ข้าวโพดหวาน

ขา วโพดหวาน เปน พชื เศรษฐกจิ ท่ีสําคญั อายเุ ก็บเก่ียวสนั้ ทําใหปลกู ไดถ ึง 3 รนุ ตลอดทง้ั ป (หรอื 4 รุน ในบางแหลง และบางพนั ธ)ุ มที ัง้ ประเภททป่ี ลูกเพือ่ จําหนา ยฝกสดและปลกู เพือ่ สงโรงงาน เพ่อื นาํ ไปแปรรปู ไดหลายรปู แบบ เชน ทาํ น้าํ นมขา วโพด ขา วโพดหวานบรรจุกระปองท้งั ฝกหรือเฉพาะเมล็ด แปร รปู ทาํ ครมี ขาวโพดหวาน และขาวโพดหวานแชแข็ง เปน ตน ซ่ึงผลิตภัณฑต างๆ เหลา น้ี สามารถสง ไปจําหนา ย ยังตลาดตา งประเทศ เชน ญป่ี ุน เกาหลี จนี และกลมุ ประเทศในแถบยโุ รป ซ่งึ มีอตั ราเติบโตเพ่ิมสูงข้นึ ทุกป นอกจากจะสง เสริมใหป ลูกขา วโพดหวานในฤดูกาลแลว ยังสง เสรมิ ใหเ กษตรกร ปลูกขา วโพดหวานในนาขา ว ชวงฤดแู ลงเพม่ิ มากข้นึ พันธุ ที่แนะนํา ไดแ ก 1. พันธผุ สมเปด จะใหผ ลผลิตต่าํ กวาพนั ธุล กู ผสม แตสามารถเก็บเมล็ดไวท าํ พันธไุ ดเ พอื่ ใชป ลกู ใน คร้ังตอไป ไดแ ก พนั ธฮุ าวายเอี้ยนชกู าร, ซูเปอรส วีท (ของกรมวิชาการเกษตร) เปน ตน 2. พนั ธุล กู ผสม มพี ันธุม ากมายใหเลือกใช ใหผลผลติ สูง แตไ มสามารถเก็บเมลด็ ทําพนั ธไุ ด ตอ งซอื้ ใหมท กุ คร้งั ทจ่ี ะปลกู สว นใหญเปน พันธขุ องบรษิ ทั เอกชน และมีบางพนั ธุเปน ของมหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร ไดแ ก • พันธอุ ินทรี 2 (ตดิ ตอ โทร. 0-4436-1770-4) • ชูการ 75 (ตดิ ตอ โทร. 0-2551-0300 ตอ 116-118) • เอทเี อส 5 (ติดตอโทร. 0-3465-3298-9) ไฮ-บริกซ 3, 9 และ 49 เปนตน (ไฮ-บริกซ 49 ตา นทานโรคใบไหมแ ผลใหญ และโรคราสนิมไฮ-บริกซ 3 เหมาะทงั้ บริโภคฝก สด และบรรจุ กระปอ ง ติดตอ โทร. 0-3626-6319)

ฤดูปลูก ปลกู ไดต ลอดท้ังป ถา มแี หลง นํา้ เพยี งพอ ชว งปลกู ทีใ่ หผ ลผลิตสงู และคุณภาพดี คอื - ฤดหู นาว ปลกู ระหวา งเดอื นพฤศจิกายน - มกราคม - ตน ฤดฝู น ปลกู ระหวา งเดอื นพฤษภาคม – กรกฎาคม การเตรยี มดิน การเตรียมดินท่ดี ี ใหเ หมาะกบั การงอกของเมลด็ พันธุจะทําใหม ีจาํ นวน ตน /ไรส ูง ผลผลิตก็จะสูงตามไปดว ย ทาํ ไดด ังน้ี 1. ปลูกบนพ้ืนราบ ไถดว ยผานสาม 1 ครั้ง ลกึ 20-30 เซนติเมตร ตากดนิ 7-10 วนั พรวนดว ยผานเจด็ 1 คร้ัง เพอ่ื ยอ ยดินไมเปนกอ นใหญ แลว ยกรองปลูก สูง 25-30 เซนตเิ มตร - ถา ปลกู เปน แถวเดยี่ ว ใหมรี ะยะระหวา งรอง 75 เซนตเิ มตร - ถา ปลกู เปนแถวคู ใหม ีระยะระหวา งรอ ง 120 เซนตเิ มตร 2. ปลูกบนรองสวน รองสวนกวาง 4-5 เมตร ความยาวตามพืน้ ท่ี โดยใชจอบหรือรถไถเดินตาม เปด หนา ดนิ ลกึ 15-20 เซนตเิ มตร ตากดิน 7-10 วนั จงึ ยอยดนิ ใหล ะเอยี ด 3. ควรใสป ยุ หมักรว มกบั ปยุ คอกเชน ปุยขแ้ี หง เปน ตน ในอตั ราประมาณ 1 ตนั /ไร กอ นการไถแปร เพื่อเปนการปรับปรงุ โครงสรา งของดิน และยงั เปน การเพิ่มธาตอุ าหารใหกับขาวโพดหวาน 4. กอ นปลูกทกุ ครงั้ ตอ งคลุกเมลด็ พนั ธุดว ยสารเมตาแลกซลิ (35% ดีเอส) เพอ่ื ปองกนั โรคราน้าํ คา งใน อัตรา 7 กรัม / เมลด็ พันธุ 1 กโิ ลกรัม การปลกู ทาํ ได 2 วธิ ี คอื การปลกู แบบแถวเดยี่ ว ระยะระหวา งแถว 75 เซนติเมตร ระยะระหวางตน 25-30 เซนตเิ มตร ปลกู หลมุ ละ 1 ตน จํานวนตนตอไร ประมาณ 7,000-8,500 ตน จะใชเ มล็ดประมาณ 1.0-1.5 กโิ ลกรมั /ไร (ถา เมล็ดพันธุ มีความงอกตํา่ กวา 85% ใหหยอด 1-2 เมลด็ ตอ หลมุ ใชเ มล็ดพันธปุ ระมาณ 1.5-2.0 กโิ ลกรัม/ไร) การปลูกแบบแถวคู มีการยกรอ งสงู ระยะระหวางรอ ง 120 เซนตเิ มตร ปลูกเปน สองแถวขางรอ ง ระยะหา งกัน 30 เซนตเิ มตร ระยะระหวางตน 25-30 เซนตเิ มตร หยอดเมลด็ 1 ตน /หลมุ จะมจี ํานวนตน ประมาณ 7,000-8,500 ตน/ไร ใชเมล็ดพนั ธปุ ระมาณ 1.0-1.5 กิโลกรัม/ไร)

• ถา ปลูกดวยมือ ควรหยอดปยุ ทก่ี นหลุมแลว กลบดินบางๆ กอ นหยอดเมลด็ ไมควรใหป ยุ สัมผสั กบั เมล็ดโดยตรงเพราะอาจทําใหเ มลด็ เนาได • เม่ือปลกู เสรจ็ แลว ควรใหน ้าํ ทันทีโดยปลอยมาตามรองทันทีหลงั ปลูก ควรใหน ํา้ ทกุ ๆ 5-7 วัน ในฤดแู ลง และอาศยั นํ้าฝนในฤดูฝน และใสปยุ 46-0-0 อัตรา30 กก./ไร เม่ือขาวโพด อายุ 3 สัปดาห โดยใสป ุย แลวพนู กลบโคนตน การใสปุย พ้นื ท่ที ี่มกี ารปลกู พชื ตดิ ตอ กนั เปน เวลานาน ทาํ ใหค วามอดุ มสมบรู ณของดนิ ลดลง จงึ ควรใสปยุ เพมิ่ ธาตุอาหาร การใสป ุยในขา วโพดหวาน มขี ้ันตอนดังน้ี • การใสปยุ รองพื้น สตู รปุยที่แนะนาํ คือ 15-15-15 อตั รา 50 กิโลกรมั /ไร ใสพรอ มปลูก หรือใสขณะเตรียมดิน พรอ มการใชปยุ คอก-ปุย หมัก เพ่อื ปรับปรงุ ดิน • การใสปุยครง้ั ที่ 1 สูตรปุยทีแ่ นะนาํ คอื 46-0-0 (ยูเรยี ) อตั รา 25-30 กโิ ลกรมั /ไร ใสเ ม่อื ขา วโพดมอี ายุ 20-25 วัน หลงั ปลูก ดวยวธิ โี รยขา งตนในขณะดนิ มีความชื้น หรือใหน าํ้ ตามหรือพูนโคนกลบปุย เปน การกาํ จดั วัชพืชไปในตวั • การใสป ยุ ครง้ั ท่ี 2 เมื่อขา วโพดมอี ายุ 40-45 วัน หลงั ปลกู 46-0-0 (ยเู รยี ) อตั รา 25 กิโลกรัม/ไร โรยขางตนในขณะดนิ มคี วามช้ืนหรือใหนาํ้ ตาม

การกําจดั วชั พืช การฉีดสารคมุ วชั พชื ประเภทกอนงอก โดยใชส ารอะลาคลอร อตั รา 125-150 ซีซี ผสมน้าํ 20 ลิตร (1ไร ใชนา้ํ ประมาณ 80 ลิตร ) ฉีดพน หลังจากการปลูก กอ นทีว่ ัชพชื จะงอกขณะฉดี พน ดินควรมคี วามชืน้ เพ่ือ ทําใหสารเคมีออกฤทธด์ิ ีขนึ้ ขนึ้ เมือ่ ขาวโพดอายุ 25-30 วนั หากมวี ชั พืชข้ึนหนาแนน ควรกําจัดออกโดยการใช จอบถาก การใหนํา้ ระยะท่ขี าวโพดหวานขาดน้ําไมได คือ • ระยะ 7 วันแรกหลังปลูก เปนระยะท่ีขาวโพดกาํ ลังงอกถา ขาวโพดหวานขาดน้ําชว งนจ้ี ะ ทําใหการงอกไมด ี จาํ นวนตน ตอ พน้ื ท่ีกจ็ ะนอ ยลง จะทาํ ใหผ ลผลติ ลดลงไปดวย • ระยะออกดอก เพราะจะมีผลทาํ ใหก ารผสมเกสรไมสมบรู ณการตดิ เมล็ดจะไมดี ติดเมลด็ เปน บางสวนและไมเต็มถึงปลายฝก ขายไดร าคาตาํ่ โดยปกติถาเปน พ้นื ทที่ ี่สามารถใหน า้ํ ได ควรใหนํา้ ทุก 3-5 วนั ขนึ้ กับสภาพตน ขาวโพดและสภาพอากาศ แตชว งท่คี วรใหน ํา้ ถี่ ข้ึนคอื ชว งท่ีขาวโพดกําลังงอกและชว งออกดอก

การปฏิบตั ดิ แู ลรกั ษาขาวโพดหวาน • การถอนแยกตน ควรกระทาํ หลงั จากหยอดเมล็ด 12-14 วนั โดยการถอนแยกใหเ หลือ หลมุ ละ 1 ตน • การใหนา้ํ ใหน ้าํ อยางสมาํ่ เสมออยาใหขาดนํา้ โดยปลอ ยเขา ตามรองน้าํ หรือใหแ บบสปรงิ เกอร • การกําจดั วชั พชื ทําพรอมๆ กับการกลบโคนตนและการใหป ยุ • การฉดี พนสารปองกนั กําจดั โรคและแมลง การปลูกขา วโพดหวานตองระวังในเร่ืองของ หนอนเจาะฝก หรือเจาะลาํ ตน ควรฉีดพน ดวยสารเคมเี ซพวนิ หรอื สารพวกถูกตวั ตาย เชน เมทโธมลิ การเก็บเก่ียว จะเก็บเกย่ี วขา วโพดหวานในระยะทเ่ี หมาะสมท่สี ดุ คอื ระยะ 18-20 วนั หลังขาวโพดออกไหม 50% (ขา วโพด 100 ตน ออกไหม 50 ตน) แตถา ปลูกในชว งอากาศหนาวเยน็ อายุการเกบ็ เกยี่ วอาจจะยดื ออกไปอกี 7- 10 วัน ควรเกบ็ เกยี่ วในตอนเชาตรู แลว รีบนําสงโรงงานหรือนําไปจาํ หนายโดยเรว็ เพอ่ื ปองกันการสูญเสียนาํ้ และความหวาน เพราะจะมผี ลตอคุณภาพของเมล็ดและนา้ํ หนักของฝก การเกบ็ เกี่ยวฝกสด เก็บเมอ่ื ขา วโพดหวานมอี ายุ 16-20 วัน หลงั การออกไหม 50% หรอื เมื่อขาวโพด สุกแกทางสรีรวิทยาพรอมทจ่ี ะเก็บเกย่ี ว หลกั การเกบ็ เกยี่ วขาวโพดหวาน ขา วโพดหวานจะมคี ณุ ภาพดีและ หวาน ไมว า จะเปนสง โรงงานหรอื จาํ หนายฝก สด ควรเลอื กเกบ็ เกีย่ วในระยะทม่ี นี ํา้ ตาลสงู ทีส่ ดุ และคุณภาพดี ทส่ี ดุ หรอื ระยะทีเ่ รียกวาระยะนํ้านม หากเลยระยะน้ไี ปแลว ปรมิ าณน้าํ ตาลจะลดลงและมีแปงเพ่ิมขนึ้ การเกบ็ เก่ยี วขา วโพดหวานมหี ลักพจิ ารณางา ยๆ คอื นบั อายุหลงั จากวนั หยอดเมลด็ วิธกี ารนีต้ อ งทราบอายุของขา วโพด หวานแตล ะพนั ธวุ า เปน พนั ธหุ นกั เบา หรอื ปานกลาง เชน - พนั ธเุ บา อายุ 55-65 วนั - พนั ธุปานกลาง อายุ 70-85 วนั - พันธุห นกั อายุ ตัง้ แต 90 วันข้นึ ไป เก็บสุมตัวอยา งในแปลงมาตรวจดู วิธนี แี้ นน อนและนิยมทาํ กันมากทสี่ ดุ การเก็บเก่ียวขาวโพดหวาน ควรเกบ็ เกย่ี วในเวลาเชาตรู และรบี สง ตลาดทนั ที ไมควรทง้ิ ไวเ กนิ 24 ช่วั โมงเพราะจะทําใหน ้ําตาลลดลง หลงั เกบ็ ฝก ขา วโพดหวานแลว ใหไถกลบตน ขา วโพดเปน ปุย พชื สดเพอื่ เพิ่มอนิ ทรียวตั ถใุ นดนิ และ ชว ยใหปรบั ปรงุ โครงสรางของดนิ ใหร ว นซยุ

การขนสง ถามีผลผลติ จาํ นวนมากและตองขนสงในระยะทางไกลทใี่ ชเวลาขนสงนานกวา 3 ชัว่ โมง ควรทําปลอ ง ดวยทอ เอสลอน ขนาดเสน ผา ศูนยกลาง ประมาณ 15 เซนติเมตร ยาว 3-4 เมตร เจาะรขู นาดเสนผาศนู ยก ลาง 2 เซนตเิ มตร โดยรอบตลอดทอ หรือใชห วายสานหรือไมไ ผผ า ซีกประกอบเปน ทอ โปรง ทาํ เปน ปลอ งเสยี บไวตรง กลางกองขาวโพดหวาน จาํ นวน 2-3 อัน เพื่อชวยระบายความรอนและถายเทอากาศ

เรยี บเรยี ง กลมุ สอื่ สง เสรมิ การเกษตร สาํ นกั พฒั นาการถา ยทอดเทคโนโลยี กรมสง เสรมิ การเกษตร จัดทาํ เปนหนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนกิ สโดย ศูนยว ทิ ยบรกิ ารเพอื่ สง เสริมการเกษตร สาํ นกั พฒั นาการถา ยทอดเทคโนโลยี กรมสงเสรมิ การเกษตร จตจุ กั ร กรุงเทพฯ 10900 โทร. 0-2-579-5517 e-mail : [email protected]