MĨ THUẬT LỚP 5

BÈ ÆÈi vÌi thi’u nhi. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh TÀp trÀn. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ Æ“ tµi Qu©n ÆÈi. 50

Bµi 16 Vœ theo m…u M…u vœ c„ hai vÀt m…u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Vfi tr› cÒa c∏c vÀt m…u. - So s∏nh tÿ l÷ cÒa m…u : + Chi“u cao, chi“u ngang cÒa m…u. + So s∏nh chi“u cao, chi“u ngang cÒa hai vÀt m…u. - H◊nh d∏ng cÒa tıng vÀt m…u. - Mµu sæc cÒa tıng vÀt m…u. - ßÈ ÆÀm nhπt ch›nh cÒa m…u. L≠u ˝ : Nh◊n m…u Î c∏c vfi tr› kh∏c nhau th◊ vfi tr›, tÿ l÷, h◊nh d∏ng cÒa c∏c vÀt m…u sœ kh´ng giËng nhau. H◊nh 1. M…u vœ l‰ hoa vµ c∏i chän H◊nh 2. M…u vœ c∏i b◊nh vµ qu∂ 51

2. C∏ch vœ - Vœ khung h◊nh chung cÒa m…u vµ khung h◊nh ri™ng cÒa tıng vÀt m…u (H.3a). - Vœ Æ≠Íng trÙc cÒa l‰. X∏c Æfinh tÿ l÷ c∏c bÈ phÀn cÒa tıng vÀt m…u (H.3b). - Vœ ph∏c nh˜ng nät ch›nh cÒa c∏c vÀt m…u (H.3c). - Vœ nät chi ti’t vµ hoµn chÿnh h◊nh vœ cho r‚ Æ∆c Æi”m h◊nh d∏ng cÒa m…u (H.3d). - Ph∏c c∏c m∂ng s∏ng, m∂ng tËi ch›nh vµ vœ ÆÀm nhπt (H.3e). M…u vœ a b cde H◊nh 3. GÓi ˝ c∏ch vœ l‰ vµ qu∂ 52

H◊nh 4. MÈt sË bµi vœ m…u c„ hai vÀt m…u (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Vœ l‰ vµ qu∂ (vœ bªng bÛt ch◊ Æen). 53

Bµi 17 Th≠Íng th¯c m‹ thuÀt Xem tranh Du k›ch tÀp bæn* 1. Vµi nät v“ hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung Hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung Hoπ s‹ Nguy‘n ÆÁ Cung sinh n®m 1912 tπi x∑ (1912 - 1977) Xu©n T∂o, huy÷n Tı Li™m, Hµ NÈi. §ng tËt nghi÷p Tr≠Íng M‹ thuÀt ß´ng D≠¨ng n®m 1934 vµ tham gia C∏ch mπng tı r†t sÌm (1945). Kh∏ng chi’n toµn quËc bÔng nÊ, ´ng tham gia mÎ c∏c lÌp Ƶo tπo hoπ s‹ tπi Nam Trung BÈ vµ s∏ng t∏c nhi“u tranh. Du k›ch tÀp bæn lµ mÈt trong nh˜ng t∏c ph»m nÊi ti’ng cÒa ´ng Î giai Æoπn nµy. §ng cfln c„ nhi“u t∏c ph»m Æ≠Óc Æ∏nh gi∏ cao nh≠ C´ng nh©n c¨ kh› ; Tan ca, mÍi chfi em Æi h‰p Æ” thi thÓ gi·i,... Hoµ b◊nh lÀp lπi, hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung vıa s∏ng t∏c, vıa tham gia c´ng t∏c qu∂n l›, nghi™n c¯u vµ Ƶo tπo c∏n bÈ m‹ thuÀt cho Ɔt n≠Ìc. §ng lµ Vi÷n tr≠Îng Æ«u ti™n cÒa Vi÷n M‹ thuÀt Vi÷t Nam. VÌi c´ng lao Æ„ng g„p cho n“n m‹ thuÀt hi÷n Æπi Vi÷t Nam, n®m 1996, ´ng Æ≠Óc Nhµ n≠Ìc t∆ng Gi∂i th≠Îng H Ch› Minh v“ V®n h‰c - Ngh÷ thuÀt. (*) B¯c tranh Du k›ch tÀp bæn cfln c„ t™n lµ Du k›ch La Hai. 54

2. Xem tranh B¯c tranh Du k›ch tÀp bæn Æ≠Óc s∏ng t∏c n®m 1947, trong thÍi k◊ kh∏ng chi’n chËng th˘c d©n Ph∏p x©m l≠Óc. Tranh Æ≠Óc vœ bªng ch†t li÷u mµu bÈt, di‘n t∂ ÆÈi du k›ch Æang tÀp luy÷n vµo mÈt buÊi tr≠a hÃ. H◊nh ∂nh c∏c anh du k›ch Æ≠Óc vœ vÌi nh˜ng t≠ th’ kh∏c nhau r†t sinh ÆÈng. Mµu sæc trong tranh t≠¨i s∏ng, ÆÀm nhπt r‚ rµng, di‘n t∂ Æ≠Óc c∏i næng ch„i chang cÒa ngµy hà ΠNam Trung BÈ. BË cÙc, mµu sæc cÔng vÌi c∏ch vœ ph„ng kho∏ng cÒa t∏c gi∂ khi’n ng≠Íi xem c„ c∂m gi∏c nh≠ Æ≠Óc tr˘c ti’p ch¯ng ki’n buÊi tÀp luy÷n cÒa du k›ch. Du k›ch tÀp bæn lµ mÈt trong nh˜ng t∏c ph»m c„ gi∏ trfi ngh÷ thuÀt cao. Du k›ch tÀp bæn. Tranh mµu bÈt cÒa hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung 55

3. C©u h·i vµ bµi tÀp Xem mÈt sË t∏c ph»m cÒa hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung vµ n™u c∂m nhÀn cÒa em. BÈ ÆÈi Nam ti’n Tranh mµu bÈt cÒa hoπ s‹ Nguy‘n ßÁ Cung 56

Bµi 18 Vœ trang tr› Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt 1. Quan s∏t, nhÀn xät H◊nh 1. Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt - Trong sË c∏c vÀt dÙng quen thuÈc, c„ nhi“u Æ vÀt h◊nh ch˜ nhÀt Æ≠Óc trang tr› Æãp nh≠ : kh®n tr∂i bµn, c∏i khay, t†m th∂m,... - Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt c„ Æ∆c Æi”m : h◊nh m∂ng ch›nh Î gi˜a, c∏c h◊nh m∂ng phÙ Î xung quanh ; c∏c hoπ ti’t, mµu sæc th≠Íng Æ≠Óc sæp x’p ÆËi x¯ng qua hai trÙc : trÙc d‰c vµ trÙc ngang. - C„ nhi“u c∏ch sæp x’p h◊nh m∂ng, hoπ ti’t vµ sˆ dÙng mµu sæc kh∏c nhau Æ” trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt. V› dÙ : C„ th” sæp x’p h◊nh m∂ng ÆËi x¯ng qua c∏c trÙc ho∆c sæp x’p t˘ do nh≠ng ph∂i c©n ÆËi, hµi hoµ. H◊nh 2. Trang tr› kh®n tr∂i bµn 57

2. C∏ch trang tr› - X∏c Æfinh tÿ l÷ (chi“u dµi, chi“u rÈng) vµ vœ h◊nh ch˜ nhÀt. - KŒ c∏c Æ≠Íng trÙc chia h◊nh ch˜ nhÀt ra thµnh c∏c ph«n ÆËi x¯ng bªng nhau. - D˘a vµo c∏c Æ≠Íng trÙc, vœ c∏c h◊nh m∂ng ch›nh, phÙ. - T◊m vµ vœ hoπ ti’t cho phÔ hÓp vÌi c∏c h◊nh m∂ng. - Vœ mµu theo ˝ th›ch, c„ mµu ÆÀm, mµu nhπt lµm r‚ tr‰ng t©m. L≠u ˝ : Hoπ ti’t giËng nhau vœ cÔng mÈt mµu, cÔng ÆÈ ÆÀm nhπt. ab cd eg H◊nh 3. GÓi ˝ c∏ch trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt 58

Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt. Bµi vœ cÒa h‰c sinh Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt. Bµi vœ cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Trang tr› h◊nh ch˜ nhÀt theo h≠Ìng d…n trong vÎ th˘c hµnh. 59

Bµi 19 Vœ tranh ß“ tµi Ngµy T’t, l‘ hÈi vµ mÔa xu©n 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi HÈi lµng (∂nh) T’t, l‘ hÈi vµ mÔa xu©n lµ nh˜ng ngµy vui trong n®m, th≠Íng Æ” lπi †n t≠Óng s©u sæc ÆËi vÌi m‰i ng≠Íi. - Trong ngµy T’t cÊ truy“n, c„ nhi“u hoπt ÆÈng th” hi÷n nh˜ng thu«n phong m‹ tÙc nh≠ : sum h‰p gia Æ◊nh ; cÛng l‘ tÊ ti™n ; chÛc tÙng ´ng bµ, cha mã ; chÛc t’t th«y gi∏o, c´ gi∏o vµ c∏c hoπt ÆÈng vui ch¨i gi∂i tr›... - L‘ hÈi lµ dfip tÊ ch¯c nh˜ng hoπt ÆÈng v®n ho∏ truy“n thËng ho∆c kÿ ni÷m c∏c s˘ ki÷n lfich sˆ cÒa Ɔt n≠Ìc, cÒa qu™ h≠¨ng hay t≠Îng nhÌ nh˜ng ng≠Íi c„ c´ng vÌi Ɔt n≠Ìc. - MÔa xu©n c„ ti’t trÍi †m ∏p, c©y cËi Æ©m chÂi n∂y lÈc, lµ mÔa cÒa c∏c loµi hoa Æua nhau khoe sæc nh≠ : hoa ban, hoa mai, hoa Ƶo,... 60

Tı nh˜ng chÒ Æ“ tr™n, c„ th” t◊m ch‰n Æ≠Óc nhi“u nÈi dung Æ” vœ : nh˜ng c∂nh sinh hoπt trong dfip T’t nh≠ chÓ T’t, g„i b∏nh ch≠ng, b˜a c¨m sum h‰p gia Æ◊nh, chÛc T’t ´ng bµ, th«y gi∏o, c´ gi∏o,... ; nh˜ng hoπt ÆÈng trong hÈi lµng nh≠ t’ l‘, Æua thuy“n, ch‰i gµ, ch‰i tr©u,... ; nh˜ng nÈi dung v“ mÔa xu©n nh≠ ch®m s„c v≠Ín hoa mÔa xu©n, mÔa xu©n Î lµng b∂n,... ß„n xu©n. Tranh mµu n≠Ìc cÒa h‰c sinh 2. C∏ch vœ tranh Ch‰n nÈi dung vµ nhÌ lπi c∏c h◊nh ∂nh, kh´ng kh› cÒa ngµy T’t ho∆c l‘ hÈi, mÔa xu©n : con ng≠Íi, trang phÙc, mµu sæc, c∏c hoπt ÆÈng, c∂nh vÀt,... - Vœ c∏c h◊nh ∂nh ch›nh sao cho r‚ nÈi dung Æ“ tµi. - T◊m vµ vœ c∏c h◊nh ∂nh phÙ (c©y cËi, nhµ cˆa, cÍ hoa,...) cho bµi vœ sinh ÆÈng. - Vœ mµu t≠¨i s∏ng, c„ ÆÀm, c„ nhπt, phÔ hÓp vÌi kh´ng kh› ngµy T’t, l‘ hÈi vµ mÔa xu©n (vui t≠¨i, nhÈn nhfip). L≠u ˝ : C∏c h◊nh m∂ng trong tranh n™n c„ h◊nh to, h◊nh nh·, h◊nh nhi“u chi ti’t, h◊nh ›t chi ti’t,... Æ” tπo n™n s˘ phong phÛ, Æãp mæt. 61

Hoa qu∂ ngµy T’t. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh Ch‰i tr©u. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ Æ“ tµi Ngµy T’t, l‘ hÈi vµ mÔa xu©n (vœ mµu theo ˝ th›ch). 62

Bµi 20 Vœ theo m…u M…u vœ c„ hai ho∆c ba vÀt m…u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Vfi tr› cÒa tıng vÀt m…u. - Tÿ l÷ chung cÒa m…u vœ vµ tÿ l÷ cÒa c∏c vÀt m…u. - H◊nh d∏ng, Æ∆c Æi”m cÒa c∏c vÀt m…u. - C∏c ÆÈ ÆÀm nhπt ch›nh Î m…u vœ (ÆÀm, ÆÀm vıa, nhπt). H◊nh 1. M…u vœ c„ hai vÀt m…u H◊nh 2. M…u vœ c„ ba vÀt m…u 63

2. C∏ch vœ - Vœ khung h◊nh chung cÒa m…u. Vœ khung h◊nh ri™ng cÒa tıng vÀt m…u. - Vœ Æ≠Íng trÙc cÒa c∏c vÀt m…u. - T◊m tÿ l÷ cÒa tıng bÈ phÀn. Vœ ph∏c c∏c nät ch›nh. - Vœ nät chi ti’t cho giËng m…u. - Ph∏c c∏c m∂ng ÆÀm nhπt vµ di‘n t∂ ÆÈ ÆÀm nhπt ch›nh cÒa m…u. - Hoµn thµnh bµi vœ. ab cd H◊nh 3. GÓi ˝ c∏ch vœ †m Æun n≠Ìc vµ c∏i b∏t 64

ƒm t›ch vµ c∏i b∏t. Bµi vœ cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Ch‰n vµ bµy mÈt trong sË c∏c m…u sau Æ” vœ : †m t›ch vµ c∏i b∏t ; †m pha trµ vµ c∏i cËc ; b◊nh Æ˘ng n≠Ìc, c∏i b∏t vµ qu∂. 65

Bµi 21 TÀp n∆n tπo d∏ng ß“ tµi t˘ ch‰n 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Xung quanh ta c„ nhi“u con vÀt, Æ vÀt, qu∂, c©y,... c„ h◊nh d∏ng vµ mµu sæc Æãp. - Quan s∏t ho∆c nhÌ lπi h◊nh d∏ng, Æ∆c Æi”m cÒa vÀt sœ n∆n. - C„ th” sˆ dÙng nhi“u ch†t li÷u nh≠ : Ɔt, gi†y, Æ∏, s·i,... Æ” tπo h◊nh. H◊nh 1. Tπo h◊nh bªng cÛc ∏o, hπt vµ gi†y mµu H◊nh 2. Tπo h◊nh bªng gi†y bÂi H◊nh 3. Tπo h◊nh bªng Ɔt mµu 66

H◊nh 4. Tπo h◊nh bÛp b™ bªng b´ng, v∂i vÙn vµ len H◊nh 5. Tπo h◊nh ng≠Íi, con vÀt bªng Ɔt mµu 67

2. C∏ch n∆n - T◊m, ch‰n h◊nh theo ˝ th›ch : ng≠Íi, hoa qu∂, con vÀt,... vµ vÀt li÷u th›ch hÓp Æ” n∆n. - N∆n h◊nh theo c∏ch Æ∑ h≠Ìng d…n Î c∏c bµi tr≠Ìc, sau Æ„ tπo d∏ng cho sinh ÆÈng. - C„ th” n∆n th™m c∏c h◊nh kh∏c rÂi sæp x’p thµnh nh„m h◊nh n∆n theo nÈi dung Æ” tπo cho kh´ng gian th™m sinh ÆÈng. - C„ th” n∆n h◊nh rÂi Ææp tr™n mÈt m∆t phºng nh≠ t†m gÁ, t†m b◊a,... (H.6) H◊nh 6. Tπo h◊nh c©y, tÊ chim vµ hµng rµo bªng Ɔt mµu (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Em h∑y ch‰n mÈt nÈi dung vµ vÀt li÷u th›ch hÓp Æ” n∆n ho∆c tπo h◊nh theo ˝ th›ch. 68

Bµi 22 Vœ trang tr› T◊m hi”u v“ ki”u ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Ch˜ in hoa c„ nät nh·, nät to g‰i lµ ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm (H.1). - Nät thanh, nät ÆÀm tπo cho h◊nh d∏ng ch˜ vŒ Æãp thanh tho∏t, nhã nhµng. - Vfi tr› cÒa nät thanh, nät ÆÀm c®n c¯ vµo c∏ch Æ≠a nät bÛt khi kŒ ch˜ : + Nh˜ng nät Æ≠a l™n, Æ≠a ngang lµ nät thanh. + Nät käo xuËng (nät nh†n mπnh) lµ nät ÆÀm (H.2). - Chi“u rÈng cÒa c∏c con ch˜ kh´ng bªng nhau (C, G, M, O, Q th≠Íng c„ chi“u rÈng lÌn h¨n so vÌi c∏c con ch˜ kh∏c). - Ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm c„ th” c„ ch©n ho∆c kh´ng c„ ch©n. H◊nh 1. Ki”u ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm (ki”u ch˜ kh´ng ch©n) 69

2. T◊m hi”u c∏ch kŒ ch˜ - T◊m khu´n khÊ cÒa ch˜ : chi“u cao, chi“u ngang. - X∏c Æfinh nät thanh, nät ÆÀm cho tıng con ch˜. H◊nh 2. X∏c Æfinh vfi tr› cÒa nät thanh, nät ÆÀm - KŒ c∏c nät thºng bªng th≠Ìc kŒ, vœ c∏c nät cong bªng com pa ho∆c bªng tay. - B“ rÈng cÒa nät thanh, nät ÆÀm trong mÈt dflng ch˜ tu˙ thuÈc vµo ˝ Æfinh cÒa ng≠Íi tr◊nh bµy vµ nÈi dung dflng ch˜. - Trong mÈt dflng ch˜, c∏c nät thanh c„ ÆÈ m∂nh nh≠ nhau, c∏c nät ÆÀm c„ b“ rÈng bªng nhau (H.3). ßËi vÌi c∏c ph«n nät cong Î vfi tr› cao nh†t vµ th†p nh†t, nät c„ b“ rÈng bªng nät thanh ; Î c∏c vfi tr› ngoµi cÔng b™n tr∏i vµ b™n ph∂i, nät c„ b“ rÈng bªng nät ÆÀm ; Æoπn chuy”n ti’p gi˜a nät thanh vµ nät ÆÀm lµ nh˜ng nät cong Æ“u Æ∆n. Vui h‰c H◊nh 3. Dflng ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm (ki”u ch˜ c„ ch©n) 3. Th˘c hµnh TÀp kŒ ch˜ : A, B, M, N vµo c∏c ´ trong vÎ th˘c hµnh. 70

Bµi 23 Vœ tranh ß“ tµi t˘ ch‰n 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - Vœ tranh Æ“ tµi t˘ ch‰n lµ vœ v“ nh˜ng Æ“ tµi em y™u th›ch. - C„ r†t nhi“u nÈi dung kh∏c nhau c„ th” ch‰n Æ” vœ tranh. V› dÙ : phong c∂nh, vui ch¨i, h‰c tÀp, ch©n dung ng≠Íi th©n,... ho∆c nh˜ng hoπt ÆÈng kh∏c nh≠ : th” dÙc th” thao, v÷ sinh m´i tr≠Íng, ch®m s„c vµ b∂o v÷ s¯c khoŒ,... MÔa hà vui. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 71

2. C∏ch vœ tranh - Ch‰n c∏c h◊nh ∂nh phÔ hÓp vÌi nÈi dung Æ“ tµi. - Vœ h◊nh ∂nh ch›nh vµ c∏c h◊nh ∂nh phÙ sao cho c©n ÆËi, sinh ÆÈng, lµm r‚ nÈi dung. - Vœ mµu t≠¨i s∏ng, c„ ÆÀm, c„ nhπt. H∑y v÷ sinh r®ng mi÷ng. Tranh bÛt dπ vµ s∏p mµu cÒa h‰c sinh 72

ß≠Íng phË sπch Æãp. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh T’t cÒa thi’u nhi. Tranh bÛt dπ cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh theo ˝ th›ch. 73

Bµi 24 Vœ theo m…u M…u vœ c„ hai ho∆c ba vÀt m…u 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Vfi tr› cÒa c∏c vÀt m…u. - Tÿ l÷ gi˜a chi“u rÈng vµ chi“u cao cÒa m…u vœ vµ cÒa tıng vÀt m…u. - H◊nh d∏ng, mµu sæc, Æ∆c Æi”m cÒa c∏c vÀt m…u. - ßÈ ÆÀm nhπt cÒa c∏c vÀt m…u. H◊nh 1. M…u vœ c„ ba vÀt m…u 74

2. C∏ch vœ - Vœ ph∏c khung h◊nh chung tr™n tÍ gi†y (sæp x’p h◊nh vœ theo chi“u ngang hay chi“u d‰c tÍ gi†y cho phÔ hÓp). - Vœ ph∏c khung h◊nh cÒa tıng vÀt m…u. - T◊m tÿ l÷ bÈ phÀn vµ vœ ph∏c h◊nh bªng c∏c nät thºng. - Vœ nät chi ti’t cho r‚ Æ∆c Æi”m cÒa m…u. - Vœ ÆÀm nhπt : + Ph∏c c∏c m∂ng ÆÀm, m∂ng nhπt ch›nh cÒa m…u. + Vœ ÆÀm nhπt bªng c∏c ÆÈ : ÆÀm, ÆÀm vıa, nhπt. ab cd H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ m…u c„ ba vÀt m…u 75

H◊nh 3. Bµi vœ m…u c„ ba vÀt m…u (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh Vœ m…u c„ hai ho∆c ba vÀt m…u. 76

Bµi 25 Th≠Íng th¯c m‹ thuÀt Xem tranh B∏c H Æi c´ng t∏c 1. Vµi nät v“ hoπ s‹ Nguy‘n ThÙ Hoπ s‹ Nguy‘n ThÙ Hoπ s‹ Nguy‘n ThÙ sinh n®m 1930, qu™ Î x∑ ßæc SÎ, huy÷n Hoµi ߯c, tÿnh Hµ T©y. §ng lµ Hi÷u tr≠Îng Tr≠Íng ßπi h‰c M‹ thuÀt Hµ NÈi tı n®m 1985 Æ’n n®m 1992. §ng Æ≠Óc phong Ph„ Gi∏o s≠ n®m 1984 vµ danh hi÷u Nhµ gi∏o Nh©n d©n n®m 1988. §ng lµ hoπ s‹ chuy™n vœ tranh lÙa vµ c„ nhi“u t∏c ph»m Æ≠Óc gi∂i th≠Îng QuËc gia vµ QuËc t’ nh≠ : D©n qu©n, ߆u vÀt, Lµng ven nÛi, B∏c H Æi c´ng t∏c, MÔa Æ´ng,... Vœ v“ Æ“ tµi B∏c H vµ phong c∂nh mi“n nÛi ph›a Bæc lu´n lµ ni“m Æam m™ cÒa ´ng. Tranh B∏c H Æi c´ng t∏c Æ∑ Æ≠Óc gi∂i A trong Tri”n l∑m M‹ thuÀt toµn quËc n®m 1980. N®m 2001, ´ng Æ≠Óc t∆ng Gi∂i th≠Îng Nhµ n≠Ìc v“ V®n h‰c - Ngh÷ thuÀt. 77

2. Xem tranh B∏c H Æi c´ng t∏c lµ b¯c tranh lÙa vœ h◊nh ∂nh B∏c H vµ anh c∂nh v÷ c≠Ïi ng˘a Æang tr™n Æ≠Íng c´ng t∏c. B∏c H trong bÈ qu«n ∏o gi∂n dfi, vai Æeo tÛi, Æ«u ng»ng cao, d∏ng ung dung th≠ th∏i ; anh c∂nh v÷ trŒ trung, hoπt b∏t ; hai con ng˘a, mÁi con mÈt d∏ng Æang lÈi qua suËi ; nh˜ng b´ng lau lay ÆÈng ng∂ theo chi“u gi„, ∏nh m∆t trÍi loä s∏ng tr™n cao r‰i xuËng m∆t suËi lung linh, tπo cho c∂nh vıa y™n ∂, vıa th¨ mÈng,... Mµu n©u hÂng tr«m †m cÒa tranh th” hi÷n kh´ng gian nh≠ c„ h¨i s≠¨ng mÍ cÒa nÛi rıng Vi÷t Bæc. M‰i h◊nh ∂nh trong tranh Æ“u c´ Ɖng, tÀp trung lµm nÊi bÀt phong th∏i ung dung, gi∂n dfi cÒa B∏c. B∏c H Æi c´ng t∏c lµ mÈt trong nh˜ng b¯c tranh Æãp vœ v“ vfi l∑nh tÙ k›nh y™u cÒa d©n tÈc. B∏c H Æi c´ng t∏c. Tranh lÙa cÒa hoπ s‹ Nguy‘n ThÙ 78

3. C©u h·i vµ bµi tÀp Xem mÈt sË tranh vœ v“ B∏c H vµ n™u nhÀn xät cÒa em. B∏c H b™n cˆa sÊ. Tranh lÙa cÒa hoπ s‹ Nguy‘n ThÙ B∏c H th®m lÌp vÏ lflng. Tranh s¨n d«u cÒa hoπ s‹ ßÁ H˜u Hu“ 79

Bµi 26 Vœ trang tr› TÀp kŒ ki”u ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Kho∂ng c∏ch gi˜a c∏c con ch˜ trong mÈt ti’ng kh´ng bªng nhau mµ phÙ thuÈc vµo h◊nh d∏ng b“ ngoµi cÒa nh˜ng con ch˜ khi Ưng cπnh nhau. V› dÙ : + MÈt sË con ch˜ khi Ưng cπnh nhau c„ kho∂ng c∏ch hãp h¨n nh≠ nh˜ng con ch˜ : O, C, G, Q, A, V, T, Y,... + MÈt sË con ch˜ khi Ưng cπnh nhau c„ kho∂ng c∏ch rÈng h¨n nh≠ nh˜ng con ch˜ : H, N, M, U,... - Kho∂ng c∏ch gi˜a c∏c ti’ng rÈng h¨n kho∂ng c∏ch gi˜a c∏c con ch˜. - Dflng ch˜ Æãp lµ dflng ch˜ Æ≠Óc kŒ ÆÛng ki”u ch˜, c„ khu´n khÊ ch˜ vµ c∏c kho∂ng c∏ch hÓp l› (H.1, 2). - Dflng ch˜ th≠Íng Æ≠Óc kŒ bªng mÈt mµu. h‰c tÀp tËt H◊nh 1. MÈt sË dflng ch˜ in hoa nät thanh nät ÆÀm 80

2. C∏ch kŒ dflng ch˜ Ch‰n nÈi dung dflng ch˜. V› dÙ : QU£ H¶•NG, ANH HùNG,... - X∏c Æfinh chi“u cao, chi“u dµi cÒa dflng ch˜ cho phÔ hÓp vÌi khÊ gi†y, kŒ hai Æ≠Íng thºng song song. - T◊m khu´n khÊ ch˜ vµ kho∂ng c∏ch gi˜a c∏c con ch˜, c∏c ti’ng cho phÔ hÓp. - Ph∏c h◊nh ch˜ vµ kŒ nät thanh, nät ÆÀm. - Hoµn chÿnh dflng ch˜. - C„ th” vœ mµu ch˜ vµ n“n cho r‚ vµ Æãp. L≠u ˝ : - Vœ mµu Æ“u, mfin, nät ch˜ g‰n gµng. - Mµu Î dflng ch˜ vµ n“n ph∂i kh∏c nhau v“ sæc mµu vµ ÆÀm nhπt. Vi÷t nam H◊nh 2. Kho∂ng c∏ch gi˜a c∏c con ch˜ vµ c∏c ti’ng 3. Th˘c hµnh KŒ dflng ch˜ CH°M NGOAN ho∆c HñC TÜP vµo vÎ th˘c hµnh. 81

Bµi 27 Vœ tranh ß“ tµi M´i tr≠Íng 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi - M´i tr≠Íng sËng quanh ta c«n sπch sœ, trong lµnh vµ t≠¨i Æãp. - Lµm tÊn hπi m´i tr≠Íng, m´i tr≠Íng bfi ´ nhi‘m sœ ∂nh h≠Îng x†u Æ’n cuÈc sËng cÒa ch›nh mÁi ng≠Íi. BÎi vÀy, chÛng ta c«n c„ ˝ th¯c b∂o v÷ m´i tr≠Íng. - C„ th” vœ Æ≠Óc nhi“u tranh c„ nÈi dung kh∏c nhau v“ Æ“ tµi nµy. V› dÙ : trÂng c©y, thu gom r∏c, lµm v÷ sinh m≠¨ng rπch, s´ng ngfli, Æ≠Íng s∏, ng‚ x„m, chËng ch∆t ph∏ rıng, b∂o v÷ ÆÈng vÀt qu˝ hi’m,... Lµm v÷ sinh Æ≠Íng phË. Tranh mµu bÈt cÒa h‰c sinh 82

2. C∏ch vœ tranh - C∏c h◊nh ∂nh ch›nh, phÙ ph∂i lµm r‚ nÈi dung v“ m´i tr≠Íng. - Vœ mµu c„ ÆÀm, c„ nhπt vµ phÔ hÓp vÌi nÈi dung Æ“ tµi. ChÛng em lµm v÷ sinh lÌp h‰c Tranh s∏p mµu vµ bÛt dπ cÒa h‰c sinh Kh´ng Æ≠Óc ph∏ rıng. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 83

ßµn c∏ trong h n≠Ìc xanh. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh ChÛng em dπo ch¨i trong v≠Ín hoa. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ m´i tr≠Íng Î n¨i em Æang sËng. 84

Bµi 28 Vœ theo m…u M…u vœ c„ hai ho∆c ba vÀt m…u (vœ mµu) 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Vfi tr›, tÿ l÷, h◊nh d∏ng cÒa l‰, hoa vµ qu∂. - Mµu sæc vµ ÆÈ ÆÀm nhπt cÒa l‰, hoa vµ qu∂. H◊nh 1. GÓi ˝ c∏ch bµy m…u 85

2. C∏ch vœ - C∏ch vœ nh≠ Æ∑ h≠Ìng d…n Î c∏c bµi Æ∑ h‰c. - Khi vœ mµu c«n l≠u ˝ : + Mµu sæc ri™ng cÒa tıng vÀt m…u. + C∏c mµu trong bµi vœ c«n ph∂i hµi hoµ. - C„ th” vœ ho∆c xä d∏n bªng gi†y mµu. M…u vœ a) Vœ ph∏c bË cÙc b) Vœ h◊nh c) Vœ mµu H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ mµu l‰, hoa vµ qu∂ (tham kh∂o) 86

Hoa, qu∂ mÔa hà Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh Hoa cÛc Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh T‹nh vÀt. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ l‰, hoa vµ qu∂ (vœ mµu ho∆c xä d∏n bªng gi†y mµu). 87

Bµi 29 TÀp n∆n tπo d∏ng ß“ tµi Ngµy hÈi 1. Quan s∏t, nhÀn xät - Trong l‘ hÈi th≠Íng c„ c∏c hoπt ÆÈng vui ch¨i nh≠ : Ɔu vÀt, ch‰i gµ, ch‰i tr©u, käo co, b¨i thuy“n, mÛa rÂng,... - Quan s∏t ho∆c nhÌ lπi h◊nh d∏ng, t≠ th’ cÒa ng≠Íi vµ vÀt Î c∏c hoπt ÆÈng trong ngµy hÈi, tı Æ„ c„ th” ch‰n Æ≠Óc nhi“u nÈi dung Æ” n∆n tπo d∏ng. H◊nh 1. HÈi lµng Gi„ng (∂nh) 88

2. C∏ch n∆n - C∏ch n∆n nh≠ Æ∑ h≠Ìng d…n Î c∏c bµi Æ∑ h‰c. - Ch‰n nÈi dung y™u th›ch nh†t Æ” n∆n vµ tπo d∏ng h◊nh n∆n cho sinh ÆÈng, phÔ hÓp vÌi Æ“ tµi Ngµy hÈi. - C„ th” n∆n mÈt d∏ng ng≠Íi hay mÈt nh„m gÂm hai, ba d∏ng ng≠Íi ho∆c c∏c d∏ng ng≠Íi k’t hÓp vÌi c∂nh vÀt xung quanh. H◊nh 2. Bµi n∆n cÒa h‰c sinh H◊nh 3. GÓi ˝ c∏ch sæp x’p h◊nh n∆n theo Æ“ tµi 89

H◊nh 4. MÈt sË bµi n∆n v“ Æ“ tµi Ngµy hÈi (tham kh∂o) 3. Th˘c hµnh N∆n v“ Æ“ tµi Ngµy hÈi. 90

Bµi 30 Vœ trang tr› Trang tr› Æ«u b∏o t≠Íng 1. Quan s∏t, nhÀn xät - B∏o t≠Íng lµ tÍ b∏o cÒa mÈt c¨ quan ho∆c ƨn vfi bÈ ÆÈi, nhµ m∏y, tr≠Íng h‰c,... nhªm ph∂n ∏nh nh˜ng hoπt ÆÈng cÒa ƨn vfi Æ„ vµ th≠Íng Æ≠Óc lµm tr™n gi†y khÊ lÌn, treo tr™n t≠Íng Æ” m‰i ng≠Íi cÔng xem, cÔng Ɖc. B∏o t≠Íng th≠Íng ra vµo nh˜ng dfip l‘, T’t cÒa d©n tÈc ho∆c c∏c ÆÓt thi Æua Æ” ÆÈng vi™n phong trµo chung cÒa ƨn vfi. - ß«u b∏o t≠Íng gÂm c„ : + T™n tÍ b∏o (nh≠ Thi Æua, NhÌ nguÂn, H‰c tÀp,...) th≠Íng Æ≠Óc vi’t bªng ch˜ to, r‚ rµng, c„ th” lµ ch˜ in hoa ho∆c ch˜ th≠Íng, ch˜ trang tr›. + T™n ƨn vfi tÊ ch¯c lµm b∏o. + Dflng ch˜ th” hi÷n chÒ Æ“ cÒa tÍ b∏o (kÿ ni÷m ngµy 26 - 3, chµo mıng ngµy 8 - 3,...). + H◊nh ∂nh minh hoπ cho chÒ Æ“ cÒa tÍ b∏o ho∆c ph∂n ∏nh Æ∆c tr≠ng hoπt ÆÈng cÒa ƨn vfi. C„ th” vœ, cæt, xä d∏n,... ho∆c dÔng ∂nh. + Mµu sæc Î Æ«u b∏o t≠Íng c«n t≠¨i s∏ng Æ” tπo s˘ l´i cuËn h†p d…n. H◊nh 1. ß«u b∏o t≠Íng chµo mıng Ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam 91

2. C∏ch trang tr› Æ«u b∏o t≠Íng - ß∆t t™n tÍ b∏o. T◊m ki”u ch˜, h◊nh minh hoπ phÔ hÓp vÌi nÈi dung. - Sæp x’p c∏c m∂ng h◊nh : + M∂ng ch˜ t™n b∏o to vµ Î trung t©m cÒa Æ«u b∏o. C„ th” sæp x’p dflng ch˜ vµo c∏c h◊nh m∂ng kh∏c nhau (thºng hay cong), c„ th” sæp x’p thµnh mÈt ho∆c hai dflng (H.2a, b). + C∏c m∂ng ch˜ kh∏c nh≠ : sË b∏o, t™n ƨn vfi, nÈi dung chÒ Æ“ (chµo mıng ngµy QuËc kh∏nh 2 - 9, chµo mıng ngµy 20 - 11,...) n™n nh· h¨n t™n tÍ b∏o. + H◊nh minh hoπ : bi”u t≠Óng, cÍ, hoa, hoπ ti’t trang tr›, Æ≠Íng di“m,... c«n phËi hÓp vÌi c∏c m∂ng ch˜ cho c©n ÆËi, hµi hoµ. - Ph∏c ki”u ch˜ vµ h◊nh minh hoπ. - KŒ ch˜, vœ h◊nh (H.2c). - Vœ mµu t≠¨i s∏ng, phÔ hÓp vÌi nÈi dung tÍ b∏o (H.2d). ab cd H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch trang tr› Æ«u b∏o t≠Íng 92

H◊nh 3. ß«u b∏o t≠Íng chµo mıng Ngµy Nhµ gi∏o Vi÷t Nam H◊nh 4. ß«u b∏o t≠Íng chµo mıng Ngµy QuËc t’ Thi’u nhi 1 - 6 3. Th˘c hµnh Trang tr› Æ«u b∏o t≠Íng cÒa lÌp. 93

Bµi 31 Vœ tranh ß“ tµi ¶Ìc m¨ cÒa em 1. T◊m, ch‰n nÈi dung Æ“ tµi ¶Ìc m¨ lµ nh˜ng mong muËn tËt Æãp cÒa mÁi ng≠Íi. C„ th” t◊m ch‰n nh˜ng nÈi dung kh∏c nhau v“ Æ“ tµi ¶Ìc m¨ cÒa em nh≠ : - H‰c gi·i. - C„ qu«n ∏o Æãp ; Æ≠Óc vui ch¨i ; Æ≠Óc sËng trong mÈt ng´i nhµ Æãp, c„ v≠Ín c©y, ao c∏,... - TrÎ thµnh k‹ s≠, b∏c s‹, hoπ s‹, nhµ doanh nghi÷p gi·i, nhµ du hµnh vÚ trÙ,... - Tr∏i ߆t kh´ng cfln chi’n tranh, m´i tr≠Íng sËng trong lµnh. - SËng tr™n cung tr®ng. - C„ nh˜ng kh∂ n®ng phi th≠Íng,... ChÛng em m¨ ≠Ìc Æ≠Óc vui ch¨i. Tranh bÛt dπ cÒa h‰c sinh 94

2. C∏ch vœ tranh C∏ch vœ tranh nh≠ Æ∑ h≠Ìng d…n Î c∏c bµi Æ∑ h‰c. L≠u ˝ : - L˘a ch‰n vµ sæp x’p h◊nh ∂nh sao cho r‚ nÈi dung Æ“ tµi. - Vœ c∏c h◊nh ∂nh c„ ch›nh, c„ phÙ vµ sinh ÆÈng. - Vœ mµu theo ˝ th›ch. Tr≠Ìc khi vœ, tham kh∂o c∏c b¯c tranh vœ v“ Æ“ tµi nµy Æ≠Óc giÌi thi÷u trong bµi. Em ≠Ìc m¨ Æ≠Óc th®m Æ∏y Æπi d≠¨ng. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 95

Vui ch¨i cÔng bπn bÃ. Tranh mµu bÈt cÒa h‰c sinh Qu™ em ÆÊi mÌi. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 96

¶Ìc m¨ trÎ thµnh b∏c s‹. Tranh s∏p mµu cÒa h‰c sinh 3. Th˘c hµnh Vœ mÈt b¯c tranh v“ Æ“ tµi ¶Ìc m¨ cÒa em. 97

Bµi 32 Vœ theo m…u Vœ t‹nh vÀt (vœ mµu) 1. Quan s∏t, nhÀn xät H◊nh 1. T‹nh vÀt (∂nh) - So s∏nh vfi tr›, tÿ l÷ cÒa c∏c vÀt m…u. - NhÀn xät h◊nh d∏ng, mµu sæc vµ ÆÈ ÆÀm nhπt cÒa m…u. 98

2. C∏ch vœ - C∏ch vœ nh≠ Æ∑ h≠Ìng d…n Î c∏c bµi Æ∑ h‰c. L≠u ˝ : + BË cÙc cho phÔ hÓp vÌi khÊ gi†y. + Vœ mµu c„ ÆÀm, c„ nhπt ; mµu sæc hµi hoµ t≠¨i s∏ng. - Bµi nµy c„ th” vœ ho∆c xä d∏n bªng gi†y mµu. C∏ch xä, d∏n cÚng ti’n hµnh nh≠ c∏ch vœ : xä h◊nh lÌn tr≠Ìc, h◊nh nh· sau, x’p h◊nh Æ∑ xä sao cho c„ bË cÙc Æãp rÂi mÌi d∏n. N’u lµm tranh xä d∏n c«n : + Ch‰n gi†y c„ mµu ÆÀm, c„ mµu nhπt. + C„ th” d∏n tr™n gi†y n“n træng ho∆c mµu. M…u a bc H◊nh 2. GÓi ˝ c∏ch vœ mµu l‰, hoa vµ qu∂ (tham kh∂o) 99