ร้อยเรียงเรื่องราว

มหรอายวเิทรยยี างลเรยั ่อืเชงยีรางวใหม ชัน้ ประถมศกึ ษาปที่ 5-6 กลุมสาระการเรียนรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม จัดทําโดย นางสาวกิตติยา นาทันใจ นางสาวนภัสสร สทุ ธศิ ลี ธรรม

คํานํา หนังสือเลมน้จี ัดทําเพ่ือใชประกอบในการจดั การเรียนรูและสรา งเสรมิ ประสบการณ สําหรับนักเรียน ชนั้ ประถมศึกษาปท ี่ 5-6 กลุมสาระการเรยี นรูส งั คมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ตามหลกั สตู รแกนกลาง การศึกาษข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 ซึง่ ในการจดั ทําหนงั สอื แบบเรยี นในครงั้ น้ี ผูจดั ทาํ ไดว เิ คราะห หลักสตู ร มาตรฐานการเรยี นรู ตัวชีว้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง โดยมงุ ใหผ เู รยี นเกดิ ทกั ษะในการเรียนรู ตามธรรมชาติ ไดม สี ว นรวมในการเรยี นรู ไดฝ ก ปฏิบตั กิ ิจกรรมอนั กอ ใหเ กิดความรแู ละทกั ษะที่นําไปใชใน ชวี ิตประจําวันได ลักษณะเดน ของสือ่ การเรยี นรูชุด รอยเรยี งเรือ่ งราวมหาวิทยาลยั เชยี งใหม นอกจากจะออกแบบ การเรียนการสอนเปน หนวยการเรียนรูแลว แตล ะหนว ยจะแบง เปนบทเรียนยอ ย ๆ เพอ่ื อาํ นวยความ สะดวกแกผ เู รยี นและผูสอนในการวางแผนการจัดการเรียนรูรว มกันไดอ ยา งคลองตวั สามารถยดื หยุน กระบวนการเรียนการสอน สนองตอบความตองการของผเู รยี น และผูจ ัดทํายงั ยดึ หลักการสําคญั ดังตอไปนี้ 1.การวเิ คราะหรายละเอียดจากมาตรฐาน ตวั ช้ีวัด ทกี่ าํ หนดไวใ นหลกั สตู รแกนกลางฯ เพอื่ จดั ทํา ขอบขา ยสาระการเรียนรแู ละลาํ ดับข้ันตอนการเรียนรูใ หม พี ัฒนาการทางการเรียนรรู ะดบั ชน้ั ประถมศกึ ษาป ที่ 5 โดยใหม ีระดบั ความยากงายเหมาะสมกบั พนื้ ฐานการเรยี นรูข องนักเรยี น 2.การจัดทาํ หนว ยการเรียนรูข องแตล ะหนว ย จะแบง ปริมาณเนื้อหาสาระการเรียนรู ใหค รอบคลมุ รายวิชาประวตั ศิ าสตรที่อยูภายใตหวั ขอมหาวิทยาลัยเชียงใหม แตละหนวยจะมหี วั ขอเรอื่ ง (topic) และ แนวคดิ (theme) ของการเรียนรูว ิธกี ารทางประวัตศิ าสตรท ส่ี อดคลองกับการนาํ ไปใชจ ริงในชวี ติ ประจําวนั โดยจะเนน ในเรื่องของการนาํ ขนั้ ตอนและวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตรไปปรบั ใชใ นชวี ิตประจําวนั 3.การออกแบบกิจกรรมการเรยี นรูในแตล ะหนวย จะยดึ หลักการเรยี นรทู ีเ่ นนผเู รียนเปนสําคญั ผู เรยี นไดฝกปฏิบัติกิจกรรมทช่ี วยพฒั นากระบวนการคดิ และการสงั เกต โดยเนนการเรยี นรดู ว ยการปฏบิ ัติ จรงิ (active learning) และเรียนรผู านการทํางาน (task-based learning) รวมท้ังเสริมสรางเจตคตติ อ การเรยี นประวัตศิ าสตรผ านการทํางานตามหัวขอ การเรียนรูที่ทาทายและนาสนใจในรปู แบบการทําโครง งาน (project-based learning) เพ่อื สนองตอบความตอ งการและเจตคติของผูเรยี น 4.การนาํ เสนอเน้ือหาและกจิ กรรมฝกปฏบิ ัตกิ ารจะใชแหลง เรียนรูท่อี ยรู อบตัวผเู รยี น เพอ่ื พฒั นาการ เรยี นรแู บบองคร วม และมคี วามหมายตอ ตัวผเู รียนอยา งแทจริง ผูจดั ทาํ หวงั เปน อยา งยงิ่ วาหนังสือแบบเรยี นเลม นี้จะเปนประโยชนสาํ หรบั นักเรียน ครูผสู อนและผู สนใจทัว่ ไป ทีจ่ ะนาํ ไปใชในการศึกษา ซ่ึงจะชวยยกระดบั คุณภาพการศึกษาของนักเรียนชน้ั ประถมศึกษาป ที่ 5 ใหม ปี ระสทิ ธิภาพดยี ิง่ ขนึ้ คณะผจู ดั ทาํ

สารบญั คาํ นํา 5 โครงสรา้ ง 15 20 1. กว่าจะเปนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 35 2. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ 38 45 3. ช้างชูคบเพลิง Project Design เฉลย บรรณานกุ รม

รอ ยเรียงเร่อื งราว มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม 1 2 3 4

อตตฺ านํ ทมยนฺติ ปณฺฑติ า (บัณฑิตทงั้ หลายยอมฝกตน)

โ ค ร ง ส ร า ง ห น ว ย ก า ร เ รี ย น หน่วยการเรยนรู้ที 1 กวา่ จะเปนมหาวทยาลยั เชยี งใหม่ สาระสาํ คญั การจดั ตงั มหาวทยาลยั เชยี งใหมเ่ กิดจากขอ้ เรยกร้องให้มีมหาวทยาลัยส่วน ภูมภิ าค มีเหตุการณ์การเรยกร้องเกิดขึนผา่ นหนงั สือพมิ พ์ ผา่ นบทความ รวมถึงการ แสดงออกเชงิ สัญลกั ษณ์ จนทา้ ยทีสุดกไ็ ด้มีการกอ่ ตังมหาวทยาลัยเชียงใหม่ขึน มาตรฐานการเรยนรู้ ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสําคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวตั ิศาสตร์ สามารถใชว้ ธีการทางประวตั ศิ าสตร์มาวเคราะหเ์ หตกุ ารณต์ ่าง ๆ อย่างเปนระบบ ตวั ชีวัด ป.5/2 รวบรวมขอ้ มูลจากแหลง่ ตา่ ง ๆ เพือตอบคําถามทางประวตั ิศาสตร์อย่างมี เหตผุ ล ป.6/1 อธบิ ายความสําคัญของวธีการทางประวตั ิศาสตร์ในการศึกษาเรองราวทาง ประวตั ศิ าสตร์อย่างงา่ ย ๆ จุดประสงค์การเรยนรู้ 1.นกั เรยนสามารถอธบิ ายความหมายและความสําคญั ของเวลาและยคุ สมัยทาง ประวตั ศิ าสตร์ 2.นกั เรยนสามารถใชว้ ธกี ารทางประวตั ิศาสตร์วเคราะห์เหตุการณ์สําคัญในการ กอ่ ตงั มหาวทยาลัยเชยี งใหม่ 1.นักเรยนสามารถใชว้ ธีการทางประวตั ศิ าสตร์ศกึ ษาเรองราวของสถานที ทสี ําคญั ในเชียงใหม่ 5

1 กว่าจะเปนมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คําศพั ท์น่ารู้ 1. university มหาวิทยาลัย 2. people ประชาชน 3. province จังหวัด 4. education การศกึ ษา 5. card บตั ร มหาวทยาลัยเชยี งใหม่ มเี รองราวทนี า่ สนใจมากมาย แตก่ ่อนทเี ราจะไปเรยนรูน้ ัน อยากทราบวา่ เพือน ๆ รูจ้ ักสถานทแี หง่ นีมากแคไ่ หนคะ ? กิจกรรมที 1.1 จับค่พู ดู คยุ และแลกเปลียนถึงสงิ ทีตนเองรู้ เกียวกับมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 6

ประวัติความเปนมา พ.ศ. 2484 รฐั บาลมนี โยบายทีจะจัดตังมหาวิทยาลัยขนึ ในสว่ นภมู ภิ าค แต่เกิดสงครามโลกครงั ทีสอง การดําเนนิ งานจึงชะงักลง พ.ศ. 2488 ประชาชนชาวเชยี งใหมน่ าํ โดย นายกีและนางกิมฮ้อ นมิ มานเหมนิ ทร์ ได้เรยี กรอ้ งใหม้ กี ารจัดการศกึ ษาระดับอุดมศกึ ษาขนึ ในสว่ นภมู ภิ าค รฐั บาลได้แถลงนโยบายเกียวกับการศกึ ษาว่าจะดําเนนิ การ พ.ศ. 2501 \"พฒั นาการศกึ ษาในสว่ นภมู ภิ าค ตลอดถึงการศกึ ษาขนั สงู \" มกี ารประชุมโครงการพฒั นาการศกึ ษาในสว่ นภมู ภิ าค ณ จังหวัด พ.ศ. 2502 เชยี งใหม่ โดยมหี มอ่ มหลวงปน มาลากลุ เปนประธาน พ.ศ. 2503 เมอื ได้ขอ้ สรุปแล้ว คณะรฐั มนตรสี มยั จอมพลสฤษดิ ธนะรชั ต์ ได้ลงมติใหจ้ ัดตังมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ และมอบหมายใหห้ มอ่ ม หลวงปน มาลากลุ รฐั มนตรวี ่าการกระทรวงศกึ ษาธกิ าร เปน ประธานเตรยี มการจัดตังมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ พ.ศ. 2507 รชั กาลที 9 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหต้ ราพระราชบญั ญตั ิ มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ พทุ ธศกั ราช 2507 และประกาศในราชกิจ จานเุ บกษา เมอื วันที 21 มกราคม 2507 7

เหตกุ ารณ์การเรยกร้อง 1. บตั รแสตมป ซงึ มขี อ้ ความว่า \"เราต้องการมหาวิทยาลัยประจํา ลานนาไทย\" โดยใหน้ าํ ไปติดไว้บนซองจดหมายค่กู ับดวงตราไปรษณยี ์ หรอื ติดไว้บนเอกสารทัวไปตามทีเหน็ สมควร เพอื แสดงใหเ้ หน็ ถึงความ ต้องการของชาวเชยี งใหม่ 2. บตั รวงกลม มขี อ้ ความว่า \"ในภาคเหนอื เราต้องการ มหาวิทยาลัย โปรดรว่ มกันต่อสเู้ พอื ใหไ้ ด้มาซงึ มหาวิทยาลัย ประจําภาคเหนอื \" โดยใหน้ าํ ไปติดไว้ในทีต่างๆตามทีเหน็ สมควร 3. บตั รหว่ ง มขี อ้ ความว่า \"เรา ประชาชนคนภาคเหนอื มคี วามเชอื มนั ว่าการจัดใหม้ สี ถาบนั การศกึ ษามหาวิทยาลัยขนึ ในลานนาไทยนนั เปน ความจําเปนอยา่ งรบี ด่วน เราเชอื ว่าอนาคตและความวัฒนาสถาพร ของลานนาไทยนนั ขนึ อยูท่ ีแรงปณธิ านของลกู ลานนาไทยทกุ คน ...เรา จึงขอใหส้ จั จปฏิญญาณไว้ ณ ทีนวี ่า เราจะขอสจู้ นสดุ ใจขาดดิน เพอื ให้ ได้มาซงึ มหาวิทยาลัยประจําลานนาไทย...\" ใหน้ กั เรยี นและประชาชน สง่ บตั รหว่ งนไี ปใหญ้ าติ คนรูจ้ ักแล้วให้ สง่ บตั รหว่ งนกี ระจายไปทัวประเทศ 8

กิจกรรมที 1.2 ใหน้ กั เรยี นสาํ รวจพนื ทีตัวเมอื งเชยี งใหม่ จากนนั ค้นคว้าประวัติความเปนมาของสถานทีทีสนใจมา 1 สถานที ชอื .............................. แปะรูปภาพ ความเปนมา 9

เหตกุ ารณ์ทสี าํ คัญ คําชแี จง : อธบิ ายเหตกุ ารณท์ ีสาํ คัญทีเกิดขนึ ในชว่ งการจัดตัง สถานทีนนั หรอื เหตกุ ารณท์ ีเกียวขอ้ ง 10

วิธกี ารทางประวัติศาสตร์ กําหนดเรอื งทีจะศกึ ษา ค้นคว้าและรวบรวมขอ้ มลู ตรวจสอบหลักฐาน การเลือกและจัดลําดับขอ้ มลู การนาํ เสนอขอ้ มลู 11

แบบฝกหดั เรอื ง ขนั ตอนและวิธกี ารทางประวัติศาสตร์ คําชแี จง: ใหน้ กั เรยี นตัดภาพทีอยูห่ นา้ ถัดไปมาปะติดและเขยี นตัวเลข ระบุขนั ตอนทางประวัติศาสตรล์ งในกรอบสเี หลียมด้านบนใหถ้ กู ต้อง ขนั ตอนที 1 (ปะติดภาพ) (ปะติดภาพ) เพอื ตรวจสอบความถกู ต้อง ความนา่ เชอื ถือของหลัก ฐานขอ้ มลู ทาง ประวัติศาสตร์ เพอื หาขอ้ มลู หลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ จากผรู้ ู้ เอกสาร เว็บไซต์ หรอื แหล่งขอ้ มลู ต่าง ๆ ขนั ตอนที 3 ขนั ตอนที 2 เพอื กําหนดประเด็นและ แนวทางการสบื ค้น (ปะติดภาพ) (ปะติดภาพ) เพอื เผยแพรห่ รอื อธบิ าย ขนั ตอนที 4 ขนั ตอนที 5 เรอื งทีศกึ ษาอยา่ งมเี หตผุ ล เพอื สรุปและเรยี บเรยี ง ขอ้ มลู จากการค้นคว้าก่อน การนาํ เสนอขอ้ มลู (ปะติดภาพ) (ปะติดภาพ) 12

แบบฝกหดั เรอื ง ประวัติมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. ใครเปนบุคคลทีมสี ว่ นในการเรยี นรอ้ งการจัดการศกึ ษาระดับอุดมศกึ ษา ในสว่ นภมู ภิ าค ____________________________________________________________ 2. มหาวิทยาลัยเชยี งใหมจ่ ัดตังเมอื ป พ.ศ.ใด ____________________________________________________________ 3. มกี ารเรยี กรอ้ งในรูปแบบใด ผา่ นอะไรบา้ ง ____________________________________________________________ 4. วิธกี ารทางประวัติศาสตรม์ กี ีขนั ตอน ____________________________________________________________ 5. สามารถใชว้ ิธกี ารทางประวัติศาสตรส์ าํ หรบั สงิ ใดได้บา้ ง ____________________________________________________________ ทีนกี ็รูแ้ ล้วสวิ ่ามหาวิทยาลัย เชยี งใหมก่ ่อตังขนึ เพราะอะไร ? เพราะประชาชน เรยี กรอ้ ง 13

กิจกรรมที 1.3 ใหน้ กั เรยี นทําแผนผงั ความคิดสรุปสงิ ทีได้จากการเรยี น และตกแต่งใหส้ วยงาม 14

โ ค ร ง ส ร า ง ห น ว ย ก า ร เ รี ย น หนว่ ยการเรยนรู้ที 2 มหาวทยาลยั เชียงใหม่ สาระสําคัญ องคป์ ระกอบในการกอ่ ตังมหาวทยาลัยเชียงใหม่ ซงึ ประกอบไปดว้ ย ชือ หน่วยงานทสี ังกัด และวนั ทีทาํ การกอ่ ตัง รวมถงึ สถานทตี ังของคณะใน มหาวทยาลยั มาตรฐานการเรยนรู้ ส 5.1 เขา้ ใจลักษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิงซงึ มี ผลต่อกนั และกันในระบบของธรรมชาติ ใชแ้ ผนทแี ละเครองมือทางภมู ิศาสตร์ ในการค้นหา วเคราะห์ สรุป และใช้ขอ้ มูลสารสนเทศอย่างมีประสทิ ธภิ าพ ตวั ชวี ัด ป.5/1 รู้ตาํ แหน่ง ระยะ ทศิ ทางของภมู ิภาคของตนเอง ป.5/2 ระบลุ กั ษณะภูมลิ กั ษณ์ทีสาํ คญั ในภูมิภาคของตนในแผนที ป.6/1 ใช้เครองมอื ทางภูมศิ าสตร์ ระบสุ ญั ลกั ษณะสาํ คญั ทางกายภาพและสังคม ของประเทศ จดุ ประสงค์การเรยนรู้ 1.นกั เรยนสามารถระบุองค์ประกอบของมหาวทยาลัยเชียงใหมไ่ ด้ 2.นกั เรยนสามารถวาดแผนทีตามทกี าํ หนดได้ 3.นกั เรยนเห็นประโยชน์ของแผนทใี นชวี ตประจาํ วนั 15

2 มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ คําศพั ท์น่ารู้ 1. faculty คณะ 2. humanities มนษุ ยศาสตร์ 3. science วิทยาศาสตร์ 4.social science สงั คมศาสตร์ 5. medicine แพทยศาสตร์ เราไดเ้ รยนรูป้ ระวตั ขิ องมหาวทยาลัยเชยี งใหม่กันแลว้ อยากรูไ้ หมวา่ ในมหาวทยาลัยเชยี งใหมม่ ีอะไรบ้าง ตามไปดูกนั เลย 16

นามวา่ ...มหาวทยาลยั เชยี งใหม่ แต่เดิมนนั การตังชอื มหาวิทยาลัยจะตังตามพระนามของพระมหา กษัตรยิ ผ์ พู้ ระราชทานกําเนดิ สถาบนั นนั หรอื ไมเ่ ชน่ นนั ก็ตังชอื จําเพาะ ตามสาขาวิชาหลักทีมหาวิทยาลัยรบั ผดิ ชอบ มหาวิทยาลัยเชยี งทีเกิดขนึ ใหมแ่ หง่ นดี เู หมอื นว่าเปน “การปฏิวัติ” ซงึ ฯพณฯ หมอ่ มหลวงปน มาลากลุ ได้บนั ทึกไว้ในบนั ทึกของปม. เรอื ง การจัดเตรยี มการจัดตังมหาวิทยาลัยเชยี งใหมใ่ นโครงการพฒั นาการ ศกึ ษาในสว่ นภมู ภิ าค ภาคศกึ ษา 8 ความตอนหนงึ ว่า “.....ฯพณฯ นายกรฐั มนตรไี ด้สงั ไว้ว่า รัฐบาลนี เปนรฐั บาลปฏิวัติใหก้ ระทรวง ทบวง กรมต่างๆ ปฏิบัติงานใหเ้ ขา้ สสู่ ภาพทีควรในทุก ๆ กรณี ถ้าเราเรยี กชอื มหาวิทยาลัยทีจังหวัดเชียงใหม่ ว่ามหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ ก็จะเปนการปฏิวัติ แล้ว คือเรยี กชือมหาวิทยาลัยตามชอื เมอื ง เปนแหง่ แรกในประเทศไทย ชอื มหาวิทยาลัย เชยี งใหม่ เพราะมาก ขออยา่ ใหใ้ ครมาแก้ไข เปนอยา่ งอืนเลย.....” ด้วยเหตนุ มี หาวิทยาลัยทีถือกําเนดิ ขนึ จากความต้องการของ ประชาชนอยา่ งแท้จรงิ และเปนมหาวิทยาลัยแหง่ แรกในภมู ภิ าคของ ประเทศไทย ณ จังหวัดเชยี งใหม่ จึงมชี อื ว่า มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ ตราบจนกระทังปจจุบนั 17

คณะทเี ปดทาํ การสอน มหาวิทยาลัยเชยี งใหมเ่ ปนมหาวิทยาลัยแหง่ แรกในสว่ นภมู ภิ าค ของไทย จัดตังขนึ เมอื วันที 22 มกราคม 2507 ตามนโยบายของรฐั บาล และเจตนารมณข์ องประชาชนในภาคเหนอื เพอื ใหเ้ ปนศนู ยก์ ลางทาง วิชาการและวิชาชพี ชนั สงู ในระยะเรมิ ต้นมกี ารจัดตังคณะวิชาพนื ฐาน 3 คณะวิชา โดยอิงตามหลักการแบง่ สาขาวิชาขององค์การศกึ ษาวิทยา ศาสตรแ์ ละวัฒนธรรมของ สหประชาชาติ (UNESCO) ได้แก่ คณะ มนษุ ยศาสตร์ คณะสงั คมศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ และ พ.ศ.2508 ได้ จัดตังคณะแพทยศาสตรโ์ ดยรบั โอนจากมหาวิทยาลัยแพทยศาสตร์ 18

วันเกิดมหาวทยาลัย พระบาทสมเด็จพระมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ใหต้ ราพระราชบญั ญตั ิมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ พทุ ธศกั ราช 2507 เมอื วันที 15 มกราคม พ.ศ. 2507 และประกาศในราช กิจจานเุ บกษา เมอื วันที 21 มกราคม 2507 โดยใหใ้ ชบ้ งั คับตังแต่วันถัด จากวันประกาศในราชกิจจานเุ บกษาเปนต้นไป จึงถือว่าวันก่อตังมหาวิทยาลัยตามกฎหมาย คือ วันที 22 มกราคม พ.ศ. 2507 ทีมา : มติชน (2559) 19

เพลง : มหาวทยาลัยเชยี งใหม่ ทํานอง : เอือ สนุ ทรสนาน คํารอง : ธาตรี เนือเพลง (สรอ้ ย) มหาวิทยาลัยเชยี งใหมข่ องเรา งามพรอ้ มสมภมู ลิ ําเนาทพี วกเราแสนภมู ใิ จ สรา้ งความหวังศรทั ธาวิทยาพาเรอื งไกล พวกเราขอเทิดทนู ไว้ด้วยดวงใจพรอ้ ม เพรยี งบูชา (หมู่ ญ) รอบอาณารวั เราสมี ว่ ง ดจุ เวียงทองของปวงเทวา สวยงามด้วยธรรมชาติอันสงู ค่า เลิศวิชารวยนาใจใฝรกั กัน (หมู่ ช) เมอื ทองกวาวดอกสแี ดงเต็มต้น ฝงจิตตรงึ ซงึ กมลเรามนั ภาพงามตาทกุ ครามองเหมอื นลานทองอันผอ่ งพรรณ รบั สรุ ยี แ์ หง่ สายณั หค์ ล้าย สวุ รรณนนั ดาษไป (สรอ้ ย) (หมู่ ญ) ถินเพลินใจ นนั คืออ่างแก้ว เก็บวารคี ล้ายแนวธารใหญ่ นาหว้ ยแก้วรนิ ไหลหลังยงั เวิงใหม่ กว้างขวางไกลแลวิไลและใสเยน็ (หมู่ ช) ผอ่ นอารมณส์ ขุ สมยามเคียงคู่ ทกุ แหล่งชวนพศิ ดชู มเล่น รอบวารนี เี พลินตาสายลมมาพาใหเ้ ยน็ แสนสบายยงิ หมายเปนศนู ยห์ ยอ่ นใจไว้ชนื ทรวง (สรอ้ ย) (หมู่ ญ) จากแดนไทยทังไกลและใกล้ แต่รวมใจสวมกันเปนหว่ ง นาใจเล่าเรารกั ใครใ่ นสมี ว่ ง มงุ่ สมั พนั ธก์ ันทังปวงหว่ งทกุ ครา (หมู่ ช) รม่ แดนชา้ งชูคบเพลิงเชยี งใหม่ มไิ ด้ไกลพระบาทไทยราชา รม่ ภพู งิ ค์นนั ดํารง ทกุ คราทรงเสด็จมา พระเมตตาแผพ่ รอ้ มมา ถึงพวกเราทกุ เหล่าเอย (สรอ้ ย) 20 6

แผนทมี หาวทยาลยั เชยี งใหม่ นอกจากการดูแผนทเี พอื หาเส้นทางแลว้ เพือน ๆ มช. มเี วบ็ ไซต์ CMU 360 ด้วย ซึงเรา คิดวา่ เราจะสามารถใชว้ ธีไหนได้อีกบา้ งคะ ? สามารถมองเหน็ สถานทตี า่ ง ๆ ได้รอบ ด้านเลย ลองสแกนดูสิ 21

กิจกรรมที 2.1 ใหน้ กั เรยี นวาดแผนทีการเดินทางจากสถานทีหนงึ ไปยงั อีกสถานทีหนงึ โดยเลือกสถานทีจากแผนที มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ แผนทีแสดงการเดินทางจาก...................ไปยงั ...................... 22

กิจกรรมที 2.2 ใหน้ กั เรยี นจับผดิ ภาพทัง 2 ภาพนวี ่า มจี ุดทีแตกต่างกันทังหมดกีจุด พรอ้ มวงกลมทีจุดนนั 23

แบบฝกหดั เรอื ง มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. เหตุใดจึงตงั ชอื เปนมหาวทยาลัยเชยี งใหม่ ____________________________________________________________ 2. คณะทเี ปดทําการสอนในป 2507 คอื คณะใดบา้ ง ____________________________________________________________ 3. การจัดตังคณะพนื ฐาน อา้ งอิงตามหนว่ ยงานใด ____________________________________________________________ 4. วนั เกดิ มหาวทยาลัยเชียงใหม่คอื วนั ทเี ทา่ ไร ____________________________________________________________ 5. นักเรยนมคี วามรู้สกึ ต่อเนือเพลงมหาวทยาลัยเชยี งใหมอ่ ย่างไร ____________________________________________________________ มหาวทยาลยั เชยี งใหมก่ ่อตังมา กปี แลว้ นะ? 57 ป 24

กิจกรรมที 2.3 ใหน้ กั เรยี นทําแผนผงั ความคิดสรุปสงิ ทีได้จากการเรยี น และตกแต่งใหส้ วยงาม 25

โ ค ร ง ส ร า ง ห น ว ย ก า ร เ รี ย น หนว่ ยการเรยนรู้ที 3 ช้างชคู บเพลงิ สาระสาํ คญั องคป์ ระกอบในการกอ่ ตงั สถานที ซงึ ประกอบไปดว้ ยชือ หน่วยงานทสี ังกัด และ วนั ทีไดท้ ําการกอ่ ตงั สถานทีนนั มาตรฐานการเรยนรู้ ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสาํ คญั ของเวลาและยคุ สมยั ทางประวตั ศิ าสตร์ สามารถใช้วธกี ารทางประวตั ศิ าสตร์มาวเคราะห์เหตกุ ารณต์ ่าง ๆ อย่างเปนระบบ ตัวชีวัด ป.5/1 สืบค้นความเปนมาของทอ้ งถนิ โดยใช้หลกั ฐานทีหลากหลาย ป.6/2 นําเสนอขอ้ มูลจากหลักฐานทีหลากหลายในการทาํ ความเขา้ ใจเรองราวสาํ คัญ ในอดตี จุดประสงค์การเรยนรู้ 1.นักเรยนสามารถอธบิ ายแนวคิดและทีมาของตรามหาวทยาลัยเชียงใหม่ 2.นกั เรยนสามารถระบคุ วามหมายขององค์ประกอบตรามหาวทยาลัยเชียงใหม่ 3.นกั เรยนมีความตังใจในการค้นหาขอ้ มลู 26

3 ช้างชูคบเพลิง คําศพั ท์น่ารู้ 1. elephant ชา้ ง 2. candle เทียน 3. dahlia ดอกรกั 4. mountain ดอย 5. train รถไฟ มหาวทยาลยั เชยี งใหม่ มกี ิจกรรมอะไรที น่าสนใจบา้ งนะ 27

ตรามหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ การดําเนนิ การออกแบบตรามหาวิทยาลัยแบบแรก นาํ มาเสนอนนั เปน รูปเชงิ เทียน 8 อัน ตังอยูบ่ นฐานพญานาค มเี ทียน 8 เล่ม จุดสว่างไสวอยูบ่ น เชงิ เทียน เชงิ เทียนทัง 8 มคี วามหมายว่า มหาวิทยาลัยจะมี 8 คณะ ตามหลัก การแบง่ สาขาวิชาขององค์การศกึ ษาวิทยาศาสตรแ์ ละวัฒนธรรมของ สหประชาชาติ (UNESCO) แสงเทียน หมายถึง ความรูแ้ ละวิชาการต่าง ๆ เมอื นาํ เสนอเขา้ สทู่ ีประชุมสภามหาวิทยาลัย เนอื งจากมหาวิทยาลัยเชยี งใหมเ่ ปนมหาวิทยาลัยประจําภาคเหนอื ตรา มหาวิทยาลัยควรจะมสี งิ ทีเปนสญั ลักษณข์ องภาคเหนอื อยูด่ ้วย โดยเฉพาะ อยา่ งยงิ เชยี งใหมน่ นั ใชช้ า้ งเปนสญั ลักษณ์ เพราะชา้ งเปนสตั ว์ทีมคี ณุ ค่าสงู มากในภาคเหนอื ผอู้ อกแบบได้ออกแบบใหมอ่ ีกครงั มชี า้ งยนื ชูงวงถือคบเพลิง แต่เปนการ ยนื ในท่วงท่าก้าวเดิน มองเหน็ ด้านหนา้ ได้ชดั ด้านขา้ งมองเหน็ ว่าอยูใ่ นท่า เหยาะยา่ งรอบๆ คบเพลิงบนหวั ชา้ งมรี ศั มี 8 แฉก ชา้ ง หมายถึง ภาคเหนอื การก้าวยา่ งของชา้ ง หมายถึง ความเจรญิ ก้าวหนา้ ไปไมห่ ยุดยงั คบเพลิง หมายถึง ความสว่างไสวแหง่ ปญญาและวิชาการ รศั มี 8 แฉก หมายถึง คณะทัง 8 ทีมหาวิทยาลัยจะจัดตังขนึ 28

สปี ระจํามหาวิทยาลัย ในระยะแรกเรมิ ของการดําเนนิ การจัดตังมหาวิทยาลัยเชยี งใหมน่ นั ศาสตราจารยเ์ กียรติคณุ สมุ นา คําทอง (อดีตหวั หนา้ ภาควิชาภมู ศิ าสตร์ คณะ สงั คมศาสตร)์ ได้รบั มอบหมายใหเ้ ปนผเู้ ลือกสปี ระจํามหาวิทยาลัย โดยคณะกรรมการดําเนนิ การจัดตังมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ ได้กําหนด แนวทางใหเ้ ลือกสที ีมคี วามหมายเกียวกับภาคเหนอื ในทีสดุ ศาสตราจารย์ เกียรติคณุ สมุ นา คําทอง ได้เสนอสมี ว่ งใหเ้ ปนสปี ระจํามหาวิทยาลัย เพราะ มณฑลพายพั มสี มี ว่ งแดง (บานเยน็ ) เปนสปี ระจํามณฑล แต่โรงเรยี นบางแหง่ ในจังหวัดเชยี งใหม่ ใชส้ มี ว่ งแดงเปนสปี ระจําโรงเรยี นอยูก่ ่อน หากใชส้ มี ว่ ง แดงเปนสปี ระจํามหาวิทยาลัยอีก เกรงว่าจะไปซากับสขี องโรงเรยี นเหล่านนั ในทีสดุ จึงตกลงใหส้ มี ว่ งของมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ เปนสมี ว่ งดอกรกั เพราะ ถึงอยา่ งไรก็ยงั เปนสที ีมคี วามหมายเกียวกับ ภาคเหนอื จึงถือว่าเปนสที ีเปน มงคลยงิ 29

ประเพณ/ี กิจกรรม ประเพณรี บั น้องขนึ ดอย ปพทุ ธศกั ราช 2507 ปแรกของการเปดดําเนนิ การของมหาวิทยาลัย เชยี งใหม่ ซงึ มนี กั ศกึ ษารุน่ แรกจํานวน 291 คน ศาสตราจารยน์ ายแพทย์ บุญสม มารต์ ิน ขณะนนั ดํารงตําแหนง่ รองอธกิ ารบดีทีรบั ผดิ ชอบดแู ล นกั ศกึ ษา มคี วามคิดต้องการใหม้ หาวิทยาลัยเชยี งใหม่ มปี ระเพณที ีแตกต่าง ไปจากมหาวิทยาลัยอืน และเปนประเพณที ีนา่ ประทับใจ นา่ จดจําด้วยความ ภาคภมู ใิ จ ประกอบกับจังหวัดเชยี งใหมม่ หี นทางขนึ ดอยสเุ ทพ โดยครูบาศรวี ิชยั เปนผนู้ าํ ในการทําหนทางดังกล่าว นบั ว่าเปนผลงานที แสดงถึงความศรทั ธาและความสามคั คี เปนอยา่ งยงิ ดังนนั หลังจากการ ปฐมนเิ ทศนกั ศกึ ษาในปแรก แล้วจึงได้ชกั ชวนนกั ศกึ ษารุน่ แรกทกุ คนเดินขนึ ดอยสเุ ทพพรอ้ มกันด้วยความสามคั คี เพอื นมสั การพระธาตดุ อยสเุ ทพด้วย ความศรทั ธาและแสดงถึงความเปนนกั ศกึ ษามหาวิทยาลัยเชยี งใหมอ่ ยา่ ง สมบูรณ์ 30

ประเพณ/ี กิจกรรม ประเพณรี บั น้องรถไฟ รบั นอ้ งรถไฟ เปนกิจกรรมหนงึ ของการรบั นอ้ งของมหาวิทยาลัย เชยี งใหม่ ทีจัดขนึ โดยรุน่ พขี องแต่ละคณะ จะมาต้อนรบั นกั ศกึ ษา ใหม(่ ทีสอบเขา้ มหาวิทยาลัยเชยี งใหมไ่ ด้ และอาศยั อยูใ่ นกรุงเทพฯ หรอื พนื ที นอกเขตภาคเหนอื ) โดยจะเรมิ ต้นกิจกรรมนกี ันทีสถานรี ถไฟ กรุงเทพ โดยปกติจะเหมารถไฟ ชนั 3 ทังขบวน (ทังหมดหลายขบวน) โดยแบง่ ต้รู ถไฟ กันตามคณะและจํานวนของรุน่ พแี ละรุน่ นอ้ งในคณะ เมอื ไปถึงเชยี งใหมแ่ ล้ว จะพานอ้ งใหม่ ไปไหว้พระทีศาลาธรรม เปน เหมอื นการรบั ขวัญนอ้ งทีมาใหมจ่ ากแดนไกล หลังจากนนั ก็จะพานอ้ ง ใหมเ่ ขา้ ไปพกั ตามหอพกั นกั ศกึ ษา(หอใน)ทีนอ้ งใหมจ่ องไว้ กิจกรรมรบั นอ้ งรถไฟเปนกิจกรรมครงั แรก ทีรุน่ นอ้ งและรุน่ พไี ด้พบ เจอกัน และรว่ มกิจกรรมตลอดระยะเวลาราว 15 ชวั โมง และยงั มเี พอื น ฝงู และผปู้ กครองมาสง่ รุน่ นอ้ ง ทําใหบ้ รรยากาศทีสถานกี รุงเทพในวัน นนั จึงเต็มไปด้วยผคู้ นมากมาย แสดงความยนิ ดีการได้เรมิ ต้นการเปน นกั ศกึ ษา (ทีมา : Acca 2556) 31

กิจกรรมที 3.1 ใหน้ กั เรยี นโยงเสน้ จากจุดเรมิ ต้นไปหา จุดสนิ สดุ ใหถ้ กู ต้อง 32

แบบฝกหดั เรอื ง มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. เหตใุ ดจึงมี \"ช้าง\" อยู่ในตรามหาวทยาลัย ____________________________________________________________ 2. รัศมี 8 แฉก หมายความถึงสิงใด ____________________________________________________________ 3. บุคคลใดทรี เรมประเพณีรับนอ้ งขึนดอย ____________________________________________________________ 4. กจิ กรรมรับน้องขนึ ดอย เกิดขึนเพราะสาเหตุใด ____________________________________________________________ 5. ประเพณรี ับนอ้ งรถไฟเดนิ ทางจากสถานทีใด และมีปลายทางคอื ทใี ด ____________________________________________________________ ประเพณที ีมีชอื เสยี งของ มหาวทยาลัยเชยี งใหม่ รับนอ้ งขนึ ดอย 33

กิจกรรมที 3.2 ใหน้ กั เรยี นทําแผนผงั ความคิดสรุปสงิ ทีได้จากการเรยี น และตกแต่งใหส้ วยงาม 34

4 ณ แดนดินถินของเรา

Project Design: สถานทีในทอ้ งถิน ชอื กล่มุ ............................................ ชนั .............. สมาชกิ 1............................................................................เลขที......... 2............................................................................เลขที......... 3............................................................................เลขที......... 4............................................................................เลขที......... 5............................................................................เลขที......... คําชแี จง 1. ใหน้ กั เรยี นจับกล่มุ กล่มุ ละ 4-5 คน แล้วชว่ ยกันออกแบบสถานทีทีอยากใหม้ ใี น ชุมชนของตนเองมากล่มุ ละ 1 แหง่ โดยนาํ ขนั ตอนและวิธกี ารทางประวัติศาสตรม์ า ปรบั ใชใ้ นการทํางานในครงั นี 2. องค์ประกอบของงานจะต้อง ชอื ทีตัง ประเภทสถานที เหตผุ ลทีอยากใหม้ ี ความ เปนประโยชนต์ ่อสงั คม ตราสญั ลักษณ์ และกิจกรรมทีทําในสถานที 3. ทําลงในสไลด์ และสง่ ใบงานก่อนออกมานาํ เสนอหนา้ ชนั เรยี น 36

ใบงานกิจกรรม ชอื สถานท.ี ....................................................... ทตี ัง......................................................................................................................... ประเภท................................................................................................................... เหตผุ ลทอี ยากใหม้ .ี ................................................................................................. ................................................................................................................................ ความเปนประโยชน์ต่อสงั คม................................................................................... ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ตราสญั ลักษณ์......................................................................................................... กิจกรรมทที ําในสถานที ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. ................................................................................................................................. 37

เฉลยแบบฝกหดั 38

เฉลยแบบฝกหดั เรอื ง ขนั ตอนและวิธกี ารทางประวัติศาสตร์ คําชแี จง: ใหน้ กั เรยี นตัดภาพทีอยูห่ นา้ ถัดไปมาปะติดและเขยี นตัวเลข ระบุขนั ตอนทางประวัติศาสตรล์ งในกรอบสเี หลียมด้านบนใหถ้ กู ต้อง (ปะติดภาพ) ขนั ตอนที 1 3 เพอื ตรวจสอบความถกู ต้อง ขนั ตอนที 3 (ปะติดภาพ) ความนา่ เชอื ถือของหลัก ฐานขอ้ มลู ทาง ขนั ตอนที 2 ประวัติศาสตร์ 2 เพอื หาขอ้ มลู หลักฐาน ทางประวัติศาสตร์ จากผรู้ ู้ เอกสาร เว็บไซต์ หรอื แหล่งขอ้ มลู ต่าง ๆ 1 เพอื กําหนดประเด็นและ แนวทางการสบื ค้น (ปะติดภาพ) (ปะติดภาพ) 5 เพอื เผยแพรห่ รอื อธบิ าย ขนั ตอนที 4 ขนั ตอนที 5 เรอื งทีศกึ ษาอยา่ งมเี หตผุ ล 4 เพอื สรุปและเรยี บเรยี ง ขอ้ มลู จากการค้นคว้าก่อน การนาํ เสนอขอ้ มลู (ปะติดภาพ) (ปะติดภาพ) 39

แบบฝกหดั เรอื ง ประวัติมหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. ใครเปนบุคคลทีมสี ว่ นในการเรยนร้องการจดั การศกึ ษาระดบั อดุ มศึกษาใน ส่วนภูมิภาค นายกี และนางกิมฮอ้ นิมมานเหมินทร์ 2. มหาวทยาลัยเชยี งใหมจ่ ดั ตงั เมอื ป พ.ศ.ใด 2507 3. มกี ารเรยกร้องในรูปแบบใด ผา่ นอะไรบ้าง ผ่านการพมิ พบ์ ัตร คือ บัตรแสตมป บัตรวงกลม บตั รห่วง 4. วธีการทางประวตั ศิ าสตร์มีกีขนั ตอน 5 ขันตอน 5. สามารถใชว้ ธกี ารทางประวตั ิศาสตร์สําหรับสิงใดได้บา้ ง ____________________________________________________________ ทีนีกร็ ู้แลว้ สิวา่ มหาวทยาลยั เชียงใหม่กอ่ ตังขนึ เพราะอะไร ? เพราะประชาชน เรยกร้อง 40

เฉลยกิจกรรม ใหน้ กั เรยี นจับผดิ ภาพทัง 2 ภาพนวี ่า มจี ุดทีแตกต่างกันทังหมดกีจุด พรอ้ มวงกลมทีจุดนนั 41 มจี ุดทแี ตกต่างกันทังหมด 5 จุด

แบบฝกหดั เรอื ง มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. เหตุใดจงึ ตังชอื เปนมหาวทยาลัยเชียงใหม่ แสดงการปฏวิ ตั ิโดยการตงั ชือตามจงั หวดั 2. คณะทีเปดทําการสอนในป 2507 คือคณะใดบา้ ง คณะมนุษยศาสตร์ คณะวทยาศาสตร์ และคณะสังคมศาสตร์ 3. การจัดตงั คณะพนื ฐาน อ้างองิ ตามหน่วยงานใด สหประชาชาติ (UNESCO) 4. วนั เกิดมหาวทยาลัยเชียงใหม่คอื วนั ทเี ท่าไร 22 มกราคม 2507 5. นักเรยนมคี วามรู้สึกต่อเนือเพลงมหาวทยาลยั เชยี งใหม่อยา่ งไร ____________________________________________________________ มหาวทยาลยั เชียงใหม่ก่อตังมา กีปแล้วนะ 57 ป 42

เฉลยกิจกรรม ใหน้ กั เรยี นโยงเสน้ จากจุดเรมิ ต้นไปหาจุด สนิ สดุ ใหถ้ กู ต้อง 43

แบบฝกหดั เรอื ง มหาวิทยาลัยเชยี งใหม่ 1. เหตุใดจงึ มี \"ชา้ ง\" อยู่ในตรามหาวทยาลัย แสดงถงึ ภาคเหนอื 2. รัศมี 8 แฉก หมายความถึงสิงใด 8 คณะทีมหาวทยาลยั จัดตังขึน 3. บุคคลใดทีรเรมประเพณีรับนอ้ งขึนดอย ศาสตราจารยน์ ายแพทยบ์ ุญสม มาร์ติน 4. กิจกรรมรับนอ้ งขึนดอย เกิดขึนเพราะสาเหตุใด ต้องการให้มหาวทยาลยั เชยี งใหม่ มีประเพณที ีแตกตา่ งไปจากมหาวทยาลัย อืน และเปนประเพณีทนี ่าประทบั ใจ 5. ประเพณรี ับน้องรถไฟเดินทางจากสถานทีใด และมปี ลายทางคือทใี ด กรุงเทพฯ ถงึ เชียงใหม่ ประเพณีทมี ีชือเสยี งของ มหาวทยาลัยเชยี งใหม่ รับนอ้ งขนึ ดอย 44

WUkydM บรรณานุกรม แหล่งทมี าขอ้ มลู https://wAwcwca..bรlบัoนgอ้gงaรnถgไฟ.c. oDmigi/taml aIminabgelo. tgw.pitthepr.?2id2=มnกiรgาhคมts2h5u5s6h. uสบื ค้นข้อมลู เมอื 23 มนี าคม 2564 bloggang. เพลงประจําสถาบัน(มหาวิทยาลัยเชียงใหม)่ .https://www.bloggang.com/mainblog.php? id=nightshushu . 14 กุมภาพันธ์ 2550 สบื ค้นข้อมลู เมอื 23 มนี าคม 2564 jobnorththailand. มหาวิทยาลัยเชียงใหม.่ https://www.google.com/search? q=%E0%B8%A1%E0%B8%8A&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiJ1MHSwMjvA hU MzDgGHdJBBHoQ_AUoAnoECCUQBA&biw=1422&bih=641#imgrc=jmRV9hvw-1c6NM . 20 กรกฎาคม 2563 สืบค้นข้อมูลเมือ 23 มีนาคม 2564 มติชนออนไลน์ ชือผลงาน มหาวิทยาลัยเชยี งใหม.่ ชือเว็บไซต์ https://www.google.com/search? q=%E0%B8%A1%E0%B8%8A&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=2ahUKEwiJ1MHSwMjvA hUMzDgGHdJBBHoQ_AUoAnoECCUQBA&biw=1422&bih=641#imgrc=jmRV9hvw- 1c6NM&imgdii=FGvrfb8ap_nm9M. 12 พฤษภาคม 2560 สบื ค้นข้อมูลเมือ 23 มีนาคม 2564 ไทยรัฐออนไลน์. รวมภาพรบั นอ้ งขึนดอย 62. Digital Image. thairath. 14 กันยายน 2562. สืบค้น ข้อมูลเมือ 23 มีนาคม 2564 หอประวัติศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่