เทคนิคการผสมเกสรทุเรียน

ทม่ี าขอ มลู : ฝา ยเอกสารคาํ แนะนํา กองเกษตรสมั พนั ธ กรมสงเสริมการเกษตร PL - 078 เทคนิคการผสมเกสรทุเรียน เรยี บเรียง/จัดทาํ โดย : พัฒนา นรมาศ กองเกษตรสมั พนั ธ จัดทาํ เอกสารเผยแพรโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร ถาเกสรทเุ รยี นผสมกนั เองตามธรรมชาติ ถามวา จะเกดิ อะไรขน้ึ ? 1. ทุเรียนจะติดผลนอย โดยเฉพาะทุเรียนพันธุชะนีจะติดผลไมเกิน 3 เปอรเ ซน็ ต และพันธุ กานยาวจะติดผลไมเกิน 7 เปอรเ ซน็ ต 2. ทเุ รยี นมกั จะตดิ ผลปลายกง่ิ หรอื กง่ิ เลก็ ทําใหการดูแลรักษา การเก็บเกี่ยวลําบากตอ งมกี าร โยกกิ่ง มักทาํ ใหกิ่งฉีกหักไดงาย โดยเฉพาะเมื่อมีลมพายุ หรือฝนตกหนัก จากสาเหตุ 2 ประการน้ี หากปลอยทิ้งไวจะทาํ ใหก ารปลกู ทเุ รยี นไดผ ลตอบแทนไมค มุ คา กบั การ ลงทนุ การแกไ ข การนาํ เทคนคิ การผสมเกสรทเุ รียยมาชวยเพิ่มประสทิ ธิภาพการตดิ ผลของทเุ รียนจงึ เปน วิธกี าร หน่ึงท่ีจะชวยใหก ารตดิ ผลของทเุ รยี นเกดิ ขน้ึ ไดช า เรว็ หรอื มขี นาดของผลเทา ๆ กัน และมคี ุณภาพดไี ด ดวยนั้น เพยี งใชข น้ั ตอนการปฏบิ ตั งิ า ยๆ ดงั น้ี

การเตรยี มอปุ กรณ อุปกรณท ่ใี ชในการผสมเกสรทุเรียน มดี งั น้ี 1. พูกัน 2. ยันได 3. ถงุ ผา ขาวบาง 4. กรรไกรตดั แตง กง่ิ 5. กรรไกรเลก็ 6. ขวดหรอื กระบอกพลาสตกิ 7. ไฟฉายหรอื แสงสวา งชนดิ อน่ื 8. ปายสาํ หรับบันทึกชื่อพันธุ วัน เดอื น ป ข้ันตอนการผสมเกสรทเุ รยี น 1. เวลา 09.00-12.00 น. ใชกรรไกรเลก็ ตดั แตง ดอกพนั ธแุ มใ หเ หลอื เฉพาะดอกขาว และตัด เกสรตัวผูออกทิ้ง หลงั จากนน้ั ใชถ งุ ผา ขาวบางคลมุ ดอกขาวพนั ธแุ มไ ว 2. เวลา 19.00-19.30 น. ทําการเกบ็ ละอองเกสรตวั ผขู องพนั ธพุ อ โดยใชกรรไกรเลก็ ตัด เฉพาะอับละอองเกสรตวั ผทู แ่ี ตกใสไ วใ นขวดหรอื กระบอกพลาสตกิ สําหรับละอองเกสรน้ีสามารถมองเหน็ ไดด ว ยตาเปลา ซง่ึ จะมลี กั ษณะเปน ละอองสขี าวเกาะตดิ อยู กับอบั ละอองเกสร 3. เวลา 19.30 น. เปนตน ไป เริ่มทาํ การผสมเกสร โดยใชป ลายพกู นั แตะละอองเกสรตวั ผแู ลว นําไปแตะที่ยอดเกสรตัวเมยี พนั ธแุ ม ซง่ึ ดอกเกสรพนั ธแุ มน จ้ี ะมลี กั ษณะดอกกลม สเี หลอื ง แลว คลมุ ดว ย ผาขาวบางไวต ามเดมิ ผูกปายบันทึก เขยี นชอ่ื พนั ธุ วัน เดอื น และ ปที่ทําการผสมเกสร กิ่งทุเรียน ใน แตละตน มกั จะมรี ะดบั ความสงู ตา่ํ ตา งกนั จึงแนะนําใหป ฏบิ ตั ดิ ว ยวธิ กี ารดงั น้ี วิธีผสมเกสรกง่ิ ทอ่ี ยใู นระดบั ตา่ํ 1. ตัดดอกทุเรียนที่กาํ ลงั บานและพรอ มทจ่ี ะผสมเกสรของพนั ธพุ อ ในเวลา 19.00-19.30 น. ไปทําการผสมเกสรโดยใหส ว นของอบั เกสรตวั ผทู ม่ี ลี ะอองเกสรตวั ผสู ขี าวไปแตะกบั ยอดเเกสรตวั เมยี พนั ธแุ ม 2. ตดั เฉพาะชดุ ของเกสรตวั ผพู นั ธพุ อ โดยใชมอื จบั กา นเกสรตัวผู ซง่ึ ทป่ี ลายกา นจะมี อับละอองเกสรตวั ผเู กาะอยู แลวนาํ ไปแตะกับยอดเกสรตัวเมียพันธุแม 3. ตดั เฉพาะอบั ละอองเกสรตวั ผู ทม่ี ลี ะอองเกสรสขี าวเกาะอยภู ายในดอกพนั ธพุ อ ใสข วด แลว ใชปลายพกู นั แตะละอองเกสรตวั ผนู ําไปแตะที่ยอดเกสรตัวเมียพันธุแม วิธีผสมเกสรกง่ิ ทอ่ี ยใู นระดบั สงู 1. เกบ็ ละอองเกสรตวั ผพู นั ธพุ อ ใสข วดผกู เชอื กแลว คลอ งคอ ซึ่งเกษตรกจะตองทาํ การปน ข้ึนตนทุเรียนแลวใชป ลายพกู นั แตะละอองเกสรตวั ผใู นขวดนําไปแตะที่ยอดเกสรตัวเมียพันธุแม

2. ทาํ การเกบ็ ละอองเกสรตวั ผพู นั ธพุ อ ใสใ นกระปอ งพลาสตกิ แลว ใชแ ปรงขนออ นตอ ดา ม ไมยาว ใชป ลายแปลงแตะละอองเกสรตวั ผใู นกระปอ งนําไปแตะที่ยอดเกสรตัวเมียพันธุแม วธิ นี ไ้ี มต อ ง ปนขึ้นไปผสมเกสรบนตน ทุเรียน ในกรณตี น พนั ธพุ อ อยใู กลก บั ตน พนั ธแุ ม ไมว า จะเปน กง่ิ ตา่ํ หรอื กง่ิ สงู สามารถใชแ ปรงขน ออนแตะละอองเกสรตวั ผพู นั ธพุ อ แลว นําไปแตะทย่ี อดเกสรตวั เมยี พนั ธแุ มไ ดเ ลย คูพ นั ธทุ เ่ี หมาะสมในการผสมเกสร การเลอื กคพู นั ธทุ เุ รยี นทเ่ี หมาะสมสําหรบั การผสมเกสรเพอ่ื ใหท เุ รยี นตดิ ไดผ ลดี สามารถเลอื ก จากคพู นั ธทุ เ่ี หมาะสมไดด งั น้ี - เกสรตวั ผพู นั ธหุ มอนทองและกา นยาว ผสมกับ พนั ธแุ มช ะนี - เกสรตวั ผพู นั ธห มอนทองและชะนี ผสมกับ พันธุแ มก านยาว - เกสรตวั ผพู นั ธหุ มอนทองและชะนี ผสมกับ พนั ธแุ มอ หี นกั - เกสรตวั ผพู นั ธหุ มอนทองตา งตน และชมพศู รี ผสมกับ พนั ธแุ มห มอนทอง - เกสรตัวผูพันธุชะนีและชมพูศรี ผสมกับ พนั ธุแ มกระดุม ผลทเุ รยี นทเ่ี กดิ จากการผสมเกสร ผลทเุ รยี นทไ่ี ดจ ากการใชเ ทคนคิ ผสมเกสรนน้ั จะสงั เกตได 2 ลกั ษณะดงั น้ี ลกั ษณะภายนอก - การเจรญิ เตบิ โตของผลทเุ รยี นจะเรว็ กวา การผสมเกสรกนั เองตามธรรมขาติ - รปู ทรงของผลสวยงามไมบ ดิ เบย้ี ว พูเต็มเกือบทุกพู ลกั ษณะภายใน - ลกั ษณะเน้อื ทเุ รียน สเี นอ้ื ทเุ รยี น รสชาตไิ มแ ตกตา งจากทเุ รยี นทผ่ี สมเกสรกนั เองตาม ธรรมชาติ

- ในแมพ นั ธชุ ุนี จะไดพูเต็ม และจาํ นวนพตู อ ผลมากขน้ึ - ในแมพ นั ธกุ ระดมุ ทอง จะไดเ มลด็ ลบี ตง้ั แต 29-55 เปอรเ ซน็ ต - ในแมพ นั ธหุ มอนทอง จะไดค วามหนาของเนอ้ื มากตง้ั แต 1.9-2.78 เซน็ ตเิ มตร และมี เมลด็ ลบี ตง้ั แต 40-59 เปอรเ ซน็ ต ประโยชนท ไ่ี ดร บั 1. สามารถกาํ หนดตําแหนง การตดิ ผล ตามกง่ิ ทม่ี ขี นาดใหญ หรอื กง่ิ ทอ่ี ยใู นระดบั ตา่ํ ได 2. จะชวยใหทุเรียนติดผลดีขึ้น 3. ชวยในการปฏิบัติและดูแลรักษาสวนทาํ ไดส ะดวก 4. สามารถกาํ หนดวนั เกบ็ เกย่ี วได และเกบ็ เก่ียวไดง าย 5. จะทาํ ใหผลทุเรียนแกใกลเคียงกัน หรอื พรอ มกนั 6. รปู ทรงผลสวยงาม พูเต็มเกือบทุกพู น้าํ หนกั และขนาดผลดี 7. ลกั ษณะคณุ ภาพของเนอ้ื ทเุ รยี น และรสชาตไิ มเ ปลย่ี นแปลง 8. ไดร บั ผลผลติ ทเุ รยี นมากขน้ึ 9. ผลผลติ ทเุ รยี นจะเปน ทต่ี อ งการของตลาด เอกสารอา งองิ ทรงพล สมศรี. 2532. \"การผสมเกสรทเุ รียนใหติดผลดกและคณุ ภาพดี\" เอกสารประกอบ การสัมมนาอนาคตผลไมไ ทยป 32 จังหวัดจันทบุร.ี ทรงพล สมศรี. 2532. \"การศึกษาการผสมเกสรทุเรียนพันธุชะนีและกานยาวโดยใชเกสรตัวผู พันธตุ า งๆ\" วิทยาสารสถาบันวิจัยพืชสวน กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ. วันทนา บัวทรัพย มนตรี วงศรักษพานิช. 2533. \"การปลูกทุเรียน\" กรมสง เสรมิ การเกษตร. จดั ทาํ เอกสารอิเล็กทรอนิกสโดย : สาํ นกั สง เสรมิ และฝก อบรม มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร