู่ของผคู้ นในแตล่ ะพนื้ ท่ี ง. การจัดการทรพั ยากรใหเ้ กิดประโยชน์ 2. ขอ้ ใดจัดเป็นวฒั นธรรมทางวตั ถุ ก. ศาสนา ข. ประเพณี ค. ความเชอ่ื ง. ทอ่ี ยอู่ าศยั 3. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ ปัจจัยสาคญั เกย่ี วกบั ลักษณะของ จังหวัด ก. ลักษณะทางสังคม ข. ลักษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมอื ง ง. ลกั ษณะทางวฒั นธรรม

ฉ แบบทดสอบก่อนเรียน 4. การเขา้ ใจพนื้ ทจี่ งั หวัดมคี วามสาคญั อยา่ งไร ก. ชว่ ยใหท้ ราบประวตั คิ วามเปน็ มาของจงั หวดั ข. ช่วยใหเ้ กิดสัมพันธไ์ มตรรี ะหวา่ งบคุ คลและ ชุมชน ค. ชว่ ยให้สามารถประกอบอาชพี ได้อยา่ งประสบ ผลสาเรจ็ ง. ช่วยใหส้ ามารถดารงชวี ติ อยใู่ นพนื้ ทจ่ี ังหวดั ได้ อยา่ งเหมาะสม 5. จากภาพแสดงถงึ ปจั จยั สาคัญเก่ียวกบั ลกั ษณะของ จงั หวดั ในดา้ นใด ก. ลกั ษณะทางสงั คม ข. ลกั ษณะทางกายภาพ ค. ลักษณะทางการเมอื ง ง. ลกั ษณะทางวฒั นธรรม

ช แบบทดสอบก่อนเรียน 6. ข้อใดแสดงถงึ ลักษณะทางกายภาพของจงั หวดั สุราษฎร์ธานี ก. แมน่ ้าตาปี ข. แมน่ า้ โกลก ค. แมน่ า้ กระบุรี ง. แมน่ า้ ปตั ตานี 7. การใชแ้ ผนทใี่ นการศกึ ษาเกย่ี วกับจงั หวดั ของ นกั เรียน มีประโยชนอ์ ยา่ งไร ก. ทาให้ทราบชนิดของพืชพรรณตา่ งๆ ข. ทาใหท้ ราบตาแหนง่ ทต่ี งั้ ของจงั หวัด ค. ทาให้ทราบจานวนประชากรในจงั หวดั ง. ทาใหท้ ราบประวตั คิ วามเปน็ มาของจงั หวดั 8. สภาพแวดลอ้ มทางธรรมชาตมิ อี ทิ ธพิ ลตอ่ มนษุ ย์ใน ขอ้ ใด ก. สภาพทางสังคม ข. สภาพทางเศรษฐกจิ ค. สภาพทางวัฒนธรรมประเพณี ง. กจิ กรรมและพฤตกิ รรมของมนษุ ย์

ซ แบบทดสอบก่อนเรียน 9. นกั เรียนจะนาแผนทที่ างกายภาพไปใชป้ ระโยชน์ ในการศกึ ษาขอ้ มูลเกยี่ วกบั จงั หวดั ได้อยา่ งไร ก. ศกึ ษาเกย่ี วกบั วัฒนธรรมในจงั หวดั ข. ศกึ ษาลักษณะภมู ปิ ระเทศของจงั หวดั ค. ศกึ ษาความเปน็ อยขู่ องประชากรในจังหวดั ง. ศึกษาเกย่ี วกบั จานวนนักทอ่ งเทยี่ วในจงั หวดั 10. ขอ้ ใด ไม่ใช่ ลักษณะทางกายภาพของจงั หวัด สุราษฎรธ์ านี ก. สรุ าษฎรธ์ านมี ภี มู ปิ ระเทศเป็นเกาะ ข. สุราษฎรธ์ านมี ภี มู ปิ ระเทศเป็นภเู ขาสงู ค. สรุ าษฎรธ์ านมี ีภมู ปิ ระเทศเป็นชายฝง่ั ทะเล ง. สรุ าษฎรธ์ านมี ีภมู ปิ ระเทศสว่ นใหญเ่ ปน็ ทร่ี าบ สูง

1 การเขา้ ใจพ้ืนท่ีจงั หวดั กำรเข้ำใจจังหวัดของตนเองมี ควำมสำคัญ ตอ่ กำรดำรงชวี ิต กำรเหน็ รู้ และเขำ้ ใจส่ิงทเ่ี ปน็ อยใู่ นจังหวดั ว่ำ มีควำมสัมพันธ์กันอย่ำงไร ช่วยให้สำมำรถดำรงชีวิตอยู่ในพื้นที่ จังหวดั ไดอ้ ยำ่ งเหมำะสม

2 ปัจจยั สาคญั เก่ียวกบั ลกั ษณะของจงั หวดั ปจั จัยสำคญั เกย่ี วกับลกั ษณะ ของจังหวดั 1. ลกั ษณะทำงกำยภำพ 2. ลกั ษณะทำงวฒั นธรรม 3. ลักษณะทำงสงั คม

3 ลกั ษณะทางกายภาพ พชื พรรณธรรมชำติ สัตวป์ ่ำ แร่ 1. ลักษณะทำงกำยภำพ คือ ส่ิงท่ี ปรากฏให้เห็นในพ้ืนที่จังหวัดท่ีเป็นสิ่งแวดล้อม ทางธรรมชาติ เช่น ภูมิประเทศ ภูมิอากาศ ดิน แหล่งน้า พืชพรรณธรรมชาติ แร่ สัตว์ป่า ส่ิง เหล่านี้ถือเป็นทรัพยากรธรรมชาติของจังหวัด ที่ ต้องรู้จักบริหารจัดการใช้ให้เกิดประโยชน์และ คมุ้ ค่ามากทีส่ ดุ

4 ลกั ษณะทางวฒั นธรรม 2. ลักษณะทำงวัฒนธรรม คือ สิ่งที่สร้างข้ึนจากความรู้ ความคิดของมนุษย์ เพ่ือปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในพื้นที่มีการ ส่ังสม สืบทอดต่อกันมา แสดงให้เห็นถึงความ เจริญงอกงาม ได้แก่ วัฒนธรรมทางวัตถุ วฒั นธรรมทไ่ี มใ่ ชว่ ตั ถุ

5 วฒั นธรรมทางวตั ถ ุ เป็นส่งิ ทมี่ นษุ ยป์ ระดิษฐห์ รอื สร้ำงสรรค์ขน้ึ เพื่อ ใชใ้ นกำรดำเนนิ ชวี ิต ทอี่ ยู่อำศัย อำหำร เครอ่ื งน่งุ ห่ม เคร่ืองมือ / เครอื่ งใช้

6 วฒั นธรรมที่ไมใ่ ช่วตั ถ ุ เป็นสิ่งที่ไม่สำมำรถสัมผัสได้ เช่น ประเพณี ควำมคิด ควำมเช่อื ตำ่ งๆ ประเพณี ควำมเชอ่ื

7 ลกั ษณะทางสงั คม 3. ลั ก ษ ณ ะ ท ำ ง สั ง ค ม คื อ การดารงอยู่ของผู้คนในแต่ละพื้นที่ ท่ีมีการ ปรับตัวให้เข้ากับลักษณะทางกายภาพ และ ลกั ษณะทางวัฒนธรรมทส่ี บื ตอ่ กันมา สังคมชำวนำ สงั คมชำวประมง สงั คมชำวเขำ

8 ปัจจัยสำคัญท้ังสำมลักษณะถือ เป็นสิ่งแวดล้อมและทรัพยำกรในพ้ืนที่ ซึ่งคน ที่อยู่ในพ้ืนท่ีจะต้องเห็น รู้ และเข้ำใจ ควำมสมั พนั ธ์ของสงิ่ ต่ำงๆเหลำ่ นั้น

9 แบบทดสอบหลงั เรียน 1. ขอ้ ใดคอื ลกั ษณะทางวัฒนธรรม ก. สง่ิ ที่สร้างขน้ึ จากความรู้ ความคดิ ข. สงิ่ ทปี่ รากฏใหเ้ หน็ ในพนื้ ทจ่ี งั หวดั ค. การดารงอยขู่ องผคู้ นในแต่ละพน้ื ท่ี ง. การจัดการทรพั ยากรใหเ้ กิดประโยชน์ 2. ข้อใดจัดเปน็ วฒั นธรรมทางวตั ถุ ก. ศาสนา ข. ประเพณี ค. ความเชอื่ ง. ทอ่ี ยอู่ าศยั 3. ขอ้ ใด ไมใ่ ช่ ปจั จัยสาคญั เก่ยี วกบั ลกั ษณะของ จังหวดั ก. ลักษณะทางสงั คม ข. ลักษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมอื ง ง. ลักษณะทางวฒั นธรรม

10 แบบทดสอบหลงั เรียน 4. การเขา้ ใจพนื้ ท่ีจงั หวัดมคี วามสาคญั อย่างไร ก. ชว่ ยให้ทราบประวตั คิ วามเปน็ มาของจงั หวดั ข. ช่วยให้เกิดสัมพนั ธไ์ มตรรี ะหว่างบคุ คลและ ชมุ ชน ค. ชว่ ยใหส้ ามารถประกอบอาชพี ไดอ้ ยา่ งประสบ ผลสาเรจ็ ง. ชว่ ยให้สามารถดารงชวี ติ อยใู่ นพนื้ ทจี่ งั หวดั ได้ อย่างเหมาะสม 5. จากภาพแสดงถงึ ปจั จยั สาคัญเกย่ี วกบั ลกั ษณะของ จังหวดั ในดา้ นใด ก. ลกั ษณะทางสงั คม ข. ลกั ษณะทางกายภาพ ค. ลกั ษณะทางการเมอื ง ง. ลกั ษณะทางวัฒนธรรม

11 แบบทดสอบหลงั เรียน 6. ข้อใดแสดงถงึ ลักษณะทางกายภาพของจงั หวดั สรุ าษฎร์ธานี ก. แม่นา้ ตาปี ข. แมน่ า้ โกลก ค. แม่นา้ กระบรุ ี ง. แมน่ ้าปัตตานี 7. การใช้แผนทใ่ี นการศึกษาเก่ียวกบั จังหวดั ของ นักเรียน มีประโยชนอ์ ยา่ งไร ก. ทาให้ทราบชนดิ ของพืชพรรณตา่ งๆ ข. ทาใหท้ ราบตาแหนง่ ที่ตงั้ ของจงั หวัด ค. ทาใหท้ ราบจานวนประชากรในจงั หวดั ง. ทาใหท้ ราบประวัตคิ วามเปน็ มาของจงั หวดั 8. สภาพแวดล้อมทางธรรมชาตมิ อี ทิ ธพิ ลต่อมนุษยใ์ น ข้อใด ก. สภาพทางสงั คม ข. สภาพทางเศรษฐกจิ ค. สภาพทางวฒั นธรรมประเพณี ง. กิจกรรมและพฤติกรรมของมนษุ ย์

12 แบบทดสอบหลงั เรียน 9. นกั เรยี นจะนาแผนทท่ี างกายภาพไปใช้ประโยชน์ ในการศกึ ษาขอ้ มลู เกยี่ วกบั จงั หวดั ได้อยา่ งไร ก. ศกึ ษาเกย่ี วกับวัฒนธรรมในจงั หวัด ข. ศกึ ษาลกั ษณะภมู ิประเทศของจงั หวดั ค. ศึกษาความเปน็ อยขู่ องประชากรในจงั หวดั ง. ศึกษาเกยี่ วกบั จานวนนักทอ่ งเทย่ี วในจงั หวดั 10. ข้อใด ไมใ่ ช่ ลักษณะทางกายภาพของจงั หวัด สุราษฎร์ธานี ก. สุราษฎร์ธานมี ีภมู ปิ ระเทศเปน็ เกาะ ข. สรุ าษฎรธ์ านมี ภี มู ปิ ระเทศเปน็ ภูเขาสงู ค. สุราษฎร์ธานมี ีภมู ปิ ระเทศเปน็ ชายฝง่ั ทะเล ง. สุราษฎรธ์ านมี ีภมู ปิ ระเทศสว่ นใหญเ่ ปน็ ทรี่ าบ สงู

13 อำ้ งอิง กวี วรกวิน, วรทิพย์ มีมำก และบุษบำ คณุ ำศริ ินทร์. (2562). หนังสือเรยี นรำยวิชำพ้นื ฐำน สงั คมศึกษำ ศำสนำ และวัฒนธรรม ช้ันประถมศกึ ษำปีท่ี 4. กรงุ เทพมหำนคร : สถำบนั พัฒนำคณุ ภำพวิชำกำร (พว.).

14 ผูจ้ ัดทำ 1. นำงสำวฐำปนี รอดสวสั ด์ิ คณะครศุ ำสตร์ สำขำสังคมศึกษำ ชั้นปที ี่ 3 มหำวทิ ยำลยั รำชภัฏสรุ ำษฎร์ธำนี 2. นำงสำวเกตนิภำ สมภกั ดี คณะครศุ ำสตร์ สำขำสงั คมศกึ ษำ ช้ันปีที่ 3 มหำวิทยำลยั รำชภฏั สุรำษฎรธ์ ำนี