หริภุญชัย

ั ออา่ พ่่ าะ า ้ ั ค า า า ะ ัฒ าั ั ชั้ ั า ี ่1รัฐโ ราณใน ิน นไทย อพ

หนังสืออ่าน พิม ิมกลุ่มสาระการ รียนรู สังคมศกษา ศาสนา ละวฒั นธรรมสาหรั นกั รียนช้ันมธั ยมศกษา ที 1 รอื ง หรภิ ญุ ัย รัฐโ ราณใน นิ นไทยขยี น ทโ ย : นางสาว นพุ ร สาย กว รหสั นักศกษา 58031030145ภาพ ระกอ โ ย : นางสาว รว สาย าลนิจั พิมพ์โ ย : รหัสนักศกษา 58031030149 นางสาว นุพร สาย กว นางสาว รว สาย าลินผู รวจภาษา : นางสาว ระภัสสร กุลมิ รผูอานวยการผลิ : รหสั นักศกษา 58031030164 นางสาวศ พร งการยิ า รหัสนกั ศกษา 58031030168 าจารย์พัณนิ า ุ หน งผู ระ มนิ หนงั สืออ่าน พิม ิม าจารยว์ โิ รจน์ พยรพัฒนรัฐ นางสาว สาวลกั ษณ์ นุ่ รื น นายธนากร ัสสา

คำนำ หนังสื ่าน พิม ิมกลุ่มสาระการ รยนรูสั งคมศกษา ศาสนา ละวัฒนธรรม รื ง หริภุญ ัย รัฐโ ราณใน ิน นไทย สาหรั นัก รยน ้ันมัธยมศกษา ท 1 มสาระการ รยนรู ามหลักสู ร กนกลางพื้นฐานกลุ่มสังคมศกษาศาสนา ละวัฒนธรรม พุทธศักรา 2551 ส.4.3 ม.1/1 ธิ าย รื งราวทาง ระวั ิศาส ร์สมัยก่ นสุโขทัยใน ิน นไทยโ ยสัง ข ละส คล งกั นื้ หาท ็น ระวั ิความ ็นมา ละ ุคคลสาคัญข ง าณาจักหริภญุ ัย โ ยใ ระก การจั การ รยนรูใหนัก รยนไ ศกษา ระวั ิ-ความ ็นมา ละ ุคคลสาคัญข ง าณาจักรหริภุญ ัย ในการทาหนังสื ่าน พิม ิมคร้ังน้ไ สน นื้ หาสาระในรู ข งหนังสื การ์ ูน ง มการ สนทนา กันระหว่ าง ัว ก าร์ ูนใ น ยุค ั จจุ ัน ละ ั ว การ์ ู นใน โ ยมการย น วลาไ ใน พ.ศ. 1200 ูจั ทา ข ข คุณ าจารย์พนิ า ุ ห น ง ูส นรายวิ าการวิ คราะห์ ละสราง รยนสังคมศกษา ละนางสาวศ พร งกริยารวมท้ัง ูทมส่วน กยวข งทุกท่านทใหคา นะนา ละใหกาลังใจในการทาหนงั สื ่าน พิม ิม ล่มนจ้ น ระส ความสา ร็จ สุ ทายนห้ วงั น็ ยา่ งยิงว่า หนงั สื า่ น พิม ิมน้ จะ ็น ระโย น์ ่ นัก รยน ครู ละสถานศกษา ในการจั กิจกรรมการ รยนรูกลุ่มสาระการ รยนรู สังคมศกษา ศาสนา ละวัฒนธรรม ่วยส่ง สริมใหนัก รยนมทักษะในการ ่านมากข้น ละ ่วยสง สริมใหนัก รยน มกระ วนการคิ ามน้ื รื ง นางสาว นพุ ร สาย กว นางสาว รว สาย าลิน นกั ศกษาสาขาสังคมศกษา ัน้ ท 4 คณะครศุ าส ร์ มหาวิทยาลัยรา ภัฏ ุ ร ิ ถ์

คา นะนาในการใชหนงั สืออา่ น พิม ิม หนังสื ่าน พิม ิมกลุ่มสาระการ รยนรูสังคมศกษา ศาสนา ล ะ วั ฒ น ธ ร ร ม รื ง ห ริ ภุ ญ ั ย รั ฐ โ ร า ณ ใ น ิ น น ไ ท ยสาหรั นัก รยน ั้นมธั ยมศกษา ท 1 น้ ใ ่าน พิม ิมความรูความ ขาใจกยวกั ระวั ิความ ็นมา ั้ง ่ ริมจนถงยุค สื ม ละ ุคคลสาคัญข ง าณาจกั รหริภุญ ยั ให ยิงข้น หลังจาก ทนัก รยนไ ศกษาหนังสื ่าน พิ ม ิม ล่มน้ ลวใหนัก รยนทากิจกรรมส่ง สริมการ รยนรูภายใน ล่ม พื ระ มินความรูความ ขาใจใน นื้ หาถานัก รยนยังมข สงสัยใน นื้ หา หรื กิจกรรมส่ง สรมิ การ รยนรู พื ข คา นะนา พื การ ว่ ย หลื

า ัญคา าคา ะ า า ช้ ั ออา่ พ่ ้อ า ้อค ่ ้ า้ ่ อา้ อ ะั ้ั า

107.50 น. ไ วลา ขา ถว ลว สาย ลว !!ณ โรง รยน ห่งหนง ง น็ โรง รยน ระจาจงั หวั ทมนัก รยนมา ขา รยนจานวนมากวชิ าประวตั ศิ าสตร์ รั ทรา ค่ะ รั ทรา ครั การ านวันน้ !! ใหนกั รยนจั คู่ ลวไ ศกษา าณาจักรโ ราณในภาค หนื มานะครั น็ ห ง รยน ้นั ม.1 ง น็ การ รยนการส นข ง วิ า ระวั ศิ าส ร์ งครูไ ม หมายงานใหนกั รยนจั คู่กนั ไ ศกษา าณาจักรโ ราณในภาค หนื

2หลงั ลกิ รยน ในขณะท กวกาลัง ินกลั าน ทนั ใ น้นั ก๊ฟิ จง รยก กว พร มกั วน กวทางานคกู่ นั !! กว กลั าน วยไ ไหมาวว!! กฟ๊ิ ไ สิ รามาทางานท คณุ ครสู ังค่กู ันไหม? ไ สิ

3ทัง้ ส งคนจงไ ินกลั านพร มกนั ่ขณะท นิ น้นั ทัง้ ส งคนก็สัง กห็นว่าขางทางท คย น็ ก ละ าน รื นสมัยใหม่ไ ลยน รรยากาศไ น็ านสมยั โ ราณ ละธรรม า ิท ลกไ นน้ รา ยูท่ ไหน หร กว? นันสิ!! ไม่ คย ห็น น้ มาก่ น ลยมื ินมา รื ยๆจงมา จ กั คุณ าทา่ นหนง ลวจงไ ถามคุณ าไทนคื ทไหนหร คะ คณุ า??? ทนคื มื งหรภิ ญุ ัย

4จงั หวั ลาพูน น็ จงั หวั ทมขนา ล็กทสุ ข งภาค หนืทิศ หนือ ิ กั .สารภ .สันกา พง จ. ยงใหม่ทิศใ ิ กั . ถนิ จ.ลา าง ละ .สาม งา จ. ากทศิ ะวันออก ิ กั .หางฉั ร .ส รา . สรมิ งาม จ.ลา างทิศ ะวัน ก ิ กั . .จ มท ง .หาง ง .สัน ่า ง จ. ยงใหม่ถา รย ทย กั ัจจุ นัมื งหริภญุ ยั ้งั ย่ทูจงั หวั ไหนคะ?? ัจจุ ันก็คื ส่วนท ็น จงั หวั ลาพูน

คณุ าคะ 5ลวใคร น็ ทู สราง มื งนห้ ร คะ ?? ถา ยากจะรู ระวั ิ??? ก็ ิน าม ามานะหนูร วยคะ่ ใน านานจาม ทววงศ์ กลา่ ววา่ ฤาษวาสุ ทพ ็น สู ราง มื งหริภญุ ัย วาวว !!

6 หลังจากน้นั จงข ใหกษั รยิ ์ละโว ส่งพระนางจาม ทว มา กคร ง มื งหริภุญ ัย งถื ็น ฐมกษั ริย์ หง่ มื งหริภญุ ัยนัน ง รูไหมวา่ าวหริภญุ ัย พยพ มาจากละโว ละโว??ล่า ่ ไ ไหมคะคุณ า

7 าวหรภิ ุญ ยั น็ าวม ญ มื งละโวท พยพมา ยูท่ หริภุญ ัย จะ หน็ ไ จากการ รยกกษั ริย์หรภิ ญุ ัยวา่ พระ จารามญั

8าณาจักรหริภญุ ัยมความสัมพันธ์ กั าณาจกั ร นื ไหมคะคุณ า ? ในระยะ รกมความสัมพันธ์ กั ละโว

9 ในสมัยหลังๆ หรภิ ุญ ัยกั ละโว มการทาสงครามสูร กัน ยู่ นื งๆ หริภุญ ยั น็ ่าย รา ัย ละ ง ก ยู่ภายใ านาจ ข งละโวหลายครั้งโ โห!!

10ลายพุทธศ วรรษท 16-17 ทาใหหรภิ ญุ ยั ่ น ลงระ า น ื ร นจง พยพไ ยู่ท นื

11ลว าณาจักรล่มสลาย ลยไหมคะ ??ล่าหร กหนู หลังจากนัน้ ความ จรญิ ข ง าณาจกั รหรภิ ญุ ยั กิ ข้นในสมัย พระ จา าทิ ยรา น็ กษั รยิ ์ ู กคร งไ สรางความ จริญ ให าน มื ง โ ย ฉพาะการทานุ ารงุ พระพุทธศาสนาทรง น็ ูสรางพระธา ุหรภิ ุญ ัย ละวั วา าราม นื ๆ ทาให ูคน ละสังคมมความสง สุขสง จงั ลย

12 จนมาถง พ.ศ.1835 พระยามังรายมหารา ห่ง าณาจักรลานนา ยกทพั มาโจม มื งหริภญุ ยั ศราจังค่ะมื งหรภิ ญุ ัยจงถกู รวม ขา น็ ส่วนหนงข ง าณาจกั รลานนา ้งั ่ ั นั้นมา

13มื คุณ าท่านนั้นไ ล่า ระวั ิข ง มื งหรภิ ุญ ัยท้งั หม ลวทนั ใ นัน้ คณุ ากห็ ายไ ลว รรยากาศก็กลั กลาย น็ ัจจุ นัท น็ สมัยใหม่ หมื น ิมกฟ๊ิ คณุ าหายไ ไหน ลว จริง วย !!ทาไมสภาพ าน รื นก็ สงสัย ราคงกลั มา ยคุ ัจจุ นั ลว กว ลยนไ วย ?? อ้ ค ่ ้ า ่อ มื ไ า่ นหนังสื า่ น พิม มิ น้ ลว ู า่ นจะไ รัความรูใน รื ง ระวั ิความ ็นมาข ง าณาจกั รในภาค หนืท ื ว่า หรภิ ญุ ัย รวมถง ูก่ ัง้ ละ ุคคลสาคญั ท กยวข งกษั รยิ ์ท กคร ง ่ละคน ความ จรญิ รุ่ง รื ง ละสุ ทายคืการล่มสลายข ง าณาจกั รหริภญุ ัยไ

14 คา า ช ค1. ฐมกษั รยิ ์คน รกข ง าณาจักรหรภิ ุญ ยั คื ใคร ?ก.พระ จา าทิ ยรา ข.พระ จามงั รายมหาราค.พระ จา ูท่ ง ง.พระนางจาม ทว ฉลย2. าวหรภิ ญุ ยั รยกกษั รยิ ์ข ง น งว่า ย่างไร ?ก.พระ จารามัญ ข.พระ จาญวณค.พระ จา าก ง.พระ จาม ญ ฉลย

153. ัจจุ นั าณาจักรหรภิ ุญ ยั ง้ั ยจู่ งั หวั ใ ?ก.จงั หวั ยงใหม่ ข.จังหวั ลา างค.จงั หวั ลาพูน ง.จงั หวั าก ฉลย4.กษั ริย์ทสรางความ จรญิ รุ่ง รื งใน าณาจกั รหริภญุ ยั คื ใคร ?ก.พระ จา าทิ ยรา ข.พระนางจาม ทวค.พระ จามังรายมหารา ง.พระ จา ู่ท ง ฉลย

165. าณาจักรหรภิ ญุ ัย ถกู รวม ขากั าณาจกั รใ ?ก. าณาจกั ร ยง สน ข. าณาจักรลานนาค. าณาจักรสุโขทยั ง. าณาจักรศรวิ ยั ฉลย าา พ ฤาษวาสุ ทพ ็นนักพร ท ็นทรูจัก ละนั ถื ู ากันทัวไ ในภาค หนืข งไทย นั ่ กาลจนกระทังทุกวันน้ โ ย ฉพาะท ยงใหม่ จะ ห็นค ิการ ู าท่าน ั จน พราะใน านานกล่าวว่า ท่าน ็นฤาษทพานัก ยู่ ณ ยสุ ทพ ง น็ ย ขาศัก ิ์สิทธ์ิ ระจานคร ยงใหม่

17พะ า า พระนางจาม ทว ็น ุคคลใน ระวั ิศาส ร์ลานนา ็น นรา วงศ์จาม ทวทคร งนครลาพูน ละ ็นธิ า ห่งกษั ริย์ละโว าม านานจาม ทววงศ์ ัน ็นพงศาว ารนครหริภุญ ัย กล่าวไวว่า พระนางจาม ทว ็น ฐมกษั รย์ ห่งนครหริภุญ ัย โ ย มื ครั้งวาสุ ทพๅษ ละสุกกทนั ๅษ ไ ร่วมกันสราง มื งนครหริภุญ ัย ห่งน้ข้น ไ วางสัณฐานมื ง ็นรู คลายห ยสังข์ ง้ั ยรู่ ะหวา่ ง ม่น้า ง ละ ม่น้ากวง หลงั จากนัน้ จงไ ัญ ิญพระนางจาม ทว ู ้งั ยู่ใน ญจศล ธิ าพระยาจกั รวรร ิ หง่ มื งละโวมา กคร ง มื งน้พ ะ ้าอา าช พระ จา าทิ ยรา ็น จา ูคร งนครหริภุญ ัย ในรา วงศ์พระนางจามทวใน ่วง ระมาณ พ.ศ. 5 5 พระ งค์ ็น ู ลื มใสในพระพุทะศาสนา จงม าริใหก่ สรางพระธา ุหริภุญ ัยข้นในยุครั กาลข งท่าน หรื ระมาณพุทธศ วรรษท มหลักฐาน ันทกไวทหลกั ศิลาจารกหลกั ท

18พ ะ า ั า า าช พ่ ขุนมังราย ็น ูสถา นา าณาจักรลานนาข้น ็นกษั ริย์ งค์ท 5 ห่งหิรัญนคร งินยาง ไ โ ร ทจะสราง าณาจักรใหม่โ ยรวม ว่น ควน า่ งๆ ท ยู่ รง ริ วณทาง หนื ข ง ระ ทศไทยใน นน้ ขา วยกัน จงยาย มื งหลวงไ ท ยงราย ละทาการรวม ควน ่างๆ ขา วยกันในทสุ ก็สามารถก่ ั้ง าณาจักรใหม่ข้ นมาไ าณาจักรน้ ม ื ว่าลานนา งพ่ ขุนมงั รายก็ กคร ง มื งน้ รา จนสวรรค บรรณานกุ รมจาม ทว านานนางกษั รยิ ์. 2558 . สื คน 21 กนั ยายน 2561, จาก https://chamadewi.blogspot. com/.ั วาลย์ คางาม. 2554 . พระญามงั รายมหารา ฐมกษั รยิ ์ ห่ง าณาจกั รลานนา. สื คน มื 23 กนั ยายน 2561, จาก http://historicallanna01.blogspot.com/2011/10/blog-post_20. html.ณรงค์ พ่วงพิศ. 2557 . ระวั ิศาส ร์ ม.1,พิมพ์ครั้งท 9. กรุง ทพฯ : รษิ ัท กั ษร จริญทศั น์ จท. จากั .มณฑิ า กัน งั กลุ . 2556 . านานจาม ทววงศ์. สื คน 19 กนั ยายน 2561, จาก https://www. gotoknow.org/posts/. าณาจกั รหริภุญ ยั . 2557 . สื คน 19 กันยายน 2561, จาก https://uthidjapin2519.blogspot. com/.

19 ชอื : อนพุ ร สาย กว รหัสนกั ศึกษา: 58031030145สาขาวชิ าสังคมศกึ ษา คณะครุศาส ร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุ ร ิ ถ์ ชอื : รว ี สายอาลิน รหัสนกั ศกึ ษา: 58031030149 สาขาวิชาสงั คมศกึ ษา คณะครุศาส ร์ มหาวทิ ยาลัยราชภฏั อุ ร ิ ถ์

1ง.พระนางจาม ทวี กลั สู่คาถาม

2ก.พระ จารามัญ กลั สู่คาถาม

3ค.จังหวั ลาพูน กลั สู่คาถาม

4ก.พระ จาอาทิ ยราช กลั สู่คาถาม

5ข.อาณาจักรลานนา กลั สู่คาถาม