ครอบครัวหรรษา ตอนชาวต่างชาติกับมารยาทชาวพุทธ

อนกุ ูลนชุ จรา

หนังสืออ่านเพิ่มเตมิกลมุ่ สาระการเรยี นรู้ สังคมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม สาหรับนกั เรยี นชนั้ ประถมศกึ ษาปที ่ี 4เรื่อง : ครอบครวั หรรษา ตอน “ชาวต่างชาตกิ ับมรรยาทชาวพุทธ”เขยี นบท : นายอนุกลู กลิน่ ดี รหสั นกั ศกึ ษา 58031030173ภาพประกอบโดย : นางสาวนุชจรา โพสม รหัสนักศึกษา 58031030162จัดพมิ พ์โดย : นางสาวนุชจรา โพสม และ นายอนกุ ูล กลิน่ ดีผตู้ รวจภาษา : นางสาวอนธุ ิดา เทพพา รหัสนกั ศึกษา 58031030144 นางสาวรงรอง ปริญญานิติ รหัสนกั ศึกษา 58031030167ผ้อู านวยการผลิต : อาจารย์พณั นิดา อุปหนองผปู้ ระเมินหนังสืออา่ นเพิ่มเติม1. อาจารย์วโิ รจน์ เพียรพฒั นรัฐ2. นางสาววรรณภา กุณะ3. นางสาวสุธินี โนราช

คานา หนังสืออ่านเพิ่มเติม กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่องครอบครัวหรรษา ตอน ชาวต่างชาติกับมรรยาทชาวพุทธ สาหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 4 มีสาระการเรียนรู้ตรงตามหลักสูตรแกนกลางศึกษาข้ันพื้นฐานกลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม พุทธศักราช2551 ตัวช้ีวัดมีมรรยาทของความเป็นศาสนิกชนที่ดีตามที่กาหนด และสอดคล้องกับการปฏิบัติตนตามมรรยาทของชาวพุทธที่ดี โดยใชป้ ระกอบการจัดการเรียนรู้ให้นกั เรียนไดศ้ ึกษา การปฏิบัติตนที่ชาวพุทธยึดถือเป็นหลักในการปฏิบัติตนต่อพระภิกษุ ศาสนสถานอย่างเหมาะสมและถูกต้องในการจัดทาหนังสืออ่านเพิ่มเติมครั้งนี้ ได้นาเสนอเนื้อหาสาระ ในรูปแบบของหนังสือการ์ตูน มีการบรรยายแบบเล่าเรื่อง อีกทั้งประกอบด้วยบทสนทนาของตัวละคร เพือ่ ขยายความเข้าใจของผู้อ่าน ผู้จัดทาขอขอบคุณอาจารย์พัณนิดา อุปหนอง ผู้สอนรายวิชาการวิเคราะห์และสร้างแบบเรียนสังคมศึกษา และนางสาวอนุธิดา เทพพา และนางสาวรงรอง ปริญญานิติ ผู้ตรวจสอบภาษา รวมทั้งผู้ทีม่ สี ว่ นเกี่ยวข้องทุกท่านที่ใ ห้ ค า แ น ะ น า แ ล ะ ใ ห้ ก า ลั ง ใ จ ใ น ก า ร จั ด ท า ห นั ง สื อ อ่ า น เ พิ่ ม เ ติ ม เ ล่ ม นี้ ป ร ะ ส บความสาเรจ็ สุดท้ายหวงั เป็นอย่างยง่ิ วา่ หนังสืออ่านเพิ่มเติมเล่มนี้ จะเป็นประโยชน์ต่อนักเรียน ครู และสถานศึกษาในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช่วยส่งเสริมให้นักเรียน สามารถนาความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ในชีวิตประจาวัน และปฏิบัติตนตามมารยาทที่ดีต่อ พระภิกษุศาสนสถานอย่างถกู ต้อง เหมาะสมตามกาลเทศะ อนกุ ูล นชุ จรา

คาแนะนาในการใช้หนังสืออ่านเพิ่มเติม หนังสืออ่านเพิ่มเติม กลุ่มสาระการเรียนรู้ สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม เรื่องครอบครัวหรรษา ตอน ชาวต่างชาติกับมรรยาทชาวพุทธ สาหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 4 นี้ ใช้อ่านเพิ่มเติมให้มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการปฏิบัติตนมรรยาทที่ดี ที่ชาวพุทธยึดถือเป็นหลักในการปฏิบัติตนต่อพระภิกษุศาสนสถานอย่างเหมาะสมและถูกต้อง ในเรื่องของการแต่งกายไปในศาสนาสถานการสนทนากับพระภิกษุ การเดิน เช่น การเดินตามลาพัง การเดินกับผู้ใหญ่ การเดินสวนผู้ใหญ่รวมถึงการนั่ง เช่น การน่ังเก้าอี้ การนั่งกับพื้น และการน่ังคุกเข่าให้ดียิง่ ขึน้ หลังจากที่นักเรียนได้ศึกษาหนังสืออ่านเพิ่มเติมนี้แล้ว ให้นักเรียนทากิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ และตรวจกิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ ภายในเล่มเพื่อประเมินความรู้ ความเข้าใจในเนื้อหา ถ้านักเรียนยังมีข้อสงสัยในเนื้อหา หรือกิจกรรมสง่ เสริมการเรียนรู้ให้ปรึกษาครูเพือ่ ขอคาแนะนาเพือ่ ช่วยเหลือ

เร่ือง หน้า คานาปกใน สารบญัคาแนะนาในการใช้หนงั สืออา่ นเพิม่ เติม แนะนาตวั ละคร เนอ้ื เร่ือง ข้อคดิ ทไี่ ด้จากเรอ่ื ง กจิ กรรมส่งเสรมิ ความคิดเฉลยกิจกรรมส่งเสริมความคิด แหล่งอ้างอิง ประวัตผิ ู้จดั ทา

แนะนาตัวละคร

กรงุ เทพมหานคร ถึงแล้วเมอื งสวย น่าอย่มู าก... เชา้ วนั ข้นึ ปีใหม่ อากาศดี ทอ้ งฟ้าแจ่มใส มีชาวต่างชาตจิ ากอเมริกาคนหนึง่ ชื่อ มิสเตอร์โทน่ี เดินทางมาถึงกรุงเทพมหานคร ประเทศไทย เก็บเงินเพื่อมาท่องเท่ียวและพักผ่อนในช่วงวนั หยดุ ยาว กรงุ เทพมหานคร วันหยดุ ยาวผู้คนและนักท่องเท่ียวมากมายสรรจรไปมา ระหว่างทางท่ีมิสเตอร์โทน่ี กาลังเดินไปข้ึนรถอีกฝ่ังหนึ่ง เพื่อเดินทางไปโรงแรมที่ได้จองไว้ก่อนหน้านี้ แต่เหตุการณ์ไม่คาดฝันกระเป๋าเงินพร้อมทั้งเอกสารสาคัญตกโดยที่เขาไม่รู้

Hello! จะมาไปที่ กระเป๋าเงนิ ผม ไหนครับ? หายครบั ! ! เมื่อมิสเตอร์โทน่ี เดินทางมาถึงศูนย์รถแท็กซี่ ก็พบว่าตนเองทากระเป๋าเงินตกหาย ในกระเป๋าน้ันมีทั้งเงินเอกสารเดินทางซึ่งสาคัญกับเขาเป็นอย่างมาก น้ันแปลว่าเขาจะไม่มีเงิน หรือเอกสารเดินทางในการกลบั ประเทศสหรัฐอเมริกาชว่ ยด้วยครบั พอ่Help me !!!please!! พ่อระวงั ชนเขาคะ “มิสเตอร์โทน่ี” เขาพยายามขอความช่วยเหลือจากคนไทยในระแหวกน้ัน แต่ก็ไม่มีใครสามารถช่วยเขาได้เลย เขาจงึ ลองโบกรถยนต์คนั หนึง่ ปรากฏว่าเขาได้พบกับครอบครัวหน่ึง นั้นคือครอบครัวของปลายฝน เป็นครอบครัวท่ีอบอุ่น มีมนุษย์สัมพันธ์ท่ีดี และชอบช่วยเหลือผู้อ่ืน ซึ่งคนแถวบ้านพวกเขา เรียกครอบครัวนีว้ ่า ครอบครวั หรรษา

เด๋ียวผมพาไป มอี ะไรให้พวก Hi แจ้งความเอง เราชว่ ยไหม ไปเทย่ี วนี่มนั คะ บ้านหนูฝรงั่ คนเปน็ ๆ ไหมคะ? เลย กระเป๋าเงินหาย ช่วยผมด้วยครบั ปลายฝนและครอบครัว เข้ามาช่วยเหลือมิสเตอร์โทน่ีอย่างเต็มท่ี โดยไม่ได้สนใจเลยว่าเขาเป็นใคร มาจากไหน พร้อมทั้งจะช่วยเหลือติดต่อประสานงานกับตารวจ แจ้งความเร่ืองของหายให้เขาอีกด้วย สวัสดีครับมอี ะไรให้ผมรบั ครบั พาสปอร์ต ด้วยครบั หมวดค่ะ กระเป๋า เงินเขา หายคะ ปลายฝนและครอบครัว ได้พามิสเตอร์โทน่ีมาแจ้งความท่ีสถานท่ีตารวจท่องเท่ียว ทางตารวจรับเร่ืองไว้ แล้วตอบกลับว่าจะต้องรอดาเนินงานในการติดต่อประมาณ 1 วัน แล้วจะติดต่อกลบั ไป ทาให้มิสเตอรโ์ ทนีต่ ้องไปพักอาศัยที่บา้ นของครอบครัวปลายฝนเพ่ือรอฟงั ข่าวจากตารวจ

บ้านครอบครวั หรรษา ชดุ นม้ี ัน ไปทาบุญที่วัดจ๊ะ ผมขอไปวัด ไมส่ ุภาพ ไปด้วยกันไหม ด้วยคนครับ เย้ !!แตไ่ ป Morningชุดน้ี จะไปไหนกนั ครับไม่ได้ นะ วันตอ่ มาเปน็ วนั พระทีช่ าวพุทธทุกคนตอ้ งออกไปทาบญุ ทีว่ ัด รวมถึงบ้านของปลายฝนด้วย เม่ือมิสเตอรโ์ ทนี่ทราบว่าจะไปวัดกนั จึงขอตามไปด้วย แต่เขาแต่งกายไมส่ ขุ ภาพ สายลมจึงได้นาชุดของพ่อมาใหม้ ิสเตอรโ์ ทนี่ใส่ ซง่ึ มสิ เตอร์โทนี่เกดิ คาถามทีว่ ่า ทาไมเราต้องแต่งกายแบบนีไ้ ปวัดด้วย สวมเสอื้ แขนยาว เสื้อและกระโปรง หรือแขนสนั้ ควรเปน็ แบบสภุ าพ ควรสวมกางเกง ทบั เส้อื ให้เรียบร้อย สวมเสือ้ ผ้าสีเรียบควรสวมกางเกงขายาว ไมส่ นั้ ไม่บาง ไม่ควรปลอ่ ยชายเส้ือ หรือรัดรูป ไมค่ วรใสเ่ ครอ่ื ง ประดบั ราคาแพง แม่ดวงเดอื นกไ็ ด้อธบิ ายให้มิสเตอร์โทน่ฟี ังว่า การทเ่ี ราจะไปทาบุญท่ีวัดไปหาพระภิกษุ ควรแต่งกายดว้ ยชดุ สุภาพเรียบรอ้ ย เพ่ือให้เป็นการเคารพสถานท่ี และพระภิกษุ ผู้หญิงและผู้ชายควรใส่ ดังน้ี

วดั ชนะสงคราม ดพู ่เี ขาเปน็ Hi you ตัวอย่างนะลกู ครอบครัวของปลายฝนเดินทางมาถึงวัดชนะสงคราม ซึ่งเป็นวัดท่ีครอบครัวน้ีนับถือมาตงั้ แตส่ มัยตา ยาย หลังทีพ่ วกเขาทาบญุ เสร็จก็เดนิ มาบริเวณลานหน้าวัด เมื่อมิสเตอร์โทน่ีเจอกับหลวงพ่อช่วย โทนีก่ ล่าวทกั ทายดว้ ยภาษาของเขา ซึง่ เป็นการกระทาท่ไี ม่เหมาะสม การใช้สรรพนามแทนตวั เอง ใช้คาวา่ ผม กระผม (สาหรับผ้ชู าย) ดิฉนั (สาหรบั ผ้หู ญิง) การใช้สรรพนามแทนพระภิกษุ ใช้คาวา่ ใต้เท้า หลวงพอ่ ทา่ น พระครู ท่านเจ้าคุณ พระคณุ เจ้า เป็นต้น เวลารับคาใช้คาวา่ ครบั ขอรับ (สาหรบั ผ้ชู าย) คะ่ เจ้าค่ะ (สาหรบั ผ้หู ญิง) ถ้าเป็นพระเถระผ้ใู หญ่ ให้ประนมมือพูดกับทา่ น สาหรบั ผ้หู ญงิ ไมค่ วรพดู กับพระสองต่อสองในทลี่ บั ตาคน เมือ่ เสรจ็ ธุระแล้วควรลากลับ ไมค่ วร สนทนาเกินควร กอ่ นกลับกราบเบญจางคประดิษฐ์แล้วเดนิ เขา่ ออกไป ปลายฝนจึงอธิบายวิธีการสนทนากับพระภิกษุท่ีถูกต้องให้มิสเตอร์โทน่ีฟัง เน่ืองจากพระภิกษุเป็นผู้ทเ่ี ผยแผ่พระพทุ ธศาสนา ทาให้สังคมสงบสุข ในการสนทนากับท่านจึงต้องใช้คาพูดทเ่ี หมาะสมสุภาพ ดังน้ี

วัดชนะสงคราม ไปกนั ลกู ครับ ไปฟงั พระ ค่ะ ไปไหน เทศน์ หราครับ ดว้ ยความสงสัยของมิสเตอร์โทน่ี ครอบครัวของปลายฝนได้อธิบายให้เขาฟังจนเข้าใจ แต่ก็ดเู หมือนว่าจะไม่จบเร่ือง เพราะเขาช่างสงสัยเหลือเกิน แล้วเสียงก็ดังข้ึนจากเสียงประกาศของมคั นายกถึงเวลาฟังเทศน์ ขอเชิญญาตโิ ยมบนศาลาการเปรียญ ทาไมต้องทาตวั โค้งแบบนนั้ นะ สวสั ดคี ะ แล้วมิสเตอร์โทน่ีก็สงสัยไม่จบจริง ๆ ก่อนท่ีจะข้ึนไปบนศาลาเพื่อฟังธรรมะจากหลวงพ่อช่วย มิสเตอร์โทน่ีก็ถามสายลมว่า เด็กสองคนน้ันทาไมต้องทาตัวโค้ง ๆ ตอนเดินผ่านผู้ใหญ่ด้วยผมเข้าใจอีกแลว้

การเดนิ กบั ผ้ใู หญ่การเดินตาม ควรเดินตามไปข้างหลัง เยื้องไปทางซ้ายจากท่าน การเดนิ สวน ลาพงั ประมาณ ๒-๓ ก้าว เพ่ือความสะดวกแก่การสนทนา กบั ผู้ใหญ่ การเดนิ ให้อยู่ในกริ ยิ านอบน้อมมือประสานไว้ข้างหน้าพงึ ตง้ั ตัวตรง ไมก่ ้มหน้าหรือไม่ ควรหลีกให้ห่างกันเล็กน้อย และเชิดหน้าจนเกินไป ระยะก้าว ค้อมตัวลง เม่ือผู้ใหญ่ทักทายก็ให้เท้าไม่ส้ันหรือยาวจนเกินไป หยุดยืนมือประสานกัน เมื่อจบไม่เดินเร็วหรือช้า อย่าเดินลง การสนทนาแล้วให้ไหว้ค้อมตัวส้น แกว่งแขนพอประมาณ ก่อนผา่ นไป สายลมจึงตอบคาถามของมิสเตอร์โทน่ี ว่า การจะเดิน ยืน หรือนั่ง เราถือเป็นมรรยาทอย่างหน่ึง ท่ีทุกคนควรยึดปฏิบัติในแบบท่ีถูกต้องตามกาลเทศะ ซึ่งการเดินน้ันมีลักษณะต่าง ๆดงั นี้ การนั่งเก้าอี้ ควรนั่งตัวตรงหลังพิงพนักเก้าอ้ี เท้าชิด เข่าชิด มือวางไว้บนหน้าขา ไม่ ควรน่ัง “ไขว่ห้าง” ควรนงั่ เตม็ เก้าอ้ี อยา่ นั่งโยกเก้าอ้ี ถ้าเป็นผ้หู ญงิ ต้องระวังเครอ่ื งแตง่ กาย การนงั่ กับพนื้ ควรน่งั พบั เพยี บ ยืดตัวให้ตรง ถ้าน่ังต่อหน้าผู้ใหญ่ ต้องนั่งเก็บปลายเท้า มือประสานกันวางไว้ท่ีบรเิ วณหน้าตัก น่งั เว้นระยะห่างจากท่านพอประมาณ การนั่งคุกเข่า ควรน่ังตัวตรง วางก้นลงบน ส้นเท้า ผู้ชายยกปลายเท้าต้ังตรง ส่วนผู้หญิง ให้ปลายเท้าไข้วกนั มือท้งั สองประสานกัน หรือ วางควา่ บนหน้าขาก็ได้ หลังจากท่ีสายลมอธิบายเกี่ยวกับการเดินท่ีถูกต้องไปแล้ว ยังได้อธิบายเพิ่มเติมเกี่ยวกับเร่ืองการน่ังในสถานการณ์ต่าง ๆ ให้ฟังต่อเพ่ือจะปฏิบัติได้ถูก ซึ่งมิสเตอร์โทน่ีมีความต้ังใจในการฟังอย่างมาก

บ้านครอบครวั หรรษา ขอบคณุ ทกุ คน นะครับ ใช่คะ หลังจากกลับจากวัด ตารวจท่องเท่ียวติดต่อกลับมาว่า พบกระเป๋าเงินของมิสเตอร์โทน่ีซึ่งมีพลเมืองดีเก็บนามาส่งคืน พร้อมท้ังเอกสารทุกอย่างยังอยู่ครบ บ่งบอกว่าเขาจะต้องเดินทางกลับอเมริกาแล้ว ครอบครัวหรรษาจึงจดั ทาอาหารเพื่อเป็นการเล้ียงส่งมิสเตอรโ์ ทน่ี ไว้พบกันใหม่ แล้วมาเที่ยว ไหมนะครบั และแล้วเร่ืองราวของมิสเตอร์โทน่ีกับการมาเท่ียวประเทศไทยก็จบลงอย่างสวยงาม เขาได้กลับบ้านด้วยความช่วยเหลือของครอบครัวหรรษาและทางการของไทย เขาสัญญากับครอบครัวหรรษาว่ามีโอกาสจะกลบั มาเท่ยี วหาใหม่ แล้วพบกันใหม่ในตอนตอ่ ไป

ความตอนหนึง่ ในพระราชดารัสพระราชทานในการประชุมใหญ่ องค์กรพุทธศาสนิกสัมพันธแ์ ห่งโลก ณ อาคารรฐั สภา วนั ที่ 22 พฤศจกิ ายน 2523 พระราชดารัสมารยาทอันดีงามสาหรับสุภาพชน ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร ของจฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมือ่ 25 มิถุนายน 2496

คำช้แี จง : ใหน้ กั เรยี นเลอื กตอบคำตอบท่เี ห็นว่ำถกู ต้องทส่ี ดุ เพียงขอ้ เดยี วมรรยาทชาวพุทธ คอื อะไร ส่งิ ทคี่ นไทยต้องปฏิบตั ติ ามอยา่ งถูกต้อง ส่งิ ท่ีชาวพุทธยดื ถอื เปน็ หลกั ในการปฏิบตั ิตนถ้านกั เรยี นไปทาบญุ ทีว่ ดั ควรแต่งกายอย่างไร ใส่เสอ้ื สภุ าพสเี รียบ ไม่รดั รูป ใส่กางเกงขาสน้ั เสื้อยดืคาสรรพนามแทนพระภิกษุ ควรใช้คาวา่ อะไรท่านเจ้าคุณ คณุ พระ

จงบอกวิธีการเดินสวนกับผู้ใหญ่ ควรเดินตามไปข้างหลงั ไมก่ ้มหน้า ควรหลีกให้หา่ งกันเลก็ น้อย และค้อมตัวลงเม่ือนักเรียนไปฟังธรรม วธิ กี ารนัง่ กับพน้ื ควรปฏบิ ัตอิ ยา่ งไร ควรนั่งพับเพยี บ ยืดตวั ให้ตรง มอื ประสานกันวางไว้ทีบ่ รเิ วณหน้าตัก ควรนง่ั ตัวตรง วางก้นลงบนส้นเท้า มอื วางไว้บนหน้าขา





มรรยาทชาวพทุ ธ คอื ระเบียบปฏิบัติต่าง ๆ ท่ีชาวพุทธยึดถือเป็นหลักในการปฏิบัติตน ทั้งต่อพระภิกษุและพุทธศาสนกิ ชนด้วยกนั ในสถานท่ีต่าง ๆ

ใส่เส้ือ กางเกง และกระโปรงควรเป็นแบบสุภาพสีเรียบ ไม่ส้ัน ไม่บาง หรือรัดรูปจนเกินไป ไม่ควรใส่เครอ่ื งประดับท่ีมีราคาแพง

การใช้สรรพนามแทนพระภิกษุ ใช้คาว่า ใต้เท้าหลวงพอ่ ท่านพระครู ท่านเจ้าคุณ พระคณุ เจ้า

ควรหลีกให้ห่างกันเล็กน้อย และค้อมตัวลง เม่ือผ้ใู หญท่ กั ทายกใ็ ห้หยุดยนื มือประสานกัน เมื่อจบการสนทนาแล้วให้ไหว้ค้อมตวั ก่อนผ่านไป

ควรน่ังพับเพียบ ยืดตัวให้ตรง ถ้านั่งต่อหน้าผู้ใหญ่ต้องน่งั เกบ็ ปลายเท้า มือประสานกันวางไว้ท่ีบริเวณหน้าตกั นัง่ เว้นระยะห่างจากทา่ นพอประมาณ

หนงั สือเรียนรายวิชาพื้นฐาน พระพทุ ธศาสนา ชนั้ ประถมศึกษาปีที่ 4

นางสาวนุชจรา โพสม 58031030162 สาขาวชิ าสังคมศึกษาคณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอตุ รดติ ถ์ นายอนุกลู กลนิ่ ดี 58031030173 สาขาวิชาสงั คมศึกษา คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏอุตรดิตถ์