รายงานการฝึกปฏิบัติประสบการณ์วิชาชีพการบริหารการศึกษาในสถานศึกษา

ก คำนำ รายงานการปฏิบตั ิการวิชาชีพการบริหารการศกึ ษาในสถานศกึ ษา เล่มน้ี เป็นส่วนหนง่ึ ของ รายวิชาปฏิบตั ิการวิชาชีพบริหารการศกึ ษา รหัส 176731 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศกึ ษา 2564 ณ วิทยาลัย การอาชีพสอง สังกดั สำนักงานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา ระหวา่ งวนั ที่ 7 – 29 ธนั วาคม 2564 ซึ่ง ข้าพเจ้านายศุภโชค สำลีนิล ได้รวบรวมเอกสาร หลักฐานร่องรอยการฝกึ ประสบการณ์วิชาชีพผบู้ ริหาร สถานศกึ ษาไว้ในรายงานฉบับนี้ ข้าพเจ้าขอบพระคณุ นายวุฒินันท์ จนั ทรท์ อง ผอู้ ำนวยการวิทยาลัยการอาชีพสอง ผบู้ ริหารพี่ เลี้ยง อาจารย์นิเทศก์ ตลอดจนผมู้ ีสวนเกีย่ วของทกุ ทา่ นเป็นอย่างสูง ทีไ่ ด้กรณุ าให้ความรู้และ ประสบการณ์การทำงาน ซึ่งจะเป็นแนวทางในการบริหารงานและการทำงานได้เปน็ อย่างดี และผจู้ ัดทำ หวังเป็นอยา่ งยิ่งว่ารายงานเลม่ นจี้ ะเปน็ ประโยชนแก่ผสู้ นใจเพื่อ นำไปศกึ ษาต่อไป นายศภุ โชค สำลีนลิ 29 ธันวาคม 2564

สารบญั ข คำนำ หน้า สารบญั ก ข ประวัตินสิ ิต 1 บนั ทึกการนัดหมายกบั อาจารยน์ ิเทศและผบู้ ริหารพีเ่ ลี้ยง 2 แบบบันทึกปฏิบัติงานประจำวนั 4 แบบบันทึกการปฏิบตั ิการวิชาชีพการบริหารการศกึ ษาในสถานศกึ ษา 20 การแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากการนำเสนอ และจดั นิทรรศการ 31 การปฏิบตั ิการวิชาชีพการบริหารการศกึ ษาในสถานศกึ ษา 33 แบบลงเวลาปฏิบัติงาน 35 ภาพกิจกรรม 44 ภาคผนวก 45 หนงั สือส่งตัวนิสติ

3 ประวัตินิสิต วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั พะเยา ชื่อ-นามสกุล นายศภุ โชค สำลนี ิล รหัสประจำตวั นสิ ิต 63204498 / กศ.ม. (การบริหารการศกึ ษา) อาจารย์ท่ปี รึกษา วิทยาลัยการศึกษา ผศ.ดร.ธิดาวลั ย์ อุน่ กอง อาจารย์นิเทศก์ วิทยาลัยการศึกษา ผศ.ดร.สนุ ทร คล้ายอ่ ำ ผู้บริหารพ่เี ลี้ยง นายวฒุ ินันท์ จันทรท์ อง ผอู้ ำนวยการวิทยาลยั การอาชีพสอง ชือ่ -ท่อี ยู่ สถานศึกษา วิทยาลยั การอาชีพสอง 535 หมู่ที่ 6 ตำบลบ้านหนนุ อำเภอสอง จังหวดั แพร่ 54120 โทรศัพท์ : 054 591 038 โทรสาร : - เว็บไซต์ : https://www.song.ac.th ท่อี ยู่ ขณะฝึกประสบการณ์วิชาชีพ วิทยาลัยการอาชีพสอง 535 หม่ทู ี่ 6 ตำบลบ้านหนนุ อำเภอสอง จังหวัดแพร่ 54120 โทรศัพท์ : 090 703 6584 โทรสาร : - อีเมล์ : [email protected] บุคคลทต่ี ิดตอ่ ได้ในกรณเี ร่งด่วน น.ส.จุฑาทิพย์ ฝนั้ แบน ความสมั พันธ์กับนิสิตคอื ภรรยา ท่อี ยู่ : 3/3 หมู่ที่ 3 ตำบลวงั ชิน้ อำเภอวงั ชิ้น จงั หวัดแพร่ โทรศัพท์ : 087 359 1892 โทรสาร : - อีเมล์ : - ให้นิสิตเขียนข้อความแนะนำตัวเอง พอสังเขป ข้าพเจ้า นายศภุ โชค สำลีนิล นิสติ ปริญญาโท หลักสูตรการศึกษามหาบณั ฑติ สาขาวิชา การบริหารการศกึ ษา วิทยาลัยการศกึ ษา มหาวิทยาลยั พะเยา จบการศกึ ษาระดับปริญญาตรี วิทยาศาสตรบัณฑติ (ศึกษาศาสตร)์ สาขาวิชาเคมี จากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ พ.ศ.2558 ได้รับบรรจุเปน็ ข้าราชการครตู ำแหนง่ ครูผชู้ ่วย ณ โรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 30 จงั หวดั เชยี งใหม่ พ.ศ. 2559 ได้รบั การบรรจุแตง่ ตง้ั เปน็ ข้าราชการครตู ำแหน่งครผู ู้ชว่ ย ณ วิทยาลัยเกษตร และเทคโนโลยีแพร่ ปัจจุบันดำรงตำแหนง่ ครู ณ วิทยาลัยการอาชีพสอง รวมอายรุ าชการ 7 ปี มี หนา้ ที่พิเศษในสถานศกึ ษาคือหวั หน้าแผนกสามัญสัมพันธ์

4 บนั ทึกการนดั หมายกับอาจารยน์ ิเทศกแ์ ละผูบ้ ริหารพี่เลี้ยง จัดทำโดย นายศุภโชค สำลนี ิล รหสั นิสิต 63204498 รายวิชา 176731 ปฏิบตั ิการวชิ าชีพบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา หลกั สตู รการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั พะเยา

5

6 แบบบนั ทึกปฏิบตั ิงานประจำวัน จัดทำโดย นายศภุ โชค สำลนี ิล รหสั นิสิต 63204498 รายวิชา 176731 ปฏิบตั ิการวชิ าชีพบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา หลักสูตรการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั พะเยา

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

1

2 แบบบันทึกการปฏิบตั กิ ารวิชาชีพการบริหารการศกึ ษาในสถานศกึ ษา จัดทำโดย นายศุภโชค สำลนี ิล รหสั นิสิต 63204498 รายวิชา 176731 ปฏิบตั ิการวชิ าชีพบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา หลกั สตู รการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยพะเยา

3 ใบงานหนว่ ยการเรียนรทู้ ่ี 1 เร่อื ง คณุ ลกั ษณะ ผูบ้ ริหารสถานศึกษาท่ีพึงประสงค์ คุณลักษณะ ผู้บริหารสถานศกึ ษาที่พึงประสงค์ หมายถึง การแสดงออกทางพฤติกรรม ในเชิงบวกของ ผบู้ ริหารสถานศกึ ษา เปน็ ที่ยอมรับของสงั คมท้ังภายนออกภายในสถานศกึ ษา ฉะนั้นผู้บริหาร สถานศกึ ษาในยุคปัจจุบนั จึงตอ้ งพัฒนาตนเองอยา่ งสม่ำเสมอ เพื่อให้ทันต่อการเปลีย่ นของสังคมโลก ซึ่งปจั จยั สำคญั ในการเสริมสร้างการเรียนรู้ในโรงเรียนคือ ระบบการบริหารจัดการทีม่ ีประสิทธิภาพ และการมีส่วนรว่ ม ดงั นั้นผู้บริหารโรงเรียนในยุคดิจทิ ัลจงึ ตอ้ งมีทั้งศาสตร์และศลิ ป์ ในการบริหาร จัดการ นบั ว่าเปน็ คณุ ลักษณะที่สำคัญทีจ่ ำให้การบริหารจดั การศกึ ษาบรรลเุ ป้าหมายทีต่ งั้ ไว้ ซึง่ ข้าพเจ้าขอเสนอคณุ ลักษณะ ผู้บริหารสถานศกึ ษาทีพ่ ึงประสงค์ ไว้ดงั นี้ มีความเชย่ี วชาญ ชำนาญการ สงั เคราะห์ ตงั้ เหมาะในคณุ ธรรมจรยิ ธรรม ก้าวนำสกู่ ารสร้างสรรค์ หม่นั ทำการเคารพ 1. ต้องเป็นผู้มคี วามเชี่ยวชาญ มีความสามารถในการเรียนรู้ทีช่ ัดเจน ใฝ่หาความรเู้ พื่อเพิ่มเติม ความเชี่ยวชาญของตนเองอยู่เสมอ สามารถนำสิง่ ที่เรยี นรไู้ ปประยุกต์ใช้ในการทำงานและการ ดำรงชีวติ มีความเชี่ยวชาญในตนเอง คือการมวี ินยั การประพฤติ หรอื ทำกิจกรรมต่าง ๆ อยู่ใน กรอบแหง่ ความเหมาะสมตามกาลเทศ หรอื ในแนวทางทีเ่ หมาะสม 2. ต้องเป็นผู้ที่รจู้ ักการสังเคราะห์ ซึง่ มีความสำคัญในกระบวนการคิด การจัดเก็บข้อมลู ให้มี ความเปน็ ระเบียบ สามารถนำขอ้ มูลทีม่ ี วเิ คราะห์ สังเคราะห์เพื่อสรา้ งสรรค์แนวทาง แนวคิด ใหม่ ๆ เพือ่ ใชก้ ารการบริหารจัดการสถานศกึ ษา รวมถึงการนำไปแก้ปญั หาทีเ่ กิดขึน้ ได้อย่างมี ประสิทธิภาพ 3. ต้องเป็นผู้ทีร่ จู้ ักคณุ ธรรม จริยธรรม เป็นคุณลักษณะที่เป็นความดงี าม เปน็ ความจริงที่มอี ย่ใู น ตวั ผบู้ ริหาร และแสดงออกมาเป็นพฤติกรรมหรอื การกระทำต่าง ๆ จากสภาพจติ ที่เปน็ กุศล จะ ทำให้เป็นที่เคารพยกย่องนับถือของผู้รว่ มงาน 4. ต้องเป็นผู้ที่รจู้ กั สร้างสรรค์ เปน็ ความสามารถในการคิดที่หลากหลายแงม่ ุม เพือ่ นำไปสูแ่ นวคิด ที่แตกต่าง และเหมาะสมในการพฒั นาสถานศกึ ษา 5. ต้องเปน็ ผู้ที่รจู้ กั การเคารพ สามารถมองเห็นคณุ คา่ และความสำคัญ การตระหนกั ในความดี อันมอี ยใู่ นตวั ของผอู้ ืน่ หรอื สิ่งอืน่ แล้วปฏิบัติต่อตัวบุคคลและสิ่งนั้นดว้ ยความจริงใจ

4 ความ เชี่ยวชาญ การเคารพ คุณลกั ษณะ การ ผ้บู ริหาร สังเคราะห์ สถานศึกษาที่ พึงประสงค์ สร้างสรรค์ คุณธรรม จริยธรรม แผนภาพแสดงคุณลกั ษณะ ผบู้ ริหารสถานศึกษาท่ีพึงประสงค์

5 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 ภาวะผู้นำทางวิชาการ ผบู้ ริหารสถานศกึ ษาเปน็ ตวั แปรทีส่ ำคัญในการบริหารจัดการสถานศกึ ษาให้เกิดประโยชน์ สงู สดุ กับผเู้ รียน ดงั น้ันผู้บริหารจึงควรมคี วามสามารถที่รอบรู้ โดยเฉพาะหวั ใจหลักของการบริหารงาน คือ งานด้านวิชาการ เนื่องจากความสามารถของผู้บริหารสถานศกึ ษาจะเปน็ การส่งเสริมและสนบั สนุน นำไปส่คู วามสำเร็จตามเป้าหมาย โดยการนำความรู้ ทักษะตา่ งๆ มาใช้ในการปฏิบตั ิภาระหน้าที่เพื่อนำ ผรู้ ่วมงานให้รว่ มมอื ปฏิบตั ิงานไปสู่ความมปี ระสิทธิภาพทางการเรยี นการสอน ความหมายของภาวะผู้นำ ภาวะผนู้ ำ (Leadership) ได้มนี กั วิชาการ และนักการศึกษา ให้ความหมายไว้อย่างหลากหลาย ดังน้ี Bass (1985, p. 545 อ้างอิงใน กฤษพล อัมระนันท์, 2559 หน้า 23) กล่าวว่า ภาวะผู้นำ หมายถึง กระบวนการเปลีย่ นแปลง ที่ผู้นำจะต้องเป็นผู้เปลี่ยนแปลงการปฏิบัติงานของผตู้ าม ซึ่งจะต้องได้ผลเกิด เป้าหมายทีก่ ำหนดไว้ ทัศนคติ ความเชื่อม่ัน และความต้องการของผตู้ ามจะต้องได้รบั การเปลีย่ นแปลง จากระดับต่ำไปส่รู ะดับที่สูงกวา่ Daft (1994, p. 478 อ้างถึงใน กฤษพล อัมระนันท์, 2559 หนา้ 24) กลา่ วว่า ภาวะผู้นำหมายถึง ความสามารถของคนที่เป็นผนู้ ำ ในการใช้อทิ ธิพลหรือโน้มน้าวบุคคลอื่นเพื่อนำไปสู่การบรรลุถึง เป้าหมายขององคก์ ร ดังนนั้ เมื่อกล่าวถึงภาวะผนู้ ำ ก็แสดงว่าต้องประกอบด้วยองค์ประกอบ 3 ประการ คือ ต้องมีทั้งคน ซึง่ ได้แก่ ผู้นำ กบั ผู้ตาม การโน้มน้าวหรอื อิทธิพล และเป้าหมายขององค์กร ธนาภรณ์ นีลพันธนันท์ (2562, หนา้ 18) ได้ใหค้ วามหมายไว้วา่ ภาวะผนู้ ำ หมายถึง ความสามารถในการโน้มน้าวชกั นำจูงใจ และมีอทิ ธิพลมีการปฏิสมั พันธ์ระหว่างสมาชิกในกลมุ่ เพื่อ ดำเนนิ กิจการไปสู่ความสำเรจ็ ตามเป้าหมายทีว่ างไว้รว่ มกัน และสามารถวดั ได้จากการแสดงออกใน การกระทำของผนู้ ำ และความสามารถดำเนินงานให้บรรลุเป้าหมายตามทีว่ างไว้ จากข้างตน้ สามารถสรุปความหมายของภาวะผู้นำได้ว่า ภาวะผนู้ ำ หมายถึง ความสามารถของ บคุ คลในการจูงใจ โน้มน้าวใหบ้ ุคคลหรือกลุม่ เปลี่ยนแปลงแนวคิด พฤติกรรม ใหป้ ฏิบัติงานตามด้วย ความเตม็ ใจ เพือ่ ให้บรรลุวัตถุประสงค์ และสามารถดำเนินงานให้เป้าหมายตามที่กำหนดไว้ ภาวะผูน้ ำทางวิชาการ

6 เดวิส และ มากาเรท (Davis and Magaret. 1989 : 21) ได้ให้ความหมายของภาวะผนู้ ำทาง วิชาการวา่ เป็นการกระทำอย่างต้ังใจทีม่ ีจุดมุง่ หมายทีจ่ ะพัฒนาสภาพการทำงานที่นา่ พอใจและมี ประสิทธิภาพสำหรับครู รวมท้ังการสร้างบรรยากาศแหง่ การเรียนรู้ทีน่ า่ พอใจและมีประสิทธิภาพ แมค็ อแี วน (McEwan.1998) ได้กล่าวว่าภาวะผนู้ ำทางวิชาการ คือ การสร้างบรรยากาศซึ่ง ผบู้ ริหารโรงเรียน คณะครู นักเรียน ผปู้ กครองนักเรียนและกรรมการโรงเรียนซึ่งสามารถทำงานรวมกัน ในอนั จะทำให้งานด้านการศึกษาประสบผลสำเร็จ สำนกั งานคณะกรรมการการประถมศกึ ษาแห่งชาติ (2543, หนา้ 1) ใหค้ วามหมายของภาวะผู้นำ ทางวิชาการว่า หมายถึง ความสามารถของผบู้ ริหารโรงเรียนในการนำบุคลากรในโรงเรียนใหร้ ว่ มมือ ปฏิบตั ิงานจนบรรลเุ ป้าหมายของโรงเรียนอย่างมปี ระสิทธิภาพ จากความหมายของภาวะผู้นำทางวิชาการสรุปได้ว่าภาวะผนู้ ำทางวิชาการ หมายถึง ความสามารถของผู้บริหารโรงเรียนในการส่งเสริมและสนับสนุนตอ่ กลุ่มทีจ่ ะนำไปสู่ความสำเร็จตาม เป้าหมาย โดยการนำความรู้ ทกั ษะต่างๆ มาใช้ในการปฏิบตั ิภาระหนา้ ที่เพื่อนำผรู้ ว่ มงานใหร้ ว่ มมือ ปฏิบัติงานไปสู่ความมีประสิทธิภาพทางการเรียนการสอน ซึง่ ผู้รวมงานสามารถรบั รู้ได้อย่างชดั เจน องคป์ ระกอบของภาวะผู้นำทางวิชาการ ภาวะผนู้ ำทางวิชาการของผู้บริหารสถานศกึ ษา (Instructional Leadership) มีบทบาทสำคัญที่ ส่งผลตอ่ การบริหารจัดการเรียนรู้และการสอนในสถานศกึ ษาโดยตรง ซึง่ หมายถึง คุณลกั ษณะหรอื พฤติกรรมที่แสดงออกของผบู้ ริหารสถานศกึ ษาในการร่วมมอื กับคณะครูและผทู้ ี่เกี่ยวข้องในการจัดการ เรียน การสอนส่งผลให้ผเู้ รียนบรรลุผลสำเร็จในการเรียนรู้ ซึ่งข้าพเจ้าขอนำเสนอองคป์ ระกอบของภาวะผนู้ ำทางวิชาการดงั น้ี

7 1. Vision บริหารสถานศกึ ษาต้องมคี วามสามารถในการวางแผนยทุ ธศาสตร์ วางแผน ปฏิบัติการ จัดโครงสรา้ งองคก์ ารทีส่ นบั สนนุ การใชภ้ าวะผู้นำทางวิชาการ บริหารการ เปลี่ยนแปลง ระดมทรพั ยากรจากแหล่งต่างๆมาใช้ และสร้างช่องทางการมสี ่วนร่วมของ ฝ่ายต่างๆ 2. Knowledge & Skill บริหารสถานศกึ ษาต้องมีความรแู้ ละทกั ษะ เพื่อส่งเสริมให้บุคลากรมี ความรแู้ ละทกั ษะทางวิชาการทีท่ ันสมยั อยู่เสมอ สามารถนำไปใช้ในการพฒั นาผเู้ รียนใหม้ ี ความเปน็ เลิศทางวิชาการได้ 3. Cooperation & Relationship ใช้การมีสว่ นรว่ มในการกำหนดวัตถุประสงค์ในการพัฒนา วิชาการในบบุคลากรใหม้ ีความสอดคล้อง เป็นทีย่ อมรับและเป็นข้อตกลงร่วมกนั ประสานงานและสร้างความสัมพันธท์ ีด่ รี ะหว่างบุคลากรเพือ่ ให้สามารถพัฒนางานวิชาการ ของสถานศกึ ษาให้บรรลุตามวตั ถปุ ระสงคท์ ีว่ างไว้ได้ 4. Ethical decision มีการตดั สินใจอยา่ งยตุ ิธรรม น่าเชอ่ื ถือ สรา้ งทางเลือกทีห่ ลากหลายตาม ศักยภาพของบคุ ลากร ให้คำแนะนำ อำนวยความสะดวกในการดำเนินงานอย่างเต็มที่ นิเทศติดตามและประเมินทางวิชาการโดยปราศจากความลำเอียง 5. Culture & Community สามารถสร้างวฒั นธรรมชุมชนแห่งการเรียนรู้ เพือ่ เป็นชอ่ งทางใน การแลแกเปลี่ยนเรียนรู้ทางวิชาการของบุคลากรได้อย่างมปี ระสิทธิภาพ ทำให้เกิดการ พฒั นารว่ มกันใหเ้ กิดเป็นนวฒั นธรรมองคก์ ร นำไปสูก่ ารพฒั นาอย่างยัง่ ยืน

8 6. Secession การส่งตอ่ ความเป็นผู้นำทางวิชาการ สร้างผู้นำวิชกการให้เกิดขึ้นอยา่ งต่อเนือ่ ง เพื่อให้เป็นผู้นำทีมในการดำเนินงานทางวิชาการและสามารถปรบั ปรงุ พฒั นา ตอ่ ยอด เกิด เป็นแนวคิดของการพัฒนาสถานศกึ ษาได้อยา่ งมปี ระสิทธิภาพ

9 ใบงานหน่วยการเรียนร้ทู ่ี 3 เรอ่ื ง การบริหารและการจัดการในสถานศึกษา จากการศกึ ษาและการฝกึ ประสบการวิชาชีพการบริหารการศกึ ษาในสถานศกึ ษา ข้าพเจ้าได้นำ หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกต์เป็นรปู แบบการบริหารและการจดั การในสถานศกึ ษา ด้วย รว่ มกับ ทฤษฎีการบริหารเชิงกลยทุ ธแ์ ละวงจรคุณภาพ PDCA SUPACHOK Model ภายใต้ดังน้ี ขั้นท่ี 1 กำหนดทิศทาง (Direction Setting) การกำหนดทิศทางของสถานศกึ ษา เพือ่ ให้เกิดเป็นวิสยั ทศั น์ พันธกิจ รวมไปถึงสิง่ ทีส่ ำคญั ใน ปจั จุบนั คือ มาตรฐานสถานศกึ ษา เพื่อเปน็ กรอบในการดำเนนิ งานพฒั นาสถานศกึ ษาให้มคี วามชัดเจน สะท้อนผลการดำเนินงานอย่างเปน็ รูปธรรม ซึง่ การกำหนดทิศทางของสถานศกึ ษานั้น ต้องได้มาจาก การศกึ ษาบริบทในด้านต่าง ๆ ของสถานศกึ ษา ตามสภาพความเปน็ จรงิ โดยการมีส่วนรว่ มของทุกฝ่าย ที่เกี่ยวข้อง โดยคำนงึ ถึงหลัก 3 ห่วง และครอบคลมุ ใน 4 มิติของหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ยึดหลักการมีสว่ นรว่ ม เปิดโอกาสใหน้ กั เรียน สาธารณชน ประชาชน และผู้มสี ว่ นเกีย่ วข้อง ทุกระดับได้มาร่วมแสดงความคิดเหน็ “สำคญั ทีส่ ดุ จะต้องหดั ทำใจใหก้ ว้างขวาง หนักแนน่ รู้จกั รับฟัง ความคิดเห็น แม้กระทัง่ ความวิพากษว์ ิจารณจ์ ากผู้อ่นื อย่างฉลาดน้ัน แท้จริงคือ การระดมสติปญั ญา ละประสบการณ์อันหลากหลายมาอำนวยการปฏิบัติบริหารงานให้ประสบผลสำเร็จ ขนั้ ท่ี 2 การประเมินบริบทสถานศึกษาและสภาพแวดล้อม (Environment Scanning) ในการประเมินบริบทและสภาพแวดล้อมของสถานศกึ ษานั้นจะประกอบไปด้วยการประเมิน สภาพแวดล้อมภายนอก และการประเมินสภาพแวดล้อมภายใน โดยมีจดุ มุง่ หมายเพื่อให้ทราบถึง จดุ แขง็ จุดอ่อน โอกาส และอุปสรรค (SWOT Analysis) โดยใช้ศาสตรพ์ ระราชาได้แก่ ศึกษาข้อมูลให้ เปน็ ระบบ ข้อมลู รายละเอียดอยา่ งเป็นระบบจากข้อมูลเบือ้ งตน้ ทั้งเอกสาร บุคลากรในสถานศกึ ษา ชมุ ชน ผปู้ กครอง ผมู้ ีสว่ นได้ส่วนเสียกับสถานศกึ ษา และสิ่งสำคญั คือ นักเรียน ให้ได้รายละเอียดที่ ถูกต้อง เพื่อนำข้อมลู เหล่าน้ันไปใช้ประโยชนไ์ ด้จรงิ อยา่ งถูกต้อง รวดเร็ว และตรงตามเป้าหมาย รวมไป ถึง ภูมิสงั คม เน้นการมีสว่ นรว่ มให้ได้มากที่สดุ ข้ันท่ี 3 การกำหนดกลยุทธ์ (Strategy Formulation) พัฒนาแผนหรอื กลยุทธ์ในการดำเนินการ ภายใต้ข้อมูลจากการประเมินบริบทและ สภาพแวดล้อมของสถานศึกษา เลือกวิธีการทีเ่ หมาะสม และมีความเปน็ ไปได้ สามารถนำศาสตร์ พระราชามาใช้ในการกำหนดกลยุทธ์ดังน้ี ระเบิดจากภายใน การดำหนดกลยทุ ธถ์ ือเปน็ การกำหนด

10 แนวทางการปฏิบัติเพือ่ ไปสเู่ ป้าหมาย เริ่มจากคนทีเ่ กีย่ วข้องเสียก่อน ต้องสร้างความเข้มแข็งจาก ภายในให้เกิดความเข้าใจและอยากทำ ไม่ใช่การสั่งให้ทำ คนไมเ่ ข้าใจกอ็ าจจะไม่ทำก็เป็นได้ ทำ ตามลำดบั ข้ัน การกำหนดกลยทุ ธืที่ดคี วรเริ่มตน้ จากการกำหนดแนวทางในสิง่ ที่จำเป็นก่อน เมือ่ สำเร็จ แล้วก็เริม่ ลงมือส่ิงทีจ่ ำเป็นลำดบั ต่อไป ควรมีท้ังในระยะสั้น (แผนปฏิบตั ิการประจำปี) และระยะยาว (แผนพัฒนาสถานศกึ ษา 3 - 5 ปี) ด้วยความรอบคอบและระมัดระวัง ไมต่ ิดตำรา ควรกำหนดกลยุทธ์ หรอื แนวทางให้มีความยืดหยุ่นกบั สภาพและสถานการณ์น้ันๆ ทำให้ง่าย กำหนดกลยทุ ์ให้ง่าย ไม่ ยงุ่ ยากซับซ้อนและที่สำคญั อย่างยิ่งคือ สอดคล้องกบั สภาพบริบทของสถานศกึ ษาในทกุ มิติ ถ้าทำตาม หลกั นี้ได้ ก็จะมีกลยทุ ธ์ของสถานศกึ ษาที่ เปน็ แนวทางในการพฒั นาสถานศกึ ษาให้เป็นไปตามเป้าหมาย ทีว่ างเอาว้และจะสำเร็จได้โดยงา่ ย ขั้นท่ี 4 นำกลยทุ ธ์ไปปฏิบัติ (strategy implementation) นำกลยุทธไ์ ปปฏิบัติเพือ่ พฒั นาสถานศกึ ษาเพื่อให้บรรลเุ ป้าหมายที่กำหนดไว้ ผา่ นกระบวนการ การจัดการข้อมูลสารสนเทศในโรงเรยี นอย่างเปน็ ระบบ ในประเดน็ จะต้องทำหรอื เปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง เพื่อไปถึงจุดนนั้ (What do we have to do or change ?) โดยใช้ SUPPACHOK Model ได้จากการนำ หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ศาสตรพ์ ระราชา รวมไปถึงทฤษฎีการบริหารตา่ ง ๆ มาประยกุ ต์ โดยมีกลยทุ ธใ์ นการดำเนินงานเพือ่ พฒั นาสถานศกึ ษาใหไ้ ด้ตามมาตรฐานที่กำหนดไว้ ดงั น้ี S: Systematically การศึกษาอยา่ งเปน็ ระบบ (ศาสตรพ์ ระราชา) ศกึ ษาข้อมูลในรอบด้าน รอบคอบ เพื่อนำข้อมลู เหล่านั้นไปดำเนนิ การตามแนวทางอยา่ งถูกต้อง รวดเร็ว และตรงตามเป้าหมาย ของสถานศกึ ษาที่ได้กำหนดเอาไว้ U: United information การใชร้ ะบบข้อมลู สารสนเทศเพือ่ การจัดการ ดำเนินการและพฒั นา ระบบการเก็บรวบรวมข้อมูลและการดำเนินการประมวลผลให้เป็นสารสนเทศ เพื่อใช้สนับสนนุ การ ดำเนินการ การบริหารจดั การ เพื่อการวิเคราะห์ วางแผน ควบคมุ และการตดั สินใจ ในการพัฒนา สถานศกึ ษา ซึง่ ได้แก่ ระบบสารสนเทศพ้ืนฐานของสถานศกึ ษา ระบบสารสนเทศเกี่ยวกับผเู้ รียน ระบบ สารสนเทศการบริหารวิชาการ ระบบสารสนเทศเพือ่ การบริหารจัดการ ระบบสารสนเทศเพือ่ การ รายงาน P: Participative การมีสว่ นรว่ ม (ศาสตร์พระราชา) เปิดโอกาสใหบ้ คุ ลากรทกุ ฝ่ายที่ เกี่ยวข้องได้มสี ว่ นรว่ มในการดำเนินงาน ตามเทคนิค 5 รว่ ม ได้แก่ รว่ มคิด ร่วมสร้าง ร่วมรับ รว่ มแก้ รว่ มภมู ิใจ

11 A: Assessment เกบ็ รวบรวมข้อมลู การดำเนินงานระหวา่ การปฏิบัติงานเพือ่ ประเมินคุณภาพ และขั้นตอนการดำเนินงาน รวมเป็นถึงเกบ็ รวบรวมในระบบข้อมูลสารสนเทศเพือ่ ใชป้ ระเมิน ประสิทธิภาพของงานตอ่ ไป C: Creative and innovation สง่ เสริมให้บุคลากรรว่ มกนั ดำเนนิ งาน และกิจกรรมต่างๆ ระหว่างกนั อย่างสร้างสรรค์ แลกเปลีย่ นความคิดเห็นและประสบการณ์ วธิ ีการในการปฏิบัติงานที่ดี ร่วมกนั อย่างอสิ ระภายใต้การกำกบั ติดตามอยา่ งกัลยานิมิตร ส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมมาใช้ในการ ดำเนนิ งาน เพื่อให้งานประสบความสำเร็จ H: happiness ทำงานอย่างมีความสุข (ศาสตร์พระราชา) สร้างบรรยาการในการทำงานให้ มีความสขุ ด้วย ถ้าบคุ ลากรในสถานศกึ ษาทำอย่างไม่มีความสุขการจะบรรลเุ ป้าหมายทีต่ ง้ั ไว้อาจเปน็ ไป ได้ยาก แตถ่ ้าเต็มไปด้วยบรรยากาศแหง่ ความสขุ การดำเนินงานต่าง ๆ ก็จะสามารถเปน็ ไปตาม แนวทางที่วางไว้ได้ถึงแมจ้ ะผดิ พลาดไปบ้างแตก่ ็ถือว่าเราชนะแล้ว สร้างมนษุ ยสัมพนั ธท์ ี่ดรี ะหว่างกนั ให้ เกิดข้ึนในสถานศกึ ษาเพือ่ ให้การทำงานในสถานศกึ ษาดำเนินไปอยา่ งราบร่นื ได้นั้นบุคลากรในองคก์ ร จะต้องมมี นุษยสมั พันธ์ที่ดตี ่อกัน การมีมนษุ ยสัมพันธท์ ีด่ นี ้ันทำใหเ้ กิดความเข้าใจระหวา่ งกัน ช่วยเหลอื เกือ้ กลู เกิดความสามัคคีในการทำงาน และเกิดความสำเรจ็ ในการทำงานในที่สุด O: Oneness ความเปน็ เอกภาพ ความสามคั คี (ศาสตรพ์ ระราชา) การดำเนินงานต่าง ๆ ด้วยความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกนั ท้ังสถานศกึ ษา ทั้งทางดา้ นการบริหาร ทางวิชาการ หรอื จดั ระเบียบ ของส่วนต่าง ๆใหเ้ กิดความเปน็ หน่งึ เดียว เป็นทิศทางเดียวกัน เพื่อเป้าหมายเดียวกนั เพือ่ ผลรวมอนั ไม่ อาจแบ่งแยกส่วนใดสว่ นหนึ่งออกไป K: Knowing Moral รู้คุณธรรม ดำเนินงานอย่างมคี ุณธรรม นำหลักธรรมาภบิ าลมาใช้ในการ ดำเนนิ งาน เพราะจะชว่ ยให้สามารถบริหารงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ อกี ทั้งยงั ทำให้พนักงานทกุ คนมี ความสุขในการทำงาน และยังชว่ ยสร้างขวัญและกำลังใจที่ดี พรอ้ มปฏิบตั ิหน้าที่ตามทีต่ นได้รบั มอบหมายอย่างเต็มกำลงั ความสามารถ ขั้นท่ี 5 การประเมินผลและการควบคุม (Evaluation and Control) การติดตาม ตรวจสอบ ประเมินผลกลยุทธท์ ี่นำไปปฏิบัติ ซึ่งการนำกลยทุ ธไ์ ปปฏิบตั ินนั้ มกั มี ข้อผิดพลาดได้เสมอ จึงตอ้ งจำเป็นต้องมีการตรวจสอบกลยุทธ์ โดยต้องตรวจสอบท้ังเชงิ ปริมาณและ เชงิ คุณภาพ ตามที่กำหนดไว้ในมาตรฐานสถานศกึ ษา และตอ้ งยึดศาสตรพ์ ระราชาคือ ขาดทนุ คือ

12 กำไร ซึง่ จะต้องเป็นข้อมลู ที่มาจากสภาพจรงิ เพือ่ เป็นข้อมลู ในการปรับปรุงแก้ไข และพัฒนาตอ่ ไป รวมไปถึงหลัก ความซือ่ สตั ย์สจุ รติ จรงิ ใจตอ่ กนั ไมม่ ีความเอนเอียงในการประเมินงานต่าง ๆ 6. การปรบั ปรงุ แก้ไข และพัฒนาอยา่ งต่อเนื่อง (Continuous Improvement) การปรบั ปรุง แก้ไข จากข้อมลู ทีไ่ ด้จากการตดิ ตาม ตรวจสอบผลการดำเนนิ งาน รวมไปถึง การ ประเมินระหวา่ งการปฏิบัติงาน ซึ่งหากการประเมินพบว่าการดำเนินการไมเ่ ป็นไปตามเป้าหมาย หรอื มาตรฐานสถานศกึ ษาทีก่ ำหนดไว้ นำข้อมูลเหล่านั้นไปปรับปรงุ แผนการปฏิบัติการหรอื กลยทุ ธ์ในการ ดำเนนิ การ หากการตดิ ตาม ตรวจสอบผลการดำเนินงาน ถือเป็นสิ่งทีด่ ีสำหรับสถานศกึ ษาและเปน็ สิ่งที่ จำเปน็ ที่จะนำข้อมลู ที่ได้ไปศกึ ษาและกำหนดทิศทางพัฒนา วสิ ยั ทัศน์ มาตรฐานสถานศกึ ษา รวมไปถึง การดำเนินการต่าง เพือ่ ให้เกิดความเหมาะสมและพฒั นาอยา่ งยัง่ ยืนตอ่ ไป นอกจากทีก่ ลา่ วมาแล้ว การบริหารสถานศกึ ษายงั สามารถประยกุ ต์ใช้ศาสตรพ์ ระราชา ตาม หลักการต่าง ๆ ได้อกี มากมาย ขึน้ อยู่กบั สถานการณ์ สภาพบริบทตา่ ง ๆ ซึ่งอาจจะมีตา่ ง ๆ กนั ไป แต่ ท้ายทีส่ ุดแลว้ เช่อื ได้วา่ หากนำศาสตร์พระราชาไปใช้ในการดำเนินการแลว้ การดำเนินการต่าง น้ันก็จะ สามารถสำเร็จลลุ ่วงไปได้ดว้ ยดีอยา่ งแน่นอน ดงั แผนภาพต่อไปนี้

13 Direction Setting 3 หว่ ง 4 มิติ ระเบิดจากภายใน Environment Scanning การมสี ว่ นร่วม P ทำตามลำดับขนั้ Strategy Formulation SWOT ศกึ ษาขอ้ มลู ให้ ทำให้ง่าย ไมต่ ิดตำรา เป็นระบบ ภมู ิสงั คม Sufficiency Economy Philosophy Strategy implementation D Evaluation and Control CNo A Yes Continuous Improvement

14 การแลกเปลี่ยนเรียนรจู้ ากการนำเสนอ และจดั นิทรรศการ การปฏิบตั ิการวิชาชีพการบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา จดั ทำโดย นายศภุ โชค สำลนี ิล รหัสนิสิต 63204498 รายวิชา 176731 ปฏิบตั ิการวชิ าชีพบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา หลกั สตู รการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลัยพะเยา

15

16 แบบลงเวลาปฏิบัติงาน จัดทำโดย นายศภุ โชค สำลีนิล รหสั นิสิต 63204498 รายวิชา 176731 ปฏิบตั ิการวชิ าชีพบริหารการศึกษาในสถานศกึ ษา หลักสตู รการศกึ ษามหาบัณฑิต สาขาวชิ าการบริหารการศึกษา วทิ ยาลัยการศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั พะเยา

17

18 ภาพกิจกรรม

19 ภาพกิจกรรมฝกึ ประสบการณว์ ชิ าชีพผ้บู ริหารสถานศกึ ษา ณ วิทยาลยั การอาชีพสอง ระหวา่ งวนั ที่ 7- 29 ธนั วาคม 2564 ฝ่ายพัฒนากิจการนกั เรยี นนักศึกษา การจัดการแขง่ ขันทักษะวิชาชีพและทักษะพืน้ ฐาน องค์การนกั วิชาชีพในอนาคตแหง่ ประเทศไทย ระดบั อาชีวศกึ ษาแพร่ การจดั กิจกรรมวันคริสมาตส์

20 มอบรางวลั แก่นักเรียนนักศึกษาทีช่ นะการแข่งขนั การศกึ ษาเอกสารต่าง ๆ ของฝ่ายพฒั นากิจการนักเรียนนักศึกษา

21 ภาพกิจกรรมฝกึ ประสบการณว์ ชิ าชีพผู้บริหารสถานศกึ ษา ณ วิทยาลัยการอาชีพสอง ระหว่างวันที่ 7- 29 ธันวาคม 2564 ฝา่ ยแผนงานและความรว่ มมือ ศกึ ษาข้อมูลงานประกันคณุ ภาพการศกึ ษา ศกึ ษาการดำเนินงานวิจยั และสง่ิ ประดิษฐ์

22 ปฏิบตั ิงานงานแผนงานและงบประมาณ ปฏิบตั ิงานและศกึ ษาข้อมูลงานความร่วมมอื

23 ภาพกิจกรรมฝกึ ประสบการณว์ ชิ าชีพผูบ้ ริหารสถานศกึ ษา ณ วิทยาลยั การอาชีพสอง ระหวา่ งวันที่ 7- 29 ธนั วาคม 2564 ฝา่ ยบริหารทรพั ยากร ปฏิบตั ิงานและศกึ ษาข้อมูลงานทะเบียน ปฏิบตั ิงานงานพสั ดุ

24 ปฏิบัติงานงานบุคลากร ปฏิบัติงานและศกึ ษาข้อมลู งานบริหารงานทว่ั ไป

25 ภาพกิจกรรมฝกึ ประสบการณ์วชิ าชีพผู้บริหารสถานศกึ ษา ณ วิทยาลัยการอาชีพสอง ระหว่างวันที่ 7- 29 ธันวาคม 2564 ฝา่ ยวิชาการ ปฎิบัติงานพฒั นาหลกั สูตรและการเรียนการสอน ปฎิบัติงานพัฒนาหลกั สูตรและการเรียนการสอน

26 ปฏิบตั ิงานและศกึ ษาข้อมูลงานวดั ผลและประเมินผล

27 ภาคผนวก

28

29