รำวงมาตรฐาน

ราวงมาตรฐาน ผสู้ อน : นางสาวอรพรรณ ภู่ไหม

ประวตั คิ วามเป็นมา \"ราวงมาตรฐาน\" เปน็ การแสดงทมี่ วี ิวัฒนาการมาจาก \"ราโทน\" (กรมศลิ ปากร, 2550 : 136-143) เป็นการราและการรอ้ งของชาวบ้านซึง่ มผี ู้ราทั้งชายและหญงิ รากนั เปน็ คู่ ๆ รอบ ๆ ครกตาขา้ ว ท่ีวางคว่าไว้ หรือไม่กร็ ากันเปน็ วงกลม โดยมโี ทนเปน็ เคร่ืองดนตรปี ระกอบจังหวะ ลกั ษณะการรา และรอ้ งเปน็ ไปตามความถนดั ไมม่ แี บบแผนกาหนดไว้ คงเป็นการราและรอ้ งงา่ ย ๆ มงุ่ เนน้ ที่ ความสนกุ สนานร่นื เรงิ เป็นสาคัญ เช่น เพลงช่อมาลี เพลงยวนยาเหล เพลงหลอ่ จริงนะดารา เพลงตามองตา เพลงใกล้เขา้ ไปอกี นดิ เปน็ ต้น ดว้ ยเหตทุ ีก่ ารราชนิดนม้ี ีโทนเป็นเครื่องดนตรี ประกอบจงั หวะ จึงเรยี กการแสดงชดุ นวี้ ่า ราโทน

ประวตั ิความเปน็ มา ตอ่ มา เมอ่ื ปี พ.ศ.2487 ในสมยั จอมพล ป.พิบลู สงครามเปน็ นายกรัฐมนตรี รฐั บาลตระหนักถงึ ความสาคัญ ของการละเลน่ รื่นเริงประจาชาติและเหน็ ว่าคนไทยนยิ มเลน่ ราโทนกนั อยา่ งแพรห่ ลาย ถ้าปรบั ปรุงการเลน่ ราโทนใหเ้ ป็นระเบียบท้ังเพลงรอ้ ง ลีลาท่ารา และการแต่งกายจะทาให้การเล่นราโทนเปน็ ที่นา่ นยิ มมากยงิ่ ข้นึ จึงได้มอบหมายให้กรมศิลปากรปรบั ปรุงราโทนเสียใหม่ให้เป็นมาตรฐาน มีการแตง่ เนือ้ ร้องทานองเพลง และนาทา่ ราจากเพลงแม่บทมากาหนดเป็นท่าราเฉพาะ แต่ละเพลงอย่างเป็นแบบแผน

ประวัตคิ วามเป็นมา ทั้งนี้ การราวงมาตรฐานประกอบด้วยเพลงทัง้ หมด 10 เพลง โดยกรมศลิ ปากรแตง่ เน้ือร้องจานวน 4 เพลง ดังตอ่ ไปน้ี

1. เพลงงามแสงเดอื น คาร้อง : จมน่ื มานติ ยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนนั ท์) หัวหนา้ กองการสังคีต กรมศิลปากร (ประพนั ธใ์ นนามกรมศิลปากร) ทานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ยามทีแ่ สงจันทรส์ ่องมายงั โลกทาให้โลกนี้ ดูสวยงาม ผ้คู นทีม่ าเลน่ ราวง ยามทีแ่ สงจันทร์สอ่ งก็มคี วามงดงามดว้ ย การราวงนีเ้ พอื่ ใหม้ คี วามสนุกสนาน มีความสามคั คกี นั และละท้งิ ความทกุ ข์ใหห้ มดส้ินไป

1. เพลงงามแสงเดือน เนื้อเพลง: งามใบหน้าเม่ืออยู่วงรา (ซา้ ) เปลอ้ื งทุกข์วายระกา งามแสงเดือนมาเยือนสอ่ งหลา้ เพ่อื สามัคคีเอย เราเล่นกันเพ่ือสนุก ขอให้เลน่ ฟอ้ นรา

1. เพลงงามแสงเดือน ท่าสอดสรอ้ ยมาลา

2. เพลงชาวไทย คาร้อง : จมื่นมานติ ยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนนั ท์) หวั หน้ากองการสังคตี กรมศลิ ปากร (ประพนั ธ์ในนามกรมศลิ ปากร) ทานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : หนา้ ท่ที ่ชี าวไทยพึงมตี อ่ ประเทศชาตินน้ั เปน็ สง่ิ ท่ที กุ คนควรกระทา อยา่ ไดล้ ะเลยไปเสีย ในการทเี่ ราได้มาเล่นราวงกันอย่างสนกุ สนาน ปราศจากทุกขโ์ ศกทง้ั ปวงนี้ กเ็ พราะวา่ ประเทศไทยเรามเี อกราช ประชาชนมเี สรีในการคิดจะทาสงิ่ ใด ๆ ดังนัน้ เราจงึ ควร ช่วยกนั เชดิ ชูชาตไิ ทยให้เจริญรุ่งเรอื งต่อไป เพื่อความสุขยง่ิ ๆ ขึ้นของไทยเราตลอดไป

2. เพลงชาวไทย เน้ือเพลง : ขออย่าละเลยในการทาหนา้ ที่ เปลอื้ งทุกข์สบายอยา่ งนี้ ชาวไทยเจา้ เอ๋ย มเี อกราชสมบรู ณ์ การทีเ่ ราได้เลน่ สนุก ใหเ้ กง่ กาจเจิดจารูญ เพราะชาติเราได้เสรี ของชาวไทยเราเอย เราจงึ ควรช่วยชูชาติ เพือ่ ความสุขเพิ่มพูน

2. เพลงชาวไทย ท่าชักแป้งผัดหนา้

3. เพลงราซมิ ารา คาร้อง : จม่นื มานติ ยน์ เรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท์) หัวหนา้ กองการสงั คีต กรมศลิ ปากร (ประพันธ์ในนามกรมศลิ ปากร) ทานอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ขอพวกเรามาเล่นราวงกนั ใหส้ นกุ สนานเถดิ ในยามว่างเช่นนจี้ ะได้คลายทุกข์ ถงึ เวลางานเรากจ็ ะทางานกันจรงิ ๆ เพือ่ จะได้ไมล่ าบาก และการราก็จะราอย่างมรี ะเบียบแบบแผน ตามวัฒนธรรมไทยของเราแลว้ จะดงู ดงามยิง่

3. เพลงราซมิ ารา เริงระบากนั ใหส้ นกุ ไมล่ ะไมท่ ้งิ จะเกดิ เขญ็ ขุก เนื้อเพลง : ตามเชงิ เช่นเพอื่ ให้สรา่ งทกุ ข์ เลน่ สนุกอยา่ งวัฒนธรรม รามาซมิ ารา ใหง้ ามให้เรยี บจึงจะคมขา ยามงานเราทางานกันจรงิ ๆ มาเล่นระบาของไทยเราเอย ถงึ ยามว่างเราจงึ ราเล่น ตามเย่ียงอยา่ งตามยุค เลน่ อะไรใหม้ รี ะเบยี บ มาซมิ าเจ้าเอย๋ มาฟอ้ นรา

3. เพลงราซมิ ารา ท่าราสา่ ย

4. เพลงคืนเดอื นหงาย คาร้อง : จม่นื มานติ ยน์ เรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหนา้ กองการสงั คตี กรมศลิ ปากร (ประพนั ธ์ในนามกรมศลิ ปากร) ทานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : เวลากลางคืน เปน็ คนื เดือนหงาย มลี มพัดมาเยน็ สบายใจ แตก่ ็ยังไมส่ บายใจเท่ากับ การท่ีไดผ้ กู มติ รกับผู้อน่ื และทร่ี ม่ เยน็ ไปทว่ั ทุกแห่งยิง่ กวา่ น้าฝนทโ่ี ปรยลงมา กค็ อื การทีป่ ระเทศไทย เป็นประเทศท่ีเปน็ เอกราช มีธงชาติไทยเป็นเอกลกั ษณ์ ทาให้ร่มเย็นท่ัวไป

4. เพลงคนื เดอื นหงาย เน้อื เพลง : เยน็ พระพายโบกพริ้วปลวิ มา เทา่ เยน็ ผูกมติ รไมเ่ บอ่ื ระอา ยามกลางคืนเดือนหงาย เยน็ ย่ิงน้าฟ้ามาประพรมเอย เย็นอะไรก็ไมเ่ ยน็ จติ เย็นร่มธงไทยปกไปทว่ั หลา้

4. เพลงคืนเดอื นหงาย ท่าสอดสร้อยมาลาแปลง

ประวตั ิความเป็นมา โดย ท่านผหู้ ญิงละเอียด พิบูลยส์ งคราม แตง่ เน้อื ร้องเพ่ิมอีก 6 เพลง ดังนี้

5. เพลงดวงจนั ทร์วันเพ็ญ คาร้อง : ทา่ นผู้หญงิ ละเอยี ด พบิ ลู สงครามทานอง ทานอง : อาจารย์มนตรี ตราโมท ความหมายเพลง : พระจันทร์เต็มดวงท่ีลอยอยบู่ นท้องฟ้านน้ั ช่างดสู วยงาม เพราะเป็นพระจนั ทรท์ รงกลด คอื มีแสงเลอ่ื มกระจายออกรอบดวงจนั ทร์ทงั้ ดวง แต่ถงึ จะงามอย่างไรก็ยงั ไม่เทา่ ความงามของดวงหนา้ หญงิ สาว ทีด่ ผู ดุ ผ่องมนี ้ามีนวล อีกทงั้ รปู รา่ งก็ดูสมสว่ น กริ ิยาวาจาก็อ่อนหวานไพเราะ สมแลว้ กับท่เี ปรียบว่าหญิงไทยนี้ คือดอกไม้

5. เพลงดวงจันทร์วนั เพญ็ เนอ้ื เพลง : ลอยเด่นอยู่ในนภา ดวงจันทร์วนั เพ็ญ รศั มที อแสงงามตา ฉายงามสอ่ งฟา้ ทรงกลดสดสี นวลนอ้ งยองใย แสงจนั ทร์อรา่ ม ไมง่ ามเทา่ หนา้ งามจริงยอดหญงิ ชาติไทย จรติ กริ ิยาน่มิ นวลละไม งามเอยแสงงาม อ่อนหวานจบั ใจ งามวงพักตรย์ งิ่ ดวงจนั ทรา ยวั่ ยวนหทัย วาจากงั วาน ขวญั ใจชาตเิ อย รปู ทรงสมส่วน สมเป็นดอกไม้

5. เพลงดวงจันทร์วนั เพ็ญ ท่าแขกเตา้ เขา้ รงั ผาลาเพียงไหล่

6. เพลง ดอกไม้ของชาติ คารอ้ ง : ทา่ นผ้หู ญิงละเอียด พบิ ลู สงครามทานอง ทานอง : อาจารยม์ นตรี ตราโมท ความหมายเพลง : ผหู้ ญงิ ไทยเปรยี บเสมือนดอกไม้อันเปน็ เอกลักษณข์ องประเทศไทย การร่ายราดว้ ยการแสดงออกอย่างอ่อนช้อย งดงามตามรปู แบบความเป็นไทยแสดงให้เห็น ถึงความเจรญิ ทางด้านวฒั นธรรมของคนไทย นอกจากผ้หู ญิงจะดเี ดน่ ทางดา้ นความงามแลว้ ยงั มีความอดทน สามารถทางานบา้ น ช่วยเหลืองานผู้ชายหรอื แมง้ านสาคญั ๆ ระดับประเทศกส็ ามารถชว่ ยเหลือได้เปน็ อยา่ งดีไม่แพผ้ ูช้ าย

6. เพลง ดอกไม้ของชาติ เนือ้ เพลง : (สร้อย) งามวลิ าศนวยนาดร่ายรา (ซา้ ) ขวญั ใจดอกไม้ของชาติ ตามแบบนาฏศิลป์ เอวองค์ออ่ นงาม เจรญิ วัฒนธรรม ชชี้ าติไทยเนาว์ถ่ิน (สรอ้ ย) งามทกุ สง่ิ สามารถ สรา้ งชาติช่วยชาย ดาเนนิ ตามนโยบาย สู้ทนเหนื่อยยากตรากตรา (สร้อย)

6. เพลง ดอกไมข้ องชาติ ท่าราย่วั

7. เพลงหญิงไทยใจงาม คาร้อง : ท่านผู้หญิงละเอยี ด พบิ ลู สงครามทานอง ทานอง : ครูเอ้ือ สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : ดวงจันทร์ทสี่ อ่ งแสงอยู่บนท้องฟา้ มคี วามงดงามมาก และย่งิ ได้แสง อนั ระยิบระยบั ของดวงดาวด้วยแล้ว ย่งิ ทาให้ดวงจันทรน์ น้ั งามเด่นยิ่งข้นึ เปรียบเหมือนกบั ดวงหนา้ ของหญงิ สาวท่มี คี วามงดงามอยู่แลว้ ถ้ามคี ุณความดดี ว้ ย ก็จะทาใหห้ ญงิ นน้ั งาม เป็นเลศิ ผู้หญิงไทยนเ้ี ปน็ ขวัญใจของชาติ เปน็ ทีเ่ ชิดหนา้ ชตู าของชาติ รปู รา่ งก็งดงาม จติ ใจกก็ ล้าหาญ ดังที่มชี อ่ื เสียงปรากฏอย่ทู ั่วไป

7. เพลงหญงิ ไทยใจงาม เนอ้ื เพลง : ดาวแวววาวระยับ สง่ ให้เดอื นงามเด่น เดือนพราว โสภาเพียงเดอื นเพ็ญ แสงดาวประดับ เสริมให้เดน่ เลิศงาม ดวงหน้า หญิงไทยสง่ ศรีชาติ คณุ ความดีที่เห็น ใจกลา้ กาจเรอื งนาม ขวญั ใจ ก้องปรากฏทั่วคาม รปู งามพลิ าศ ย่งิ เดอื นดาวพราวแพรว เกียรตยิ ศ หญงิ ไทยใจงาม

7. เพลงหญงิ ไทยใจงาม ท่าพรหมสหี่ นา้ ทา่ ยูงฟอ้ นหาง

8. เพลง ดวงจันทร์ขวัญฟ้า คาร้อง : ทา่ นผหู้ ญิงละเอยี ด พิบูลสงครามทานอง ทานอง : ครเู อ้ือ สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : ในเวลาคา่ คนื ท้องฟ้ามดี วงจันทรป์ ระจาอยู่ ในใจของชายกม็ หี ญงิ อนั เป็นสุดท่ีรกั ประจาอยเู่ ช่นกนั ส่งิ ทเ่ี ทดิ ทูนยกย่องไวก้ ็คือ ชาตไิ ทยทเี่ ปน็ เอกราช มีอิสระแกต่ น ไม่ขึน้ กบั ใคร และส่งิ ทแ่ี นบสนทิ อยูใ่ นใจของชายก็คือหญิงอนั เป็นสุดทีร่ ัก

8. เพลง ดวงจันทรข์ วัญฟา้ เนือ้ เพลง : ชน่ื ชวี าขวัญพี่ แต่ขวญั พีป่ ระจาใจ ดวงจันทร์ขวญั ฟา้ เอกราชอธิปไตย จนั ทรป์ ระจาราตรี คือขวญั ใจพ่เี อย ทีเ่ ทิดทนู คอื ชาติ ถนอมแนบสนทิ ใน

8. เพลง ดวงจันทร์ขวัญฟา้ ท่าช้างประสานงา ทา่ จันทรท์ รงกลด

9. เพลงยอดชายใจหาญ คารอ้ ง : ท่านผู้หญงิ ละเอียด พิบลู สงครามทานอง ทานอง : ครูเออื้ สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : ขอผูกมติ รไมตรกี บั ชายผ้กู ลา้ หาญ และจะขอมีสว่ นในการทาประโยชน์ ทาหน้าทีข่ องชาวไทย แม้จะลาบากยากแคน้ กจ็ ะขอชว่ ยเหลือจนเตม็ ความสามารถ

9. เพลงยอดชายใจหาญ เนือ้ เพลง : ขอสมานไมตรี กอร์ปกรณีกจิ ชาติ โอ้ยอดชายใจหาญ ไม่ขอเว้นเดินตาม น้องขอรว่ มชวี ี ทาเตม็ ความสามารถ แม้สดุ ยากลาเค็ญ นอ้ งจกั สู้พยายาม

9. เพลงยอดชายใจหาญ ผูห้ ญงิ ทา่ ชะนีร่ายไม้ ผ้ชู าย ทา่ จ่อเพลิงกาฬ

10. เพลงบูชานักรบ คาร้อง : ท่านผู้หญงิ ละเอียด พิบลู สงครามทานอง ทานอง : ครูเออ้ื สนุ ทรสนาน ความหมายเพลง : นอ้ งรกั และบชู าพ่ี เพราะมคี วามกล้าหาญ เป็นนกั สู้ทเี่ ก่งกลา้ สามารถ สมกบั เปน็ ชายชาตนิ กั รบที่มคี วามมานะอดทน แม้วา่ จะยากเยน็ แสนเขญ็ พี่กต็ อ่ สจู้ นชอ่ื เสยี ง เลอ่ื งลอื ไปท่วั นอกจากน้ี ยงั ขยนั ขนั แข็งในงานทุกอย่าง อตุ ส่าหส์ ร้างหลักฐานใหม้ ่นั คง และพีย่ งั มีความรักในชาติบ้านเมืองยิ่งกวา่ ชวี ิต ยอมสละได้แมช้ วี ิตและเลอื ดเน้อื เพอ่ื ให้ชาติไทย คงอย่คู โู่ ลกตอ่ ไป

10. เพลงบูชานักรบ ที่มั่นคงที่มั่นคงกลา้ หาญ สมศักดิ์ชาตนิ กั รบ เนอื้ เพลง : ที่มานะท่ีมานะอดทน เกียรตพิ ี่ขจรจบ นอ้ งรกั รกั บูชาพี่ ที่ขยนั ทขี่ ยนั กจิ การ เปน็ นกั สู้เชย่ี วชาญ ทาทุกดา้ นทาทกุ ด้านครนั ครบ นอ้ งรักรักบูชาพี่ ท่ีรักชาติที่รกั ชาตยิ งิ่ ชวี ิต หนกั แสนหนกั พีผ่ จญ น้องรักรกั บชู าพ่ี ชาติยงอยู่ยงอยู่คพู่ ิภพ บากบนั่ สร้างหลักฐาน นอ้ งรกั รักบูชาพี่ เลอื ดเนอ้ื พพ่ี ลีอทุ ศิ

10. เพลงบชู านักรบ ผหู้ ญิง ทา่ ขดั จางนาง ผูห้ ญงิ ทา่ ล่อแกว้ ผ้ชู าย ทา่ จนั ทรท์ รงกลด ผชู้ าย ทา่ ขอแกว้

ประวตั คิ วามเป็นมา ทัง้ น้ี ผคู้ ดิ ประดิษฐ์ท่าราประกอบเพลงราวงทงั้ 10 เพลงน้ันคือ คณะอาจารยด์ า้ นนาฏศลิ ป์ของกรมศิลปากรได้ชว่ ยกนั คิดประดิษฐ์ท่าราใหง้ ดงามถกู ตอ้ ง ตามหลักนาฏศิลป์กาหนดใหเ้ ป็นแบบมาตรฐาน ผคู้ ดิ ประดษิ ฐท์ า่ ราของราวงมาตรฐาน คอื หม่อมต่วน (นางศุภลกั ษณ์ ภัทรนาวิก) ครูมลั ลี คงประภศั ร์ ครลู มลุ ยมะคุปต์ และครผู ัน โมรากุล ต่อมาได้มกี ารนาราวงนี้ไปสลบั กับวงลีลาศ ทาใหช้ าวตา่ งประเทศรู้จัก ราวง เพื่อให้ประชาชนชาวไทยได้เลน่ กันแพรห่ ลาย และมแี บบแผนอันเดียวกัน กรมศิลปากรจงึ เรยี กว่า \"ราวงมาตรฐาน\"

รปู แบบการแสดง ราวงมาตรฐาน เป็นการราหมู่ประกอบด้วยผู้แสดง 8 คน ท่าราประดิษฐ์ ข้ึนจากท่ารามาตรฐานในเพลงแม่บท ความสวยงามของการรา อยู่ที่กระบวนท่าราท่ีมี ลักษณะเฉพาะในแต่ละเพลงและเครื่องแต่งกายไทยในสมัยต่าง ๆ รวมท้ังรูปแบบการ แสดงในลกั ษณะการแปรแถวเปน็ วงกลม การราแบง่ เป็นข้ันตอนตา่ ง ๆ ได้ ดังนี้

รปู แบบการแสดง ขั้นตอนท่ี 1 : ผู้แสดงชายและหญงิ เดนิ ออกมาเปน็ แถวตรง 2 แถว หนั หนา้ เข้าหากนั ต่างฝา่ ยทาความ เคารพด้วยการไหว้ ขน้ั ตอนท่ี 2 : ราแปรแถวเปน็ วงกลมตามทานองเพลงและราตามบทร้อง รวม 10 เพลง โดยเปลยี่ น ทา่ ราไปตามเพลงตา่ ง ๆ เริม่ ตง้ั แตเ่ พลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงราซิมารา เพลงคืนเดือนหงาย เพลงดวงจันทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงดวงจันทร์ขวัญฟ้า เพลงยอด ชายใจหาญ และเพลงบชู านักรบ ข้ันตอนที่ 3 : เม่อื ราจบบทรอ้ งในเพลงท่ี 10 ผ้แู สดงราเข้าเวทีทีละคู่ ตามทานองเพลงจนจบ

เคร่อื งดนตรปี ระกอบการแสดง ซออู้ ฆอ้ งวงใหญ่ ฉิง่ ระนาดเอก โทน ขล่ยุ เพยี งออ กลองทดั ตะโพน

การแต่งกาย 1.แบบชาวบา้ น

การแต่งกาย 2. แบบรชั กาลท่ี 5

การแตง่ กาย 3. แบบสากลนยิ ม

การแต่งกาย 4. แบบราตรสี โมสร