Eskişehir, birçok uluslararası yatırıma ev sahipliği yapmakta olup ilin yatırım ortamı, yabancı sermayeli firmalar için cazip olmaya devam etmektedir. ÜLKELERE GÖRE ESKİŞEHİR’DE FAALİYET GÖSTEREN YABANCI SERMAYELİ FİRMALAR Baskın Ülke Firma Sayısı İsviçre 3 Avusturya 2 Çin Halk Cumhuriyeti 2 Lüksemburg 2 Fransa 2 Kazakistan 2 Suudi Arabistan 1 Mısır 1 Katar 1 Hindistan 1 Güney Kore Cumhuriyeti 1 Danimarka 1 Umman 1 Kuzey Kıbrıs T.C. 1 İsveç 1 Kuveyt 1 Toplam 117 Kaynak: Ticaret Bakanlığı (2018) 47
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR 14 YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ Ülkemizde yatırım teşvik sistemi, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, üretim ve istihdamın artırılması, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma- geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve büyük ölçekli yatırımlar ile stratejik yatırımların özendirilmesi, uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılması, kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin desteklenmesi amacıyla oluşturulmuştur. 15.06.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren teşvik sistemi 3 farklı uygulamadan oluşmaktadır: Yatırım Teşvik Sistemi Destek Unsurları Destek Unsurları Genel Teşvik Bölgesel Teşvik Öncelikli Stratejik Uygulamaları Uygulamaları Yatırımların Yatırımların KDV İstisnası Gümrük Vergisi Teşviki Teşviki X Muafiyeti X XX X Vergi İndirimi X X XX XX Sigorta Primi İşveren X XX Hissesi Desteği Faiz Desteği X XX Yatırım Yeri Tahsisi X XX 48
49
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR Genel Teşvik Uygulamaları Teşvik edilmeyecek yatırım konuları (Bölgesel Teşvik Uygulamaları dışında kalan yatırım konuları) kapsamaktadır. En az 1 Milyon TL yatırım tutarına sahip yatırımlarda KDV istisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti uygulanmaktadır. Bölgesel Teşvik Uygulamaları Türkiye’de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik farklılıklarına göre 6 teşvik bölgesi belirlenmiştir. Türkiye’nin en gelişmiş illerinden biri olan Eskişehir, 1. Bölge’de yer almaktadır. Eskişehir’de Bölgesel Teşvikten yararlanabilecek sektörler ve asgari yatırım tutarları/özel şartları şöyledir: Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler Asgari Yatırım Tutarı / Şartı Entegre hayvancılık 1 Milyon TL 1 Milyon TL Su ürünleri yetiştiriciliği 2 Milyon TL Gıda ürünleri ve içecek imalatı Tekstilin aprelenmesi yatırımları için 10 Milyon TL Tekstil ürünleri imalatı Diğer yatırım konularında 2 Milyon TL 4 Milyon TL Ağaç ve mantar ürünleri imalatı 10 Milyon TL Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı İlaç/eczacılıkta ve tıpta kullanılan kimyasal ve bitkisel 4 Milyon TL kaynaklı ürünlerin imalatı 4 Milyon TL Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 4 Milyon TL Demir-çelik dışındaki ana metal sanayi, metal döküm sanayi 4 Milyon TL Merkezi ısıtma radyatörleri ve kazanlarının imalatı 50
Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler Asgari Yatırım Tutarı / Şartı Makine ve teçhizat imalatı 4 Milyon TL Büro, muhasebe ve bilgi işlem makineleri imalatı 4 Milyon TL Elektrikli makine ve cihazları imalatı 4 Milyon TL Radyo, televizyon, haberleşme teçhizatı ve cihazları imalatı 4 Milyon TL Tıbbi aletler hassas ve optik aletler imalatı 1 Milyon TL Motorlu kara taşıtı ve yan sanayi Motorlu kara taşıtlarında yatırım tutarı 50 Milyon TL Mobilya imalatı Motorlu kara taşıtları yan sanayinde yatırım tutarı 4 Milyon TL 4 Milyon TL Oteller 3 yıldız ve üzeri Öğrenci yurtları 100 öğrenci Soğuk hava deposu hizmetleri 1.000 metrekare Lisanslı depoculuk 2 Milyon TL Eğitim hizmetleri 1 Milyon TL Hastane yatırımı, huzurevi Hastane: 1 Milyon TL Huzurevi: 100 kişi Akıllı çok fonksiyonlu teknik tekstil 1 Milyon TL Atık geri kazanım veya bertaraf tesisleri 1 Milyon TL Kömür gazı üretimi (sentez gazı) 50 Milyon TL Seracılık 40 dekar 51
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR Yukarıda belirtilen sektörlerde, asgari şartlar dahilinde yapılacak yatırımlar Organize Sanayi Bölgesi ya da Endüstri Bölgesi içinde yer alıp almamasına göre Bölgesel Teşvik kapsamında alabileceği 1. Bölge teşvikleri şunlardır: DESTEK UNSURLARI BÖLGELER I II III IV V VI KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR VAR VAR Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR Vergi Yatırıma Katkı OSB ve EB 15 20 25 30 40 50 Dışı İndirimi Oranı (%) OSB ve EB İçi 20 25 30 40 50 55 Sigorta OSB ve EB 2 yıl 3 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl 10 yıl Primi Dışı İşveren Destek Süresi Hissesi Desteği OSB ve EB İçi 3 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl 10 yıl 12 yıl Yatırım Yeri Tahsisi VAR VAR VAR VAR VAR VAR Faiz Desteği İç Kredi YOK 3 Puan 4 Puan 5 Puan 7 Puan Döviz / Dövize Endeksli Kredi YOK 1 Puan 1 Puan 2 Puan 2 Puan 52
Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları Bir yatırımın Stratejik Yatırım olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir. • Yatırımla imal edilecek ürüne yönelik yerel üretim kapasitesi ürünün ithalatından az olmalıdır. • Yatırımın asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olmalıdır. • Yatırım asgari %40 katma değer yaratmalıdır. (Rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu şart aranmamaktadır) • Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibarıyla en az 50 milyon ABD olmalıdır. (Yurt içi üretimi olmayan mallarda bu şart aranmamaktadır) Yukarıda belirtilen şartları sağlayan stratejik yatırımlar Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları kapsamında aşağıdaki destek unsurlarından yararlanabilmektedir. 53
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR Stratejik Yatırım Teşvik Uygulamaları Teşvik Unsurları Bölge VI I II III IV V KDV İstisnası VAR Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR Vergi İndirimi Vergi İndirim Oranı (%) 90 Yatırıma Katkı Oranı (%) 50 Sosyal Sigortalar Destek Süresi 7 yıl Prim Desteği Destek Üst Sınırı (%) (Bölge 6 için 10 yıl) (İşveren Payı) 15 (Bölge 6 için sınır bulunmamaktadır) Arazi Tahsisi VAR Türk Lirası’na Endeksli 5 Krediler (puan) Faiz Oranı Desteği Dövize Endeksli 2 Krediler (puan) Maksimum Destek 50 milyon TL Tutarı Sosyal Sigortalar 10 yıl (sadece Bölge 6’da gerçekleştirilecek yatırımlar için) Prim Desteği (Çalışan Payı) Gelir Vergisi Stopajı İndirimi 10 yıl (sadece Bölge 6’da gerçekleştirilecek yatırımlar için) KDV İadesi VAR (500 milyon TL’nin üzerindeki stratejik yatırımların inşaat harcamaları için) 54
Öncelikli Sektörler Teşvik Uygulamaları Aşağıda belirtilen sektörlerde yapılacak yatırımlar öncelikli sektörler kapsamında Eskişehir ilinde 5. Bölge Teşviklerinden yararlanmaktadır. Öncelikli Yatırım Konuları Deniz veya havayolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı Özel sektör demiryolu Test merkezleri, rüzgâr tüneli ve diğer (otomotiv, uzay veya savunma sanayi) Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya termal turizm konaklama Uluslararası fuar Savunma Maden istihraç ve/veya maden isleme Özel sektör eğitim AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimi Motorlu kara taşıtları ana sanayi Madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları Mevcut imalat sanayi tesislerinde enerji verimliliği Atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimi Sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) yatırımları ve yer altı doğalgaz depolama Karbon elyaf üretimi ile birlikte mamul kompozitör malzeme üretimi OECD yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin üretimi Maden arama Yenilenebilir Enerji üretimi Alüminyum yassı mamul üretimi Lisanslı depoculuk Nükleer enerji santrali Laboratuvar kompleksi Otomasyona dayalı sera Et yönlü entegre hayvancılık Bertaraf tesisi Sağlık turizmi kapsamında yaslı ve/veya engelli bakım köyleri ve esenlik tesisi (wellness) 55
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR Öncelikli sektörler olarak belirlenmiş sektörlerde yapılacak yatırımlar, yatırımın nerede yapıldığına bakılmaksızın 5. Bölge kapsamında sağlanabilecek teşvik unsurlarından yararlanmaktadır. 5. Bölge teşvik unsurları aşağıdaki gibidir. DESTEK UNSURLARI BÖLGELER I II III IV V VI KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR VAR VAR Gümrük Vergisi Muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR Vergi Yatırıma Katkı OSB ve EB 15 20 25 30 40 50 Dışı İndirimi Oranı (%) OSB ve EB İçi 20 25 30 40 50 55 Sigorta OSB ve EB 2 yıl 3 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl 10 yıl Primi Dışı İşveren Destek Süresi Hissesi Desteği OSB ve EB İçi 3 yıl 5 yıl 6 yıl 7 yıl 10 yıl 12 yıl Yatırım Yeri Tahsisi VAR VAR VAR VAR VAR VAR YOK Faiz İç Kredi 3 Puan 4 Puan 5 Puan 7 Desteği Döviz / Dövize Endeksli Kredi Puan YOK 2 Puan 1 Puan 1 Puan 2 Puan 56
Yatırımcılara cazip fırsatlar sunan Yatırım Teşvik Belgelerinin son beş yıl içerisindeki sayısı aşağıdaki tabloda görülebilmektedir. ESKİŞEHİR ‘DE 2014-2018 YILLARINDA DÜZENLENEN YATIRIM TEŞVİK BELGELERİ Yatırım Teşvik Uygulamaları (YTU) 2014 2015 2016 2017 2018 Yerli 8 49 54 84 35 Genel YTU Yabancı 0 0 1 10 Yerli 16 13 20 41 39 Bölgesel YTU Yabancı 5 2 2 65 Yerli 0 1 0 00 Büyük Ölçekli YTU Yabancı 0 0 0 00 Yerli 0 0 1 00 Stratejik YTU Yabancı 0 0 0 00 TOPLAM 29 65 78 132 79 Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2018) 57
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR 2014-2018 yılları arasında Eskişehir’de gerçekleşen teşvik belgeli yatırımlar incelendiğinde 2017 yılında diğer yıllara göre önemli bir artış gözlendiği bunun da yerli sabit yatırım tutarındaki artıştan kaynaklandığı dikkat çekmektedir. Teşvik belgeli yabancı sabit yatırım tutarının en yüksek olduğu yıl ise 2014’tür. 2014-2018 YILLARINDA ESKİŞEHİR YATIRIM TEŞVİK BELGELİ SABİT YATIRIM TUTARLARI Yıllar Yatırım Teşvik Yerli Sabit Yatırım Tutarı Yabancı Sabit Yatırım Toplam Sabit 2014 Belgesi Sayısı (Milyon TL) Tutarı (Milyon TL) Yatırım Tutarı (Milyon TL) 29 326 623 949 2015 65 739 28 767 2016 78 1.014 377 1.390 2017 132 2.179 331 2.510 2018 79 638 149 787 Toplam 383 4.896 1.508 6.403 Kaynak: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2018) 58
59
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR 15 NEDEN ESKİŞEHİR? Mükemmel altyapı imkânları Ülkemizin en büyük ve en düzenli Organize Sanayi Bölgesi Bir asrı aşan sanayileşme kültürü ve tecrübesi Gelişmiş ana ve yan sanayi iş birliği Sanayide sektörel çeşitlilik Çevreye duyarlı, planlı, inovatif, ihracat odaklı sanayileşme anlayışı Alanında güçlü Teknoloji Geliştirme Bölgesi Karayolu ve demiryolu bağlantılarının kesişme Gelişmiş üniversite ve eğitim kurumları noktasında yer alması nedeniyle etkin ulaşım ağı Pazara yakınlık Nitelikli, eğitimli, ucuz işgücü Yüksek şehirleşme oranı ve kaliteli yaşam standardı Gelişmiş sosyal ve kültürel hayat Güçlü üniversite-sanayi iş birliği Uygun yaşam maliyetleri Sektörel iş kümeleri ve iş birliği ağları İş yapma kolaylığı Vizyoner yerel kurumlar Önemli limanlara yakınlık Zengin yeraltı kaynakları 60
61
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI YATIRIM ORTAMI 2019 ESKİŞEHİR KAYNAKÇA 5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, https://www.btk.gov.tr Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, http://www.csgb.gov.tr/home/Contents/Istatistikler Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü, http://www.dhmi.gov.tr/ Ekonomi Bakanlığı, http://www.ekonomi.gov.tr Enerji Piyasası Denetleme Kurumu, http://www.epdk.org.tr Eskişehir Anadolu Üniversitesi, https://www.anadolu.edu.tr/ Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi, http://www.eosb.org.tr/ Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, https://www.ogu.edu.tr/ Eskişehir Sanayi Odası Eskişehir Teknoloji Geliştirme Bölgesi, http://www.atap.com.tr/ Eskişehir Ticaret Odası Kalkınma Bakanlığı, http://www.kalkinma.gov.tr Karayolları Genel Müdürlüğü, http://www.kgm.gov.tr Kültür ve Turizm Bakanlığı, https://www.kultur.gov.tr/ Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://www.mgm.gov.tr/ Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, http://www.sanayi.gov.tr/ Sosyal Güvenlik Kurumu, http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kur umsal/istatistik/sgk_istatistik_yilliklari TÜİK, www.tuik.gov.tr Türk Patent ve Marka Kurumu, http://www.turkpatent.gov.tr/TurkPatent/ Türkiye Bankalar Birliği, https://www.tbb.org.tr/tr Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu, https://www.tubitak.gov.tr/ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, https://www.tobb.org.tr/Sayfa lar/TOBBIstatistikleri.php Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi, http://ulakbim.tubitak.gov.tr/ Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü, http://www.eie.gov.tr/ Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı 62
BURSA ESKİŞEHİR BİLECİK KALKINMA AJANSI Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı Altınova Mah. İstanbul Cad. 424/4 Buttim İş Merkezi Buttim Plaza Kat 6 16250 Osmangazi/Bursa TÜRKİYE Tel: 0 224 211 13 27 Faks: 0 224 211 13 29 @tcbebka /bebka /bebka bebka.org.tr
Search
