การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา

หนงั สืออา่ นเพิ่มเติม กลม่ ุ สาระสงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม สาหรบั นกั เรยี นชน้ั ประถมศึกษาชน้ั ปี ท่ี 5 กลม่ ุ สาระท่ี 4 ประวตั ิศาสตร์เดี๋ยวครจู ะเลา่ ใหฟ้ งั ทารนิ ทร์ พชั รนิ ทร์

หนงั สืออ่านเพิ่มเติมกลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ ังคม ศาสนาและวฒั นธรรมชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 5 เร่อื ง การสถานปนาอยุธยาเขียนบทโดย: นางสาวทารินทร์ ยอดออ่ น รหสั นกั ศึกษา 58031030114 นางสาวพชั รินทร์ ทมุ รกั ษา รหสั นักศกึ ษา 58031030125ภาพประกอบโดย: นางสาวทารินทร์ ยอดอ่อนผู้ตรวจภาษา: นางสาวพรภิมนต์ เยน็ อารมณ์ รหสั นกั ศกึ ษา 58031030121 นางสาวพรทพิ ย์ โภคาพานชิ ย์ รหัสนกั ศึกษา 58031030122 นางสาวพชั ริดา จีนภกั ดี รหัสนักศึกษา 58031030124ผูอ้ านวยการคิด: อาจารย์พณั นิดา อปุ หนองผ้ปู ระเมนิ หนังสอื อา่ นเพ่มิ เตมิ 1.อาจารย์ไพโรจน์ เผ่าดี 2.นางสาวอนพุ ร สายแก้ว 3.นางสาวนางสาวภทั ราพร สติดีกลบั ไป ถัดไป

คานา หนังสอื อ่านเพ่ิมเติม กล่มุ สาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม เร่ือง การสถาปนาอยธุ ยา สาหรบั นักเรยี นประถมศึกษาปที ี่ 5มสี าระการเรียนรทู้ ส่ี อดคล้องกบั แบบเรยี นสังคมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรมโดยใช้ประกอบการจดั การเรยี นรู้ ให้นักเรียนไดศ้ ึกษาเรื่องราวประวตั ศิ าสตร์ ในการจัดทาหนังสืออา่ นเพิม่ เติมครง้ั นี้ ไดน้ าเสนอเนอ้ื หา สาระ ในรปู แบบของหนังสอื การ์ตนู ลกั ษณะสนทนาเร่ืองราวเกี่ยวกบั อยุธยา การเกดิ เหตุการณต์ ่างๆในสมยั นัน้ เช่น กาเนดิ ของอยธุ ยา การสถาปนาอาณาจักรอยธุ ยา พนื้ ที่สภาพทางภูมิศาสตรข์ องกรุงศรอี ยุธยา รวมไปถึงพระมหากษตั ริย์แหง่ อาณาจักรศรีอยธุ ยาและการขยายอานาจ และอื่นๆ ผ้จู ัดทา ขอขอบคณุ อาจารย์พณั นดิ า อปุ หนอง ผูส้ อนรายวชิ าการวิเคราะหแ์ ละสรา้ งบทเรยี นสงั คมศึกษา รวมทง้ั ผูม้ ีสว่ นเก่ยี วข้องทกุ ทา่ นทใ่ี ห้คาแนะนา และให้กาลงั ใจในการจดั ทาหนงั สอื อ่านเพิม่ เติมเล่มนป้ี ระสบความสาเรจ็สดุ ทา้ ยหวังเปน็ อย่างยิง่ ว่าหนงั สืออ่านเพิม่ เติมนี้ จะเป็นประโยชนต์ ่อนกั เรยี นครู และสถานศึกษาในการจัดกิจกรรมการเรยี นรกู้ ลุม่ สาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ช่วยส่งเสรมิ ใหน้ กั เรยี นเรยี นรเู้ รอ่ื งราวเกยี่ วกับตน้ กาเนดิ ของอยุธยา การสถาปนาอาณาจักรอยุธยา พนื้ ทส่ี ภาพทางภูมศิ าสตร์ของกรงุ ศรอี ยุธยา รวมไปถงึ พระมหากษัตรยิ แ์ หง่ อาณาจกั รศรอี ยธุ ยาและการขยายอานาจ ทารนิ ทร,์ พชั รนิ ทร์ คณะผจู้ ัดทากลบั ไป ถดั ไป

คาแนะนาในการใช้หนังสอื อา่ นเพม่ิ เตมิ หนงั สอื อา่ นเพิ่มเตมิ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สงั คมศกึ ษาศาสนา และวฒั นธรรม เร่อื ง นใ้ี ช้อ่านเพม่ิ เตมิ ให้มคี วามรู้ ความเข้าใจเก่ียวกับ เนอ้ื หานอกเหนอื จากเรอ่ื งท่ีเรยี น ทาให้ผูอ้ ่านนน้ั มจี ิตสานกึ รักความเป็นชาตไิ ทย ทานบุ ารงุ รักษาวัฒนธรรมประเพณีไทยและรู้ประวตั ขิ องการกาเนดิ ของอยุธยา การสถาปนาอาณาจักรอยุธยาพื้นท่ีสภาพทางภูมิศาสตรข์ องกรงุ ศรอี ยธุ ยา รวมไปถึงพระมหากษตั ริยแ์ ห่งอาณาจักรศรีอยุธยาเพอ่ื ให้เกดิ ความเข้าใจให้ดีย่งิ ขึ้น หลังจากที่นักเรยี น ได้ศกึ ษาหนงั สืออา่ นเพิม่ เตมิ เล่มนแี้ ลว้ใหน้ ักเรยี นทากจิ กรรมส่งเสรมิ การเรยี นรู้ และตรวจกจิ กรรมส่งเสรมิการเรียนรู้ ภายในเล่ม เพ่ือประเมนิ ความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหา ถ้านกั เรียนยงั มขี อ้ สงสยั ในเนอื้ หา หรือกิจกรรมส่งเสรมิ การเรียนรู้ ให้ปรกึ ษาครูเพ่ือขอคาแนะนาเพ่ือช่วยเหลอืกลบั ไป ถดั ไป

สารบญัเร่ือง หน้าแนะนาตวั ละคร 1เนื้อเรอ่ื งการสถาปนาอยธุ ยา 2บททดสอบ 16อธบิ ายเพิม่ เติม 21ข้อคดิ 24 แนะนาผเู้ ขียน 25 ถดั ไปกลบั ไป

1แนะนาตวั ละครขวญั ขา้ ว กระปอม ไฮยนี ครลู กู ศรภมู ิใจ ทบั ทิม กาป้ัน ถัดไปหนา้ หลกั

ตอนน้ีเรามาถึงอทุ ยาน 2ประวตั ิศาสตรพ์ ระนครศรอี ยธุ ยา กนั แลว้ นะคะนกั เรยี นเด๋ียวเราเดินชมไปรอบๆ กนั นะคะ แตก่ อ่ นท่จี ะเดินชม ครูจะเล่า เรื่องอทุ ยานประวัติศาสตร์พระนครศรอี ยธุ ยาใหร้ จู้ ักกอ่ นอทุ ยานประวัติศาสตรพ์ ระนครศรอี ยุธยามเี น้อื ถดั ไปที่ 1,810 ไร่ และเปน็ ที่ตั้ง ของโบราณสถานมากมาย เช่น วัดมงคลบพิตร พระราชวังโบราณ วัดพระศรสี รรเพชญ์ เปน็ ตน้หนา้ หลกั

3 ทนี่ ักเรียนเห็นอยู่นี่ คอื วัด พระศรสี รรเพชญ์คุณครขู าท่ีน้ีวดัอะไรหรอคะ แสดงวา่ สมัยอยธุ ยานตี่ ้องเป็น สมยั ที่ความรุง่ เรืองมากๆเลยใช่ ไหมครับ เพราะไม่เชน่ น้นั คงไม่มี ความสามารถพอทจ่ี ะสรา้ งวดั สวยๆแบบนีไ้ ด้หนา้ หลกั ถัดไป

4 ใชแ่ ล้วคะ อยุธยามคี วาม เจริญและเป็นราชธานีของไทย มานาน ถงึ 417 ปเี ลยทเี ดยี ว โอโ้ ห!!! ถ้ายงั นัน้ คณุ ครชู ่วย เลา่ การก่อต้ังอาณาจักรอยุธยาให้ฟงั หนอ่ ยไดไ้ หมคะ ไฮยนี อยากรจู้ ังว่า “อาณาจักรยง่ิ ใหญแ่ ละยาวนานถึง ขนาดนี้มีความเปน็ มาอย่างไร”หนา้ หลกั ถัดไป

5 กรุงศรีอยธุ ยาสร้างขนึ้ ในสมัยสมเด็จพระ รามาธิบดที ่ี 1 (พระเจา้ อู่ทอง) ณ บรเิ วณ หนองโสน หรือ บึงพระราม ทอ่ี ยู่ฝั่ง ตะวนั ตกของแมน่ า้ เจา้ พระยา เม่อื พทุ ธศกั ราช 1,893 หลังจากทพ่ี ระองค์ รวมแคว้นสุพรรณบรุ ี ซ่งึ เป็นแคว้นสาคญั ของคน ไทยล่มุ แมน่ า้ พระยาตอนล่างดา้ นทศิ ตะวันตก กบั แควน้ ละโว้ หรือ ลพบรุ ี ทางดา้ นทศิ ตะวันออก เขา้ ดว้ ยกันหนา้ หลกั ถดั ไป

6หลังจากพระรามาธิบดที ่ี 1 หรอื พระเจ้าอู่ทอง ได้ทรงสถาปนาอาณาจักรอยธุ ยาแลว้ ในรชั สมยั สมเดจ็พระบรมราชาธริ าชที่ 1 (ขนุ หลวงพ่องัว่ ) ทรงทาสงครามกบั เมอื งฝา่ ยเหนอื หลายเมือง เชน่ เมอื งชากงั ราว เมอื งพษิ ณุโลก เมืองเชียงใหม่ เมอื งนครลาปางหนา้ หลกั จนกระทง่ั รชั กาลสมเดจ็ บรมไตรโลกนาถทรง ผนวกอาณาจักรสโุ ขทยั เข้าส่วนหนงึ่ ของ อาณาจกั รอยุธยาสโุ ขทยั จงึ กลายเป็นหัวเมอื ง เหนือท่อี ยุธยาใชเ้ ปน็ ฐานในการขยายอานาจ สุโขทัยจงึ กลายเป็นหัวเมืองท่ีอยุธยาใชเ้ ปน็ ฐานใน การขยายอานาจขน้ึ ไปยังหัวเมืองล้านนาต่อไป ถัดไป

7และสมเดจ็ พระนเรศวรมหาราชนับได้ว่าอยธุ ยามีอาณาเขตกว้างขว้าง โดยทศิ เหนอื ขยายอาณาจักรล้านนา ทศิ ตะวันออกขยายอาณาเขตไปถึงดินแดนลาว และกัมพชู า ทศิ ตะวนั ตกขยายอาณาเขตไปถงึดนิ แดนมอญ ทิศใตข้ ยายอานาจไปถึงดินแดนชายฝง่ัทะเลจนถึงเมืองปตั ตานี เนื่องจากกรงุ ศรีอยุธยาตัง้ อยูใ่ นบริเวณราบลุม่ ถัดไป แมน่ ้าเจ้าพระยาตอนล่างมีแมน่ ้า 3 สาย ล้อมรอบ คือ แม่น้าปา่ สกั ทางทศิ เหนอื แมน่ ้า ลพบุรีทางทศิ ตะวนั ออก และแมน่ ้าเจา้ พระยา ทางทิศตะวนั ตก และทิศใต้จงึ เหมาะกับทา การเกษตร และค้าขายท้งั ในประเทศและ ต่างประเทศ เนือ่ งจากสามารถเดินเรือออกสู่ ทะเลทางอา่ วไทยได้ง่ายคะหนา้ หลกั

ชาตทิ ่เี ขา้ มาค้าขายกบั กรงุ ศรอี ยุธยามที ัง้ ประทศ 8 เพือ่ นบ้าน คือ มลายู,เขมร,มอญ,ชาติเอเชยี คอื อนิ เดีย,จีน,ญีป่ นุ่ ,อาหรบั และชาติตะวันตก ไดแ้ ก่ โป ตุเกส,สเปน,อังกฤษ,ฝรง่ั เศส,ฮอลันดาคะ แล้วชาตทิ เ่ี ขาเขา้ มา ค้าขายกบั เราในสมัยอยุธยามชี าตใิ ดบ้างครบั ดว้ ยเหตนุ ีท้ าให้อยุธยา กลายเปน็ อาณาจกั รทม่ี งั่ คงั่ ทสี่ ดุ ในภูมิภาคเอเชยี ตะวนั ออก เฉยี งใต้ โอ้โห!!! มีหลายชาติ หลายภาษามากเลยนะ คะหนา้ หลกั ถดั ไป

หลังจากทค่ี รเู ลา่ การสถาปนา 9 อาณาจกั รอยุธยาใหฟ้ ังแลว้ นกั เรยี นรู้ ไหมคะ ว่ามปี ัจจัยใดบา้ งท่ีส่งเสริมให้ อาณาจักรอยธุ ยาทม่ี ีความเจริญรงุ่ เรือง ผนู้ ามีความสามารถคะ เพราะจากทีค่ ุณครู เลา่ ให้ฟงั จะเหน็ ว่า “กษัตริย์ทรงมพี ระปรชี า สามารถในดา้ นการเมือง การปกครอง และ การคา้ ซึง่ แตล่ ะพระองค์ พยายามท่จี ะขยาย อาณาเขตให้มากข้นึ ”หนา้ หลกั ถัดไป

ถูกต้องคะทับทมิ แต่นอกจากเราจะ 10พระมหากษตั รยิ ท์ ี่ทรงพระปรชี าสามารถแล้วยังมีปจั จยั อืน่ ๆอีกนะคะ ทส่ี ง่ เสรมิ ใหอ้ าณาจักรอยุธยามี ความเจริญรุ่งเรืองน่ันก็คือ ทาเลทตี่ ัง้ เหมาะสม การจัดระเบยี บการปกครองท่ชี ัดเจน และมกี าร สร้างสรรค์วัฒนธรรมหนา้ หลกั ครูจะอธบิ ายแตล่ ะปจั จยั ให้ฟังนะคะ ปัจจยั แรก คอื การมผี นู้ าทม่ี คี วามสามารถ อยุธยามี พระมหากษตั รยิ ท์ ่ีทรงพระปรชี าสามารถอยหู่ ลาย พระองค์ เช่น สมเดจ็ พระรามาธิบดีท่ี 1 (พรเจ้าอู่ ทอง) ทรงสถาปนากรงุ ศรอี ยุธยาเปน็ ราชธานี สรา้ งพน้ื ฐานกรปกครองใหเ้ ปน็ ปึกแผน่ ถดั ไป

11สมเดจ็ พระรามาธิบดีท่ี 2 ทรงขยายอาณาเขตไปเหนอื ดนิ แดนเขมรทาให้ต่างชาติ เกรงกลวั สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ ทรง ปฏิรูปการปกครองใหม้ รี ะบบแบบ แผนมากขนึ้ จนเป็นพ้ืนฐานปกครอง ทีใ่ ช้มาถึงสมัยรตั นโกสนิ ทร์ สมเด็จพรนารานณม์ หาราช ทรงสร้าง ความสัมพันธท์ างการทูตกบั ฝรงั่ เศส และชาติ ยโุ รป ทรงสง่ เสริมดา้ นวรรณกรรม จนเป็นยุค ทองแห่งวรรณคดี ปจั จัยต่อที่ทาใหอ้ าณาจักรอยุธยารงุ่ เรอื ง คอื ทต่ี ้งั อยู่ในทาเลท่เี หมาะสม เน่อื งจากกรุงศรีอยธุ ยาตงั้ อยใู่ นที่ราบภาคกลาง มีแม่นา้ ไหลผา่ นหลายสาย เชน่ แมน่ ้าปา่ สกั แม่น้าเจา้ พระยาแมน่ ้าลพบุรี พืน้ ท่จี งึ เป็นที่ราบอดุ มสมบรู ณ์ ทาการเพาะปลูกได้ผลิเหมาะแกก่ ารทาเกษตรกรรมและค้าขาย เพราะมีเส้นทางเดนิ เรือถึงอา่ วไทย ทาใหพ้ ่อคา้ ตา่ งชาตเิ ขา้ มาติดต่อขายได้สะดวกหนา้ หลกั ถดั ไป

นอกจากการจัดระเบยี บการปกครองทมี่ ี 12 ประสทิ ธิภาพ เห็นไดจ้ ากการปกครองส่วนกลาง เปน็ แบบจตุสดมภ์กรมเวยี ง ดแู ลกจิ การต่างๆในพระนครกรมวงั ดูแลราชสานกั และพพิ ากษากรมคลัง คดคี วาม ดแู ลรายจ่ายจัดเกบ็ ภาษอี ากรกรมนา ดูแลส่งเสริมใหร้ าษฎรทาไร่ ทานา เปน็ เสบยี งยามศึกสงครามหนา้ หลกั การมีพ้นื ฐานวัฒนธรรมท่ดี ี อาณาจกั รอยุธยา เกดิ จากการรวมแควน้ สพุ รรณบรุ กี ับแควน้ ละโว้ (ลพบรุ ี) ซึ่งมีความ เจรญิ มาก่อน ทาให้มี รากฐานทางวฒั นธรรมทีพ่ ัฒนามาอยา่ งตอ่ เนอื่ ง เออ้ื ประโยชน์ต่อความมัน่ คงอย่างยง่ิ นอกจากน้กี ารท่อี ยุธยาเป็นศนู ย์การเดนิ เรอื และ การค้าขายทีม่ ีการเปิดรบั วฒั นธรรมจาก ชาวตา่ งชาตเิ ข้ามา ชว่ ยสร้างสรรค์ความเจริญ ด้านต่างๆใหแ้ กอ่ าราจกั รอยุธยาเป็นอยา่ งมาก ถดั ไป

13ที่เราเดนิ ผา่ นมามแี ตท่ ่ี ใช่แล้วค่ะสวยๆท้ังน้นั เลยนะครบั นักเรยี น คุณครู แต่ตอนน้เี ราตอ้ งไปขนึ้ รถ กลับโรงเรยี นกันแลว้ นะคะ เดย๋ี วจะถงึ โรงเรียนมดื ค่าครบั คะ ครบั คะหนา้ หลกั ถัดไป

14ที่เราเดนิ ผา่ นมามแี ตท่ ่ี ใช่แล้วค่ะสวยๆท้ังน้นั เลยนะครบั นักเรยี น คุณครู แต่ตอนน้เี ราตอ้ งไปขน้ึ รถ กลับโรงเรยี นกันแลว้ นะคะ เดย๋ี วจะถงึ โรงเรียนมืดค่าครบั คะ ครับ คะหนา้ หลกั ถดั ไป

15 เพ่ือทดสอบ ความเข้าใจ ลองทากิจกรรม ตอ่ ไปนด้ี ูนะคะหนา้ หลกั ถัดไป

16คาช้แี จง จงเลือกคลิกคาตอบท่ถี กู ต้อง1.ขอ้ ใดต่อไปน้ไี มใ่ ช่แมน่ ้าสายสาคญั ของ อาณาจกั รอยุธยาแมน่ า้ ปงิ แมน่ ้าลพบุรีแม่นา้ ป่าสัก แม่น้าเจา้ พระยา คาอธบิ ายเพิ่มเติม

172.ชาติใดต่อไปนี้ไม่ได้เข้ามาค้าขายกบั อยธุ ยา จีน อินเดียอาหรับ อเมรกิ า คาอธิบายเพ่ิมเติม

3.อาณาจักรอยธุ ยาเกิดจากการรวมตัวของ อาณาจักรใดอาณาจักรสพุ รรณบรุ ี และ อาณาจกั รสุพรรณภมู ิ และ อาณาจกั รละโว้ อาณาจักรเขมรอาณาจกั รสพุ รรณภูมิ และ / อาณาจกั รล้านนา อาณาจกั รสุพรรณภูมิ และอาณาสุโขทยัคาอธบิ ายเพม่ิ เติม

4.พระมหากษัตรยิ ์ทท่ี รงขยายอาณาเขต ไปยังดินแดนเขมรสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สมเด็จพระนารายณ์ มหาราชสมเดจ็ พระรามาธบิ ดีท่ี 1 สมเดจ็ พระรามาธบิ ดีท่ี 2คาอธิบายเพ่มิ เตมิ

5.ข้อใดต่อไปนเ้ี ปน็ ปจั จัยท่ีสง่ เสริมความ เจรญิ ของอาณาจักรอยุธยามีนักการทูตทเี่ กง่ มกี ารสรา้ งเรอื อกไปคา้ ขายกับ ต่างชาติมพี ระมหากษตั รยิ ท์ ี่ทรงปรชี า มกี ารขุดลอกคคู ลอง เพ่ือ สามารถ ปอ้ งกนั นา้ ทว่ ม และใชต้ ดิ ต่อ ค้าขาย คาอธบิ ายเพิม่ เตมิ

19 คำอธบิ ำยเพิ่มเตมิ1.ขอ้ ใดตอ่ ไปนีไ้ มใ่ ช่แม่น้าสายสาคญั ของ อาณาจักรอยุธยา ตอบ แมน่ า้ ปิง เนื่องจากแม่น้าสาคัญ ของอยุธยามีอยู่ 3 สายดว้ ยกนั คือ แม่น้าปา่ สกั ทางทศิ เหนือ แมน่ า้ ลพบุรีทางทิศตะวันออก และแม่นา้ เจา้ พระยาทางทิศตะวันตกและทิสใต้หนา้ หลกั ถดั ไป

20 คำอธิบำยเพิม่ เติม2.ชาติใดตอ่ ไปน้ีไม่ไดเ้ ขา้ มาคา้ ขายกับอยุธยา ตอบ อเมรกิ า เนอ่ื งจากชาตทิ เ่ี ข้ามา ค้าขายกบั อยุธยาประกอบดว้ ยประเทศ เพื่อนบา้ นคือ มลายู เขมร มอญ ชาติ เอเชียคอื อินเดยี จนี ญ่ีปุ่น อาหรับ และชาติตะวนั ตกไดแ้ กโ่ ปรตุเกตุ สเปน องั กฤษ ฝรงั่ เศส ฮอลัลดาหนา้ หลกั ถดั ไป

21 คำอธบิ ำยเพิ่มเตมิ3.อาณาจักรอยธุ ยาเกดิ จากการรวมตวั ของ อาณาจกั รใดตอบ เกิดจากการรวมอาณาจักรสพุ รรณภมู ิ ซ่ึงเป็นแควน้ สาคัญของคนไทยในล่มุแมน่ า้ เจา้ พระยาตอนล่างดา้ นทิศตะวนั ตกกบั อาณาจักรละโว้หรือลพบรุ ที างด้านทศิตะวนั ออก โดยสมเดจ็ พระรามาธบิ ดที ี่1หรอื พระเจา้ อทุ่ อง ปฐมกษตั รยิ แ์ ห่งกรุงศรีอยุธยาหนา้ หลกั ถดั ไป

22 คำอธิบำยเพ่มิ เตมิ4.พระมหากษัตรยิ ท์ ท่ี รงขยายอาณาเขต ไปยงั ดนิ แดนเขมรตอบ สมเดจ็ พระรามาธบิ ดที ่ี 2 ส่วนสมเด็จพระรามาธบิ ดที ี่ 1 เปน็ ผสู้ ถาปนาอณาจักอยธุ ยา สมเดจ็ พระนเรศวรมหาราชทรงกอบกู้อิสละภาพจากพมา่ และสมเดจ็ พระนารายณม์ หาราชทรงเจรญิ สัมพันธไมตรีทางการฑตู กบั ฝรงั่ เศสและชาติยโุ รปหนา้ หลกั ถัดไป

23 คำอธบิ ำยเพิม่ เติม5.ข้อใดต่อไปนีเ้ ป็นปัจจยั ทสี่ ง่ เสรมิ ความ เจรญิ ของอาณาจกั รอยุธยา ตอบ การมีพระมหากษตั รยิ ท์ ่ที รงพระปรชี าสามารถ ส่วนการมีนักการทตู ทเ่ี ก่งมกี ารสร้างเรือออกไปคา้ ขายกบั ต่างชาติและมีการขุดลอกคลูคลองเพอ่ื ปอ้ งกนั นา้ท่วม และใช้ติดต่อคา้ ขายน้ัน ไม่ใช่ปัจจัยทีส่ ง่ เสริมให้อยธุ ยามคี วามเจรญิ รงุ่ เรืองหนา้ หลกั ถดั ไป

24ขอ้ คิดท่ีไดจ้ ากเรอ่ื ง ผอู้ า่ นนนั้ มจี ิตสานึกรกั ความเป็น ชาตไิ ทย ทานุบารงุ รกั ษาวฒั นธรรมประเพณี ไทยและร้ปู ระวตั ขิ องการกาเนดิ ของอยธุ ยา การสถาปนาอาณาจกั รอยุธยา พน้ื ทส่ี ภาพ ทางภมู ศิ าสตรข์ องกรงุ ศรอี ยธุ ยา รวมไปถึง พระมหากษตั รยิ แ์ หง่ อาณาจักรศรีอยธุ ยา เพือ่ ให้เกิดความเขา้ ใจให้ดยี ง่ิ ข้นึหนา้ หลกั ถัดไป

25นางสาวทารินทร์ ยอดออ่ น นางสาวพชั รินทร์ ทมุ รกั ษารหสั นกั ศึกษา 58031030114 รหสั นกั ศึกษา 58031030125section 01 section 01คณะครศุ าสตร์ สาขาสงั คมศึกษา คณะครศุ าสตร์ สาขาสงั คมศึกษาหนา้ หลกั ถดั ไป