พระธรรมน่ารู้

พระธรรม หมายถึงธรรมะซึ่งพระพุทธเจ้าทรงค้นพบและนาออกเผยแผ่ หรือคาสอนของ พระพทุ ธเจ้า เก่ียวกับความจรงิ ตามธรรมชาติของทุกข์และวิธีการดับทุกข์ ธรรมะของพระพุทธเจ้า นั้นแต่เริ่มสืบทอดกันด้วยวิธีท่องจาแบบปากต่อปาก เรียกว่า \"มุขปาฐะ\" สมัยต่อมาจึงได้มีการ บันทึกไว้เปน็ ลายลกั ษณอ์ กั ษร คัมภีร์ที่บันทึกพระธรรมของพระพุทธเจ้านั้น เรียกว่า พระไตรปิฎก และยงั มคี มั ภีรอ์ น่ื ๆ ท่แี ตง่ ภายหลงั เพ่ือขยายความอกี ไดแ้ ก่ อรรถกถา ฎีกา อนุฎกี า ตามลาดับ

หนังสือพระธรรมเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชา การสร้างหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ซงึ่ ขา้ พเจ้าไดร้ บั มอบหมายจากคุณครูให้จัดทาหนังสือเรื่องนี้ขึ้นตามความสนใจ โดยบูรณา การกับวิชา พระธรรม เนื้อหาในหนังสือเรื่องนี้จะประกอบไปด้วยเรื่อง พระรัตนตรัย พุทธคุณ9 อริยสจั 4 พุทธศาสนาสุภาษิต การสังคายนา และการสวดมนต์ แผ่เมตตา ซึ่ง ขา้ พเจา้ ได้รวบรวมไวใ้ นหนังสือเล่มนี้ ขอขอบคุณครู ปภสั สร กา๋ เขียว ที่ใหค้ าแนะนา ปรึกษา และเพื่อนๆ ที่ช่วยให้ คาแนะนา ตลอดจนหนังสือเล่มนเ้ี สร็จลลุ ว่ งไปด้วยดี หากผิดพลาดประการใดก็ขออภัยมา ณ ที่น้ดี ว้ ย

คานา หนา้ สารบญั 1 พระธรรม 2 ธรรมคุณ6 3 อรยิ สัจ 4 : ทุกข์ : ขันธ์ 5 : โลกธรรม 8 5 อริยสัจ 4 : สมุทยั : กรรมนิยาม : กรรม 12 6 อริยสัจ 4 : สมุทัย : มิจฉาวณชิ ชา 5 7 ความสาคัญ 9 10

ความหมายของพระรตั นตรยั หรอื พระพุทธ พระธรรม พระสงฆจ์ ดั ได้ ๓ ระดบั ดังตอ่ ไปน้ี ระดบั ที่ ๑ พระพุทธ คือ ท่านผู้ตรัสรู้ ซึ่งมีพระพุทธรูปเป็นองค์แทนพระธรรม คือ ความจริงหรือสัจธรรมที่ พระพุทธเจา้ ได้ตรสั รู้ และนามาสง่ั สอนซึ่งมีพระไตรปิฎก หรอื คมั ภีร์ทางพระพุทธศาสนาเป็นองค์แทน พระสงฆ์ คือ พระอริยสาวกของพระพทุ ธเจ้า ซึ่งมีภิกษี ภิกษุณี โดยทั่วไปเป็นองค์แทน ผู้ซึ่งยังไม่เป็น พระอรยิ บคุ คล ๔ พระสงฆ์ในระดบั นี้ เรียกว่า สมมตสิ งฆ์ ระดบั ท่ี ๒ พระพุทธ หมายถึง พระผู้ตรัสรู้เอง พระองค์คือ เจ้าชายสิทธัตถะ แห่งวงศ์ศากยะ ผู้สละละทิ้งชีวิต แบบชาวโลกเพื่อแสวงหาสัจธรรม หลังจากที่พระองค์ตรัสรู้แล้ว ก็ได้ประดิษฐานพระพุทธศาสนาขึ้น พระธรรม หมายถึง ความจริง หรือสัจธรรมที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบ และเผยแผ่ให้พุทธศาสนิกชน ทั้งบรรพชิต และคฤหะสถ์ได้เรียนรู้และปฏิบัติพระสงฆ์ หมายถึง สาวกของพระพุทธองค์ผู้เป็นพระ อริยบคุ คลแลว้ ระดับที่ ๓ พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ รวมเป็นหนึ่งเดียวในระดับนี้พระพุทธ ก็คือ พระธรรมคาสั่งสอน ดัง พระพุทธวัจนะที่ว่า \"ผู้ใดเห็นธรรม ผู้นั้นเห็นเรา\" แสดงว่า พระพุทธภาวะ คือ พระธรรม และพระ ธรรมกค็ ือพุทธภาวะนนั่ เอง พระสงฆ์ในอุดมคติกค็ ือพระธรรมท่ปี รากฏในตัวท่านั้นเอง



ธรรมคุณ ๖ คณุ ของพระธรรมคุณมี ๖ ประการ ดงั ทน่ี กั ปราชญไ์ ดร้ อ้ ยกรองเป็นบทสวดสาหรบั น้อมนาระลึกไว้ในใจ ดงั นี้ ๑. สวากขาโต ภควตา ธมั โม หมายถึง ธรรมอนั พระผ้มู ีพระภาคตรัสดแี ลว้ ท่ามกลาง อนั ได้แก่ สมาธแิ ละงามในทสี่ ดุ อันไดแ้ ก่ ป๎ญญา พร้อมทง้ั อรรถและพยัญชนะ ประกาศพรหมจรรย์หรอื หลกั การครองชีวิตอนั ประเสริฐ บรสิ ทุ ธิบ์ รบิ ูรณส์ ิ้นเชงิ ๒. สันทิฏฐิโก หมายถงึ ผู้ปฏบิ ัตจิ ะพงึ เห็นชัดดว้ ยตนเอง ผใู้ ดปฏบิ ัติ ผู้ใดบรรลุ ผ้นู ัน้ ยอ่ มเห็นประจักษ์ด้วยตนเอง ไม่ตอ้ งเช่ือตามคาบอกเลา่ ของผอู้ น่ื ผู้ใดไมป่ ฏิบตั ิ ไม่ บรรลุ ผอู้ น่ื จะบอกก็เหน็ ไมไ่ ด้ ๓. อกาลิโก หมายถงึ ไม่ประกอบดว้ ยการ ผู้ปฏบิ ัตไิ ม่ขนึ้ อยกู่ ับกาลเวลา พร้อม เม่ือใดบรรลไุ ด้ทนั ที บรรลุเมื่อใดเห็นผลไดท้ นั ที นน่ั คือ ให้ผลในลาดับแหง่ บรรลุไม่ เหมอื นผลไม้อนั ใหผ้ ลตามฤดกู าล ๔. เอหปิ ๎สสิโก หมายถึง ควรเรียกให้มาดู พระธรรมเปน็ คุณอศั จรรยด์ ุจของ ประหลาดทค่ี วรเชญิ ชวนให้มาชมและพิสูจน์หรอื ทา้ ทายตอ่ การตรวจสอบ เพราะเป็น ของจริงและดจี รงิ ๕. โอปนยโิ ก หมายถงึ ควรน้อมเข้ามา ผู้ปฏบิ ัติควรน้อมเข้ามาไวใ้ นใจของตนหรอื น้อมใจเขา้ ไปให้ถงึ ดว้ ยการปฏบิ ัตใิ ห้เกดิ ข้ึนในใจ ๖. ป๎จจตั ตงั เวทติ พั โพ วิญํูหิ หมายถงึ อันวญิ ํูชนพึงรเู้ ฉพาะตน ผลอนั เกิดจาก การปฏิบัติธรรมนน้ั ทุกคนทนี่ ้อมนามาปฏิบตั ิ จะรซู้ ้ึงถงึ ผลแหง่ พระธรรมนั้นด้วย ตนเอง ทาให้กันไมไ่ ด้ เอาจากกนั ไม่ได้ และรู้ไดป้ ระจักษ์ในใจของตนเอง

อริยสจั 4 : ทุกข์ : ขนั ธ์ 5 : โลกธรรม 8 ขนั ธ์ 5 ขันธ์ แปลว่า กอง กลุ่ม ก้อน หลกั ทางพระพุทธศาสนาวเิ คราะห์วา่ มนษุ ย์สามารถแยก ยอ่ ยไดเ้ ปน็ 5 ขนั้ ไดแ้ ก่ธรรมคุณ ๖ คณุ ของพระธรรมคณุ มี ๖ ประการ ดังทน่ี ักปราชญไ์ ดร้ อ้ ยกรองเป็นบทสวดสาหรบั น้อมนาระลกึ ไวใ้ นใจ ดงั น้ี ๑. สวากขาโต ภควตา ธมั โม หมายถึง ธรรมอนั พระผ้มู พี ระภาคตรัสดีแลว้ ทา่ มกลาง อนั ไดแ้ ก่ สมาธแิ ละงามในทสี่ ดุ อันได้แก่ ปญั ญา พร้อมทงั้ อรรถและพยัญชนะ ประกาศพรหมจรรยห์ รือ หลักการครองชวี ติ อันประเสริฐ บรสิ ุทธบิ์ ริบรู ณ์สน้ิ เชงิ ๒. สันทฏิ ฐิโก หมายถงึ ผู้ปฏบิ ตั จิ ะพงึ เหน็ ชดั ดว้ ยตนเอง ผใู้ ดปฏิบัติ ผู้ใดบรรลุ ผนู้ น้ั ย่อมเห็น ประจกั ษด์ ว้ ยตนเอง ไมต่ อ้ งเชอ่ื ตามคาบอกเล่าของผอู้ ่ืน ผู้ใดไมป่ ฏบิ ตั ิ ไมบ่ รรลุ ผอู้ น่ื จะบอกก็ เหน็ ไมไ่ ด้ ๓. อกาลโิ ก หมายถงึ ไมป่ ระกอบดว้ ยการ ผู้ปฏบิ ตั ิไม่ขน้ึ อยู่กบั กาลเวลา พรอ้ มเม่อื ใดบรรลุได้ ทันที บรรลเุ มอื่ ใดเห็นผลได้ทันที น่ันคอื ให้ผลในลาดบั แหง่ บรรลุไม่เหมอื นผลไมอ้ นั ให้ผลตาม ฤดูกาล ๔. เอหิปสั สิโก หมายถึง ควรเรยี กใหม้ าดู พระธรรมเปน็ คณุ อศั จรรยด์ ุจของประหลาดท่ีควร เชญิ ชวนให้มาชมและพิสจู นห์ รอื ท้าทายต่อการตรวจสอบ เพราะเป็นของจริงและดจี รงิ ๕. โอปนยโิ ก หมายถงึ ควรน้อมเข้ามา ผู้ปฏบิ ัตคิ วรน้อมเข้ามาไว้ในใจของตนหรือ







ความสาคญั ธรรมคณุ 6 อรยิ สจั 4 : ทกุ ข์ : ขนั ธ์ 5 : โลกธรรม 8 อรยิ สจั 4 : สมทุ ยั : กรรมนิยาม : กรรม 12 อรยิ สจั 4 : สมทุ ยั : มิจฉาวณิชชา 5