โมงครุ่ม

การละเลน่ ของหลวง “ โมงคร่มุ ”

1 ประวัติความเปน็ มา สันนิษฐานว่าเป็นการแสดงทไี่ ทยเราได้รับมาจากอนิ เดียตอนใตแ้ ละน่าจะเปน็ การละเล่นของหลวง ที่กำเนดิ มากอ่ น เป็นอนั ดบั แรก เนอ่ื งจากลักษณะของการแสดงนัน้ ไม่ซับซ้อน และหลกั ฐานทาประวัตศิ าสตรต์ ้งั แตส่ มยั กรงุ ศรอี ยธุ ยา กจ็ ะมปี รากฏช่อื การแสดงโม่งครมุ่ (มง่ คร่มุ )ก่อนการแสดงชุดอน่ื ๆ คำว่า โมงครุ่มน้ี อาจมาจากเสียงของเคร่ืองดนตรีทใี่ ช้ประกอบในการแสดง ได้แก่ ฆ้องโหม่งและกลองโหม่งครุ่ม “โมง” คอื เสียงของฆ้องโหมง่ สว่ น “ครุ่ม” คือเสียงของกลองโมงครมุ่ บางครัง้ เรียกการแสดงประเภทนวี้ า่ “อริ ดั ถดั ทา” ซง่ึ เป็นการเรียกตามเสยี งร้องของนกั แสดง

วธิ ีการเลน่ วธิ ีการแสดงโมงครุ่ม แบ่งผแู้ สดงออกเปน็ กล่มุ ๆ ละ 4 คน จะมกี ่ีกลุ่มกไ็ ด้ โดยที่ในแต่ละกลมุ่ จะมกี ลองโมงครุ่ม วางอยูก่ ลางวงๆละ 1 ลูก ผแู้ สดงท้งั 4 คน ก็จะยืนอย่รู อบกลองแลว้ ปฏิบตั ทิ า่ รำตา่ งๆสลบั ไปกับการตีกลอง กลองโมงครุม่ ทใี่ ช้สำหรับการแสดงโมงคร่มุ นจ้ี ะมลี กั ษณะคล้ายกบั กลองทัด แต่มขี นาดใหญก่ ว่าเลก็ นอ้ ย เป็นกลองท่ขี งึ หนงั สองหน้า ไม่ติดขา้ วสุกถ่วงหนา้ กลองแตล่ ะใบเขยี นลวดลายและระบายสอี ย่างสวยงาม ลักษณะการปฏิบตั ิทา่ รำในการแสดงก็จะ ปฏิบตั ิเป็นลักษณะของกลมุ่ ทา่ รำ ซ่ึงทกุ ทา่ รำจะปฏบิ ตั ิตามข้นั ตอนเหมอื นกนั คือ ลำดับที่ 1 ผแู้ สดงยนื ตรง ลำดบั ที่ 2 ปฏบิ ตั ทิ ่ารำทีละท่า ทส่ี ันนษิ ฐานว่าในอดตี คงจะมีหลายทา่ รำ แตใ่ นปัจจบุ ันเหลือเพียง 5 ท่ารำเท่าน้นั คอื ท่าเทพพนม ทา่ บัวตมู ท่าบวั บาน ท่าลมพัดและทา่ มังกรฟาดหาง ลำดับที่ 3 ยักตัวในจังหวะ “ถัดท่าถัด” ลำดับที่ 4 ผู้แสดงยืนตรง ลำดับที่ 5 ผู้แสดงเอ้ียวตวั ตีกลอง ลำดบั ที่ 6 จบลงดว้ ยผ้แู สดงยืนตรง

โมงครุ่มใชพ้ ื้นฐานทา่ รำของตัวโขนยักษม์ ากกว่าตวั ละครอน่ื ซง่ึ จะเห็นได้จากลกั ษณะการใช้เท้า คือการยกเท้าและยอ่ เต็มเหลยี่ ม ซงึ่ เป็นลกั ษณะการใช้เทา้ หลกั ของการแสดงโมงครมุ่ การแสดงโมงครมุ่ นี้เนน้ ทีค่ วามสนุกสนานของการปฏบิ ัติ ท่ารำของผ้แู สดงประกอบการรอ้ งประกอบจงั หวะว่า “ถัดท่าถดั ถดั ท่าถดั ถดั ทา่ ถัด ถัดท่าถัด” ผแู้ สดงจะยักตวั ไปตามจังหวะ อย่างสนุกสนาน เมอ่ื ผู้ชมไดช้ มกจ็ ะเกดิ ความสนุกสนานร่วมด้วย

การแต่งกาย การแต่งกายของผแู้ สดงโมงครมุ่ คือสวมชุดเข้มขาบ เปน็ ผ้าที่ทอควบกับทองแล่น (ทองคำท่ีแผเ่ ป็นเสน้ บางๆ แลว้ นำมาแลง่ รดี ตัดเปน็ รวิ้ ๆ ตามยาว) สวมสนบั เพลา คาดผ้าที่เอว สวมเทรดิ นักแสดงมอื ถือไมก้ ำพดขา้ งละอนั (ไม้กำพดมีลักษณะคลา้ ยตระบองขนาดส้ัน ส่วนล่างทำเป็นด้ามสำหรับถอื ) ไว้สำหรับตกี ลอง ไม้กำพด เทริด ชุดเข้มขาบ ผ้าคาดเอว สนบั เพลา

เครอื่ งดนตรี กลองโมงครมุ่ เปน็ กลองชนดิ หน่ึงมีรปู ร่างลักษณะอยา่ งกลองทัด แตใ่ หญก่ ว่ากลองทดั หน้ากลองกว้าง ประมาณ 55 ซม. ขน้ึ หนัง 2 หน้า ตรึงดว้ ยหมดุ หนงั ทข่ี ึน้ หน้าเขียนลายสงี ดงาม และไม่ตอ้ งติดขา้ วตะโพนถ่วงเสียง ที่หน้ากลอง

ฆอ้ งโหม่ง หรือ ฆ้องมุง เปน็ เครอื่ งดนตรโี ลหะใชใ้ นการตกี ำกับจงั หวะ ตวั ลกู ฆอ้ งทำจากโลหะผสม เช่น สำริด ทองเหลือง เป็นตน้ โดยหลอมใหอ้ ่อนตวั และใชก้ รรมวิธตี ขี ึน้ รปู หรืออาจจะใชว้ ธิ ีการเทโลหะเหลวลงแม่พมิ พ์ ฆอ้ งโหม่ง มลี กั ษณะเหมอื นลูกฆอ้ งโดยท่ัวไปแต่มีขนาดใหญก่ วา่ หนาประมาณ 1.5 ซม. เสน้ ผ่านศูนยก์ ลาง ประมาณ 50 ซม. ตรงกลางเปน็ ปุ่มนูนซงึ่ เป็นตำแหน่งทใ่ี ช้ไม้ตเี พ่ือใหเ้ กดิ เสยี ง ขอบของฆ้องจะงมุ้ ลงโดยรอบ เจาะรู รอ้ ยเชอื ก แขวนต้ังกบั ขาหย่งั คานไม้ หรือให้ผ้บู รรเลงถือ และตดี ้วยไม้หมุ้ นวม

ผจู้ ัดทำ นางสาว ปรชิ ญา สขุ แจ่ม เลขที่ 12 ชน้ั ม.6/4 นาย สัณหณฐั หงส์ไชยคำ เลขที่ 14 ชัน้ ม.6/4 นางสาว กนกวรรณ โตกราน เลขที่ 16 ชั้น ม.6/4 นางสาว ณฐั กฤตาฬ์ สุคนธา เลขท่ี 18 ช้ัน ม.6/4 นาย ภวู นัย กันทะเขียว เลขที่ 23 ชั้น ม.6/4 นาย วชิราวิทย์ เรือนคำ เลขท่ี 24 ชน้ั ม.6/4 นาย ศริ ศิ กั ด์ิ เถินบุรนิ ทร์ เลขที่ 25 ชน้ั ม.6/4 นาย สืบสกุล สังห้อ เลขท่ี 26 ชน้ั ม.6/4 นางสาว วรัญญา เมืองมูลชัย เลขที่ 29 ชน้ั ม.6/4 นางสาว กญั ญานฐั นนั ตาดี เลขที่ 31 ชั้น ม.6/4