ppt การแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชน ก.ย.64 เนื้อหา

บทที่ 8 การแก้ไขปัญหาสุขภาพชุมชน ดร.สมพร รักความสุข



บทที่ 8 การแกไ้ ขปัญหาสุขภาพชุมชน ดร.สมพร รักความสุข

หัวข้อ 8.1 การวางแผนงาน บรรยาย 3 ชม. 8.2 การเขียนโครงการ 8.3 การจดั กิจกรรมแกป้ ัญหาชุมชน - กรณีศึกษา 3 ชม. 8.4 การแกไ้ ขปัญหาสุขภาพชุมชน โดยใชห้ ลกั การพฒั นาชุมชน กรณีศึกษา 6 ชม. 8.5 การประเมินแผนงาน/โครงการ

Learning Output • มีระเบียบวนิ ัยและซื่อสัตย์ (1.5) • มคี วามรู้ความเข้าใจในสาระสาคญั ของศาสตร์ทางวชิ าชีพการพยาบาล ระบบสุขภาพและปัจจัยทมี่ ีผลต่อการเปลยี่ นแปลงของสังคมและต่อ ระบบสุขภาพ (2.2) • มคี วามรู้และความเข้าใจในสาระสาคญั ของกระบวนการพยาบาลและการ นาไปใช้ (2.3) • มคี วามรู้ ความเข้าใจใน วฒั นธรรม สถานการณ์ทเี่ ปลย่ี นแปลงของ ประเทศและสังคมโลกทม่ี ผี ลกระทบต่อภาวะสุขภาพและประชาชน (2.6)

Learning Output (Cont’) • สามารถสืบค้นและวเิ คราะห์ข้อมูลจากแหล่งข้อมูลทห่ี ลากหลาย (3.2) • มคี วามรับผดิ ชอบต่อหน้าท่ี ต่อสังคม และรับผดิ ชอบในการพัฒนา ตนเอง วชิ าชีพ องค์กรและสังคมอย่างต่อเนื่อง (4.4) • สามารถใช้โปรแกรมคอมพวิ เตอร์พืน้ ฐานทจ่ี าเป็ น (5.4) • สามารถเลือกและใช้รูปแบบการนาเสนอสารสนเทศ ตลอดจนใช้ เทคโนโลยสี ารสนเทศและการสื่อสารได้อย่างมีประสิทธิภาพและ เหมาะสมกบั สถานการณ์ (5.5)

กระบวนการพยาบาล แผนงาน/โครงการ การประเมนิ และกาหนดปัญหา สิง่ ท่ีตอ้ งแกไ้ ข คลา้ ยกบั นโยบายท่ี กาหนดไวว้ า่ ตอ้ งทา การวางแผนการพยาบาล วางแผนวา่ จะชว่ ยเหลอื หรอื แกไ้ ข การนาแผนการพยาบาลไป ปัญหาอยา่ งไรบา้ ง) ปฏิบตั ิ เขียนโครงการระบขุ นั้ ตอนท่ีชดั เจน การประเมินผล วา่ จะทาอยา่ งไรบา้ ง) การประเมนิ ผลสิ่งท่ีเกิดขนึ้ จรงิ ประสทิ ธิภาพ ประสิทธิผล

การพฒั นาชุมชน

การพฒั นาชุมชน คืออะไร • เป็ นกระบวนการทพี่ ยายามทจ่ี ะเปลี่ยนแปลงแนวความคดิ ทศั นคตแิ ละพฤตกิ รรมของคนในชุมชนใหด้ ขี ึน้ กว่าเดมิ โดยดจู าก - ความร่วมมือกนั - การสร้างความรู้สึกรักและผกู พนั ต่อชุมชนของตน - เป็นการทางานกบั ประชาชน ไม่ใช่ทาใหป้ ระชาชน - เป็นกิจกรรมที่มาจากการริเร่ิมของประชาชน และ ประชาชนเป็นเจา้ ของกิจกรรมน้นั ๆ

บทบาทของผปู้ ฏิบตั ิงาน/บุคลากร • ผกู้ ระตุน้ • ช้ีนา

หลกั การพฒั นาชุมชน • บริบท (Context) • ใช้ทรัพยากรในชุมชน • การมีส่วนร่วม (Participation) • พฒั นาชุมชนทกุ ๆด้านไปพร้อมกนั • หลกั ประชาธิปไตย (Democracy) • ปลกู ฝังความเช่ือม่ัน • การประสานงาน (coordination) • ดาเนินงานแบบประชาธิปไตย • กลุ่มผู้นา (Leader) • ประเมินผลตลอดเวลา • ค่อยเป็ นค่อยไป (Gradualness) • ยืดหยุ่น (Flexible) • สอดคล้องกบั นโยบายของชาติ

ปัจจยั ทส่ี ่งผลให้งานบรรลุผลสาเร็จ 8M’s • คน (Man)*** • เงินและงบประมาณ (Money and budget) • วสั ดุอปุ กรณ์ (Material) • การจดั การ (Management/Method)** • เครื่องจักร (Machine) • การตลาด (Market) • ขวญั กาลงั ใจ (Morale) • ข้อมูลข่าวสาร (Message )

ประเภท แผนระยะส้ัน ของแผน ไม่เกนิ 2 ปี แผนระยะกลาง ระหว่าง 3 – 5 ปี ไม่เกนิ 5 ปี แผนระยะยาว 5 ปี

หัวเรื่อง แผนงาน……………………………………………….. ปัญหา ข้อมูล วัตถุ กลวธิ ี งบประมาณ ผู้รับ ประเมนิ สนับสนุน ประสงค์ ผดิ ชอบ ผล

โครงการ โครงการเป็ นแผนย่อย หมายถึงกจิ กรรมอย่างใดอย่างหน่ึงหรือหลาย อย่างทกี่ าหนดขนึ้ และจะดาเนินในระยะเวลาทก่ี าหนด เพอ่ื ตอบสนอง วตั ถุประสงค์ทกี่ าหนดไว้ในแผนงาน โครงการมลี กั ษณะเป็ นแผนปฏบิ ตั ิ การ โดยดึงกลวธิ ีจากแผนงานมา 1 กลวธิ ี มาขยายขอบเขตของกลวธิ ี ออกมาในรูปของกจิ กรรม ในลกั ษณะการชี้แจงรายละเอยี ดของงาน ทา ให้มองเห็นแนวทางดาเนินงานแก้ไขปัญหา โครงการจงึ มีลกั ษณะเป็ น แผนเฉพาะทม่ี คี วามสอดคล้องกบั แผนงาน แต่เป็ นเพยี งส่วนหนง่ึ ของ กลวธิ ีในการแก้ปัญหา

ลกั ษณะทดี่ ีของโครงการ 1. สามารถตอบสนองความตอ้ งการหรือแกป้ ัญหาขององคก์ ารหรือ หน่วยงานได้ 2. มีวตั ถุประสงคแ์ ละเป้าหมายที่ชัดเจน สามารถดาเนินงานและปฏิบตั ิได้ 3. รายละเอียดของโครงการตอ้ งสอดคล้องและสมั พนั ธ์กนั กล่าวคือ วตั ถุประสงคข์ องโครงการตอ้ งสอดคลอ้ งกบั หลกั การและเหตุผล วธิ กี าร ดาเนินงานตอ้ งสอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงคเ์ ป็นตน้ 4. รายละเอียดของโครงการสามารถเข้าใจได้ง่าย สะดวกต่อการดาเนินงาน ตามโครงการ

ลกั ษณะที่ดีของโครงการ (ต่อ) 5. เป็นโครงการท่ีสามารถนาไปปฏิบตั ิได้ สอดคลอ้ งกบั แผนงานหลกั ของ องคก์ ารและสามารถตดิ ตามประเมนิ ผลได้ 6. โครงการตอ้ งกาหนดข้ึนจากข้อมูลทม่ี ีความเป็ นจริง และเป็นขอ้ มูลท่ี ไดร้ ับการวเิ คราะห์อยา่ งรอบคอบ 7. โครงการตอ้ งไดร้ ับการสนับสนุนในดา้ นทรัพยากร และการบริหาร อยา่ งเหมาะสม 8. โครงการตอ้ งมีระยะเวลาในการดาเนินงาน กล่าวคือตอ้ งระบุถึงวนั เวลาท่ีเร่ิมตน้ และสิ้นสุดโครงการ

การเขียนโครงการ • ชื่อโครงการ การต้งั ชื่อโครงการจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั กลวิธีหรือกิจกรรม เพือ่ ทาใหท้ ราบวา่ เป็นโครงการเรื่องอะไร • ส่วนราชการเจ้าของโครงการ ระบุช่ือส่วนราชการ ท้งั น้ีเพือ่ เป็นการสะดวก แก่หน่วยเหนือในการติดตามการทางาน • ผู้รับผดิ ชอบโครงการ ระบุช่ือ นามสกลุ ตาแหน่ง • หลกั การและเหตุผล เป็นการเขียนความเรียง เพือ่ บอกใหท้ ราบถึงหลกั การ ของสิ่งท่ีกระทาการแกไ้ ขปัญหา ความเป็นมาของปัญหา และเม่ือปัญหาน้ี ไดร้ ับการแกไ้ ขดว้ ยกิจกรรมหรือวิธีการน้ีแลว้ จะเกิดผลดีอยา่ งไร การเขียน หลกั การและเหตุผล ควรเขียนดว้ ยขอ้ ความที่กระชบั และไม่เยน่ิ เยอ้ (ระบุ ความสาคญั และขอ้ มูลสนบั สนุน)

การเขยี นโครงการ (ต่อ) • วตั ถุประสงค์ หมายถึงส่ิงที่โครงการตอ้ งการจะทาใหเ้ กิดข้ึน ควรมี ลกั ษณะคือชดั เจน เขา้ ใจง่าย มีลกั ษณะเฉพาะ สามารถปฏิบตั ิได้ เหมาะสมกบั ระยะเวลาที่มีอยู่ สอดคลอ้ ง และสนบั สนุนวตั ถุประสงค์ หรือนโยบายของหน่วยงานและนโยบายของรัฐบาล • เป้าหมาย คือสิ่งที่โครงการตอ้ งการจะใหเ้ กิดมีข้ึนในปริมาณท่ี แน่นอนชดั เจน และระยะเวลาที่กาหนด ท้งั น้ีตอ้ งสอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงค์ • กลุ่มเป้าหมาย หมายถึง กลุ่มคนหรือสิ่งของที่ไดร้ ับผลกระทบ/เขา้ ร่วม ในโครงการ ตวั อย่าง : ประชาชนตาบลบา้ นสวย จานวน 100 คน

การเขยี นโครงการ (ต่อ) ข้นั ตอนการดาเนินงาน ข้นั เตรียมงาน เป็นการกาหนดการในการเตรียมพร้อมก่อนลงมือปฏิบตั ิงาน • แกไ้ ขปัญหา ไดแ้ ก่ -การติดต่อประสานงานกบั บุคคลที่จะมาร่วมในการ แกไ้ ขปัญหา เช่น เจา้ หนา้ ท่ี กรรมการหมู่บา้ น เพอ่ื ทาความเขา้ ใจถึง บทบาทหนา้ ที่ รวมท้งั การประสานงานของแต่ละฝ่ ายในการทางาน • กาหนดการเบิกยมื ทรัพยากร และงบประมาณท่ีจะนาไปใชใ้ นการแกไ้ ข ปัญหา เช่น วสั ดุ ยานพาหนะ ท้งั น้ีเครื่องมือจะตอ้ งสอดคลอ้ งกบั กิจกรรม การแกไ้ ขปัญหาและสถานท่ีท่ีจะใหค้ วามช่วยเหลือ • กาหนดการประชาสมั พนั ธ์ เพ่อื แจง้ ใหป้ ระชาชนรับทราบถึงวตั ถปุ ระสงค์ และกาหนดการทางาน ทาใหป้ ระชาชนไดร้ ับรู้ และใหค้ วามร่วมมอื ในการ ดาเนินงานแกไ้ ขปัญหา

การเขยี นโครงการ (ต่อ) ข้ันดาเนินงาน • การดาเนินงานตามแผน เป็ นการนาโครงการทก่ี าหนดไว้ไปปฏิบัติต่อ ชุมชน หรือปฏบิ ตั ิร่วมกบั ชุมชน เพื่อแก้ไขปัญหา ในข้ันนีค้ วรจะกระตุ้น ให้ประชาชนมสี ่วนร่วม และนาทรัพยากรทมี่ ีอยู่ในชุมชนมาใช้ให้เกดิ ประโยชน์มากทสี่ ุด รวมท้งั สอน แนะนาให้ประชาชนปฏบิ ัตไิ ด้ด้วย ตนเอง เพ่ือให้สามารถพงึ่ พาตนเองได้ การดาเนินงานควรเป็ นไปตาม แผนปฏบิ ัติงานทก่ี าหนดไว้ในโครงการ

การเขยี นโครงการ (ต่อ) • งบประมาณ เป็นการระบุเงินท่ีใชใ้ นโครงการตามกิจกรรมหรืองานที่ได้ กระทาลงไปในการแกป้ ัญหา ซ่ึงเงินจานวนน้ี จะรวมถึงทรัพยากรที่นามาใช้ ในการแกไ้ ขปัญหา การแบ่งหมวดการใชเ้ งิน ใชต้ ามงบประมาณแผน่ ดิน ซ่ึง แบ่งหมวดเป็นเงินเดือน คา่ จา้ งประจา คา่ จา้ งชว่ั คราว ค่าตอบแทน ค่าใชส้ อย วสั ดุ ฯลฯ • ผลทค่ี าดว่าจะได้รับ เป็นการบอกถึงผลประโยชน์ท่ีประชาชนหรือชุมชนจะ ไดร้ ับเมื่อโครงการน้ีสิ้นสุด ซ่ึงผลที่คาดวา่ จะไดร้ ับไม่ใช่วตั ถุประสงคข์ อง โครงการ • การประเมนิ ผล เป็นการกาหนดวิธีการ และเกณฑ์ เพ่อื ดูความสาเร็จของงาน ตามวตั ถุประสงคข์ องโครงการ แต่เนื่องจากการประเมินผล มกั จะถูกกลืน เพราะถือวา่ การดาเนินงาน ไดส้ ิ้นสุดลงไปแลว้ ดงั น้นั ผดู้ าเนินงานจึงควร กาหนดข้นั ตอนการดาเนินการประเมินผลไวใ้ นโครงการ

การเขยี นโครงการ (ต่อ) ข้นั ตอนการประเมนิ ผล • ข้นั ที่ 1 กาหนดสิ่งท่ีจะประเมิน วา่ เป็นผลงานอะไร ของหน่วยงานใด ใครรับผดิ ชอบการประเมิน และขอบเขตของการประเมินในแต่ละคร้ัง แต่ ละโครงการมีขอ้ จากดั อะไรบา้ ง • ข้นั ท่ี 2 กาหนดวธิ ีท่ีจะใชใ้ นการประเมินใหช้ ดั เจนวา่ จะใชว้ ิธีใด ควรมี การทดสอบเคร่ืองมือก่อนใช้ • ข้นั ท่ี 3 พิจารณาเรื่องขอ้ มูลท่ีจะนามาใชใ้ นการประเมิน วา่ ตอ้ งการขอ้ มูล อะไรมีเพียงพอหรือไม่ เช่ือถือไดห้ รือไม่ แลว้ นามาวเิ คราะหข์ อ้ มูล เหล่าน้นั เหมาะสมท้งั ดา้ นปริมาณและคุณภาพหรือไม่ และถา้ ขอ้ มูลไม่ เพยี งพอ มีขอ้ ขดั แยง้ จะมีการหาขอ้ มูลเพม่ิ เติมดว้ ยวธิ ีใด

การเขยี นโครงการ (ต่อ) ข้ันตอนการประเมินผล • ข้นั ที่ 4 กาหนดระยะเวลาที่จะดาเนินการเป็นระยะ ๆ ใหช้ ดั เจน • ข้นั ท่ี 5 กาหนดบุคลากรผปู้ ระเมินหรือผรู้ ับผดิ ชอบ ในกรณีเป็นการ ประเมินผลหน่วยงานท่ีอยใู่ นบงั คบั บญั ชา • ข้นั ท่ี 6 ดาเนินการประเมิน ในดา้ นประสิทธิภาพ ประสิทธิผล ความ เพียงพอ ความเหมาะสม และผลขา้ งเคียงที่เกิดข้ึน • ข้นั ที่ 7 สรุปประเมินผลการประเมินที่ไดร้ ับ และเสนอเพ่ือการปฏิบตั ิ ต่อไป

การประเมนิ ผล ประกอบด้วย • การวดั ประสิทธิภาพ (Evaluation of Efficiency) • การวดั ประสิทธิผล (Evaluation of Effectiveness) 2.1 ทรัพยากรท่ีใช/้ ทรัพยากรท่ีกาหนด  100 2.2 จานวนผปู้ ่ วยที่รักษาหาย/จานวนผมู้ าตรวจในเวลาเดียวกนั  100 2.3 วตั ถุประสงคท์ ี่ทาได้ / วตั ถุประสงคท์ ่ีกาหนด  100 2.4 กิจกรรมท่ีทาได้ / กิจกรรมที่กาหนด  100

การประเมินผล (ต่อ) • การวดั ความเพยี งพอ (Evaluation of Adequacy) • การวดั ความเหมาะสม (Evaluation of Appropriateness) • การวดั ผลขา้ งเคยี ง (Evaluation of Side-effect)

การประเมนิ ผลโครงการ ต้องพจิ ารณาถึง • ปัญหาสาธารณสุขน้นั ไดร้ ับการแกไ้ ขมากนอ้ ยเพยี งใด จากบริการพยาบาลท่ี ใหซ้ ่ึงเป็นการพจิ ารณาความเพยี งพอ • การดาเนินงานบรรลุวตั ถุประสงคท์ ี่กาหนดไวม้ ากนอ้ ยเพียงใด ซ่งึ เป็นการ พจิ ารณาประสิทธิผลโครงการ • เปรียบเทียบค่าใชจ้ ่าย ประมวลไดจ้ ากเวลาที่ใชใ้ นการบริการ หรือผลของ โครงการน้นั ซ่ึงเป็นการพจิ ารณาประสิทธิภาพของโครงการ

การประเมนิ ผลโครงการ ต้องพจิ ารณาถึง (ต่อ) • เราไดก้ าหนดวตั ถุประสงคห์ รือเลือกกิจกรรมเป็นอยา่ งดีทาใหก้ าร ดาเนินงานบรรลุเป้าหมายของแผนงานสาธารณสุข เทียบกบั วิธีการ แกไ้ ขปัญหาแบบ • อื่น ๆ เวลาท่ีกาหนดในโครงการเพียงพอหรือไม่ และพจิ ารณา ประสิทธิภาพของคา่ ใชจ้ ่ายดว้ ยวา่ เหมาะสมกบั กิจกรรมท่ีเกดิ ข้ึนหรือ ผลงานที่เกิดข้ึนหรือไม่