บทละครเรื่องรามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก

รายวชิ าภาษาไทย ชั้นมธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๒ บทละครเรอื่ ง รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบ นนทก นางสาวกมลลกั ษณ์ ทนันไชย

หนังสืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ (E-Book) บทละครเร่ืองรามเกยี รต์ิ ตอนนารายณ์ปราบนนทก ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี ๒ จดั ทาโดย นางสาวกมลลักษณ์ ทนนั ไชย กลมุ่ สาระการเรยี นร้ภู าษาไทย โรงเรยี นสตรีศรีนา่ น จงั หวัดนา่ น สานักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต ๓๗

ความเป็นมา สารบญั ๑๒ จดุ ประสงคใ์ นการประพันธ์ ๑๓ ผู้ประพนั ธ์ ๑ คณุ ค่าด้านเนอ้ื หา ๒๑ ลกั ษณะคาประพนั ธ์ ๓ คณุ คา่ ดา้ นวรรณศิลป์ ๒๓ ตวั ละคร ๒ คุณคา่ ดา้ นสังคม ๒๔ เนอ้ื เรอ่ื งยอ่ ๔ ข้อคิด ๒๕ Animation ๖ เพลงประกอบบทเรียน ๒๖ ตัวบทวรรณคดี ๘ แบบทดสอบ ๑๐ เอกสารอา้ งองิ ๑๑

ความเป็นมา บทละครเรื่องรามเกียรต์ิ เป็นวรรณคดีท่ีสาคัญและมีอิทธิพล ต่อความคิดความเชื่อของคนไทย ซ่ึงได้รับเค้าเร่ืองมาจากมหากาพย์ “รามายณะ” ของอินเดีย ซึ่งเผยแพรม่ ายังประเทศไทยไม่ต่ากว่า ๙๐๐ ปี ดังปรากฏหลักฐานสาคัญที่ปราสาทหินพิมาย ซึ่งมีภาพสลักศิลาเร่ือง รามเกียรต์ิ ๑

ผปู้ ระพันธ์ พระบาทสมเด็จพระพทุ ธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รชั กาลที่ ๑) ๒

จดุ ประสงคใ์ นการแตง่ ๑. เพ่อื ใชเ้ ล่นละครใน ๒. ใช้เป็นบทปลกุ ใจประชาชนให้กลา้ หาญ ๓. สอนศลี ธรรมให้แก่ประชาชน ๓

ลักษณะคาประพนั ธ์ กลอนบทละคร คาขึ้นตน้ บท ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ ๐๐๐๐๐๐๐๐ - ๑ บทจะมีก่บี าทก็ได้ - ๑ วรรคจานวน ๖-๙ คา - วรรคแรกของบทเปน็ คาขน้ึ ตน้ บท - สมั ผสั เหมอื นกลอนสุภาพ ๔

การใชค้ าขนึ้ ตน้ บท มาจะกล่าวบทไป : ใช้สาหรบั ข้ึนต้นเร่ือง หรือกล่าวถงึ เรอื่ งท่ีแทรกเขา้ มา เมื่อนนั้ : ใช้สาหรับข้นึ ตน้ เมอ่ื กลา่ วถงึ ตวั ละครเอกหรือผเู้ ปน็ ใหญ่ เชน่ พระเอก กษัตริย์ เทวดา บดั นัน้ : ใช้สาหรบั ขนึ้ ตน้ เมือ่ กลา่ วถงึ ตวั ละครรองหรือตวั ละครสามัญ เชน่ ทหาร สามัญชน ๕

ตัวละคร พระอศิ วร พระอินทร์ พระนารายณ์ ๖

นนทก นางสวุ รรณอัปสร เทวดา ๗ ศกึ ษาตวั ละครเพมิ่ เตมิ https://sites.google.com/site/natnarin002/wi-khera-a-taw-lakhr

เนื้อเรอื่ งยอ่ นนทกมีหน้าที่ล้างเท้าเทวดาอยู่ที่เชิงเขาไกรลาส เม่ือเทวดาพากันไป เฝ้าพระอิศวร พวกเทวดาชอบข่มเหงนนทกอยู่เป็นประจาโดยการลูบหัวบ้าง ตบหัวบ้าง จนกระท่ังผมร่วงหมด นนทกแค้นใจเป็นอันมากจึงไปเฝ้าพระอิศวร กราบทูลว่าตนเองได้รับใช้มานานยังไม่เคยได้รับส่ิงใดตอบแทนเลย จึงทูล ขอใหน้ ้ิวเป็นเพชรมีฤทธ์ิช้ีผู้ใดก็ให้ผูน้ ้ันถึงตายได้ พระอิศวรก็ประทานให้ตามท่ี ขอเม่ือเทวดามาลูบศีรษะเล่นเช่นเคย นนทกก็ชี้ให้ตายลงเป็นจานวนมาก พระอศิ วรทรงทราบกก็ ริ้วโปรดให้พระนารายณไ์ ปปราบ พระนารายณแ์ ปลงกาย ๘

เป็นนางฟา้ สวยงามมายวั่ ยวน นนทกนกึ รักจึงเก้ียวนาง นางแปลงจึงชวนนนทก ร่ายราก่อนจึงจะรับรัก นนทกตกลงราตามไปจนถึงท่าราที่ใช้น้ิวเพชรชี้ท่ีเข่า ตนเอง นนทกก็ล้มลง ก่อนตาย นนทกเห็นนางแปลงปรากฏร่างเป็น พระนารายณ์จึงต่อว่าพระนารายณ์มีอานาจมีถึงสี่กร เหตุใดจึงต้องทาอุบายมา หลอกลวงตน พระนารายณ์จึงให้นนทกไปเกิดใหม่ให้มีถึง ๒๐ มือมีฤทธ์ิ มากมายแล้วพระองค์จะตามไปเกิดเป็นมนุษย์มีเพียง ๒ มือลงไป สดู้ ้วยและจะเอาชนะใหไ้ ด้ นนทกจึงได้มาจุติเป็นทศกัณฐ์ โอรสท้าวลัสเตียนแห่งกรุงลงกา ส่วน ๙ พระนารายณอ์ วตารเป็นพระราม โอรสท้าวทศรถแหง่ เมอื งอโยธยา

Animation รามเกียรติ์ ตอนนารายณ์ปราบนนทก https://www.youtube.com/watch?v=euwa4Iv_Jzg&t=84s ๑๐

ตวั บทวรรณคดี ตวั บทวรรณคดี https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxr aHJ1bml0eWF4ZWl5bWRhZW5nbml0dHl8Z3g6MWIzZDAzMDdlODliNmQwMw ๑๑

คณุ คา่ ด้านเนอื้ หา สะทอ้ นสภาพความเปน็ จริงของสงั คมมนุษยท์ เี่ ต็มไปด้วย “รกั โลภ โกรธ หลง” ๑๒

คุณค่าดา้ นวรรณศลิ ป์ ๑ค. ลณุีลากคาร่าปดระพ้านั นธ์วรรณศลิ ป์ ๒. การใช้โวหารและถ้อยคา ๑๓

๑. ลีลาการประพันธ์ ๑) เสาวรจนี คอื การชมความงาม เหลอื บเหน็ สตรีวิไลลักษณ์ พศิ พักตร์ผอ่ งเพยี งแขไข งามโอษฐง์ ามแกม้ งามจุไร งามนัยนเ์ นตรงามกร งามถันงามกรรณงามขนง งามองค์ยิ่งเทพอัปสร งามจริตกริ ิยางามงอน งามเอวงามออ่ นทัง้ กายา ๑๔

๒) นารปี ราโมทย์ คือ การเกยี้ วพาราสี โฉมเอยโฉมเฉลา เสาวภาคย์แน่งนอ้ ยพิสมัย เจ้ามาแต่สวรรคช์ ัน้ ใด นามกรช่ือไรนะเทวี ประสงคส์ ่งิ ใดจะใครร่ ู้ ทาไมมาอยู่ท่ีน่ี ขา้ เห็นเปน็ นา่ ปรานี มารศรจี งแจ้งกิจจา ๑๕

๓) พิโรธวาทงั คอื โกรธ ตัดพ้อ ประชดประชนั บัดนัน้ นนทกน้าใจแกล้วกลา้ กร้วิ โกรธร้องประกาศตวาดมา อนจิ จาขม่ เหงเลน่ ทกุ วนั จนหัวไมม่ ผี มตดิ สดุ คดิ ทเี่ ราจะอดกล้นั วนั น้ีจะได้เห็นกนั ขบฟนั แล้วชนี้ ิว้ ไป ๑๖

๔) สัลลาปงั คพสิ ยั คือ โศกเศรา้ เสียใจ ผู้ใดทาชอบต่อเบ้อื งบาท กป็ ระสาทท้ังพรแลยศศกั ดิ์ ตวั ขา้ นมี้ ีชอบนัก ล้างเทา้ สุรารักษ์ถงึ โกฏิปี พระองค์ผทู้ รงศกั ดาเดช ไมโ่ ปรดเกศแก่ขา้ บทศรี กรรมเวรสิ่งใดดัง่ น้ี ทลู พลางโศกรี าพัน ๑๗

๒. การใชโ้ วหารและถอ้ ยคา ๑) การหลากคา (คาไวพจน)์ พระอศิ วร พระอินทร์ พระนารายณ์ พระสยมภูวญาณ หสั นยั น์ พระสีก่ ร พระหรวิ งศ์ พระศุลี เจา้ ตรยั ตรงึ ศา พระจกั รา อศิ ราธบิ ดี องคอ์ มรินทรา ๑๘

๒) การซา้ คา พิศพักตร์ผ่องเพยี งแขไข งามนยั นเ์ นตรงามกร เหลอื บเหน็ สตรวี ไิ ลลกั ษณ์ งามองค์ย่ิงเทพอัปสร งามโอษฐง์ ามแกม้ งามจุไร งามเอวงามอ่อนทัง้ กายา งามถนั งามกรรณงามขนง งามจริตกริ ิยางามงอน ๑๙

๓) ภาพพจน์ - ว่าพระองคเ์ ป็นหลกั ธาตรี ยอ่ มเมตตาปรานีทัว่ พักตร์ (อปุ ลกั ษณ์) - เหลือบเห็นสตรีวิไลลักษณ์ พศิ พกั ตรผ์ อ่ งเพียงแขไข (อุปมา) - ฮึดฮดั ขดั แคน้ แน่นใจ ตาแดงดั่งแสงไฟฟ้า (อุปมา) - ต้องสุบรรณเทวานาคี ดั่งพิษอสุนีไม่ทนได้ (อุปมา) - ตรัสแลว้ แกวง่ ตรเี กรียงไกร แสงกระจายพรายไปดั่งไฟกาล (อุปมา) ๒๐

คณุ ค่าดา้ นสงั คม ๑. สะท้อนใหเ้ ห็นคา่ นยิ มของคนไทย คือ ทาดีไดด้ ี ทาชว่ั ไดช้ ั่ว อ้ายน่มี ีชอบมาช้านาน จาจะประทานพรให้ คดิ แล้วกป็ ระสทิ ธิพ์ รชยั จงได้สาเร็จมโนรถ ๒. สะท้อนให้เหน็ ความเช่อื ของคนไทย คอื เช่อื ในภพหนา้ ชาตนิ ม้ี งึ มแี ตส่ องหตั ถ์ จงไปอบุ ัตเิ อาชาติใหม่ ใหส้ ิบเศยี รสิบพกั ตร์เกรียงไกร เหาะเหนิ เดนิ ได้ในอัมพร ๒๑

๓. สะท้อนใหเ้ หน็ ถงึ วฒั นธรรมดา้ นนาฏศลิ ปไ์ ทย คือ ท่าราแมบ่ ท เทพนมปฐมพรหมสี่หนา้ สอดสร้อยมาลาเฉิดฉนิ ท้ังกวางเดนิ ดงหงส์บิน กนิ รนิ เลียบถา้ อาไพ ศึกษาทา่ ราแมบ่ ทเพมิ่ เตมิ อีกชา้ นางนอนภมรเคลา้ ทง้ั แขกเต้าผาลาเพยี งไหล่ เมขลาโยนแกว้ แววไว มยุเรศฟ้อนในอัมพร ลมพัดยอดตองพรหมนิมติ ทัง้ พสิ มัยเรียงหมอน ย้ายท่ามัจฉาชมสาคร พระส่ีกรขว้างจกั รฤทธิรงค์ http://www.sysp.ac.th/exte ฝ่ายนนทกก็ราตาม ด้วยความพิสมัยใหลหลง rnal_links.php?links=2185 ๒๒ ถงึ ท่านาคามว้ นหางวง ชต้ี รงถูกเพลาทนั ใด

ขอ้ คิด ๑. ความอาฆาต พยาบาท จองเวร นามาซงึ่ ความเดือดรอ้ น ๒. การใชอ้ านาจในทางทีผ่ ิดย่อมนามาซ่ึงความเดือดร้อน ๓. อยา่ รังแกผทู้ ดี่ ้อยกวา่ ๔. ความลมุ่ หลงมัวเมาจะทาให้ภยั มาถงึ ตวั ๒๓

เพลงประกอบบทเรียน https://www.youtube.com/watch?v=6pMP9qtjM5w ๒๔

แบบทดสอบ https://forms.gle/a7NnaDss7KuoB4WK6 ๒๕

เอกสารอา้ งองิ ฟองจันทร์ สุขยงิ่ และคณะ. (๒๕๕๔). หนังสอื เรยี นรายวชิ าพนื้ ฐานภาษาไทย วรรณคดแี ละ วรรณกรรม ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๒. พิมพ์ครง้ั ที่ ๔. กรงุ เทพฯ : อกั ษรเจรญิ ทศั น์. ๒๖