การละครไทย

การละครไทย ละคร หมายถึง การแสดงเป็นเรื่องราว มจี ดุ มุ่งหมายในการ ให้ความบนั เทิงแก่ผู้ชม ลักษณะของละครไทยมีการพฒั นาอยา่ ง ต่อเน่อื งตามสภาพสังคมและความนิยมของประชาชน ละครไทย เริม่ มีรปู แบบที่ชดั เจนในสมัยอยธุ ยา มกี ารละครชาตรี ละครนอก ละครใน และโขน ละครไทยมีหลาย ประเภท แต่ละประเภทมีลกั ษณะรูปแบบการแสดงที่แตกต่างกันไป

ประเภทของละครไทย ละครไทยมีรูปแบบการแสดงมากมาย แบ่งออกเปน็ ประเภทใหญ่ ๆ ได้ ๒ ประเภท คอื ๑ . ล ะ ค ร รา มี ทั้ ง ห ม ด ๖ ช นิ ด ๒ . ล ะ ค ร ที่ ไ ม่ ใ ช่ ล ะ ค ร รา ๓ ช นิ ด

ประเภทของละครรา ๖ ชนิด

เ ป็ น ล ะ ค ร เ ก่ า แ ก ห รื อ เ ป็ น ต้ น เ ค้ า ล ะ ค ร ป ร ะ เ ภ ท อื่ น ๆ มี กา เ นิ ด ม า ต้ั ง แ ต่ ส มั ย อ ยุ ธ ย า ก า ร แ ส ด ง มั ก เ ล่ า เ รื่ อ ง ข อ ง ก ษั ต ริ ย์ จึ ง อ อ ก เ สี ย ง อ ย่ า ง สั น ส ก ฤ ต แ ล้ ว เ พ้ี ย ง เ ป็ น ฉั ต รี แ ล ะ ช า ต รี คา ว่ า “ ช า ต รี ” มั ก เ ป็ น คา ที่ นิ ย ม เ รี ย ก กั น แ ต่ ใ น ภ า ค ก ล า ง ส่ ว น ภ า ค ใ ต้ จ ะ เ รี ย ก ว่ า “ โ น ร า ”

วิ ธี ก า ร แ ส ด ง เ ร่ิ ม ต้ น บู ช า ค รู เ บิ ก โ ร ง ตั ว ล ะ ค ร พ ร ะ อ อ ก ม า รา ซั ด ช า ต รี เ ร่ิ ม เ ร่ื อ ง ที่ จ ะ แ ส ด ง ตั ว ล ะ ค ร จ ะ ร้ อ ง เ อ ง ส่ ว น ตั ว ล ะ ค ร อื่ น เ ป็ น ลู ก คู่

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี เ ค รื่ อ ง ด น ต รี ป ร ะ ก อ บ ก า ร แ ส ด ง สา ห รั บ ล ะ ค ร ช า ต รี มี ปี่นอก ฆอ้ งคู่ โ ท น ช า ต รี ก รั บ ก ล อ ง ช า ต รี ฉิ่ ง

การแต่งกาย ละครโนราแตง่ แบบโนรา ละครชาตรีแตแ่ บบยืนเครือ่ ง พระ - นาง เร่อื งที่นิยมเล่น สมัยโบราณนิยมเล่นเร่อื งมโนราหแ์ ละรถเสน แต่เล่นไดบ้ างตอน เพราะผู้แสดงมีเพียง ๓ ตัว สมยั ตอ่ มาเร่อื งที่แสดงมากขน้ึ ตวั ละครก็เพ่มิ ขึน้ ตามท้องเรือ่ ง เร่อื งทีแ่ สดงมักเป็นเรอ่ื งจกั ร ๆ วงศๆ์ เช่น

๒. ละครนอก เป็นล ะ คร ป รับ ป รุง มา จา ก ละ ค ร โ น ร า - ช า ต ร ี ตั ้ ง แ ต ่ ส ม ั ย อ ย ุ ธ ย า สั น นิ ษ ฐ า น ว่ า ม า จ า ก า ร ล ะ เ ล่ น พื้ น เ มื อ ง ข อ ง ช า ว บ ้ า น เ ช ่ น เ พ ล ง ป ร บ ไ ก่ เ พ ล ง พ ว ง ม า ลั ย ภ า ย ห ลั ง จั ด เ ป็ น เ รื่ อ ง ขึ้ น แ ต่ เ ดิ ม ยั ง ไ ม่ ไ ด้ เ รี ย ก ว่ า ล ะ ค ร น อ ก เ กิ ด ล ะ ค ร ใ น ขึ้ น จึ ง บั ญ ญั ติ ศั พ ท์ ใ ห้ เ รี ย ก ต่ า ง กั น

วิ ธี ก า ร แ ส ด ง เ ดิ ม ใ ช้ ผู้ ช า ย แ ส ด ง ล้ ว น ภ า ย ห ลั ง ต้ อ ง เ จ ร จ า เ อ ง ต่ อ ม า จึ ง มี ผู้ ห ญิ ง แ ส ด ง ร่ ว ม ด้ ว ย ก า ร ดา เ นิ น เ รื่ อ ง ร ว ด เ ร็ ว ต ล ก ข บ ขั น บ า ง ค รั้ ง ติ ด ห ย า บ โ ล น ก า ร ทา บ ท แ ล ะ ก า ร รา ต้ อ ง ก ร ะ ฉั บ ก ร ะ เ ฉ ง ผู้ แ ส ด ง ต้ อ ง มี ค ว า ม ค ล่ อ ง แ ค ล่ ว ส า ม า ร ถ ห า คา พู ด ไ ด ทั น เ ห ตุ ก า ร ณ์

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี แ ล ะ เ พ ล ง ร้ อ ง มั ก ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ เ ค ร่ื อ ง ห้ า ว ง ปี่ พ า ท ย์ เ ค ร่ื อ ง คู่

การแตง่ กาย ร ะ ย ะ แ ร ก แ ต่ ง ตั ว ธ ร ร ม ด า ส า มั ญ รั ด กุ ม เ พ่ื อ แ ส ด ง ส ะ ด ว ก ตั ว น า ง นา ผ้ า ข า ว ผ้ า ม า ห่ ม ส ไ บ เ ฉี ย ง เ พ่ื อ ใ ห้ ผู้ ช ม ท ร า บ ว่ า เ ป็ น ตั ว น า ง ผู้ แ ส ด ง เ ป็ น ยั ก ษ์ เ ขี ย น ห น้ า ห รื อ ใ ส่ ห น้ า ก า ก ต่ อ ม า มี ก า ร แ ต่ ง ก า ย ใ ห้ ส ว ย ง า ม ม า ก ขึ้ น เ พ ร า ะ เ ลี ย น แ บ บ ม า จ า ก ล ะ ค ร ใ น ก า ร แ ต่ ง ก า ย ยื น เ ค รื่ อ ง พ ร ะ - น า ง

๓. ละครใน เ ป็ น ล ะ ค ร ที่ เ กิ ด ขึ้ น ห ลั ง ล ะ ค ร น อ ก เ ดิ ม เ รี ย ก ว่ า “ ล ะ ค ร ข้ า ง ใ น ล ะ ค ร น า ง ใ น ห รือ ล ะ ค ร ใ น พ ร ะ ร า ช ฐ า น ” เ พ ร า ะ เ ป็ น ล ะ ค ร ที่ พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ ท ร ง ดั ด แ ป ล ง ม า จ า ก ล ะ ค ร น อ ก ใ ช้ ผู้ ห ญิ ง แ ส ด ง ล้ ว น แ ต่ เ ป็ น น า ง ส น ม ก า น ั ล ทั ้ ง สิ ้ น แ ล ะ แ ส ด ง ใ น เ ข ต พ ร ะ ร า ช ฐ า น เ ท่ า นั้ น ต่ อ ม า เ รี ย ก ใ ห้ สั้ น จึ ง เ ห ลื อ แ ต่ “ ล ะ ค ร ใ น ”

ละครในมแี บบแผนเฉพาะตวั เน้นความความงดงามของ ท่ารา กระบวนการราตองพิถีพิถนั มคี วามออ่ นช้อย การแสดงละครในไมน่ ิยมแสดงตลกขบขนั โลดโผน เน้นการรกั ษาแบบแผนตามจารีตประเพณี

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี แ ล ะ เ พ ล ง ร้ อ ง มั ก ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ เ ค ร่ื อ ง คู่ ส่ ว น เ พ ล ง ร้ อ ง มี ทา น อ ง แ ล ะ จั ง ห ว ะ ช้ า สละสวย

การแตง่ กาย พิ ถี พิ ถั น ต า ม แ บ บ เ ค ร่ื อ ง ท ร ง พ ร ะ ม ห า ก ษั ต ริ ย์ เ รี ย ก ว่ า ก า ร แ ต่ ง ก า ย ยื น เ ค รื่ อ ง พ ร ะ - น า ง

๔ . ล ะ ค ร ดึ ก ดา บ ร ร พ์ ละครดึกดาบรรพ์เกิดขึ้นในรัชสมัยพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.5) ผู้ให้กาเนิดละครดึกดาบรรพ์ คอื เจ้าพระยาเทเวศรว์ งศว์ ิวฒั น์

ผแู้ สดงตอ้ งร้องเองราเอง ไม่มีการบรรยายกริ ิยาของตัวละคร เพลงร้องไดป้ รับปรงุ บทละครหลายอยา่ ง ตดั คาว่า “เม่อื นั้น บดั น้ัน” ออก ผ้แู สดงร้องโต้ตอบกนั ใช้บทเจราจาเป็นกลอนหรือรอ้ ยแก้ว มกี ารสรา้ งฉากตามท้องเรื่อง

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ ป ร ะ ก อ บ ก า ร แ ส ด ง ว ง ปี่ พ า ท ย์ ดึ ก ดา บ ร ร พ์ ว ง ด น ต รี ที่ ป รั บ ป รุ ง ขึ้ น ใ ห ม่ โ ด ย ยึ ด ปี่ พ า ท ย์ เ ค รื่ อ ง ใ ห ญ่ เ ป็ น ห ลั ก ตั ด เ ค รื่ อ ง ด น ต รี เ สี ย ง แ ห ล ม อ อ ก

เ ร่ื อ ง ท่ี นิ ย ม นา ม า แ ส ด ง เ ร่ื อ ง ที่ แ ส ด ง ส่ ว น ม า ก เ ป็ น เ ร่ื อ ง เ ดี ย ว กั บ ล ะ ค ร น อ ก บ ท ล ะ ค ร ที่ ส ม เ ด็ จ พ ร ะ เ จ้ า บ ร ม ว ง ศ์ เ ธ อ ฯ ท ร ง พ ร ะ ร า ช นิ พ น ธ์ มี อ ยู่ ๘ เ ร่ื อ ง คื อ - สั ง ข์ ท อ ง - ค า วี - อิ เ ห น า - สั ง ข์ ศิ ล ป์ ชั ย - ภ า ค ต้ น - ก รุ ง พ า น ช ม ท วี ป - ร า ม เ กี ย ร ติ์ - อุ ณ รุ ท - ม ณี พิ ชั ย

๕ . ล ะ ค ร พั น ท า ง เ ป็ น ล ะ ค ร ท่ี เ กิ ด ขึ้ น ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ท่ี ๕ โ ด ย พ ร ะ เ จ้า บ ร ม ว ง ศ์เ ธ อ ท ร ง ดัด แ ป ล ง จ า ก ก า ร แ ส ด ง ล ะ ค ร ข อ ง เ จ้ า พ ร ะ ย า ม หิ น ท ร ศั ก ดิ์ ธา ร ง นา ล ะ ค ร น อ ก ล ะ ค ร ใ น ก า ร ป รับ ป รุง โ ด ย นา พ ง ศ า ว ด า ร ข อ ง ช า ติต่า ง ๆ ม า แ ส ด ง ต่อ ม า พ ร ะ เ จ้า บ ร ม ว ง ศ์เ ธ อ ท ร ง ป รับ ป รุง เ พ ล ง แ ล ะ วิ ธี ก า ร แ ส ด ง ใ ห ม่ โ ด ย ก า ร นา ศิ ล ป ะ ท า ง

ก า ร ใ ช้ ท่ า รา ไ ท ย ผ ส ม กั บ ลี ล า ข อ ง ช น ช า ติ ต่ า ง ๆ ต า ม ท้ อ ง เ รื่ อ ง มี บ ท เ จ ร จ า สา เ นี ย ง ข อ ง ช า ติ ต่ า ง ๆ ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม กั บ ก า ร ดา เ นิ น เ รื่ อ ง บ า ง ค ร้ั ง ผู้ แ ส ด ง ร้ อ ง เ อ ง โ ด ย มี ลู ก คู่ รั บ บ า ง ค ร้ั ง มี ต้ น เ สี ย ง แ ล ะ ลู ก คู่

การแต่งกาย แ ต่ ง ก า ย ต า ม ลั ก ษ ณ ะ เ ชื่ อ ช า ติ ข อ ง เ ร่ื อ ง ที่ แ ส ด ง

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี แ ล ะ เ พ ล ง ร้ อ ง มั ก ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ เ ค ร่ื อ ง คู่ เพิม่ เครือ่ งภาษาเข้าไปด้วย สว่ นเพลงทีร่ อ้ งจะใช้เพลง ท่มี สี าเนียงภาษาต่าง ๆ มกี ารแตง่ คาร้องเลียนสาเนียงของภาษาน้นั ๆ มาแทรกไวบ้ า้ ง เรียกวา่ “เพลงภาษา” หรือ “เพลงออกภาษา”

เ รื่ อ ง ที่ นิ ย ม นา ม า แ ส ด ง เรอ่ื งทีแ่ สดงมีการแสดงเร่อื งทีเ่ ป็นพงศาวดารของชาติ ๆ เช่น - พระลอ - ร า ช า ธิ ร า ช - ส า ม ก๊ ก - ผู้ ช น ะ สิ บ ทิ ศ ห รื อ ป รั บ ป รุ ง ม า จ า ก ล ะ ค ร น อ ก ต อ น ที่ มี ตั ว ล ะ ค ร เ ป็ น ต่ า ง ช า ติ เ ช่ น พ ร ะ อ ภั ย ม ณี

๖. ละครเสภา ล ะ ค ร เ ส ภ า เ ป็ น ล ะ ค ร ที่ เ กิ ด ขึ้ น ใ ห ม่ ใ น ร ัช ส ม ัย พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด ็จ พ ร ะ จุ ล จ อ ม เ ก ล้ า เ จ้ า อ ยู่ หั ว โ ด ย พ ร ะ เ จ้ า บ ร ม ว ง ศ์ เ ธ อ ท ร ง ป รั บ ป รุ ง ก า ร แ ส ด ง ล ะ ค ร ช นิ ด นี ้ น า ก า ร แ ส ด ง เ ส ภ า ร า ม า ผ ส ม ก ั บ ล ะ ค ร พัน ท า ง ใ ช้ก า ร ขับ เ ส ภ า ใ น ก า ร ดา เ นิ น เ ร่ื อ ง

เ ร่ื อ ง ที่ แ ส ด ง นา ม า จ า ก นิ ท า น พ้ื น บ้ า น นิ ย ม แ ส ด ง เ ร่ื อ ง ไ ก ร ท อ ง ขุ น ช้ า ง ขุ น แ ผ น ใ ช้ บ ท ร้ อ ย ก ร อ ง เ พ ร า ะ เ ห ม า ะ ส ม ที่ จ ะ ใ ช้ สื่ อ อ า ร ม ณ์ ใ น ด้ า น ต่ า ง ๆ

การแต่งกาย แ ต่ ง ก า ย ต า ม ท้ อ ง เ ร่ื อ ง เ ห มื อ น กั บ ล ะ ค ร พั น ท า ง

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี ด น ต รี แ ล ะ เ พ ล ง ร้ อ ง นิ ย ม ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ เ ค ร่ื อ ง คู่ เพลงทีใ่ ชม้ ีลกั ษณะคล้ายกับละครพันทาง แต่มีการขบั เสภา และขยบั กรับประกอบการขบั เสภา มักขึ้นตน้ บทกลอนวา่ “คลาน้ัน ปางน้ัน”

ประเภทของละครที่ไม่ใช่ ละครรา ๓ ชนิด

๑ . ล ะ ค ร ร้ อ ง เ ป็ น ล ะ ค ร ที่ เ กิ ด ขึ้ น ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ที่ ๕ ก ร ม พ ร ะ น ร า ธิ ป ป ร ะ พั น ธ์ พ ง ศ์ ท ร ง ริ เ ร่ิ ม ขึ้ น เ รี ย น ว่ า “ ล ะ ค ร ห ล ว ง น ฤ มิ ต ร ”

ล ะ ค ร ร้ อ ง เป็นละครแบบใหม่ ได้รบั อิทธพิ ลจากตะวันตก ใช้การรอ้ ง ในการดาเนินเร่อื งราวมี ๒ ประเภท คอื ๑.๑ ละครรอ้ งล้วน ๆ หรือละครแบบ ร.๖ ผูใ้ หก้ าเนดิ ละครประเภทน้ี คอื พระบาทสมเด็จ พระมงกฎุ เกลา้ เจ้าอยหู่ ัว โดยเลียนแบบจากละครอุปรากรที่เรยี กว่า “ โอเปอเรติก ลเิ บรตโต” ๑.๒ ละครรอ้ งสลับพูด หรือละครรอ้ งแบบกรมพระนราธิป - ประพนั ธ์พงศ์ เป็นละครที่มีท้ังการร้องและการพูด ดดั แปลงมาจาก การแสดงของชาวมลายู “บังสาวัน” หรอื “มาเลย์โอเปร่า” ละครร้องสลบั พูดเกิดขึ้นพรอ้ มกับละครร้องล้วน ๆ แตม่ ีความนิยมมากกว่า

ใ ช้ ผู้ ห ญิ ง แ ส ด ง บ ท สา คั ญ ผู้ ช า ย เ ป็ น ตั ว ต ล ก ห รื อ ตั ว ป ร ะ ก อ บ เ ท่ า น้ั น ไ ม่ ใ ช้ ท่ า รา ตั ว ล ะ ค ร ร้ อ ง เ พ ล ง มี ลู ก คู่ ร้ อ ง รั บ ส่ ว น ที่ เ ป็ น ท่ อ น เ อื้ อ น มี ก า ร พู ด ส ลั บ บ ท ร้ อ ง ห รื อ พู ด แ ท ร ก ต ล ก

การแต่งกาย แ ต่ ง ต า ม เ นื้ อ เ รื่ อ ง ที่ ใ ช้ วิ ว า ห พ ร ะ ส มุ ท ร ส า ว เ ค รื อ ฟ้ า ตุ๊ ก ต า ย อ ด รั ก

๒ . ล ะ ค ร สั ง คี ต เ ป็ น ล ะ ค ร ท่ี พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ ม ง กุ ฎ เ ก ล้ า - เ จ้ า อ ยู่ หั ว ท ร ง ริ เ ริ่ ม ขึ้ น มี ลั ก ษ ณ ะ ค ล้ า ย กั บ ล ะ ค ร ร้ อ ง แ ต่ มี บ ท ร้ อ ง แ ล ะ บ ท เ จ ร จ า เ ท่ า นั้ น

วิ ว า ห พ ร ะ ส มุ ท ร ผู้ แ ส ด ง ต้ อ ง ร้ อ ง เ อ ง ห น า ม ย อ ก เ อ า ห น า ม บ่ ง เ น้ื อ เ ร่ื อ ง ส นุ ก ส น า น มี ค ว า ม ง ด ง า ม ข อ ง ก า ร แ ส ด ง ห มู่ มี เ ค ร่ื อ ง แ ต่ ง ก า ย แ ล ะ ฉ า ก ง ด ง า ม

การแตง่ กาย แ ต่ ง ตั ว ต า ม ท้ อ ง เ ร่ื อ ง คา นึ ง ถึ ง ฐ า น ะ ข อ ง ตั ว ล ะ ค ร

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี ด น ต รี แ ล ะ เ พ ล ง ร้ อ ง นิ ย ม ใ ช้ ว ง ปี่ พ า ท ย์ ไ ม้ น ว ม บ ท เ พ ล ง มี ค ว า ม ไ พ เ ร า ะ ผู้ แ ส ด ง จ ะ ต้ อ ง ร้ อ ง เ อ ง เ จ ร จ า เ อ ง

๓ . ล ะ ค ร พู ด เ ริ่ ม แ ส ด ง ใ น ส มั ย รั ช ก า ล ที่ ๕ ใ ช้ ผู้ ช า ย แ ส ด ง ล ้ ว น ต ่ อ ม า ใ น ร ั ช ก า ล ที ่ ๖ ท ร ง ร ิ เ ริ ่ ม ล ะ ค ร พูด อ ย่า ง มีแ บ บ แ ผ น เ รีย ก ค ณ ะ ล ะ ค ร ว่า “ ล ะ ค ร ท ว ี ป ั ญ ญ า ” ต ่ อ ม า เ ป ลี ่ ย น ชื ่ อ เ ป ็ น “ ล ะ ค ร ศ รี อ ยุ ธ ย า ” ล ะ ค ร พู ด ไ ด้ รั บ ค ว า ม นิ ย ม เ ป็ น อ ย่ า ง ม า ก เ นื่ อ ง จ า ก แ ส ด ง ง่ า ย ล ะ ค ร พู ด แ บ่ ง เ ป็ น ๒ ป ร ะ เ ภ ท ๑ . ล ะ ค ร พู ด ล้ ว น ๆ ๒ . ล ะ ค ร พู ด ส ลั บ ลา

ก า ร แ ส ด ง ดา เ นิ น เ ร่ื อ ง ด้ ว ย วิ ธี พู ด ตั ว ล ะ ค ร แ ส ด ง ท่ า ท า ง ต า ม ธ ร ร ม ช า ติ ป ร ะ ก อ บ กั บ บ ท บ า ท ไ ป ต า ม เ น้ื อ เ ร่ื อ ง มี ฉ า ก เ ป ลี่ ย น ต า ม เ น้ื อ เ ร่ื อ ง

การแตง่ กาย แ ต่ ง ตั ว ต า ม บุ ค ค ล ใ น เ ร่ื อ ง อ ย่ า ง ธ ร ร ม ด า ส า มั ญ ต า ม ส มั ย นั้ น ๆ

เ ค ร่ื อ ง ด น ต รี ว ง ปี่ พ า ท ย์ ไ ม้ น ว ม ห รื อ ว ง ด น ต รี ส า ก ล ไมก่ าหนดว่าต้องเปน็ ดนตรีชนิดใด การแสดงละครพดู ไดเ้ ริม่ มีวงดนตรีเขา้ มาสู่ประเทศไทย จึงขึน้ อยกู่ บั ผจู้ ัดละคร ว่าจะนาดนตรีชนิดใดมาใช้ประกอบการแสดง ต้องไม่ทาให้ เสียรปู แบบของละครพูด