โครงการอบรม B-NET ชัน้ มธั ยมศึกษาตอนต้น พระมหาทิพย์ โอษฐงาม รองผู้อานวยการโรงเรียนพระปริยตั ธิ รรมสามญั ศึกษา วดั พระธาตุพนม จังหวดั นครพนม พระครูปริยตั โิ ชตยิ าภรณ์ : โรงเรียนสุเทพนครวชิ จังหวดั ร้อยเอด็
โครงการยกระดับทางการศึกษาระดับชาติ แผนกสามัญศึกษา (B-net) วิชาธรรม : ชนั้ มธั ยมศึกษาตอนตน้ ปีการศึกษา 2562 (สอบ 2563)
วิชา “ธรรมวภิ าค” ทุกะ หมวด ๒ ธรรมมีอุปการมาก ๒ ๑. สติ : ความระลึกได้ ๒. สัมปชัญญะ : ความรตู้ ัว ธรรมเป็นโลกบาล คือ คุ้มครองโลก ๒ ๑. หิริ : ความละอายแก่ใจ ๒. โอตตัปปะ : ความเกรงกลวั
วิชา “ธรรมวภิ าค” ทกุ ะ หมวด ๒ ธรรมอนั ทาให้งาม ๒ ๑. ขนั ติ : ความอดทน ๒. โสรจั จะ : ความสงบเสงี่ยม บคุ คลหาได้ยาก ๒ ๑. บุพพการี : บุคคลผูท้ าอปุ การะก่อน ๒. กตญั ญูกตเวที : บคุ คลผรู้ ู้อุปการะทีท่ า่ นทาแลว้ และตอบแทน
วิชา “ธรรมวภิ าค” รัตนะ ๓ อยา่ ง ๑. พระพุทธ ๒. พระธรรม ๓. พระสงฆ์ • อาการทีพ่ ระพทุ ธเจ้าเจ้าทรงส่ังสอน ๓ อย่าง • ๑. ทรงสั่งสอน เพอ่ื จะใหผ้ ู้ฟังรู้ย่งิ เห็นในธรรมที่ควรร้คู วรเหน็ • ๒. ทรงส่งั สอนมีเหตุที่ผฟู้ ังอาจตรองตามใหเ้ หน็ จริงได้ • ๓. ทรงส่ังสอนเป็นอศั จรรย์ คอื ผูป้ ฏิบตั ิตามย่อมไดป้ ระโยชน์ โดยสมควรแก่ความปฏิบตั ิ • โอวาทของพระพุทธเจ้า ๓ อยา่ ง • ๑. เว้นจากทุจรติ คือประพฤติชวั่ ดว้ ยกาย วาจา ใจ. • ๒. ประกอบสจุ รติ คือ ประพฤติชอบ ดว้ ยกาย วาจา ใจ. • ๓. ทาใจของตนให้หมดจดจากเครือ่ งเศรา้ หมองใจ มโี ลภ โกรธ หลง เป็ นต้น
แบบทดสอบวิชา “ธรรมวภิ าค” 1. หลกั ธรรมในข้อใดสง่ ผลให้ผู้ปฏิบตั ิควบคมุ การพูด การทา การคิด อยูใ่ นกรอบศีลธรรม 1. สติ - สมั ปัชชัญญะ 2. ขันติ – โสรจั จะ 3. หิริ – โอตตปั ปะ 4. ขนั ติ – โอตตัปปะ
2. ธรรมข้อใดที่สอนให้เกรงกลวั ตอ่ การทากรรมชวั่ 1. หิริ 2. ขนั ติ 3. โสรัจจะ 4. โอตตปั ปะ
3. ขอ้ ใดเปน็ อาการทีพ่ ระพุทธ องคท์ รงสั่งสอนเป็นอศั จรรย์ 1. ทรงแสดงธรรมตามอปุ นิสยั ของผ้ฟู ัง 2. ทรงแสดงธรรมอธิบายความทีย่ ากใหเ้ ข้าใจง่าย 3. ทรงแสดงธรรมดว้ ยพระทยั อย่างจริงจัง 4. ทรงแสดงธรรมโดยไมบ่ งั คบั ขเู่ ข็ญใหเ้ ชื่อ
4. คนพูดแลว้ ไม่ทาตามที่พูดชือ่ ว่า ประพฤติทุจริตขอ้ ใด 1. มุสาวาท 2. ปิสณุ วาจา 3. ผรสุ วาจา 4. สัมผปั ปลาปวาจา
มิจฉาวาจา วาจาผิด, เจรจาผิด หรือ “วจีทจุ ริต” ไดแ้ ก่ ๑. มุสาวาท พูดปด ๒. ปิสณุ าวาจา พดู สอ่ เสียด ๓. ผรุสวาจา พูดคาหยาบ ๔. สัมผัปปลาปะ พดู เพอ้ เจ้อ (ในมิจฉัตตะ ๑๐)
5. การประพฤติกายสุจริตคือขอ้ ใด 1. ไม่รนุ แรงกบั สัตว์ 2. มองโลกในแง่ดี 3. คิดตรงกบั ทีพ่ ูด 4. พูดสุภาพออ่ นหวาน
6. “รกั ชาติ รกั แผ่นดิน หยดุ โกงกิน กอ่ นสิน้ ชาติ” จากคาขวัญทีว่ ่า “โกงกิน” มีมลู เหตจุ ากขอ้ ใด 1. โมหะ 2. โทสะ 3. โกธะ 4. โลภะ
7. นาย ก เดินออกกาลังกายที่สวนสาธารณะใน ชุมชน ขณะที่เดินไปได้สักพกั เห็นสุนัขกาลังหิวโซ นาย ก จึงไปซื้ออาหารให้ สนุ ัข จากเหตกุ ารณ์ที่ เกิดขึ้น นาน ก บาเพญ็ บญุ กิริยาวัตถุขอ้ ใด 1. สีลมัย 2. ทานมยั 3. ภาวนามัย 4. อปจายนมัย
8. “วยั ร่นุ ตีกัน เพราะไม่ถกู กนั ” ตรงกบั อคติขอ้ ใด 1. ภยาคติ 2. โทสาคติ 3. โมหาคติ 4. ฉนั ทาคติ
9. พฤติกรรมใดตรงกับคาว่า “วิมังสา” 1. ร้จู กั ทามาหากิน 2. ขยนั ไมเ่ กียจคร้าน 3. ตัง้ ใจทางานตามทีไ่ ด้รับมอบหมาย 4. ใชป้ ญั ญาพิจารณาเหตผุ ล และตรวจสอบ
10. การสารวมในพระปาฏโิ มกข์ หมายถึง การสารวมอะไรในปาริสุทธิศีล? 1. ศีล 227 ข้อ 2. เลีย่ งชีพชอบ ไม่โออ้ วด 3. จีวร บาตร เสนาสนะ และเภสชั 4. อินทรีย์ 6 ตา หู จมกู ลิ้น กาย ใจ
11. การรบั เดก็ ผหู้ ญิงมาเป็นบตุ รบญุ ธรรม โดยไม่มีความใครท่ างกามารมณห์ วงั ชว่ ยใหไ้ ด้ เรียนหนังสือ จดั เป็นพรหมวิหาร 4 ข้อใด? 1. มุทิตา ยินดี อยากให้เด็กได้ดี 2. กรุณา สงสารหวังชว่ ยให้พน้ จากทุกข์ 3. เมตตา ความรกั หวังให้มีความสขุ ความเจริญ 4. อุเบกขา เฉยๆ ไม่ยินดียินร้ายแม้วัยจะอ่อนกวา่ ตนเอง
12. มัชฌิมาปฏิปทา (ทางสายกลาง) ตรงกบั อริยสจั 4 ขอ้ ใด 1. ทุกข์ 2. สมุทยั 3. นิโรธ 4. มรรค
13. ข้อใดเรียงลาดบั ของ อนันตริยกรรม 5 จากหนกั ไปหาเบา 1. สงั ฆเภท ปิตุฆาต มาตุฆาต โลหิตปุ บาท อรหันตฆาต 2. สังฆเภท โลหิตุปบาท อรหนั ตฆาต มาตุฆาต ปิตฆุ าต 3. สังฆเภท มาตุฆาต ปิตุฆาต อรหนั ตฆาต โลหิตุปบาท 4. สงั ฆเภท อรหนั ตฆาต ปิตฆุ าต มาตฆาต โลหิตปุ บาท
14. พระอปุ ชั ฌาย์ได้สอนสทั ธิวิหาริก ซึง่ เปน็ พระ บวชใหม่ในเรือ่ งการระมัดระวังเมือ่ ตาเห็นรูป หูฟัง เสียง จมูกดมกลิ่น ลิน้ ลิ้มรส กายสมั ผัส เปน็ การ สอนไมใ่ ห้หลงระเริงในเรือ่ งใด? 1. ปีติ 5 2.จักขุ 5 3. กามคณุ 5 4. ธรรมขันธ์ 5
15. ขอ้ ใดไม่ใชค่ ณุ สมบตั ิของพระนกั เทศน์ 1. แสดงธรรมไปโดยลาดบั 2. แสดงธรรมไม่ตดั เนือ้ ความ 3. แสดงธรรมสรรเสริญเยินยอ 4. แสดงธรรมหวงั ไปปฏิบตั ิจริง
16. การรับรู้ทางอารมณ์วา่ เปน็ สขุ หรือเป็น ทุกข์ ไม่สบายใจหรอื เฉยๆ จัดลงในขันธ์ 5 ข้อใด? 1. เวทนา 2. สญั ญา 3. สงั ขาร 4. รูปและวิญญาณ
17. การปฏิบัติในขอ้ ใดเปน็ การ แสดงออกถึงความเคารพในพระสงฆ์ 1. นาอาหารไปถวายตามกาล 2. ไปฟังธรรมที่วดั ประจา 3. กราบไหว้เฉพาะพระสงฆท์ ีต่ นเองนับถือ 4. เชือ่ ฟังคาส่ังสอนและปฏิบตั ิตาม
18. การแบ่งปันลาภทีม่ ีผมู้ ีศรทั ธาถวาย โดยชอบใหแ้ กภ่ ิกษุและสามเณร เป็นการ ปฏิบตั ิตามหลักธรรมขอ้ ใด? 1. เมตตาธรรม 2. สาราณิยธรรม 3. กตัญญูตาธรรม 4. พรหมวิหารธรรม
สาราณียธรรม 6 หมายถึง ธรรมเป็นที่ตั้งแห่งความระลึกถึงกนั ถือวา่ เป็นธรรมที่ สรา้ งควาสามคั คี มีอยู่ 6 ข้อ คือ 1. กายกรรม อันประกอบดว้ ยเมตตา 2. วจีกรรม อันประกอบดว้ ยเมตตา 3. มโนกรรม อนั ประกอบดว้ ยเมตตา 4. สาธารณโภคี คือ การร้จู ักแบ่งสิ่งของใหก้ ันและกนั ตามโอกาสอนั ควร 5. สีลสามญั ญตา คือ ความรกั ใคร่สามคั คี รกั ษาศีลอยา่ งเคร่งครดั เหมาะสม ไม่เอา รดั เอาเปรียบผอู้ ืน่ 6. ทิฏฐิสามญั ญตา คือ การมีความเห็นรว่ มกัน ไม่เห็นแกต่ ัว รจู้ ักเคารพและรบั ฟงั ความคิดเห็นของผอู้ ืน่
19. ธาตุในข้อใดเปน็ นามธรรม 1. เตโชธาตุ 2. วาโยธาตุ 3. ปฐวีธาตุ 4. วิญญาณธาตุ
20. สานวนไทยวา่ “เขา้ เมืองตาหลิว่ ต้อง หลิ่วตาตาม” ตรงกับหลักธรรมข้อใด? 1. มัตตัญญุตา 2. กาลัญญตุ า 3. ปริสญั ญตุ า 4. ธมั มญั ญุตา
21. การคัดสรรเลือกฟงั ธรรมทเ่ี ปน็ ฝา่ ยดีแล้ว ตรึกตรองด้วยปญั ญา สรา้ งใหม้ ีในตนเองจดั เขา้ ในโพชฌงค์ใด? 1. สติ 2. วิริยะ 3. สมาธิ 4. ธมั มวิจยะ
โพชฌงค์ : 7 ประกอบด้วย 1.สติสัมโพชฌงค์ : ติที่เป็นองค์ธรรมแห่งการตรัสรธู้ รรม คือ สติปัฏฐานท้งั 4 ได้แก่ การเหน็ กาย เวทนา จิตและธรรม ดว้ ยการระลึกไดถ้ ึงกศุ ลธรรมที่ความเรา่ รอ้ น โทมนสั อภิชฌา จะเกิดขึ้น ไม่ได้ 2.ธมั มวิจยสัมโพชฌงค์ : การใครค่ รวญธรรมที่เหน็ ตามความเป็นจริง เห็นทงั้ ขอ้ ดีขอ้ เสีย ไมไ่ ด้เหน็ ดว้ ยความลาเอียงหรืออคติ 3.วิริยสัมโพชฌงค์ : ความเพียรทีจ่ ะทาใหอ้ กุศลธรรมลดลง กศุ ลธรรมเพิ่มขึ้น 4.ปีติสัมโพชฌงค์ : ความอิ่มเอิบใจ ความสบายใจ ความพอใจ ที่ไมต่ อ้ งอาศยั เครือ่ งล่อ 5.ปสั สทั ธิสัมโพชฌงค์ : ความสงบระงบั ของจิตทีเ่ ย็นลง 6.สมาธิสัมโพชฌงค์ : สมาธิที่จิตเป็นอารมณ์อนั เดียว คือ ฌานทัง้ 4 ตามนยั ยะของอริยมรรคมี องค์ 8 ในขอ้ สัมมาสมาธิ 7.อุเบกขาสัมโพชฌงค:์ ความวางเฉย
22.มรรคมีองค์ 8 หรอื มัชฌิมาปฏปิ ทา ประกอบด้วยเส้นทางกี่เสน้ ทาง 1. 8 เส้นทาง 2. ทางสายเดียว คือ อริยมรรค 3. ทาง 3 เสน้ คือ ศีล สมาธิ ปญั ญา 4. ทาง 4 เสน้ คือ ทุกข์ สมทุ ัย นิโรธ มรรค
23. “ไม่ได้ด้วยเลห่ ์ กเ็ อาดว้ ยกล ไม่ไดด้ ว้ ยมนต์ ก็เอาด้วยคาถา” ต้องแก้ดว้ ยธรรมข้อใด? 1. มทุ ิตา 2. เมตตา 3. สันโดษ 4. สมั มาทิฏฐิ
24. สุชาติเป็นผู้มีปกติ กราบไหว้ อ่อนน้อม ถ่อม ตนต่อผู้ใหญเ่ ปน็ นิตย์ สุชาติกาลังบาเพ็ญบญุ กิริยาวตั ถุ 10 ในขอ้ ใด 1. ภาวนามยั 2. อปจายนมยั 3. เวยยาวจั จมัย 4. ปตั ติทานมัย
บุญกริ ิยาวตั ถุ 10 1. บุญสาเร็จได้ด้วยการบริจาคทาน (ทานมัย) 2. บุญสาเร็จได้ด้วยการรักษาศีล (สีลมยั ) 3. บุญสาเร็จได้ด้วยการภาวนา (ภาวนามัย ) 4. บุญสาเร็จได้ด้วยการประพฤติอ่อนน้อมถ่อมตนต่อผู้ใหญ่ (อปจายนมยั ) 5. บุญสาเร็จได้ด้วยการขวนขวายในกจิ การทช่ี อบ (เวยยาวัจจมัย) 6. บุญสาเร็จได้ด้วยการให้ส่วนบุญ (ปัตตทิ านมัย) 7. บุญสาเร็จได้ด้วยการอนุโมทนา (ปัตตานุโมทนามัย) 8. บุญสาเร็จได้ด้วยการฟังธรรม (ธัมมัสสวนมยั ) 9. บุญสาเร็จด้วยการแสดงธรรม (ธัมมเทสนามยั ) 10. บุญสาเร็จได้ด้วยการทาความเห็นให้ตรง (ทฏิ ฐุชุกมั ม์)
25. ในอนสุ สติ 10 ผูท้ ีร่ ักสวยรักงาม พงึ พิจารณาธรรมข้อใด เพือ่ ระงบั นิวรณ์ 1. มรณสติ 2. กายคตาสติ 3. อานาปานสติ 4. อปุ สมานสุ ติ
26. ขอ้ ใดไม่ใชค่ ุณสมบัตขิ องอุบาสก 1. มีศรัทธาหนกั แน่ 2. ไมต่ ามกระแสขา่ ว 3. รอบรู้ เครง่ ครดั รกั ษาอุโบสถ 4. ปลกุ เสก เจิมกระหมอ่ ม ยกขนั ครอบครู
อุบาสกธรรม 5 ธรรมของอบุ าสกทีด่ ี, สมบตั ิ หรือองค์คุณของอบุ าสกอย่างเยี่ยม ไดแ้ ก่ 1.มีศรัทธา 2.มีศีล 3.ไมถ่ ือมงคลตืน่ ขา่ ว เชือ่ กรรม ไมเ่ ชื่อมงคล คือ มุง่ หวังผลจากการกระทาและการงาน มิใช่จากโชคลาภและสิ่งที่ตืน่ กนั ว่าขลงั ศกั ดิส์ ิทธิ์ 4.ไมแ่ สวงหาทักขิไณยภายนอกหลกั คาสอนนี้ คือ ไมแ่ สวงหาเขตบญุ นอกหลกั พระพุทธศาสนา 5.กระทาความสนับสนุนในพระศาสนานี้เป็นเบื้องต้น คือ ขวนขวายในการอุปถัมภ์บารงุ พระพทุ ธศาสนา ธรรม 5 อย่างนี้ ในบาลีที่มาเรียกว่า ธรรมของอุบาสกรตั น์ (อุบาสกแก้ว) หรือธรรมของอบุ าสกปทมุ (อุบาสกดอกบัว)
27. นาย ก. เปน็ คนขยันประหยัดอดออม เลือก คบเพื่อนดีและประกอบอาชีพสุจริต ไม่ฟงุ้ เฟ้อ นาย ก.ปฏิบัติตามหลกั ธรรมข้อใด 1. สังคหวตั ถุ 4 2. สมั ปรายิกตั ถประโยชน์ 4 3. ทิฏฐิธัมมิกตั ถประโยชน์ 4 4. ธรรมเป็นเหตุให้สมหมาย 4
28. การประพฤติล่วงละเมิดเบญจศีล ขอ้ ใดมีผลกระทบให้ละเมิดเบญจศีล ขอ้ อืน่ มากทีส่ ุด 1. พดู เทจ็ 2. ฆา่ สตั ว์ – ลกั ทรัพย์ 3. ประพฤติผดิ ในกาม 4. ดื่มสุรา – เสพยาเสพติด
29. การกระทาใดไมใ่ ชห่ นา้ ทข่ี องบตุ ร ธิดา ทีพ่ ึงทาตอ่ บิดา – มารดา 1. จัดการงานดี 2. รักษาชื่อเสียงของวงศต์ ระกลู 3. ประพฤติตนให้เหมาะสมทีจ่ ะรับมรดก 4. เมื่อท่านถึงแก่กรรมทาบญุ อุทิศกศุ ลให้
30. ขอ้ ใดกล่าวถึงโทษของการดม่ื นา้ เมา ไม่ ถูกตอ้ ง 1. เสียทรพั ย์ 2. ถกู ติเตียน 3. ไมร่ ้จู ักอาย 4. เปน็ ที่ระแวงสงสยั
31. ครปู ระจาวิชาภาษาไทยแนะนา เกี่ยวกบั การใชค้ าพูดใหถ้ กู ตอ้ ง การกระทาขา้ งต้นตรงกับข้อใด 1. วจีกรรม 2. มโนกรรม 3. กายกรรม 4. อกศุ ลกรรม
32. ถา้ ตอ้ งการคน้ คว้าประวตั ิพระ อานนท์ สามารถคน้ ไดจ้ ากแหล่งใด 1. ไตรปิฎก 2. วินยั ปิฎก 3. สตุ ตันตปฎิ ก 4. อภิธรรมปิฎก
Search
