ระบำ รำ ฟ้อน

ศลิ ปะการราที่มผี ู้แสดงพร้อมกนั เปน็ หมู่ ไม่ดาเนินเร่อื งราว ใชเ้ พลงบรรเลง โดยมเี นอ้ื ร้องหรือไมม่ เี น้ือร้องก็ได้ เน้นการแปร แถวในลักษณะตา่ ง ๆ อยา่ งมรี ะเบยี บงดงาม และเน้นความพร้อม เพรียงเป็นหลัก

1. ระบาปรบั ปรงุ หรอื ระบาเบด็ เตล็ด 2. ระบาดั้งเดมิ หรอื ระบามาตรฐาน

ระบาทปี่ ระกอบดว้ ย ท่ารา บทร้อง และเพลงหนา้ พาทย์ ตามแบบนาฏศลิ ปไ์ ทย ซงึ่ ครูบาอาจารยท์ างนาฏศลิ ปไ์ ด้กาหนด แบบแผนกระบวนทา่ ราที่มีลักษณะเฉพาะการแตง่ กายยืนเครื่องพระ -นาง

ระบาดาวดึงส์ ระบากฤดาภินิหาร ระบาเทพบันเทิง ระบาพรหมมาสต์ ระบาย่องหงิด ระบาส่ีบท

การแสดงท่ีประดิษฐ์ขึ้นใหม่ ตามความประสงค์และเหตุการณ์ต่าง ๆ หรือเพ่ือให้เหมาะสมกับเนื้อเรื่องท่ีแสดงละคร ระบาทนี่ าไปประกอบการแสดง มอี ยหู่ ลาย ลกั ษณะดว้ ยกนั ดงั นี้

ระบาที่คิดประดิษฐ์สร้างสรรค์ขึ้นจากวิถีชีวิตความเป็นอยู่ ของชาวบ้านในท้องถ่ินต่าง ๆ ตามแนวทางความเป็นอยู่ของ คนพ้ืนบ้าน จากการทามาหากิน อุตสาหกรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี ในแต่ละท้องถิ่นมาแสดงออกเป็นรูประบา

เช่น ระบากวาง ระบาม้า ระบาไก่ ระบาครุฑ ระบามยุราภิรมย์ ระบาเงือก ระบานกเขามะราปี ระบาบันเทิงกาสร ระบาอัศวลีลา ระบามฤคระเริง ระบานกสามหมู่ ระบากินรีร่อน ฯลฯ

ประเทศไทยไดน้ านาฏศลิ ปไ์ ทย ระบาพม่า – มอญ ไปเผยแพรใ่ นฐานะทูลวฒั นธรรม ระบาลาว - ไทยปณิธาน จงึ มรี ะบามิตรสมั พันธเ์ กิดขึ้นหลายชดุ ระบามาเลเซีย – ไทยไมตรี ระบามติ รไมตรีญีป่ ุ่น – ไทย ระบามิตรสมั พนั ธม์ ่นั ใจไทยเกาหลี

เกิดข้ึนจากแนวคิด ระบาทวาราวดี นายธนิต อยู่โพธ์ิ ระบาศรีวิชัย อดีตอธิบดีกรมศิลปากร ระบาลพบุรี ระบาเชียงแสน ระบาสุโขทัย

ระบาที่ปรับปรุงขึ้นใหม่นี้ ลักษณะท่าราจะไม่ตายตัว จะมีการเปลี่ยนแปลงไปตลอดเวลาขึ้นอยู่กับเหตุการณ์ ตัวบุคคล ตลอดจนฝีมือและความสามารถของผู้สอนและตัวนักเรียนเอง

“เป็น คากริยา แ สด งท่าเคล่ือน ไห วคน เดี ยวห รื อ ห ล า ย ค น โ ด ย มี ลี ล า ท่ า ท า ง ข อ ง ก า ร เ ค ล่ื อ น ไ ห ว แ ล ะ มี จั ง ห ว ะ ลี ล า เ ข้ า กั บ เ สี ย ง จั ง ห ว ะ เ พ ล ง ร้ อ ง ห รื อ เ พ ล ง ด น ต รี รา แ บ่ ง อ อ ก 3 ป ร ะ เ ภ ท ดั ง น้ี ”

การแสดงที่มผี แู้ สดงเพียงคนเดียว เน้นผ้รู าท่มี ีลลี าทา่ ราทอี่ ่อนช้อยงดงาม มีทว่ งท่าทเี่ ปน็ เอกลกั ษณ์เฉพาะตัวถูกตอ้ งตามแบบแผน ชดุ ราเดี่ยว ได้ แก่ ราฉยุ ฉายไกรทอง ฉุยฉายเบญกาย ฉุยฉายวนั ทองรามโนห์ราบชู ายญั ราแม่บท รากริชดรสา ราหนา้ พาทย์ เปน็ ต้น

ฉุ ย ฉ า ย พ ร า ห ม ณ์ รา ม โ น ห์ ร า บู ช า ยั ญ ฉุ ย ฉ า ย ไ ก ร ท อ ง รา ก ริ ช ด ร ส า ฉุ ย ฉ า ย เ บ ญ ก า ย รา แ ม่ บ ท ฉุ ย ฉ า ย ท ศ กั ณ ฐ์ ล ง ส ว น รา พ ล า ย ชุ ม พ ล ฉุ ย ฉ า ย วั น ท อ ง รา บุ เ ร ง น อ ง ต ร ว จ พ ล ฉุ ย ฉ า ย ห นุ ม า น ท ร ง เ ค ร่ื อ ง -เ ปฯ็ นลตฯ้ น - การราท่ใี ชผ้ แู้ สดงเพียงคนเดียว จดุ มุ่งหมายคอื 1. ตอ้ งการอวดฝมี อื ในการรา 2. ต้องการแสดงศิลปะร่ายรา 3. ต้องการสลบั ฉากเพอื่ รอการจัดฉาก หรือตวั ละครเปลี่ยนการแตง่ กาย

“ รา ฝ ร่ั ง คู่ รา แ ม่ บ ท ก า ร แ ส ด ง รา คู่ รา ป ะ เ ล ง ใ น ก า ร ” เ บิ ก โ ร ง ” รา เ ม ข ล า ร า ม สู ร รา กิ่ ง ไ ม้ เ งิ น ท อ ง ” - ฯลฯ -

รจนาเสยี งพวงมาลัย ตัดตอนมาจากละครเรื่อง สังขท์ อง หนมุ านจบั นางสุพรรณมจั ฉา จากรามเกียรต์ิ ตอนนางลอย พระลอตามไก่ ตดั ตอนมาจากละครเร่ือง พระลอ หนมุ านจับนางเบญกาย จากรามเกียรต์ิ ตอนจองถนน ยา่ หรันตามนกยูง ตดั ตอนมาจากละครเรื่อง อิเหนา พระรามตามกวาง จากรามเกยี รติ์ ตอนลักสดี า - ฯลฯ -

การแสดงท่มี ผี ูแ้ สดงมากกว่า 2 คนข้ึนไป ความงามอยทู่ ่คี วามพรอ้ มเพรยี งและอวดฝีมอื ของผู้ประดษิ ฐ์ทา่ รา การแปรแถวจดั ซมุ้ เหมือนระบา





การแสดงทีม่ ผี ู้แสดง 2 คน เน้นผรู้ าทมี่ ที า่ ทางที่ลลี าอ่อนช้อยงดงาม อวดฝไี ม้ลายมอื ในการราทีส่ อดประสานกันอยา่ งกลมกลนื ถกู ต้องตามแบบแผน และการแสดงอารมณค์ วามร้สู ึกท่สี อดคลอ้ งตามบทรอ้ งหรือลักษณะการแสดง