หน่วย1_สิ่งมีชีวิตในสิ่งแวดล้อมpdf

หน่วยการเรียนรู้ท่ี 1 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 2 วิทยาศาสตรช์ ีวภาพSlidePPT61-NEW หนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 4 หนว่ ยการเรยี นรู้ท่ี 5 ช้นั มัธยมศึกษาปีท่ี 4 กลมุ่ สาระการเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตร์ หนว่ ยการเรียนรู้ท่ี 3 หน่วยการเรยี นร้ทู ่ี 6 Slide PowerPoint_ส่ือประกอบการสอน บรษิ ัท อักษรเจรญิ ทัศน์ อจท. จำกดั : 142 ถนนตะนำว เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200 Aksorn CharoenTat ACT.Co.,Ltd : 142 Tanao Rd. Pranakorn Bangkok 10200 Thailand โทรศัพท์ : 02 622 2999 โทรสำร : 02 622 1311-8 [email protected] / www.aksorn.com

1หน่วยการเรียนรทู้ ี่ สิ่งมีชีวติ ในส่ิงแวดลอ้ ม ตัวชีว้ ัด • สบื คน้ ข้อมลู และอธิบำยควำมสมั พันธ์ของสภำพภูมศิ ำสตร์บนโลกกับควำมหลำกหลำยของไบโอม และยกตวั อยำ่ งไบโอมชนิดต่ำง ๆ • สืบคน้ ข้อมลู อภปิ รำยสำเหตุ และยกตัวอยำ่ งกำรเปลีย่ นแปลงแทนทขี่ องระบบนเิ วศ • สืบค้นข้อมูล อธิบำยและยกตัวอยำ่ งเกี่ยวกบั กำรเปลยี่ นแปลงองค์ประกอบทำงกำยภำพและทำงชีวภำพท่ีมผี ลต่อกำรเปลย่ี นแปลงของประชำกรสิง่ มีชวี ิต • สบื ค้นขอ้ มลู และอภปิ รำยเกย่ี วกบั ปญั หำและผลกระทบท่มี ตี อ่ ทรพั ยำกรธรรมชำติและสิง่ แวดล้อม พรอ้ มทัง้ นำเสนอแนวทำงในกำรอนรุ ักษ์ทรัพยำกรธรรมชำติและ แกไ้ ขปัญหำส่งิ แวดลอ้ ม

ไบโอมโลก ไบโอมทุนดรา ไบโอมไทกา ไบโอมป่าผลดั ใบ ไบโอมท่งุ หญา้ เขตอบอนุ่ ไบโอมทะเลทราย ไบโอมป่าฝนเขตร้อน ไบโอมทุ่งหญา้ เขตร้อน 1.ไบโอมทนุ ดรา : ฤดหู นำวยำวนำนมำก แตฤ่ ดรู ้อนสนั้ อำกำศหนำวเยน็ มำก มีลมแรง ชัน้ ของดนิ จบั ตัวเป็นน้ำแขง็ 4.ไบโอมทะเลทราย : อำกำศรอ้ นจดั มคี วำมแหง้ แล้ง มีพืชและสตั วไ์ มก่ ่ีชนดิ ทส่ี ำมำรถปรับตวั และอำศยั อย่ไู ด้ 2.ไบโอมไทกา : ฤดูหนำวยำวนำนมำก แต่ฤดูรอ้ นสั้น อำกำศแห้งและหนำวเย็น มนี ้ำแข็งตลอดเวลำ ฝนตกเปน็ หมิ ะ 5.ไบโอมเขตร้อน : มีอำกำศรอ้ นชน้ื ตลอดปี มีฝนตกชกุ แบง่ ออกเป็น 2 ลกั ษณะ • ไบโอมป่าฝนเขตร้อน : ป่ำขนำดใหญ่ มีพชื และสัตว์หลำกหลำยชนดิ 3.ไบโอมเขตอบอุ่น : ฤดรู ้อนมอี ำกำศอบอนุ่ ฤดหู นำวอำกำศหนำวเย็น แบ่งออกเปน็ 2 ลักษณะ • ไบโอมทุ่งหญ้าเขตรอ้ น : มอี ำกำศร้อน พ้ืนทส่ี ่วนใหญ่ถูกปกคลมุ ด้วยหญำ้ และมักเกดิ ไฟปำ่ • ไบโอมปา่ ผลดั ใบ : อำกำศคอ่ นข้ำงเย็น ตน้ ไมจ้ ะผลดั ใบก่อนถึงฤดูหนำว และผลิใบอกี ครั้งหลงั ฤดูหนำวผ่ำนไป • ไบโอมท่งุ หญา้ เขตอบอุ่น : พืน้ ทรี่ ำบโลง่ ปกคลุมดว้ ยพืชจำพวกหญำ้ และไมม่ ีต้นไม้ใหญ่

การเปล่ียนแปลงแทนท่ีของระบบนิเวศ การเปล่ยี นแปลงแทนที่แบบปฐมภูมิ เรมิ่ จากบรเิ วณทปี่ ราศจากสง่ิ มีชวี ิต เชน่ บนกอ้ นหนิ หรอื หนา้ ดิน ซง่ึ กลุ่มสงิ่ มีชวี ิต จะมีการเปลี่ยนแปลงตามลาดับ ดังนี้ ก้อนหิน ไลเคน มอส หญ้า ไมล้ ้มลกุ ไมย้ ืนต้น สงั คมพืช

การเปล่ียนแปลงแทนที่ของระบบนิเวศ การเปลี่ยนแปลงแทนท่ีแบบทุติยภมู ิ เกิดจากกลุ่มสิ่งมีชีวิตเดิมถูกทาลายแต่ยังคงมีส่ิงมีชีวิตบางชนิด และสารอินทรีย์ที่ สิ่งมีชวี ติ ต้องการเหลืออยู่ เชน่ บรเิ วณทีถ่ กู ไฟไหม้ กลุม่ สง่ิ มชี วี ติ จะเกดิ การเปลี่ยนแปลง ตามลาดับ ดงั นี้ เกดิ ไฟป่า หญา้ ไมล้ ้มลุก ไมย้ นื ตน้ สงั คมพืช

องคป์ ระกอบของระบบนิเวศ สง่ิ มชี ีวติ ในระบบนเิ วศจะมคี วามสัมพนั ธก์ ับองคป์ ระกอบตา่ ง ๆ ในระบบนิเวศ แบง่ ออกเป็น 2 สว่ น แก๊สต่าง ๆ CO2 H2O อณุ หภมู ิ - แก๊สคำร์บอนไดออกไซด์ เป็นปัจจัยสำคัญใน องค์ประกอบ ปจั จัยควบคุมกำรเจริญเตบิ โต กำรสืบพันธ์ุ กระบวนกำรสังเครำะหด์ ้วยแสงของพชื ทางกายภาพ กำรแพรก่ ระจำย และกำรปรบั ตวั ของส่ิงมีชวี ติ - แก๊สออกซิเจน มีควำมสำคัญต่อกระบวนกำร หำยใจของพชื และสตั วต์ ่ำง ๆ ในระบบนิเวศ pH แสง ความเปน็ กรด-เบสของดินและน้า N Zn ปัจจัยสำคัญในกระบวนกำรสังเครำะห์ด้วยแสง Ca ของพืช มีผลต่อกำรเจริญเติบโต กำรสืบพันธ์ุ ปัจจัยท่ีเกิดจำกปฏิสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตกับที่อยู่ และกำรหำอำหำรของส่งิ มีชีวิต อำศัย มีผลต่อกำรเจริญเติบโต และกำรดำรงชีวิต ของสง่ิ มีชวี ิต น้าและความช้นื แรธ่ าตุ ปัจจัยกำหนดสภำพแวดล้อม ควำมอุดมสมบูรณ์ ลกั ษณะและประเภทของระบบนิเวศ และมผี ลต่อ แหล่งของสำรอินทรีย์ต่ำง ๆ ท่ีเป็นองค์ประกอบ กำรปรับตวั ของส่ิงมชี ีวิตต่ำง ๆ ของส่ิงมีชีวิต และแร่ธำตุบำงชนิดมีผลต่อกำร เจรญิ เติบโตของส่งิ มชี วี ติ

องค์ประกอบของระบบนิเวศ ผบู้ รโิ ภคขน้ั ที่ 1 ผบู้ ริโภคขั้นท่ี 2 ผผู้ ลติ (producer) องค์ประกอบ ผบู้ รโิ ภค (consumer) ส่งิ มชี วี ติ ทสี่ ำมำรถสรำ้ งอำหำรได้เอง ทางชีวภาพ สิง่ มีชวี ิตทไ่ี มส่ ำมำรถสรำ้ งอำหำรไดเ้ อง ผำ่ นกระบวนกำรสงั เครำะห์ด้วยแสง แตบ่ รโิ ภคสงิ่ มชี ีวิตอื่นเปน็ อำหำร เช่น พืช สำหร่ำย และสิง่ มีชีวิตเซลล์เดยี วบำงชนิด แบง่ เปน็ 4 ประเภท ไดแ้ ก่ ผ้ผู ลติ ผู้บริโภคข้นั ท่ี 3 ผู้บรโิ ภคพชื (herbivore) เช่น มำ้ กวำง ผู้บริโภคขัน้ สดุ ทา้ ย ผู้บริโภคสัตว์ (carnivore) เชน่ สิงโต เสอื ผยู้ ่อยสลาย (decomposer) ผู้บริโภคทั้งพืชและสัตว์ (omnivore) เช่น ผู้ยอ่ ยสลาย นก มนุษย์ สง่ิ มีชวี ติ ท่ไี มส่ ำมำรถสรำ้ งอำหำรไดเ้ อง ผู้บริโภคซากสัตว์ (scavenger) เช่น แร้ง แต่จะย่อยสลำยซำกส่งิ มีชวี ิตให้กลำยเป็นสำรอนนิ ทรยี ์ หนอน แล้วจงึ ดดู ซึมเข้ำสู่เซลล์ เชน่ เห็ด รำ แบคทเี รยี

ทรพั ยากรธรรมชาติและส่งิ แวดล้อม เทคโนโลยีสมยั ใหม่ทนี่ ามาใชเ้ พือ่ เพ่มิ ผลผลติ การทาสงคราม การใช้ทรพั ยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม ความไมร่ หู้ รอื รเู้ ท่าไมถ่ งึ การณ์ การสรา้ งสงิ่ ก่อสร้าง การขยายตัวของชมุ ชนเมอื ง การเพมิ่ ขึ้นของประชากรมนษุ ย์

ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ระดบั โลก ปัญหาทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม เช่น ฝนกรด แบ่งออกเปน็ 3 ระดับ ภาวะโลกรอ้ น รูโหวโ่ อโซน ระดับประเทศ เชน่ การเกิดไฟป่า การลกั ลอบตดั ไม้ทาลายป่า การขาดแคลนน้าหรือภัยแล้ง ระดบั ท้องถนิ่ เช่น การทิง้ ขยะในชมุ ชน การปล่อยน้าเสียจากกิจกรรมในครัวเรือน

ปญั หาทรพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อมระดับโลก 1 ฝนกรด (acid rain) เกิดจำกแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ (SO2) และออกไซด์ของไนโตรเจน (NOx) ที่เกิดจำกกำรเผำไหม้เชื้อเพลิงในเคร่ืองยนต์และโรงงำนอุตสำหกรรมต่ำงๆ  ถูกปล่อยสู่บรรยำกำศ ซง่ึ แกส๊ เหลำ่ นี้จะทำปฏกิ ิรยิ ำกบั น้ำก่อให้เกิดสำรประกอบท่ีเปน็ กรด ได้แก่ กรดซลั ฟวิ ริก (H2SO4) และกรดไนตรกิ (HNO3) SO2 + H2O H2SO4 SO2 + H2O HNO3 การเผาไหม้เชื้อเพลิง ผลกระทบจากฝนกรด - กดั กรอ่ นโลหะ - กดั กรอ่ นสง่ิ ปลกู สรำ้ งท่มี ีหนิ ปนู เปน็ องคป์ ระกอบ - สง่ ผลกระทบตอ่ กำรเจรญิ เติบโตและกำรดำรงชีวติ ของสง่ิ มีชีวติ

2 ภาวะโลกรอ้ น (global warming) ภาวะท่ีอุณหภูมิเฉลี่ยของอากาศบนโลกเพิ่มสูงขึ้น เกิดจาก สาเหตุหลัก 2 ประการ 1. รังสีอินฟราเรดทะลุผ่านช้ัน บรรยากาศของโลกเข้ามาได้มากแต่ สะท้อนกลบั ออกไปได้น้อย 2. รังสีความร้อนจากกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์แผ่ออกไป ยังนอกโลกได้น้อย เพราะมีแก๊สเรือนกระจกขวางอยู่ ซึ่งแก๊สเรือนกระจกประกอบด้วยแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) แกส๊ มีเทน (CH4) และแก๊สคลอโรฟลูออโรคาร์บอน ผลกระทบจากปัญหาโลกรอ้ น (CFCs) • ระดับน้าทะเลเพิ่มสงู ขึ้น • สภาพอากาศรนุ แรง • ปะการงั ฟอกสี • ผลผลิตภาคการเกษตรและปศสุ ตั ว์ลดลง

3 รโู หว่โอโซน (Ozone hole) โอโซน (O3) พบรวมตวั ในบรรยำกำศชนั้ สตรำโทสเฟยี ร์ มคี ณุ สมบตั ดิ ูดซบั รังสีอัลตรำไวโอเลตจำกดวงอำทิตย์ จึงช่วยป้องกัน ไม่ให้รงั สีอัลตรำไวโอเลตส่งมำถงึ โลกโดยตรง แตโ่ อโซนทค่ี วำมเข้มข้นสูงจะมีอันตรำยต่อเซลล์ส่ิงมีชีวิต เน่ืองจำกสำมำรถทำลำยส่วนท่ี เปน็ ไขมนั ของเซลลไ์ ด้ ปัจจบุ ัน โอโซนลดจำนวนลงจำกกำรทำลำยของสำร CFCs ทำใหเ้ กิดปรำกฏกำรณ์ รโู หวโ่ อโซน 2522 2523 2524 2525 2526 2533 2534 2535 2536 2537 สง่ ผลกระทบต่อส่ิงมชี วี ิต 2551 2552 2553 2554 2555 • ทำให้เกิดโรคมะเร็งผิวหนงั • ทำลำยระบบภมู คิ ้มุ กันและสำรพนั ธกุ รรมของสิ่งมีชีวิต • กำรเจรญิ เตบิ โตของพืชช้ำลง • วสั ดทุ ที่ ำจำกสำรสงั เครำะหจ์ ะไดร้ ับควำมเสียหำย การเปลีย่ นแปลงรูโหว่โอโซนของโลกในช่วงปี พ.ศ. 2522 - 2555

ทรพั ยากรธรรมชาติและสิง่ แวดล้อม 1 แนวทางการปอ้ งกนั 2 และแกไ้ ขปญั หา การใชแ้ บบย่ังยนื (sustainable utilization) การเก็บกัก (storage) ทรัพยากรธรรมชาติ กำรใชท้ รพั ยำกรธรรมชำตอิ ยำ่ งเหมำะสมเพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุด และสงิ่ แวดลอ้ ม กำรกกั เก็บทรัพยำกรธรรมชำติเพอื่ ใช้ในอนำคต ประกอบดว้ ย หรอื เพ่อื ใชใ้ นชว่ งท่ีขำดแคลน - กำรใชอ้ ย่ำงประหยดั หรอื ลดปรมิ ำณกำรใช้ (reduce) 3 - กำรนำกลบั มำใชใ้ หม่ (reuse) - กำรนำของเสียหรอื วสั ดุเหลอื ใชม้ ำใช้ประโยชน์ (recycle) การรักษาซ่อมแซม (repair) 5 4 กำรรกั ษำซ่อมแซมทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดลอ้ ม ใหก้ ลับมำสู่สภำวะปกติจำกกำรกระทำของมนษุ ย์ การป้องกัน (prevention) การฟ้ืนฟู (rehabilitation) หรือภยั พิบตั ิทำงธรรมชำติ กำรคุม้ ครองทรพั ยำกรธรรมชำติและสงิ่ แวดลอ้ ม กำรฟื้นฟูทรัพยำกรธรรมชำติและสิ่งแวดล้อมทเ่ี สื่อมโทรม ทก่ี ำลังถูกทำลำย หรอื มแี นวโน้มจะถกู ทำลำยให้ จำกกำรกระทำของมนษุ ย์ หรอื ภยั พบิ ตั ทิ ำงธรรมชำติ อยใู่ นสภำวะปกติ