การปลูกกระทกรกฝรั่ง

การปลูกกระทกรกฝรั่ง ลพ ภวภูตานนท ภาควชิ าพชื สวน คณะเกษตร มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร คาํ นาํ การปลกู กะทกรกฝรง่ั ลักษณะทั่วไป ดนิ ฟา อากาศ พนั ธุ การขยายพนั ธุ การปลกู การทําคา ง การแตง เถาขน้ึ คา ง การดแู ลรกั ษา การออกดอกและตดิ ผล การเกบ็ เกย่ี ว การใชประโยชน โรคและแมลงศตั รู นํา้ กะทกรกฝรง่ั เครอ่ื งดม่ื ทท่ี ําจากน้ํากะทกรกฝรง่ั

2 คาํ นาํ ปจจุบันผลไมหลายฃนิดท่ีปลูกไดใ นประเทศไทยกาํ ลังเปนที่นิยมบริโภคกันอยางแพรหลาย จึง เปนที่ตองการของตลาดทั้งในและตางประเทศเปนอยางมาก เชน มะมว ง ลน้ิ จ่ี ทุเรียน ลาํ ไย มงั คดุ ฯลฯ กะทกรกฝรั่ง เปน ไมผ ลชนดิ หนง่ึ ซึ่งยังไมเปนที่รูจักกันอยางแพรหลายมากนักในบานเรา แตก ม็ กี าร ปลูกในบางทองที่แถบภาคเหนือ และภาคตะวันออก เชน จังหวัดระยอง ปราจนี บรุ ี เปนตน พืชชนิดนี้ เปนพืชที่ปลูกไดงาย การดูแลรักษาไมยุงยาก แตใหผลผลิตตอไรส งู สามารถทาํ รายไดใหแกเกษตรกรได ดี ดังนั้นกะทกรกฝรั่งจึงเปนไมผลผลิตตอไรสูง สามารถทาํ รายไดใหแกเกษตรกรไดดี ดังนั้นกะทกรก ฝรง่ั จงึ เปน ไมผ ลทม่ี อี นาคตการผลติ ทด่ี ี ประกอบกับตลาดตางประเทศมีความตองการสูง แตเกษตรกร ยังไมสามารถปลูกไดเพียงพอกับความตองการ ทั้งภาครัฐบาลและเอกฃนจึงไดทําการสงเสริมให เกษตรกรปลูกกะทกรกฝรั่งกันมากยิ่งขึ้น เพื่อพัฒนาใหเปนไมผลเศรษฐกิจอีกชนิดหนึ่งของประเทศไทย เอกสารเผยแพรฉ บบั นจ้ี งึ ไดร วบรวมเนอ้ื หาสาระทจ่ี ําเปน ขน้ั ตอนวธิ กี ารปลกู การดูแลรักษา การเก็บเกี่ยว และการนาํ ไปใชประโยชน เพอ่ื ใหผ อู า นเขา ใจและเปน แนวทางในการนําไปปฏบิ ตั ไิ ดใ น โอกาสตอไป คณะผูจัดทาํ ขอขอบพระคุณอาจารยลพ ภวภูตานนท ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตรและอาจารยสมาน ศิริภัทร บริษัทอุตสาหกรรมการเกษตรสับปะรดจาํ กดั ทีไ่ ดก รณุ าเรยี บเรียงเน้ือหาและตรวจสอบแกไขความถูกตอง จนสาํ เรจ็ เปน รปู เลม ทท่ี า นอา นอยนู ้ี หวังวา เอกสารเผยแพรฉ บบั นค้ี งจะเปน ประโยชนต อ ผอู า นบา งตามสมควร โครงการผลติ เอกสารเผยแพร

3 การปลกู กะทกรกฝรง่ั กะทกรกฝรั่ง ( Passion fruit) เปนพืชในตระกูล Passifloraceae ซึ่งในประเทศไทยมีพืชใน ตระกูลเดียวกันนี้คือ กะทกรก (Passifora foetida) สคุ นธรส (Passiflora quadragunlaris) และเสาวรส (Passiflora laurifolia) ถิ่นกาํ เนดิ ดง้ั เดมิ ของกะทกรกอยบู รเิ วณตอนใตข องประเทศบราซลิ และเรม่ิ มี การแพรขยายไปปลูกในภูมิภาคตางๆ ไตหวัน และฮาวาย ตง้ั แตค รสิ ตศตวรรษท่ี 19 เปน ตน มา ประเทศไทยไดนําพันธุกะทกรกเขามาปลูกตั้งแต ป พ.ศ. 2498 และมีชื่อเรียกกะทกรกในภาษาไทย ตา งๆ กันเชน เสาวรส กะทกรกยักษ กะทกรกฝรั่ง กะทกรกสีดา และเสาวรสสดี า เปน ตน ลักษณะทว่ั ไป กะทกรกเปนไมผลประเภทเถาเลื้อย มีอายุหลายป ลาํ ตนเปนเถา สีเขียว ขา งในกลวง ใบมสี ี เขียวเขมหรือเขียวแซมแดงมวงขึ้นอยูกับชนิดพันธุ ใบจริงโดยทั่วไปเปนใบเดี่ยวมี 3 แฉกบาง แตใบจริง ในขณะที่เปนตนกลาจะเปนรูปไขไมมีแฉก ตามขอบใบจะมีหยักละเอียดโดยรอบ มีมือจับหรือหนวด อยูตามขอมวนขดเปนวงสําหรับยึดลาํ ตนใหเลื้อยเกาะหลักที่ปกพยุงไว ดอกเปนดอกเดี่ยวแบบสมบูรณ เพศเกิดจากตาดอกบริเวณงามใบ มีกลิ่นหอมและสีสรรสดุดตากลีบดอกแยกจากกันมีสีขาว บริเวณ รอบๆ ใบกลางจะมสี มี ว ง ดอกจะออกจากโคนกิ่งไปยังปลายกิ่งตามลําดับ และจะเจริญเติบโตเปนผลตอ ไป ผลมหี ลายลกั ษณะคอื ผลกลม รปู ไข และผลรียาว เมอ่ื ผลสกุ จะมสี ตี า งๆ กนั เขน มว งเขม มว งแดง สม หรือเหลืองขึ้นอยูกับชนิดของพันธุ เปลอื กผลและเนอ้ื สว นนอกแขง็ ไมส ามารถรบั ประทานได ภายใน ผลมเี มลด็ สนี า้ํ ตาลเขม หรอื ดาํ เปนจาํ นวนมาก ซง่ึ เมลด็ จะสามารถรบั ประทานได ภายในผลมีเมล็ดสนี า้ํ ตาลเขม หรอื ดําเปนจาํ นวนมาก ซง่ึ เมลด็ จะมรี กเปน เยอ่ื เมอื กสเี หลอื งหรอื สสี ม ลกั ษณะเหนยี วขน และ มีกล่ินหอมเฉพาะตัวหอหุมอยูในรอบ เยอ่ื หมุ เมลด็ หรอื รกนม้ี คี วามเปน กรดสงู สามารถรบั ประทานสด หรือใชผสมทาํ เปนอาหารและเครื่องดื่มได

4 ลกั ษณะใบ ลักษณะผล ลกั ษณะดอก ลกั ษณะเมลด็ ดนิ ฟา อากาศ กะทกรกสามารถเจริญเติบโตไดดีในสภาพภูมิอากาศของประเทศไทยไมวาจะเปนเขตอากาศ เยน็ ทางภาคเหนอื หรือเขตอากาศรอนชื้นทางภาคกลางและภาคตะวันออกสามารถปลูกไดในดินทั่วไป แตสภาพดินที่เหมาะสมคือ ดินรวนซุยมีอินทรียวัตถุสูง ระบายนา้ํ ไดดี มีความเปนกรดเล็กนอย คอื ระดบั ความเปน กรด-ดางของดินอยูระหวาง 5.5-6.5 ควรหลกี เลย่ี งการปลกู กะทกรกฝรง่ั ในสภาพ ดนิ เหนยี วทม่ี กี ารระบายนา้ํ เลว สถานที่ปลูกควรไดรับแสงแดดอยางนอยวันละ 7-8 ชั่วโมงและพื้นที่ ปลกู ควรมชี ว งปลกู ฝนนานและสม่ําเสมอ แตในสภาพฝนตกชุก โดยเฉพาะในชวงการออกดอกจะทําให การผสมเกสรและการตดิ ผลไมด ี ผลผลิตจะลดลงและตนกะทกรกฝรั่งอาจจะเนาตายไดงายถาดินมีการ ระบายนาํ้ ไมดี ในทองที่ที่มีลมพัดแรงควรปลูกตนไมเปนแนวลมเพื่อปองกันการหักลมของตนกะทกรก ฝรง่ั

5 พันธุ ปจจุบันกะทกรกฝรั่งที่ปลูกกันมากในประเทศไทยมี 3 พันธุ คอื พนั ธผุ ลสมี ว ง พนั ธผุ ลสเี หลอื ง และพันธุผลลูกผสม 1. พนั ธผุ ลสมี ว ง เมื่อผลสุกจะมีสีมวงเขมผิวเปนมัน ผลมีลักษณะกลม หรือเปนรูปไขขนาดเสนผาศูนยกลาง ประมาณ 4-5 เซนตเิ มตร นา้ํ จากผลพันธุสีมวงมีรสชาติดีกวาพันธุผลสีเหลือง มกี รดตา่ํ สีสวยและ หวาน จึงเหมาะสําหรับรับประทานสด กะทกรกฝรั่งพันธุนี้เจริญเติบโตไดดีในสภาพพื้นที่สูง ระดบั 800-1,200 เมตรทม่ี อี ากาศเยน็ ขอ เสยี ของพนั ธนุ ค้ี อื คอ นขา งจะออ นแอตอ โรครากเนา และโคนเนา 2. พันธุผลสีเหลือง เม่ือผลสุกจะมีสีเหลืองขม้ิน ผิวเปนมัน มีขนาดใหญกวาพันธุผลสีมวง เสน ผา ศนู ยก ลางผล ประมาณ 5-7 เซนตเิ มตร เชื่อวากลายพันธุมาจากพันธุผลสีมวง สามารถเจรญิ เตบิ โตไดด ใี นทร่ี าบเขต รอ นชน้ื ในระดบั ความสงู ประมาณ 400-800 เมตร ไมต อ งการอากาศเยน็ นา้ํ คั้นของพันธนุ ้มี ีกรดมาก เหมาะสาํ หรบั สง เขา โรงงานเพอ่ื แปรรปู มากกวา การรบั ประทานผลสด ขอ ดขี องพนั ธผุ ลสเี หลอื งคอื ให ผลดกและมคี วามตา นทานโรคและแมลงศตั รสู งู กวา พนั ธผุ ลสมี ว ง 3. พนั ธลุ กู ผสม เปนพันธุที่เกิดจากการผสมระหวางพันธุผลสีมวงกันพันธุผลสีเหลืองเพื่อคัดเลือกตนพันธุใหม ที่รวมลักษณะผลที่ดีเดนของแตละพันธุไวทาํ ใหม ลี ักษณะผลใหญ ใหผลดก ผสมตวั เองได มรี กหอหมุ เมลด็ มาก เปลอื กบาง ตา นทานโรค และมลี กู กลมและลกู ยาวรี พันธุลูกผสมนี้เหมาะสาํ หรบั การปลกู เพื่อ อุตสาหกรรมทาํ นา้ํ กะทกรกฝรั่ง เพราะสามารถเกบ็ ผลผลติ ปอ นโรงงานไดท ง้ั ป ผลผลิตอยู ระหวาง 2-3 ตน ตอ ไร ถาดูแลรักษาอยางดีอาจไดถึง 5 ตนั ตอ ไร การขยายพนั ธุ กะทกรกฝรั่งสามารถขยายพันธุโดยการเพาะเมล็ด การปกชาํ การตอนและการทาบกิ่งได 1. การเพาะเมลด็ การขยายพันธุดวยเมล็ดเปนวิธีท่ีนิยมปฏิบัติกันเพราะเปนพืชท่ีโตเร็วและไมคอยกลายพันธุ การเก็บเมล็ดกะทกรกฝร่ัง เพื่อนาํ มาขยายพันธุน้ัน ควรคัดเลือกเก็บจากตนที่ใหผลผลิตดีไมมีโรค มีลักษณะผลตรงตามคุณภาพที่ตองการ จากการศึกษาพบวา ผลกะทกรกฝรั่งพันธุสีเหลืองที่มีผลรูปไขมี นา้ํ ผลไมมากกวาผลที่มีลักษณะกลม จึงควรเลือกเก็บเมล็ดจากตนที่ใหผลเปนรูปไขเพื่อใชทาํ พนั ธใุ นป

6 ตอไปเปนตนเมล็ดกะทกรกฝร่ังที่เก็บจากผลสุกสามารถนําไปเพาะไดทันทีโดยไมตองลางเยื่อที่หุมเมล็ด ออก แตถาตองการเก็บรักษาเมล็ดเพื่อรอการปลูกตอไปควรนาํ เมลด็ มาลา งน้ําใหสะอาดและผ่งึ ไวใ นท่ี รมจนแหงดีแลวจึงเก็บรักษาในถุงผาหรือภาชนะอื่นๆ ในที่แหงและเย็น การเกบ็ เมลด็ กะทกรกฝรง่ั ขนาด มาตราฐาน 1 ผล ซง่ึ หนกั ประมาณ 120 กรัม จะมีเมล็ดประมาณ 150-200 เมลด็ กอ นเพาะใหน าํ เมลด็ แชน า้ํ อุนทิ้งไว 1 คนื เพื่อใหเมล็ดสะอาดปราศจากเชื้อโรค และชวยใหการงอกดีขึ้น แลว นาํ มา คลกุ กบั ขยุ มะพรา วเพอ่ื ใหเ มลด็ กระจายและสะดวกตอ การหยอดเมลด็ ลงแปลงเพาะ การเพาะเมล็ดในแปลงเพาะกลา การเพาะเมล็ดอาจเพาะลงในแปลงเพาะ กระบะเพาะหรือถงุ พลาสตกิ กไ็ ดข ้ึนอยกู บั ความสะดวก บริเวณทเี่ พาะเมลด็ ควรมีรมเงาบา งเพื่อชวยรกั ษาความชน้ื และปอ งกันแดดเผาไหมตน กลาที่เริ่มงอก ดนิ ที่ใชเพาะเมล็ดดวยแลวปรับหนาดินใหเรียบ ใชไ มข ดี ทาํ เปน รองเปน แถวๆ ใหแตละแถวหางกันประมาณ 10 เซนตเิ มตร ลกึ 1 เซนตเิ มตร นาํ เมล็ดที่เตรียมไวหยอดกระจายลงในแถวแลวกลบเมล็ดขอควรระวัง คอื อยาหยอดเมล็ดลึกจนเกินไป จะทาํ ใหเ มลด็ เนา ได แตถ า ต้ืนเกนิ ไปเมล็ดจะไมงอก เมล็ดกะทกรกฝรั่งจะงอกภายใน 7-14 วัน เมอ่ื ตน กลา มใี บจรงิ 2-3 ใบหรอื ประมาณ 10-14 วนั หลงั จากเมลด็ งอก ควรคดั เลอื กตน ทแ่ี ขง็ แรงยา ยลงปลกู ในถงุ พลาสตกิ โดยใชถุงพลาสตกิ ขนาด 4 X 6 นว้ิ เจาะรูบริเวณกนถุงบรรจดุ นิ ปลกู แลวนําตนกลาปกชาํ ลงปลกู ถงุ ละ 1 ตน (กรณีที่เพาะเมล็ด ในถงุ พลาสตกิ กเ็ พยี งแตค อ ยๆ ถอนหรือดึงตนกลาที่ออนแอทิ้งไป คัดเลือกตนที่แข็งแรงไวเพียงถุงละ 1 ตน เชนเดียวกัน) เสร็จแลวรดนา้ํ ใหชุม อยาใหถูกแสงแดดจัด พักตนกลาใหฟนตัวเสียกอนจึงนําไปไวท ี่ แจง เมอ่ื ตน กลา ในถงุ พลาสตกิ มอี ายปุ ระมาณ 30-45 วัน หรอื มคี วามสงู ของตนประมาณ 1 คบื จึง ยายลงแปลงตอไป ยายตน กลา ลงปลกู ในถงุ พลาสตกิ ตนกลาที่พรอมจะไปปลูกในหลุม

7 2. การปกชาํ ใชกิ่งแกขนาดเทาแทงดินสอ ตดั กง่ิ ใหม ขี อ ตดิ 3 ขอ ปกชําลงในวัสดุที่โปรงและชื้นเชน ทราย หยาบหรือขี้เถาแกลบ กิ่งชาํ จะออกรากภายใน 1 เดอื น เม่อื กง่ิ ชาํ ตั้งตัวไดจึงยายลงชาํ ในถงุ พลาสตกิ ประมาณ 1-2 เดอื นหลงั จากนน้ั จงึ ยา ยตน กลา ลงปลกู ในแปลงได การยายพันธุโดยการปกชาํ การตอน และการทาบกง่ิ ไมน ยิ มปฏบิ ตั กิ นั เพราะมปี ญ หาเรอ่ื งโรค และแมลงศตั รตู ดิ มาจากตน เดมิ มาก การปลกู การยายตนกลาลงปลูกในแปลงทาํ ไดตลอดปในพ้ืนที่ซึ่งสามารถใหนา้ํ ไดแตในพื้นที่แหงแลง อาศยั นา้ํ ฝนเพียงอยางเดียว ควรปลกู ในชว งทม่ี ฝี นตกนานและสมา่ํ เสมอ แตตองกะระยะเวลาปลุกไมให กะทกรกออกดอกตรงกบั ในชว งทม่ี ฝี นตกชกุ เพราะจะทาํ ใหก ารผสมเกสรและการตดิ ผลไมด ี ดงั นน้ั จงึ ควรเพาะกลาและยา ยลงถุงพลาสติกในชวงเดอื นมนี าคมถงึ เดอื นมิถุนายน เพราะเปนชวงที่มีฝน ดนิ มี ความชน้ื เพยี งพอใหต น กลา ตง้ั ตวั ได กอ นเรม่ิ ปลกู ควรขดุ หรอื ไถ หินแลตอไมข นาดใหญอ อก ปรับพื้นที่ ใหเสมอและทาํ การปรับวัชพืช ระยะปลูกที่เหมาะสมคือ 3 x 3 เมตร ซึ่งหมายถึงมีระยะหางระหวางแถว 3 เมตร และระยะหางระหวางตน 3 เมตร ในพน้ื ท่ี 1 ไร จะปลูกได 117 ตน โดยแถวของตน กะทกรก ฝรง่ั ควรอยใู นแนวเหนอื ใตเ พอ่ื ใหม กี ารรบั แสงไดเ ตม็ ท่ี ถาสภาพพื้นที่ปลูกเปนที่ลุมควรยกแปลงเพื่อชวย ใหการระบายนาํ้ ดีขึ้น เพราะตนกะทกรกฝรั่งไมชอบนํา้ ขังแฉะจะทาํ ใหเนาตายได แลวขุดหลุมขนาด กวาง ยาว และลึกประมาณ 50 เซนตเิ มตร รองกน หลมุ ดว ยปยุ คอกหรอื ปยุ หมกั หลมุ ละ 1 กิโลกรัม ใส ปุยวิทยาศาสตร สตู ร 15-15-15 หลุมละ 250 กรัม (2 ชอนแกง) และใสปนู ขาวประมาณ 1 กํามอื คลุกเคลากับดินชั้นบนใหทั่วแลวกลบดินลงหลุม ใหระดับสูงกวาปากหลุมเล็กนอยเพื่อใหดินยุบตัวแลว แลวยังมีระดับเทากับปากหลุม ระวังอยาใหปากหลุมเปนแอง จะทาํ ใหน า้ํ ขังได ควรเตรยี มหลมุ ปลกู ให เสรจ็ กอ นการปลกู ไมน อ ยกวา 1 สัปดาห การยายปลูกตองทาํ ดว ยความระมดั ระวงั อยา ใหร ากขาดมาก วิธีปลุกทาํ ไดโดยการขุดดินตรงกลางหลุมใหเปนหลุมเล็กๆ ฉีกถุงพลาสติกออกแลว นําตนกลาลงปลูก การวางตนกลาควรระมัดระวังอยาใหกระทบกระเทือนและวางใหโคนตนเสมอกับระดับผิวดินโดยทวั่ ไป หรอื สงู กวา เลก็ นอ ย เสรจ็ แลว ใหมอื กลบและกดดนิ รอบๆ โคนตนใหแนนพอควร เมอ่ื ปลกู แลว ควรรดนา้ํ ใหชุม ใชไมไผร วกปก เปนหลักใกลๆ ตน ใหม คี วามสงู ของหลกั เหนอื ระดบั พน้ื ดนิ ประมาณ 2 เมตร ผูก

8 ตนกลากระทกรกฝรั่งกับหลักไมไผรวกเพ่ือพยุงใหตนสามารถเจริญเติบโตและเลื้อยขึ้นคางไดในระยะ แรก หลกั จากนน้ั ถา ฝนไมต กควรใหน ้ําเปน ครง้ั คราว เมื่อสังเกตเห็นวาดินแหง การเตรยี มหลมุ ปลกู ขดุ หลมุ ปลกู ใหม ขี นาด 50x50x50 เซนติเมตร ยายตนกลา จากถุงพลาสติกลงหลุมปลูก ผกู ตน กลา กบั หลกั ไมไ ผร วกเพอ่ื พยงุ ใหไ ผร วก เพ่อื พยุงใหต นกลาสามารถเจรญิ เติบโตเลื้อย ขึ้นคางได การทําคา ง เนือ่ งจากกะทกรกฝรงั่ เปนไมเถาเลอื้ ยซ่งึ มอี ายปุ ลายป มนี า้ํ หนักมากจงึ ทําใหตองทาํ คา งใหเกาะ เพ่ือใหมีการเจริญเติบโตเลื้อยแผกิ่งกานขยายออกไปและใหผลผลิตดี รวมทั้งสะดวกในการบาํ รุงดูแล รักษา คา งจงึ ควรมคี วามแขง็ แรงทนทาน รบั นา้ํ หนกั ได และสะดวกในการเขา ไปปฏบิ ตั งิ าน คางที่ใช ปลูกกะทกรกฝรั่งมีปลายแบบเชน 1. คา งแบบรว้ั ใชเ สาไมห รอื เสาคอนกรตี ขนาดเสน ผา ศนู ยก ลาง 4 นว้ิ ปกเปนแถวแตละตนหางกัน 3-4 เมตร โดยใหความสูงของเสาเหนือระดับพื้นดินเทากับ 2 เมตร ขงึ ลวดเบอร 9 ตลอดแนวเสาในลกั ษณะเดยี ว กบั รว้ั ลวดหนาม โดยใหแนวลวดเสนลางสูงจากระดับพื้นดินไมนอยกวา 60 เซนตเิ มตร แลวผูกบังคับให เถากะทกรกฝรั่งเจริญเลื้อยไปตามเสนลวดแตละแถวหรือแนว รว้ั หนง่ึ ๆ จะหางกัน 3 เมตร วธิ นี ส้ี ะดวก

9 ในการปราบวชั พชื การพน สารเคมแี ละการเกบ็ เกย่ี วผลแตม ขี อ เสยี คอื ตนกะทกรกฝรั่งมักไดรับแสงแดด ไมเต็มที่ทําใหผลผลิตไมด กเทาท่คี วรและคางโอนเอนโคน ลมได คา งแบบร้วั 2. คา งรปู ตวั ที (T) ใชเ สาไมห รอื สารคอนกรตี ขนาดเสน ผา ศนู ยก ลาง 4-6 นว้ิ ความยาว 2.5 เมตร ปกเปนแถว โดยใชความสูงของเสาเหนือระดับพื้นดินเทากับ 2 เมตร เชนเดียวกับการปกเสาของคางแบบรั้ว เสาแต ละตน หา งกนั 6 เมตร สวนคานรูปตัวที (T) ใชไ มข นาด 3 นว้ิ x 3 นว้ิ ความยาว 1.5 เมตร ตอกยึด หรือเขา รองตดิ กบั หัวเสาหลกั แตล ะเสาแลวขงึ ลวดเบอร 9 พาดบนคานตลอดแนวยาว โดยระยะหาง ระหวา งเสน ลวดบนคานแตล ะเสน ประมาณ 40 ซม. ระหวางตัวที (T) แตละแถวหางกัน 3 เมตร ผูก บังคับใหเถากะทกรกฝรั่งเลื้อยแผไปบนเสนลวดในลักษณะเดียวกับรานบวบ คางแบบตัวที (T)

10 3. คางแบบรานรูปสี่เหลี่ยม ลักษณะคลายคางรูปตัวที (T) แตจะใช 2 เสาหลกั รองรบั คานอนั หนง่ึ ๆเสาหลกั ใชเ สาไมจ รงิ หรอื คอนกรตี กไ็ ด ขนาด 4 x 4 นว้ิ ความยาว 2.5 เมตร ปก เสาใหเ ปนรปู สี่เหลยี่ มผนื ผาจตั รุ ัสก็ได โดย ปกใหตนกะทกรกฝรั่งอยูระหวางกลาง เสาหลักแตละตนปกใหหางกัน 3 เมตร และระหวางแถวหางกัน 3 เมตร โดยใหความสูงของเสาเหนือระดับพื้นดินเทากับ 2 เมตร และระหวางแถวหางกัน 3 เมตร โดย ใหความสูงของเสาเหนือระดับพื้นดินเทากับ 2 เมตร บางทองที่อาจใชเสาตนกระถินยักษปกแทน เพราะ ตนกระถินยักษเมื่อปกลงดิน ขณะทต่ี ดั มาสดๆ จะเจรญิ งอกงามขน้ึ มาใหมไ ด รากจะเกาะดิน ชวยยึดเสา ใหแนนขึ้นและยังมีราคาถูกอีกดวย เสาทป่ี ก ตรงหวั มมุ และรอบนอกของแปลงทกุ แปลงควรทําการปกสมอบก ยดึ ดว ยลวดเบอร 13 จากหัวเสามายังพื้นดินเปนมุม 60 องศาในทศิ ทางตรงกนั ขามของลวดทขี่ งึ เพอ่ื ดงึ เสาไมไ ดเ อนเขา หา กนั เมอ่ื เวลาคา งรบั น้าํ หนักมากๆสําหรบั มมุ ดา นในใชเ สาขนาดเลก็ 2 ตน ยาวประมาณ 3 เมตร ทําเปน ค้าํ ยันผูกติดกับหัวเสาปองกันไมใหเสาเอนเขาหากันอีกทางหนึ่ง จากนั้นใหนาํ ลวดเบอร 13 มาผกู ตดิ กับหัวเสาแลวขึงไปยังหัวเสาทุกตน ตามแนวยาว แนวขวางและแนวทะแยงตลอดทั้งแปลง คา งแบบรา นรปู สเ่ี หลย่ี ม ลกั ษณะการทําหลักสมอบกและคางใหตน ลกั ษณะการขงึ ลวดทําคาง กะทกรกยึดเกาะ

11 ใชล วดเบอร 18 หรือเชือกไนลอนขนาดเสนผาศูนยกลาง 3 มิลลิเมตรผูกไปตามแนวยาวและ แนวขวางสลบั กนั เปน ตาขา ยเหมอื นตารางหมากรกุ ใหหางกันชองละ 60 เซนตเิ มตร หลงั จากนน้ั ผกู ปลายหลักท่ีปกพยุงตนกะทกรกใหเขากับเสนลวดท่ีขึงพาดผานเพ่ือใหเถากะทกรกเกาะเล้ือยแผไปบน รา นนไ้ี ด คางลักษณะนีค้ วรสรา งแบบเวนชอ งวางระหวางแถวโดยแบง เปนผืนส่ีเหลย่ี มเล็กดกี วาผกู ตดิ กัน เปนผืนใหญทั้งแปลง ซึ่งอาจจะประสบปญหาคางรับนาํ้ หนักไมไหว ถาถูกลมพัดแรงๆ จะทาํ ใหคา งลม หมดทั้งแปลงได วธิ นี ส้ี ะดวกในการเกบ็ เกย่ี วผลและการดแู ลตดั แตง กง่ิ รวมทั้งลดปญหาเรื่องการปราบ วัชพืชอีกดวย การแตงเถาขึ้นคาง เมื่อตนกะทกรกฝรั่งเจริญเติบโต ลาํ ตนจะทอดเลื้อยควรคัดเลือกยอดที่มีลักษณะแข็งแรง ไมม ี อาการของโรคและแมลงศตั รทู าํ ลายไวเพยี ง 1-2 ยอด ยอดทเ่ี หลอื ตดั ทง้ิ ไป ผูกเถาที่เลือกไวกับหลักไม ไผรวกหลวมๆ ดวยเชือกฟางเปนชวงๆ หา งกนั ประมาณ 1 คบื ระหวางที่เถากะทกรกฝรั่ง เจริญเติบโต เกาะหลักไมเจริญขึ้นบนคางแลวใหผูกยอดหลักกับคางในทิศทางที่ยอดนั้นพุงไป แลวผูกยอดที่เหลือใน ทิศทางตรงกันขา ม ทิ้งไวสักระยะหนึ่งตนกะทกรกฝรั่งจะแตกกิ่งเพิ่มขึ้นมาใหมอีก 3-4 กิ่ง ปลอยใหกง่ิ ใหมน ย้ี าวออกไปอกี ประมาณ 1 เมตร จงึ ตดั ยอดทง้ิ อกี ครง้ั หนง่ึ เพื่อใหแตกแขนงยอยมากขึ้น ซึ่งจะทาํ ใหผลผลิตสูงขึ้น เพราะผลของกะทกรกฝรั่งจะติดที่กิ่งแขนงเทานั้น ขอ สําคัญตองผูกกิ่งแขนงเหลานี้ใหแผ กระจายออกไปรอบๆ ผกู เถากะทกรกไวกับหลักไมไผรวกหลวมๆ ดว ยเชอื ก ฟางเปนชวงๆ \"\" ปลิดยอกใหมและดอกที่เกิดจากตาขางออกใหหมด ผูกยอดหลักกับคางในทิศทางที่ยอดพุงไป การผูกยอดหลักกับคางใหเลือ้ ยไตตามราวลวด

12 ลกั ษณะการบังคับใหยอดกะทกรกเลอ้ื ยแผก ระจาย ออกโดยรอบ เพอ่ื ใหเ จรญิ เตบิ โตไปรอบๆ ดาน การดแู ลรกั ษา 1. การใหน า้ํ ในชวงยายกลา ลงในแปลงใหมๆ เปนชวงที่กะทกรกฝรั่งตองการนาํ้ ถา ไมม ฝี นตกควรใหน า้ํ เปน ครั้งคราวเมื่อสังเกตเห็นวาดินแหง เมื่อกะทกรกฝรั่งตั้งตัวไดแลวจะคอนขางทนทานตอความแหงแลง การใชใบไมหรือเศษฟางคลุมโคนตนจะชวยใหดินเก็บความชื้นไดดีขึ้น ไมต อ งใหน า้ํ บอยๆ แตก ารใหน้ํา อยา งสม่ําเสมอชวยใหตนกะทกรกฝรั่งเจริญเติบโตเร็วและใหผลผลิตเพิ่มขึ้น อยางไรก็ตามชวงที่ใสปุยจาํ เปน ตอ งใหน า้ํ ตามเสมอ การใหน ้าํ หลงั ปลกู 2. การกําจดั วชั พชื ในระหวางที่เถากะทกรกฝรั่งยังแผไมเต็มคาง ควรชวยกาํ จดั วชั พชื บรเิ วณโคนตน เปน ครง้ั คราว เมื่อเถากะทกรกฝรั่งแผเต็มคางแลวปญหาเรื่องวัชพืชจะลดนอยลง เนื่องจากแสงแดดสองไปถึงพื้นดิน

13 ขา งลา งไดน อ ย ทําใหวัชพืชไมสามารถเจริญเติบโตได การใชยากาํ จัดวัชพืชควรระมัดระวัง เนื่องจากยา กําจัดวัชพืชมีพิษตอกิ่งและลาํ ตนกะทกรกฝรั่ง โคนตนกะทกรกฝรั่งที่ถูกยากาํ จัดวัชพืชจะออนแอและเกิด อาการโคนเนา ไดง า ย ใชยากาํ จัดวัชพืชชนิดฉีดถูกหญาตายได เชน ใชส ารพาราควอท (กรมั มอ กโซน) ตามอตั ราทร่ี ะบไุ วท ข่ี า งสลาก กาํ จัดวัชพืชโดยใชสารเคมี กาํ จัดวัชพืชโดยการถาก 3. การใสป ยุ 3.1) ชว งตน กลา การบํารุงรักษาตนกลาในถุงชาํ ไมค วรจะใชป ยุ เคมมี ากเกนิ ไป เพราะจะทาํ ให ตนกลาออนแอและตายไดมากเมื่อยายไปปลูกในแปลงใหญ ควรจะใหป ยุ เคมเี พยี งเลก็ นอ ยคอื ใหเพียง ปุยไนโตรเจน และโปแตสเซียมเทานั้น ใสปุยบาํ รุงตนกลา 1 ครง้ั เมือ่ ตน กลาอายุ 1 เดอื น โดยใชปุย วิทยาศาสตรสูตร 46-0-0 หรือ 21-0-0 และ 0-0-50 หรือ 0-0-60 อยา งใดอยา งหนง่ึ ละลายนา้ํ รดในอตั ราปยุ 2 ชอ นแกงตอ นา้ํ 1 ปบ (20 ลติ ร) 3.2) ชว งหลงั การยา ยกลา ปลกู ลงแปลง หลังจากยายตนกลาลงปลูกในแปลงประมาณ 1-2 เดอื น ควรใสป ุยวทิ ยาศาสตรสตู ร 16-20-0 หรือ 18-46-0 รอบๆ โคนตน ในอัตราตนละ ประมาณ 2 ชอนแกง พรวนดนิ กลบและรดนํา้ ใหชุม 3.3) ชว งหลงั การเกบ็ เกย่ี วผลผลติ เมื่อตนกะทกรกฝรั่งมีอายุประมาณ 7 เดอื น อาจจะใส ปุยในอัตราตันละ 2 ชอนแกง พรวนดินกลบและรดนํา้ ใหชุม การใสปุยบํารุงตน 

14 3.4) ชว งหลงั การเกบ็ เกย่ี วผลผลติ ภายหลงั การตดั แตง กง่ิ เมอ่ื เกบ็ ผลผลติ จนหมดแลว ควรใส ปุยวิทยาศาสตรสูตร 15-15-15 อกี ครง้ั ในอตั ราตน ละประมาณ 2 ชอนแกงเชนดิน เพื่อบาํ รุงใหตน กะทกรกฝรั่งสามารถเจริญเติบโตไดดใี นฤดตู อ ไป สําหรบั พน้ื ทท่ี ด่ี นิ ขาดความอดุ มสมบรู ณค วรใสป ยุ วทิ ยาศาสตรท กุ ๆ 2-3 เดอื นพรอ มกบั ใหน ้ํา ตาม 4. การตดั แตง กง่ิ การตัดแตงกิ่งควรทําหลังจากเก็บเกี่ยวผลเสร็จ โดยตัดกิ่งแหง กิ่งที่เปนโรคหรือถูกแมลงทาํ ลาย กิ่งที่หอยลงมาถึงพื้นดิน และกิ่งแขนงเล็กๆ ที่เบียดกันแนนอยูในทรงพุมทิ้งไป การตัดแตงกิ่งชวยใหการ เจริญเตบิ โตและการออกดอกตดิ ผลของกะทกรกฝรั่งในฤดูตอไปดขี ึ้น ชวยใหเ ถาโปรง ไมเ ปนท่ี สะสมโรค – แมลงศตั รแู ละชว ยลดอนั ตรายทเ่ี กดิ จากลมพายุ ภายหลงั การตดั แตงกิง่ กิ่งหลักและกิ่งแขนงที่เหลือ ไวค วรมตี าเหลอื อยไู มน อ ยกวา 3-6 ตา การออกดอกและตดิ ผล การเจริญเติบโตของกะทกรกฝร่ังในชวงแรกต้ังแตเมล็ดเริ่มงอกจนถึงออกดอกครั้งแรกน้ันใช เวลาประมาณ 7-8 เดอื น เมอ่ื ตดิ ผล ผลจะสุกและเก็บเกี่ยวไดภายใน 2 เดอื น บนเถาหนึ่งๆ ของ กะทกรกฝรง่ั จะตดิ ผลประมาณ 2-4 ผลขน้ึ อยกู บั ความอดุ มสมบรู ณข องตน และสภาพแวดลอ ม โดยดอก ท่ีอยูปลายเถามักจะบานชากวาดอกท่ีอยูถัดเขามาทาํ ใหผลยนตนเดียวกันแกและเก็บเกี่ยวไดไมพรอม กัน ในรอบปน น้ั กะทกรกฝรั่งจะทะยอยออกดอกตั้งแตเดือนมิถุนายนจนถึงเดือนกุมภาพันธุ แตชวงที่ สามารถเกบ็ เก่ยี วผลกะทกรกฝรั่งไดมากทส่ี ดุ จะอยใู นชว งระหวางเดือนกันยายนถงึ เดือนธันวาคม โดยมี ผลผลิตเฉลี่ยประมาณปละ 1,500-3,000 กโิ ลกรมั ตอ ไร ดอกกะทกรก ลกั ษณะดอกเจริญเปนผล

15 ผลกะทกรกฝร่ัง การเกบ็ เกย่ี ว ผลกระทกรกฝรั่งเมื่อสุกจะหลนจากตนเอง เปนระยะที่ผลสุกพอดีเหมาะที่จะรับประทานสดหรือ สงโรงงานเพ่ือแปรรูปไดทันที เปลือกแข็งของกะทกรกฝรั่งชวยปองกันการชอกชาํ้ ของผลไดเ ปน อยางดี การเก็บเกี่ยวผลอาจจะทาํ 2 วนั ตอครง้ั หรอื เก็บทุกๆ วัน ในสวนที่มีขนาดใหญ ผลสุกที่ตกลงพื้นแลว สามารถเก็บไวในท่ีโปรงไดประมาณ 1 สัปดาหโดยไมเสียแตผลจะแหงแลง และนาํ้ หนักลดลงดวย ผลกะทกรกฝรั่งที่จะจาํ หนา ยในรปู ผลสดควรคดั เลอื กผลทม่ี ขี นาด รปู รา ง และสตี รงกบั มาตรฐานคดั ผล ท่ีมีตาํ หนิ ผลเหี่ยว ผลเนา เสยี เนอื่ งจากโรคและแมลงศัตรูทิง้ ไป สว นผลทม่ี คี ณุ ภาพดนี น้ั นําไปลา งนา้ํ ให สะอาดและผ่งึ ใหแหงกอนบรรจใุ นกลองกระดาษหรือภาชนะอ่นื ๆ สําหรับจาํ หนา ยปลกี ซง่ึ มคี วามสะดดุ ตาและระบายอากาศไดดี ผลกะทกรกฝรั่งที่จะสงเขาโรงงานแปรรูปควรคัดผลที่เปนโรคหรือถูกแมลง ศัตรูทําลายออก แลวจึงใสกระสอบหรือเขงไมไผสงเขาโรงงานตอไปโดยไมจาํ เปน ตอ งคดั ขนาด เกบ็ เกย่ี วเมอ่ื ผลสกุ หลน ลงพื้น

16 ผลกะทกรกสงเขาโรงงานอุตสาหกรรมแปรรูป การใชป ระโยชน ผลกะทกรกฝร่ังน้ันเน้ือในหรือรกท่ีหุมเมล็ดอยูใชรับประทานสดได โดยผาผลแลว เตมิ นา้ํ ตาล ทรายเพยี งเลก็ นอยก็ตักรบั ประทานไดท งั้ เมลด็ เลย หรือจะนําไปทาํ เปน แยมผล ไมก ไ็ ด นา้ํ คน้ั จากเนอ้ื สวนน้ีมีกล่ินหอมและมีกรดมาก ใชผสมเปนเครื่องดื่มหรือใชผสมกับนํ้าผลไมช นดิ อน่ื ๆ เพื่อเพิ่มกลิ่น หอมซ่ึงเปนท่ีนิยมกันอยางแพรหลายในตางประเทศ และกาํ ลังเปนที่ตองการของโรงงานอุตสาหกรรม แปรรูปหลายแหงในประเทศไทย เพราะนอกจากทาํ ใหเ ครอ่ื งดม่ื มกี ลน่ิ ดขี น้ึ แลว ยังมีคุณคาทางอาหาร สงู อกี ดว ย นอกจากนี้ยังเชื่อกันวานํา้ กะทกรกฝรั่งเปนเครื่องดื่มบํารุงหัวใจที่ดี เปลอื กและเนอ้ื สว นนอก ซง่ึ บรเิ วณไมไ ดส ามารถนําไปหมกั ทําเปนอาหารสัตวและปุยหมักไดอีกดวย อตุ สาหกรรมแปรรปู นํา้ กะทกรกฝรง่ั ในรปู แบบตา งๆ

17 โรคและแมลงศัตรู โดยทั่วไปกะทกรกฝรั่งเปนพืชที่ไมคอยมีโรคและแมลงศัตรูที่ทําความเสียหายรุนแรง การบํารุง ตนกะทกรกฝรั่งใหแข็งแรง ดูแลแปลงปลูกใหสะอาด และเผาทาํ ลายตนที่แสดงอาการของโรคก็จะ สามารถปอ งกันโรคและแมลงศัตรไู ดโดยไมจ าํ เปนตองใชสารเคมี โรคแคงเกอร เพลย้ี หอยทําลาย โรคเถาบวม อาการของโรคและแมลงศัตรูของกะทกรกฝรั่งที่มักปรากฏใหเห็นคือ 1. โรคใบดา ง เกิดจากเชื้อไวรัสซึ่งมีเพลี้ยออนเปนแมลงพาหะ ซึ่งทาํ ใหใบดางและบิดงอแผนใบบางลง ขนาด ผลเลก็ ลงและมรี ปู รา งผดิ ปกติ เปลือกผลหนาและแข็งขึ้นแตเนื้อหรือเยื่อรกที่หุมเมล็ดนอยลง อาการใบ ดางมักเกิดในชวงที่มีอากาศแหง ปอ งกนั ไดโ ดยการเลอื กตน กลา ทส่ี มบรู ณม าปลกู บาํ รุงตนใหแข็งแรง ดูแลแปลงปลูกใหสะอาด เมอ่ื พบตน ทแ่ี สดงอาการของโรคควรรบี เผาทําลายทันทีหรือใชสารเคมีปองกัน เพล้ียออนฉีดพนเปนระยะในชวงท่ีมีอาการแหง ถาเกิดอาการแพรระบาดมากควรรือ้ แปลงเผาทาํ ลาย แลว ปลกู ใหม โรคที่เกิดจากเชื้อไวรัสนี้เปนโรคสาํ คัญที่ทําใหผลผลิตของกะทกรกฝรั่งลดลงอยางมากในป ที่ 2 และ 3

18 2. อาการจดุ สนี ้าํ ตาล เกดิ จากเชอ้ื รา Altenaria passiflorae ซึ่งทาํ ใหใ บเปน จดุ สนี า้ํ ตาล จดุ มกั เกดิ ตรงเสน กลางใบ และอาจพบจุดสีน้ําตาลบริเวณเถาและลาํ ตน อาการทผี่ ลจะเกดิ จุดบุมสนี าํ้ ตาลออ นมรี อยยน และขยาย ออกกวางข้ึนเร้ือยๆ อาการจุดสีนา้ํ ตาลมักเกิดข้ึนในชวงที่อากาศรอนและช้ืนปองกันไดโ ดยการฉดี พน กํามะถันผงในอัตรา 40 กรัม (2-3 ชอนแกง) ตอ นา้ํ 1 ปบ (20 ลติ ร) ฉีดพนใหทั่วตนทุกๆ 15 วัน ในชว งทม่ี กี ารระบาด โรคจดุ สนี า้ํ ตาล 3. โรคเถาเหย่ี ว เกดิ จากเชอ้ื รา Fusarium oxysporum ซง่ึ เปน เชอ้ื ราในดนิ เมอ่ื เชอ้ื ราเขา ทาํ ลายระบบรากจะทาํ ใหเถาบางเถาแสดงอาการเห่ียวถึงแมจะมีการใหนํ้าอยางสมํ่าเสมอกต็ าม หลงั จากนน้ั อาการจะรนุ แรง ขึ้นและกะทกรกฝรั่งจะตายในที่สุด พบวากะทกรกฝรั่งพันธุผลสีเหลืองสามารถตานทานการเขาทาํ ลาย ของเช้ือราในดินไดดีในตางประเทศจึงแนะนําใหใชกะทกรกฝรั่งพันธุผลสีเหลืองเปนตนตอในการปลูก กะทกรกฝรง่ั พนั ธตุ า งๆ เปนการคา โรคจดุ สนี ้าํ ตาล 4. อาการโคนเนา มักเกิดขึ้นในสภาพที่แปลงปลูกมีการระบายนํ้าไมด ี มนี า้ํ ขงั แฉะรว มกบั การเกดิ บาดแผลบรเิ วณ โคนตน เน่ืองจากการเขตกรรมหรือการใชยากําจัดวัชพืช ดังน้ันในสภาพท่ีลุมซ่ึงเปนดินเหนียวและ มีการระบายนา้ํ ไมดี ควรปลูกกะทกรกฝรั่งในระบบยกรองเพื่อปองกันปญหาดังกลาว และเพม่ิ ความ ระมดั ระวงั ในการเขตกรรมเพอ่ื ปอ งกนั ไมใ หเ กดิ บาดแผลบรเิ วณโคนตน ถา มกี ารระบาดมากควรใชส าร เมทาแลกซลี ชนิด 5% โรยรอบบริเวณโคนตนในอัตรา 40 กรัม ตอ พน้ื ที่ 1 ตารางเมตร โรคโคนเนา

19 5. แมลงวนั ผลไม แมลงวนั ผลไมจ ะเขา ทําลายกะทกรกฝรั่ง ซึ่งเปนสาเหตุใหผิวมีตําหนิหรอื เกิดการเขา ทาํ ลายของ เช้ือโรคไดงาย ปองกันไดโดยเก็บผลกะทกรกฝร่ังท่ีตกอยูในแปลงปลกู ไมว า จะเปน ผลดหี รอื ผลเนา เสยี ออกไป เนื่องจากกลิ่นของผลกะทกรกฝรั่งสุกจะเปนตัวลอแมลงวันผลไม การฉดี พน สารมาลาไธออนใน ชวงดอกบานจะชวยปองกันการเขาทาํ ลายของแมลงวนั ผลไม โดยฉดี พน สารในชว งกอ น 9 นาฬกิ า และ หลัง 14 นาฬกิ า เพื่อไมใหเปนอันตรายตอแมลงที่ชวยผสมเกสร แมลงวันทองเจาะ ทําลายผล 6. ดว งกดั ใบ ดวงปกแข็งหลายชนิดจะเขาทาํ ลายกัดกินใบออนและยอดของตนกะทกรกฝรั่งในระยะที่ใบเริ่ม ทอดยอดเลื้อยกับระยะที่กําลังออกดอกสามารถปองกันไดโดยการฉีดพนสารคารบาริล เชน เซพวิน 85 wp เปน ระยะๆ ในชว งทม่ี กี ารระบาด ดวงกัดใบและเพล้ยี ไฟ เขา ทําลาย 7. เพลี้ยไฟ เพลี้ยไฟจะเขาทาํ ลายสวนที่กําลังเจริญเติบโตของกะทกรกฝรั่ง เชน ยอด ใบออ นหรอื ผลออ น โดยการดดู นา้ํ เลย้ี งทาํ ใหการเจริญเติบโตชะงัก ใบบดิ งอ เปนคลื่น ตนโทรม ปริมาณและคุณภาพของผล ผลิตลดลง มกั มกี ารระบาดในชว งทอ่ี ากาศแหง สามารถปอ งกนั ไดโ ดยการฉดี พน สารเคมปี อ งกนั และ กําจัดเพลี้ยไฟ เชน ไดเมทโธเอท หรือเซฟวิน 85 ในชว งทม่ี กี ารระบาดทกุ ๆ 7 วัน นอกจากนแ้ี มลงศตั รอู น่ื ๆ ที่พบคือ เพลี้ยหอย เพลี้ยแปงและไรแดง ซึ่งเปนแมลงที่ดูดกินนาํ้ เลี้ยง ทําใหตนกะทกรกฝร่ังโทรมและมีผลผลิตลดลงแตความรุนแรงยังไมมากนักเม่ือเปรียบเทียบกับ แมลงศตั รอู น่ื ๆ

20 นํา้ กะทกรกฝรง่ั วิธีการแยกนาํ้ กะทกรกฝรั่งทาํ ไดห ลายแบบ วิธีทีงายที่สุดคือ การผา ซกี ออกเปน 2 สวน และ ควานเอาสวนท่ีเปนถุงหุมเมล็ดออก ปจจัยท่ีมีผลตอปรมิ าณน้ํากะทกรกฝรั่งที่ไดขึ้นอยูกับชวงเวลาของ การเก็บและสภาพของเปลือก นา้ํ กะทกรกฝรั่งจะเพิ่มมากขึ้น ถา เปลอื กของผลกะทกรกฝรง่ั มลี กั ษณะ เหี่ยว สว นประกอบทางเคมขี องนา้ํ กะทกรกฝรั่งประกอบดวย นา้ํ ประมาณ 76-85 เปอรเซ็นต (%) ของ แขง็ ทง้ั หมด 19.6% ของแขง็ ทล่ี ะลายได 17.4% คารโ บไฮเดรทประมาณ 12.4% และกรดอนิ ทรยี  ประมาณ 3.4% นอกจากนั้นมีแคโรทีนอยด สารประกอบไนโตรเจนสารประกอบทใ่ี หก ลน่ิ วติ ามนิ และ แรธ าตตุ า งๆ รวมทั้งเอนไซม เครอ่ื งดม่ื ทท่ี าํ จากน้าํ กะทกรกฝรง่ั นา้ํ กะทกรกฝรั่งสามารถผลิตเปนนาํ้ กะทกรกเขมขน และยังผลิตเปนผงไดอีกดวยนอกจากนี้ยัง สามารถนํามาผสมกับนาํ้ ผลไมช นดิ อน่ื ๆ ทาํ เปนฟรุตสลดั หรือพนั ซได เปนผลิตภัณฑที่ดีและเปนที่นิยม ของผบู รโิ ภคมาก นา้ํ กะทกรกฝรั่งยังสามารถนําไปใชเ ปน สว นประกอบของไอสครมี เพม่ิ กลน่ิ และรสชาติ ของเคก็ เยลล่ี เชอรเบท และพาย เปน ตน ในประเทศไทยโดยเฉพาะในแถบภาคเหนือและภาคตะวันออก ไดมีการสงเสริมใหมีการปลูก กะทกรกฝรั่งมากขึ้น ซง่ึ สามารถทจ่ี ะผลติ น้ํากะทกรกฝรั่งเปนอุตสาหกรรมได

21 1. นํา้ ผลไมผ สม นา้ํ กะทกรกฝรง่ั สามารนาํ มาผสมกบั นา้ํ ผลไมช นดิ อน่ื ๆ ไดม ากมาย เชน นา้ํ แพร นา้ํ แอปเปล นา้ํ พีช นา้ํ สม นา้ํ สบั ปะรด นา้ํ มะละกอ นา้ํ ฝรง่ั และนา้ํ องนุ เปนตน อตั ราการผสมน้าํ กะทกรกฝรั่งประมาณ 5 หรือ 10 เปอรเ ซน็ ต กบั นา้ํ ผลไมอ น่ื ๆ จะใหนาํ้ ผลไมผ สมทไ่ี ดม รี สชาตดิ ี น้าํ กะทกรกผสมกับนํา้ ผลไมอ น่ื ๆและนา้ํ กะทกรกเขม ขน บรรจใุ นถงุ อลมู เิ นยี ม 2. คอเดยี ลส และไซรับ (Cordials และ Syrups) ใชน า้ํ กะทกรกฝรั่ง นา้ํ เชื่อม และกรด ผสมเขาดวยกัน เวลาดื่มนิยมทาํ ใหเจือจางลงอีก 4-5 เทา ดว ยนา้ํ อาจมีการเติมสีสังเคราะหลงไปดวย (ตอ งมนี ้าํ กะทกรกอยูไมตาํ่ กวา 30 เปอรเ ซน็ ต) 3. เครอ่ื งดม่ื ประเภทอดั กา ซ (Carbonated Beverage) นา้ํ กะทกรกฝรง่ั เมอ่ื นํามาอัดกาซ ซึ่งจะใหผลิตภัณฑที่มีกลิ่นและรสชาติแปลกออกไปจากเครื่อง ดม่ื ชนดิ อน่ื จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร